1L P01.1F110 VIA BORGONUOVO 3 M/LANO DUKE UNIVERSITY LIBRARY Treasure T(oom Digitized by the Internet Archive in 2015 https://archive.org/details/leviathansivedem1670hobb 4 LEVIATHAN, S I V E De Materia, Forma, St Poteftate CIVITATIS ECCLESIASTIC! E T C1VILIS. AUTHORE T H O M A H O B B E S, Malmesburienfi. AMSTELODAMf, Apud JOANNE M B L A E V. DC. L X X. Ad Nobiliffimum Virum D O M I N V M FRANCISCVM GODOLPHINVM, Equitem Ordinis Balneorum. Ratri tuo Sidneo Godolphino (No- bili 01 me Domine ) quantum placiie- rint ftudia mea ; quantum iiie Au- thoritate Judicii fui apud viros Bo- nos me ornaverit ; quanto denique, duriffimis temporibus^ beneficio me adjuverit , ipfe nofti. Commemoro autem y non ut favorem amicorum virtutem faciam meam , Ted quia virorum excellentium,qualis ille erat, deledior teftimoniis. Excelluit enim vir ille virtute omni quam poftulat, aut cultus Divinus', aut commodum Patriae aut Societas Civilis 5 aut Amicitia "fingularis; plus erga Deum , eruditus ad Pacem y fortis ad Hel- ium, in congreffibus jucundus , in Amicitiis firmuf; Honoris igitur & gratitudinis caufa erga ilium y 8c devotionis erga teipfum, Tradatum hunc de F ace- ftate Civili, & Ecclefiaftica > humiliter tibi OfFero, Dedicoque, De illis ; qui Dodrin^, quam cbntinet, * 2 favere favere vi'debuntur, homines noftri quid fenfori fin t, ut nunc funt tempora, incertum eft. Nam inter mucrones pugnantium de Poteftate Summa , non facile eft incedere fine vulnerc. Caufamtamen cur pars utravis fuccenferet mihi , nullam video. Quid- enim facio, praeterquam quod Poteftatem Civilem, ( quam quicunquepoffidebit y maximam effe volet ) quantum poffum magnifico. Neque de Jure hpmi- nam , fed de Jure fimpliciter difputo ; quemadmo- dum Anferes quondam Capitolini ad fcandentium ftrepitum 3 tantiim clango. Difplicebit etiam for- taffe non paucis , quod ioca quaedam Scripturae Sa- cra: , aliter interpretari aufus firn , quam ab aliis ex- plicari foleant. Id quod non modo ( in ordine ad opus inftitutum ) neceffaridfeci, ( quia loca ilia Po- teftatem Civilem oppugnantibus^quafi Inimicorum, moenibus Civitatis quam obfident > admot^ turres funt ) fed etiam ne quid contra Dodtrinam Ecelefix noftri pubiicam fcriberem ( diffentire enim a fin- gularibus licitum eft ),diiigenter cavi. Sin neque ad hxc mitefcant reprehen(ores mei, teipfum tameo redte.& facile exeufabis ^ Dices enim ( fi vis ) homi- nern effe me , quimea amem , & quicquid dicam verum effe putem , quod fratrem tuum coluerim , & te colam,. eoque fretus^ inconfiilto te ; fubfcripferim Set vm tuus humillime devotus Thomas H ob be 5*- LEVIATHAN PARS PRIMA D E H O M I N E. Aturam, id eft, illam, qua Mundum Deus condidk & gu- bernat,divinam Artem,eatenus imitatar Ars humana.uc poffit inter alia producere artificiale Animal. Cum enim vita nihil aliud fit quam artuum motus , cujus princi- pium eft internum in parte aliqua Corporis principali , Quid obfrat quo minus dicamus , Automata omnia, five machinas omnesquas ab Elaftris Rotulifqueintus difpofitis motum habent , ut Horologia in feipfis , habere etiam artifkialem vitam ? Quid eft cor, niii Elaftrum , quid Nervi , nil! chords , quid articuli , nifi totidem rotulas , motum , quajem voluit artifex , toti corpori impertientes ? Neque animal tantum imitatur Ars , led etiam nobiliffimum anima- lium , Hominem. Magnus ille Leviathan , qua? Civitas appellator , opificium Artis eft, & Homo artificialis 5 quanquam Homine natural! ( propter cujus proteclionem & falutem excogitatus eft J & mole Sc robore multo major. In quo Is o^ifummam habet Yoteflatem, pro Ani- ma eft corpus totum vivificante & movente. Magiftratus &c l J nefetti artiflciales Arm. Trzmia & fummas Poteftati appenfas , & a quibus Membra ad fuum quodque opus perficiendum incitantur , Nervi iunt - 3 qui idem faciunt in corpore naturali. DivhU fwgnfa- rium hominum lunt pro robore. Salm popxlz, pro Negotio. C 'on fiiiat it , per quos ea qua? cognitu neceilaria illiiunt fuggeruntur , pro Meworia flint. lALqwtM Legtfque pro artifioiali Ratione. Concordia , fanita-s eft, Se ditto } Morbm > Be Htm civile , Mors, Poftremb, FaVta quibus partes corporis hujus politici congiutinantur , imitanturdivinum illud ver- bum Fiat , five Tactamtu Hominem, a Deo prolatum in principio cum crearet Mundum. • Hominis hujus Artificiaiis naturam defcripturus, confiderabo 1. Materiamejus , & Artiricem , id eft Ecminem. 2.. Quo modo , & quibus Pa&is faclus fit ; quas Iura , qua? Poteftas five Authoritas ejus fit ; & in quo refideat Fotejlas fv.mma, 3. Quid Civitas Chrifliana. 4. Quid fit -Regnum Tembrarum* A Quod % Be Bomine. Quod ad prnruim atiinet, permulti funt qui fapientiatxrtlicuatji<^ legendo libros , fed legendo Homines acquiri • & (enteritis huic coniequenter favent illi , qui fapientiae fux nullum aliud Specimen pro- ferre pofTunt 5 valde fibimetipfis tunc placentes , cum quantum pro- fecerint infpiciendo , cenfuris in proximos contra charitatem pate- fecerint.Extatautem prseceptum aiiud antiquiu-s , per quod intellige-- re poffent,fi vellent^alias Homines redius ie gere, nemp&iVg/?g te/pfim. Quod prseceptum non ita intelligendum eit , umonnulli putant , quaii aut Potentiorum. erga vulgus faftui barbarico aut humi- lium ergo Potentiores procacitati incivili indulgeret , fed ucdo- ceamur cogitationes paffionefque hominum diverlbrum adeoTlmiTes inter fe efTe , ut quicunque in ieipfum infpexerit , ^olindera veritque ^quid faciat ipfe , Sc quare , quando cogitat , opinatur jjratiocinatur, fperat , timet , Sec. idem fimul leget intelligetque cog itatione s paf- fionefque aliorum omnium hominum a fimilibus c auhs orien tium 1 fimiles (inquam) paffiones , non fimilia paffionunf objecta , qux a Conftitutione Sc Educatione hominum fingulariura ita variantur ; &: abfeonduntur , ut Cordium fuorum charadteres, iimulatione, diffi- mulatione , falfifque opinionibus fcribillari Sc confufi , fbli fcrutatori ^ Cordium fint legibiles. Quanquam autem confilia hominum cogno- fcere aliquando poffumus per ea qux faciunt , difficile tamen eft fine comparatione cumconfiiiis propnis , Sc finediftindione circumftan- tiarum quas efTedus fingulos mutare folent : tanquam fi quis literas ignoto charadere legere tentaret fine fcriptoris -alphabeto. errabit ergo , aut fimplicitate, aut fufpicione nimia, prout is qui legit vir pro- bus eft vel improbus. Verum in cognofcendis hominibus fingularibus \ ut peritiffimus fit quis , folos cognoicet eos quibufcum vivit familiariter , qui pauci funt. At is qui gen tern aliquam univerfam reduruseft, ex feipfb cognofcere debet non hunc Sc ilium hominem, fed Humanum genus, Quodetfi fadu difficile fit, difficilius quam addifcere novam Lin- guam , aut fcientiam quamlibet acquirere , fi tamen ea qux ego de Eac re explorata habeo , redo ordine , Sc perfpicue explicavero , mi- nuetur difficultas aliis , quibusfolus incumbet labor examinandi , an ca quas dico , ipfbrum cogitationibus congruant. Nam harum r&* mm alia non eft Demonftratio. C At* Cap, il Dt Kcmine. 3 C A P V T I. Be Senfu. COgitationes hominum primo figillatim , deinde alias ab aliis de- pendentes, ut in ferie, confiderabo. Ipfarum unaquseque, alicur jus qualitatis vel accidentis in Corpore externo , quod appellari fo'ec ObjeVum, eft Apparitio faeRepnefeKtatio. Quod Objeclum agendo in 'corporis humani Organa , nempe Oculos, Aures, &c. pro diyerfita- te Actionis diverlas producit Apparitiones. Crigo omnium nominatur Senfu. Nulla enim eft Animi conceptio quae non fuerat ante genira in aliquo Senfuum , vel rota fimul , vel per partes. Ab his autem primis conceptibus omnes poftea derivanrur. Cogn.itio catifae Sentiendi naturalis prsefenti inftiruto non eft ab- iblute neceiTaria ^ etiam alio loco de ilia fat is amoliter tra&avimus. Verumtamen , ut praefentis Metbodi partes impleanmr , de eadem re iterum, fed breviter, diiieremus. Caufa Senfionis eft Externum Corpus five Object urn quod premit uniuscujufque Organum proprium , vel immediate , ut infenfu TaUta 8c Gufti&i vel mediate, ut in Viffc Audita, OlfaUz, Sc premendo ( me- diantibus.'Nervis & Membranis ) continuum efEcit totum intror- fum ad Cerebrum , & inde ad Cor • unde nafcitur Cordis refiftent^, 6c contra preiiio Tea dvmvmx , five conatus Cordis liberantis fe a preuaone per mot urn tendentem extrorfum ; qui motus propterea apparet tanquam aliquid externum. Atque Apparitio hsc five Phan- cafma eft id quod rocamus Senjionem. Et quantum ad Oculum , Lu* men dicitur vel Color 5 Quod attinec ad Aurem , Sonus-, ad Nares , Odor s ad Palatum, Sapor % & ad reiiquum Corpus, Color , Frigm , Dunnes s Mollittes^ & caetera pertinenna ad Senium Tatttu. Quae qua- litates omnes nominari folent Senfibrles , & funt in ipfo Objedo nihil aliud, praeter materia; motum , quo Objedum in Organa Senfuum direriimode operatur. Neque in nobis aliud funtquam diverfi mo- tus. Motus enim nihil generat praster Motum, & Apparitiones ilia;, turn vigilantibus , turn dormientibas mera fun: Phanrafmata. Pras- terea , ut preffio Taclus friclus , pulfio Oculi phantaimalucidi , & preffio Auris fonum excitat : ita etiam Objecla quae videmus vel audi- mus Phantafma generant per preflionem , fed moblervabilem. Nam fi cclores*illi & loni m ipfo Obje&o cfTent , feparari ab illis non po£ fent. Separantur autem , ut manifeftum in rcflexionibus yiiibilium ■A 2 per 4 Be Homine* Cap. 2,; per fpecula , 6c audibiliura per loca montana. Sciraus autem corpus # quod videmus in uno tantum. loco efle , fed apparentias in plurirnis. Quanquam aurem aliquando in diftantiis parvis ipfum Objedum ve- mm inveftitum videatur Imagine fua , femper tamen aliud eft Obje- dum, aliud Qbjedi Imago. Senfioergo Sc Phantafma originate om- nino idem funt , facia ( ut dixi ) preffione Oculi vel alius Organi ab objedo externo. Philofbphi autem Scholaftici locis quibufdam freti Ariftotelis > aliud docent, nempe, Species ( id ell Apparitiones ) Vtfibiles emifTas ab Objedo in Oculum efficere Vifionem ; item Specks ( id eft Appari- tiones ) Audibiles emifTas ab Objedo in Aurem caufam efTe Auditio- nis 5 caufam denique Intelligendi efle quafdam Species ( id eft Appa- ritiones ) fatelligibiles emillas a re Intelleda. Non hoc dico ut Scho- larurn Philofbphicarum ufum improbans , fed quia deearum in Civi- tate ufuinferius Iocuturusfum, oftenfiirus etiam qua? in illis eraendarl debent ( quorum unum eft fermo infignificans ) , id non putavi obiter • hie mihi negligendum efTe. C A P V T I L Be Imaginatione. . . ID quod omnino quiefcit , nifi ab alio rnoveattir , _perpe tub quietu- rum, nemini puto dubium effe. Cseterum , corpus fi movea- tur, nifi motus ejus ab alio exnnguatur, femper promotum iri, quan- quam ratio utrobique eadem fit ( nempe nihil pode move re feipiuro ) non tarn facile concedi folet. Men fu rant enim homines corpora om- nia alia perfaa , videnteique feipfbs per motum dolori & laffitudini obnoxios efTe , idem judicantde aliis motis omnibus 3 quafi defeffa cuperent tandem iua f ponte requiefcere j neque confiderant an non lit motus aliquis in quo confiftit quietis defiderium. Atque hinc ori- tur dodrina ilia Scholarum , Defcendere corpora gravia propter appetitum ' qmefcendi & confervandi natnram [nam in lis locis quifibi maxime conve- wwtj appetitum & Scientiam boni 8c maii fui ( qua homines plerum- que carent ) rebus inanimatis imperite afcribentes. Simnl ac corpus movetur, movebitur ( n ifi_aliud cor^ us^obftet ) in sternum. Neque id quod obflat motum hunc in inftanti , ied in tempore & gradatirn cxtinguit. Sicut in mari videmus fieri utceflan- te vento , non ftatim ceflant fludus : ita quoque in motu ilk) contin- eit qui eft in partibus internis hominis tunc cum videt 3 fomniat, Sec, b * ^ Poft- Cap. 2. T>e tiontine. j Poftquam enim Objedum remotum eft , vel Oculus claufus, imagi« nem tamen rei vifas retinemus , quanquam aliquanto obfcuriorem, Atque hsec eft imago a qua facultatem appellamus Imaginationcm, Phantafiam Graeci & melius vocant^a quocunque Senfu oriaturj Ima- go autem propria eft rerum vifibilium. Imaginatio ergo nihil aliud eft quam Senfio deficiens five Phantafma dilutum 8c evanidum, & eft hominibus cum animalibus ceteris fere omnibus communis , live vi- gilant five dormiunr. Quod amotoObjedo Phantafma fit dilutius, caufa non eft debilt- tasaliqua motus fadi in adu Sentiendi , fed prasoccupatio Organo- rum ab Gbjcdis aliis 5 quemadmodum prsedominans fulgor Solis Srellarum lumen obfcurum facie 5 qus tamen Stellas virtutem illam, qua videri fe faciunt, non minus de die exercent, quam nodu. Verurn quia inter mukos 8c varios idus quos Oculi , Aures , 8c caetera Sen- fuum Organa ab externis Agentibus de die patiuntur, folus idus pra> dominans eft fenfibilis , lux Solis prasdominans caufa eft , quod a Stellarum adionibus minus afficiamur. Amoto autem Objedo , etfi remaneat.qusfadafuerac impreffio , fuccedentibus tamen Gbjedis, 8c operantibus, prasteriti Imaginatio diluitur 8c obfeuratur, ficut voxhominis a ftrepitu diei. Itaquequanto a Vjfione , vel Senfione alicujus Obiedi , longius eft tempus , tanto dilutior eft Imaging tio five Thantafma. Etiam continua Organorum corporis mutatio progrediente tempore partes aliquot qua? in Senfione mora erant, deftruit ; atque inde contingit eundem in nobis EfFedum producere diftantiam temporis } & diftantiam loci. Sicutenim in magna loci di- ftantia obfeuriora apparent, quae afpicimus , 8c fine minutiorum par- tium diftindione j 8c Voces debiliores apparent, 8c inarticulate ita quoque poft magnam temporis diftantiam Imaginatio Prasteriti debilior fit, perdimufque(exempli caufa) earum quas vidimus Vrbium multas plateas , 8c adionum multas circumftancias. Senfionis di'utio- nem banc , remipfam indicaturi , nempe ipfum Phantafma , nomina- mus ut ante didum eft , ' Imaginatimem 5 quando autem fignificare volumus dilutionem , appellamus Aiemcriami adeo uteadem fit res Imagir.atio 8c Memovia-, led propter diverlas confiderationes , diver- Mtmr fis nominibus fignificata, Memoria multarum rer nm-, Experiemia dicitur. Porr6, cum Ima- ginatio earum rerum tantum lit , quas ante , vel fimul , vel per partes fenfu perceperimus , Imaginatio ilia, quas eft fimul totius Obje&iV Imaginatio /implex eft, ut quarfflo quis.imaginatur hominem , vel equum y quem ante viderat, Imaginatio autem . quss oritur ex fen- A 3 fione 6 Be Homine. Cap. % fione pJurium partium , ut quando a vifione hominis uno tempore 3 8c a vifione equi alio tempore, concipimus animo Centaurun^ Compofita, dicitur. Itaque queries quis componit Phantafma fuae ipfius perfonae cum Phantafmate adionum alterius hominis , ut fa- citis, qui feipfum imaginatur efFe Herculem aut Akxwdmm ( id quod iilis aliquando accidie , qui mukum verfantur in ledione aclio- num Heroicarum ) Imaginatio ilia compofita eft j & nihil aliud eft prater Figmeiitum animi. Multas etiam alias Imaginationes in homi- nibus, etiam vigilantibus , oriuntur a magna impreffione fada fen- tiendoj nam ab intento afpedu in folem relinquitur ante oculos longo poft tempore Imagnncula foils , quafi macula , &alonga 8c vehemente attentione ad Figuras Geometricas apparebunt etiam in tenebris 8c vigilantibus ante oculos Linese Angulique. Quod genus Phantafias an nomen proprium habebat necne, nefcio ; cum lit res de qua homines non fepe duTerunt. Imaginationes dormientium funt Somnia. Atque ha?c quoque , ficut Imaginationes casteras, ante extiterunt vel integra^vel per partes infenfu. Et quoniam in fomno Cerebrum 8c Nervi , qua? funt fen- fionis Organa neceflaria , ita ftupefiunt , ut ab adione externorum Objedorum moveri facile non poffint , dormientibus contingere Imaginatio nulla poteft , adeoque fbmnium nullum , nifiquodpro- cedat abagitatione partium internarum corporis fentientis ; quae par- tes interna? f propter connexionem cum Cerebro aliifque OrganisJ intemperie fua aliquando commovent Organa , faciuntque ut Phan- talma t a ante fada appareant tanquam vigilanti. Sed quoniam Or- gana fenfuum occlufa nunc in fbmno fupponuntur , ita utobjedum almd novum noh fit , quod ea offufcare poilet , neceffe eft , ut Som~ mum^ clarius fit in hoc fenfuum filentio , quam funt Imaginationes vigilantium. Atque hinc eft , quod difficile fit 8c multis videatur ImpofUbile , inter fenfum 8c fbmnium diftinguere accurate. Ego, quoties confidero , quod in fbmniis , neque faspe neque conftanter , eadem Objeda , loca , perfbnas , adionefque , imaginor. , quae vigi- Jans ; neque tam longam feriem cogitationum cohserentium remi- nilcor fbmnians , quam alias ; 8c quoniam vigilans abfurditatera ibmniorum meorum faepe video , fomnians autem cogitationum mearum vigilantis abforditates non video, fatis perfuafus fum vigi- lantem me fcire , quod non fimniem, quanquam fomnians videor mihi figilare. Quoniam autem fomnia pro caufa*hahent aliquarum partium Cor- poris internarum intempenem, necefieeft ut variae intemperies va- ria Cap. 2. Hemine. 7 ria efficiant fomnia. Atque hinc eft , quod fsspe accidit , ut illi , qui cubantes algent , faepidime in fomniis timeant, videanturque fibi Ima- gines videre terrificas ( motus enim a Cerebro ad partes alias corpo- ris internas 8c ab illis ad Cerebrum eft reciprocus. ) Hinc etiam ac- cidit } quod, ficut Ira caloremefficit in partibus aliquibus corporis, dum vigilamus j ita etiam dum dormimus , nimius earundem partium calor effic tat Iram , excnetqw in Cerebro Phantafma alicujus hoftis. Eodem modo , ut amor in vigilantibus amorem efficit , & calorem in' partibus corporis aliquibus internis ; ita etiam earundem partium calor in dorrnientibus imaginem efficit amoris. Somnia denique 8c vigilantium Phantafmata altera alterius funt inverfa ; nimirum mom incipiente dum vigilamus ab unotermino , 8c abaltero dum Som- niamus. Inter Somnium 8c cogitationes vigilantium diftinguere difficilli— mum tunc eft, quando cafu aliquo fa&um eft ut rainime animadverta- mus 5 nos dormiiiTe 3 id quod facile contingit illi , qui facinoris ali- cujus facli vel faciendi confcius , 8c fcllicitus dormit fine circum- ftantiis exuendi veftes , 8c eundi cubitum ut qui in cathedra dormit fedens vel reciinatus. Qui enim ad dormiendum fe componit, 11 forte Phantafma aliquod infolitum aut m.irandum videri contingat , non aliud illi videri poteft quam Somnium. Mar cum Brmttm legimusf qui cum amicus fuiilet Julii Caefaris , 8c ab eo vitam condonatam acce- perat , ilium tamen ingrate occiderat ) node ilia quae prasceffit diem, in quo pugnatum eft contra Auguftum C^elaxem apud Philippos , Phantafma habuiiTe horribile , quod ab hiftoricis vulgo narratur ut Vifiovera ; fed ab eo qui contideraverit fingulas ejus circumftan- tias non Vifionem led Somnium fuiffe breve judicabit Sedenti enim in Tentorio , 8c ( propter horrorem fadi fui temerarii ) trifti &cogitabundo , nec bene ibpito, led dormitanti tantum , propter aerem non fatis calidum , Somniare facillimum erat de ea re , qua maxime terrebatur , 8c propter eundem terrorem, paulatim rurfus evigilare , 8c llmulexiftimarefpe&rumillud , quod apparuerat , pau- latim evanelcere , 8c quia dormiiiTe le nefciebat , nefcire etiam fuifTe Somnium, aut aliud quicquam praster rem vifam. Nequefunt hujuf- modi accidentia valde rara ; nam etiam qui perfedte vigilant , fi meti- culoil ,,fuperftitioii , fabulis rerum terribilium occupati fint , 8c in tenebris foii , ejufdem generis imaginationibus obnoxii font , cre- duntque fe umbras 8c mortuorum Spiritus ambulantes videre in Cce- miteriis ; cum tamen revera nihil videant prater mera Phantafmata: vel decepti funt ab hominibus improbis , qui timore eorum fuperfti- tiofo ) S De Homine. Cap. 2* tiofb abutuntur v eo fine ut poflint ipfi amicti veftibus defunclorum no&u per Coemiteria aliaque loca confecrata , ad loca tranfire quas nimium a fe frequentari videretur inhoneftum. Ab ignoratione hac diftin&ionis Somniorum , aliorumque Phan- tafmatum vividorum , a Vifione &Senfione , maxima ex parte orta eftantiquorum Gentilium Religio , Satyras , Faunos s Nymphas , 6c llmiliacolentium Spe&ra $ hodieque Opinio , quam habent populi rudes de Lamiis & Lemuribus , 6c de potentia fbrtilegorum. Nam ecfi fortilegium Potentiam aliquara realemeflc non putem, puto ta- rn en fbrtilegos punirijirre pofle , cum mala factnora & facere fe poffe credant,& conentur quantum po/Tunt.Sed ipfum fortilegium ego non tarn potentiam veram elle credo , aut Artem , aut Scientiam , quam Religionem ip(is peculiarem. Quod autem ad Lemures & Spiritus ambuiantes attinet , Opinio quae de illis ha&enus valuit 3 deinduftria ( puto ) tradita fuit vel non confutata ad ulum Exorcifmorum , 6c iignationum Ggno Crucis , 6c Aqua? Benedi&ae , aliarumque fimilium inventionum hominum Spiritualium fuftinendum, Dubium tamen non eft, quin Phantafmata fupernaturalia fieri poftint a Deo ; quod tamen id ita faepefacit , ut timenda fine magis , quam ceflatio muta- tiove Naturae,quam Dens etiam fiftere V el mutare poteft,Fidei Chri- ftianae Articulus non eft -> fed homines improbi ex eo , quod Deus poteft omnia, etiamomnia dicere audent quae fibi utiiia fore du- ount , ctfi falfa effe putent. Sapientis autem eft non ulterius illis cre- dere , quam recta ratio , ea , quae dicunt , facit videri credibilia. Si xnetus hie Speclrorum fublatus eilet, fimulqj Prognoftica a Somniis, aliaque multa quaeinde dependent, 6c quibus homines ambitioflaftu- tique populo fimplici abutuntur, Gives in omni Civkatead Obedien- tial!) muito magis eruditi forent, quam nunc funt. Eft autem hoc Scholarum opus , quas tamen hujufmodi do&rinas fepius promovent 3 quam confutant. Nefcientes enim Imagination nis 6c Senfionis naturam , docent quae didicer-unt , alii Imagination nes oriri a feipfis, id eft finecaufa , alii oriri plerumque a voluntate ; cogitationefque bonas infpirari in hominem a Deo , 6c malasaDia- bolo ; vel cogitationes bonas infundi in hominem a Deo , malas a Diabolo. Dicunt alii, Senfus cum recipiunt rerum fpecies , eas communi Senfui tradere , communem Senfum Phantafiae , Phan ta- fia 111 Memoriae, Memoriam Judicio , multis verbis nihil intelltgifa- cientes. . Imaginatio , quae in homine , aliove animali , a fermone , vel aliis fignis voluntariis nafbitur , appellatur Intellects 5 communi/que eft homini- Cap. 3. T)e Homme. $ bominibus cum beftiis. Canis enim , confiietudine dofitis , vocari fe vel abigi a Domino intelligeti qaod facient etiam alia ronka ani- malia. \nttlk put qui homini peculiaris eft , zfklnteUeftus non fiolum voluntatis , fed etiam concepruum & cogitationam aliorum homi= num , per kquelas & contextual Appeilationnm rerum , in Affirma- tiones, Negationes, aliafque formulas loquendi conceptio, Atque de hoc genere InteUeftm dicemus infra. * G A P V T III. Be cGhfequeniia five Serie Imaginaiiomm. PEr Seriem Imaginationum intelligo Succeffionsm unius Cogiti- tionis ad aliam : quam t ut diftinsuatur a Diicurfu verborum ] appello Difcftrjum wentdM, . ■ Quando aliquis de re quacunque cogitat . rroxima ejus Cogitatio non ram fortuira eft , quam videtur eiTe , ueque omni Cogitationi omnis Cogitatio nariter luccedit. Sed. at nuliam habemus Imagina- tionem quas non ante foit in Senfione vel rota vel per partes : ita nulla eft traniitio ab una cogitatione ad aliam dijus fimilis non extiterat ante in. Senfione. Cujus rei caula base eft. Phantaimata omnia Mo- tus iunt interni , nempe motuum in Senfione fsclorum reliquiae. Ivlo- tusautemqui alii aliis fucceduntin Senfione immediate , remanent etiam fimul , etiam poft Senfionern. Adeo ut , quoties redit Cogi- tatio prior, prasdominaturqoe 3 fequatur pofterior . propter coha> fionem materia mots, quemadmodum aqua fuper tabulam planam & levem trahitur per viam , qua ducit digitus. Sed quondam eidem rei concepts lequitur modo una , modo alia res 3 poft multa cogitata fit , ut incertum fit , qux Cogitatio , cui Cogitationi iueceflura fit. Hoc tantum certum eft , fucceiTuram efiie aliquam earum , qus ante' fuccelferant aliqaando. Series Cogitationum , five Difeurfis mentalis duplex eft , altera ^;';;'SZ megiiUns , fine ullo Finepropofito , adeoque inconftans , ut in qua ^ nulla eft Paulo qua? gubemet & dirigat Cogitationes cameras ad frj nem defideratum. Tunc autem v^gari videntur , & videri alisad alias nonpertinere, ut in Somnio. Tales plerumque font eorum Co- g r tationes , qui iunt non folum fine comitatu , fed etiam fine omnium rerum follicitudine , quanquam etiam tunc non ceilant Cogitatio- nes , fed fine harmonia Iunt , quales funt pulfus lyras homini impe- rito. Veruntamen in hacvagatione ani.mi animadvertere aliquando B poilu- Scries Co ijtationwn io Be Homme, Cap. p m poflumus methodum quandam , 6c quo roodo una Cogitatio ab al- tera oriatur. Etenim in coiloquio quodam circa bellum noftrum ci- vile , quid impertinentius videri poterat quam interrogare ( ut inter- rogatum erac ) Denarii Roman i quantus valor eflet. Cohaefio tamen ilia fatis-rnihi manifefta videbacur. Nam a Cogitat-ione Belli intro- duda eft Cogitatio de Rege a fubditis ft is tradito hoftibus $ Cogita- tio ilia Cogitationem genuit deproditionejefu Chrifti ad Judasosj ilia rurfts peperit cogitationem de ^odenariis proditionis illius pre- tio j inde denique facile fequuta eft pradi&a interrogation Atque hxc omnia propter celeritatem. cogitationis in momento fere tern- poris. Secun'da conftantior eft , ut qua? ab aliquo fine defiderato regulate uguUris. eft. Nam i-napreffio facia ab iis rebus , quas cupimus vel metuimus , vivida eft 8c permanens, vel (fi paulum forte ceiTet) cito redit ; adeo- que eft aliquando fortis , ut Somnurn nori rnodo impediat , fed etiara abrumpat. A Defiderio oritur Cogitatio medii ad rem delideratam obtinendam , quale medium videramus ante fimilem effeclum pro- duxifle. Eodem modo Cogitatio medii ad Finern producit Cogita- tionem medii ad illud medium , 8c fic deinceps , donee veniatur ad principium aliquod in ppteftate noftra. Quoniamautem Finis ( pro- pter magnitudinem impreffionis ) fepe & facile recurrit animo, fi caeperint forte Cogitaaones evagari , facile rurfus in viam reducun- tur. Cujus reioblervatio fecit , utieptemlapientum celebrium unus praeceptum da'ret , quod hodie tritum eft ^Refiice F/W^rTTefquod, in omnibus aclionibus faepius refpe&andurn elFe monet au Finem , ut ad id quod Cogitationes omnes in via ad Finem obtinendum di- rigit. Series Cogirationnm regufata etiam duplex eiL Altera quando ali- cujus effectus concepti Caufas 8c Media quasrimus-quibus product* tur. Atque hxc hominibus cum ceteris animalibus communis eft. Altera eft quando imaginati rem quamcunque , efteclrus omnes quas- rimus poffibiles qui inde produci pofTunt ; id eft ufum ejus quasnmus quis efle p'oflxt. Hujus generis Cogitationis fignum , prasterquam in homine nunquam vidi ; curiofitas enim hxc in riaturam inciderevix poteft Animalis cui nulls infant pafliones prater lenfuales , quales iunt Fames, Sitis, Amor, '& Ira. Difcurfus denique animi quando a defignato Fine aliquo regkur , nihil aliud eft prater Inveftigatiomm , five facultatem Inveniendi quas fagacitm quoque 8c folertia appellatur , 8c eft quafi venatio quasdam per fua veftigia alicujus Caufae vel EfTe- &m prsefentis aut praeteriti. Inveftigat aliquis id quod perdidit ? Ab • . eo C ap. j. Be Hcmine. n eo loco Sc tempore ubi id fe perdidifie animadvertit , recufrit animo a loco ad locum , &c a tempore ad tempus , ut reperiat ubi Sc quando rem perditam habuerat , id eft ut tempus aliquod & locum certum 8c definitum reperiat , ubi Inveftigationis ftatuere initium poffit. Inde rurfus Cogitatione per eadem loca Sc tempora revertitur , ut actio- nem aliquam veioccafionem aliam inveniat , qux caufa e/Te pcterat ut rem quselitam perdiderit. Atque base eft facultas ilia animi qux vocatur Rcmir.ifcemia. \ ' ST'^ Accidie -aliquando ut quis locum definitum habeat intra quem In- reftigatio inftituenda eft. Tunc autem Cogitationes ejus partes omnes iiiius loci determinati percurrunt , eo modo , ut fi quis cubi- culum everreret, ut perditam inveniret gem mam; vel quemadmodum canis venaticus cam purrs pervagatur , donee ferae alicujus odorem lentiat , vel ut qui percurrit animo Aiphabetum , ut lyliabam finalem inveniat homophonam. Scire quis cupit adionis alicujus futurum even torn ? Cogitat il ! e *r*&mu. praeteritas acxionis fimiles eventus , ordine , quo ilios ante viderat j quia iimiles adkmes , fimiles eventus plerumque confequuntur.^ Ut- qu'ifcire vult, quid Reo criminis 'capitalis eventurum eft, -remini- icimr ea qux coniecuta funt ante in pari crimiqe ] tali ordine cogica- tionum , Crimen , Mmifter , Career , Index , Patibulum. Genus hoc ■cogitationum , Tr.-evijlodichur , & Trudmia Sc Providem/a , & quan- doque Sapiemid ; quanquam Cczjetittra tantum fit , '& propter difH- cultatem circumftantias omnes obiervandi , latis fallax. Hoc tamen dubium non eft , quin , quamo alius alio majorem habet rerum prs- teritarum experientiam'tanto magis lit Prudens , & ab expee-tacione fua rarius decipiatur. Trxfektia tantum exiftunt in rerum nacura, Pr^- ieritA in Memoria fola : fed Funura omnino non exiftunt , ut quae ni- hil aliud funt , praster &$msr*ta animi , confequentias adionis Prete- rits ad actionem "Bxxfihtem applicantfs i id quod fit maxima certitu- dine ab eo , cujus maxima eft Experientia , quanquam certkudine non plena. Etfi autem quoties Expedationi jefpondet Eventus voce- tur itttdentia 3 revera tamen Prselumptio tantum eft. "Praevifio enim rerum futurarum , qux eft Procidentia, ad ilium foium pertinet , cujus conblio future. funt." Et ab iUd lblo , &c fupernaturaliter , pro- ficifcitur. Alfoqui optimus conjedor , optimus eft Propheta opti- mus autem conjedor is eft, qui.maxirne vedatus eft in iilis rebus, de quibus conjsduram facie 5 is enim piura habet -conjiciendi Stand. Signum eft Amccsdmi Evcwm Eventus confeqitem 5 5c contra , con- sign** B a fiqutnti iz Be Homme. Cap. fequmi Antecedent , .quando fimiles confequentia? obfervats ante fue- rint: & quanto fepms obfervatum eft, tmto Sigmm minus eft in- certum. Itaque is qui in quolibet genere negotn maximam habet Experientiam , plurima habet Signa quibus poflit de futuro tempore conjeduram facere , Sc per coniequens eft Prudentiffimus &c tanto Prude^tior eft , quam qui ad Negotium idem novus accedit , ut nulla naturalis &extemporarii ingenii ope hie illissquari poffit, quanquam forte -multi fiat juvenes qui hoc concefTuri non lint. Quod autem inter hominem & brutum differendam facit eflentia- lem j Trttdentia non eft. Sunt enim aaimaiia alia quae earum rerum , , qua? ad finem fuum conducunt plura obfervant &; prudentius perfe- quuntur unicum annum nata, quam puer decennis. umporfs Ura Sicut Prudentia eft praefumtlo Futuri contrada a Prseteriti tempo* prticrM* ris Experientia : ita etlam alia eft praefomtio quasdam rerum Praeteri- tarum fumpta h rebus aliis ( non Ftuuris ) fed Prasteritis. Nam qui vidit quibus moribus & gradibus , Civicas aliqua incident in bellum civile , &; quomodo inde profligata merit ; (1 viderit akerius cujuf- cunque Civitatis ruinas , conjeduram faciet 5 fimiles mores & bellum. fimile iilic quoque prseceftiiTe. Sed conjedura base eandem habet incertitudinem , quam conjedura temporis Futuri. Humani animi adus alius nullus eft , quod iciam , naturaifter infi- tus , talis ut ad exercirium ejus nulla alia re indigeac , praererquam nafci hominem Sc ufum habere quinque ejus Senfuum. Facultates illae , de quibus paulo poft fermo erit , quaeque hominis videntur pro- prie , Acquifitas funt , & ftudio induft-riaque audas , habentes ini- tium in inftrudione & difciplina , procedentefque ab inventione Vo- cabulorum & fermonis. Nam prater Senium & Imaginationem , & Cogitationum Seriem , humano animo nullus alius ineft. motus quanquam Sermonis & Ordinis beneficio, easdem facultates promo- veri in tantum poflunt , ut per eas homo a ceteris animalibus omni- bus diftingui poffit. Quicquid imaginamur Ftmmm eft. Nulla ergo eft idea neque con- ceptuscjui oriri poteft a voce hac , Infinitum. Animus humanus Ima- ginem infinitae magnitudinis capere non poteft y neque concipere in- finitam velocitatem , infinitam vim , infinitum tempus , aut infmitam potentiam. Quando dicimus rem aliquam effe Infinitam , hoc tan- tum lignificamus, non pofle nos illius rei terminos Sc limites conci- pere ,* neque aliud concipere pneter noftram impotentiam propriam. . Xtaque nomen Dei non ufnrpatur, ut ilium concipiamus (eft enim Incomprehenfibilis , 3c magnitude* potentiaqne ejus inconceptibi- Cap . 4. Homine. x 3 lis ) fed ut honoremus. Et quoniam quicqaid ( nt dixi lupraj conci- pimus I perceptumeft ante in Senfione, nulla inefle homini poteft imaginatio rei , qua? non fit percipienda Senfibus. Nemo itaque eoncipere aliquid poteft, nifi ut in loco , 8c finita aliqna magnitudine prasditum , & divifibile in partes 5 neqae aliquid elfe totum in uno loco , & totum in altero , tempore eodem ; neque duas vel plares res eodem tempore efTepofle in eodem loco. Nihil enim horum fait ant efle potuit in Senfione ; fed funr or atibnes infignificantes, admiiTa? propter authoritatem 'quorundam Fhilofophorum erran- tium, vel Scholafticorumfallentium. C A P V T IV. Tic Sermone. 'tNvemic Arm Typographic^ quanquam ingeniofa , collata tamen s'emadi JLcuminventione Littrarum non magna res eft. Literas autem quis 4r/ * e - invenk fghoratur. Qui primus illas intulit in Gr tus j quando Sermone utuntur ad tedendum proximum. Cetera ani- malia Cap. 4. De Homine. ij- tnalia armavit natura alia dentibus , alia cornibus , hominem autem manibus. , ut quando^opus eft laedant hoftem. Sed lingua ladere Ser- monis abufus eft , nifi quando aliquem regereobligamur. Id vero ladere non eft , feu corrigere & emendare. Modus quo Sermo infervit memorise confequentiarum confiftit in nominum iropoiitione & connexione. Nominum alia funt Froprta , Ggnificantia rem unam fingularem ; ut p r 0 ™" 4 . Tetrns , lobannes , hie homo , h^ec arbor. Alia autem multis rebus funt Communia ; ut Homo , Equm s Arbor; nam unumquodque eorum } etii Vni ^ er f^* unicum fit , mukarum tamen rerum particularium nomen eft. Refpe- du autem omnium illorum particularium , vocatur mirverfak. Nihil enim in rerum natura univerfale eft prater rerum vocabula 3 nam res nominatae funt omnes-Individuas & Singulares. Pluribus rebus nomen Vniverfale impoiitum unicum eft , propter alicujus Qualitatis vel x^ccidentis fimilitudinem. Itaque ut nomen Proprium revocat ad animum rem unam certam , nomen Vniverfale revocat rem ex multis unam quamcumque. Nominum autem. Vniverfalium , alia amplioris , alia ftrictioris ilgnificationis funt , ita ut nomen Amplhu , nomen Strittm conti- neat. Alia rurfus funt amplitudinis squalis , & comprehendunt fe mutuo. Exempli caufa , nomen Corpus comprehendit nomen Homi* nem , & praeterea aliquid j nomina autem Homo Sc Rationale aequalia funt , comprehendentia fe mutuo. Sed notandum hie eft , quod per Nomen non Temper intelligimus vocabulum unicum , ut Grammati- ci , fed ali.quando per circumlocutionem multis vocabulis nomen u- num $ ut verba hasc , Qui confulta patrum , qui Leges Iuraque fervat uni« cum nomen eft, & nomini Iufto asquivalens. Per impofitionemhanc nominum amplioris & ftri&ioris fignifica- iionis, computafionem confequentiarum in cogitationibus , conver- timus in computationem confequentiarum in nominibus. Exempli ^ caufa , qui omni Sermonis ufu caret ( qualis eft qui mutus 3c furdus natuseftjfi pofitum ante oculos triangulum viderit , &juxtatrian- gulum duos angulos rectos ( quales funt anguli figuras quadratas ) poteft medi.tatione , ' contemplando comparandoque invenire > tres illius trianguli angulos , aequales efle duobus illis angulis re&is juxtapofitis. life autem, qui fermone praeditus eft, cum animadver- terit aequalkatem illam confequentem effe , non longitudini laterum, neq,- cuiquam rei fpeciali in triangulo,fed ob hoc tantum,quod latera funt recta, & anguli tres, propter quod etiam figuras nomen inditum eft trianguli, Vniverfaliter auda&erque pronuntiabit, TriangnH angulos tres i6 De Homine. Cap, 4, ■tresaquales'effedttobusreBis* Atque hoc modo confgquentia inventa in refinguiari confcribitur ad memoriam , ut regula univerfalisjcom- putationemque mentalem omnis loci 8c temporis confideratione exonerat ; atque animuna orani labore liberat praster primum ; facie- que ue quod verum inventum eft hie 8c nunc pro vero omni alio tempore 8c loco agnofcatur. Verboruni aucem ufiis in cogitationibus conferibendis nufquam ita manifeftus eft , ut in numeris. Stultus enim naturalis qui ordinem verborum nuraeralium, unum, duo, tria , &c. memoriter pronundare non poteft: , obfervare tamen poteft fingulos oidine iclus horologii , &annuens dicciQ^inumyUnumjinumfid quota hora fonuit fcirenon poteft. Videtur autera fuifle aliquando tempus in quo nomina nume- ralia pauca extabant , cogebanturque homines , quando numerarent, numeratadigitis , primo unius manus , deinde ambarum appltcarej atque inde 11a turn eiTe, ut verba numeraiia in omni fere gente non ex- cederent denarium; & in aliquibus plura non eiTe quara quinque ,& a quinto eademrepeterenc. Edam is qui decern verba habet numeraiia, nifi ordioe ea recitet nunierare ufque ad decern non poteft. Multo minus Adder e , Sukrahere , 8c cameras perficere Operationes Arith- meticas. Itaque abfque verborum ufu Numerorum computafio eft impoffibilis , multo magis Magni.tudinum , graduum velocitatis , vi- xium , aliarumque rerum , quarum computationes ad generis huma- ni neceffitatem vel adjumentum requiruntur. Quando duo nomina conjunguntur, ut fiat Affirmatio ^vel Confe- quentia > ut cum dicimus, Homo eft Animal,vt\ fie $i eft Homo turn eft Animal , 8c nomen pofterius Animal fignificet omnia quae fignificat prius nomen Homo , Affirmatio ilia five confequentia Vera eft 3 alioqui Falfa. Nam Verum 8c Falfum attributa funt non rerum fed Oratio- nis. Vbi autem Oratio non eft , ibi neque Verum eft neque Falfum , quanquam Error poffit , ut quando expeclamus id quod non erit 3 vel fufpicamur quod non fait ; led falfi accufari non poteft. Quoniam ergo in ordinatione recla nominum quando aliquid af-* firmamus confiftit Veritas , is qui Veritatem accuratam qu&rit , me- minide debet , quid in quoque loco unumquodque Nomen valet , 8c nomina, quibus utitur , rede collocare. AHoqui enim impeditumfe inveniet verborum tricis , ficut avicula invifcata , qux quanto magis liberarefe certat , tanto magis invifcatur. Itaque in Geonoetria , qua? fola fere eft Scientia accurata , incipere Magiftri folent a conftitutio- ne fignificationum Nominum quibus ufuri iunt , id eft a Definitioni- bus > 8c in principio operis illas collocare. Atqus Cap. 4. Be Ho mine. t*j Atque hinc apparet , quam fit illi opus qui ad Scienciam verarnten- dit , Authorum Antiquiorum Defiwtiones examinare , negligentiufque fcriptas corrigere , vel fibi ipfi novas conftituere. Prout enim in una- quaque Scientia procedic computacio , multiplicantur etiam , qui iti Definitionibus funt Errores; unde paulatim ducuntur ledores in conclufiones abfurdas j quas etfi tandem videant , extricare tamen fe non pofTunt , nifi denuo ab initio computare incipiant , in quo initio eorum errores fundati erant. Illi ergo qui Authoribus aliis minium credunt , idem faciunt , quod q-ui multas fummas minores in miij orem colligunt, fummulis illis non ante rede examinatis j & perfpedo tan- dem errore, necfufpedis Magiftrorum Principiis , expedire fe non pofTunt ; fed tempus confumunt librorum folia motitantes , quern- admodum faciunt aviculas, qua? poftquamincubiculumaliquod intra- verint per caminum , inclufasquefe viderint, ad feneftras vitreae lumen falfum , motitando alas , obliti qua via ingreflas fint , laborant fruftra. Primus ergo Sermonis ufus , quae acquifitio eft Scientiarum, confiftit in reda nominum Definitione , primufque abufus in Definitione falfa vel nulla ; atque inde procedunt falfae 8c abfurdas Philofbphorum Opiniones , quas illos quiinftrudionem non a propria meditatione , fed ab Authoritate librorum accipiunt 3 tanto ignorantes hominum conditione inferiores reddunt , quanto homines vera Scientia prae- diti , eadem conditione fuperiores funt. Nam inter veram Scien- tiam , 8c dodrinam erroneam , ignorantia in medio eft. Senfus 8c Imaginatio naturales abfurditatibus obnoxiae non funt. Natura ipfa errare non poteft. Quanto autem quis Sermonis copia abundat ma- gis, tanto aut fapientior vel ftultioreft quamvulgus. Neque fine Ute- ris fieri folent homines infigniter fapientes, neque (nifi cui forte mor- bo vel prava conftitutione Organorum animus laefus fit ) infigniter ftulti. Vocabula enim fapientium quidem calculi funt quibus com- putant • ftultorum autem Nummi , asftimati impreffione alicujus no- mine celebri ut AriflotelU , vel Ciceroms , vel Aquinatit > aliusve Dodo- ris cujuscunque humani. Res Nominata eft , quascunque cogitari yel in ratiocinatione confi- derari poteft , five alteri addi ad conficiendam fummam , vel alteri fubtrahi. Latini Rationes yocant libellos pecuniae computatae, 8c Computationem ipfam ratiocinationem , & id quod nos in rationibus appellamus Item , illi Nomen vocant. Atque inde vox Ratio extenfa eft ad facultatem Computandi in rebus ceteris. Grascis vocabulum unum Koy& fignificat 8c Sermonem 8c Rationem; noneo , quod pu« tarent > nullum efle Sermonem fine Ratione, fed nullam Rationem fi- C ne. i8 Be Homine. Nomina P*- Wftnim Ne- gtttv** Jiemlna In- fignifican* Cap* 4. ne Sermone. Adum autem Ratiocinandi dixerunt Syllogifmum, quae vox fignificat confequentiae Didi unius ad alterum conjundionem. Sed quia easdem res in Rationes inferuntur propter diverfa acciden- tia , earum Nomina ( ad diverfitatem illam fignificandam ) diverfi- mode variari & torqueri fblent. Diverfitas autem Nominum ad qua- tuor capita generalia reduci poteft. Primo , res aliqua in Rationes ingredi poteft ut Materia , five Corpus , Tub nomine vhentis , fenfibilis , rationale , cdidi , frigidly moti? qttiejcentis , quas Nomina fignincant Materiam , five Corpus. Secundo , res aliqua intrare in Rationes poteft propter accidens vel qualitatem , quam iili rei ine/Te cogitamus ; ut quia movetnt , vel quantitatem habet , vel quia calet , &c. turn vero nomen ipfius rei muta- mus aliquantulum , 8c loco viventis ponimus vitam ; loco mcti corporis ponimus mctum; loco cdidi , cdorem ; loco longi , longitudimm , 8c li mi- lker in ceteris. Quofado nomina ilia non funt nomina Materia? five Corporis , led Accidentium 8c Proprietatum quibus Cor- pus a corpore diftinguitur. Appellantur autem hujufmodi nomina Abfirdka , non quod abftrahantur a Materia , fed a Materiae Corn- putationc Tertio , in Rationes inferimds proprietates illas quibus ipfis res diftinguimus : ficut quando videmw aliquid , non Computamus femper rem vifam , fed vifionem, color cm five Ideam , reique vifae Than- tafma : fimiliter quando audimiu , pro re ipfa quaefonum facit ^fonum five auditionem tantum confideramus. Et fic de caeteris Phantafma- tibus. Quarto , in Rationes inferimus quando que nomina ipforum no- minum 8c Sermon a m , dicentes 5 generate , miverfde , ffeciale , univo* cum , aqnivoctm , quae funt Nomina Nominum. Item affirmationem , imerrogationem, pr^ceptum^nanatwnem, (ylicgifmum , orationem , aliaqus ejufmodi multa , quae funt nomina Oratwnum. Atque haec varietas omnis eft nominum Tofttivornm fignificantiurn aliquid eorum quae funt in natura rerum,vel eorum quaeanimo poflunt fingi : ut , corpo- ra quae funt vel efTe videri polTunt , vel proprietates corporum quae flint vel effe videri poflunt , vel Verba & Serwones. Sunt 8c alia 'Nomina , Negativa , quae fignificant , nomen aliquod , nomen rei propofitae non effe , qualia funt MM, Nemo , Infinitum , Indocile , tria minm qmtmr , 8c fimilia quae tamen in Rationibus uiam fuum habent , vel in corrigendo vel revocando : quia faciunt ut no- mina non rede impofita vel ufurpata recufemus. Caetera Nomina omnia fbni funt fine fignificatione : &duorurn gene- Cap. 4. De Howine. 1 9 gene rum. Alteram , quae nova funt nec tamen Definitione explicata : qualia a laborantibus Philofophis & Scholafticis excogitata flint. Alteram eft quando Nomen aliquod a duobus nominibus com- ponitur , quorum fignificationes funt inconfiftentes : ut nomen hoc , c^rptaincorporeum^ ( vel quod idem eft ) fubftantia tnccrpcrea : aliaque fi- milia. Quandocunque enim affirmatio aliqua falfa eft, ex duobus nominibus quibus conftatfi fiat nomen unum , illud erit iniignifi- cans : exempli caufa fi falfum fit dicere quadrature eft rctund^m , no- men illud quadratumrotundum lonus merus eft , nihil fignificans. Si- militer fi falium fit dicere virtutem fundi vel_/Ln pofie , verba haec in- fu(aviYtus , inflata virtus , nomina funt infignificantia. Itaque in ver- bum abfurdum & infignificans non facile inciditur quod non com- pofitum fit ex nominibus quae intelligi a vulgo hominum non poflunt. Quando cogitatio alicujus rei oritur a lermone audito , & ut oportuit ordinato , tunc qui audit , verba ilia dicitur Intelligere : Intel- lects enim aliud non eft praeter conceptum natum a Sermone. Ita- que fifermo homini peculiaris fit ( ut videtur efie) etiam homini foli proprius Intellectus eft. Vnde fequitur Affirmationes faifas , eafdem- que univerfales intelligi non pofie : quanquam nonnullr font qui pu- tant fe intelligere tunc quando verba audita tacite apud fe animo re- citant. Quae orationum genera fignificent Appetitum, Averfionem , cae- terafque animi humani Padiones : quifque fiteorum ufus & abufus tunc dicam , quando dicam de Paffionibus. Nomina rerum quae placent , quia non omnibus fimiliter placent res eaedem , neque eidem homini idem omni tempore , inconftantis funt fignificationis. Cum enim nomina omnia ad conceptus fignificandos impofita fint, necefTe eft cum eafdem res non fimiliter fentiamus , ut eafdem etiam faepenumerodiffimiliter nominemus. Etfi vero rei conceptae natura non mutetur , diveriitas tamen receptionis ( ortae a diverfitate natura- rum individuarum , & a praejudiciis Opinionum ) facit ut unufquif- que nomina lllis imponat propria fua afTe&ione aliquatenus tinda. Quamobrem in omni ratiocinatione cautela opus eft , ne praeter fignificationem ipfius rei , admittamus etiam aliquid de natura, inge- nio Sc affe&ibus hominis qui loquitur. Nomina autem hujufmodi plerumque funt Virtutum & Vitiorum nomina. Nam quam alius Tru- dentiam , alius vocat Metum : quam alius Crudditattm , alius vocat luslutam : quam hie Jrroluvium , ille Ma^nificentiam appellat : quae huic (7w/V^akerividetur5^/?or j&c, Itaque ex hujufmodi nomi- C 2 nibus zo Be Homine, Cap. 5. nibus Principia ratiocinandi conftitui non polTunt. Neque cx Me- taphoris , aliifque orationis tropis. Sed minus funt base periculola » quia inconftantiam fuam profirentur. C A P V T V. BeRationc & Scientia. QUi ratiocinatur , velTotum quserit Additione partium ; vel Re- fiduum , Subtrattwve partis a patre : id quod ( fi verbis fiat ) nihil aliud eft , prater Conceptionem confequentise Norainis partis ad Nomen totius , vel nominum tori us Sc partis ad Nomen partis reli- quas. Quanquam autem in rebus quibufdam ( ut in numeris ) alias Fmt operationes , praster Additionem Sc Subtra&ionem , ut Multipli- catio Sc Divifio, in idem tamen recidunt ; nam Mulriplicatio eft sequalium inter fe Additio ; Sc Divifio aliud non eft, qua in ejufdem rei quoties poflumus , Subtraclio. Neque Numeris fblis operatio- nes ilia conveniunt , fed omni rerurn generi , qua rum una alteri addi vel auferri poteft. Sicut enim Arithmetic! Addere Sc Subtrahere fo- lentin Numeris ; ita Geometrse facere idem docent in Line'u, Figwis y singulis , Troportionibm , Tempoytbm , Gradibus velocitatis , Viyium, Fo- ttntiae , & ceteris. Idem etiam Logici faclunt in confequentiis verborum^ Addentes duo nomina ad faciendam popojnioxem , Si duas pyopofit tones ad faciendum Syllogifmum, Sc plures Syllogifmos ad faciendam De- monftrationem - y Sc a fumma five conclufiorie SjIIcg/fmi fubtrahunt unam propofitionem , ad inveniendam alteram. Etiam Scriptores Poli- tici adduntfimul plura pacla , ad inveniendum horeinis Offcium.; Sc luris Confuki addunt fimul Leges Sc Fafta ad inveniendum , quid fit in adionibus hominura privatorum lus Sc Injuria. Vbicuraque locus eft Additioni , Sc SubtyaUioni , ibi etiam locus eft Rationi : Sc ubi illi locus non eft , ibi neque rationi locus eft. Ex iis quae dicla funt Rationem Definire, id eft vocis ejus quate- nus fumitur pro Facultate animi , fign.ficationem determinare poflu- mus. Ratio enim, hoc fenfu, nihil aliud eft, praeter Compmationem five Additionem Sc Subtraclionem Nominum generalium , quae adnota- tionem five fignifkationern cogitationum noftrarum recipiuntur. Notationem , inquam, quando computamus foli yfigmficatwnem , quan- do aliis computationem noftram Demonftramus. Sicut autem in Arithmetica imperiti faspe ProfelTores aliquando falso computant 5 itaetiaoi in Rationibus aliarum r'eruai , peritiffimi, verfa- Cap. y. BeBomine, 21 veriatiffimi , attentiffirxiique falK poilifht , &c fallas inferre Condu- fiones ; non quod Ratio non fit ipfa Temper Reda Ratio , seque , ut Arithmetica certa eft Ars , fed quod nullius Ratio , neque verb plurium , faciat cerritudinem magis , quam Computatio aliqua reda numerorum rede fada eft ideo , quia confenfu mukorum elt appro- bata. Qumtes igitur in computatione five Ratiocinatione oritur controverfia , ill i quibus controverfia eft , pro reda Ratione , Arbitri alicujus vel ludicis Rationem conftituere debent voluntarie 5 qua uterque obiigandus fit alioqui controverfia eorumautnonomnino, aut armis dijttdicanda eft, defedu reds Rationis a natura conftitutse. Idem contingit in omni genere certaminis. Quando enim homines arrogantes fapientiores fe casteris omnibus efie credunt , clamantes- que pro Iudice redam Rationem poftulant, nihil aliud quaerunt, quam ut res fua ipforum Ratione judiceturjid quod in Societate humana in- tolerabile asque eft,ac fi quis ludens chartis pro charta dominante uti vellet ejus fbrtis , cujus ipfe haberet maximum numerum. Quid enim aliud faciunt, qui fuas quafque dominances pafliones pro reda Ratio- ne valere certant, etiam in fuis ipforum litibus , defedum reda? Ra- tionis ipfa poftulatiohe oftendentes. Vfus Scopufque Rationis nJn eft unius vel paucarum confequen- X*^™ k • • • J C - ' • M - Ufa* tiarum , a pnmis nominum dennitionibus remotarum , mventio. Ratio a primis incipit Definitionibus , inde ad plurium Definitionum confequentiam aliquam procedit , & inde ad aliam. Nam conclufio- nis ultimae certitudo nulla eft fine certitudine Affirmationum & Ne- gationum a quibus compofita 8c illata eft. Sicut enim fi Pater familias Villici fui Rationes inipiciens , fummularum fingulorum generum fummas in unam totalem colligat , nec an ills formulae red£ confedas ab eo fint , qui Rationem reddit , examinet , nihilo plus pro- ficit , quam fi peritias probitatique villici fui fidens, Rationes omnino non requireret : eodem modo in Rationibus quarumcumque rerum qui iHas admittit authorum aliorum fide, nec a nominibus fingulis ipfe deducit , ilk operam iudit , nil feiens , fed tantum credens. Quando aliauis Ratiocinstur fine ufu verborum, quod fieri poteft Err f r , & in nominibus Individuis ( ut quando rem aliquam videntcs conjici- mus , quid prscefMe vcl fecuturum efTe verifimile fit , ) fiid quod verifimile eft neque proeceffit neque fequitur , id in Ratiocinante ap- pellator £rw. Errori autem obnoxii funt homines etiam pruden- « tiffimi. Sed quando in verbis ratiocinamur Vniverfalibus , fi incida- mus in conclufionem univerfalem eamque falfam , etfi vulgo Error ap- pelietur , revera tamen eft abfarditas , id eft oratio fignificans. Eft C 3 enim 22 Be Bom'me, Cap. f. enim Error deceptio prasfumentis tatttum de Pmerito velFuturo, quas etfi vera non erat , non tamen vifa eft impoffibilis. Verum quan- doConclufiouniverfaliseft , nifi & vera fit, concepribilis non eft. Verba autem quibus nihil concipirnus prater fonum , infignifkantia dici folent & abfurda j qualia funt , quadratum eft rotwdum $ fubftan- tte Homine. 23 Quarto , cum nomina Accidtntium imponunt nommbtu , Sc cratio- ^ t tiibm 5 uc qui dicunt Definitionem ejji ret Murom 9 vel mandatum cujuf- pam ip fius ejjfe volant atem. Quinto , quando utuntur loco verborum propriorum, metaphoris, aliifque Tropis orationis , Quanquam enim liceat ( exempli caufa ) ^* cum vulgo dicere , via hue vel tlluc tendit vel duett ; Troverbium hoc vel illuddicit, inter ratiocinandum tamen hujufmodi orationes , abiis qui veritatiftudent , admit-endae non funt. Sexto , quando nominibus temere receptis , nec quicquam fignifi- 6. cantibus utuntur , quales funt Tranfubftamiatio, Confubftantiatio , Nunc flans . fimilefque voces Scholafticorum. Qui fcopulos vitare hos po- teft , haud facile incidet in abfurdum , nifi forte in Ratiocinatione longa. Oblivifci enim poteft alicujus propofitionis quam prsmilerat. Naturaliter enim homines bene & fimiliter ratiocinantur , fi averis &perfpicuis Principiisordiantur. Vix eniminvenies hominem adeo ftupidum , quin , fi in Geometria erret , erroremque ipfi oftenderit alius , errorem fuum illico agnoverit- Apparethinc Rationem non efte , ficut Senfus & Memoria , no- $oent*M bifcum natamj'neque fola ( ut prudentia ) Experientia acquifitam , fed Induftria - 3 fcilicet apta in primis impofitione Nominum ; deinde methodo re&a procedendo a Nominibus ad Propofitiones, 8c a Pro- pofitionibus ad Syllogifmos , donee veniatur ad cognitionem Confe- quentiarum Nominum omnium quas ad Scientiam pertinent. Senfus 8c Memoria , Fatli tantum Cognitio eft 3 * Scientia autem Cognitio eft ConlequentiarumuniusFadti adalterum. Per earn autem aliquis ex eo quod nunc facere poteft , docetur aliquid aliud fimile facere , fi velit , alio tempore. Quia quoties videmus effeduum ortum &cau- fas <3t quomodo generantur 5 docemur ( quoties in noftra poteftate funt ) caufas fimiics , fimiles producere effe&us. Infantes igitura&um Rationis,antequam Sermonis ufum acquifie- rint non habent ; vocantur autem animalia Rationalia propter pote- ftatem tantum. Plerique autem homines etfi aliquoufque ratiocinari poflunt, ut forte in Numeris ; non tamen multum inde adjumenti accipiuntad vitam communemj in qua feipfbs regunt alii melius , alii pejus , prout Experientia , Memoria vel appetitu inter fe diflerunt 3 maxime autem fortuna bona veladverfa 3 & unus alterius erroribus gubernantur. Quod enim ad Scientiam attinet 8c a&ionum fuarum Regulas certas , ita ab his longe abfunt, ut quid fit. prseter fuas iplb- rum cupiditates vitae Regula non intelligant. Geometriam aliqui pro Arte Magica habueruot, Quod autem attinet ad Scientias alias , illi 24 Zte Ho mine. Cap. f. Ill i qui non didicerunt Principia ejus , nec tantum in illis progreducn fecerunt , ut viderint quomodo generate & acquifitae fuerint , ita ad eas fe habent at pueri ad Cognitionem generationis 5 qui fratres fuos 8c forores non natos , fed in horto repertos efTe , credunt muiieri- bus. Veruntamen qui fine orrmi funt Scientia , fbla Prudentia naturali, nobiliore condicione funt, quam illi qui ratiocinando male, ve! male ratiocinancibus credendo , incidunt in Regulas generates falfas 6cab~ furdas. Caufarum enim 8c Regularum ignoratio non tantos errores generat , quantos Regulas 8c Caufas falfas. Anirai humani Luxeftoratio perfpicua juftis definitionibus ante* emun&a , ambiguitatibufque purgata. Ratio eft grejfm ; Methodus , VL&Sciemiamvia eft 5 Sciential autem finis, Bonmn humanum ; Me- taphors autem 8c verba nihil fignificantia aut ambigua , funt ignes fatui , in quibus qui verfatur , inter abfurditatesmnumerabiles vaga- tur quas terminatur tandem in contentione , vel feditione , vel con- temptu. Frudentu Sicut Experientia multa , fit Fmdentia ; ita Scientia multa , Sapien- J a s * piea ' tia eft. Verum ut differentia quas inter illas eft , manifeftius appareat, fupponamus Hominem aliquem qui habeat dexteritatem anna tradandi naturaiiter excellentem ; alteram autem qui dexteritatem quidem asqualem , led habeat prasterea armorum jScientiam acquifi- tam , qua quo modo 8c qua parte corporis , in quacunque pofitione, hoftem ofrendere vel ab eo ofFendi poftit , perfecle didicit. Horum duorum facultates ita fe invicem habent, ficut Prudentia 8c Sa- pientiaj utraque utilis , pofterior autem infallibilis. Ille autem qui confidet foli Librorum authoritati , cascos casce fequitur , fimilis illi eft,quifidensLaniftaealicujusRegulis falfis, hoftem peritum ag- greflus , vel interficitur , velarmis exuitur. Scienti* Sciential figna funt alia certa 8c infallibilia ; alia incerta. Certa funt, $im! % * quando qui Scire fe dicit , idem alterum docere , 8c veritatem perfpi- cue demonftrare poteft. lncertum , quando in quibufdam tantum re- bus , id quod dicit verum eft , led in multis aliis non item. Itaque figna Prudentia? Incerta omnia funt. Nemo enim rerum omnium quasexpertus eftcircumftantias eventuieffentiales vidiffe poteft , aut vifarum meminifle. Casterum in omni negotio cuj us nulla eft Scientia infallibilis, proprio judicio difEdere , Sententiifque Librorum ducen- dum fe permittere , Imprudentia eft. Etiam illorum hominum pauci qui in Conciliis Rerumpublicarum , quid 8c quantum in Politicis , ac Hiftoriis profecerint oftentare araant 7 ubi fuae ipforum res dome- Cap. 6. De Ho mine. 2 ; domefticas aguntur , id faciunt ; cum in fua ipfius re unufquifque fitis Prudens fit : in publico autem negotio magis proprii ingenii exifti- mationi ftudent quam negotio publico, C A P V T VI. De Frincipiis internis Mot us Voluntarii , qu per Odium prsefentiam objedi fignificamus. Appetituum, Sc Averfionum, aliae nobifcum nataefiint; ut Appeti- tus edendi, excernendi , &; exonerandi ; quae Averfiones etiam alio refpedu dici poiTunc , quia Fugae Tunc alicujus mali.in corpore pleno Sc oneraro. Appetitus caeteri rerum particularium oriuntur ab expe- rientia efTeduum quos in nobis vel aliis hdminibus produxerunt. Re- rum enim quas non omnino cognofcimus , vel quas npn credimus exiftere , appetiturn alium habere praeterquam experiendi impoffibile eft. Averfionem autera habemus etiam ab iis rebus , non fblum quas cognovimus nos laefifie ; fed etiam ab iis rebus quas an laefurae line necne, nefcimus. €^tsmptHs. Quae neque Cupimus neque Odimus , ea dicimur Contemners Con- temptus enim nihil aliud eft quam Cordis , adionibus quarundam re- rum refiftentis , immobilitas quaedam five Contumacia , orta ab eo quod Cor ab aliis objedis fortioribus occupatumeftj vel ab eo quod qualia fint ea quae contemnimus, experti non fimus. Et quoniam in perpetua mutatione verfatur humani corporis con- fiftentia , i mpoffi bile eft , uteaedem res producant eofclem temper Appetitus, & Averfiones; multo minus poteruntomnes homines confentire in Appetitu unius Sc ejufdem Objedi. Bennm* Quicquid autem Appetitus in homine quocunque Objedum eft 9 Mtittm. eidem illud eft quod ab ipfb appellatur Bonum. Similiter id quod Averfionis in ipfb Sc Odii caufa eft, ab iplb nominatur Malum ; atque id Vile appellat , quod ipfe contemnit. Voces enim Bonum, Mdum^ Vtle^ intelliguntur Temper cum relatione ad perfbnam quae illis utitur ; cum nihil fitfimpiiciter ita ; neque ulla Bmi , M4h Sc Vtlis , commu- nis regula, ab ipforum objedorum naturis derivata , fed a natura(ubs Civitas non eft) perfonae loquentis , vel (fi eftj perfonae Civitatem re- praefentantis $ vel ab Arbitro vel ludice conftituto. Tirf™ 9 * Tulchrum, Sc Turpe prope quidem idem fignificant, quod Bonum, & MduW) fed non adequate. Fuichrum enim id fignificat quod fignis apparentibus Bonum pronmth , iimt Sc Turpe id quod Malum pomit- Cap • % %>e Nomine. %j tit. Utriufque autem funt diverfie Species , ut Formofum , Hone ft um , Decorum , lucundum y funt fpecies Fulchri ; Veforme 3 Inhomflum, Mo- leftum, fpecies lurpis. Quae omnia vocabula nihil aliud fignificant praeter promiffionem quandam vel Boni , vel Mali. Itaque Boni tres funt fpecies , altera in promiflione quae Pulchritudo , Altera in re, & dicitur Bonitas , Tertia in Fine , quae eft lucunditas. Praeterea Bo- mm quod in Fine lucundum dicitur , in Medio vocatur Vtile. Simili- ter Malum ut prpmnTum, Turpe ; ut in Fine Moleftum appellatur. Ut in Senfione , folus (intra corpus fentiens) Motus eft , ortus ab a&ione Objeclorum , qui tamen quoad Vifum , Lux Sc color ; quoad Auditum , Sonus ; quoad Olfalium , Odor', Sec. eft. ita objecli actio continuata ad Oculos , Aures, aiiaque Senfuum organa nihil aliud eft praeter Motum , vel Conatum , confiftentem in Appetitu vel Fuga ob- ject!. Apparitio tamen illius Motus , ilia eft quae vocatur voluntas , aut moleftia animu Quoniam autem Motus hie (propter voluptatem)videtureffe Mo- tus Vitalis adjutor ; ea qua? Motum hunc efliciunt vocari folent , nec improprie (nimirum a juvando), jucunda-, & eorum contraria Molefta. Jucundum ergo , eft apparent Bonum & Moleftum apparens Ma- lum. Itaque Appetitus omnis.amorque conjundus eft cum voiuptate aliqua; & Odium 8c Fuga, cum Moleftia aliqua. Voiuptatum alias ab Objedi praefentis Senfione oriuntur , quae vo- cari pofiunt voluptates Senfuales ; quae quidem , antequam lege con- ^jffl^f demnentur , nihil culpabile fignificant. Hujus generis funt Onera- & Veiuptt tiones & Exonerationes corporis ; quicquid item ad Vifum, Audi- tet turn , O If avium , Guftum , vel labium jucundum eft ; aliae ab Expeda- tione oriuntur, id eft a Praevifione Finium , vel Confequentiarum re- rum, fiveillae ad Senfumjucundae, five injucundae lint. Atque haeani- mi voluptates funt illorum, qui confequentias illas praevident; vocan- turque uno nomine Gaudium ; fimiliter Moleftiarum aliae in Senfu funt , vocanturque Dolores corporis 5 aliae in Expedatione , & ap- pellantur Dolores animi. Pafliones autem iftae fimplices Appetitus , Cupido , Amor , Aver* fio , Odium, Gaudium, & Dolor a diverfis conhderationibus quan- doque variantur etiam nominibus. Vt primo, prout videntur alias aliis fiicceffurae. Secundo , prout objedum appetimus, aut fugimus. Tertio, prout multae fimul confiderantur. Poftremo, pro modo fuc- ceffionis unius ad alteram. Appetitus enim fi conjundus fit cumopinioneobtinendi , Spes di- citur. D % Idem Spes, Defperntio. Metus. Fcrtitudo. Ira. Ft duct a. lAnimi %Ab- jettio. Indigncttio. Charitaf. ^Avaritia. lAmbitio. Puf 11 animi' tcu. Magnant- tnttas. Vittm bel- lied* Ltberalitas* Tenacttas. Vindifta. Curtofitas, %sbgio. Superftitio. Vera Reltgio. Terror Pani- 2,8 T>e Homine. Cap. 6. Idem fine opinione obtinendi , Defperatio. Avevfio cum opinione damni fecuturi , Metm-. Eadem cum Spe damni per refiftentiam luperandi , Fortimdo. Subita Fortitudo , eft Ira. Spes in propria virtute , fi conftans fit , Fidmia 5 defperatio conti- nuata Animi Abjettio. Ira ex lasfione alterius injufta , Indignatio. Alii bonum Cupere , Benevolentia vel Charitas. Cupido divitiarum , Avmtia. Qua? vox, quia dedivitiis certare homines inter fe fblent, accipitur lemper fere in malo lenfu, etfi Cupi- do ipfa, aut culpanda aut probanda fit, prout Media lunt quibus quae- runtur Divitiae, bona vel mala. Cupido Dignitatumpublicarum, Am- bim. Vox hxc quoque propter contentionem hominum , in deterius laepiffime accipitur. Cupido rerum parum ad inftitutum no ft rum conducentium ; item Metus rerum inftitutum noftrum parum impedientium , InftUani* mitas. Adjumentorum , Sc Impedimentorum Exiguorum Contemptus , Jldagnanimitas. Magnanimitas in pericuio mortis violent^ , aut vulnerum, Firm Magnanimitas in divitiarum ufu , LiberditM. Pufillanimitas in ulu earundem , Tenacity*. Cupido laedendi aliquem , eo fine , ut factum aliquod fuum con- demnet, Vinditia. Cupido fciendi quid & quomodo , Curio/not ; quasPaffio fbli ineft Homini. Diftinguitur ergo a caeteris animalibus Homo , non Iblum Ratione , led etiam Paffione hac , quam voco Curiofitatem. Cetera enim animalia , in quibus Appetitus cibi , aliasque volptptates Senfuales prasdominantur , caularum cognofcendarum cura carent , quae Animi concupifcentia quaedam eft , conjuncla cum voluptate perpetua , 3c infatigabili , generations Icientiarum , vehementiam voluptatum fenfualium brevem longe luperans. Metus Potentiarum invifibilium, five Fidx illae fint,fiveab Hifto- riis accepts fint publice, Reltgio eft; fi publice aceeptae.non fint , Superftttio. Quando autem Potentiae illae revera tales funt , quales ac- cepimus , Vera Reltgio. Metus fine conceptione periculi unde & quale fit , Terror Tankm ; ita vocatus a Pane , quern talium metuum authorem faciunt Fabulae. Revera tamen , qui primus metuit , metuendi caufam vidit aliquam ; cseteri Cap. 6. Be Homine. 2-9 eazteri autem illius primi exemplo fugiunt, credentes caufam fugiendi fugientibus ceteris fatis efte cognitam. Nam paffio ha?c , nifi in coada multitudine nunquam accidit. Gaudium k cognitione nova - . Admiration & homini propria eft 5 Udmram quia excitat Appetitum fciendi caufam. Gaudium quod in homine oritur ab Imaginatione Potential aut Virtutis propria? , animi exultatio qua?dam eft , quam vocant Glonam : Cl0T ' a " qua? fi fundetur in experientia adionum fuarum, eadem eft cum Fidu^ cia. Sin fundata fit in adulatione hominum ; vel a feipfb fida pro- pter voluptarem qua? magnas adiones folet confequi , Glwm inaMk cimi-kuf vel vana dicitur. Fiducia enim gign.it AggrelTum - 3 id quod mamsGlo- m,t na producere non poteft. Dolor natus a propria? impotentia? opinions , DzrmJJio animi di- Devest eitur. &nimu Inanis Gloria., qua? confiftit in fida fuppofitione virtutum , quas no- bis fcimus non inefle , propria fere eft luvenum , aliturque a rerum magnarum Hiftoriis r vel a narrationibus ndis 3 corrigitur autem ma- gna ex parte iEtate & Negotiis*. Gloriatio fubita Paffio ilia eft , qua? producit Jtifum\ habet autem %f Ma pro caula , vel fubitam aliquam adionem propriam , in qua , qui earn fecit, fibi placet, velconceptumTurpitudinisvelfadialieniindeco- ri , comparatione cujus fubito fibimet ipfi commendatur. Contingk autem hoc illis maxime , qui cum virtutum paucifiimarum confcii fibi fint , bonam de feipfis opinionem confervare non pofiunt , nifi in- firmitates aliomm hominum obfervando. Itaque multus Rifus fignum eft Pufillanimitatis. Animi enim magni opus proprium eft auxiiiari , & a contemptu alios liberare - } leipfos autem cum maximis homimbus fblis com pa rare. Contra , Demiffio animi fubita paffio eft, qua? producit Fletum ; cuj us vum~ cauia funt accidentia ilia , qua? magnam fpem aliquam , vel porentia? fua? flatumen aliquod fubito deftruit. Fletui autem fubjedi funt illi qui auxiliis externis maxime indi- gent, quales funt fcemina? & pueri. Alii itaque jaduram deflent amicorum j alii ingratitudinem ; alii etiam flent quando cum illis con- ciliantur , propterea quod inde oritur vindida? fperata? obftrudio fubita. Semper autem turn Rifus , turn Fletus moras funt fubiti ; 8c confuetudine minuuntur. Nemo enim aut veteres jocos ridet, aut ca- lamitates deflet veteres. Dolor ille qui oritur ab eo , quod indecorum aliquod noftrum ad- P«dor 9 miffum piuamus , ~Endor dicitur > oftenditurque per Erubefcentiam. D 3 Paffio jo De Eomine. Cap. 6. Pa-ffio hxc in Adolefcentibus laudatur , ut fignum cupientis nihil fa* cere, nifi quod fit laudabile. In fenibus non laudatur, propterea quod minus Venia digni lunt fenes. impudentu. Contemptus bonx exiftimationis appellatur Impudentia, Mifencor- Dolor ob calatnitatem alienam , dicitur Mifencordia , oriturque a confideratione , quod fibimet ipfi contingere poteft calamitas fimilis ; & ob earn rem vocari etiam lolet Compafjio. Calamitas itaque aliena , fi a naagno oriatur ipiius cut contingit fcelere , tanto minus producit Mifencordiam. Item in eadem calamitate minus Mifmcordes funt illi, qui calamitati fimili minime obnoxios fe efie judicant. irudeiitxs, Alienas calamitatis contemptus , nominatur Crudelitas , proceditque a propria fecuritatis opinione. Nam ut aliquis fibi piaceat in malis alienis, fine alio fine, videtur mihi impoflibile. Dolor ob lucceffum Competitoris alicujus circa honorem , aut di- vitias, aut ali ud bonum, ficonjunclus fit cum conatu diligentiam pro- cy£muiatio. priam augendi , ^mulatw dicitur ; fin conjungatur cum conatu invidia. Competitorem fallendi vel impediendi, Invidia eft. Quando in animo humano Appetitus, Averfio, Spes, Metus,. circa rem eandem oriuntur alternatim , veniuntque in animum Faciendi , Omittendique bonae malasve confequentiae fucceffive ; adeo ut in- terdum appetamus , interdum fugiamus ; interdum fperemus , inter- dum metuamus ; tunc totum illud paflionum aggregatum , tamdiu Deliberate, durans quoufque res efFe&a fit, vel rejecla, vocatur Deliberatw. Itaque de rebus prasteritis DeUberatio nulla eft , quia praeteritum im- rnutabile eft ; neque rerum quas fcimus vel putamus effe impoflibi- les , quia talium Deliberatw vana eft. Impoffibilium autem quae poili- biiia efie arbitramur , Deliberatw datur , ut quam vanam efie nefcimus. Deliberatw autem ideo dicitur , quia libertatis quamhabertius faciendi, omittendive finis eft. Alterna haec fucceffio Appetitus , Averfio- nis , &c. communis eft ho mini cum animalibus caeteris. Nam Deli- be rant etiam befti'ae. Deliberatw finiri tunc dicitur, quando id, de quo Deliberatum eft, fa- ctum eft vel redditum impoflibile ; propterea quod eatenus liberta- tem faciendi vel non faciendi pro arbitno retinemus. In Deliberation , Appetitus ultimus vel Averfio , aclioni de qua De- VdmtM. liberatum eft immediate adherens, eft Voluntas ; A&us , inquam , non potentia Volendu Vndelequitur beftias , quia D either ant y etiam Volun- tate prssditas eiTe. Definitio Voluntatis Scholaftica , nempe Volunta- tem Appetitum ejfe rationakm legitima non eft. Nam fi e/Tet , nulla om- nino efle pofiet a&io Voluntaria contra Rationem. Aclio enim Vo- luntaria Cap. 6. De Homme. 3 1 luntaria eft ea , qua? a Voluntate proficifcitur , nec ulla alia.- Quod fi pro Appetitu Rational! dicarnus Apperitum , qui oritur a Delibera- cione antecedente , tunc Definicio eadem eft quara dixi , nempe uiti- mus in Deliberando Appetitus. Quanquam autem vulgo iarpiffime dicamus habuiffe aliquem Voluntatem faciendi id, quod racere poftea noluit ; id tamen non Voluntas proprie eft, fed Inclinatio , qua? actio- nem non facit , ut fit Voluntaria , qua? dependere debet non ab omni, fed ab ultimo Appetitu. Intervenientes enim Appetitus five Inciina- tiones non funt Voluntatis ; fi enim elient , omnes adiones fimul efTent 6c Voluntaria? & Involuntaria?. Manifeftum hinc eft VoluntariaPacliones e/Te non modo eas , qua? incipiunt ab Appetitu alicujus rei , fed etiam illas, qua? proficifcuntur ab Averfione , vel a Metu eventuum qui confequuntur Fadi alicujus omiffionem. Formula? Sermonis quibus Paffiones declarantur, partim ea?dem Formuuto* flint quibus alias fignificamus Cogitationes. Et primo generatim £j2£2^ Paffiones omnes proferri poiTunt Indicative ; ut Amo , Metuo , Gau- deo, Delibero, Volo , &c. Sunt autem aliqua? qua? fuas habent pro- lationes fibi proprias ; qua? tamen Affirmationes non. funt , nifi quan- do inferviuntlllationibus. Deliberatto profertur Subjuntlive , qui mo- dus propriuseft Suppofitionum a quibus d.ucimus Confequentias ; ut, fi hoc fiat , tunc fequetur tjiud ; nec differt a Sermone ratiocinandi , nifi quod in ratiocinatione nominibus utimur Vmver[alibm ; in Delibera- tione plerumque Smgularibus. Sermo Cupiditatis Sc Averfionis eft Imperative ; ut , hoc fac, ab hoc abftine ; qua? verba ad ilium qui ad faciendum vel abft'mendum obligatur , mandatum dicitur ; alioqui Fre- catio vel Confilium* Sermo van& Gloria , item Indignationis , & Mi- lericordia? , aliarumque multarum cupiditatum fermo eft Optatives. Cupiditatis autem cognofcendi fermo peculiaris eft Intmoganvus 5 ut Quid eft ; Quando em ; Ouomodo fatlum eft ; Quid ita. Paffionum, iermones alios non reperio. lurationes enim maledidionefque & convitia Paffiones non fignificant ut Verba , fed ut Adiones male morata? lingua?. formula? ha? fignificationes quidem funt Paffionum Voluntaria? ; Bm*m& figna autem certa non funt j idque, quia Voluntaria funt. Paffionis Fraefentis certiffima figna funt ilia , qua? a Vultu , Geftu , Adionibus , Finibus, Negotiifque hominum capiuntur. Quoniam in Deliberatione , Appetitus & Averflones a profpedu Ffeonorum & Malorum , confeqoentium adionem de qua delibera- ims, akerna? funt, & catenam longam faciiint coafequentiarum , cu- ps 3^ De Homine. Cap. 7. jus finemfaspenumerononvidemus ; fi in catena ilia vifa fint confe- quentia plura Bonaquam Mala , totum aggregatum Bonum eft appa- rem; fi plura Mala quara Bona , tunc totum Malum apparent eft. Is igitur qui Ratiocinatione vel Experientia longiffimum fibi confe- quentiarum profpedum acquifivit , is optime deliberac , & optimus aliis Confiliarius effe poteft. Perpetuus in rebus Cupitis bonus fucceffus, illud ipfum eft quod vocari folet Felkitas 5 Felicitatem intelligo praefentis vita?. Nulla enim eft animi dum vidimus perpetua Tranquiilitas ; quia vita ipfa ^Awellj neque fine cupiditate, metuque , aliiique paffionibus vivere homo poteft, magis qaain fine fenra. Formula lermonis , qua quis opinionem foam fignificat dealicujus rei Bonitate , Lam eft. Formula qua fignificat potentiam Sc magnitude mm rei, eft Magnificatio, Forma qua fignificat opinionem quam ha- bet de alicujus Felicitate , a Graecis vocatur fAa%ae/c^k. Atque h^c deFapombw, quatenusad Inftitutumprasfens, dida fufficiant. C A P V T V I I De Difcurfuum Determmationihus* OMnis Dilcurfus , fi a Cupiditate Cognitionis gubernetur, vel in Adeptione terminatur, vel in Rejedione. Quod fi Cogitatio- num feries pro tempore tantum interrumpatur , non ideo Determi- nata dicenda eft. ■DMatM. §j difcurfus in folis fiat Cogitationibus, tunc confiftit in cogitatio- nibus Quod fiet, vel Quod non fief, vel Quod fuit, vel Quod non fuit ,alter- riis. Itaque ubicunque Difcurfus definit , relinquitur Praefumtio quod mty vel non erit ; vdfuit, vel non fuit. Quae Determinatio appellatur Opinio. Atque id quod in Deliberando de Bono & Malo,Appetitus eft alternus, in inquifitioneventatis fadi Praeteriti vel Futuri , eft alterna Opinio. Sicut autem in Deliberatione, Appetitus ultimus eft Voluntas ; ita in quaeftione Praeteriti vel Futuri , Opinio ultima eft Indicium , five Sententiafinalis. Et ficuttota feries Appetituum alternorum in quae- ftione Boni vel Mali Deliberatio dicitur ; ita in quaeftione Veri vel Falfi feries tota Opinionum alternarum dicitur Dubitatio. Difcurfus nullus in Cognitione perfeda Praeteriti vel Futuri ter- minari poteft. • Nam Cognitio Fadi originaliter Senfio eft , & dein- de Memoria. £t Cognitio Confequentiarum , qua? ut ante dixi , Scien- ludiciutn. Cap. 7 . T>e Hvmine. 3 3 Scientia appellator , Scientia Abfbluta non eft, fed tantum Conditio- nalis. Nemo per Difcurfum fcire poteft hoc vel Mud ejfe ifmjfe , vel fdr tut tun ejfe ; id qaod eft perfede fcire ; fed tantura i fi hoc fit , turn illud eft j ft hopfftiti mmfmt lilud - 3 ft hoc erit , turn Mud erit \ id quod eft fcire conditionaliter ; & fcire non rei ad rem , fed nomim ad mmen confe- quentiam. Si Difcurfus ergo fit in verbis , incipiens a Dehnitioni- busVerborum, procedatque per Connexionem eorura in Propofi- tiones , & rurfus Propofitionum in Syllogifmos 3 determinabitur in aliqua Conclufione , qua: fumma eft omnium antecedentium Propo- fitionum. Atque hxc Scientia eft , five Cognitio Confequentiarum Scientia, unius verbi ad aliud. Verum fi Diicurfus non incipiat a Definitioni- bus , vel fi Derinitiones illae non rede connedantur in Syllogifmos , tunc rurfus Difcurfus terminator in Opimone tantum, ventatis conclu- Conis , utcunque abfurdas & infignificantis. Quando duo vel plures idem fimul fciunt , Conficit dicuntur; &z quia illi fadorum fuorum Cwfc&itU. mutuo teftes maxime idonei funt , maxima femper fuit & .eric exifti- mata improbitas , teftimonium contra confcientiam dicere, vel alium ut dicat inducere. Vfurpatur autem vox Confcientia faspiffime pro fua cujufque fadi vel cogitati fecreta cognitione. Sunt etiam qui pro- prias Opiniones fuas privatas novafque 5 propter amorem ingenii pro- prii (etfi aliquando abfurdiffimas) obftinate fuftinent , fub nomine 1II0 Conlcientis favorabili ; tamquam illas mutare peccatum maximum « effet. Itaque veritatem illarum fcire fe videri volunt, quando nihil fciunt nili quod ipfi ita opinantur. Quando Difcurfus non incipit a Definitione , terminator femper Credere, in Opimone. Quod fi incipit ab alicujus alterius hominis Affirmatio- ne, de cujus hominis neque Cognitione neque Veracitate dubitamus, quia quseftio eft non cam de Re , quam de Ferfim ; tunc determina- tur in Creditione , & Fide 5 Fide , inquam , Homini habita 5 creditione Fidet » Rei. Credere in hominem 3 & credere homini , idem plerumque fignifi- cant j nempe opinionem de veracitate ejus ; fed credere aliquod di- dum, fignificat opinionem tantum veritatis ipfius didi. Notandum autem eft didionem hanc credo in , ut 3c Gra?cam 7n?&u , rariffime ufurpari pranerquam in libris Theologicis. Scriptores caeteri dicunt credo ilk ; confide- 1U1 \ fidem illi babea. Sed credere m , in Symbolo Fidei Chriftianse , non proprie fignifi- cat Fidem qua? habetur Perfbnce, led dodrinse pluribus articulis pro- pofitas agnitionem five Confeffionem. Etenim non Chriftiani lbli 5 led etiam homines omnes ita in Deum credunt 5 ut quicquid dixerit vel diduius fit pro vero agnofcant 5 idque five inrelligant, five non E intel- 34 ®e Homme. Cap, 7. intelligant. Qua Fide major efle nulla poteft. Dodrinam autem Symboli non omnes credunt, fed foli Chriftiani. Manifcfhim hinc eft , quod qui verum aliquid efle potant , non propter argumenta fumpta ex ipfa re , aut ex principiis Rationisna- turaiis , fed ab autboritate Sc abexiftimatione bona perfbnas loquen- tis , Fideiejus objedum principahter Sc proprie elfe perfbnam lo- quentem. Itaque quando credimus Scripcuras Sacras efle Ver burn Dei , Fides noftra , nifi fpecialem aliquam habeamus Revelationem , terminatur in Ecclefia, in cujus authoritate acquievimus. Etiam 11 1 £ , qui credunt id , quod narratur Dei nomine a Propheta, Fidem Pro- phetse habere, illumquehonorare, ill i credere Sc fidere dicendi flint , live verus, five falfus fit Propheta. Etiam circa caeteras Hiftorias eo- dem modo le res habet. Nam fi omnia ea quae de virtutibus dida funt Alexandri&utCaefkris credere recufarem , non puto illos merito mihifuccenfurosefle , aut alium quemlibet praeter Hiftoriaeconfcri- ptorem. . Si Livio non credamus locutam effe bovem , non Deo fed Z/zwdiffidimus. Perfpicuum ergo eft , fi quid credamus , nulloalio argumento , quam quod ducitur ab authoritate humana, Fidem no- ft ram non Deo, fed in Homine tantum determinant C A P V T VII I. De Virtutibus Intelleclualibus $ Defeftihufyue Oppofitis, 1 Virtus in omni re aliquid eft propter eminentiam fpedabile \ confiftitque in comparatione. Nam fi omnia omnibus aequali- ter adefient , nihil eflet , quod haberetur pro eximio. Per Virtutes intelleduales intelliguntur Faculratesanimi illae, quas laudare, magni*- facere, Sc fibimet ipfis inefle cupere homines folemt , Sc vulgo nomi- ne Boni Ingenit comprehenduntur ; quanquam fignificet alb- quando etiam Facultatera certam a ceteris diftindam. Virtutes autem hae duorum funt generum ; Naturales, Sc Acqutfite Homine. 5 5 mi ilium fecit , qui Tarduas vocari folet vel Stupor , aliisve nominibus quibus lignificari folet Motus Tardus. Differentia autem Celeritatis a differentibus oritur hominum Paf- fionibus , quorum alii aliud amant & fugiunt j unde cogitationes di- verforum hominum diverfae procedunt , 8c diverfimode rebus appli- cantur. Cum autem in fucceffione cogitationum nihil obfervarilb- leat, pifi fmiiaudo vel diffimilitud.o ; vel cm ret infervire, Sz quomodo pof fint ; illi quijimilittidwes maxime animadvertunt , aliis raro animad- verfas , bonum dicuntur habere higemum , id eft bonam Thxntafiam. Illi vero qui rerum cogitatarum difFerentias , diffimilitudinefque maxime obfervant id eft qui inter rem & rem bene Diftiagumt , Difcemunt , &z DijudicMt, nili Dijudicatio ilia faciiisfit, habere dicun- tur bonum Indicium. Speciatim autem in converfatione civili, dcgp- tiifque agendis (ubi tempora , loca , e Homme. Cap. 8. Iudiciutn circumftantias tantum fuggerit quibus adio laudabilis vel illaudabilis efficitur. InHortativis Sc Caufarum di&ionibus , prout Veritas vel fimulatio maxime infervit rei qua? agitur $ ita Iudicium 3 vel Phantafia maxime poftulatur. Jn Demonftratione , in Confilio , Sc in omni veritatis inveftigatio- ne fevera , folum requiritur Indicium ; nifi forte aliquando fimilitu- dine aliqua apta opus fit ; ut ii qui audiimt, vel legunt , dociliores fiant. Quod autem ad Metaphoras attinet , excludendse prorfus funt. Fallaciam enim aperte profitentur. lllas ergo in Confilio vel Ratiocinatione fevera admittere , ftultitia eft manifefta. In Di/curfii quocunque , fi Difcrejrionis defe&us manifefti appareat , quantum- cunque placere poflit Phantafia , defiderabitur Ingenium. Quod fi Iudicium manifeftum fit , etfi vulgaris fit Phantafia, laudabitur tamen Ingenium. Cogitatio hominis fecreta per omnia difcurrit , faera , prophana , munda, immunda, gravia, levia, fine pudore , Sc fine culpa ; id quod fermoni non ulterius licet quam a Iudicio circa Tempora , Loca , Sc Perfbnas permuTum fit. Medico Anatomifta? de rebus obfcaenis di- cere vel fcribere quicquid videbitur licet , ut cui Finis eft non place- re , fed prodefle ; aliis autem non licet , quia non eft opus. Item in remiffione animi Sc converfatione familiari , fi quis ex verborum fo- nis Sc fignificationibus ludum faciat , ( id quod aliquando non inju- cunde fieri folet ) indecorum non eft. Sed in Condone , vel coram perfbnis incognitis vel alioqui reverendis, omnis verborum lufus ftul- titia videbitur. Id quod difFerentiam facit , Difcretio five Iudicium eft. Itaque ubi Ingenium deeft , non Phantafia , fed Iudicium deeft. Itaque Iudicium fine Phantafia Ingenium eft 3 Phantafia autem 'fine Iudicio non item. Quando quis cogitatione multitudinem rerum percurrens , cum Finealiquo fibi propofito , quomodo ex res ad Finem fuum condu- cant, vel cut fini infervire poffint celeriter animadvertit , Ingenium ejus Bonum dicitur ; dependetque ab Experientia Sc Memoria rerum multarum fimilium , cum fimilibus Ccnfequentiis. In hoc autem ho- mines inter ie non tantum differunt , quantum Iudicio & Phantafia ; quiahominum aetate aequalium , experientia non eft valde inasqualis quoad quantitatem , fed rerum in quibus verfantur fpecie variantur , eum cuique fua fint negotia propria. Familiam , an Regnum quis re&e gubernet, nihil intereft quatenus ad Prudential gradum, multuna tamen quod attinet ad negotii fpeciem 5 quemadmodum in parva aut magna . Cap. 8. De Homine. 37 magna tabula bene pingere non diftinguit Artis gradum , fed fpe- ciem , & Agricola rudis in re fua Prudendor eft pierumque , quam Philofophus in aliena. , Ad Prudentiam fi addatur Mediorum injuftorum , vel inhonefto- ^fi™** rum ufus , qualia faepe fuggerit Metus , vel Inopia , fit Prudentia ilia finiftra, quae appellatur Ajlam ; quae fignum pierumque eft Pufilla- nimitatis, Auxilia enim injufta & inhonefta animus magnus afper* natur.. Eft etiam alia quaii A ftutiae fpecies . quae vocatur VerJmtA 5 Verfutu. quae eft periculi vel incommodi incurrendo in pejus , ad parvum tem- pus diiatio 5 videturque dici a Ferfisra, quae fignificat mutui fumptio- nem, ad mutui folutionem. Ingemum acquifitum, nempeMethodo ScDodirina , nullum eft prae- ingemum terRationem; quae orta a redo Sermonis ufu producit Scientias, '"'ffo™ Sed de Ratione, & Seientia di&um eft fupra Cap. 5- & 6, Ingeniorum differentia oritur a Paffionibus 5 differentia autem Pailionum partim a diverfa corporum conftitutione, partim a diverfi- tate confuetudinum & educationis. Paffiones illae, quae Ingeniorum differentias maximas faciunt , funs pierumque major vel minor Cupiditas Potentiae , Divitiarum, Scien- tial, Dignitatis ; quae omnes reduci pollunt ad Potentiam> nam Di- vitiae, Scientia, Dignitas, funt Potentiae fpecies. Itaquefiquis ea non magnifacit, etfi vir bonus effe poult, nun- quam tamen videbitur bonum habere Ingenium. Cogitationes enim cupiditatum funt tariquam Exploratores , emiffi ad explorandas vias , quibus ad Cupitaferimur, quaemotibus ariimi , turn regulam , turn celeritatemtribuunt. Sicut, nihil defiderare , Mortui eft ; itaparum vehementer Defiderare , Tardi eft; & multa fimul cupere Levitatis In P*tia> eft ; habere autem Paffiones multo fortiores , vehementiorefque . quam in casteris hominibus videri folent , iilud eft quod nominatur Jnfknia, Infaniae autem tot fere funt quot Paffionum ipfai;um fpecies ^ procedit tamen aliquando ab Organorum prava conftitutione , vel Jaefione. Aliquando etiam a Paffionis vehementia , vel dura- tione longa laeduntur Organa. Vtrobique tamen ej ufdem generis eft Infania. Paffio cujus violentia , velduratio facir Infaniam , aut Gloria vcma eft, quae & faperbta dicitur 5 aut animi dcmifjlo magna. Superbia facit Iracundum. Irae autem Exceftus Infant* fpecies eft, quae appellatur furor. Itaque vindi&ae cupido ingens , fidiu- turna fit , organa corporis laedit ? & fit Furor, Idem facit Amw E j ' vehe* 38 Be Homine. Cap. 8^ vehemens prsefertim fi comitetur zelotypia. Magna item fui ipfius seftimatio propter Sapientiam , Eruditionern , Formam &firniiia, etiam propter falso prasfumptam Infpirationem , tendit ad Infa- niam. Demiffio animi obnoxium faeit Metui , ubi Merus caufa nulla eft; quae infania eft , appellan loiita Melancholia , apparens diverfimode , ut in iis qui frequentanc fblkudines ; in fuperftitiofis 8c in timenti- bus quae caeteri non timent. Paffiones denique omries , quae adiones infolitas exorbitantefque producunt , nomine infigniuntur Infantas. Siquidern autem Paffionum Excetfus Infania font , dubitari non poteft quin Paffiones ipfse , faltera fi ad malum tendant 5 (intejufdem gradus. Exempli cauia , quando aliqui falso putant mfpzratos fe effe , Infa- nia? iliius effedus non eft in uno homine per adionem aliquam , quae ab ilia opinioue procedit, exoxbitantem vilibilis , quando tamen multi eorum confpirant , furor totius multitudinis fads manifeftus eft. Quodnam enim Infanias argumentum majus effe poteftquam clamare , ferire , 8c lapides in amicos jacJre ? Minus tamen eft aii- quanto hoc , quam quod hujufrnodi muititudines aliquando faciunt. Nam occlamant , oppugnant , & interficiunt illos , per quos omni ante- adae vitas tempore protedi , & defenfi ab injuriis fuerant. Iam ii Infania base fit in multitudine , Infania quoque eft in hominibus fingulis. Quemadmodum enim in medio mari , quanquam fonum ab aqua fife! proxima nemo percipiat , fcit tamen partem illam aquae proximae fremitui maris non minus contribuere , quam alia pars qua> cunqueejuHtem magnitudinis : ita etiam quanquam in uno vel pau- cis hominibus , non mag nam videamusinquietudinem ; certi tamen efle pofTumus Paffiones iliius unius vel paucorum , partes efle fremi- tus leditiofi commotae Civitatis. Etfi nihil eflet aliud , quod Infaniam hujus generis indicaret , mihi tamen ipfa infpirationis divinae arro- gatio , Infaniae ipforum magnum indicium eft. Quis enim in Moro- comio dicentem Deum fe efle , vel Chriftum , cur illic conclufus fit nefciat ? Quod autem privatum Spiriwm fuum tanti faciant aliqui , ut fe divinitus infpirari putent , faspenumero oritur ab erroris alicujus in Theologia vulgo recepti foelici detedione ; nefcientes enim vel ob- liti; quo dudu rationis in tarn fingularem veritatem (etfi interdum Ve- ritas non fit) inciderint , femetipfos , ut quibus Deus ipfe fpeciali gra- tia dodrinam illam fiipernaturaliter SpirituSando revelaverit , admi- rantur. Quod Infania nihil aliud fit prater ingentem enormemque Paffio- nem , intelligi poteft ab efFedibus nimii Vini , quod fimilem producit Crga- Cap. 8. , Be Homine. 39 Organorum intemperiem. Varietas enim hominum, qui nirniurn bi- berunt eadem eft in moribus, quas cernitur in infanis ; quorum aliqui furunt , alii amant , alii rident , omnes modo infblito , fedfua? cujuf- que Pafiioni congruo. Nam etiam homines fobrios puto quando abf- queomni animi cura 8c occupatione foli incedunt , non libenter velle cogitationum fuarum vanitatem atque exorbitantram eo tempore publice apparere j id quod confeffio manifefta eft , Paffiones meras irregulares plerumque infaniam effe. Opiniones hominum circa Infaniae caufam , torn Veterum turn Re- centiorum duae funt. Alii enim earn a Paffionibus^ alii a Daemonibus, five Spiritibus derivant , bonis ve] malis , quos intrare in hominem poiTe , eofque poffidere putaverunt , atque corporis ejus organa infb- lito ciere motu , qualem animadvertimus in Infanis. Alii ergo Inla- nos appellaverunt, quos alii Energumenos. Hodieque eofdem homi- nes Itali vocant Faz.u 8c Spirit ati. Magnus erat quondam in Vrbe Abderenfium confluxus populi ad Theatrum , cum ageretur Fabula Andromedae , seftivo 8c fervente die j unde Spechtorum magna multitudo partim a calore , partim ab ipfaTragcedia in Febrem incidentes , aliud nihil dicere potuerunt prater lambos , quos ab Acloribus in Tragcedia audierant recita- tos; ab hac autem Infania , fuperveniente Hyeme liberati funt ; 8c proinde vifa eft proceffifle ab ilia Paffipne quam animis Speclatorum impre/Ferat Tragcedia. Etiam in Civitate alia Gra^ca Infanis fpecies alia quasdam orta eft , quas in Adolefcentulas incidens fecit ut earum muitae fe fufpenderint. Hoc autem a plurimis a Diabolo profeclum effe exiftimabatur j unus autem erat qui ipfarum contemptum hunc vitas oriri ab animi aliqua Paffione fufpicatus eft ; putanfqiie illas non ut vitam , fie honorem etiam contempfifTe, Magiftratibus confilium dedit , ut qua? fe fufpenderint nudas penderent. Quod cmnfa&um efier , Infania ilia defiit. lidem autem Grxc'i Infaniam plerumque Eumenidum five Furiarum operationibus , vel Cerens vel Fhcebi alien I'umque Deorum attribuerunt. Tantum enim Phantafmatibus attri- buebatur realitatis , ut animalia aerea putarentur , vocarenrurque. Romani etiam , & ludacorum multi 3 de hac re cum Graecis confeu- ferunt. Tudasi enim Infanos 3 aut Prophetas effe , aut (prout Spiritus illos vel bonos vel malos effe putaverunt) Dasmoniacos. Aliqui etiam eorumeundem hominem 8c Dasrnomacum 8c Prophetam. Hoc tamen in Gentibus mirandum non eft; quia Morbi 8c Sanitas , vitia 8c Virtutes , atque accidentia naturalia ab illis 8c vocabantur , 8c colebantur ut Daemones. Adeo ut per Vamonem intelligenda t$zz eoruro 4© T>* Homme. Cap. 8. eorum fermone non minus aliquando Febris , quam Diabolus. Vc autem ita fentirent ludaei , magis mira.ndum eft. Neque enim Mofes neque Abraharnus Prophetiis iuis praetendebant Spiritum, fed Vo- cem Dei , vel Vifionem , vel Somnium. Neque in Lege Mofaica Morali , vel Ceremoniali quicquarn extat faciens ad Enthufiafmum. Quando (Num. ii. 2^.)a Spiricu , qui in Mofe erat fuftulilTe dici- turDeus, 6c dedifle feptuaginta Senioribus , per Spiritum Dei non intelligitur eo loco fubftantia Dei 3 - nam ea indivifibilis eft. Per Spi- ritum Dei Scripturae faspenumero fignificant Spiritum hominis Deo fervientis. Vbienim diciturExod. 28: 3. Quern implevi Spirit a Sa- pienti contemplationibus difputationibulque hominurn reliquit Deus ) fed Pietatem , <3c Salutis aeternae viam. Sive cnim Terras , five Solis motus Diem & Nodem faciat ; five humanarum acxionum Exorbitatio a Paffionibus , five a Diabolo oriatur , ad Pie- tatem 6c Salutem nihil refert. Eorum qui per Verba fcla morbos cu- rant , ut fecit Chriftus ( &c facere le falso jaditant Incantatores ) Didio propria eft : Exi,&c IuJJiones fimiles. Nonne Chriftus (Match. 3. it* 2(5.) Objurgavit Ventos, 6c (Luc. 4. 39.) Objurgavit Febrem £ Non tamen argui hinc poteft Febrem eiTe Diabolum. Prseterea ea- dem Phrafis non ubique Scripturarum idem frgnificac. In principio erat Verhum , (ignificat Verbi aeternitatem. In principio creavit Veus Ccehm & Terrain non fignincat fuiile Ccelum 5c Terram ab asterno. Vbi Servator nofter (Matth. 12.43.) loquitur de Spiritu immundo , qui cum exiiTet ex homine vagatuique eflet per loca arida , quasrens requiem nec inveniens } in eundem hominem poftea reverfus eft , cum aliis feptem Spiritibus fe pejoribus , Parabolica locutio eft , alludens ad hominem , qui poft conatum cupiditates fuas relinquendi debi- lem vidus , fepties pejor quam ante erat. Non funt ergo Scriptural in fenfu verborum rigido femper accipiendas 3 neque ex iUis neceila- rio evinci poteft Dawoniacos alios fuiile quam Infanos , Furiofis vel modo aliquo mentelasfos. Inter Infaniae figna numerari etiam poflunt quorundam hominurn Sermones Abfurdi , five Infignificantes j de quibus didum eft Capite quinto. Atque hoc genus Infaniae illorum hominurn fere proprium eft , qui-loqui , vel fcribere de iis rebus audent , quae funt incompre- henfibiies ; id quod folifaciunt Scholaftici &c Philcfophi. Nam vul- gus hominurn raro , ita ioquuntur , ut non poffint inteliigi 5 & ob earn rem ab iftis egregiis hominibus fpernuntur , habenturque pro idiotis. Vt fciamus autem qualis fit Scholafticorum , 8c Phiiofo- phorum de rebus difficilibus oratio , interpretetur nobis verba ali- F quis , 42 DeH&mme. Cap. 9. quis , qua? titulum faciunt Capitis 6 , Libri 1 , Suaris , de Concur fit % JVfotH) 8c Auxilio Dei. Verba autem hsec funt , Trima caufa noninfluit neceffkrio aliqmd in feemdam Virtute Subordinations ejjentialis caujarum fecundarum, quo illam adjuvet operari. Qui fimili oratione tota implent volumina , nonne infaniunt , vel alios infanire volunt ? in Quasftione dtTranfubftantiatione , ubi dicunt (poft certa quaedam prolata verba) Aibedmem , Rotunditatem , Magnicudinem, Qualitatem, &c. quae omnia funt incorporea , migrare e Pane , 8c intrare in corpus Serva- toris noftri lefu Chrifti , nonne faciunt ex illis Accidentibus totidem Spiritus (nam & Spiritus iidem incorporeos effe putant , etiamfieos a loco ad locum movericonfiteantur. ) Itaque genus hoc Locutionis abfurdae numerari inter Infaniae fpecies multas rede poteft. Tempora autem quibus cogitationes eorundem Infanorum gubernatae a cupi- ditatibus mundanis perfpicue explicantur , alia non funt quam lucida intervalia, Atque haec de Virtutibus 8c Vitiis Intelledualibus dida fufficiant, C A P V T IX. De Scientiarum Diftributivne* COgnitionis duae funt Species. Altera Fadi: 8c eft Cognitio pro- pria Teftium, cujus conferiptio eilHiftoria. Dividitur autem in Naturalem 8c Civdem , quarum neutra pertinet ad Inftitutum no- ftrum. Altera eft confequentiarum , vocaturque Scientia; Conferi- ptio autem ejus appellari folet Fhilofophia. Quoniam autem fubjeda Scientiarum funt Corpora , diftribuenda eft in Species, eodem modo quo diftribuuntur in fuas Species Corpora ipfa, id eft , ita ut Vniver- faliora minus Vniverfalibus antecedant. Vniverfalia enim Specialibus efTentiaiia funt,& proinde univerfalium Scientiaeflentialis eft Scientiae Specierum , adeo ut haec, nifi per illorum lucem , percipi non poffint. Generaliffimum autem Subjedorum Sciential eft Corpus , cujus Accidentia duo funt Magnitudo 8c Motus. Illud ergo quod quaeri- tur primo a Philofbpho circa hoc fubjedum eft , quid fit Mows , 8c quid Magnitude. Et Philofbphiae pars haec appellari folet Fhiio- fop hi a prima. Rurfus Magnitudo definita , quae 8c Quantitas dicitur , vel Figure vel Numero definitur. Itaque Corpus figura definitum fubjedum eft partis iilius Philofbphiae , quae Geometria dicitur. Partis autem Cor- poris numero determinate Scienua eft dida Arithmetics Motus Cap. p . T>e Homine. 4 j Motus autem vel Ftfibiles font, vdlnvifibiles, mm\xum in Corporum minuriffimis partibus. Motuam Vifibiiium Scientia,eorum eft , qui Machinarum 3 iEdificiorum fecreta contemplati font. Motus autem Invifibiles internarum Corporis partium qui pro- pter effedus in Senilis noftros dicuntur Quditates , lubje&um eft Fkj- jlae , five Phtlofophiie NatHralis ; cujus quot funt homini Senfus , tot poffunt eiTe Sciential Speciales , quarum una eft qua? vocatur Optica t alia Mufica. Deinde fi Corpus univerfi confideretur per partes ejus , ut Aftra & Sublunaria ; ex contemplatione Aftrorum motorum quatenus mo to- rum , orietur Scientia qua? dicitur Aftronomia. Et quoniam partes univerii quasdam non permanent , fed in inter- fticiis magnorum Corporum modo apparent , modo evanefcunt , contemplatio Motus iiiorum g'gnit Scientiam Meteor ologicam. Item a contemplatione partium Telkiris , qualia funt Mineralia , Veget&bilti 1 8c AnimaHa, totidem oriuntur Sciential particulars. Ex contemplacione denique Hominis & Facultatum ejus oriuntur Scientis Ethtca, Logica, Rhetorica 3 3c tandem Polttica five Phtlofophta Civilis. Sed ex fubdivifione fingulorum fubje&orum innumerae alias Scien- tial nafci poffunt , quas enumerare , neque facile , neque necella- rium eft. C A P V T X. De Totentia, Bignitate , & Honor e. POtentia cujufque (univerfaliter fumpta) eft Mediorum omnium , quas habet ad Bonum aliquod futurum apparens adipilcendum, aggregatum. Eft autem vel Naturalist vz\Inftmmentalis. Eotenua Nataralis , eft Excellentia Facultatum Corporis , vel Ani- mi : ut Robur, Forma, Prudentia, Ars, Eloquentia,Liberalitas, No- bilitas. Inftrumemales funt quas per Naturales vel fortunam acquifitae , Media & Inftrumenta funt ad Potentiam 'augendam : ut Divitias , Exiftimatio , Amici, & Operatio imperce pta Dei , quam ho mines plerumque appel lant F ortunam* Potential enim natura haciri re Famae fimiliseltpeundo crefcens , vel corporum gravium defcenfui qui procedendo acceleratur. Humanarum Potentiarum maxima eft ilia , quas ex unitorum plurimorum hominura in unam perlbnam confenfu eft compo- F z fita, 44 & e Homme, Cap. 10. iita , five ilia Perfona Naturalis fit , ut Homo \ five Artificialis , ut Civitas , a cujus voluntace dependent Potential omnium. Pro- xima huic Potentia eft , qua? dependet d voluntate mukitudinis non unitae $ qualis eft Potentia Fa&ionis , vel Fadionum fcedera- tarum. Iraque multos habere Servos , Potentia eft 3 item multos habere Amicos. Sunt enim vires unitae. Edam Diviiias conjunclae cum Liberalitate , Potentia eft> quia Servos 8c Amicos parant : abfque Liberalitate , non item 5 quia noa ■defendunt , fed Invidiam exponunt. Potentia; Exiftimatio , Potentia eft ; quia adhasrere fibi facit eos qui Defenfione indigent. Etiam Exiftimatio boni Civis 8c Patriam a mantis ( qua? vocatur Popularitas) Potentia eft ; propter caufam proxime fupra diclam. Vniverfim , Qualitas quaecunque, fi g'guat vel Amorem vel Metum multorum hominum ., 8c hujufmodi Qualitatis opinio , Potentia eft 3 quia Medium eft ad auxilia 8c Officia multorum. SucceiTus fcelix s potentia eft 5 quia gignit Prudential, velbonas Fortunas Opinionem 5 nam facit ut ilkm metuant , aut in ilium con- fidant mul tie Arlabilitas Potentium 3 eft Potential majoris acquifitio ; quia gignit Amicitiam. Exiftimatio Prudential in rebus gerendis , five Pacis , five Belli , Potentia eft : quia, prudentibus regendos nos permittimus libentius quam aliis. Nobilitas eft Potentia, non ubique , fed in Civitatibus , ubi Nobi- libus indulgentur privjlegia - } quia in his illorum confiftit Potentia. Eloquentia Potentia eft, quia Prudentia Apparens. Forma Potentia eft , eft enim Boni promidio , ideoque commen- dat hominem hominibus ignotis. Scientia , Potentia eft ; fed parva , quia Scientia egregia rara eft , nec proinde apparens nifi pauciffimis $ 8c in paucis rebus. Scientias enim ea natura eft ut efle intelligi non poffit , nifi ab illis qui lunt Scientia prxditi. * Artes quae conducunt multum ad utilitatem publicam , Potentia font ; ut Artes Muniendi , Machinas aliaque inftrumenta Belli fabri- candi ; quia ad Defenfionem, 8c Vicloriam plurimum conferunt. Dignitas fignifkat interdum Valorem -five pretium hominis , nem- petantum, quanti Potential ejus ufum aliquis emere vellet. Major ergo vel minor eft ? protft ab aliis asftimatur, Dux rniluum egre- gius, Cap. io. De Homme. 45 gius , pr^fente vel imminente Bello magni Pretii eft ; in Pace non tanti. ludexperitus & integer Pretii in Pace magni eft - 3 non item in Bello. Nam at in rebus ceteris , ita etiam in hominibus 3 non ex vendentis , led ex ementis atbitrio conftituitur premium. Quanti- cunque quis feipiu m gftimet , tanti tam en eft , quanti asftimatur ab aliis. Maniieftum facere quanti aliquem seftimemus , id ipfcm eft , quod Honorare z & Inhorwrare - } nempe magni asftimare, eft Honor Are $ parvi , Inhonrrare. Dignitas autem plerumque Ggnificat , non aeftimationem qua Homo ; fed qua Civitas aliquem magni seftimat , quando in ilium vel imperium vei magiftratum , vel negotium publicum quodcunque,vel etiam Nomen vei Titulum honoris caufa confer:. Cpem poicere, Konorare eft j quia Potenciam agnofcimus. Hmt Obedire eft Honor ^e 5 qui a non paremus n iii iliis qui poilunt prodefTe vel ofHcere. Dona alicui dare Magna 3 eft Honorare $ quia Potential agnitio eft , &z defenfionis quasdam emptio. Sed Parva dare, Inhonorate eft ; quia Gmilis Eleemoiynseft. Signiricatque,eum qui dat , ilium exiftimare , cui datur , etiam parvis indigere. In pro- movendoBono alieno feduium eiTe , etiam adulari, Honorare eft ; quia lignum eft quod protedione vel auxilio indigemus. Loco ccdere in re quacunque cupita , Honorare eft ; quia confeffio Potential majoris. Amoris vel Metus indicia patefacere , Horn-are eft. In utroque enim eft confeffio Potential Laudare, Magnificare, Beatum dicere, eft Honorare 5 quia Bonitas , Potentia, & Fceiicitas maxime asftimantur. Contra. Convitiari, Irri- dere,.Miferefcere. Inbomrare eft. Quern alloquimur considerate , quern adi mus decor e , humiliter- que, Honoramus$ nam figna base font nol entis chiplice re. Contra temere alloqui 3 etiam impudenter vei turpiter coram agere, Inborn- rare eft. Credere, Pidere, Ronoranns eft 3 fgnum enim eft Potentiam attri- buentis. Confilium alicujus , vel fermonem quemcunque aufcultare , Hono^ rantisdkj fignum enim eft prudentiam , vel Ingenium vel Eloquen- tiam atribuentis. Interea dormire , exire . interloqui Contrarium. Ea facere alicui cpae pro C gnis honoris ipfe accipit . vel ea qua? Lex aut Confuetudo Honoris figna ftatuic, EQ.wamis tfk' } quia Honorem ab aliis ilii habitum confirmat, F 3 In 4 6 De Ho mine. Cap. 10. In Opinionibns confentire, Honoramu eft • utludicium & Sapien- tiam ejus comprobantis. Diilentire, C ontraffffi rTe"ft $ utpote erroris (vel fi diilenho lit in mukis rebus) Stui ciu^expro bratio. Irnitari, lionormwzVt j ut qu ae eft approb atio vehemens. Honorarc quos quis honorat , Honor are ipfumeft; nempe Iudieii ejus approbado. Opera alicujus uti , in capiendo confilio , vel in rebus arduis , flfo- norams eft ; ut Sapiential, vel Potential ejus agnitio. Atque base Honoris figna , turn in Civitatibus , turn extra , Nam- ralia iunt. in Civitatibus autem ; ubi is vel ii qui habent Authorita- tern figna Honoris conliituendi quaecunque volunt , alii funt Hono- randt modi. Civitas Civem Honorat imperdendo Titulum , vel Provinciam, vel Negotium quodcunque , fi iiiud Honoris fignum eile conftituerit, Mardochceum Rex Terfi iunt enim fignum Potential Magnanimitas, Liberalitas, Spes, Fortitudo, Fiducia, Honorahiles funt ; oriuntur enim a Potential Confcientia. Id quod faciendum eft , oportune (id eft nec nimis cito , nec fero) determinare , Honorabile eft ; quia natum a contemptu difficultatum 3c periculorum non magnorum. A&iones omnes Sermonefque qui nafcuntur vel videntur nafci a multa Experientia , Scientia 3 ludicio , vel Ingenio , Honorahiles funt. Sunt enim Potentia?. Gravi- Cap. io. DeHomine. 47 Gravitas, quatenus oritur vel videtur orta ab ammo negotiis occu- pato Honorabihs eft ; quia res gerere Potentia eft. Sin procedat ab ipfius Gravicatis affedatione , Turpis eft. Gravitas enim iiia prior fimilis eft tarditati Navis , qua? bonarum mercium onere tarde pro- cedic. Sed gravitas ilia pofterior fimilis eft motui Navis lola onufta? faburra, ne evertatur, Clarurn eile, id eft multis cognitum efTe, propter Opes , Adiones , vel Bonum quodcunque , Horwabik eft j ut lignum Potential propter quam cognofcitur. Claris parentibus ortum eile , Homrabik eft ; quia hujufmodi ho- mines auxilia, 8c amicos majorum luorum ad fe facile transferunt. Adiones quse oriuntur ab os£qmtate , fi cum damno riant , Honorabiles lunt j ut figna Animi Magni. Cupiditates Divitiarum ingentium , & Honorum magnorum , Ho- norMes funt ; ut quae figna funt potential , quam is videtur fibi ea adipifcendi poffidere. Cupiditas contra rerum exiguarum 5 Tur~ pis eft. Quod ad Adionis Hanorem attinet, modo adio magna & ardua fit, 8c proinde magnas Potential argumentum , utrum j ufta_, a n injuft a fit , p arum refert. Confiftit enim Honor in fblius Potential exiftima- tione. Itaque Ethnici antiqui , qui Deos quos in verfibus iuis Adul- teria , Casdes , aliafque magnas quidem fed injuftas vel immundas adiones comrnifiiTe faciunt , non illos ( ut exiftimavere ) dehonefta- bant , fed valdehonorabant 3 & propterea nihil in love magis cele- brabant quam ejus A.dulteria , neque in Metcnno quam furta 8c frau- des j in cujus laudibus ab Homero ponirur hoc , Natus mane, die medio facfus Citharoedpu , A'tmentum Thoebifur velpertinus abegtt* Antequam magnas extitere Civitates , ignominia non erat , fed potius Honorificum , 8c negotii genus legitimum , fi quis terra vel mari prasdo erat , ut ex hiftoriis antiquis manifeftum eft , praefertim Grascis. Etiam hodie in hac noftra parte orbis terrarum , pugna fin- gularis privatorum, quanquam illicita, Hon orihca tam en eft , 8c erit , donee excogitate fuerint leges , quaru m virtuteh eri poflit , ut qui ad pugnam provocat , vilis , qui provocationi nonrefpondet Honoran- dus videatur. Quod an effici queat non video. Nam promptitudo ad pugnam Fortitudinis fignum femper eft , quas in ftatu hominum naturali Virtus maxima , fi non unica eft pugnam autem recufare non natura fed Legibus Virtus fit, 8c Legibus Natura Fortior eft. Tunicas 8c Scuta pida hereditaria , ubi adjunda habent Privile- ge, 48 Zte Homine. Cap, 10/ gia , Honorabiiia funt , abfque illis non item. Potential enim Infignia talia confiftunt in Privilegiis , vel in Divitiis , aliave re quas in casteris hominibus asque Honoratur. Genus hoc Honoris vulgo dida Nobi- lit as gentis , ab antiquis Germanis videtur derivata. Res enim omni- bus incognita eft ? nifi quibus cogniii funt mores Germanorum. Ne- que ufquam hodie in confuerudine funt , ubi illi non aliquando habi- taverunt. Grascorum veterum Duces ad bellum exeuntes fcuta qui- dem pida , fed fuo quifque arbitrio geftare confueverunt ; pauperis , & gregarii miiitis erat Icutum purum. Sed ad filios non tranfierunt fcuta ut pars hssreditatis. Romanorum familiis Infignia quidem erant fua 5 quas ad pofteros fnos defcenderunt ; nec tamen fcuta , fed Imagi- nes Ma jorum fuorum. In Afia s Africa, 8c America, tale nihil eft. , Proprium erat hoc Germanorum ; a quibus in Anglian* , Galliam , Hifpamam , 8c Italtam manavit , quo tempore , magno numero , aut Romanis aut fibimet ipfis in his partibus mimdi Occidentalibus mill- taverunt. Germmia enim cum eflet antiquitus ( ficut casteraegentes ) divifi inter plurimos exiguos Regolos , five potius Patres Magnarura Familiarum , perpetuo inter fe beilantes , Reguli illi maxime , ut cooperti Armis a miiitibus fuis dignofcerentur , partim etiam ornamenti caufa , Arma fua,aut Scuta , aut Tunicam Imagine orna- bantalicujus Beftias, vel alius reij etiam vifibilem notam aliquam caffidi impofuerunt , quae ornamenta five Infignia Armorum ad filios fiios defcendebant 5 & quidem ad natu maximum , ficut erant a patre geftata,ad caeteros autem cum nota aliqua diftindionis, qualem Prin- ceps famiiiae(id eft Germanice //tr^)conftituebat.Sed quando hujus- modi familiae conjundae fuerunt , ita ut magna jam Monarchia fada eilet , orrkiurn hoc Principis familiar , Scuta five Infignia conftituen- di ? alii demandatum eft , quem nunc appellant Her Mam. Atqueex illorum Regulorum fbbole orta eft maxima 8c antiquiflima , quae nunc eft , in hac parte orbis Nobilitas. Geftant autem aut animalia , rapina 8c fortitudine nota , aut Caftra , Valla , Tela , 8c ejusmodi no- tas belli. Nihil enim illis temporibus in pretio tanto erat quantum Virtus Bellica. Poftea autem non fblum Reges 5 fed etiam Givitates populares exeuntibus in bellum vel a belio redeuntibus , provocandas vel remunerandae virtutis caufa , Scuta diverfimode pida concefTe- runt. Quas omnia in Hiftoriis antiquis , turn Grascis turn Latinis , ubi de Germanorum gente 8c moribus verba faciunt, inveniri pofiunt. Honoris Tkuli, quales funt Dux, Comes, Marchio , Boro , Honorabi- les funt , ut qui fignificant quantum eos asftimet is , vel illi , qui Civi- tatis Cap. io# Be Homine. 4^ tatis fommam habent Poteftatem. Tituli autem HE fuerunt olim Minifterii publici, 8c derivati partim a Romanis, partim a Germanis, 8c Gailis. Duces enim erant , qui Romanorum exercitus duxerunt ; Comites , qui comitabantur Duces ; quibus etiam loca capta 8c paca- ta, aredeuntibusZteteregenda & tutanda relinquebantur. Mar* chicnes Comites erant, 'qui regebant Imperii iimites. Atque Tituli Dux , Comes, Marchio , in Imperium Romanum introdudi font , a confuetudme Militias Germanics 5 circa tempora Conjlantim Magm. At Bme\ Gallorum Titulus videtur effe, fignificatque magnum homi- nem , vel Magnatem , quorum in negotiis bellicis opera maxime ute- bantur Reges. Deduda autem videtur vox a Latina Vir , unde facilis eftlapfus ad Ber , 8c Bar , qua? Lingua Gallorum idem lignificabat quod Latine Vir j inde facilis erat tranfitus ad Bero 8c Baro ; hincque fada Ciceroni vox Latina Berones , 8c poftea Gailica Baroms , 8c Hi- Ipanica Varones, Hxc &c alia multa de his fcripta invenies a Uhannt Seldeno in libro de Titu'is Honoris. Progrediente tempore propter quorundam hominum Potentiam in Regno Anglian Reipublicas in- commodam , ceiTantibus aut ablatis Titulatorum horum Potentiis , Tituli tandem in Divites , vel bene meritos ad nullam aliam rem col- latifunt, quam ad diftinguendos Civium ordines $ fadique font Du- ces , Comites , Marchiones 8c Barones locorum 3 ubi nec imperium ullum 9 neque agros habuere. Dignitas etiam accipitur aliquando pro Aptitudine ; ut Dignus fit is Imperio vel Magiftratu qui Idonem eft , id eft qui qualiratibus illis maxime prseditus eft. quae ad Imperium 8c Magiftratum adminiftran- dum font neceflarias. item Dignus divitiis, qui fcit illis bene uti. Dignus etiam dicitur unufquifque ejus rei quam meretur. Men- turn autem Dignitas nunquam dicitur; nam diftinguuntur eo quod Meritum prasiupponit jus ex promifTo 5 Dignitas non prasfoppo- nk jus. C A P V T XL De Varietate CMorum. PEr Mores intelligo hoc loco non comendi , veftiendi , falutandi ritus, aliaque Moralia Parva qua? docentur pueri ; fed humani generis qualitates illas , quibus Pax confervatur , 8c Civitatis flatus corifirmatur. Sciendum autem eft 5 vitas prasfentis Foelicitatem non confiftere in G tran- jo Be Eomine. .Cap. ir.. 0 tranqnilKeate live requie animi. Finis enira ulttmtu 8c Summurn Bo- mtn , de quibus loquuntur Ethici Veteres , locum in prasfente vita, nullum habent. Neque is , cujus Cupiditatesad finem pervenerunt, vivere poteft , magis quam is cujus Senfus 8c Memoria perierunt. Falicitas progrellus perpetuus eft ab una Cupiditate ad alteram ^ 8c adeptio prioris -Cupiti, ad adeptionem pofterioris Via eft. Caufa ha* jus rei eft , Qriod Qbje&ura Cupiditatis humanas , non eft ut eo fe- rnel, & quafi ad momentum ternporis fruatur homo, fed ut fruitio- nem fuam fecuram in futurum reddat. itaque Acliones voluntaries noh folum eo tendunt , ut bonum procurent , led etiam ut certum libi In perpetuum faciant. Sed non eadem via omnium procedunt A&io- sies , propter diverfbrum hominum diverfas paffiones 5 partim etiam propter dirTerentiam opinionum , quas habent diverfi homines circa caufas , a quibus res cupitafit producenda. Primo ergo loco pono,Morem omnium hominum efle,u£ perpetuo atque indehnenter potentiam unam poft aliam per omnera vitam per- fequantur ; non quod quis majorem five inreniiorem Temper fperer, quam qua jam fruitur , neque quod modica Potentia contentus eiTe non poflit ; fed quod Potentiam , 8c bene vivendi facilitates praefen-- tes confervare non poffit, nifi acquirendo plura. Atque hinceft, quod Reges , quorum Potentia eft maxima , ad earn , rum dorm Legibus ? turn Foris Armis tutandam fe convertant. Etiam quando hoc quo- que re&e fucceflk , Cupiditas oritur alia nova , aut Famss aut Vo- luptatum novarum. Divitiarum , Honorum , Imperii , vel Potentias cujufcunque Cupi- ditas difponit hominem ad Contentionem , Inimicitias , & Bellum $ competitorem enim interficere , vincere , 8c quornodocunque repel- lere , competitori alteri ad obtinendum quod cupit , Via eft. Laudis competitio venerationem producit antiquitatis. Nam qui vivunt cum viventibus non cum mortals contendunt , 8c his plus ju- fto tribuunc , ut ab illis demanr. Cupiditas Otii 8c Volupiatis difponit homines -ad parendum Po- tential alicui communi ; quia propter Cupiditates illas , homines Po- tentiam quam a fua ip forum Induftria iperare poterant , derelin- quunt. Metus mortis violentae & vulnerum difponit ad idem , 8c propter caufam eandem. Homines indigi iidemque fortes , nec forte fua contend etiam in Honoribus militaribus Arabitiofi difponuntur ad bella 8c feditiones exckandas , & ad caufas eorum alendas j quia fine his militaris gloria nulla eft. Cupiditas Scientiarum , pacifque Artiurn , difponit ad parendum Cap. xr. De Homme. ft Potential communis continet enim Cupidltatem Otii, quod fine Potential aliens protedione haberi non poteft. AmorLaiKlis difponic ad Adiones laudabiles , quales placituras -illis (ant , quorum Iudicium magnifacimus - 3 quoru m aute m perfonas eorum etiam Laudes Ipernimus- Cupido famae polt mortem , idem facie, Quanquam enim poft mortem Laudes hominum non lenti- mus , ut qujegaudia funt ab ineffabilibus gaudiis abfbrpta , vel ab indicibilibus doioribus extinda ; vana tamen non eft, quia Fama pras- vifa per fe placet , atque etiam infuper propter bonum ad pofterita- £em inde redundaturum. Nametfi hocnefciant, imaginantur tamen; quod autem in fentiendo placet, placet etiam in imaginations Majora a Paribus bona accepiile, quamfperamus polle retribuere, difponit ad odium iecretum } fimulque amorem fidum ; facitque ho- rriinem fimiiem Debicoris , qui non eft folvendo • nam talis praefen- ciam creditoris odit , optatque iiium tacitus ibi elle , ubi videri am- pliusnon poflit. Beneficia enimobligant ; obiigatio autem fervi- tus eft ; Sc obiigatio infolubihs ler vitudo pe rpetua. Servire autem pari odiofum eft. Beneficia autem acceptTab" eo , quem agnofcimus fuperiorem , difponit ad amorem , quia obiigatio hasc , deprefiio nova non eft : etiam acceptatio grata, quasqbligan tem femperobli- gat , habetur ubique pro retributio ne. Beneficia accepifTe ab asquali ?el etiam ab inferiore, dum {pes eft retribuendi, difponit ad amorerru Obiigatio enim eft boni mutui ; unde oritur aliquando in Benefacien- do ^/Emidatio , Sc certamen omnium utilidimum Sc nobiliflimum , cum quis alterum benefaciendo fuperat , ubi vidori fua placef vi- cdoria, Sc vido ipfum certafie ultio eft. Lasfio major quam is quilazfit poteft au t vu't repa rare , difponit hunc ad odium lasfi. Nam aut ultionen T expe ctat autVeniam, quarum utraque eft odiofa. Damni ab alio metus difponit ad anticipationem , vel ad pa- randos focios. Nam ut quis vitas & libertatis fecurus fit, via alia nulla eft. Qui ingeniis propriis diffidunt, melius difponuntur in leditionibus ad vidoriam , quam ill i qui fe fapientes vel aftutos efie putant. Nam hi confulere , illi ( metuentes d^cipi ) ferire priores amant. Quia au- tem in feditionibus homines quafi in procindu pradii iemper fuat , bene inter fe confentire, 6c viribusquotiefcunque pofiunt uti, ftrata- gema melius eft, quam quod facile a fubtilitate ingenii nafci poffit. Inanis Gloria, quae nullo innixa fundamento , Virtutum alienarum, quafi fuarum Fictio mera eft , quos poffidet , ad Oftentationem } non G z ad $z Be Bomine. Cap. ad Aggreffionem or get ; quia , cum ad vera pericula ventum eft, ni- hil expedant , praeterquam uc vanitas ipfbrum detegatur. Inanis Gloria , qua? pro fundamento habec , vel adulationem aliorum , vel Aclionern aliquam prsecedentem profperam licet , at fortuitam , eos quos poflidet , ad inceptum quidem acuit , in me- diisautem periculis deferit. Itaque pallent, tremunt,fugiuntque;vitae, quae reparari non poteft 5 profpicientes potius , quam honori 5 quem relarciri aliquo modo, mendacio forte, pofle fperant. Qui valde fibi videntur periti rerum politicarum , difpofiti ad Am- bitionem funt. Quia hujufmodi peritisg, nifi in negotiis publicis , honor perit. Itaque Oratores eloquentes facile ambitiofi fiunt ; nam Eioquentia , turn ipfis Eloquentibus, turn aliis habetur pro Sapientia. Pufiilanimitas cundatorem facit , qui rerum gerundarum tempora plerumque perdit 5 quando enim deliberatum eft , quantum permit- tit gerendse rei necerfitas , fi quid fadu optimum eft , nonappareat, certum eft , non multum interefle , utrum hoc , an illp modo feceris j & per conlequens rerum magnarum occafiones , penfitando nugas , amittuntur. Frugalitas ( quanquam in homine privato Virtus) illis quibus ea ge- renda font qua? multorum hominum vires fimul poftulanc, aptitudi- nem adimit. Conatum enim debilitate qui nutriri & confervari Pra> niio debet. Eioquentia , cum Blandiloquentia amicos acquiritquibus confida- tur 5 quia ilia, ut Sapientia apparet , hasc, ut Amor. Illis fi adjunga- tur exiftimatio miiitaris obedientiam acquirit. Nam qualitates illas dux priores contra periculum ab ipfo , posterior contra periculum ab aliis Cautio eft. Ignoratio caufarum difponit, vel potius cogitad confilium fequen- dum , 8c Authoritatem aliorum. Gmnesenim, quorum in tereft ve- ritatem fcire , fi propriis confiliis non acquiefcant , aliorum , quos fe Sapientiores efTe putant , nec cur fallerent , vident, co nHliaf equuntur necefiario. Ignorare quid verba proprie Jigmficevtfae quod idem eft non pofle rede Intelligere s facit , ut veritatem & falfitatem , atque etiam verba nihil fignificantia ab aliena fumamus authoritate. Neque enim er- ror , neque contradidio verborum fine perfedo Intelledu poteft detegi. Ab eadem caufTa proficifcitur , ut fineftudio 8c intelledu claro , diftingui non poffit inter unam adionem multorum hominum , 8c plures adiones unius mukitudmis, Exempli caufa , differentia magna eft Cap. ii» " Z>* Homine. 53 eft inter adionem Senatorum Romanorum omnium unam , cum in- terficerent Catiltnam , & plures adiones Senatorum illorum , qui in- terfecerunt Cafcrem. Itaque qui parum intelligunt verba,pro Adione populi , faepenumero accipiunt Adiones quae fiunt ab hominum mul- titudine, quanquam ab tinius forte inftigatione natas. Ignoratio cauiarum & conftitutionis prima? Juris , iEquitatis, Le- gis , & Juftitise facit , ut homines pro fuarum adionum regula le- quantur confuetudinem , &Exempla temporis prasteriti - 3 putantque lnjuftum nihil aliud eile 5 quam quod puniri confuevit ; juftumque effe quod aliquando impunefuit , quafipueri, qui boni &mali mo- ris aliam regulam nullam habent , praeter Parentum Sc Magiftrorum corrediones. Pueri tamen fua regula conftanter Temper ufi funt- 1 ho- mines autem adulti a confuetudine ad rationem , & rurfus a ratione ad confuetudinem , quoties volunt per contumaciam provocant , ra- tionemque oppugnant , quoties ipforum commoda oppugnat ratio. Dodrina ergojufti 6z Injufti perpetud difputatur turn Scriptis turn Armis ; dodrina autem Linearum , & Figurarum non difputatur ; quare ? Quia in dodrina hac, quaenam fit Veritas ( quia nullius ambi- tionem, lucrum, aut cupidinem impedit) pauci curant. Nam fi Pro- potitio haec Euclidis , 7ire s Anguli Trianguli cequales funt duobus reftis , utilitati eorum , qui dominantur contraria efiet , non dubito quin dudum , fi non-difputata , fuppreffa fuiflet. Ab Ignoratione Caufarum remotarum , fit ut eventus omnes im- putent homines Caufis immediatis & inftrumentalibus ; caufas enim alias nullas vident. Itaque quandocunque onerantur sere Publico, iras exonerant in Publicanos , id eft Condudores , Exadores , aliof- que redituum publicorum Miniftros i idemque reprehenforibus publici regiminis lele aggregant j cumque crimini fe immerferint , una cum illis Authoritatem ipfam Supremam oppugnant, vel metu fupplicii , vel quia ignofci pudet. Jgnoratio Caufarum Phyficarum Credulitatem gignit , eo ulque aliquando , ut ea credantur , qua? funt impoffibilia. • Nam quae funt ? be quae non funt irnpoflibilia , non omnes norunt. Credulitas autem, quia maxima pars hominum in congreffibus aufcultari fibi amat , Credulum mendacem plerumque facit : Itaque Ignorantia ipfa fine alia pravitate hominem non folum ad mendacia credenda , fed etiam ad narranda , & quandoque etiam ad cogitanda aprum reddit. Futuri temporis Sollicitudo ad cauiarum inveftigationem homines adigitj quia caufarum cognitio rerum praeteritarum , rebus pras- lentibus lucempraeferre folet. G 3 Caufas 54 Homine, Cap. it. Caufas cognofcendi Amor, hominemab efTeclus confideratione ad quae ren dam caufam acuit , 6c rurfus caufaro caulae ,~ & fic deinceps, donee ad cogitationem hanc veniatur , Cauia m afiqua m e fle agter- nam , five qua prior nulla efle potuit. Adeo ut , qmprofunde in re- rum naturalium contemplacionem ie immerferit , imp oTHBile fit quin inde difponaturad credendum unumefieDeum & tern urn , quan- quam ideam naturas dirinx animo concipere non poffit^Sicut enim homo , qui cascus natus eft , etfi audierit dicentes alios , fe ad ignem calefieri , ducaturque ad eundem ignem , ut & ipfe calefiat ; facile cognofcet , eile aliquid eo loco , a quo ipfe colefic , quemque homi- nes Ignem vocant - 7 cui autem rei iimilis fit , imaginari , aut Ideam ignis., qualera videntes habent , habere non poteft: ita homo, a con- templatione ordinis rerum vifibiiium,earundem caufan TaTTq uam elle, quern Deum appellant certus eft , nec tamen Imaginem , aut Phan- tafma ejus inde aiiquod animo concipere poteft, Etiam illis ,quide rerum naturalium caufis parum aut nihil fol- liciti funt , metus quidam ineft , ortus ab eo ipfo, quod an fit potentia aliquanecne , qua juvari aut lasdi poffint , ignorant 5 atque ab eo metu proclives font ad Suppofitionem & Fictionem variarum Potentiarum invifibilium, metuentes foaipfbrum Phantafmata , quae invocant in rebus adverfis , laudant in profperis , & faciunt de- nique Deos. Atque inde fadum eft , ut homines a Phantafmatibus {his innumerabilibus , innumerabiles creaverint fibi Deos. Metus autem hie invifibilium, Semen eft ejus quam quifque in feipfb Rcli- gionem vocat, in illis autem qui diverse metuunt coluntve, Suyerjli- tionem, Religionis Semen hoc , cum a pluribus animadverfum eflet , a quibufiiam cultum , Scin leges formatum eft , opinionefque de cau- fis rerum futurarum varias adinventae font, quibus putabant optime fieri pofie , ut alii ad ferviendum fibi inducerentur. C A P V T XII. De Religions CVm neque fignum neque fru&us Religionis nifi in fblo homine animadverfus fit , non eft dubitandum quin Religionis Semen in homine fblo obtineat , confiftatque in aliqua qualitate ( aut faltem in aliquo ejus gradu ) homini propria. Prirao autem , nature humane proprium eft , Caufas inveftigare even- Cap. 12. Be Homine, 55- eventuum quos vident , alii magis , alii minus ; fed omnes quatenus poilunt caufias inveftigant proprias fortune five bona? five mala?. Secundo, homines omnes, fi alicujus rei Principium videriot,con- eludunt ftatim , eandem rem Caufam habuifie , quae effecit , DC inci- peret eo tempore potius quam alio. Tertio , quia brutorum animantium foelicitas in fruitione con- fiftit volupDatum (eniualium , ut qua? propter tarditaterrj ingenii confequentiarumdependentiarumque ordinem non obiervant , Ho- mo autem , quae caula , quem erlectum producic animadvertit , 8c quae res antecetlit , & quae confecuta eft , memona tenet 5 etiam quando caufarum verarum infcius eft , cauias fupponet , quasipfe imaginatur , ?el fuggerunt alii 3 quos leipfo Sapientiores efte arbi- tratur. Ab his Naturae humanae proprietatibus oafcitur Anxietas. Rerum enim omnium qua: hacxenus contigerunt, aut poftea contingent, cau- fas elle Homines certo ficiunt,- conantibus ver o mala qu a; metuunt ar- cere , & bona quae cupiunt procurare, t e rn po ri s f u t u rfloli ici tu di nem perpetuam evitare impoffibile eft. Vnuiquilque ergo , cumprimis is qui in ruturum tempos maxime profpicit , fimiiem Prometheo vi- ta m agit. Nam ut Prometheus ftd eft, Procidentia excellens) monti Caucaio ( unde fatis longe profpicere erat ) affixus , quotidie cor de-- vorandum Aquilae prasbuit , ita ut quantum nodlibus reficiebatur, tantundem interdiu confumeretur : ita Cor hominis in jo ngitudinerri nimiam proipicientis , a metu Mortis, vel egeit atis , v elcalamita- tum , vel curis aliis mordacibus fineintermiffione, praeterquam in iomno , roditur. " Metus hie perpetuus , qui genus humanum in caufarum ignoran- tia , quafi in tenebris comitatur^Obje&um babet neceflario aliquod. Quia ergo fortunarum fuarum caufam aliam homines non vident, nihil eft quod accu&fe pofiunt , praeter Toumam aliquam , & Aqen~ tern invifibi'em. Atque hinc forcafle felt , quo^veTefum Poetarum aiiquis , Dm primes a Imcre fa&es ejje dixeritc Id quod de Diis ( id eft , de multis Ethnicorum Diis } verum eft. Agnitio vero Vnici^ v&terni , Infmiti , Ommpotentu Dei, -ab inreftigatione caufarum , Vir* tutum operationumq; corporum naturalium,quam a Soliicitudine fu- turi temporis,facilius derivari potuit. Nam fi quis ab EfFectu quocun- que quem videt, ad Caufam ejus proximam ratiocinaretur, & inde ad illius Caufse Caufam proximam procederet , & in Caufarum deinceps ordinem profunde fe immergeret , inveniret tandem ( cum veterum Philofophorum fanioribus ) unicum efle primum Motorem , id eft, unkaea 5 6 De Homine, * Cap. t$- unicam & aeternam Rerum omnium Caufam , quani appellant omnes Deum 5 atque hoc fine omni fortunarum fuarum cogicatione , qua- rum cura 8c Metum gignit , 8c ab inquifitione Caufarum naturalium Animum avertit , fimulque tot Deorum fingendorum occafionern prasbet , quot funt fere , qui eos fingunt. Quod ad Deorum rnateriam five fubftantiam attinet, cogitare aliam vix potuere quam qualem putaverunt efle fubftantiam Animas humane. Animas autem humanx fubftantiam talem efle arbitrati Hint , qualiseft Hominis > vel aliorura Corporum , in fomnio velfpe- culo apparenrium /peeies ; quam nihil efle aliud praeter Phantalma ne'cientes , fubftantiam realem efle crediderunt , fed tenuem , 8c propterea earn Spiritum yocabant. Sunt autem Spiritm Corpora te^ mriffima. Tales fuere Ethnicorum Agentcs invifibiles, nimitum Dii 8c Daemones ; fed quia modo apparere, mo do evanefcere folebant more Phantafmatum , fpectra 8c Vmbras , quam Spiritus 8c fubftan- tias nominate maiuerunt. Corpora tamen efle putabant. Quod au- tem res eadern 8c Spiritus fit 8c Jneorporea, intelligi non poteft. Spiri- tus enim loco 8c figura , id eft Terminis & magnitudine fua aliqua deterrriinatur ; 8c proinde Corpus eft , utcunque tenue 8c infenfile. Jlli igitur qui meditatione propria in cognitionem venerunt uniusln- fitriti , Omnipotentis & jEtemi Dei , maiuerunt ilium fupra intelle- ct um noftrum , Incomprehenfibilemque efle confiteri , quam Natu- ral n ejus per Spirit urn Incorporeum ( praeter Scripturas authoritaterrj) definite , 8c delude confiteri Definitionem illam non efle intelligibi- lem : Sed Deum efle Spiritum incorporeum dixerunt fortafle non Dogmatice , ut Naturam Divinam per ea verba comprehenderent, fed ex intentione pia Deum Attributo aliquo honorandi , quod Cor- porum vifibilium craffitudinem omnem a Deo removerent. Deinde , qua via Invifibilia ilia Agentia effeclus fuos produxerunt, id eft , quibus caufis fecundis utebantur , ii qui quid fit Cattfam ejfe nefciunt ( id eft, maxima pars Hominum) penitus ignorabantj neque aliter conjicere potuerunt , quam ex obfervatione 8c memoria ordi- nis , quo tempore prasterito una res aliam anteceffit vel confequuta eft , quanquam nullum inter Antecedentia 8c fubfequentia connexio- nem viderint. Itaque a fimiiibus prsteritis fimilia expeclabant fu- tura , fperabantque bonam , aut malam fortunam ab illis rebus quas nihil omnino fperatis contribuebant. Sic Athenienles propter res ad Naupaclum a Phormione contra Lacedasmonios bene geftas , illo mortuo , alium elegerunt Phormionem. kern Romani propter res in Africa contra Annibalcrn fceliciter geftas a Scipione , in eadem AfricI A Cap. Til DeHomine. 57 Africa Imperatorem elegerunt contra Cae&rem alium Scipionem, ambo infceliciter. Idem aliis locis & temporibus fa&itatum eft. For- tunam fuam alii [ poft duos vel tres cafus fimiles ) perfbnae alicui aftan- ti , vel fortunato vel infortunato loco tribuerunt. Alii verbis qui- bufdam prolatis , quas Incantationes vocanc , tantam virtutem afcri- bunt , uc Panem in Hominem , Quidlibet in Quodlibet mutari pone putent. Tertid , Cukusqui Potentiis invifibilibus , diclante Tola Natura , exhiberi poteft , alius non eft quam quo homines fuperiores fuos co- lere eonfueverunt ; nempe Cgna Honoris & Reverential , utDona, Preces, Gratia?, Submiffio, Alloquia & Geftus decori , & hujufmodi alia. Nam Sacrificia cruenta diftamen Naturae non funt , ut quas ab initio ad Sacrificacores alendos a Civitatibus inftituta erant. Ne- que Cukus naturalis videtur eiTe Ittsjurandum , quia extra ftatum Ci- vilem Iuramento non eft locus. Ratio naturalis Cukus alios quam quos dixi non fuggerit, fed quicquid, ultra eft, Legibus relinquit fin- gularum Cintatum. Poftremo , Quod ad modum attinet , quo Agentia haec invihbilia hominibus prseterita, futura, profpera & adverfa indicant Natura ni- hil didat. Itaque futura ex prasteritis conjicientes , (imile ejus quod Effectum ali quern aliquotiesantevertit, pro prognoftico habent,Effe- clus fimilis fequuturi. 0 In his autem quatuor rebus 3 Metu Spirituum , Ignorantia Caufa- rumfecundarum , Cuku eorum quas timent , & fumptione fortuito- rum pro prognofticis , confiftit Religionis femen naturale, quod per hominum Phantahas , Iudicia, Paffiones & Confilia diverfa, adeo di- verfas produxit ceremonias , ut quae Lege in una Civitate compro- bantur, in alia derideantur. Semina autem haec a duobus Hominum generibus culturam nacta funt. Primum genus eft eorum , qui fecundum fuas ipfbrum phanta- fras , Religionum authores extiterunt. Alterum , eorum , quibus ab ipfb Deo , praecepta& praefcripta Religiofuit. Vtrorumque autem conGlium erat initiatos fuos fibi reddere obedientiores. Illorum Re- ligio pars Politics , Horum Politica pars Religionis eft , Sc Praecepta continec , qualia illis conveniunt qui in Civicatem Dei admittuntur. Illorum Religiones a Legiflatoribus Gentium , Horum Religio ab Abrahamo^ Mofe> & hfu Chriflo , qui Regni Caeiorum Leges nos do- cuerunt, inftituta eft. Quod ad Agentium invifibilium nominaattinet , nihil eft, C modo nomen habeac quod ab Ethnicis aliquibus pro Deo aut Dasmone ha- H bitam 5&? T>e Bomine* - Cap* I2» bitum non fit ; neque res aut locus quern non ab aliquo Spiritu ani- matum, habitatum , fiveoccupatum iinxerint aliqui. Mundi materia informis Deus babebstur 3 didus Chaos. Ccelum 5 Terra , Oceanus , planetae, Ignis, Vend totidem Dii. Viri , Faeminae , Aves , Crocodilus , Vitulus , Canis , Anguis , Por- lum, Caepe, deificata. Omnia fere loca Daemonibus plena erant j Carnpeftria Panibus Sc Panifcis ; Silvae Faunis Sc Nymphis. Omnis Fluvius & Fons Daemonem habebat cognomtnen 5 Vnaquaeque Do- oms fuum Larem ; Vnufquifque Homo fuurn Genium. Plenum erat Daemonibuslnfernum ; Larvae, Lemures, Vmbrae mortuorum omni- bus fere locis. Etiam Accidentibus divimtatem attribuerunt , tern- pla aedificarunt , ut Tempori , Diei , Nodi ., Paci , Concordiae, Amori, Contentioni, Vidoriae, Virtuti, Honori, Sanitati , Rubigini 3 Febri - 3 quae cum optarent aut metuerent , invocabant , quafi impen- dentes capitibus Deos. Etiam Ingenia propria invocabant nomine Mufarum ; fgnorantiam propriam nomine Forcunae , Luxuriam pro- priam nomine Cupidinis ; Iram propriam nomine Furiarum ; Pu- denda propria nomine Priapi ; proprias ctenique Pollutiones Incubis Sc Succubis imputaverunt. Adeo ut nihil elTet de quo ut de perfona Poeta loqui potuit , quod non ab illis aut Deus aut Daemon crede- retur. Iidem Religionis Gentium authores , cum Religionis fundamen- tum animadvertiilent elle Caufarum ignorationem , Sc inde innatuni hominibus morem fortunas fuas Cauiis adlcribendi, nihil ad Effedum attinentibus , obtrudere ignorantibus aufi funt pro Caufis iecundis* fecundos quofdam Sc miniftrantes Deos , Foecunditatem Veneri, Ar- tesApollini, Ingenium Mercurio , Ventos^Eolo, aliofque ErTedus Diis aliis afcribentes. Adeo ut quot funt rerum agendarum genera 3 . tot fere veteres Ethnici habuere Deos. Etiam ad Cultum divinum quern Natura didat , nempe Oblatio- nes , Preces , Gratiarum adiones , caeterafque antedidas , iidem au- thores Imaginum turn pidarum Sc fculptarum , turn fufarum adora- tiones addidere , eo fine ut Pbpulus , id eft Ignorantium multitude Deos ipfos in iftis Imaginibus habitare exiftimaret , Sc Agris , Tern- plis , Reditibus Sc Sacerdotibus donaret ; quae omnia Sacra habe- bantur , . id eft , folius Sacerdotis commodo deftinata , ut Cavernae, Luci , Sylvas , Montes , In-fulae integrae quae iliis confecratae erant. Dii autem iftis non mod 6 varias formas ut Horn in urn , beftiarum , Monftrorum , fed etiam omne geuus P^iHonum Sc Facultatum car- nalium , ut Sexum ? Sermcmem, Cupidinem , Generationem ( genera- tionera Cap, iu Ee -Hominc. y Religio quam (uftentatam veiient , nifi Gladius Civiiis prohibeat , rejiciatar. Exiftimatio SapitmU in Do&oribus tollitur quoties credi jubent Contradicloria. Sciunt enira omnes , etiam indocli , qui quid fit Contradicrionefciunt , in Contradi&oriis alteram efTe faliam. Ita- que utrumque credi veile indicium eft Jgnorantise , omnemque eo- rum Doclrinam lufpedam reddit. Quanquam enim vera e/Te polTunt quae funt fupra Rationem Naturalem, verum tamen contra Rationem nihil eft. Exiftimatio Sa-Mitatu tollitur faciendo dicendove ea , quae Doclo- rem , quae docet ipfum, non credere indicant. Atque facia &die1a talia , quia procedentes in via Religionis procidere aat titubare co- gunt 3 ScandeU dicuntur , qualia funt Injuftitia , Crudelitas , Hypo- crius , Avaritia , Luxuria , &c. Si qais enim ea quotidie faciat, quas ab his exurgunt radicibas s quis Potentias Invifibiies illas metuendas eile credidcrit , quibus ilii alios terrere vellent, Exiftimatio BensvoimU tollitur , quando non Gregis, fed fua bona qusrunt, id eft, quando Credenda predicant quae credi fibi folis, vel maxime , utiliafunt ad Potcftatem vel Divitias comparandas. A qui- bus enim rebus cuique bonum nafcitur , eas res agcre ceniebitur non aliorum , fed fui ipfius causa. Poftrem6,quia unicum eft Revelationis Divinae teftimonium Ope- ratio Miraculorum , h quis prsster Religionis recepts Articulos , Articulos novos introducere conabitur fine miraculo edito , fides ills prater earn , qaam faciunt Civitatis Leges & Confuetudines , vel Sanclitas fere miracuiofa 3 nulla habebitur. Sicut enim in rebus na- tural'ibus vir prudens argumenta naturalia 5 ita in fupernataralibus fignafapernaturaiia poftulat. Deftcientis fidei cauls modo dicbe in fequentibus exemplis perfpi- cue apparebunt, Mpfes qui Populum Ilraeiiticum eduxerat ex /£gy- pto , diestantumquadragintaaberat, cum Populus ille per feditio- nem , relido vero Deo qui paulo ante ipfos a fervitute exemerat, fa- bricatoque Vitulo aureo, in Idololatriam /£gyptiorum relsberentur. Pvurfas, poftquam Mofes , Aaron <5c generatio ilia qaae magnalia Dei videratin Deferto mortaieiTent ( Iud. 2. ir.) furrexit generatio nova , quae fervivit Baal Itaque miraculis defieientibus , defeat Fides. Samuelis filii-a Patre ludices raBerfabe conftituti (1 Ssnna.Sc?.) H 3 qaia 6% De Homme. Cap. tu quia injure judicaverunt & dona acceperunt , Populus Ifraeliticus 9 rejedo Regno Dei, Regemmore Gentium popoicerunt. Itaque deSciente Redorum Sanditate, una defecit fides Populi. Etiam, quod ad Evangelii prasdicationem primam Oracula per Imperium Romanum omnia filuerint 5 numerufque Chriftianorum quotidie & mirabiliter augeretur , magna ex parte tribui poteft Sacerdotum Ava- ritiae , Spurcitiei , fidifque vaticiniis, vel ad promerendos Reges, vel ne nihil prasdicere viderentur, ambiguis. Nec multum diffimiii de causa Ecclefiae Romanae apud Anglos nonnullofque alios Populos enormis poteftas tandem fuppreifa eftj ceflante fcilicet Paftoruna Sandltate , Populi ceflavit Fides. Eadem in Ecclefia,introduda in Religionem Philolbphii Ariftote- lis 5 innumeras inde contexuerunt Scholaftici Dodrinas fibi invicerrs repugnantes &contradidorias , Clericorum non mod6 ignorantiam, fed etiam fraudulentiam detegentes. Quas caufa altera erat , quare Populus illorum jugum excuteret , Principibus partim volentibus , ut in Anglia ; partim prohibere non valentibus , ut in Gallia. Poitiremo, inter Articulos Fidei quos ad falutem necefiarios decla- ravit Ecclefia Romana , adeo multi ad Papas , & fuorum in Dominiis aliorum Principum habitantium fubditorum Spiritualium emolumen- tum manifefte tendunt , ut nifi illorum mutua obftaret aemulatio, non minus facile efTet Principibus quibufcunque Poteftatem illam , etiam fine Bella , ejicere , quam ex Anglia ejeda fuit. Quis enim , cuius bono creditur Regis authoritatem nullam , nec a Chrifto cue , nifi ab Epifcopo coronatus fit , caufam Ceremonias illius in coro- nandis Regibus , non animadvertit ? Regi , fi Sacerdos fiat, uxorem ducere non licere ; utrum Rex in legitimo Matrimonio natus fit , ju- dicandum efle a Curia Romanl ; fubditos Regis Chriftiani ab Obe- dientia Civili abfolvi pofle , fi Haereticus fit Rex 5 Regem ( ut Chil- pericus RexGalliae ) Regni privari poffe ; Clericos & Regulares in causa Criminis a cognitione Civili exemptos efTe ; Indulgentias , Miflas privatas, aliaque multa Populo ad falutem non neceflaria , quo tendunt , & quantam ad extinguendam Fidem , etiam vivaciffi- mam , vim habeant, nifi a Poteftate Civili 8c Confuetudine fovere- tur , nemo e it qui non intelligit. Itaque mutationum in Religionibus unam videor mihi caufana affignare poffe , ingratos Sacerdotes. C A* Cap. 13. JDe Homim. C A P V T XIII. Be Coniitione generis Humani quantum attinet ad felici- tatem pr^fentis vita, T Um Corporis, turn Animas facultatibus adeo sequales inter fe produxit Natura homines , utquamvis alii aliis viribus aut inge- nio prasftent , fi tamen omnia fimul confiderentur , differentia tanta non eft, ut promittere fibi commodi quicquam poffit unus , quod alius fperare seque non poffic. Quod attinet ad vim corpoream raro invenias hominem ita imbecillum , ut fortiffimum non poffit interti- cere , vel dolo , vel conjun&ione cum aliis quibus periculum eft com- mune, Quod autem attinet ad facultates Animi ( verborum artibus, id eft fcientiarum Regulis generalibus exceptis , quas pauci & in re- bus pauciffimis poffident, ut quas nec nobifcum natasfunt, neca\ Prudentia fine ftudio acquifitas ) majorem adhuc invenio sequalita- tern. Prudentia enim omnis ab Expenentia eft , Sc omnibus asquali tempore in iis rebus quibus animum aequaliter applicant , asqualiter tribuitar a Natura. id vero quod aequalitatem hujufmodi dubiam videri facit , Opinio tantum eft eorum qui plusjufto feasftimant. Nam fere unuiquilque fapientiorem fe efle credit multo qua m eft quilibet e vuigo, id eft, quam eft alius quicunque , praeter paucos quos propter famam,vel propter conlenfum cum lpfis folet admirari. Ea enim eft natura Hominis , ut quamquam alium aliquem feipfb eloquentiorem vel eruditioremefleconfiteatur , prudentiorem tamen effe quemquam , non concedet. Ingenium enim proprium a propin- quo , alienum alonginquo quifque fpeclat. Ingeniorum aucem asqua- litatis argumentum quantum ad pradens Inftitutum attinet maximum eft , quod unufquifquefuo contentus eft. Ab squalitate Naturae , oritur unicuique ea qua? cupit acquirendi fpes. . Quoties ergo duo idem cupiunt , quo frui ambo non pofTunt , alter alterius hoftis fit , & ad finem fibi propofitum ( quas eft confer- ?atio propria) alter alterum conatur iubjugarevel interficere. Itaque era animus eft vicinum aggrediendi , fi nihil fit , quo deterreatur prae- ter vim unius hominis , quoties unus aliquis agrum paulo commo- diorem polTederit , confeverit, plantaverit, inaedifkaverit, exfpe&an- di font alii viribus conjundis parati , non modo laboris ejus omnem frudtum, fed etiam vitam, vel libertatem fublaturi, idem rurfus pailu- ri ipfi a fe fonioribus^ ^4 Hominc. Cap* 13. In tanto , 8c rautuo hominum metu , feeuritatis viam meliorem habet nemo Anticipatione ( nempe ut unufquifque vi 8c dolo ceteros omnes tam diu fubjicere fibi conetur , quam diu alios efTe, a quibus fibi cavendum efle viderit. Neque hoc majus eft , quara 8c confer- vatio fua poftulat,&: ab omnibus concedi fblet. Quoniam enim funt, qui animi Sc glorias causa univerfum terrarum orbem fuperare vel- lent , nifi alii (alioqui modicis contend flnibus) potentiam fuam alios invadendo augerent , nec fe tantummodo 8c fua defendere conaren- tur , fubfiftere diu non pofTent. Itaque Dominii acquifitio per vim unicuique, ut ad confervacionem propriam neceflaria, concedi debet. Praeterea , in Congreffibus , ubi potentia nulla eft , qua? omnes coe'rcere poffit , voluptas nulla , fed contra Moleftia per Naturam effet. Unufquifque enim tanti a casteris fieri vellet , quanti ipfe fefe aeftimat y 8c ad fignurri omne negle&ionis conaretur quantum audet (id eft ubi nulla extat potentia communis , quantum ad mutuas ca> des fufEcit ) ulcifci ; fcilicet,ut alteri ab alteris majorem fui aeftima- tionem a fpe&antibusexemplo ultionis extorquerent. Itaque in Natura humana fimultatum inveniuntur tres praedpuas eaufae , Competttio ^Defenfio , Gloria ; quarum prima ad Dominium y fecunda ad Securitatem, tertia ad Famam fpe&at. A prima eft , quod deLucro; afecunda, quod de Salute; a tertia, quod de Nugis pugnetur j nimirum de Verbo , de Rifu , de Opinione , de omni iigno , Parvipendii, five Ipforum, five Cognatorum 3 Amicorum , Pa- triae , Profeflionis velNominis. Manifeftum igitur eft , quamdiu nulla eft Potentia coerciva , tam- diu conditionem Hominum earn efle quam dixi Bellum efTe unius- cujufque contra unumquemque. Confiftitenim natura Belli , non in Pugna , fed in traclu aliquo temporis , quo durante, Voluntas Armis decertandi eft manifefta. Itaque in naturd Belli, ficutin natura Tern- peftatum confiderandum eft Temp us. Nam ut unus Imber non deno- minat Tempeftatem humidam ; ita neque Pugna quslibet deno- minat Bellum. Tempus autem Bello vacuum , Fax eft. Quicquid ergo Bello omnium contra omnes naturaliter adhae- ret , idem conditionem hominum fine alia fecuritate quam quae a cujufque robore 8c ingenio expe&ari poteft , neceilario comitatur. In conditione autem tali locus Induftriae nullus eft , quia nullus fru- elus. Nullus ergo Terrae cultus , nulla Navigatio , ^Edificia com- moda nulla , lnftrumenta quibus quae majoribus indigent viribus nsoveantur , nulla faciei telluris cognicio nulla , Temporum compu- tatio Cap. 13. Be Homine* jatio nulla , bullae Artes, neque Societas ; fed quod graviflimum eft , mortis violence metus , & periculum perpetuum , vitaque hominum fblitaria , indiga , bruta Sc brevis. litis qui hxc non penfitaverunt mirum fortafTe videbitur , Natu- ram homines diilociavifie , Sc ad mutuam caedem aptos produxifle ; Sc tarr.en hoc perfpicue illatum eft ex natura Paffionum , Sc prasterea Experiential confentaneum. Cogita enim, quando Iter ingrederis , cur Comites qusris , Arma geftas ; quando dormitum is , fores dau- dis, Areas obferas, idque legibus Sc miniftris armatisad omnem vio- lentiam ulcifcendam paratis,qualem habeas opinionem de concivibus, de'vicinis & de domefticis. Nonne cautela ifta tua genus humanum asque accufas atque Ego ? Neutri Naturam acculamus. Paffiones ho- minum peccata non funt, neque quae inde oriuntur a&iones,quamdiu 5 quse illas prohibeat , poteftatem nullam , qui faciunt vident j neque enim Lex cognofci poteft quae non fit lata; neque ferri, quamdiu ia legulatorem confenfum non (it. Sed quid hominibus doctis cona- mur demonftrare id quod ne Canes quidem ignorant , qui accedenti- bus oblatrant, interdiu quidem ignotis, noctu autem omnibus. Sed omnium in omnes ( inquiet aliquis ) Belium nunquam erat„ Quid, nonne fratrem fuum Abelem invidia interfecit Cain , tan turn facinus -non au(urus , fi communis potentia qua? vindicare potuiflet tanc extitiftet ? Nonne hodie, mukis in locis ita vivitur ? America™, excepto quod per familias parvas legibus paternis fubditi funt , qua- rum familiarum concordia fimilitudine fold Cupiditatum fuftinetur , itavivunt. Quaiis etiam vita hominum eilet nulli potential com- muni fubditorum , ex vita eorum cognofci poteft 3 quibus Belium eft Civile. Quamquam autem tempus nunquam fuerit , in quo unufquifquc uniufcujuique hoftiserat , Reges tamen Sc Perfbnadummam haben- tes poteftatem , omni tempore hoftes inter fe funt. Semper enim alii aiiis fufpecli funt , more ftantes gladiatorio, armis oculifque intentis, id eft caftellis Sc praefidiis ad confinia collocatis , & exploratoribus inhoftico latitantibus , qua? eft conditio Belli. Sed quia fubditorum faluti provideri aliter non poteft , non fequitur inde miferia ilia , quas privatorum hominum libertatem plenam lequutura eiTet. Praeterea Bello omnium contra omnes confequens eft , ut nihil di- cendum fit injuftum. Nomina Iufti Sc Injufti locum in hac conditio- ' nenonhabent. Vis & Dolus in Bello Virtutes Cardinales funt. Ne- que funt luftitia & Injuftitia Corporis aut Animas facultates ; nam fi dlent , homini insiTe pofTent qui in mundo folitarius foret Sc unicus. I Quali- 60 De Homine. Cap. 14* Qualitates quidem Hominis funt , non autem quatenus Hominis , fed quatenus Civis. Eidem conditioni hominum confequels eft , ut mil* lum fit Dominium, nulla Proprietas, nullum Meum'aut Tuum,fed ut illud uniufcujufquefit , quod acquifivit , & quamdiu confervare po- teft. Atque hasc fufficiant dicla de conditione Humana mere Natura- li a qua tamen partim a Ratione , partim etiam a Paffionibus libe- rari potuit. Paffiones quibus homines ad Pacem perduci poflunt , funt Metus, praefertim verd Metus Mortis violentae , & Cupiditas rerum ad bene vivendum neceffariarum , & fpes per induftriam ilia obtinendi. Pa- ds autem articulos quofciam fuggerit Ratio , quas Leges funt Natu- rales ; de quibus fuiius dicemus in duobus Gapitibus proxime fe- quentibus. C A P V T XIV. De dtiahm primis Legibus Natuyalibus, & de Contraciibus, I Us Naturale eft Libertas, quam habet unufquifque potentia fua' ad Nature fuse confervationerrj fuo arbitrio utendi , & ( per confe- quens ) ilia omnia quae eovidebuntur tendere , faciegdi. Per Libertatem intelligo (id quod ea vox proprie fignificatj exter- norum impedimentorum abfentiam. At Lex Naturalis Prasceptum eft , five Regula generalis Ratione excogitata , qua unufquifque id quod ad damnum fuum fibi tendere videbitur facere prohibetur. Etfi autem vocabulis lus 6c Lex pro- tnifcue faspenumero ucantur fcriptores, diftingui tamen debent. Con- fiftit enim Iwin faciendi vel nonfaciendi Libertate 5 fed Lex ad fa- ciendum obligat vel ad non faciendum. Itaque lus Sc Lex differunt ut Libertas Sc Obligatio, quae circa eandem rem funt inconliftentes. Quoniam autem conditio hominum ( ut precedence Capite often- fum eft ) eft conditio Belli omnium contra omnes, & propterea unuf- quifque fua ipfius ratione gubernatur > & quia nihil eft , quod in vita contra hoftem defendenda utile ei aliquando efTe non poffit , fequitur in conditione hominum Naturali omnium in omnia lus e(Te 5 ipfis hominum corporibus non exceptis. Quamdiu ergo lus iliud retine- bitur, nulla cuiquam, etfi fortiffimus fit, fecuritas efle poterit. Ratio- nis ergo Prasceptum five Regula generalis eft, Tacem qmdem, dum ejus ®btinend& fpes eft, quarendam efje ; qumdo autem haberi non potefl , auxilia mdscmque qtusnre $ & iRU mi licitum ejfe. Regulas hujus pars prima COQCi- Cap, 14. De Homine. 67 continet legem Naturae primam , Pacem quaere & perfequere; fecun- da eft luris Naturalis famma , Omnibus viU& modi* feipfum defmdendi 1m umcmque ejfe. A lege Naturae prima oritur fecunda , Oportere unumquemqus quoth $ Taci& def en fom propria provifumer it ^ a lure (mm Omnia, {ctteru idem facer e par at u ) decedere , contentumque ejfe ekdem Itbertate quam extern con- cede yeUet. Quamdiu enim faciendi omnia, quae vu|t, Ius retinet, tara- diu Beiium roanet. Verum C caeteri lura fua in omnia deponere recu- fent 3 neque illefuum deponere obligatur. Alioqui ceteris in praedam potius fe exponere, quod Natura non poftulat, quam Pacem perfequi putaretur. Atquehaec Lex eadem eft cum ilia Euangelii, Quicqmd vobti fieri vpiitit id f ache aim ; & cum ilia omnium Gentium , Quod ti- bi fieri non vis , alt en nefeceris. In rem aliquam Ius fuura deponit, qui Ubertate illafe privat quam habet cquia cui bono id fecerit,intelligi non po- teft. ( * Prima, de morte intentata— ) Idem de Vulneribus Sc Incarce- ratipne dicendum eft. Secund6,Ius contra vim fe defendendi neceflario retinetur; Nam qui fe defendit, quoufque vis progreffura eft, ignorat. Tertio, finis propter quern Relidio vel Tranllatio Juris introduda eft, alius non eft,quam vitse Sc mediorum ad vitam confervatio. Si quis er- go Verbis jfignifve aliis fpoliare fe fine, propter quern illis ufus effe in- telSigitur,reperiatur,id fecifTe voluntarie exiftimandus non eft,fed(per ignorantiam ) verborum Sc fignorum illorum vim non intelligens. Tranflatio Juris mutua Contractu dicitur. Difrerunt autem inter fe 1m transferre Sc Rem transferrer five tradere* Traditur Res eodem tem- pore aliqu-ando quo Transfertur lus , tit fit in Emptione Sc Venditio- ne , quando alter Pecuniam alter Mercem llmul cum lure Transfert $ aliquando etiam Transfertur lus, antequam Tradatur Res. Praeterea , alter Contrahentium ad tradendam Rem , vel ad Con- tradum exequendum altero prior efle poteft ; tunc pofteriori Credi five Fides habcri dicitur ; Sc Promiflio ejus Factum dicitur ; Sc non prasftitifle , Vtolatio Fidei. Quando Tranflatio Juris mutua eft , Contrahentium autem alter lus vel Rem transfert, fpe Amicitiae vel Officii ab eo cui transfert , vel exiftimationis causa apud alios, vel ex Charitate, talis Tranllatio Do- natio Sc Gratia appellatur. Contraduum Signa exprefla , funt Verba 5 debent autem prolata effe de Tempore Praefente , vel Praeterito, ut Do, Dedi, Concedo, Con- ceffi. Nam fi de Futuro funt , ut Dabo , Cor.cedam , continent quidem transferendi Iuris promiilionem , fed nondum quicquam transferunt. Contradus Signa per Coniequens , interdum funt Confequentiae Verborum ; interdum confequentiae Silentii, interdum confequentiae Adionum, interdum etiam confequentiae Omiffionum. In univerfum autem Signum Contradus per Confequens , eftquicquid Contrahen- di Voluntatem Contrahendi latis indicat. Verba fola , fi de Futuro funt , Donationis Signum idoneum non eft. Nam Verba hasc Crat dabo , flgnificant nondum Dedifle , Sc proinde lus nondum Tranflatum efle , fed Manere. Sin de Praefenti , vel Praeterito fint , ut Do, v& Dedi habendum Cras, tunc lus Craftinum fede Transfertur, id que Vi Verborum , et(i Voluntatis Signum aliud nullum fit. Magna enim differentia eft inter Volohoctnum effe Cras , Sc Ctm tibi hoc Dabo, Nam illic Vdo , Prseferitem Sc certam Volutin Cap. 14. DeHomim. 69 Voluntatem ; hie Futuram , id eft incertam , id eft , nulla m indicat ; qaia Voluntatis fuae Crafting dominus nemo eft. Ulic ergo lus de Praefente debet mtelligi. Athlotheta in certamine Curfus pervenienti ad metam primo, pre- mium promittit Verbis de Futuro ; debitum tamen i 11 i premium eft, quamquam gratis datum , quia nifi id voluifTet Athlotheta , ilios ad certamen non invicaflet. In Contradibusetiam Jus tranfit per Verba de Futuro, nempe ubi Tranflatio Juris mutuaeft. Nam qui promifit , ideo Transferre lus fuumvelle inteiligitur , quia Bonum. propter quod pro milk jam ac- cepit. Alioqui is qui promifit praeftiturus non effet. In Emptione ergo & Venditione, aliifque Contradibus , Promiffio tantum valet, quantum Padum. Qui in Contradii prior praeftat , prasftationem alterius facit debi- tam. Sic in certamine , vel quando projiciuntur Nummi prae-ripienti habendi , praemium iilud vidori , vel pra*ripienti lure proprium eft. Nam in ipsa certaminis indi&ione lus Transfertur. Verum , 11 Contractus fiat , quo neuter Contrahentium ftatim pxx-* ftare obligantur , fed ad diem certum Futurum , Padum iilud in mera conditione Natures , id eft inBello, fi qua*cunqueinterveniat fufpicio de non praeftando , invalidum eft. In Civitate non item. Nam qui prior praeftat , in calu priore incertus eft , an praeftiturus fit alter 5 in Civitate certus eft , quia eft qui cogat. Itaque nifi Potentia commu- nis aliqua fit coerciva 5 is qui prior przeftatfeipfam hofti prodit, prae- ter lus Naturale 1c 8c Ilia defendendi. Sufpicionis autem , qua? Padum invalidum reddere poffic caufa de- bet eite aliquid quod Padum fequitur, fignumque fit Voluntatis non praeftandi , alioqui Padum irritum facere non poteft. Quod enim impedire non potuit quin promiferis , rmpedire non debet quin pro* nriiilum praeftes. Qui lus aiiquod transfert , etiam ufam rei , quantum in feeft, una transfert, Ut qui agrum vendit, herbam & quodcunque agro innafci- tur vel inaedificatur fimul vendit ; Et qui Molendinum vendit, aquam, qua agebatur , avertere non debet. Et qui Regendi fummam Pote- ftatemalicui transferunt, intelliguntur lidem lus dedilTe exigendi Pecunias ad Milites alendos , & creandi Magiftratus & Miniftros publicos. Pacifci cum Brutis , quia Sermone carent 3 quo Voluntates fignifi- carepoffint, impoffibileeft. Pacilci cum Deo, nifi mediante aliquo , quem Deus alloquatur, I 3 vel 7© T>e Bomine, Cap. 14, vel locum Dei teneat , impoffibile eft ; aliter enira , anDeusetiam pachas fit , nec ne ignoramus. Itaque qui vovet Deo aliquid, quod contra Legem Naturalem fit , fruftra vovet , quia illiciturn eft $ Sin Lege Naturali mandatum fit fruftra eft , quia Vovens , non Voto fuo, fed Naturae Lege obiigatur. Materia , five objedum Padorum femper aliquid eft , de quo deli- berari poteft, propterea quod Deliberatio , quae eft adus Voluntatis, intelligitur femper de futuro , Sc de eo , quod a Pacifcen^e fieri poffi- bile exiftimatur. Itaque Promittere ea , quae Impoffibilia efle (cirnus, Pacifci non eft. At fi contingat, poft Impoffibile efle, quod credebarur Poffibile, Padum vaiidumeft, obligatque ad praeftandum ( non rem Promif- jfam ){kd tantundem ; fin hocquoque fit impoffibile - 3 ad conatum prasftandi quantum poteft. Padis liberamur duobus modi's , fi praeftiterimus , vel fi condona- tum fit. Eft enim Praeftatio omnis Padi terminus naturalis ; Con- donatioautem eft Libertatis reftitutio , five remiffio Iuris obligatio- * nem conftituentis. Padum etiamfi Metu extortum fit , in conditione tamen homi- num naturali yalidum eft; ut fi pacifcar cum hofte , fervandae vitas causa , pecuniam dare, praeftare teneor. Contradus enim eft, in quo alter Ius in Vitam , alter in Pecuniam transfert. Itaque ubi nulla Lex alia fit (ut in conditione naturali ) quae Praeftationem prohibeat f Pa- dum validum eft. Sic bello captus, fi libertatem ea conditione acce- perit , ut pretium redemptions poft folvat , lolvere obiigatur. Etiam Princeps cum Principe fortiore , fi Pacem incommodam Metu fece- rit, oblervare debet , nifi (ut fupradidum eft) caufa aiiqua nova & ju- ftaoriatur , quae excufet. Item in Civitate,fia Latrone vitam red i me- re promifia pecunia coadus fuero , praeftanda pecunia eft , nifi Lex Civilis prohibeat. Quicquid enim facere licitum eft non obligato, idem licite pacifci poflum propter Metum. Quod autem licitum eft pacifci , illiciturn eft non praeftare. Padum prius pofterius invalidum reddit. Jure enim quod quis tranftulit hodle , eras carebit. Si quis feipfum non defenfurum efTe contra vim pacifcatur , Pa- dum invalidum eft. Nam ( ut ante often fum eft ) Jus fe defendendi contra Mortem intentatam , vulnera , incarcerationem ( quorum ftr- giendorurn causa ius in omnia naturale depofitum eft ) deponere ne- mo poteft. Nam etfi aliquis rede pacifci poffit lie , Nifi hoc vel Mud fscero occide, pacifci tamen non poteft fic , Nifihoc vel Ulna fecero , ecci- Cap. 14. Be Homitte. 71 furo non refiftam. Eligit enim homo naturaliter minus malum s id eft periculum a refiftentia , potius quam malum majus , nempe Mortem certam. Atque haec noruntomnes qui condemnatos five ad carce- rem , five ad Mortem armati ducunt. Si quis pacifcarurfeipfum accufare , nill certus veniae fiat , Padum invalidum eft. Nam in conditione Naturae ubi non funt Judicia,nul- lus eft accufationibus locus. In ftatu autem Civili , accufationem fequitur fupplicium 5 cui , cum fit vis , nemo obligatur non refiftere. Idem verum eft de accufationeeorum quorum condemnatione con- jicimur in Miferiam , quales funt Pater , Vxor , aliique Necefiarii ; reftimoniumenim eorum , utpote invite didum a Natura ipsa cor- rumpi praefumendum eft , neque ergo recipiendum. Neque accu- fationes exprelTae per tormenta pro teftimoniis habendae funt : Tor- menta enim explorationi tantum inferviunt , Sc quicquid tortus con- fitetur , ad relaxationem cruciatuum fpedat , non ad torquentiuni inftrudionem. Sive enim vera five falsa confeffione fe expediat,Iure id f^cit , Iureinquam vitam propriam confer.vandi. Verba per ie ( ut ante dixi ) homines ad Padorum prasftationem conftringendi vim non habent. Duo autem ei rei auxilia tantum lunt, nimirum vel Metus Damnia violatione Padi , velquia fallere (ut fi- gnumImpotentias)dedignentur. Pofterior haec caula Generofitas adeo rara eft, ut in rationes venire non debeat. Solus Mecus confiderandus eft , ilque duorum generum , quorum alter eft Metus Potentiarum invifibiiium , alter Metus Potential humanae ; & prior quidem Me- tus eft majoris Potential ^ pofterior autem major Metus. Metus prior a" fua cujufque Religione eft , ineratque hominibus'ante omnem Societatem Civilem. Pofterior Metus cum Civitatibus natus eft ; led (*extra Civitatem) ad cogendos homines ad Padorum praeftationem non fufficit. In conditione enim Naturae differentia Potentiarum non difcernitur, nifi per eventum Belli. Itaque ante Societatem Civilem, & quoties Societas Civilis per Bellum interrumpitur , nihil eft , quo Pada confirmari contra Cupiditates hominum melius poffint , quam Metu Agentis invifibilis , quern vocant omnes Deum , diverfis Riti- bus adorantes. Ad firmanda ergo Pada Pacifcentibus neceilarium vifumeft, ut per Deum quern metuebant Pada lua le praeftituros eife jurarent. Iuramentum autem eft Vromiffiom adjmtta formula Qrationit, qua qui promittit, mfi prom /[urn prafttterit, Deum Vltcrem invocat. For- mula apud Romanos hujufmodierat, Mallet me Jupiter, ftcutego maUo banc beftiam > & apud nos, Hccfaciam ita me juvet Dem< Atque haec facie- 7 2 Homine. Cap. if, faciebat cum Ceremoniis Ritibufque unufquifque Religionis pro- pria? , uttanto magis a Iuramenti violatione deterreretur. Conftat hinc, luramentum alia forma juratum , quam quae eft fecundum Religionem lurantis , infirmum etfe. Conftat item lura- mentum non efle , nil! per Deum lurantis. Quanquam enim Ethni- corum aliqui per Reges fuos lurarefbliti funt , fimul tamen intelligi Divinum illis honorem a fe tribui voiuerunt. luramenta autem ilia non requifita , fed voluntaria , frequenter jurata, luramenta proprie didanon funt , fedNominis Diviniabufio , nata ex praya confuetu- dine omnia nimium vehementer aflerentium. Conftat denique , quod Gbligationi , a Iuramento nihil additur. Padum enim , filickumfit, obligat per vim Legis Naturalis fins Iurejurando } fin illicimnr fit, ne addito quidem Iurejurando obliga- te poteft. C A P V T XV. Be Lev thus Nature dtiis, A Lege Nature , quae imped ientia Pacem humanam lura relinqui -^jubet, iequitur Lex Naturae tertia , Traftand* ejfe patta. Nam abfque eo lus in omnia fruftra deponitur , manetque omnium contra o nines Bellum. Atque in hac Lege confiftit natura Iuftitise. Vbi enim non pra> ceffic Padum , ibi jus nullum eft tranflatum , fed omnia omnium funt. Nihil ergo eft Injuftum. Manifefta hinc eft Injuftitias Definitio ,7»- juftitia eft Fatkorum non Fraftatio , five ( quod idem eft) Fidei data Vio- atio. luftum autem eft, quod Injuftum non eft. Quoniam autem Pacta Fidei mutuae ( ut ante oftenfum eft jfp ro- pier Metum unius , ne alter fallat , invalida funt , etfi origo luftitiaa fit Pactum ^ Padum tamen non prseftare , ubi caufa Metus lublata non eft , non eft Injuftitia. Sublata autem non eft, manente lure omnium in omnia. Vocabula ergo luftum 8c Injuftum ante Poten- tial Civilera , quas Violationem Padorum ulcifci poflet , 8c cuique Proprietatem fuam Padis acquifitam ftabilire , ufurpata nonfuerunt. Idem intelligitur ex recepta in Scholis Iuftitiae Definitione , Iuftitia, ul Voluntas conftans [mm cuique tribuendi. Nam ubi Suum non eft, id eft.ubi Fropriftm non eft , ibi Injuftum nihil eft j 8c ubi Civitas non fcft 3 nihil eft Froprmm. luftitiae autem effentia confiftit in praeftatione r Pado- Cap- if. s DeHomnt. q$ Padorura , qua? 'tunc valida .die incipiunt , quando conftituta eft Civitas ; Itaque Civitas , Proprietas Bonorum , 3c Iuftitia fimul nata funt. Dixit Infipiens , Non eft Iuftitia. Coniervationis ftia> finguli & folicuram gerunt. Rarionis ergo eft , utfaciant finguli , quicquid e5 conducere libimet ipfis videbitur , id eft , Pada facere vel non facere, cuftodire vel non cuftodire arbitrio fuo. Pada facere licitum efle non negat , nec obfervacionem eorum Iuftitiam voc-dri , Violationem Injuftitiam. Sed Injuftitiam (fublato timoreDei) confiftereal-iquando pofle dicit cum reda Ratione. Regnura ( inquit ) Dei acquiritur Vio- lentiaj quid fi ab homine acquiri poffit per Viotentiam injuftam, anne contra redamRationem eflet,non acquirere per violentiam talem,cum impofEbile eflet ut inde uiium fibi malum, led fummum bonum feque- retur ? Si contra Rationem non eft , quomod6 contra Iuftitiam eft > Ab hujufmodi ratiocinatione ortum eft , ut ab aliquibus Scelera pro- fpera-Virtut.es exiftimatae fint- utque Fides > regnandi faltem causa vio- landa eflet. Crediderunt Ethnici , Saturnum coelo expulfum a love elle,qui Iovem tamen Injuftitiam ultorem exiftimaverunt. Etiamjuris- prudentium noftrorum aliqui hasredem Regni, etfi Proditor^it, ftatim ac moritur Rex , in Regnum fuccedere debere. Hujufmodi facinora quocunque nomine appellata contra Rationem ( inquit ) non funt ; quia omnes omnium Adiones voluntarias tendunt naturaliter ad bo- num libimet ipfis, & maxime rationales funt, qua? eo maxime tendunt. Verumtamen ratiocinatio haec, utcunque fpeciofa, falsa eft. Quaeftio enim non eft de Promiilis mutuis in conditione homi- num naturali , ubi nulla eft Potentia cogens ; nam fie PromifTa ilia Pada non eflent Sed exiftente Potentia, quaecogat, & alter pro- rniiTum prasftiterit , ibi quaeftio eft , an is , qui fallit cum Ratione , 3c ad bonum proprium congruenterfallat. Ego vero contra Rationem, 6c imprudenter facere dico. Primo enim in Civitate , quis id fa- ciat , quod (quantum Profpici , 3c Ratione intelligi poteft ) ad fuam ipfiustendit deftrudionem , quanquam improvifum aliquodaccidat, quod eventum fehcem efficiat , fadum nihilominus fuiiTe impruden- ter , quia improvifam. In conditione autem naturali , ubi unus- quifque uniuscujufque hoftis eft, fine opeSociorum fecure vivere nemo poteft. Hominem autem , qui Pada fallere Rationis efle putat, in Societarem(qu32 mutuis Padis ad fingulorum defeniionem initur J quis ( nifi per inlcitiam ) admktet , aut admiiluittretinebit ? Quare , aut ejedus peribit , aut quod ejedus non fit , alienae debebit infci- tias, quod eft contra redam Rationem. Etiara ipfa Regni Ccefeft is K per 74 2* quafi pluris vendere quam emimus Injuftum effet. Pretium omnium rerum Contrahentium appetitu aeftimatur , pretiumque lu- ftum eft in quod ambo Emptor 8c Venditor confentiunt. Meritum autem ( praeterquam quod in Contradibus qui prior praeftat, utalter quoque praeftet poft , Mereri dici poffit) non ex lure , fed ex Gratia eft. Diftindio ergo ilia , illo quo exponi fblet fenfu , bona non eft. luftitia Commutativa , propne eft luftitia Contrahentium , id eft, Confervatio padorum de Venditione 8c Emptione , de mutuo Da- tione 8c Acceptione ; de Condudione ; de Commutationibus , aliif- . que Adibus Contrahentium. luftitia autem Diftributiva eft luftitia Arbitri , qui (quia Fides ei adhibetur ) fi Fidem fervat , utrique parti quod fuum eft Diftribuit $ 8c alia non eft quam iEquitas. Vt abantecedente Pado luftitia, ita ab antecedente Gratia depen- det Gratitudo , quae eft Lex Naturalis quarta, & comprehendi poteft hac Formula : Qui Beneficium gratis datum ac cipit , cona ri debet, ne danti jufla caufi fit Beneficu dati pcenitendi. Nemo enim dat mil refpiciens ad Bonum fibi, propterea quod omnis Adionis Voluntariae finis Bonum volenti eft ; quod Bonum fi fruftra expedandum efle homines fci- rent, nullum effet Benefaciendi initium , neque Confidentiae mutuae , neque mutui Auxiiii , neque Reconciliationis inter inimicos ratio. Manerent ergo in conditione Belli. Quod eft contra Legem Naturas prim am , quae Pacem quaerendam efle didat. Lex Nature quinta eft , ut Vnufauifque fe cemmdxw caterk pYxflet* . K z Quod j6 Be Ho mine. Cap. -iy.. Quod utintelligatur, confiderandum eft , effe in hominum ad Socie- tatem aptitudine Ingeniorum diverfitatem , a diverfitate Paflionum ortam , non diffimilem ejus, quam videmus in congeftis ad Domura aedificandam lapidibus. Sicut enim Lapis, qui propter afperitatem & figure irregularitatem plus loci proximis adimit quam iple impiety neque propter duritiem complanari poteft ,. ab aedificantibus ut in* utilis Scmoleftus abjicitur : Ita etiam homo , qui propter afperitatem Ingenii de rebus contendit , fibi quidem fupeirluis , vieino autem ne- ceilariis , nec ( propter Affe&uum contumaciam ) corrigi poteft, e Socfetate ejiciendus eft. . Cum enim unufquifque , Naturae non modo Lege , fed etiam neceffitate , Confervationem propriam , 8c qux ad earn neceffaria funt conari intelligitur ; is qui ob fuperflua repugnat , Belli fequuturi reus eft, facitque contra Legem Naturae primam. Lex Naturae fexta eft , Vt Vnufauifque acce nt a tcmpom futmi Cautie- ne, preterit at Injuria* pceniuntibus & petentib m condo net. JNam condonare alicui Iujuriam, nihil aliud eft, quam Pacem petentibus PaxconcefTa; Quae tamen perfeverantibus in Inimicitia , non eft Pax , fed Metus. Poenitentibus autem non conceiTa, fignumjsft Animi a Pace alieni, 8c proinde contra Legem Naturae, Septima eft , In Vltionibiu non refpiciendumeffe ad magnitudinem Mali preterm , fed ad magnitudinem Boninafcitwh Lege hac v eritum eft pce- nam alio confilio intligere , quam ut qui peccavit ernencle tur , vel moneantur qui vident ut caveant. Sequitur enim Lex hsecex praece- dente , quae , quando cautum eft de futuro , praeteriti veniam dare ju^- bet. Vlcifci enim , nifi ad futurum Bonum dirigatur , i7nxoti$zxa}da eft ; id eft , de Malo alieno vanus 8c inutilis triumphus j 8c pro- inde contra Rationem , 8c Legem Naturae , quae de Vanis 8c Su- perfluis contendere prohibet. Violatio Legis hujus Crudelim appel- latur. Quoniam autem Odii & Contemptus figna omnia ad Pugnam ac- cendunt , o&avo loco pro Lege Naturali ponimus , Ne guts alit tm latto , Verba , Vultu am Gejttt Odijfe vel Defpicere fe ftgnifieet. Lege has prohibetur Contumelia". Quaeftio deOrdine inter homines- in Conditione Naturali nulla eft. Diftin&io ilia introdu&a eft a Lege Civili: Scio Ariftotelem lib; i. Politicomm quafi Principiouti , EfTe alios a Natura fa&os ad Imperium , nimirum , Sapientes ( id eft, utinnuerevoluitPhilofb- phos, qualis ipfeerat) alios ad Serviendum (nempe homines corpori- bus&ingenio duris ) quafi Dominium 8c Servitusnon a conienfti hominum , fed a differentia Ingeniorum origiaem habuerint ; id Cap, if. DeBominc. 77 quod non modo contra Rationem , fed etiam contra Experientiana eft. Qujs enim ita ftultus eft , ut fibiab aliis imperari mallet, quam a feipfb ? Etiam quando vi contenditur inter illos qui habentur Sa- pientes , & illos qui funt Robufti , priores llli , raro aut nunquam vidoria potiantur. Si ergo homines Natura aequales fecit , agno- feenda eft aequalitas. Sed fi inaequales fecit , quia tamen unusquilque unicuique aequalem fe efTe putat , Pax nifiaequalibus conditionings non habebitur. Admittenda ergo eft ^Equalitas , Sc Lex Naturae nona eft Homines omnes inter fe Natura aequales ejfc. Hujus Legis viola- tio Superbia eft. Ex hacLegefequitur decima , ut in Fa ce inennda nemo refevvarifibi pofcat Ius altqucd, quod cuiquam cxterorum rejer vatum n olit. Cum enim vitas confervandas caufa , ficut deponi lura quaedam Naturalia , ita retineri quaedam neceffarium efTet , nempe Ius proprii corporis cu- randi , Igne , Aqua , Aertfr uendi , casterifque line quibus Homo vi- vere non poteft 3 fi jam plus retinere Iuris poftulat aliquis , quam aliis libenter eonceflum vellet , facit ille contra Legem pnecedentem. Hujus Legis violationem Graeci inhiovtfyoiv , Latini Anogantiam dicunt. Si in controverfia Iuris Sententia alicujus Arbitri fidei permittatur, Lex Naturae eft undecima , ut in utramque partem cequus fit. Nam abfque eo finiri Lites non poffunt. Qui ergo ^Equus non eft Liti- gantibu's, quantum in eoeft Arbitria & Iudicia , & per confequens Pacem ipfam tollit, contra Legem Naturae primam. Ex hac lege fequirur duodecima , Qu& Vividi nonpojfmt , eorum ufum communem effe ; idque ,fi 'fieri potefl , & quantity ret patiatur ^fme reftrittione ; alioqui numero mentmm propcrtionaliter* Diftributio enim asqualis aliterefle non poteft. Suntautem quaedam res , quarum nequeDivifio,neque Vfus com- munis effe poteft. De his Lex Natura? ftatuit decimatertia , ut Im integrum ? velf fi ufus alternus placet) poffeffio prima Scrte determinetm. Sortium duo funt genera , Arbitrarium & Naturale. Arbitrarium in quod confentiunt Partes.' Naturale eft , aut Primogenitura , aut prima Occupatio. Itaqut quarum rerumncque Divifioefi^ nequeufus community ex res vel primt occupantu , vel Primogeniti funt , Sorte acquifit* : Quae eft Lex : Naturae decima quarta. Lex Naturae decima quinta eft , Ft Pads Mediaton bus tie & rediu tutoliceat. Lex enim quae di&at Pacem quaerendam effe , utfinem, di&at quoque Mediatorum protedionem , ut Viam* K 1 Quoniarrr ■78. De Homine. Cap. 1^ Quoniam autem inter eos qui Leges Naturales obiervant , quaa- fh'ones nafci polTunt , primo an fadum fit ; fecundo ( fi fa dura eft ) utrumjurean Injuria; qua rum prima dicitur controverfia Fadi , fecunda controverfia Juris 5 nifi Litigantes in fementiaalicujus tertii acquiefcere mutuo paciicantur , Beilum manet. Terrius autem Ar- biter dickuv. Itaque Lex Nature decima fexta eft in Sententia Arbttri acquiefcere Qiioniam autem Vnulquifque in o mni Adione fua refpicere fblet ad Bonum fibi , Arbiter idonem in caufa pr opnanem o eft. Quae eft Lex Nature decima faptima. Propter eandem caufam , pro Arbitro recipiendum nemoj U in. contro- verfia quacunque , cui Lucrum 3 Dignitas vel Folnpttu a VM orik partis al- ter manifefte oritura eft. Corrumpitur enim talis Arbiter a Natura humana. Quae eft Lex Nature decimaodava. Decimanona Lex Nature eft , in quzftione FaBi judjeandum ejfe fe- mndmn Teftes. Litigantmm enim uni creder e potiu s , quamakeri contra ^Equitatem eft , nempe Legem Naturae undecimam. Atque h33 Nature Leges funt , quae conducunt ad multitudinem hominum in Pace confervandam. Alix autem res funt,quae ad fingu- loruin deftrudtonem tendunt*, ut omne genus Intemperantiae. Sed quia Naturam individual fpe&ant, necad inftitutam dodrinam per- tinent , omittantur. Eft haec , dicet aliquis , Legum Naturalium dedudio fubtilior, quam ut intellsgi ab omnibus poffit, quorum maxima pars alimentis ftudet, aut voluptatibus. Ne tamen etiam tardiftimis excufationi locus relinquatur,contraxit eas Scriptura Sacra in unam eamque bre- yem 8c perlpicuam fententiam , Qttacmque vultisfacere vob 'u homines \ id facite tills 5 & Philofbphi , Quod tibi non vtsjie rt ,~ alter i nefeceris. Quire ad totam Legem Naturalem perdifcen^ara, alia re opus non eft, quam ut Adiones alienas cum noftris penfitantes , in alteram lancera transferamus , ne Paffiones proprias ponderi forte aliquid addant. Leges Naturales obligant in Foro interno , id eft , earum transgre£ fio , non Crimen proprie , fed Vitium dicendum eft. Sed in Foro ex- tern* non temper obligant. Nam qui illas obfervaret tunc , quando a ceteris contemnuntur, ceteris praeda eflet , contra fondamentum omnium Legum Naturalium, nempe Naturae conterYationem. Atta- men , quando deearundem obfervatione a ceteris cautum eft , tunc is , qui eas non obfervat , Beilum , non Pacem quas-rit. Legem pmnem > in Foro interno obiigantein , Fadum violat non modo Cap. 1 5V Be Eomine, 7P modo Legi contrarium 5 fed etiam congruum , h contrarium putet is qui facit. Quanqum enim Adio ipia fuerit fecundum Legem, Voluntas contra erat. Nam in Foro interno fblus Animus Reus fit. 6 Eadem Leges , quia ad Veile tantum obligant, Velle inquam con- ftanter , 8c fincere , faciles obfervatu funt folus Conatus fufScic^Qui illas obfervare quantum poteft conatus eft>cb(ervavit, 8c luftusePc. Lesum Naturalium Scientia vera 8c Tola, Erhica eft. Ethica autem, alia non eft , prater Scientiam earum rerum quae in Congreflibus 8c Societate hominum , bonae vel malae font. Bonae autem & Make di- cuntur eaedem res a diverts hominibus , propter hominum Appeti- tus , Averfiones, Confuetudines & dodrinas diverfas diverse $ 8c quandoque ab eodem homine,propter mutationem Voluntatis eadem res modo bona modo mala appellator. Inde autem oriuntur Difputationes , Controverfias , 8c tandem Bellum. Quamdiu ergo homines privati Boni & Mali menfuram faciunt , tamdiu homines funt in conditione Belli omnium contra omnes. Pacem ergo bonam eile confitentur , quaeruntque omnes. Itaque Media ad Pacem necelTaria bona efTe negari non poteft. Sunt autem ilia , luftitia , Gratitudo , Modeftia, Mquhas, 8c casters Leges Naturae. Bona igitur Moralia fuxit, id eft , Virtutes ; & his contram Mala 3 id eft , Vitia. Scientia autem Virtutum 8c Viciorum eft Phi- lofbphia Moralis. Dodrina ergo de Legibus Naturae Vera eft Ethica* Scriptores Ethici , etli eafdem agnolcant Virtutes , atque eadem Vitia i in quo tamen confiftat Bonitas Virtutis, & quare laudabilis fit non videntes,Virtutes alias non agnoverunt quam Pa/Bones , eafque Mediocresj quafi Fortitudo, non caufa, fed gradus Audendij 8c Libe- ralitas , non caufa , fed quantitas dati efTet. Didamina haec Rationis nomen quidem obtinuerunt Legum ; led improprie didarum. Sunt enim de iis rebus quae ad Confervationem- hominum conducunt tantum Theoremata. Lex autem proprie dida, eft Vox Imperantis , vel prolata , vel fcripta, ita ut omnes qui obedi-- re tenentur,fciantvocem ejus efle, C A P V T XVI. Be Ferfonis & ^Author ib us > TJErfbna eft is qui (no vel alieno nomine Res agh. Si fuo , Perfona Fro- pria , five Naturalis eft $ fi alieno , Perfona eft ejus,cujus Nomine agit Reprxfentttiva* Perfbnam Graeci vocant iftivvmi , quod fignifi-- cat : 8o De Homine* Gap. i£ cat faciem hominis Naturalera. Sed a Latinis Perfona frequentiffi- roe fumitur pro Facie Fiditia , qua? Sc Larva dicitur, quali utebantur in theatris Hiftriones. A Theatre autem in Forum tranflataeft, etiam fine Larva ; adeo ut Perfona turn in Theatro a turn in Foro idem fignificaret quod Ador ; Sc Peribnam alicujus gerere aut fufti- nere dicereiur iile , qui Nomine cujufcunque f ecfi fine Larva) Partes ageret. Atque eo fenfu utitur vocabuio Per/ova Cicero ad Atticum ubidicit , Vnm fujiineo tres Perfonas , Mei , ludicis , Sc AdverfariL Itaque Deputati , Procurators , Proreges, aliique qui aliorum nego- tiafaciunt , eorum Perfonas funt Repradentatwae. Verba Sc Fada Reprasfentantium , abiis quos Repraefentant aii- quando pro fuis agnofcuntur ; tunc autem Repraelentans Ador, Reprcefentatus Author dicitur , ut cujus authoritate A dor agit. Qui autem in quaeftione de Bonis Sc Pofleffionibus , Dorpmus ; in quaj- ftione de Verbis Sc Adionihus , Author appellator. £t ut lus baben- di , Dominium , ita Iusagendi , Authoritas dicitur. Si ergo Ador Pacifcatur per Authoritatem fibi datam , Authorerca obligat, Sc Padi confequentiis omnibus fubjicit , tanquam fi in Per- fbna fua propria Padus eflet. Omnia ergo quas de natura Pado- fum Capp. 14. Sc iy. dida funt , vera etiam funt , ubi Pada fiunt per Perfonas Repraelenta,tivas , fed iecundum Authoritates fibi con- ceflas. Itaque qui cum Adore Pacifcitur, cujus Authoritatem nelcit, pro- prio id facit periculo. Nemo enim Pado obligatur , cujus ip(e non fit Author. Quando ergo aliquis Ador contra Legem Natura? Au^ thoritate aliena facit, non Ador , fed Author Legem violat. Adio quidem contra Legem eft , fed non Adoris , fed Authoris Adio eftj quia Legem violaflet Ador fi non feciffet , cum facere Padus eflet. Qui cum Adore , Authoritatis illi conceflae infeius , verbo ejus credens Pacifcitur, nifi Authoritatem Ador rogatus oftendat , non eft ulterius obligatus. Padum enim fine Authoritate invalidum eft. Sin qui Padus fit aliam cautionem non expedabat praeter Audoris Verbumtum cum Pacifcebatur, Padum contra Adorem valet,quia fe Authorem fecit. Ec fic , ubi Authoritas manifefta eft, Author j ubi fida eft , Ador obligatur. Paucae res funt , quarum non pofTunt efTe Perfonas. Quamquam cnim Perfbna fit per Naturam aliquid quod intelligit, id tamen cujus Perfona geritur non femper neceflario ita eft. Itaque rei Inanimatae, ut Ecclefiae , Nofocomii , Pontis Perfbna geri poteft a Redore vel Curatore aliquo. Authores autem r.es Inanimate efle non poflunt ; Cap. 1 6. DeHcmine. 81 verurn Redores Sc Curatores qui gerunt Perlbnam rerum Inanima- tarum , agent per Authoritatem eorum , quorum eft Dominium illa- rum. Perfonas ergo ejufmodi extra Statum Civilem non exiftunt. Infantis , &c ejus qui mentis compos non eft , Perfona geri poteft per Tutorem ; qui tamen dum Infans mentis impos eft , Author non eft, nifi per conceffionem Civitatis. Auchoritas enim Tutoribus 6c Curatoribus dari non poteft nifi lure Civili. Idoli , id eft meri figmenti , quales erant Dii Gentium , Perfonse fuere conftitutas , quas Bona Mobiiia & Immobilia, & Iura tenuerunC Idolis confecrata. Idolum autem, cum fit nihil , nuliius rei Author etle potuit. Authoritatem dederunt Civitates. Etiam Dei veri Perfona geritur , Sc gefta eft. J ylundum enim m propria' Perfona crearit. In redimendo genere Hum a no Perlbnam Dei geffit Iefus Chriftus. In Eledis fanctiiicandis ejufd em Dei Per- fonam geffit Spiritus Sandus j Id quod docemur in Catechiimo pu- blico , nempe , Credere in Deum Hatrem qui crea vit .Me & totum Mwn- dum ; & in Deum Ftlium qui redemit Me c> tcvtm genu* Humanum % & inSfiritumSantlumqiti fanUfficavit Me & omntm EleUum Pcpu- Iwn Dei. Etiam plurium hominum fit una Perfona , quando repraefentatur ab uno , qui habet a Singulis Auchoritatem. Non enim Repraefen- tati, fed Reprasientantis Unitas eft 5 quae Perfonam facit efle Unam; neque Unitas alio modo in Mukitudine intelligi poteft. Quoniam autem Muititudo Naturahter non Unum aliquod , fed Multifont 3 non Unus , fed Muld , nempe Singuli , Authores foot eorum quas dicit vel facie Actor , qui eft Perfona ipfos Reprasfentans. Unufquilque enim eorum communi Adori fuo Authoritatem tribuic foam. Sin Authoritas finita fit quas tribuitur , Author quifque eft llla- rum folummodo Adionum quae in Mandatis continentur. Si Ador , feu Perfona non fit Unus homo , fed Ccetus hominum, tunc Vox partis Majorisaccipienda eft pro Voce Perfona?. Nam Ci Pars Minor pronuntiet ( exempli causa ) Affirmative , Major Negati- ve , Voces Negative abundantes , ut quibus non contradicitur , Per- fonas , id eft, Omnium Vox eft - 3 Nam alioqui ( contra Naturam ) Perfona Muta effer. Si L J erfona Reprasfentans ex pluribus conftet numero paribus , prae- fertim parro , continget fepe numero ( Negationibus Sc Affirmatio- nibusle mutud extinguemibus ) Perlbnam fieri Mutam & proinde inutiiem , Sc Agendi incapacem. Poteft tamen fieri ut Voces contra- didorias , easdemque sequales numero ? quaeftionem determinent $ ut L in St DeHomme. Cap. 16. in Accufationibus , eo ipfb Reum abfolvunt quod condemnare eum propter voces asquales non poflunt : at contra non abfolvere , non eft condemnare. Idem contingeret deiiberantibus utrum aliquid fta- tim faciendum fit , an in aliud tempus difTerendum. Eo enim quod prsefentem executionem non decernunt , decernunt dilationem. Porro , fi numerus impar fit , ut tres , vel plures : fiquidem vox uniustolleret voces reliquorum contradi&orias , numerus ille Per- lbna non eilet , propter diverfitatem opinionum 8c appetituum in re- bus multis & maximi momenti. Muta enim eflet & ad Agendum inepta. Authorum duo funt genera. Sunt enim alii fimpiiciter Authores : de quibus modo dictum eft. Alii conditionaliter tantum : ut qui Pactum prseftare in fe recipit , fi is qui Pa&us eft , ante conftitututn diem non prasftiterit. Atque hi , quamquam Fidei habendse Autho- res funt , aliis tamen nominibus pro variis Aclionum generibus vo- citantur , ut Fidejuftores , Sponfores , Prides , Vades. DE D E CIVITATE S I V E REPVBLICA CAPVT XVII. Be Caufa > Generatione> & Definitione Civitatis* Uod homines Libertatis & Dominii per naturatn ama* tores , ex prsfcripto ( ut fit in ftatu Civili ) vivere volue- runt , Finis 8c Caufa fait cura confervationis fua? Vitse- quecommodioris , id efb , ut econditione mifera Belli omnium contra omnt's exirent, quae conditio Libertati naturali ( propter pafliones humanas ) neceflario tuncadhasret, quan- do nulla extat potentia vifibilis qua? patfiones illas terrore pcenarum temperare poffitjegesfquenaturales, & pacta obfervari faciat. Leges enim nature ( ut luftitia , /Equitas Sec. ) Sc uno verbo , Facerealns quodfieri vellemm nobis , abfque metu Potentias coa&ivae , paflipnibus naturalibus ( quales funr Ira , Superbia } Cvpiditafque , omnis ) contra- ries funt. Exitum autem e conditione Belli omnium contra omnes, Leges &z Pacta per fe praeftare non poflunt. Verba enim funt , dumque verba tantum funt , non timentur , ideoque ad fecuritatem hominum perfe fine armisinutilia funt. Itaque Leges (quas qui obfervare conatus eft , aliis obfervantibus obfervavit ) quoties potential cogentis me- tu s abeft non obh'gant, neque impediunt, quin fecuritatem fuam a vi- ribus & artibus propriis petere unicuique licitum (it. Item etiam do- cent hiftorias veteris Gtxcix , ubi cum nulla effent ( praner paterna ) Imperia, latrocinium mari terraque quseftus non modo licitus , fed etiam ( a crudelitate , &ab agri colendi inftrumentis abftinentibus ) honoriflcus erat. Quod autem fecerunt Familiar parvae, id nunc faciunt Civitates , id eft Familiar magnaa , dominia fua fecuritatis caufa, adomnem periculi vel invafionis hoftilisfufpicionem augen- tes j turn hoftes , turn eos qui hoftibus auxiliaturi videntur , quan- tum pofTunt vi 6c aftu debeiiant aut debilitant , idque , quia aliter ie- curi efle non poflunt , jufte, L 2 Neque #4 DeCivitate. Cap. 17. Neque fecuritatem quam quasrunt praeftare poteft paucorum ho- minura inter fe confpiratio , quia in parvis numeris parva Sociorum acceffio incertam reddit victoriarn , animofque addit aggrefloribus. Mulcitudo autem quaefecuritatis fuae fpem prasftare poteTt , numero non certo,fedcum viribus hoftium comparato determinatur,qud ma- jor fit quam ut exceUu aliquo confpicui momenti ad Beiium tinien- dum , hoftis ad aggrediendum provocetur. Sit autem muitkudo quantacunque , fi tamen a&iones eorum judi- ciis 8c Arbitriis multorum gubernentur , nullam inde expe&are po£ funt fecuritatem , neque contra coramunera hoftem , neque contra injurias alter alterius. DifTentientes enim inter fede Virium ufu non fibi mutuo auxiliaturi funt , fed oppofitis confiiiis vires ad nihilum redadturi. Vnde non modo a communi hofle facile fuperandi , fed etiam de commoJis propriis inter fe Bello certaturi funt. Si enim hominum numerus magnus fine Potentia comrauni quae poP fet omnes cogere , in ^Equitatem caeterafque Leges Naturae obfer- vandas confentire fopponeretur, idem etiam de toto genere humano fupponendumeflet, itaqueRegimine Civiliomnino opus non efTet, vi&uris fcilicet hominibus in Pace , 8c fine Dominis. Neque ad fecuritatem ( quam perpetuam efle volunt ) fufficit , ut gubernentur pro certo tantum 8c determinato tempore , ut in uno praelio, vel Bello uno. Etfienim ( per conaiurn unanimem ) hoftero vincant , poftea tamen, fi communem hoftem non habeant , vel h alii ho (tern , aliiamicum, enndem putent, Societas necedari6difrolvetur 3 8c propter voluntatum difFerentias, inter feipfbs Beiium renovabitur. Sed font , inquiet aliquis , Animalia quaedam bruta , ut Apes , & Formicas quae pacifice in eodem Alveari , & in eadem Formicaria inter fevivunt , habenturque ab Ariftotele pro Animaiibus Politicis, regunturque fuo unumquodque ludicio 8c Appetitu , idque fine ufu Sermonis quo fignificare alius alii poffit , quid ad utilitatem commu- nem conducere , vel non conducere exiftirnet. Quid ergo impedit quo minus homines idem faciant ? Ad hoc refpondeo. Primo , Quod homines inter fe de Honoribus 8c Dignitate per- petuo contendunt ; fed Animalia ilia non item. Itaque inter homines Invidia , Odium , Beiium , propter earn ( inter alias ) caufam fepe nafcitur ; inter ilia rariflime. Secundo , Inter Animalia ilia bonum Publicum 8c Privatum idem eft. Ergo ad bonum Privatum dum naturaliter feruntur , fimul pro- curant Bonum Commune. Homini autem in bonis propriis nihil tarn lucundum eft , quam quod alienis funt majora e ■ Tertid, Cap. 17. Be Chit ate. 8y Tertio , Animalia ilia , quia carent Ratione, in rerum fuarum com- munium admimftratione nihil vident , aut videre fibi videntur , quod culpent ; inter homines autem permulti Tunc , qui fe ceteris fapien- tiores , & regends Civitatis capaciores efie purant , quique dura fuo quifque modo reformare volunt , diffident inter fe & Belli caufa funt. Quarto , Animalia ilia etfi ad cupiditates fuas fignificandas inter fe vocis ufura habeant , quanto egent, verborum tamen aTte ilia ca- rent , qua Homines alii aliis videri faciunt Bonum Malum, Sc Malum Bonum ; Magnum Parvum & Parvum Magnum j & alter alterius adiones ita reprehendit s ut inde turbae oriantur. Quinto , Animalia bruta inter hjuriam & Damnum non diftin- guunt. Itaquequamdia bene fibi eft, ceteris non incident. Homo autem tunc maxime moleftus eft, quando otio opibufque maxime abundat. Tunc eniai fapientiam fuam in Regentium adionibus re- prehendendis oftentareamat. Poftremo , Animalium illorum confenfio aNatura eft ; confenfio autem hominum a padis eft , & Artificial. Mirum ergo non eft , fi ad rirmitatem & durationem ejus , aliud praster padum requiratur ; nempe Potentia communis quam finguli metuant , & quas omnium adiones ad bonum commune ordiner. Communem autem Potentiam conftituendi , quas homines turn ab invafione exterorum , turn ab injuriis mutuis tueri poffit , ita ut pro- pria induftria* & telluris frudu contenti vivant & alantur , unica via hasc eft 5 ut Potentiam & Vim fuam omnem in hominem vel homi- num Ccetum unum unufquifque transferat , unde voluntates omnium ad unicamreducantur, id eft , ut unus homo vel ccetus unus Perfb- nam gerat uniuscujufque hominis fingularis ; utque unufquifque authorem fe eflefateatur adionum omnium quasgerit Perfona ilia, ejufque voluntati <5c judicio voluntatem fuam fubmittat. Eft autem hoc aliquid amplius quam confenfio aut concordia. Eft enim in Per- lbnam unam vera omnium Vnio 3 quod fit per padum uniuscujuf- que cum unoquoque $ tamquam fi unicuique unufquifque diceret, Ego kmc homini ( vel bate cmui ) AKthoritattm & jus meum regendi rmiflum concedo , eaczndttiQne , ut tu quoque warn Amhcritatem & Itu tuumtmYeqendnnemdem transfers. Quo fado Multitudo ilia una Perfona eft , & vocatur Civitas & Reftubltca. Atque haT TetTGe nera- tio magni illius Leviathan 9 vel ( ut dignius loquar ) MondifDci \ cui Pacem & Protedionemfub Deo Immortali debemus omnero. Au- thoritas enim urua ab omnibus & fingulis collata, tantamTbtentiam L 3 & 86 Be Civime. Cap, 18. Sc tantar urn Virium ufum habet,ut terrore earum voluntates omnium ad Pacem inter fe , Sc ad conjundionem contra hoftes conformarc poffit. In quo confiftit eflentia Civitatis , quae fic Definitur : Civitm Per (on a una eft , cujtu Atlionum , homines magno numero , per PaBa mu- tua uniuscujufijue cum unoquoque fecerunt fe Aut bores ; eo fine , ut Po- tentia omnium drbitrio fuo ad Pacem & Communem Defen/ionem meretur* Is autem qui Civitatis Perfonam gerit , Summam habere dicitur Po- le si at em. Caeteri omnes Subdki Sc Gives appellantur. Poteftas autem fumma duobus modis habetur , quarum eft Vis , ut cum Pater Filios fuos fibi obedire cogit ; vicam enim illis,non alendo, auferre po- teft. Vel ut , qui vidis hoftibus ea conditione vitam condonat , ut imperata faciant. Alter modus eft , quando homines (ponte fumniam Poteftatem in unumhominem vel ccetum , fpe Protedionis confe- runt. Atque hxc Civitatis Inftititutio ilia Civitatis Acquidtio eft. Dicam autem primo de Civitate Inftituta. C A P V T XVIII, Be lure hahentinm Poteftatem Summam in Civitate per Inftitutionem. INftitukur Civitas , quando homines fponte fua convenientes fin- guli cumfingulis pacifcuntur , utcuicunque homini vel ccetui pars major fuffragiis fuis Perfonam omnium gerendi lus contribuit , ill £ omnes obedirent. Obligatur ergo unufquifque eorum , five fufFra- gium fuumin ilium contulerit , live non contulerit , ill! quern major pars elegerit obedire , &pro Authore adionum illius omnium ha- bendus eft. Nam nifiin parte fuffragiorum majore intelligantur comprehenfa fufFragia omnium , fruftra conventum eft, Sc contra fi- nem ab unoquoque fibi propofitum , nempe Pacem & Protedio- nem omnium. A forma Inftitutionis , turn Poteftas omnis , Sc Iura omnia fu ra- ni am habentis Poteftatem , turn Civium omnium officia derivantur. Primo , exeo quod Padifimt , intelligitur , Quod nullis Padis prioribus obligati erant ad id quod Pado praefenti contrarium eft. Itaque qui Civitatis alicujus jam Cives funt , Padum novum inire non poflunt quo Perfonam fuam in aiium transferre, vel cuiquamalii ( non permittente qui Summam habet Poteftatem ) in re quacumque obedire obligentur - 3 per confequens , qui fub Monarcha Cives Cap. 1 8. DeCivitate. 87 font , neque Monarchiam rejicere , neque ad Libertatem nature re- labi , fi noluerit qui habet Summam Poteftatem , vel quihbet alius Civium , lurepoflunt, Violarent enim Padum initum cum fingulis ; & Poteftatem Summam lure jam habenti datam, contra Ius eripe- rent. Prseterea fi quis earn eripere conaretur , is interfedus aut quo- cunque fupplicio arTedus , fupplicii proprii Author etTet 3 8c quia Injuftum ell: , quod facientis ipfius Autoritate puniri poteft: 3 eo quoque nomine Injuftum. Quod autem Cives quidam contumacias Padum praetenderunt novum , non cum hominibus , fed cum Deo initum, id quoque Injuftum fuit. Pactum enim cum Deo inirinon poteft , niii mediante aliquo , qui Deum repraefentet 5 id quod folus facit is , qui Summam Tub Deo habet Poteftatem. Sed praetenfio ilia Padicum Deo, manifeftum mendacium erat , neque Injuftum tan- turn , fed viliffimum fadum efte , cognoverunt ipfi praetendentes. Secundo, Surama Poteftas propter malam Reipublicae adminiftra- tionem , habenti tolli non poteft prime quia cum totius Civitatis Perfonam gerat , quae ut Ador facit ille , ut Author facit Civitas. Quis autem eft: , qui Civitatem ream faciet ? Deinde is in quern con- fertur Poteftas Summa , cum nemine pacifcitur conferentium ; 8c proinde nemini eorum Injuriam poteft racere propter quam Potenta- te fua privaretur. Aut enim Padus eft cum tota multitudine quafi cum una Perfbna , quod non potuit fieri antequam eligeretur , quia mul- titudo ilia una Perfona nondum erat; aut cum fingulis leorfim , 8c lie fimul atque eledus eft , unufquifque malae adminiftrationis , cujus reumfaciunt ilium Author ipfe eft, & accufat feipfum. Velle ergo Padis ilium obiigare qui Summam habet Poteftatem , eft ipfam Ci- vitatem obligare velle. Verum fi concedamus , ilium qui Summam habet Poteftatem , Pada cum Civitate & inire 8c violare poffe , is autem cum violaverit violafle negaverit > quis litem hanc determina- bit ? Nifi enim determinetur , reditur ad Anarchiam , nec Civitas smpliuseft. Si determinetur a Civitate , ab ipfo determinatur , qui Perfonam Civitatis gerit , id eft a Poteftatem Summam jam habente. Quern qui Padis-ebfigarr extftimant , eo videntur decepti efTe , quod non diftinguant inter obligations quae fiunt per Verba , & Ugatioms quae fiunt per capiftra , nec cogitant verba per fe infirrna elTe. Poft- quam autem Summa Poteftas conftituta 8c armata eft , turn demum vi tantas Poteftatis etiam verba capiftra fiunt. Partim etiam eo de- cepti funt , quod multitudinem hominum in unum locum convenien- tium , etiam antequam de Summa Poteftate confenferint, non modo Perfcnas , fed Perfonam efle , 8c feorfim a fingularibus Loqui 8c Agere 88 De Civitate. Cap. 1 8. Agere imaginati fint. Quando vero in ccetu Populari Poteftas S om- nia collocata eft, Padum tale intervenifTe nemo dick. Quisenim adeo hebes eft , ut Popuium ( exempli caufa ) Romanum , qui Impe- rium Romas Summum habuit quondam , Sum mam iiiara Poteftatem tenuiiTe per Padum cum Romanis , &c proinde Popuium Romanum a Romanis ( nifi bene regnafTet ) deponi potuifle dicat ? Quodautem In Monarchia , 8c Statu Populari qu^ftionem hanc eandem ede non omnes videant , caufa eft ipforum Ambitio , Ccetui potius quarn uni bomini faventium ; quia Tub uno homine Vulgus funt , fed fub ccetu Regnantis pars funt. Tertio , Si confenlu partis majoris Sum ma Poteftas fern el eonfti- tuta fit , nemini eorum cui fadum difplicet , fuffragii fui in contra- rium teftes pofcere , vel memoriam rei extare, poftuiare iicitum eft, Poftulatio enim talis fadum mutare volentis eft , & per confequens ; paci fadaerenuntiantis , & Bellum contra ca?teros denuntiantis , 8c in conditionem Naturse, quam fugiebat ( contra finem , quern habuit quando cum caeteris in conventum venic ) redeuntts. Quarto , Quoniam per Inftitutionem ipfam , omnium Adionum illius in quem Summam contulerunt Poteitatem, Author eft confe- rentium unufquifquei manifeftum eft, Quod ah haben e Summam Poteftatem nemini conferencium fieri poffk Injuria. Nam fadum Authoris , id eft uniufcujufque eft quicquid ille fecerit.- S bi ipii au- tem Injuriam facere nemo poteft. Qum is qui Summam habet Pote- ftatem facere inique poffit , non nega^erim. Iniquum enim quod contra Legem Natural Injuftum quod contra Legem Civilem fadum eft , appeliatur. Nam Iuftum auc injuftum ante Civitatem conftitu- tam nihil erat. Quinto , non poteft qui Summam habet Poteftatem a Civibus oc- cidi , aut quomodocunque lure puniri Nam qui injuriam facere non poteft, ne Reus quidem fieri, multo minus condemnari poteft. Quic- quid enim fecit , fadi Author eft Civium unufquifque. Sexto , Quia Civitatisinftituendas finis Pax eft 8c Defenfio; & quicunque in finem Ius habet , lus etiam in media habet , fequitur , ut cuicunque five Homini , five Ccetui tribuitur Poteftas Summa ei- dem etiam de mediis ad Pacem 8c Defenfionem Iudicatio tributa fit , 8c ut turn in ipfb periculo, turn ( praeventionis caufa ) ante periculum, judicet , quid fadu neceflarium fit , turn ad Pacem Civium inter fe , 8c fecuritatem contia hoftes confervandam , turn ad damna Civitatis lefircienda. Septitndj Summse Poteftati adherent, qu^adconfervationem vel viola- Cap. 1 8. De Civitate. 89 violationem Pads tendunt decernere , & quando , quatenus , quibus apud multitudinem concionari permittendum fit , 8c qui libri pubii= candi , 8c a quibus examinandi fine, Adiones enim ab Opinionibns ortum habent : In harum ergo regulatione confiftit regulatio Ci- vium , unde oritur Pax 8c Concordia. Quanquam autem Dodrina- rum , Veritas fola fcopus fit , Paci tamen, fi vers funt, non repugnant. Dodrins enim Paci contraris vers eiTe non poilunt , nil] eriam Pax 8c Concordia contraris dicantur Legibus naruralibus. In Civitatibus quidem , Redo rum Dodorumque negligentia aut imperitia , errores progreftu temporis univerfaliter pro veris recipi , & verkates diipli- cere poilunt ; veritatis tamen novas utcumque fubita apparitio , etfi fopitum Bellum aliquando excicare poffit , Pacem tamen nunquam vioiat. Qui enim adeo remifse regnatur ut Opinionis novae introdu- cends cauia , capere arma audeat , etiam tunc animum rebeilandi babuit. Quod auterrmon aggfeiTus fit , a metu eft , viventis nempe quafi in procindu prslii. Ad Summam ergo Poteftatem attinet Opi- nionum cc Dodrinarum omnium Iudicatio, ut quae difcordiarum Bel- liqueCivilis fepiffinae caufa 5c origo efle folet. "Odavo 3 ejuldem Summs Poteftatis Ius eft \ Pvegulas prsfcribere, quibus, quid tit fuum unu'fquiique fciat, 8c fruatur fine moleftia a con- civibus 5 * & quid Agere licite poffit , 8c quid licite non poffit ; id eft regulas praefcribere circa rerum Proprietatem. Nam ante Summam Poteftatem conftitutam Ius erat omnibus in omnia , quod erat caufa Belli. Regular ergo quibus definiuntur Afeim, & T-uum ; 8c in Adio- nibus Bonum , Malum 3 Licit urn, Illicuum , a quibus depentiet Pax Ci- vium , ab habente Poteftatem Summam prsfenbends funt. Vocan- tur a ureal Reguls ills Leges Chiles , five Civitatis i 1 1 ius Leges cujus Civibus prskribuntur , quamquam nomen illud Lex Ciyilis reftrin- gatur hodie ad Ggnificandum Leges Romanas antiquas , quia Civita- tis Romans propter Imperium Romanum late expanfum nos etiam olim pars fuimus. Xono , Summs Poteftatis etiam eft , Ius Tndicandi , id eft caufas otrraes , rum luris turn Fadi cognofcendi , 8c controverts omnes decidendi. Nam alioqui Civibus ab Injuriis mutuis protedio nulla efiet , & Leges de Meo &z Tuo fruftra eflent , manerentque homines in condieione Belli omnium contra omnes. Decimb, Ejufdem Summs Poteftatis eft cum aliis Civitatibus Bel- hrra & Pacem facere fuoarbitno, id eft ludicare utrum Bono an M|lo Civitatis Bellum futurum lit necne , quantsque copiscompa- rarfdae , 8c quomodo a Civibus alendae fint. Civiura enim tutela ab M exerci- ?o Be Civitate. Cap. 1 8. exercitibus dependet, exercituum robur a Civitatis Vnttate , Ci- vitatis Vnitas ab unica Sum mam habentis Poteftatem Perfona. Mi- litias Ius (etiam folum ) Summa eft Poteftas; quia lus inmiiites, eft Ius in Porentiam totius Civitatis. Vndecimo , Ejufdem poteftatis eft Conftliarios , Magiftratm , Mini- ftrofque omnes tarn Pads quam Belli eligendi Ius. Gui enim Pacis 8c Defenfionis procurandae imponitur onus , eidem Ius conceditur Me- diis quibus fe exoneret pro arbitrio fuo utendi. Duodecimo , Ejufdem Poteftatis Ius eft Praemia , ut Divitias Ho- norefquebenemerentibus tribuendi, Sc transgrefloribus Poenas Le- gibus praefinitas infligendi. Vel fi poena Lege ftatuta non fit, faciendi Leges pcenales quae fibi ad terrendos improbos videbuntur commo- diffimas. Poftrema , fi cogitemus quanti unufquifque fe seftimet , qtiantum- que ab aliis fibi honoris deferri cupit , quibus ipfe tantundem tri- buere indignum putat , unde Simultates , Facliones , & Bellum de- nique nafcifolet, fatebimurad Civitatis diilolutionem tendere etiam controverfias de Honore 8c Ordine Civium, 8c Poteftatis Summas coertioneindigere. NecefTarias ergo flint Leges quibus quis cuique Honor tribuendus fit , in congreffibus & alloquiis definiatur. Itaque conferendi Titulos, Ordinefque Civium diftinguendi , ejufdem Sum- mas Poteftatis Ius eft. Atque hxc funt lura Summam habentis Pote- ftatem principalia , ut ampliter hie demonftratum eft , 8c brevius de- monftrari potuit unico hoc argumento.* lura enim haec omnia quin Civitatis fintnegabit nemo Civitas autem nifi per Perfbnam fuara ( nempeeum qui Summam habet Poteftatem ) neque Loqui neque Agere poteft. Sunt ergo lura hxc omnia illius , qui in Civitate Sum- mam habet Poteftatem, five is Homo fit, five Ccetus hominum. Sunt autem 8c aiia lura ejufdem , fed minora , 8c in diverfis Civitatibus di- verfa , quibus tamen amiffis Gives protegendi potentia non amitti- tur , 8c quastransferri pofiunt ad Cives privatos. Sed iila qua* enu- meravimus lura majora transferri non pofTunt. lure enim Militias amifTo , Ius judicandi propter defedum Potential fruftra erit. lure exigendi pecuniam amiffo , milites nulli erunt. lure Regulandi do- clrinas amiflo , animabuntur Cives fuperftitiofi ad rebellionem afuis ipforum Phantafiis. Summatim , fi Iurium diclorum quodlibet unum defit , caetera ceffabunt omnia , fietque divifio de qua Chriftus ipfe loquens dixit , Regmm divifum in feipfo flare non poteft, Nifi enim Iu- rium horum divifio antecedat, divifio populi inexercitus opposes nulla erit. Opinio docentium lura Regni Anglicani divifa efTe imer Regerr^ Cap. 18. DeCivittte* 91 Regem , Proceres , Sc Ccetum Communeum , caufa fuit Belli quod fequutum eft Civilis 5 etiam difputationes de quasftionibus Politicis & Theologicis , quibus tamen populus ita nunc de lure Regio eru- dicus eft, ut in Anglia pauci ( puco ) nunc lint qui Iura praedi&a infe- parabilia effe non videant j Sc publice agnicuri lint fimnl atque redie- ric Pax , Sc quamdiu calamitatum prasteritarum meminerint 5 fed non diutius ,nifi melius erudiatur populus. Quoniam autem Iura hsec Summaepoteftati eflentialia Sc infepa- rabilia funt , fequitur , ut quibufcunqne Verbis feparari 5c aliis con- cedi videantur , nifi Poteftaci Summae £imul & expreffis verbis renun- ciatum fit , conceflionem nullam effe , fed conceffa omnia , Summi Poteftate, id eft Perfona Civitatis retenta , infeparabiliter remanere. Cum ergo Authoritas haec ingens indivifibilis fit , Sc habenti Sum- mam Poteftatem infeparabiliter adhaereat , quis color inveniri poteft opinioni,qui dicunt de Regibus Civitatis Perfonam gerentibus, quod ctfi Singulis mdjores , Vhiverfis tamen minor es funt I Nam fi per umverfos intelligent Civitatis Pedonam , ipfum intelligunt Regem. Itaquc Rex feipib minor erit ; quod eft Abfurdum. Sin per univerfos Mul- titudinem intelligunt fblutam , fingulos intelligunt. Itaque Rex, qui major fingulis eft , major quoque erit univerfis 5 quod iterum eft ab- furdum. In Civitate autem ubi Summa Poteftas eft in Coetu Popu- lari , abfurda haec effe fatis vident ; in Monarchia non vident , quan- quam Poteftas Summa ubicunque collocatur eadem eft. Sicut autem Poteftas Summa, Civis cujufcunque Poteftate major eft,ita Sc Honor ipfi debitus Honore,qui debetur cuicunque Sc quot- cunque Civibus major eft. Qui Poteftatem habet Summam , Hono- rum Sc Dignitatum omnium fons eft ; Sc ficut coram Domino fami- lise (ervi filiique omnes inter fe aequales , Sc fine Honore funt ; ita Sc Cives coram eo qui gerit Perfonam Civitatis omnes inter fe aequales funt , quanquam extra praefentiam iliius alii aliis inagis fplendeantj nam coram iiio non amplius fplendent quam ftellae praefente Sole. Dicet ibrtafle aliquis conditionem Civium effe miferam , ut qui libidini Sc paffionibus Regentium funt obnoxii. Id autem quifub Monarchia vivunt , Monarchic ; qui fob Ccetu plurium vivunt, illi regiminis Forma? imputare folent - 3 quanquam in omni Forma quae protegere eos poffit , poteftas aequalis fit= Non enim cogitant quod res humanae fine incommodo effe non poffunt ; nec quod incommoda quae in qualibet Civitatis Forma accidere poiTunt maxima, prae Belli caiamitatibus, & quae in conditione hominum naturali, fine Domino, fine Lege, ex rapto viventiumcontingunt, vix fenfibiliafunt j nec M z deni- De Civitate. Cap. 19. denique quod gravlflima onera , non ideo ab habente Poteftatem Summam imponuntur , ut illos aut pauperes , aut debiles fieri cupiat, cui divites 8c validos efle cives quam maximeexpedit , fed ob ipfb- tum Civium tenacitatera , ea in tempore contribuere quae ad Pacem & Defenfionem fuam neceflaria funt , recufantium. Inde enim Re- gentibus pie rum que nafcitur , dum Pax eft Pecuniam exigendi quantam poflunt , neceffitas , ut quae opus funt ad Bellum , parata habeant. Civibus autem data funt a Natura quafi vitra, quae Ob- je&a majora quam funt, videri faciunt, per quaefi Tributum vi- deant quantulumcunque , magnam putant effe oppreffionem. Te- lefcopiis carent , nempe Scientiis , quibus a longinquo profpicere poffent miferias illas impendentes , quae fine pecunrarum contribu- tionibus funt inevitabiles. C A P V T XIX De Generibus Civitatum per Inflitutionem , & de Sue- cefiione ad Summam Poteftatem. DIftinclio Civitatum a Diftin&ione oritur Perfbnae Summam ha- bentis Poteftatem. Quoniam ergo Summa PoteftasVnius ho- minis eft vel plurium , &fiquidem plurium , aut omnium ( ita , ut in Curiam conveniendi unicuique lusfit) aut certorum hominuma ce- teris diftindlorum. Tria tantum effe poflunt Civitatum genera, nempe Monarchia 5 ubi Summa Poteftas in uno homineeft; Democratia , ubi Summa Poteftas in Coetu hominum eft ( in quern Ccetum quili- bet Civis admittitur ) & Ariftocratia , ubi Summa Poteftas in Ccetu Civium eft , qui Optimates dicuntur. Alia Civitatis fpecies nulla efts cum neceflarium fit ut Summam Poteftatem ha beat uel unus homo , vel plures , vel omnes. Alia quidem Civitatum in Hiftoriis librifque Politt corufti occur- runt nomina , ut Tyrannis , 8c Oligarchia , fed non funt propria 3 fignificant enim Affe&um , non Conceptum ejus , qui illis utitur. Nam qui Monarchasirati funt Tyrannum appellant; qui Optimates oderunt , ftatumeorum Cligarchiam dicunt , & qui Demagogos non amant ftatum Democraticum Anarchiam vocant nec tamen inde fe- quitur fpeciem aliquam Regiminis effe Anarchiam. Quod multitudo , antequam in Vnam Civitatem coaluere , po- tuit , fi voluiflet , Poteftatem Summam in Vnum hominem , non mi- nors Cap. 19. Be C wit ate. 5>j nore lure quam in Ccetum contulifle , id eft Monarchal fe fubjecifle non minus abfolute quam Ccetui, manifeftum eft. Vbiergo Monar- chiafemel Inftituta eft, alia Perfona ad mulcicudinem reprasfentan- dam lure el'gi non poteft , nifiad certa 3c a Monarcha definita Ne- gotia , neque hoc Monarchy InjulTu. Alioqui enim Summam Pote- ftatem haberent dux fimul aut plures Peribnae in eadem Civitate, quag inde in conditionera Belli omnium contra omnes reduceretur,contra finem Inftitutionis. Sicut autem in Ccetu populi Summam habente Poteftatem , qui Cives fibi fubditos j per homines deputatos conve- nirejuberet , ad negotia a Ccetu definita , puta ad confilium in rebus arduis impertiendum , vei ad nocumenta tollenda , Infanus habere- tur , qui homines ita convocatos Summam Poteiiatem habere , Sc totius Civitatis multitudinem repraefentare Sc Perfonam Civitatis ge- rere arbitraretur : ita etiam infanus haberi debet fi de iifdem negotiis in Monarchia , Monarchal julTu convenerint , conveniences putarec gerere Perfonam Civitatis. Atque hoc ita manifeftum eft, utmirum fit non animadverfum elTe ab iis , qui Regem fuum poft fexcentorum annorum fucceffionem, fine contradidione legitimum ; quern Sc Re- gem agnoverunt Sc cui Majeftarem attribuerunt, non tamen ut Civi- tatis Perfonam confideraverunt , fibimet'ipfis totius Civitatis Angli- canae Repraefentationem affumentes. Moneantur hinc qui Summam habent in quocunque Civitatis genere Poteftatem, Cives fuos Officii tanti Iura edocere, fed eadem lura ipfi prius doceri , fi Poteftatem Summam retin'ere cupiant. Differentia inter tria hxc Civitatum genera non confiftit in diver- fitate Poteftatis , fed in diverfitate aptitudinis Civium ad finem fuum nempe Pacem Sc Defenfionem. In comparatione autem Monarchias cumduabus reliquis , notandum eft, eum qui Perfonam Civitatis ge* rit , vel , fi Ccetus fit , quemlibet ex Ccetu Perfonam naturalem efte 5 3c quanquam in Perfona fua Politica, Civitati ftudeat , non tamen ideo ad rem familiaremfuam, cognatorumque, & amicorum minus refpicere j ac fkpiiTime fi contingat Bonum Publicum cum Private non congruere , Privatum Publico anreferre. Na m Paffiones hom i- num Ratione plerumque fortiore s funt. Quando ergo Bonum Publi- cum & Privatum arcliffime uniuntur , tunc maxime procuratur Bo- num Publicum. In Monarchia autem Bonum Publicum Sc Privatum idem eft. Regis enim Divitiae, Potentia, & Honor a viribus Sc exifti- rnatione Civium proficifcuntur. Nam Rex cujus Subditi Pauperes, debiles aut viles funt , neque Dives , neque Magnus , neque fecurus effe poteft. In Democrats autem Bonum Publicum minus aliquando M 3 homi- 94 & Civitate. Cap.. 19. hominis improbi , avari , vel ambitiofi Bono Privato expedit , Con- filio perfido , adione proditoria , Bello Civili. Secundo , Monarcha quem , quando , ubi vult confulit. Itaque eorum qui in re de qua deliberat verfatiffimi funt , qualifcunque funt ordinis , fine fuco oratorio ; ante exequendi tempus , quantum vult , &c fecreto confiiia audire poteft. Coetus autem ubi confilio opus eft, confiiiarios nullos extra corpus fuum habere poteft, quorum maxima pars rerum civilium imperiti funt ; caneri cum Oratores fint oratio- nibus aut fucofis aut inepte dodis fententias dicentes , Civitatem aut turbant ,aut nihil juvant. Neque omnino Ccetui hominum ConGlii quod taciturn eHe expedit capiendi , propter multitudinem tempus aut locus eft. Tertio , Monarcharum decreta inconftantiam nullam habent pra- ter earn , quae naturam fequitur humanam j led in Coetibus accedit Inconftantia alia ab ipfo numero hominum. Nam paucis eorum , qui decretum fecerant abfentibus , quod decretum eft hodie , eras refcin- ditur. Quarto, Monarcha a feipfo ( invidia autavaritia,) diiTentire nequit. Coetus autem diflenfionem in leipfo habere poteft , eamque tantam , utproducat Bellum Civile. Quinto , In Monarchia Incommodum quidem eft , ut poffit Mo- narcha ad ditandum amicum aliquem , fortunis omnibus Bonum Ci- vem ( qnod tamen nunquam fadum legimus ) fpoiiare. Sed idem con- tingit non raro ubi Summa Poteftas in Ccetu eft. Eadem enim eft utrobique Potentia ,utriqueerrare poffant \ nec minus facile decipi poteft Coetus a Rhetoribus & Oratoribus blandis quam Monarcha a blanditiis Aulicorum , &facilius 5 nam in Ccetu alter alterius Ava- ritiae & Ambitioni viciffim infervit. Sunt autem Monarchal, ut unius hominis cognati & amici quos ditare velit , pauci. Qui vero gratia apud Ccetum valent , propter neceffitudinem Fadionis cognati & amici multi funt. Is cui Monarcha favet amicis aeque prodeiTe , &c inimicis obefle poteft 5 at Oratores 3 id eft quibus favet Coetus , Po- teftatis nocendi plufquam fatis , juvandi parum habent. Accufatio enim ( ut eft natura hominum ) minore Eloquentia indiget quam De- fenfio , majoremque habet cum Iuftitia fimiiitudinem Condemnatio quam Abfolutio. In Monarchia incornmodum eft , quod Summa Poteftas defcen- dere ad Infantem poteft, vel ad virum qui inter Bonum & Malum difcernere nefciat , unde Poteftatis ufus in alio erit , puta Curatore aut Proredore, Sed incommodum in eo confiftit, quod propter tan- tam Cap. 19. Civitate. 9y tarn dignitatem , Sc Officium tarn lucrofum , nafcetur inter Poten- tiores Cives Competitio , 6c ex Competitione Bellum. Verum quod incommodum hoc non a forma Regiminis Monarchici oritur , argu- ments eft, quod Monarcha prascedens tutelam fuccefluri Infantis quis habiturus fit declaravit , idque vel exprefse per Teftamentum ; vel tacite , nempe confuetudini circa quasftiones limiles non contra-? dicendo , tunc autem fi competitio , vel bellum fubfequatur , forma regiminis Monarchici culpa non eft , fed Injuftorum Sc Ambitiofo- rum Civium. Etfi autem Monarcha prascedens Tutelam nemini com- miderit ,incpmmodo tamen huic fatis provifum eft a lure naturali, Nimirum ut Tutela illi committatur cujus per naturam maxime in- tereft , Infantis Iura Sc perfonam confervari, Sc cui minimum a morte vel a diminutione ejus accefTurum eft emolumentum. Cum enim omnes Bonum fibi quadrant, fi Tutela Infantis homini committetur qui fe per illius mortem promovere pofTet , Tutela non eflet, fed Pro- ditio , tamquam fi quis Tutelam agwi committeret impranfo lupo. Itaque cum provifum fit ne contentionis de Infantis Tutela caufa Iufta effe poffit , non eft, fi Pax turbetur , forma; regiminis Monar- chici , fed Ambitiofis Sc Injuftis Civibus officia fua ignorantibus at- tribuendum. Contra autem, Civitas magna in qua Summam Potefta- tem habet Ccetus, vix ulla eft qua? curatore tamquam Infans aliquan- do non indigeat , nam ut infans a confilio curatoris diflentire pro- pter infcitiam non poteft ; ita Ccetui a fententia majoris partis dif- lentire non eft liberum. Et ut Infantibus dantur Tucores ; ita Cceti- bus in rebus arduis : Diftawes ., Cuftodes Liber mi* \ Prote&ores dari infolitum non eft j quorum regimen pro tempore eft Monarchicum $ Sc a quibus faepius Ccetibus fablata eft Poteftas Summa quam Mo- narches Infantibus a Curatoribus fuis. Quamquam Civitatum genera ( ut dixi ) tria tantum Cnt , Monar- chia , Democratia , Sc Ariftocratia ; confiderantibus tamen Civita- tes fingulares qua? nunc funt, Sc quae per terrarum orbem olim fuere, plura fortafle videbuntur. Exempli caufa, Regnum quod vocatur Ele&ivum , ubi Summam Poteftatem pro certo aliquo tempore ha- bet Rex. Vel qui Poteftatem Summam haereditariam quidem haber, a Civibus autem limitatarn ; Qux forma? regiminis a plerifque Mo- narchic appellantur. Item Civitas Democratice vel Ariftocratice gubernata , fi Civitatem aliam Bello vi&am fibi obedire cogat,& per Prasfe&um aliumve Miriiftrum regat , videri forte poteft (propter Ccetum Regentem ( regimen Democraticum vel Ariftocraticum efle. Sed non eft ita, Neque enira Reges temporarii,neque Reges quibus Poteftas $6 De Chit ate. Cap. 19. Poteftas circumfcripta eft , Summi funt, fed Summororn Miniftri. Neque Provincia qua? Demo aut Optimatibus fubje&a eft , regicur h Civitate dominance , Democratice aut Ariftocratice , fed Monar- chice. Primo autem Rex cujus Poteftas cum vita terminatur, quales non- nulli hodie funt in orbe Chriftiano ; aut is qui Sum mam quidem ha- bet Poteftatem , fed poft tempus certu.n , ?el ad alicujus akerius vo- luntatem deponendam, qualis erat quondam Romas Dictator, fi Sue- cefToris eligendi Poteftatem habeat , non eft amplius Monarcha tern- porarius , led imperium habec fibi & hasredibus fins. Sin Poteftate ilia careat , alter habet vel Homo vel Ccetus , qui poft illius obitum Regem novum eligere poteft. Sed is qui hoe poteft Sum mam Pote- ftatem ante habuit. Dare enim akeri quod ipfe non habet nemo po- teft. Quod fi Succeffionem dare poteft alius nemo , is qui Potefta- tem ante habuit retinere , 6c Succeflbrem fuum eligere poteft , immo debet, ne contra Legem natural Gives fiiei fuas commifios de- ferta Poteftate Summa in conditionem naturas relabentes perire pa- tiatur. Secundo , Rex Ele&us ad Poteftatem pra?fcriptam , praefcribente ( five is Homo fit five Ceetus)minor eft, &c proinde non eft Summus. Poteftatem ergo Summam habenti lus Succefloris eligendi femper haeret. Regimmis autem ejus forma non propne Monarchia , fed vel Democratia vel Ariftocratia eft. Populus Romanus viclam Pompejo duce Judasam rexit. Regimi- nis ergo Judseorum forma fub populo Romano quo nomine appella- bitur ? Democratia non erat 5 neque Ariftocratia y quia non regebatur a Ccetuhominum iudasorum. Quid ergo, an Monarchia erat cum Summa Poteftas non in homine uno, fed in Ccetu Romano refi leret? Quidni ? Fopuli Romani quamquam Summa Poteftas in Cives Ro- manes Ariftocratia erat vel Democratia , in Iudasos tamen Monarchia erat. Tarn enim Civitatis unius in Civitates plures , quam unius ho- minisin plures homines imperium Monarchia eft. Quoecunque Civitatis Forma eft , Materia ( id eft homines ) Mor- talis eft. Nam homines turn finguii turn Ccetus integri morti fubje&i funt. Itaque quemadmodum ad Civitatis conftitutionem neceflarius erat Anif>.cidi6 homo , ita etiam ad confervationem Civitatis neceflaria erat Jrtificialisvha, fine qua poftaetatem unam , moriente Monar- cha, Civitas omnis interiret. Vita autem hxc Artificial ea eft , quam vocant lus Succeflionis. Perfeda Civitatis Forma effe non poteft, ubi Succeflorem eligendi lus Cap. 19. DeCivitate* 57 Ius non fit in Anteceflore. Nam fi in iilo non eft , in fubdito eft j ideoquea Summam habente Poteftatem Subdito extorqueri poteft. Illius ergo, aut nuliiuseftj fi hoc , Civitas diflolvitur contra inftituen- tium. intentionem. In Democratia Ccetus totus deBcere nifi deficientibus Civibus non poteft. Quaeftiones igitur de lure Succefilonis ad Democratiam non pertinent. In Ariftocratiis autem fi quis exCoetu Sammo moriatnr, alteram in illius locum a Ccetu iplo 3 vel ipfius Authoritate , fubftituen- dum ede ( propter earn quam habet Poteftatem Summam ) ma- il if eftum eft. Difficultas de lure Succeffionis maxima in Monarches eft. Circa quam dux quaeftiones effe poflunt , altera an Monarchal praefenti Ius fit quern vult eligendi 5 altera quis fit quern vult. Ad primam autem confiderandum eft , aut Ius illud Monarchal prsefentis efTe , aut mul- titudinis fblutae. Si Monarchal fit prasfentis , moriente illo Civitas diflolvitur , quia nullus eft qui Ius illud poftulare fibi poteft homo fingularis : multitude autem neque agere quicquam aut loqui poteft, ut quae Perfbna amplius non eft. Redeunt ergo omnia ad conditio- nem belli , 8c per confequens SuccefToris conftitutionem ad Monar- cham praefentem pertinere exipfa Civitatis Inftitutione manifeftum eft. Qiiasftio autem quis ille fit , quern Monarcha Succeflorem , five Haeredem fibi efTe voluit , aut per ipfius Teftamentum , aut per alia figna idoneajudicandum eft. Per Teftamentum , fi viva voce Succeflorem declaraverit , ut fe- ceruntlmperatores Romanorum primi Haeredibus nominatis. Vox enim Hares non temper filium aut cognatum fignificat , fed quem- cunque quifque poteftatis fuse Succeflorem efle velit. Si ergo Monar- cha Succeflorem fuum diferte nominaverit , SummaPoteftas fimul atque mortuus eft AntecefTor innominato eft. Vbi vero Teftamentum & verba aperta defunt , ibi voluntatis ejus alia figna naturalia obfervandaTunt. Quorum fignorum unum eft Confuetudo loci. Vbi ego fuccedere confuevit is , qui genere eft proximus 3 illius eft Poteftas Summa , Anteceflore mortuo : quia fi alium fuccedere fibi voluidet , facile ilium vivens nominare potuifiet. Eadem autem regula eft , five proximitas ilia Maris fuerit five Fcemi- nae. Confuetudo enim quae Principis verbo tolli facile poteft 3 nec tollitur , fignum eft fublatam efTe Nolentis. Vbi vero neque Teftamentum neque Confuetudo anteivit , ibiin- telligendum eft , Primo , Regimen raanere Monarchicum • quia for- N mam ^8 Be Civitate. Cap. mam illam regnando commendaverat, nequeverbo improbaverat. Secundo , liberos fuos , potius quam alios ad tantam dignitatem pro- movere voluifle ; & ex liberis Marem quam Fee mi nam , ut per natu- ram ad fuftinenda pericula aptiorem. Tertio , fi prole careat fra- trem quam alium , atque ita femper propinquiorem quam remotio- xem. Praefumitur enim fanguine propinquiorem , amore quoque , casteris paribus , potiorem efle. Verum fi Monarchal per Teftamentum aut Contra&um, SuccefTo- rem conftituere quern velit liceat , magnum inde videtur oriri polle Civitati incommodum. Nam Poteftatem Summam in hominem alie- nigenam transferre poterit ; id quod ( quia alienigenas neque eidem forte regiminis formae affueti funt , neque eodem utentes fermone, fe mutuo contemptui aut odio habent ) in Civitatis oppreffionem ten- dere verifimile eft. Sed incommodum hoc non ab eo na/citur , quod Summam Poteftatem habeat alienigena , fed vel ab imperitia regen- tis , vel & contumacia Civium quorum akeri alterorum mores , ut sequum eft , ferre nolunt. Quod incommodum Roman! olim ex Ci- vitatibus , quas fibi fubjecerant , impertiendo alienigenis multis , 5c interdum totis Civitatibus Ius Civium Romanorum fuftulerunt.Idem etiam conatus eft, fed fruftra per Regnorum Anglias & Scotiae Vnio- nem , Rex nofter fapientklimus lacobus. Quod fi perfecifTet , Bel- lum Civile quod utramque gentem miferam facit , nafci potunTe non videtur. Civibus ergo , fi Monarcha Succefibrem alienigenam con- ftituat, Injuriam nullam facit, quanquam culpa Regentium , vel ipforum Civium , incommodum inde aliquando oriatur. Idem etiam ex eo manifeftum eft , quod Regna in alienigenas per cognationera defcendentia , ( quanquam eadem fequutura Tint incommoda ) pro li- cite acquifitis fine contradi#ione haberi folent. C A P V T XX. Be Bominio Pater no & Bejpotico. CIvitatem per Acquifitionem voco , ubi Summa Poteftas acqui- fita eft per vim , ita , ut mortis vel vinculorum metu , imperata facere unius perfonae , five finguli, five pluralitatefufFragiorum cundi fe obligaverunt. Atque hoc Dominii ( five Summae Poteftatis ) genus ab eo quod fit per Inftitutionem , in hoc tantum differt , quod hie metu mutuo, ibi metu unius Gives imperiurn in fe admittunt. Vtrique tarnen id fa- ciunE Cap. 20. T>e Civitate, $9 ciunt Metu. Id quod ab iis qui Pa&a propter metum inita irrita. efle univerfaliter pronuntiare folent , notandum eft. Id enim fi verum elTet , Civitatis forma nulla eflet, in qua obedien- tiara Civium Civitas exigere jure podet. In Civitate quidem , ubi vis prohibetur, &latrocinia indicare jubent leges , PromiiTa terrore extorta irritalunt , non autem ex natura Paclorum irrita Hint. Etiam ubi Promifia metu fa&a invalida font , Promiflbrem abfolvit non Pa&i invaliditas ■ fed fententia Summs Poteftatis. Alioqui univerfa- liter verum eft PrornuTum licitum illicite vioiari. Iura autem Summae Poteftatis live Inftitutas , five Vi Acquifitasea- dem funt , neque fine habentis confenfu auferri , vel transferri po£* lunt. Itaquequi ea poifidet neque puniri , neque Reus fieri jure po- teft. De Pace 8c Bello , 8c de Doctrinis publice docendis 8c de con- troverfiis omnibus judicat. Magiftratuum , Confiliariorum in Pace , Ducum in Bello , Miniftrorumque Pubjicorum conftitutor folus eft. Prasmiorum , Poenarum , Honoris , 8c Ordinis Arbiter , Legum denique omnium Author Latorque eft propter rationes capite pras- cedente allegatas. Eft etiam Dominii Acquifiti genus aliud pergenerationem , quod Paternum dicitur. Cujus jus Patris eft , non quia filium genuit , fed quia confenfit films, vel propter alia aliqua argumenta. In unius- cujufqueenim filii vel filiae Generatione , duo concurrunt Generan- tes. Si ergo Domini Ius foia Generatione definiretur , duo elTent Domini , quibus ambobus obedire impoffibile eft. Quod autem fcripferunt aliqui Dominium Patris efie propter prasftantiam fexus, non recle dicitur. Neque enim Mas. Fceminse tantum aut viribus aut prudentia temper prasftat, ut Dominium determinare poflit fine Bel- lo. In Civitatibus obtinet Ius Civile. Itaque ubi Mas regnat , ibi Mari , ubi Fcemina , ibi Fceminas Dominium tribuitur in filios re- gios. Sed quaeftio nunc eft de lure Dominii in Conditione naturali , ubi Leges Matrimoniales nulias lunt praster fexuum amorem mutuurn 6c prolis curam naturaliter infitam , ubi Pater 8c Mater de Dominio inlnfantem aut Pa&o difponunt, aut omnino non difponunt. Si ergo difponunt , per Pa&um id faciunt , 8c Dominium cujus fit a Padto indicatur. Sic Amazones cum Maribus vicinorum Pa&i funt 9 utgeniti pueri ad illos remitterentur , puellae apud matres rema- nerent. Sin Pa&um nullum interveniat , Dominium Matris eft. In condi- tione enim naturali, ubi Leges Matrimoniales nulla? extant , quis Pater eft fgnoratur, nifiindicante Matre. A Matris ergo arbitrio N Z dependet ioo De Civitate. Cap. 20. dependet Dominium, Ipfius ergo eft. Rurfus Infans in Poteftate Ha- rris nafcitur , ita ut penes illam fit aut educare aut exponere vel in- terficere. Si ergo alat , Matri vitam debet Infans , 8c propterea illi pras omnibus aliis obedire obligatur. Dominium ergo Matris eft. Sin exponac ilium Mater, alius autem repertum fervet alatque , ale li- tis Dominium eft. Servati enim temper Dominus eft Servator : quia finis propter quern alteri alterisfe fubjiciunt Confervatioeft. Si Pater Matris Dominus fit , etiam Infantis Dominus eft. Sin Mater Patris fit Domina , ut fit quando Regina Summam habens Po- teftatem fubdito fuo nubit , Dominus Infantis Mater eft ut quas Domina eft mariti fui. Si Vir & Vxor Poteftatem in diverfis Civitatibus Summam ha- bentes Filium habeant , & de Dominio in ilium contrahant , Domi- nium dependet a Contradu. Si non contrafjant , Dominus vel Do- mina eft cui Dominium Regnieft , in quo nafcitur Filius : quia is , qui Civitatis Dominium habet , Civium omnium in ea natorum Do- minus eft. Qui Dominus Filii eft , Dominus quoque eft Filiorum filii ; quia qui J us inperfonam habet, Jus quoque habet inea , qua? funt per- fonx. Ius Succeffionis ad Dominium Pa tern urn , eodem modo'procedit, quo in Monarchia per Inftitutionem ,,de qua didum eft in Capite prsecedente. Dominium per Vidoriam in Bello acquifitum , ab aliquibus Scri- ptoribus Defpoticum appellatur , quod eft Dominium Herilein Ser- vos. Per Vidoriam autem Acquifitum tunc eft , quando vidi vitan- das mortis imminentis caufa faduros fe pacifcuntur , pro Vita & Li- berate Corporis concefla , quicquid a Vidore imperabitur. Poft Padum illud Vidus Vidoris Servus eft. Quod nomen utrum an a Servare an a Servire derivetur dilputent Grammatici. Signifkat au- tem non captum ilium qui carcere concluditur , aut catenis conftrin- gitur , fed captum ilium qui Pado fervire obligatur. Vindus enim vel incarceratus , ut qui cum Vidore nihil Padus eft , nullo lure teneri poteftquin carcerern , fi poteft, efTringere , vincula dirum- pere , vidorem interficere, aut in fervitutem viciffim adducere jure podit. Captus autem qui pro Libertate corporea fideliter ler- vire Padus eft , idem facere fine Padi violatione , id eft fine Injuria non poteft. Non ergo a Vidoria jus Dominii , fed a Vidi Pado nafcitur ; ne- queeo obligatur quod Captus eft, fed quod voluntati capientis ie fubmifit Cap. 20. m currant ante cur~ N 3 mm so2 BeCivitate. Cap. 20 mm fount ; & ad difponendum fibi Chiltarchos , & pyafeBos quinquage- wis $ & ad aranduni arva fua , & ad metendum mejfcm fuam } & ad fa- ciendum infti 'amenta bellica fua . & inftrumenta curruum f novum , Simi- liter filias vejlra* accipiet in unguentarias , in ccquas , in piftrices ; etiam agros veftros , & vineas vesiras , ac olivet a vejlra optima accrpiet , & dabit (ervis fo is i fervofque veftros , & ancillas veftros , ac juve ties' prceflantif- fimos , & aftnos veftros accipiet , adhtbebitque ad opm (hum. Creges ve- ftros decimabit; denique vos eritk ei fervi* Pocentia base abfbluta -eft, nempe Cwes omnes Regis fervi font. Rurfus , audita ratione Regis fui populus afTenfit tamen dicens , fed Rex prceerit nobis^ ut fimos nos quo* que ficut omnes iftee gentes ; & v 'mdicet nos Rex nofter \ (3 mocedens ante nos gerat Bella noftra. Confirmata hie funt lis , ut habent Summam Po- teftatem jura omnia turn Militia turn Iudiciorum , quae adeo abfoluta eft Potentia , ut homo ad hominem, Potentiam majorem transferre nonpoffit. Prasterea Potentiam quam& Deo petivit Salomon, hsec erat : Des fervotuo animum inteliigentem ad judtcandum populum tuum difcernendo inter bonum & malum.' Quamobrem jus Judiciorum Sc jus praefcribendi regulas Boni & Mali, id eft jus Legum ferendarum pertinent ad ilium qui Summam habet Poteftatem Civilem. Qujefi- vit Davidem Saulus ut eum occideret; cum tamen Saulum occidere potuit David, & ut faceret hortati funt eum fervi ejus ; vetuit eos David dicens , abftt ut facerem rem hanc Domino meo , untto lehov id eft multa quorum Deus non eft Author , nuliam tamen Paffionem, Voluntatem aut Appertitum habent cujus caufa prima 3c plena non fit a voluntate Dei. Nifi enim Voluntas Dei Neceffitatem Voluntati humans impo- neret , Sc per confequens adionibus omnibus ab ea dependentibus; Libertas voluntatis humanae omnipotentiam , Sc omnifcientiam Sc li- bertatem Dei tolleret. Atquehasc (quatenus ad inftitutum prasfens ) de naturali Sc proprie dida Libertate difputatafufnciant. Quemadmodum autem homines Pads Sc Confervationis iuae caus& Hominem fecerunt Artificialem (quern vocant Civitatem ) ita etiam Vincula excogitarunt Artificialia ( quae rocantur Leges Civiles ) quas Vincula ipfi mutuis inter iePadis ab una parte ad illius cui Summam dederunt Poteftatem Labra , ab altera parte ad fuas iplbrum Aures alligarunt. Vincula autem haec etfi natura fua fragilia , fatis tamen te- naciafunt, non a dirficultate fed a periculo quo frangantur. Vincula haec Artificialia ea font, qua? opponi intelligo Libertati Ci- vium. Cum enim actionibus Leges praefcribere omnibus , impoffibile fit ; Libertatem habere Civis diciturad illas adiones de quibus in Le- gibus nihil definitar , Sc ad eas /bias. In his ergo anicaique id quod fibi maxime videbitur expedite ] facere Liberum eft. Sin de Libertate corporis a carcere Sc catenis Libertas Civilis intelligeretur,abfurdifli- m£ conquererentur Libertatemque flagkarent hodie rebelles noftri qui ea manifeftiffime fruentes rebellaverunt. Libertas igitar Civiam in iistantam rebus confiftit, qaas in Legibus ferendis Legiflator prastermifit. Libertas tamen haec Civilis, quin is qui Summam habet Potefta- tem , vitas 6c necis Civium arbiter fic , impedimento non eft. Often- O fam to6 De Civitate. Cap. z i . fum enim eft , Civibus ab eo qui Summam habet Poteftatem ( id eft a Civitate ) Injuriam fieri non pofle ; etfi per Iniquitatem Injurius efle in Deum poflit. Contingere ergo poteft , & contingit fiepe in Civi- tatibus Iutfu Summam habentis Poteftatem , Innocentem etiam fine Injuria interfici j ut quando filiam fuam occidi \iMt>det>kh*> Etiam in occifione Vrus , etfi Rex David inique fecit , 6c contra Deum gravi- ter peccavit , contra Vriam tamen non peccant , qui fa&i illius Au> thorem fe fecerat. Ttbi foli peccavi funt verba ipfius ad Deum Davi- dis. Deo enim folo obligari potuit Rex. Etiam Populus Athenienfis cum Civem per Oftracifmum in exilium mitteret , non ilium criminis accufabat , fed quemcunque exulare vellec numerus concivium ma- ximus , is exulabat •> non quia violator legum erat , fed quia ( propter nimiam potentiam ) violare Leges impune poffe videbatur. Itaque Ariftidem , cui cognomen Iufti ipfi antedederant , Civitate expuie- ront. Expulerunt item Hyperbolum imi ordinis hominem fcurram, quem nemo metuebat 5 quia voiuerunt $ joculariter forte , non autem injufte , cum id jure fecerint Civitatis. Libertas ilia , de qua in Grascorum Romanorumque veterum Li- bris Hiftoricis & Politicis - y hodieque in Sermone & Scriptis eorum, qui Grascam & Romanam Politicam fuam faciunt, tam maguifica fit mentio , non Civium fingularium , fed Civitatis Libertas eft, eadem- que quae hominum fingularium fui(Iet,niii confiituta? Civitatis & Le- ges fuifTent. Sicutenim inter homines, fine Lege,fine Imperio,Bellum unicuique contra vicinum eft,nulla autem haereditas filiis tranfmitten- da, nulla Proprietas bonorum ? nulla fecuritas, fed Libertas unicuique plena & ablbluta ; ita inter Civitates, quarum una alteri non fubjicw tur , unicuique Civitati Libertas faciendi quicquid fibi commodum videbkurabfolutaeft. Sed tamen ita vivunt perpetuoac fi Bell urn ef- fet 3 paratiad pugnam, tormentis Bellicis contra vicinos undequaque coliocatis. Itaque neque Athenienfis , neque Romanus quifquam Li- ber ( a Legibm ) erat , led Civitates eorum. In portis murifque Vrbis Lucca etii inferibatur mag n is character i bus LIBERTAS, Luc- cenfis tamen nemo majore Libertate fruitur quam Conftantinopolita- nus 5 utrobique enim Legibus Civilibus vinciuntur. Dulci autem nomine Libertatis , facile deci pi untur homines ,qui diftinguere nefcientes , id quod Civitatis fblius lus eft , pro fua cuju£ que haereditate privata fibi arrogant. Qui error quoties Authoritate eorum , qui propter ea , quae fcripferunt Politica , celebres font con- firmatur , mirandum non eft fi Seditionem & Status mutationem pa- jriac. In partibus Orbis terrarum occiduis opiniones noftras de Infti- tutione Cap. it. Be Civitate. 107 tutione 8c luribus Civitaturn accepimus ab Ariftotele , Cicerox* , aliis- que Graecis & Romanis , qui cum degerentin Civitatibus Democra- ticis & Ariftocraticis, jura ilia mox a Principiis naturae dediixerunt J fed ufum & confuetudinem Civitaturn fuarum , iu Libros fuos Poli- ticos tranferipferunt, non aliter , quam Regulas loquendi ex ufu tem- poris fui defcribere folent Grarnmatici. Quoniam ergo Athenienfes neStatum mutare cuperent, liberosfblos effeeos, qui in Civitate viverent populari , fervofque efle , qui fub Monarcha eflent , doce- bantur ; ideo Ariftoteles in Policicis ( Lib. tf, cap. 2. ) Libertatem fupponi in Democratia fcriplit , neminemque in alia Civitatis forma efle liberum. Sicut autem Ariftoteles > ita quoque Cicero , aliique Scriptores. Politicam dodrinam fuamfuper Romanorum confue- tudine fundaverunt ; qui Romani Monarchiam odifle didicerant , abaliis primis , qui cum Sum mum Imperantem , nempe Regem fuum , depofuiiTent , Summam Romx Poteftatem inter fe diviferant. Ledione autem Librorum horum a Graecis & Latinis Scriptorum > fadum eft , ut homines noftriab Infantia opinionibusillisinnutriti , {bb Liber tatis falfa fpecie habitum tandem contraxerint tumultibus favendi, adiones eorum , qui Summam habent Poteftatem repre- hendendi , & rurfas reprehendendi reprehenfores illos; idque cum tanti fanguinis effufione , utvere poffim ( puto ) affirraare nunquam quicquam tam care emptum efle , quam Grsecorum Latinorumque linguas emerunt partes has mundi Occidentales. Ut veniamus jam ad ea in quibus Libertas Civium vera conflftit, id eft , ut dicamus , quaenam illae adiones fint , qua? jufTae ab eo qui Summam habet Poteftatem, pofTunt tamen fine Injuftitia prae- termitti ; confiderandum eft , quaenam jura ilia fim , quae in Civi- tate inftituenda deponimus , five ( quod idem eft ) quas Libertates nob\£mzi\ip fedencgemui tunc , quando omnium Adionum fimplicicer Hominis vel Ccetus quern Summum facimus , Authores nos facimus finguli. In ipfa fubmiflione conflftit turn Obligation turn Ltbertat. Ita- queexeadem fubmiflione, Obligationis 6c Libertatis argumenta fumi debent. Nulla enim tenetur Obligatione quifquam , quae a fui ipfius adione non procedit ; cum per naturam homines Libertatem aequalem omnes habent. Quoniam autem argumenta ilia vel ab ipfis verbis , nempe Atlionum omnium e)tu hominis cm Summam tnbmmm Toteftatem Authorem me facto, vel ab intentioneejus , qui Poteftati Summae fe fubmittit , ( quae intentio intelligitur a Fine propter quern fe fubmittit )fumendafunt ; Obligatio 8c Libertas Civium Singulo- rum ab illis Verbis ? vel ab ilia Intentione demonftrandae funt.Finis au« O z tem io8 Be Civitate. Cap. 2.1 . tem Inftitutionis Civitatis eft Pax Civium inter fe , & defenfio contra hoftem Publicum. Primo ergo , quia Inftitutio Civitatis fit per Pacta uniufcujufque cum unoquoque , manifeftum eft , Libertatem Civi manere circa res illasomnes , qua rum jus per Pactum transferri velabjici non po- teft. Sed often (urn eft Cap. 14. Pada de feipfo contra vim non de- fendendo invalida efte. Ergo. Si Summam habens Poteftatem , Civem ( quanquam jure morti condemnatum ) feipfam interficere , mutilare vel vulnerare j aut vi perfonam ejus invadenti non refiftere $ autab alimentis , medicina\ aere vel alia re fine qua vivere non poteft fe abftinere juflerit 5 habet Civis ille recufandi Libertatem. Si quis Civis interrogetur h Summam habente Poteftatem , vel per Authoritatera ejus de crimine quod ipfe Civis commifit, fateri Crimen ( nifi fadi venia data ) non obligarur ; quia nemo ( ut ofte il- ium eft fupra ) obligari Pado poteft , feipfum accu&re. Prasterea fubmiffio Civis continetur his verbis , Author (urn omnium Aftionum ejm cut Summam tribuimm Poteftatem. Sed in his verbis Libertatis na- turalis reftridio nulla eft. Etfi enim ut me occidat concedam , non obligor ut IufFu ejus occidam meipfum. Aliud enim eft dicere occi- de me , vel concivem meum , fi vis ; aliud autem dicere occidam me aut concivem meum. Sequitur ergo neminem aut ad occidendum feipfum , aut concivem ex ipfis verbis obligari. Itaque obligano quam quis habere in terdum poffit , judu Summa? Poteftatis faciendi actionem aliquam periculofam autindignam , non a verbis depended expreffis quibus fe fubmifit , fed ab intentione $ qux intelligitur ex fine quo Civiras inftituitur. Quando ergo negatio obediential Finem Inftitutionis Civitatis fruftaneam facit , Libenas recuiandi nulla eft : alioqui Libertate fua naturali uti poteft. Itaque fi quis jubeatur contra hoftem Publicum pugnare (quan- quam fi reculet , Poteftati Summae puniendi eum non defit lus ) po- teft tamen aliquando fine Injuftitia recufare , ut quando aliummili- tem non minus idoneum fubftituit. Tunc enim Civitatem non defe- rit. Prasterea a Summo lure detrahendum eft aliquid propter quo- rundam hominum timiditatem naturalem , non folum fbeminarum ( a quibus omcia tanti periculi nunquam expedantur ) fed etiam vi- rorum quibus animis fcemininus eft. Quando praslium committi- tur , fuga tandem fit ab una vel altera parte 5 fi tamen non a perfi- dia , fed a metu fuga oritur , non injujle fugere dicuntur, fed tur- piter 3 vel inhonefte. Propter eandem rationem , fi quis praslium conetur Cap. ir. 2& Chitate. iop conetur evitarelnjuftitianoneft , fed Ignavia. Veruntamen qui mi- litem fe confcribi jubet timiditatis naturalis excufationem perdit 5 obligaturque non modo praslium inire \ fed etiam invito du&ore fuo non fugere. Quando autem defenfio Civitatis Civium fimul omnium imo &eodem tempore auxilium poftulat , unufquifque qui vel arma geftare poteft , vel ad vi&oriam aliquid quantulumcunque contribue- re , ad Militiam obligatur ; quia alioqui Inftitutio Civitatis quam confervare Gives nolunt , vel non audent , vana eflet. Contra arma Civitatis , defendendi alterius causa , five nocentis five innocentis arma fumere , Liberum nemini eft j quia Libertas ta- lis Suramam habenti Poteftatem media ad defenfionem Civium au fert , ipfamque Civitatis eflentiam deftruit. Quid autem fi multi 11- mul , contra Civitatis Poteftatem Summam crimen aliqiiod commi- lerint capitale , propter quod , nifi fe defendant , expectant mortem, quasret aiiquis utrum Libertatem iili conjun&is viribus fe mutud de- fendendi habeant? Habentcerte. Nam vitas fuas defendunt tantum; id quod &Innocenti 8c Nocenti aeque licet. Injuftitia quidem erat officii violatio prima ; fed quod arma poftea ad fe defendendos fum- pferint , crimen novum non eft. Excufatio autem fui defenfionis oblata venia tollitur 5 facitque ut fi afliftere ceteris perfeverent Inju- fti fiat. Reliqua Civium Libertas dependet a Legum Silentio. Vbi enirp non delink Lex, unicuique faciendi vel non faciendi Libertas eft : eaque pro arbitrio Sumrass Poteftatis aliquando maior, aliquando minor eft. Si inter Civem & eum ^ui Summam habet Poteftatem controverfia fit de lure agros vel bona poflidendi , vel de debita pe- cunia , vel opera , vel de poena corporea , vel pecuniaria qua* in Lege aliquaprsecedente fundata fit, Libertas Civi Lege agendi eft contra eum qui Summam habet Poteftatem eadem quam ha beret contra Concivem : controvert autem iilius Iudex erit is qui Summam ha- bet Poteftatem. Quoniam em'rn qui Summam habet Poteftatem vir- tute petit Legis prascedentis , non virtute Poteftatis Summse,non am- plius petere velle intelligitur quam quod Lege ilia debitum effe ap- parebit. Nihil ergo facit Civis petens contra voluntatem ejus qui habet Summam Poteftatem. Sed fi qui habet Summam Potefta- tem virtute Poteftatis peteret , agere contra ilium Lege Civis non poteft. Quicquid enim Virtute Poteftatis Summa? petit , Authoritate petit ipfius Civis , Sc proinde qui agit contra Summam Poteftatem, contra feipfum agit. Si Monarcha vel Summam habens Poteftatem Ccetus, uni vel plu- O 3 xibus no De Civitate. Cap. 2 r* ribus Civibus Privilegiutn , id eft Xus five Libertatem privatain con- cedat , qua concefla lalutem populi procurare non poteft, ConceiTio ilia invalida eft , nifi fimul apertis verbis Summas Poteftati renunciet, vel in alterum earn transferat. Eo enim quod potuit ( fi voluiflet ) Summae Poteftati verbis perfpicuis renunciatfe,vel earn in alium trans- tulifle, nec fecit , intelligendum eft neque renuntiare neque trans- ferre voluitfe 8c proinde conceflionem illam ab ignorantia profe- dameflerepugnantiae inter conceflum priviiegium , 8c Poteftatem Summam. Retineturergo Poteftas Sum ma , 8c per confequens lura omnia retinentur quae ad exercitium ejus iunt necefFaria ; qualia funt Poteftas Belli 8c Pacis , Iudiciorum , Magiftratuum 8c Miniftrorum conftitutio, 8c caetera quae Cap. 18. enumerantur. Obligatio quam Cives habent ergaeum qui Summam habet Po- teftatem , tarn diu nec diutius permanere intelligitur , quam manet Potentia Cives protegendi. Ius enim hominum feipfos protegendi naturale , quando a nemine alio protegi podunt , nullo Padoextin- gui poteft. Is enim , qui Summam habet Poteftatem , Civkatis Ani- ma eft , quae fimul atque a corpore feparata eft , membra rnotum ab ilia amplius non accipiunt. Obediential finis eft Protedio ; quam ubi- cunque quis viderit , five in fe \ live in alio , ad illam , obedientiam 8c conatum ad illam confervandumapplicat natura. Quanquam autem Poteftas Summa exintentione Inftituentium immortalis fit,fua tamen natura , non lolum morti violentae a Bello externo fubjeda eft, fed etiam propter Ignorantiam & Pafliones hominum , habet in fe , ab ipfa Inftitutione , (eraina multa mortalitatis a difcordiis Civium ipfb- rum. Si Civis Bello captus fit , vel Perfbnae aut vitae ejus neceflaria intra praefidia hoftium fint , hoftes autem vitam 8c corporis Libertatem il- li permittant , ea conditione , ut Vidori Subditus fit , Civis ille con- ditionem accipiendi Libertatem habet • 8c cum acceptaverit , Vido- ris fubditus eft ; nam alia ratione conlervare fe non potuit. Si quis autem ab hofte in carcere aut vinculis detineatur , nec credatur ipfi corpus fuum , Pado vindus non intelligitur , ideoque aufugere vel fervare fe quocunque modo jure poteft. Si Monarcha Summae Poteftati pro fe &haeredibus fuis renuntiet, redeunt Cives ad Libertatem Naturae abfolutam. Quanquam enim , quis ill! filius fit vel cognatione proximus indfrcet natura ; quis tamen illi haeres fit dependet ( ut oftenlum eft capite praecedente ) a fua ipfi- us voluntate. Itaque fi Haeredem habere nolit , Summa Poteftas , & Subjedio perit, Idem contingit fi moriatur floe cognatis cognitis 5 & Cap. 22* %6 CivitAie. xix fine Hasredis declaratione. Tunc enim nulla cuiquam debetur obe- dientia , cum cui praeftanda fit ignoretur. 8i Poteftatemhabens Summam Subditum in exilium mittat 5 ma- nente exilio Subditus ei non eft. Verum qui in Civitatemalienam mit- titur de negotio aliquo , vel is cui peregrinari permittitur , Civis Sc Subditus manet. Sed hoc per contra&um inter Civitates , non jure Gentium fit ; aut y\ Padi alicujus. Quicunque enim intra fines alie- nee Civitatis intraverit , illius Civitatis Legibus Subjedus eft , nifi lus habeat ab amicitia inter fe ambarum Civitatum. Si Monarcha Bello fuperatus Subditum fe vidori faciat , priore ob- ligatione Cives liberantur debentque Vidori obedientiam. Verum fi captus detineatur, Poteftatem quam habebat in Civitatefua Sum- mam , perdidifle non intelligitur. Quare fubditi ejus quanquam in ca- ptivitate exiftentis , obligantur obedientiam folitam Magiftratibus ab eo ante conftitutis Sc nomine ejus prasftare. Manente enim lure ejus , quasftio de fola Adminiftratione eft , id eft de Magiftratibus Sc Mkiiftris ; quos quiaipfe conftituerefuo Arbitrio non poteft , illos quos ipfe ante conftituerat, probare intelligitur. CAPVT XXII Be Syftematibm Civium. DEGeneratione , Forma Sc Poteftate Civitatis dictum eft. Di- cendum nunc de partibus ejus. Per Syftema intelligo ntrnmum quemcunqut hominum tn rem if forum commmem congredtenuum. Quorum alia Regularia , alia Irregularis funt; Regularia quidem ea font , in qui- bus Homo vel Ccetus unusPerfonam gerit omnium. Caetera autern omnia funt Irregularis, Regulanum afia Abfihta&xA five Independents , id eft nemini fub- dita pr^terquam fuas propria Perfonas Repraefentativa? ; quales funt Civitates, Sc quidem folas. De quibus diclum jam eft in quinque proxime fuperioribus Capitibus. Alia funt Snbordinata ; nempe Sum- mas Poteftati Civitatis , cui turn finguli turn etiam qui ipforum Perfo- namgerit, fubjiciuntur. De Syftematibw Suhcrrdinatu alia Foluica funt , alia Frivata. Tolitka ( qus vocari etiam folent Corpora Tolttka ) ea funt , quae ab Authorita- te SumriKE Poteftatis Civilis conftkuta funt. Trivata ea funt , quss conftituuntur ab ipfis Civibus , vel Authoritate aliqua extranea quae Authoritas quia a Poteftate extranea derivatur ? IMtca non eft. til De Civitate* Cap. 2i« SyflemdtHm Trhaterum alia Licit* funt , alia lllkita. Licit* ea funt qua? probantur a Civitate ; cetera ZBcvtk. Syffemata IrreguUria funt quae cum Perfbnam non habeant confi- ftunt in concurfu tantum Populi quae fi Lege Civili non fint vetita 8c fine mala intentione fiant ( qualis eft confluxus populi ad Forum , vel Pompam , vel alium finem innoxium ) Licita funt. Quando au- tem confilio malo confluunt, vel ( fi multicudo magna fit ) incognito } Illicit a funt. Jn Syftematibni Subordinates Poteftas perfbnae eorum femper termi- natur a Poteftate Civili Summa ; alioqui Sy fterna Subordinatum non effet , fed Civitas r cujus Perfbna Civium cundorum Perfona eft :8c proinde pars Civium nulla repraefentari abalio poteft , nifi quatenus Perfbnas Civitatis vifum erst, Permittere enim ut Syftema Civium Subordinatum partem populi in rebus omnibus repraefentaret , defe- rereelfet Civitatis ( quatenus ad partem Civium ) regimen, & Domi- nium dividere contra pacem &. falutem populi : id quod is qui Sum- mam habet Poteftatem , nulla conceffione facere intelligitur , qua non perfpicuis verbis fubjedione fua Cives exonerat : Verborum e- nim confequentiae , voluntatis figna non funt , ubi con fequentias alias fignofunt in contrarium : fed erxoris pot; us &c faifae ratiocinationis, quibus humana naturafubjicitur , figna funt. Poteftatis quam habet Syftema Subordinatum limites cognofcun- tur duabus rebus , nempe Literis ab eo qui Summam habet Potefta- tem Sc Lege Civitatis. Quanquam enim in Civitatis Inftitutione vel Acquifitione Literis fcriptis opus non fit , quia Poteftas ibi Summa ( ut diximus ; limites nullos habet prater Naturae Legem non fcriptam : in Syftematibus tamen Subordinatis , tot limitationes circa agenda , tempora , & loca necedariae funt, utneque fine Uteris fcriptis memoria retineri neque nifi Literae illae Patentes fint , & Summas Authoritatis fignis fignatae, cognofci poflint. Et quoniam Limitationes non femper facile , aut fortafle omnino defcribi Literis pofTunt : determinatioquid Syftemati Licitum vel II- licitum fadu eric , ad Leges Civiles ( ubi Literas ipfas filent ) necefTa- iio pertinet. Vbi in Syftemate Subordinate Perfbna eft unus homo,quicquid ille facit in Perfona Syftematis , abfque Literarum fuarum & Legum Cir milium Authoritate , fuum ipfius , non Syftematis, neque alicujus ejus membri pranerquam fui ipfius , Fadum eft : propterea quod ul- tra limites Literis 6c Legibus pr&fcriptos neminis praeterquam fuam Cap. 22. Be Chit ate, 113 ipfius Perfonam habet. Quicquid autem juxta Leges &: Literasfacit Factum eft uniufcujufque hominis eorum qui Syitema conftkuunt 5 quod enim a Summa Poteftate fit, ipfum facientem Authorem habei j quia Faclum quod a Literis 6c Legibus Summae Poteftatis non rece- dit , ipfius Summae Poteftatis Factum eftj 8c proinde fingulaSyftema- tis membra Authores habet. At fi Perfona Syftematis Ccetus fit , quicquid ille Ccetus prseter Legum 6c Literarum faarum Authoritatem fecerit vel decreverit Fa- ctum eft totius Syftematis , 8c praeterea uniufcujufque eorum quorum fuffragiis decretum fuerit ; fed neque hominis contra cujus fuffragium Faclum aut decretum erat, neque hominis abfentis Factum eft. Cce- tus enim ipfius ideo Fa&um eft , quia majoris partis eft j 8c fiquidem crimen fit", puniendus Ccetus eft , quatenus pcenx capax eft. Exempli caufa , per dillolutionem Syftematis (quas quidem ejufmodi Corpori- busFi&itiis capitaliseft) vel (fi modo aerarium commune habeat Coetus) per mulcftam pecuniariam. Nam hujufmodi Syftemata a pce- nis corporeis ipfa exemit Natura. Qui autem crimini a Syftemate decreto fuffragium fuum non dederunt , innocentes funt ; Sc quia Ccetus per Litters fuas neminem in Illicitis repraefentare poteft , in- nocentes illi in fuffragiis nocentium non comprehenduntur. Si Perfona Syftematis fit in homine uno , 8c is pecuniam mutuam fumpferitab excraneo , ideftabeo, qui membrum Syftematis ejus non eft ; debitor eft is qui habet Perfonam Syftematis neque ad foiu- tionem tenetur alius quicunque. Alioqui Literarum fuarum A A uthori- rate facere pallet , ut quicquid ipfe mutuum fumeret , alii fblverent. Syftematis ergo Subordinati membrum ad fblutionem pecuniae quam Perfona Syftematis (quoties homo eftj mutuam fumpferit teneri non poteft. Qui pecuniam mutuam dat cum Syftemati extraneus fit pro debitoribus habet eos {o\o$, qui folvere promiferant, Perfonam enim, mutuum accipientem , nullam prster ipfius hominis naturam cogno- fcit: folus ergo debitor is eft, & folvere debet,vel ex communi thefau- ro,vel ex pecunia propria. Idem dicendum eft de Muldafi cpntingat Perfonam Syftematis Subordinati, quam gerit homo unus, a perfona Civitatis pecunia mul&ari. Quando autem perfona Syftematis in Ccetu eft , debeturque pecu- nia extraneo , tenentur ad fblutionem illi omnes , be fbli , quorum fuflragiis pecunia mutuo fumpta eft. Unufquifque enim eorum eo ipfb quod mutuum fumi fuffragiis fuis voiuerunt I ad folutionem obli- ganturetiam totius debiti, quod cum unus illorum folverit omnes liberantur. P Quod H4 ®e Chit ate. Cap. *u Quod fi pecunia uni alicui ex ipfb Coetu debeatur , ad folutionem tenetur fblus Ccetus ipfe , id eft ipfum Syftema. Is enim cui debetur, fj pecuniam iilam mutuam dari prasfens fuffragio fuo voluit, etiam folvi voluit ; fin SufTragio fuo mutuam dari noluit, vei fi abfens fuerit, quia tamen mutuam dando.mutuam dari voluit,foIvi voluit,idem ergO' mutuam fumit Sc datj& proinde debitum fuum a nemine polcere prae- terquam a Syftemate ipfb lure poteft. Itaque fi Syftema (ex thefauro communi ) folvendo non eft , remedium habet nullum , neque poteft nifi de feipfo conqueri , qui iponte fua imprudenter pecuniam fuarn mutuam dedit. Manifeftum hinc eft , in Syftematibus Subordinatis , fubditifque Poteftati Civitatis , interdum privato homini Syftematis membra contra decretum Ccetus proteftari aliquando diflentire & difFenfio- nis fua? confervari memoriam poftulare non modo Licitum efle , fed etiam expedite , ne alioqui debita ab aliis contracla ipfe Iblvere ob- ligetur. Sed in Coetu Summam habente Civitatis Potentiam , Pro- teftationes hujufmodi Licitae non funt , propterea quod Poteftatis Summse totidem funt negationes ; etiam quia quicquid fit a Summa Poteftate, Authoribusfit Civibus omnibus & Singulis. Syftematum Subordinatorum infinita fere eft varietas. Diftin- guntur enim non folum ab Agendis propter quas conftituuntur , & multorum generum funt , fed etiam a temporibus , locis & nume- ris , quae omnia definiri debent. Conftituuntur enim aliquando ad regendam Provinciam cum Poteftate Literis Civitatis terrain ata. Sed Provinciarum quse a Ccetibus in ipfa Provincia refidentibus gu- bernantur , pauca funt exempla. Romani Provincias fuas Prsefidi- bus , Prastoribus , vel Procuratoribos adminiftraverunt , non Cce- tibus ficut adminiftrabatur ipfa Rama. Similiter emi/Tae ad Ftrgmiam Sc Bermudam Colonic , quanquam Summa Poteftas in ilias commifia efiet Ccetui Londinenfium, Coetus tamen ilk Colonias iilas per Prae- feclos adrniniftravit. Quanquam enim unufqusfque regiminis partem exercere capiat , ubi adefle ipfe poteft ; ubi tamen adefle non po- teft , rem communem Monarchice quam Ariftoeratiee , vel De- mocratice adminiftrari mavult naturaliter. Quod manifeftum etiam eft in privatis hominibus 3 qui multas habent poiTeffiones ; qui labo- re adminiftrandi negotia propria levari cupientes Amicum vel Famu- lum unum potius eligunt , cui poffeffionum fua rum curam commit- tant , quam Amicorum vel Famulorum plurium Syftemati. Poteft tamen Provincial vel Coloniae cura etiam Coetui committi. Quando autemidfit, quodcunque ab eo Ccetu debitum contra&um fuerit; Cap. 2 & Zivitate. 1 1 5* &: quodcunque decretum ab eo Coetu Illicrtum faerit , factum eft illorum tantum qui per SufFragia fua aflenferunt non autem ejus qui difTenfit vel abfuit , propter rationes fupra addu&as. Coitus ex- tra fines Colonic quam adminiftrat , Poteftatem in perfonas vel bo- na Colonise non habec , qua bona eorum in loco quocunque extra ipfam Coloniarn propter debitam pecuniam exigere jure poffit ; quia extra Coloniarn ipfam Iurifdic"tionem nullam habet. Idem Ccetus quanquam mul&andi membra finguiaria jus habeat , fi Leges fuas fre- gerint ; mul&am tamen illam exequi extra Coloniarn ipfam jure non poteft. Quod autem hie dictum eft de adminiftratione Provincise vel Colonise , dicendum quoque eft de regimine Oppidi , Vniverfi- tatis , Collegii , vel Ecciefiae. In omnibus Syftematibus Subordinatis , fi quis ex Syftemate cau- fam habeat contra Syftema ipfum , cognitio caufae pertinet ad Iudi- cem Civilem qui a Summa Poteftate Civitatis ordinatur , non ad ip- fum Syftema quod membro fuo concivis eft. In Coetu Summam ha- bente Poteftatem Civitatis , aliter res fe habet $ ibi enim is , qui Sum- mam habet Poteftatem , etiarn in fua ipfius caufa Index erit , aut Iudex erit omnino nullus. Syftematis Subordinati ad Regulanda negotia Mercatorum confti- tuti Perlbna commodiffima Ccetus eft , Ccetus ( inquam ) eorum omnium quorum negotia regulanda funt 5 in quern convenire , Suf- fragia habere unufquifque eorum , qui pecunias fuas conferunt , fi velit , poffit. Mercator , qui navem emere , & mercibus onerare po- teft , rarus eft. Opus ergo habent , ut in unum Syftema plures con- jungantur. Finis autem Syftematis Mercatorii is eft , ut poffint & fa- ciiius & utilius negotiari , juxta regulas a fe quidem excogitatas , fed a Summa Poteftate Literis confirmatas. Quibus Literis fi conceflura fit , ut poffint ea quse e Dominio Civitatis exportari expedit , foli emere , & quae in Civitatis Dominium importari foli vendere juxta Syftematis fui regulas $ duplum habebunt Monopolium. Quorum utrumque ipfis Mercatoribus lucrofum eft , fed Civibus casteris ex parte noxium. Quoniam enim foli bona Civium domi emunt , villus emunt ; id quod fibimetipfis lucro , reliquis autem Civibus damno eft. Similiter quia in Dominiis externis foli vendunt , carius ven- dunt ; id quod fibimet ipfis rurfus lucro , exteris damno eft, Tertio quia Merces externas foli emunt , vilius emunt , id quod fibi quidem utile , externis autem noxium eft. Quarto quia Merces externas foli vendunt domi , carius vendunt $ id fed tanta videri debet, quantam, ii opus eft, publici Miniftri cbnfueti fuperare finepericulo nonpo£ Hint. Similiter fi numerus hominum infblitus ad Tribunal concur- runt, alicujus hominis accufandi caufa 5 concurfus ille Illicitus eft, quia paucis vel unico homine accufare ilium potuerunt. Talis in Ephc- fo erat concurfus contra Difcipulos , infidelium clamantium , Magna eft Diana Epheftorum. Ubi caufa (confideratis Civitatis illius legibus ) jufta erat j concurfus tamen illegitimus fuit St a Magiftratu reprehen- IM.** 19. ^ s : Quod fi Demetrius & quicum eo funt artifices, negotium habentcum *"f diquo , agitur forum , & Broconfdes adfunt , alii altos poftulanto. Si quid MUtem de rebus aiiis requiritis , in legitime condone explicabhur. Nam peri" culum eft , ne poftukmur /editions propter diem hodiernum , quum nulla Jubfit caufa , ob quam pofjimus reddere rationem concurfus iftius. Haclenus de Syftematibus diclum eft , qua? partibus humani corporis Similari- bus comparari poflunt 5 nempe ea , quae Legitima funt , mufculis ; quae legitima non funt , Apoftematibus , Tuberibus , tumoribufque a confluxu humorum noxiorum generatis. C A P V T Cap. 23* Be Civitate. 119 C A P V T XXII f; Be Poteflatis Summ# Miniflris Fublicis, Mlmjicr TublicHs is eft qui in rebus , quas ad Civitatem pertinent per Authoritatem Summam habencis Poteftatem , Civitatis Perlbnam reprsefentat. Quoniam autem , qui Summo loco Imperat, Perfbnas duas gerk , five (ut loquuntur multi) duas habet Capacita- tes , aliam Natura'em , aliam Politicam ; ille qui Summam babenti Poteftatem Minifter eft ut Perfbnas Naturali , Minifter Publicus non eft. Qui vero Minifter ejufdem eft in Adminiftratione Rei Publics , ille Minifter Publicus eft. Ianitores ergo, Nuntii, aliique Miniftri qui inferviunt Ccetui Summo , propter nihil aliud prater commoditatem ipforum qui congregati funt , Miniftri Publici non font. Idem de Ser- vis & Famulis domefticis Monarchal 9 in Perfona naturali confidera- ti, dicendum eft, Miniftrorum Publicorum aliquibus totius Dominii adminiftran- di cura committitur ; ut quando Prote&ori Monarchal Infanti ab Antece/Tore ejus , committitur Tutela cum tota Regni adminiftra- + tione. Quando id fit , Civis unufquifque ill i obedire obligatur 5 & Imperata ejus facere , quatenus in Regis Infantis nomine impera- bitur , & quatenus imperata ipfa Poteftati Sumrnas Infantis non re- pugnabunt. Miniftris aliquibus Provincial tantum committitur ad- miniftratio ; ut quando Monarcha vei Ccetus Summus , Provincial alicujus Praefeclurn , Locum tenentem , vel Pro-regem facit. Quod cum fit unufquifque Provincialium tenetur illi obedire in omnibus quae Monarchy vei Summi Ccetus nomine imperabuntur , nec Po- teftati Summa? contrartafunt. Ejufmodi enim Miniftri lus nullum faabent , quod non dependeat a* voluntate Summas Poteftatis. Hujus- modi autem Miniftri Publici Nervis Tendinibufque , quibus corpo- ris humani moventur artus, comparari poffunt. Adminiftrationem habent alii negotiorum certorum domi , alii to- ns. Domi Minifter Publicus eft ad ceconomiam Civitatis ,7k/Wtfr/W.j> eui Civitatis Reditus recipiendi, fervandi, erogandi, Authoritas eft da- ta a Summa Poteftate , & cui redituum Rationes reddendi onus in- cumbir. Minifter autem Publicus eo eft , quia Summse Poteftati fer- ?it, ut Perfbnae Civitatis. Secundo , quibus Armorum , Caftrorum , Portuum commifTa eft- cuftodia, quibus Milites Confcribere 3 Ducere , Salarium fblvere Autho- no Be Civitate.- Cap. 25. Authoritas data eft , vel neceflaria ad Bellum five Terra five Mari procurare , Miniftri Publici Tunc. Miles autem etfi pro Civitate pu- gnet , Perfonam Civitatis coram nemine reprsefentat. Neque ergo Minifter Publicus eft. SedDux, quia Imperium habet Perfonam Civitatis reprsefenrans coram Militibus , quibus imperat , 8c Mini- fter Publicus eft. Etiam quibus Populum docendi Authoritas concelTa eft , Miniftri Publici funt ; quia negotium publicum eft , 8c Authoritate Publica adminiftrandum. Populum enim docendi Monarchis folis 8c Cceti- bus Summis Authoritas a Deo immediate conceila eft, ut qui foli dicantur fimpliciter Dei gratia docere 8c imperare. Minifter autem docendi Poteftatem immediate a Summa Po Left ate, quanquam etiam mediate a Deo accipk. Itaque Poteftatem habet fuam , Dei & Regis gratia, vel Frovidemia Dmina & voluntate Regis , vel Civitatis. Item illi quibus lurifdi&io a Civitate data eft , id eft Poteftas Cau- jfas cognofcendi , Miniftri Publici funt. Perfonam enim Sum mam habentis Poteftatem in Tribunalibus fois fedentes reprasfentant ; 8c fententiae eorum , fententias font Civitatis , id eft Summam habentis in Civitate Poteftatem , cui caufas cognofcendi jus adhsrere fapra oftenfum eft. Sunt ergo Miniftri Publici. Quoniam autem ludicia duorum generum font , Fadi 8c luris 5 tarn Facli quam luris , ludex Minifter Publicus eft. Etiam Miniftri Publici illi font , quibus a Summa Poteftate , cura imponitur ludicia exequendi ; jufla Summa? Poteftatis publicandi ; Tumukus fopprimendi , malefaclores capiendi , 8c incarcerandi ; aliarumque rerum ad confervationem Pacis pertinentium. Hujus- inodi enim actiones Civitatis acliones font , ipfique Miniftri hujus- modi, corporis humani Manibus comparandi font. Foris Miniftri Publici font illi , qui Perfonas Monarcharum foo- rum vel Summorum Ccetuum reprasfentant ad Civitates externas ; quales font Legati , Nuntii , Agentes , 8c HeralcH , Authoritate publica , de negotio publico mifli. Qui autem ad Civitates externas a Civitatis fuse foditione laborantis Fa&ione aliqua legantur , quan- quam recepti lint , neque Miniftri publici neque privati font 5 quia a Civitate miffi non funt. Etiam Legatus a Principe ad Principem con- gratulandi vel condolendi vel in feftivitate aliqua afliftendi caufla mi£- fos , etfi Authoritatem habeat publicam ; quia tamen negotium pri- vatum eft , Minifter Publicus non eft. Neque Minifter Publicus is eft , qui ad externas Civitates mittitur confilia eorum explorandi caula. Quanquam enim turn Authoritas turn Negotium publicum Cap. 24. Be Civitate. tii fit , quia tamen Perfoham Civitatis non gerit , Minifter privatus eft; & corporis humani Oculo comparari poteft. Confiliarius aurem , fi fine Imperio & lurifdi&ione de rebus arduis 8c publicis habenti Poteftatem Summam confiliura tantum dandi jus babeat,: Minifter Publicus non eft ; neque vcro Confiliariorum Ccetus iple. Conii- lium enim Imperanti Summo coram ipfo datur - 3 Perfonam autem ejus coram ipib repraefentare nemo poteft. Neque in Ccetu ipfo Summam habenre Poteftatem , ullus homo fingularis eft Minifter Publicus; quia nemo eorum Ccetus ipfius Perlbnam in Ccetu ipfo repndentare poteft. C A P V T XXI V. Be Civitatis facilitate Kutritiva & Gencrativa. Civitatis Nutritio a Ccpia 8c Diftnbmione rerum ad vitam necef- fariarum dependet 5 8c ab earum preparations, 8c applications ad ufum publicum. Quarum rerum copia 3 nempe Nutritionis Materia , terminata ab ipfa Natura eft ; conftatque ex fru&ibus , quos , a communis matris noftrae Vberibus Terra 8c Mari , procedentes, humano generi aut libere donat aut folo labore vendit Deus. Sunt autem Animalia , Ve- getabilia t5 & Mineralia , qua? omnia non longe collocavit Deus a Superficie Telluris ; adeo ut ad ea habenda , alia re opus non fit, quam ut accipere velimus. Dependet ergo rerum neceflariarum copia a Tola ( poft benevolentiam divinam ) induftria 8c labore ho- minum. Materia hxc , id eft ea qua? proveniunt a Terra , Mari , 8c eorum Cultura Bona , partim Nativa Civitatibus fingulis funt , partim £a> terna in Civitates fingulas importata. Quoniam autem Terra nulla fub unius Civitatis Dominio ( nil] valde magna fit ) neceffaria omnia ad alimenta 8c motum Civitatis producit neque rurfus ulla quae non aliqua producat luperflua bona ilia fuperrlua quas Nativa funt , fu- perrlua amplius non funt , fed Commutations vel Bel/o ? vel Lahore ( nam etiam labores hominum , non minus quam res alias cum bo- • nis aliis quibufcunque commutabiles funt ) bonorum Nativorum de- fectum fupplent. Bonorum autem diftributio , eft Mei 3 Tui^ Sui conftitutio ; vocatur- que Proprietor. Proprietor autem in omni genere Civitatis originem habuit a Summa Poteftate. Vbi enim Civitas non eft , ibi omnia omnium uz Be Civitate. Cap. 2^ omnium funt , 8c Bellum perpetuum eft ; 8c Bonum anumquodque illius eft , a quo rapitur Sc armis confcrvatur ; quod neque Fropnetas neque Commmitas eft , led Concertatjo. Id quod ka manifeftum eft* ut etiam iple Cicero ( Liberia lis defenibr vehementiffimus ) Froprieta- tern omnem atribuat Legibus Civilibus , quibus fublatis , vel negli- genter cuftoditis nihil efTe dicit , quod quis aut a Majoribus accipere aut filiis relinquere pro certo poflk. Et rurlus tolls inquit Leges Ctvi- les 3 quid fpmm , qmdratiemm fit , ftiet nemo. Quoniam ergo conftitu- tio Proprietatis Civitatis opus eft ; illius opus eft , qui Summam in Civitate habet Poteftatem. Dependet enim Froprietas a Legibus Civilibus 5 Sc is qui Summam habet Poteftatem in omni Civitate Legislator eft. Id quod obfervafTe videntur illi Graeci veteres , qui Legem nominaverunt No/xov (id eft Dtftmbwionem) Sc Iuftitiam (con- fequenter) efle cuique Diftributionem Sm definiverunt, Itaque fi Civitas terram vacuam , aut Bello fuperatam acquifierit 7 diftributio terra? illius inter Gives dependet ab eo , qui Summam ha- bet in Civitate Poteftatem habebuntque portiones iuas , non ut cuiquam Civi , aut N timer o Civium aequum elle , vel ad Bonum: Publicum conducere videbitur , fed ut videbitur Summam habenti Poteftatem. Populus Ifraeliticus cum in Deferto effet , Civitas erat , Promiflae autem Terras Dominus nondum erat. Poftea tamen , cum illam acquiliMent ? non {ko 9 led Eleazjtri Sacerdotis , & Ducis lo/ke arbitrio diftributam polTederunt. Ex quo intelligi poteft > Proprie- tatem terrarum quam habet Civis , in eo con lift er e , ut abillarum yfu concives fuos omnes prohibere jure poffit ; non autem ut euro exciudat , qui Summam habet Poteftatem , five is Coetus fit , five homo unus. Habet enim is Poteftatem totius Civitatis 5 Sc Terras diftribuifle , ut & alia omnia fecifle in ordine ad Pacem & Bonum Civitatis intelligendus eft. Quin Monarcha vel Coetus Sommus fa- cere multa poffit contra Bonum dum ; etiam contra fuam ipfius con» fcientiam, contra fidem datam , Sc contra Leges Naturales , non asegaverim; led ut ob earn caufam Cives arma contra eum femere , aut Reum facere, aut quocunque modo male de eo dicere poffint , ne- gandum eft ; propterea quod omnium quae fecerk , Authores finguli fecerunt feipfos. In diftributione Terrarum ? partem fibi ipfi quam velit refervare poteft Sc colere qui Summe imperat, ficut unus ex Civibus. Quanta- autem cunque portio ilia fit , ad onera Civitatis omnia luftinenda, & ad ejufdem defenfionem lufKcere non debebit. Talis enim eft na- iurahominLim ? ut certorum agrorum vel cextorum redituum pofleffio inuti- Cap. 2.4. De Civitate* ny inutilis elTet , tenderetque ad diffblutionem Civitatis. Siraa! enitri ac Poteftas Summa in manus veniret vcl Monarchy, vel Ccetus qui pecuniam Publicam negligentius cuftodiret , aut qui Civitatem te- mere in nirais longum , aut nimis fumptuofum Bellum conjiceret , Civitas periret. Diaetam non patiuntur Civitates 5 cum enim liimptus Publicus non ab ipforum voluntate , fedab externis Aecidentibus Sc voluntate vicinorumterminatus fit , ab iifdem etiam definiri debenf Divitiae Public*. Itaque Civitati Divitias certas affignare , quas qui Summam habet Poteftatem vendere vel dono dare poffit , Sc vendit donatque aliquando, fruftraeft. Ad eandem Summam Poteftatem pertinet quse Bona , Sc in quas terras • Civis vel Civium numerus quicunque exportabit , Sc quae importabit definire. Nam fi unicuique in hac re fuo ipfius arbitrio uti permitteretur , non dee/Tent qui lucri fui caufa hoftibus ea vende- rent , quibus Civitati nocere poflent , eaque importarent quas Civi- bus fortaiTe grata , fed noxia vel faltem inurilia effent. Ad Summam ergo Poteftatem pertinet turn de locis, turn de materia negotiandi conftituere. Praeterea cum Civibus fatis non fit , proprios fibi habere Agros Sc certa Bona, nifi Sc ea habeant qua? per mutuos contractus comma- tent , prout fingulis ad bene vivendum neceffarium videbitur 5 hoc quoque in Summae Poteftatis arbitrio eft , quo modo Sc forma con~ trahere debeant Gives quando vendunt, emuntj mutant, mutuo accipiunt , Sc dant ; locant Sc locandum fumunt , ut quae faciunt validafint. Atque haec de Materia Sc Diftributione Alimentorum Publicorum (pro inftituti operis modulo) di&a fuffkiant. Per Concoiiwnem intelligo Bonorum omnium quae non illico con- fumenda funt , fed confervanda ad alimentum futurum , reduclionem ad aliquid quod cum tanti quidem fit , facilius tamen a loco ad locum transferri poffit ; ne Civium motus necefiariarum rerum pondere im- pediatur, utque in omni loco alimenta Civis unulquifque habeat de iuo. Hoc autem praeftare nihil poteft,praeter ex Auro Sc Argento Mo- netam. Contingit enim per totum fere te rrarum orbem duo haec Au- rum Sc Argent urn non modo Summe aefti man prop ter materiam ipfam , fed efie etiam Bonorum caeterorum omnium Men fu ram com- modiffimam. Intra ipfam quidem Civitatem Moneta cujufcunque materiae , modo Signo Publico fignetur , menfuram rerum commu- tandarum fatis idonea eft; fed Aurea & Argentea ubique valet 5 Civi- tatem permeat ; fingulis Civibus permeando partem fui , qua alendi fint impertit , Sc eft quafi Civitatis Sanguis. Sanguis enim etiam ex Q^2 Terrai 124 De Civitate. Cap. 14; Terrse fruclibtis nafcimr in homine naturali j 8c per membra ejus fin- gula circulando pervadit , finguja obiter nutriens. Pecunia Aurea 8c Argentea, quia propter ipfam rnateriam seftiman- tur , eximium hoc habet , : ut penes unam , aut paucas Civitates non fit , pretium ejus aut augere aut minuere. Pecunia autem ex materia viliore facia facile quoad pretium elevatur & deprimitur ; neque effi- •cere poteft ut Civitatis vires , fi opus (it, in externas Civitates ex- tendantur , exercitufque foris alatur , ac armetur , ficut poteft Aurea 8c Argentea ; fed domi manet coeli mutationis impatiens, modo cum majore , modo cum minore sftimatione , ad damnum aliquando pof- fidentium. Publici hujus fanguinis ductus duplex eft , alter ad exteriora alter verfus interiora, id eft Exitus & Reditus. Reditus fit per Colle&ores, Receptores, ad Thefaurarios ; Exitus fit per Thefaurarios-, ad Mini- ftros ilios, qui pecuniam publicam erogant, &ab illis ad Gives priva- tes. Atque in hoc quoquehominis Artificialis apparet fimilitudo cum Naturaiij cujus Venae Sanguinem a partibus corporis exterioribus recipientes ferunt ad Cor ; unde rurfus per Arterias fertur , membra vivificans, 8c fingulis motum tribuens. Civitatis denique proles , Golonia funt , five quas vocamus Tlanta* tiones , nimirum miffi a Civitate Civium numeri fub Conduclore vel Reclore 3 terramexternam habitaturi culturique. Hujufmodi autem Coioma , aut Civitas eft , ut quando a Civitate unde mifia eft emanci- patur. Quod cum fit Civitas unde mifia eft , Metropolis Colonic dici iblet 5 neque amplius a Coioma, poftulat, quam a filiis emancipatis po- ftulare folent Patres , nempe Honorem 8c Amicitiam ; aut Civitatis unde mittitur pars eft, five Provincia. Colomarum ergo jus dependet a Literis Publicisearum a quibusiunt conditae Civitatum. C A P V T XXV, Be ConfUio* DE Natura rerum exloquendi confuetudine judicare , quam fit falkx , nufquam magis apparet quam in vocibus ConfiUttm , 8c Imperamm 5 quorum utrumque fignificatur dicendo Hoc fac , quas vox non modo Imperantis 5 led etiam Conftilentis 8c Hortantis eft. Pauci tamen funt qui diverfaefle Imperatum , 8c Confultum non fa- tisfciant, vel (quoties quis ad quern loquitur cognofcunt) nonfatis inter ea poffint difcernere. Sed in Scriptoribus voces illas negligent ter Cap. 2 f. De Civitate, 11 f rer prasnereuntes , multi Praeceptum illius qui Confilium dat, 8c Prs- cepWn iilius qui imperat idem eile putant. Vt ergo rede inteiliga- tar quid fit Iwperare , quid fit Confilium dare , & quid Hortan , voces illas lie definio. Imperare dicitur qui dicit Hocfac, vel non^aCjjA ilium qui rationem didi in voluntate dicentis fitam elTe fcit. Se guitu r hinc eum qui Imperat fui ipfius boni caufa id facere , cum vol'untatem propriam pro ratione haberi poftulat. Objedum autem Voluntatis temper aliquod Volenti Bonum eft. CcnfiUum dare dicitur , quando quis dicit Hocfac vel nonfac , Con- filii rationem ab eo ducens , quod bonum ei fit, cuT Confilium da- tur. Vnde manifeftum eft Confilium dantem , bonum prsetendere iblius accipientis. ~~ ftaque inter Confuinm 8c Impenum differentia una magna eft , quod hoc ad proprium, illud ad alienum bonum tendereTn teTligitu r. Atque hinc differentia oritur alia , quod is cui imperatur ad obedientiam obligari po/fit , nempe fi obedire padus fuerit. Sed is cui Confilium datum eft, utjuxta Confilium darum agat obligari non poteft.* Si enim obligaretur Pado , non amplius Confilium fed Imperium e/Tet. Tertia inter eadem differentia eft , quod jus Confilii dandi poftulare nemo poteft, quia bonum fibi ex Confilio poftulare fe negat. Ad naturam Confilii pertinet etiam hoc , quod dantem , is qui pe- tit neque punire , neque acculare jure poteft. Nam qui petit , Confi- lium arbitrio dantis dari voluit. Itaque qui Monarchy vel Ccetui Confilium dat petenti, five placeat , five dilpliceat , puniri non poteft ut quod volentibus datum eft. Caeterum fi Civis Civi Confilium det faciendi aliquid , qucjcllege prohibitum eft, five Confilium illud a pravaintentione , fiveab ignorantia tantum procedat , puniri a Civi- tate poteft y quia ignorantia Legis ili um , qui Legi s notitiam habere debuit, non excufat. Hortatio & Dehortatio Confilium quidem eft , fed ut fiat , quod fieri confulit vehementer cupientis. Nam qui hortatur , feveritate ratiocinationis non utitur 3 fed quibulcunque poteft argumentis , ad adionemincitat. Itaque in Hortationibus a Pafiionibus 8c opinio- nibus communibus argumenta ducunt , utunturque per&adendi causa Similitudinibus, Exemplis, Metaphoris ; aliiique artis Orato- xix utenfilibus. Conftat ergo Hortationes & Dehortationes ad Hortantis 8c De^ hortantis bonum nonnihil refpicere , cum homines in iuis plerumque rebus vehementiores fint, quam in alienis, Hortationes & Dehortationes in mukitudine tantum efficaces Cunt* izS T)eCivitate* Cap^y. Vbi enim hominem fingularem alloquitur aliquis 3 fsepenumero inter- srumpitur $ ex Oratione perpecua fit Dialogus $ rationes rigidius pen- (itantur quam in Ccetu. Petenti Confilium , is qui Hortationem ofTert , Confiliarius banus lion eft* Corrurapitur enim a cupiditate ilia (quaecunque ea fuit) quae vehernentiam Sc artificium in Orationem intulit ; quibus fa&um eft , ut quanquam Conhlium bonum fuerit , ipfe tamen bonus Confilia- rius non fit , nifi etiam qui accepto dono , jufte Iudicaverit,bonus fit ludex. Illius autern qui jure Imperat , utin Familia Paterfamilias, in exercitu Dux , Hortationes aliquando non modo laudabiles , fed etiam neceflariae funt ; nimirum , fi labor imperetur durus , interdum neceffitas, humanitas (em per requirit , ut confulentium animus leni emolliarur potius quam afpero Imperii ftilo durior reddatur. Differentiae inter Imperamm Sc Confilium exemplae Sacris Scriptu- ris fiimi poflunt : Ne habeas alios Deos coram me. Ne facito tibi (culpti- ie, Sec. Ne ajfumito nomen Dei mi in vanum. SanUtftca Sabbatum. Hq- noraTainmumm. NeOccidito. NefcoYtator. Nef wator, Sec. Impe- rata funt j quia ratio obediential a voluntate duc itur D ei cdi obedire obligamur. Sed verba hxc Vende omnia qua habes , da^ aupenbm ; & feqnere me, Confilium eft , propterea quod ratio propter quam ira fa- ciendum eft , a Bono noftro derivatur , nempe ut Thefaumm in Coelis habeamns. Sed verba hasc Chrifti Matth. 21.2. Ite tn vkum qui vo- bps ex adverfi eft , & tnvenietis afinam & pallum cum ea , filvite & addn- dte , pro Imperio dicuntur , quia Domini funt ; Verba autem hxc , Reftptfctte & Baptizamini in nomine Iefu , Confilium eft , quia non ad Bonum aliquod , quod ad Deum perveniat (qui^uantumcunquecon- turmcesfumus femperregnabit; ) fed ad Bonum noftrum, qui pce- nam propter peccata noftra alia via efTugere non poffumus. Differentia inter Confiliarios idoneos Sc ineptos , a differentia de^ pendet inter Virtutes Sc Defedus (de quibus ante loquutifumus)in- telle&uaies. Ilii enim qui Summam habet Poteftatem pro Mtmona 8c Intellellu funt. Sed cum fimilitudine hac inter Civitatem & Homi- nem , diffimilitudo quaedam magni momenticonjuncla eft. Memo- riam enim & Intelleclum habet Homo ab ipfis rebus , quas Senfuum obje&a funt ; quae obje&a ilium fine omni Paffione , Sc Boni fui re- fpedlu quid agendum fit docent, nec aliter docere poflunt; fed qui Civitati Confilium dat , habere poteft, Sc faepiflime habet fcopum proprium , nec femper cum fcopo Civitatis congruentem. Itaque pro virtute prima Confiliarii boni habendam cenfeo ; ut Fines ejus Sc Bonum proprium non fine Finibus Sc Bono publico repugnantes. Secundo Cap. t Be Civitate, i ij Secundo quia quoties de Adione aliqua agenda deliberatur , Con- fiiiarii boni oScium eft Adionis coniequentias , five ea , quae Adio- nem verifimiliter iequutura font , ita declarare 3 ut is cui datur Con- filium ea perfede intelligat 5 Confilium (hum forma Oratioms tali explicare debet , qualis vericati & perfpicuitati maxime confentanea eft , id eft perfpicue loqui & firme ratiocinari. Itaque lllmones teme* rana; ( quales lunt Illationes ab Authoritate Librorum ) obfcurae 8c ambiguae ; item didiones Metaphorical , & quae Palliones homi- num excitare folent , cum officio Confiliarii boni confiftere non pof- funt. Tertio , Quoniam , ut quis Confilium Civitati redum dare poilit, non modo Experientia multa , fed etiam Meditatione longa opus eft j nec quae ad Adminiftrationem publicam neceflaria funt , omnia fcire quilquam praefumi debet 5 Cmfiltmum hmw rir, nifi cir ca res in qmhus dm verfitus fnerit , & de qmbus dm cont&vent , ne mwem ejje , pr.cfitmen- dum eft. Ad Adminiftrationem autem publicam Tcitu neceflaria funt y hominum (id eft Materia? ex qua Civitas conftituitur) Ingenium, Iura Summae Poteftatis , ^Equum , Iuftum , Honeftum , & eorum contra- ria quid funt; quae mukam poftulant, ut rede cognofcantur,experien- tiam. Item quae fint tarn fiua? , quam vicinarum Civitatum Vires ? Opes , Praefidia , Gaffes , &c Opportunitates 5 etiam qui Socii , qui Aditus , qui Affedus , quae Fadiones, & qua? agitent Confilia. Qua- Turn rerum fine multorum fimul hominum obfervationibus cogni- tio haberi non poteft. Denique cognita h'a?c omnia , nifi reda ad~ hibeatur ratiocinatio , inutiliafunt. Vtile enim , nefcienti rede mi 5 nihil eft. Quarto , Vt quis in rebus maximi momenti Civitati confulat , vi- difle debet Civitatis Archiva , Fcederum vicinarum Civitatum exem- plaria , Miniftrorumque ad Civitates vicinas ad earum Confilia ex- ploranda emiflorum Literas, Quae nemini praeter eos , quos vult is 3 qui Summam habet Poteftatem , videre permiflum eft; ita ut , nifi qui ad Confilium vocari confuevir , Confilium redum ne Sapiens quidem dare poffit. Quinto , Monarchae cui Confiliarii funt , audire illos fatius eft feorfim unumquemque , quam in Ccetu cundcs. Nam feorfim fin- gulos audiendo Confiiium multorum habet ; Ccetum autem audiendo iinius tantum. Ccetus enim peribna una eft , cujus membra non fuo ipfbrum fenfu , fed ex aliorum eloquentb , vel potentia , vel ami- ' citia fententiam dicunt , earn aliquando ( ne ingenii tardi efle videan- tur ) quam non intelligunt. Plurimi etiam eorum , commodo fiio publi- n8 DeCivitate. Cap.2y. publicum poftponunt. Quod , fi fententias feorfim fine teftibus di- cant , minus noxium eft. Paffiones enim hominum fingularium mo- de ratio res funt per fe , qpam in Ccetu ( non aiiter quam torres igniti disjunct quam conferti minus ardent ) ubi fe nonnunquam flatu Rhe- torico ad incendium Civitatis mutuo inflammant. Praeterea fenten- tiarum quas dicunt feorfim , rationes facilius examinantur , quam in Ccetu , ubi multitudo 8c varietas Orationum auditores ftupere potius quam inteiligere faciunc. Nonnulli etiam funt , qui cum convocantur ad Con i ilium 5 doclrinae aut eloquential famam captantes , ad ea quae deliberantur impertinenter dicunt, quod in Confilio unius ad u- numfieri non poteft. In deliberationibus denique tacendorum , ( cum in Ccetu fententias dicantur palam ) periculum eft ne hoftibus patefiant. PoPcremo, nemo eft qui in rebus fuis privatis Confiliariorum Ccetu libenter uti vellet , quanquam id facile polTet. Si dubitaret Pater familias cui viro filiam daret , quam uxorem filio fumerec , qui-btis Sc quanti locaret agros , quern OEconomum , quern villicum fibi face- ret , a Confiliariorum Ccetu nun quam qusereret , prasfertim fi in Ccetu efle crederet qui ipfi- malum optarent. Etfi ergo mukorum Coniilium Confilio paucorum anteferendum fit , tunc tamen tantum anteferendum eft , quando Confilia finguli fiia feorlim explicant. In deliberationibus enim fimile aliquid video ejus quod fit in ludo pitas j ubi optime facit qui Secundis utitur proprias habentibus ftationes. Deinde qui propria? confidens peritise fblus fine iecundis lndit. Sed is qui in rebus propriis agendis a formato Confiliariorum Ccetu cir- cumfemir , ubi partes dillentientes mutuo fe impediunt , peffime omnium facit \ limilifque eft Lufbri , qui in machina aliqua rotulis impofita , gravi quidem ipfa , tardiore autem propter judicia co- rn m , qui iiiam hue & iiluc movent difcrepantia , ad pilam admo- vetur. CAPVT XXVI. Be Legibus Civilibus. SIcut Leges Nature ilia? lunt , quibus obedire t enemur quatenus Homines $ ita Leges Civiles eae funt , quibus tenemur ob~e"3ire, qua- tenus Cives. De quibus , non quaenam illae fint , inTTaTvel ilia Civi- tate , fed Lex Civilis quid fit , confiderandum eft. Scio in Civitati- bus , quae Civitati Romanae fubditae olioi erant , Leges Civiles ple- rumque Cap. 16. Be Civitaie* 119 rumque dici Civitatis Romans Leges Antiquas. De illis difputare hujus inftituti non eft , fed (quod fecerunt Plato, Ariftoteles, Cicero aliique muki , qui Juris peritiam tamen profeffi non funtj generaliter de Lege. Manifeftum autem eft Legem Confilium non efle; led Impera- tum , quod (ut in praecedente Capite di&um eft) a Confilio differt. Legem ighuv Civtle?n fie definio : Lex CtviUs umcuique Cm eft Re- gnla , qua Civitas Verbo vel Scrtpto , vel alio quocwqne Voluntatis figao ido- nso } ad diftinctwnem Bom & Malt, uti imperat. In qua Definitione ambigui nihil eft. Legum autem , alia Civibus ftatuitur univerfis 5 alia certis Provinces ; alia certo hominum ge- neri , alia homini quandoque fingulari. Quibus autem Lex ponitur, illis foils Lex eft. Neque Injuftum facie quifquam , quod non fit con- tra Legem fibimetipfi pofitam. Quod autem S7gm s_ idoneis decla- rari ex Legis Natura debeat Lex , manifeftum ex eo et t , quod inju- ftum nihil eft , quod non fit transgreffio aiicujus~Legis. Quicquid ergo a definitione hac inferri poteft , negari non debet , quin fit ve- rum. Infero autem primo , Legislatorem in omni Civitate eum efte , five homo , five Ccetusfit , qui Summam habet P otettate m. Civita- tis enim fblius eft praefcribere Civibus Leges. Ilia autem neque prae- fcribere , neque dicere aut facere quicquam poteft , nifi per Perfo- nam ejus , id eft per ilium , qui Summam habet Poteftatem. Is ergo Legislator folus eft. Ob eandem rationem folus etiam Legem abrogare poteft 5 quia Lex abrogari non poteft , nifi per aliara Legem. Secundo , is qui habet Summam Poteftatem Legibus Civilibus non fubjicitur - 3 cum enim arbitrio fuo Leges 8c facit & abrogat , poteft quoties vifum erit , fubje&ione ilia 8c moleftia fe liberare. Le- gibus ergo ante folutus erat. Liberi enim funt , qui quando volunt efie, pofiunt; nec poteft quifquam fibiipfi obligarij quia qui obli- gare, idem liberare poteft. Tertio , quando confuetudolonga vim obtinuit Legis , non a Ion- gitudinetemporis vim Legis habet , fed a voluntate ejus , qui Sum- mam habet Poteftatem , per Silentium ejus fignificata^ voluntatis enim fignum aliquando etiam eft Silentium. Neque diutius vim Le- gis conluetudo habet , quam filentium illud durat. Itaque fi quasftio luris inter Civem 8c Summam Poteftatem oriatur , longitudo tem- poris Summaa Poteftati pro Pr2sjudicio non habebitur; fed quasftio fecundum iEquitatem terminabitur. Acliones enim 8c Sententias mukae fine animadverfione 8c correclione negliguntur longiori tern- 130 Be Civitate. = Cap. 26, pore , quam ut homines meminerint ; neque rationis eft , ut confue- tudines mala? unquam omnino in Leges tranfeant. ludicare autetn quid rationis (it , quid non fit, ad eum pertinet , qui Summam ha- bet Poteftatem. Quarto, Leges Naturae & Leges Civiles in eadem Civitate fe mutud continent. Lex enim Naturalis omnis , virtus moralis eft, ut i£quitas , Iuftitia, Gratitudo quae (ut di&um eft in fine Cap. ij. ) Leges proprie di&ae non lunt ; led Qualitates. Turn , vero Leges funt, eaedemque Civiles , quando a Civitate obfervari imperantur. Leges ergo Naturales etiam Civiles iunt , quod autem omnis Lex Civilis etiam Lex Naturae fit , exeo patet , quod Pactum violare, Be per coniequens Legem Civilem trausgredi Legis Naturae transgret lio eft. Itaque ut Legibus Civitatis obediamus, Lex Naturalis eft ; neque diverfa genera Legum lunt Lex Naturae 6c Civilis , fed diverlae partes ; quarum una fcripta eft , quam Civilem , altera non fcripta , quam Naturalem vocant. Leges itaque Naturales a Lege Civili non mutantur , neque reftringuntur ; fed Ins Namrale tantum. Imo Legum Civilium ferendarum Finis erat reftriclio Juris Naturalis , five luris omnium in omnia, quo ftante, pax nulla efle potuit. Quinto , Si is , qui Summam habet in Civitate Poteftatem,armis vel haereditate Civitatem aliamfibi fubje&am habeat , nec Leges ii- lius mutet , Legislator tamen ipfe eft. Non enim is , cujus authori- tate Leges ab initio inftitutaefunt Legislator eft , fed is , cujus autho- ritate retinentur. Vbi ergo fub eadem Civitate partes plures funt, quae diverfas habent Leges , Legum earum authoritas , etfi antiquif- fimae fint , vim Legum, non a Confuetudine, fed a voluntate Summae Poteftatis praelentis habent. Sexto , quoniam Leges omnes tarn fcriptae , quam non fcripta? , vim fuam a voluntate Civitatis habent , eorum qui illas mutari aut corrigi a quantocunque Civium numero , fine confenfu Summam habentis Poteltatem poffe dicunt , Sententia quanquam lurisperitiffi- morum rejicienda eft. Septimo , Legem contra Rationem e/Ie no n poff e^ 8c Legislate- ris Intentionem , non Literam fcriptam efle Legem , lurisperitis in confeffo eft. Manifeftum autem eft AuihoritatemJDegis a privati ho- minis Ratione non pendere , neque ex Iurisprudentis alicujus in Le- gibus periria ; nam fiverum id elfet , non pauciores de authoritate Legum inter Cives contentiones eflent , quam circa quaeftiones Phi- lolbphicas 8c Theologicas inter Scholafticos. Non ergo Iudicum fubordinatorum ? fed Civitatis, id eft ejus, qui habet in Civitate Sum- mam Cap. 16. Be Civitafe. 131 mam Poteftatem Prudentia , Prudentiam facie Legis ; & Iudex fub- ordinatus non fuam , led ejus qui habet Summam Poteftatem , pro Tribunali Sententiam dicereintclligendus eft. O&avo , Abeo, quod Lex Imperatumeft , Imperatumautem non eft, ubi voluntas Imperantis non fit vel voce, vel fcripto , vel alio figno idoneo declarata , inferimus , Civitacis Imperata, id eft Leges Civiles illis folis Leges efTe , quibus fuerunt declaratae. Itaque infan- tibus , mentecaptis, qui Imperata inteiiigere non pofTunt , neque quid fit luitum 5t Injuftum fciunt, neque Pacta intelligunt , Leges Civiles non ponuntur ; neque prop-erea illis , quibus etfi haec omnia intelligant , declaratae five promulgate non fiat , ita uteas , fi voluif- fent cognofcere , potuiffent. Coniiderandum ergo eft , quae argu- mentavei tigna ad Legem promulganJam, idonea cenlenda fint. Primo, fi Lex ea talis fit , uc Gives o mnes fine exceptione obliget, nec fcripta fit - 3 dubium non eft, quinLex iNaturae fit. Quodenira pro Lege habere debemus , non propter DTcTamTna aliorum homi- num , led propter fuam unusquifque Rationem , conf entaneu m efle debet univeriaiiter Rationi huraanae , & per confequens Lex Natu- raliseft. Leg^s itaque Naturalcs Publicatione , Proclama tione, Pro- mulgatione non indigent; ut quae in unico praece pto continentur , Qu^CHnque vultis m f octant vobis homines, id vos f acite Mis. Secundo , Si Lex aliqua non omnes, fed certum g enus hom inum , velcertum hominem obliget , nec fit fcripta , neque p romulg ate, Lex Naturae eft. Etiam Leges omnes non promulgatae , fi obligent , Le- ges Naturales funt. Iuila enim omnia Homines obligant vel quatenus Homines , vel quatenus Cives , vel non omnino obligant. Itaque fi publico Miniftro negotium quodcunque imponat faciendum, Civi- tas, fine fcripta regula , eritillipro regula di&amen Rationis , Le- gato quidem Givitatis bonum, Iudici autem, id quod fibi aequum videbitur. Civitas enim & Bonum fibi , & Civibus /Equum velle in- telligitur. Legibus Naturae exceptis , de Natura & EfTentia Legum allarum omnium eft , ut promulgentur ; alioqui enim obfervari non pofTunt. Temporibus antiquiffimis , Literis nondum vulgo cognitis , Leges memoriae caufa, Carmine confer ibebantar. Propter eandem cau- fam ludaeos , ut Decalogum digitis fuis alligarent juflic Salomon, Ifraelitis ut Leges Deuteronomii filios fuos docerent , eafque Pofti- bus & lanuis domorum inferiberent jaflit Mofes. Eft ergo de £ fTen- tia Legum , ita declarari ut transgreffionis earum nullam habeant Ci- ves ab ignorantiaexcutationern. R 2 Neque i j 2, De CiviMe. Cap. 16. Neque fatis eft , ut Lex ipfa a Civibus cognofcatur , fed etiam , uc ab Authoritate procefierit illius , qui Sum mam habet Poteftatem. Legislator quidem quis fit , in omni Civitate notum efTe Tupponitur , ex eo quod confenfu fingulorum Civium omnium confti tutus erat ; cognofcere autem , quod Lex ab iilo , qui Sum mam habet Potefta- tem profecla fit , difficilius eft ; 8c propterea fignis indiget , id eft teftimo-niis , quibus Verificetur , id eft verum efie fciatur , Legem a Summa Poteftate latam e/Te quae quidem figna pierumque funt , vel Archiva publica , vel Civitatis ligilla , vel Miniftn , quibus Authori- tas jus dicendi data eft per Literas Sigillo publico fignatas. Quando ergo quaeftio eft de Injuria in Lege Naturali , Index ta- li um caufarum Legem Naturae, quae fit, explicable. Sin in Lege Civili quaeftio eadem fit , confulendafiint Archiva , ubi Leges fcriptae - eo ipib fine confervantur , ut in dubiis confuiantur 3 quas, fi quis de A&ione quam meditatur , an licita an illicita fit dubi- tat , confulere poteft , imo debet j quia qui dubitat bonumnean ma- lum fit, quodaggreditur, 8c tamen facit. Legem contempfit. Si dubitetur , an alicui, ut Miniftro Publico praeftanda fit obedien- tia , exLiteris ejus , Civitatis figillo fignatis , vel minifterii fui figno publico id fciet. Legibus 8c Legislatore cognitis , reftat adhuc (fi Leges obligator^ futurae fint) ut vera intelligatur earum Interpretatio , in qua lola con- fiftit Legis Effentia. Ejufdem autem Perfonae eft & Imperare 8c Im- perata fua interpretari 9 five lubere 8c lufia explicare. Interpres ergo Legum omnium is fblus eft 3 qui Summam habet Poteftatem , aut ab alio acceperit Authoritatem. Leges omnes Scriptae 8c Non Scriptae Interpretatione indigent. Leges Naturae, quanquam intelleclu faciles fint iliis quidem, qui cau- fas cognofcunt alienas , difficiles tamen funt illis , quorum ipfbrum caufse cognofcuntur 3 8c fortafie Legum omnium difficillimae , 8c maxime opus habent Interpretatione. In Legibus Scriptis , fi breves fint, unius tamen aut duarum vocum ambiguitas facere poteft , ut fint obfcurae, fi longae fint , obfcuriores eas reddit multarum vo- cum ambiguitas. Itaque Lex Scripta nulla, five multis five pau- cis verbis contineatur , intelligi poteft nifi ex Legis ipfius caufis Fi- nalibus ; quarum caufarum cognitio in Legislatore folo eft 8c illi foli difficulties Legum , nodique aut extricando aut fecandofblu- biles funt. In Civitate conftituta , Legum Naturae Interpretatio non a Doc"h> adbus 8c -Serif soribus Moralis Philofophia? dependet ? fed ab Au- choritate Cap. z6. T>e Civitatel 1 5 % thoritate CWitatis. Dodrinae quidem vers efTe pofluntj fed Authori- tas, non Veritas facit Legem. JLegis cujuscunque Naturalis Xnterpretatio reda, Sententia eft ejus qui Summam habet Poteftatem , vel ejus , qui Authoritatem ab eo habec caufas cognofcendi ; qui tunc Interpretatur cum Legem Fado applicat. Interpretatio autem ilia Authentica eft, non quia ejus , fed quia Ciritatis Sententia eft - y 3c Lex fit iiiis inter quos Lege agebatur,. non autem Civibus uniyerfis. Quoniam autem Iudex nullus eft neque Subordinatus neque Su- premus , qui interdum non erret & iniquam Sentenriam ferat • idem lr poftea in quaeftione fimili errorem fiium cognolcat , fententiam ferre aequiorem obligatur. Suus enim fibi error Lex non eft , neque eumobligat ad perliftendum in iniquitate fua. Multo minus ludices alios obligabit. Quanquam enim Sententia , etiam iniqua , per Au- thoritatem Summam tacite probata in Legibus qua? mutabiles funt 3 inftar novas Legis fit 5 in Legibus tamen immutabilibus , quales funt Leges Naturales , traniire in Legem non poteft , ut obliget ad fimi- lem fententiam femper ferendam , eundem aut alium Iudice m. Lege s Civiles , 3c Civilia omnia tranfeunt & mutantur ; fed LegesNatura- les , cum fint divinae, traniire aut mutari non poflunt. In Indie i is ergo Praejudicia valere non debent , neque fententiam iniquam excufare poflunt. V nicuique ergo Iudici incumbit , ut fententiam ferat ex fua ipfius Confcientia , & Ratione Naturali , peritiaque propria circa Mquum & Bonum , nec a praejudiciis Iudicum praecedentium. Exempli caufa pttniri innocentem , contra Le gem Natu rae eft. Inno- cens autem eft , qui coram Iudice abfbl utus eft. Acculatur quidam Criminis capitalis , qui inimicorum fuorum potentia & malitia, Iudi- cumque iniquitate folita cognitis , meiuens , ne condemnaretur au- fugit j tandem retradus ad Tribunal fiftitur reus ; caulam dicit ; ab- folutus eft. Caeterum quoniam obtinuerat in Civitate confuetudo ex. multis Praejudiciis praecedentium Iudicum, ut qui fugerit , quan- quam poftea abfblutus fuerit , bonis fhis omnibus muldaretur , Bonis fuis exutus eft. Confuetudinem hanc , quorumcunque & quotcun^ que Praejudiciis fieri Legem potuifle nego. Fun in enim in nocentem vetat Lex Naturae aeterna 3c dsv ina. Metu potenrium inimic©rura fugere Lex nulla prohibueratT innocens autem eo erat quod abfo- lutus eft. Praefumptionem criminis Abfblutio abftulerat. Itaque. inique & contra Legem Naturae bonis omnibus fpoliatus eft.- Prae- judicia ergo in Iudiciis confiderare , aut imperiti , aut iniqui Iadicisb eft,. Etiam Axioma iliud Legiftarum : pulfam Frobammm centra Fm- R 3 fumpno* 1 34 Be Civitate. Cap. is. fumptionem Legis adtnittendam ejfe , iniquum eft i Injufti enim Iudices funt, qui quod ad fui defenfionem producit reus, audire nolunt. Similiter quando fententia quasritur Legis fcriptae , Interpres non erit , qui in Legem Commentaries fcribit. Commentani enim ob- fcuriores plerumque funt ipfo Textu ; 6c proinde opus habent Com- mentariis ; adeo ut interpretandi nuilus fit finis. Nifi ergo Authori- tate Summs Poteftatis Interpres aliquis conftitutus fit , a cujus Inter- pretatione Iudicibus Subordinatis difcedere nonliceat, iph Iudices Sabordinati Interpretes erunt , ut in Legibus Naturalibus ; 6c eorum Sentential ad praelentis litis decifionem , pro Legibus habendae erunt. Sed Iudices alii in fimilibus quaeftionibus non eo obligabuntur cafus limiles iimiliter judicare. Differential!] inter Literam & Sententiam ponere fblent Scripto- res. Literam, five verba Legis per fefumpta, fenfiim literalem vo- cant - y fed Legis Sententiam earn effe dicunt , quam inteliigi voluin Legislator. £t recle quidem diftinguunt. Legislator autem , quid per verba Legis inteiligi voluit , unde cognoicitur ? Ex eo cognofci- tur , quod Legislator , (id eft Perfbna Civitatis) femper intelligendus eft vellcid , quod aequum eft. Itaque fi Sententiam aequam non fug- gerant Verba ipfa, Leges Naturales confuiendae funt ; aiioqui contra injuriam re medium haberi non poflet ; id quod efle contra volunta- tem Legislatoris, fupponendum eft. F.acultaces in bono Legis Inter- prets , id eft in bono ludice , requifitae , easdem non funt , quae requi- runtur in bono Patrono , vel Advocato , nempe ut Legum periti fint. Index enim , ficut de fa&o nifi a Teftibus nihil intelligere debet : ita de lure nihil conftituere debet , nili quod Leges fcript* 6c Civitatis Conftitutiones ante definierint ; qux Leges 6c Confiitutiones palam allegantur , explicanturque coram ipfo , in ipfa caufas cognitione , unde ita inftruiturludex , ut quanquam peritiam Legum valdeme- diocrem habeat , fatis tamen inftruclus eflb poflit ad Sententiam fe- re n dam luftitiae 6c ^Equitati confentaneam. Quae bonum faciunt ludicem hxc funt : Primo ut Legem Naturae praecipuam , nempe nam fint, di&um jam eft, Sterna: funt. Fofitwes funt , quae ab aetemo non fuerunt , fed voluntate Summa- rum Poteftatum facias Leges. Legum Pofkivaruru alias funt Hummx , alias Divmz. Kumanarum alias funt Diftnbmvtf , alias Foenales. Diftributivas funt , quibus lurs Civium definiuntur ; quasque Civibus praefcnbuntur univerfis. Pcenales funt quae pcenas violatoribus Legum infligendas derl- niunt quxque Miniftros quorum ofricium eft pcenas exequi folos alloquuntur, <5c cum Legibus Diftributivis conjunguntur. Leges PofinVs Divinas ( Naturales enim omnes Divinae funt ) funt illas, quae a Deo ipio pofitas funt, ( non ab asterno nec univerfis homi- nibus fed popuio certo ; ) & pro Bivinis declaratas , per lllos qnibus Deus declaraa$ eas Authoritatem dedit. ' Authoritas autem dectarandi Leges Divinas ita ut Obligatorias fint, unde cognolci poteft ? Modo quidem fupernaturali , homini alicui ut Legts Divinas aliis Prasdicet Imperare poteft Deus. Sed quia de EiTentia Legis eft , ut neminem obligee qui Praedicantis Authorita- tem ? i $6 De Civ it ate. Cap. 16. tern , quod a Deo fit , fare non poteft , unde oritur obediendi obli- gatio ? Quid Deus aliis di cat fcire non pofFumus naturaliter ; neque fine Revelatione Divina nobis conceffa , fupernaturaliter. Quan- quam enim a Deo Revelatum effe alicui aliquid credere inducatur ali- quis , vel propter Miracula , quae ab eo facia e/Fe viderit , vel propter egregiam Sandiratem , vel egregiam Sapienciam , vel propcer egre- giam felicitatem , quae omnia gratiae divinae figna funt fatis magna , certitudinem tamen non efficiunt. Miracula enim ex quo tempore nobis Chriftianis pofitae funt Leges Divinae , ceflaverunt. Miracula narrantibus credere non obligamur. Etiam ipfa Miracula non omni- bus Miracula funt. Caeterum ut Divina Supernaturalia Prasdicantibus obedire all- quando , Sc aiicubi debeamus , caufa in promptu eft ; Nempe fi ea quae Praedicant pro Legibus haberi jufTerit Civiras. Eft enim de Lege Naturali , quae Divina etiam eft , ut in iis omnibus quae jufierit Ci- vitas , Civitati obediamus , quanquam non , ut credamus. Credere enim animi adus eft , non a Deo juffus l ed fadu s , quem quando Sc quibus vult , Deus dat negatque ; Sc Non credere > Legum Divinarum Pofitivarum , Negatio , non Trangreflio eft. Padum , quod modo fupernaturali cum Abrahamo Padus eft Deus tale eft : Fcedus meum inter me & te & fimen tuum fofl te s quod firvabitis hoc eft. Semini Ahrahami nondum exiftenti Padum hoc revelatum eiTe non potuit. Quare ergo pro Lege Divina habere obligati fuerunt Ifraelitae , id quod pro Lege divina ab Abrahamo declaratum eft , nifi quia in filios & fervos fuos fummam habuerit Abrahams Poteftatem ? Rurfus ubi Deus de Abrahamo loquens (Gen. 18. 18.) Ineo 3 dicit, benedtcendce font omnesgentes ten* • Nam agnovi emn , ut quump weeper it fins fois & families fue Civitate. 13^ Si quis loci in quo verfatur imperii igaorans , Civitatis Authoritati refiftat 3 non excufabitur ; quia a quo Prote&ionenraiiquamdiu ac- ceperat ignorare non debuit. Ignorantia Pcenae excufat neminem. Cognita enira Lege , cogni- toque quod Crimini Poena aliqua debetur etfi igaota , qui Crimen committit , pcenae etiam ignotae obnoxium fe facit volens. Rationis enirn eft , ut qui arbitrio fuo injuriam terminal , poenas 4et terminatas arbitrio Civitatis. Vbi verd Lege vel Confuetudine poena limitatur , ibi majoris pce- nae inflidtio iniqua eft. Nam poena , quae major eft, quam ut a Crimi- ne deterreat , ad Crimen hortatur. Comparantes enim , quod in Cri- mine Iucundum , cum eo , quod in poena Moleftum eft , id quod fibi optimum effe putant neceffario eligunt. Itaque qui poenas luunt, majores quam quas Lex praefcripferat , a Lege ipfa quafi Crimen fua- dente, deceptilunt. Quod ante Legem latam faclum eft , Crimen per Legem illam fieri nequit. Ante Leges Naturae aeternas factum nihil eft. Lexau- tem poft Factum lata , quia cognofci non potuit , obligatoria non eft. Quod autem contra Legem fit jam latam fine poena definita , pcenae quae poft definietur , nifi folito major fit, obnoxius fiet propter cau- iam modo fupra allegatam, Ab errore nafcuntur Crimina hominum, quibus illudunt aut falfa Q Principia , aut falfa Legum interpretatio , aut a v eris Princip iis falfa Ratiocinatio. Qui ad confuetudinem hominum animum "adverte- runt, Virtutes 8c Crimina profperis vel adverfis fuccefribus metien- tium , videntiumque Leges a potentibus perrumpi , quibus vulgus implicatur , ut Leges parvi pendant difficile non eft ; 8c propterea plures efle fblent qui vitio Legum, quam vitio hominum id fieri arbi- trantur. Quorum nonnulli quafi Axiomata quaedam pronuntiant , Iuflitiam prater Fbcabtdum nihil ejfe. Suum efle caique, quod, .indnflria, nut periculo fuo occupat , & tenet, Confuetudinem in omnigente obtinentem , miquam effe non pojje. Exempla longi tempons pro Legibus habenda effe s aliaque his fimilia , vitam hominum ad feritatem 8c caedes mutuas re- ducentium. Eorum qui fie fentiunt, quis nifi metu a quantumvis ma- gno Crimine fe abftinebit. Secundo , qui Leges Divinas turn Naturales turn Pofitivas 5 ad commoda fua torquentes , ita interpretantur , ut cum Legibus Civili- bus , 8c populi tranquillitate non confiftant , Civibus refiftendi Prin- cipibus fuis colorem praetextumque perpetuo praebent, vel a Religio- ne, vel a lure Naturali, vel Civilu $2 Tertio , 14° ^ e Civitate. Cap. 27. Tertio, a mala ratiqcinatiqne qua nguam a ver is Ptincipiis , nafcun- tur Crimina , quando qui in dodrinis Fidei rede fentiunt , in diverfa fentientes,eo nomine faeviunt , quod errant , faavitiam fiiam zelum Dei nommantes. Quorum horn in um aliquem libenter fic compella- rem : Errant , efto ; quid ad te > Populum corrumpunt ; Quid hoc ad te cui falus Populi non committitur , fed Regi ? Sed ad me Tub Rege. Doce ergo. Doceo fed fruftra. Ergo perfundus officio, do- cere definens accufa 5 nam quascunqne ulterius faeviens feceris Cri- mina funt. Paffionum quae Crimina potentiflime fuadent , funt Ira , Avaritia, casteraeque cupiditates vehementiores , fed n on line S pe . Nemo enim cujufcunque boni caufa Crimen committeret , cujus potiundi fpem haberet nullam. Faciunt autem Spem , Divitias , Potentia Amico- rum , Aura popularis , Sc Effugta qusecunque. Iudices & Teftes cor- rumpuntur a Divitiis. Pcenam, Amici deprecantur ; etiam aliquando Reum per vim eripiunt. Favor Populi impunitatis fpem a mukitudi- ee oftendit, quam puniri fine multo fanguine difficile eft , nec Civitati ut puniantur femper expedit. Amor & Admiratio Sapiential pro- pria? , quia plaufum a multitudine hujufmodi homines expedare lb- lent , facit ut temere loquantur de Statu & Regimine Civitatis , Sc Religionis publican , id quod per fe Crimen magnum , & magnarum feditionum caufa frequentiffima eft. Quibus autem nec Divitias funt , nec Authoritas , nec Gratia Popularis , Spem impunitatis praeter- quam in latebris, aut fugx opportunitatibus, nullam habent. Init ium quidem fee lerum omnium a cupidi tatibus _e ffe manifeftum eft ; led nifi impunitatis antecedatSpes, nunquam feread flnem perducuntur. Paffionum autem omnium innocentiffimus eft Metus j imo fblus eft qui homines omnes ( paucis exceptis qui excelfiore animo funt , quam ut velint debere aliquid Injuftitiae) a Criminibus committen- dis prohibet. Aliquando tamen in Crimen inducit etiam Mems. Adionem enim non omnis excufat Metus , fed corpori tantum fuo metuentis ; cujus defendendi Ius unicuique naturale femper manet. Attamen fi quis fe ab inimico fuo nondum aggrediente , interfici ali- quando Metuens , Metiifque fui juftiffimam can (am habens , ipfum occupans interficiat , Crimen erit 5 necMetu, fed odio feciffejudi- eabitur; propterea quod protegi , fi expedaflet , potuit a Civitate. Sed fi ilium aggredientem occidiflet , Crimen non fuifTet ; quia auxi- lium a Legibus expedari non potuit. Civis a Cive verba audit plena contumeliae , quae nulla tamen Lege lata puniuntur 5 metuenfque , nifi arrrjis vindicet, pro hominc faaberi timido ? ad arma provocat & ilium inter - Cap. 27. De Ctvttate. 141 interficit, Crimen eft ; nec Metu ejufmodi excufabimr. Quare? Quia Civitas verba Publica , id eft Leges, apud Gives plus valere vult, quam verba hominis fingularis j cujus verbis peenain conftituere ideo neglexit , quia eos qui ne verba quidem tolerare poflunt , pro molliulmis omnium hominura habet Civitas. Crimina ne Metus qui- dem Dei excufat, multo minus Metus earum rerum , quae lub nomine Spinwum formidabiles multis fiunt , quales habentur Lemures , Ani- mas mortuorum , aliaque Phantafmata dormientium vel dormitan- tium hominum Superftitioforum. Crimen enim omne Injuftum eftr ; adeoque non qui Crimen facit, fed qui fugit, Deo placet. Itaqueme- tuendum a Deo hominibus iuftis nihil eft, quicquid illis comminen- tur quidam Tub prastextu Religionis a vi Spirituum. Ab his Criminum fontibus diverfis manifeftum eft , falftm eile quod tenuerunt olim Stoici , Peccata omnia eife asqua lia. Eft enim non folum Excptfaitomlocm aliquando , ubi quod Crime n videb atur , rede fadum efie oftenditur 5 led etiam Extenmtioni , qua Crimen quod videbatur magnum, apparet minus. Quanquam enim Crimina omia asqualiter Injufta appellantur , quemadmodum omnis a redi- tudine deviatio vocatur curvitas ; non tamen fequitur inde omnia Crimina efle asqualiter Injufta , magis ^uam omnia curva aequaliter elTe curva. Id quod fadum aliquod plane Excufat , naturamque Criminis ipfam tollit , nihil eile poteft praeter id , quod Legis obligationem limul tollit. Quod enim contra Legem femel commiiTum eft , in eo qui ad Legem fervandam obligatur, neceffario Crimen eil. Legem cognofcere non potuiile totaliter excufat. XII i enim Lex nondum eft. Qui Bello captus , vel in manibus hoftium utcunque exiftens ( in manibus autem hoftium efTe dico , qui vel ipfe , vel cujus bona ad vi- vendum neceffaria ab hofte occupata funt. Nec lua iplius culpa in manus hoftium venerit) non amplius Lege Civitatis obligatur. Hofti enim obediendum eft nece/Tario , aut moriendum - vitam autem cos* fervare omni modo licitum eft. Si quis ad faciendum aliquid contra Legem, mortis imminently metu compulfus fit , plene excufatur ; quia vitas fuas TcTnTervation cm aegligere nemo obligatur. Suppofito enim , quod obiig.atus eflet 3 eogitaret tamen , Ntfi factam , ftatim n> ortor ; ft factam pofl mortar, Faciendoergo vitam diqpvimdw prodnco. Compelled ergo ad faciendum Natura ipla. Qui alimentis , aliisve rebus ad vitam neceflariis deftitutus eft, ne* S j que I4£ BeCivitate, Cap. 27, que fine Legum violatione vitam fuftinerejx)teft ( quod in magna Fame aliquando accidit , ubi neque venalia junt , neque alio modo obtineri alimenta pofTunt) alienum ad fui defenfionem aut conferva- tionem fi furto vel vi eripiat, totaliter exculatur. Fada contra Legem autboritate alieoa excuiantur contra Autho- red ipfurn ; quia Adorem luum Author accuiare non debet , fed contra tertium fado labium non excuiantur ; neque ergo contra Civitatem , cujus Leges violatae fuerint. Itaque fi homo vel Ccetus , qui Summam habet Poteftatem Legem ante I a tarn violare juflerit, violatio Exculatur totaliter. Fad urn enim , cujus Author eft is , qui Summam habet Poteftatem, ab ipfb condemnari non poteft ; Sc Le- gem, quantum attinet ad fadum lliud particulare, Summas Poteftatis Authoritas abrogare cenfebitur. Si qui Summam habet Poteftatem Homo vel Ccetus , Civi Privi- legiurn five Libertatem concefTerit , qua? cum Poteftate Summa con- fiftere non poteft , ut quse Summse Poteftatis exercitium impediat , is qui Libertatem talem exercebit , peccat, Sc contra officium Civis fa- cie Scire enim debent Cives omnes , quid Iuri Civitatis congruum fit , Sc quid incongruum , quia Civitas a fingulis Civibus pro lua ipfbrum falute , Sc confenfu fingulorum inftituta erat, Libertatemque illam , quatenus Summae Poteftati repugnat , conceflam elTe per ignorantiam Concedentis , qui confequentia inde Civitati pericula non viderat. Si autem Libertate fua uti pergens Miniftro publico re- ftiterit, Crimen eft. £ Criminum gradus varie menfurantur. Primo , per Fontis five Caufas unde oriuntur pravitatem. Secundo, per Exempli contagium. Tertio , per damnum inde natum. Quarto, per circumftantias Tem- porum, Locorum, Sc Perfbnarum. Contra Legem fadum idem , fi a praelumptione oriatur virium vel divitiarurn , vel amicorum , quibus qui facit fretus Miniftris publicis refiftit, majus Crimen eft, quam fi a ipe latendi,vel fugiendi ortum e£ let» Impunitatis enim praefumptio nata a fiducia potential Radix eft , unde omni tempore Sc opportunitate omnium Legum nafcitur con- temptio. Quod autem fit, propter fpem latendi vel fugiendi, periculi agnitionem arguit , quo Legibus in futurum redditur oblequentior. Crimen qui effe fcit Sc facit, Crimen auget,quod fi profedum effet ab opinione quod licitum eflet, minus fui/Tet. Nam qui male facit contra lu&ra ipfius Confcientiam, viribusconridit quibus excitatur ad idem fsepius faciendum - 3 fed qui errore facit , cognito errore ad Le- ges conformatur. Is Cap. 27. DeCivitate. 143- Is cujus error ab Authoritate Dodoris vel Legum incerpretis pu- blice conftituti oritur , minorem habet culpam , quam fi natus efTec a propriorum Principi'orurn,& ratioimm prolecutione obftinata.Quod enim docetur per Authoritatem publicam , a Civitate ipfa docetur, Sc fimilitudinem aliqaam habet (dum non prohibetur) Legis Civilis^ & Crimina , quae negationem non continent Summae Poteftatis , ne- que repugnant Legi manifeftae , totaliter excufant $ qui autem pro- prium ludicium fequuius peccat , per proprium iudicium , aut fiat aut cadit. Item fa&um , fi in aliis conftanter punitum eft, Crimen majus eft > quam fi muka anteceffilTent impunitatis exempla. Quae exempla to- tidem funt factae ab ipfa Summa Poteftate impunitatis fpes. Cum ergo is , qui fpem & praefumptionem peccandi facie , in ipib Crimine partem habet, contra rationem eft ut totum in A&orem conferat. Quod a fubita paffione Crimen oritur , mi nus eft quam quod a longa meditatione ; ilifc enim l ocus eft E xtenuationi per humanae naturae omnibus communcm infirmitatem ;~fed qui medkato facit ? circumfpexit , oculos cenjecit in Legem , in Pcenam , & in d amnum Societati humanae fequuturum ; quae omnia fimul contemplit & cu- piditati propriae poftpofuit. Verumtamen Paffio nulla itaiubita efle poteft, ut totaliter excufet. Nam tempus quod inte rcedit in ter Legis cognitionem , & criminis commiffionem , omne ceni ebituFp ro tem- pore Deliberandi ; quia unusquifque per meditationem Legum 5 corrigere debuit paffionum fuarum irregularitaterru Ubi Lex publice , & aftidue coram populo'Iegitur & explicatur * Crimen quod fit contra Legem majus eft , quam ubi abfque tali in- ftrudione relinquuntur Cives cum difficultate , incertitudine , & oc- cupationum propriarum ceifatione , quae fmt Leges ab hominibus privatis quaeiituri. Pars enim Criminis iiifirmitati communi tri- buenda eft. Sed in cafu priore negligentia manifefta eft > quae fine Summae Poteftatis contemptu aliquo elle non poteft. Facia contra Legem dilertis verbis vetita , fi tamen a Legislatore rnanifeftis (ignis tacke approbentur , minora fant Crimina , quam fi Legisiatori viderentur difplicere. Cum enim Legisiatoris , id eft Summi Imperantis voluntas cognita inftar Legis fit , quam faepius oblervant Cives , quam Legem fcriptam ; apparent in hoc cafu duae Leges contrariae itaquc qui Legem fcriptam violant , totaliter excu- farentur, nifi quod voluntas Summi Imperantis aliter, quam ex verbis Legis cognofcenda non fit. Quoniam autem non modo rransgref- fioaem Legis, fed etiam negledam Regis voluntatem , confequitur pcess 1 44 Be Civitate. Cap. 27.^ poena aliqua , (favoris enim Regii jadura poena qusedameft) Crimen totum Deliquenti imputari iniquum eft. Exempli caufa , fingularium Civium digladiationes Lex fcripta prohibet, & capite punit j contra, qui hujufmodi certamen vel recufat vel declinat provocatus, con- temptui habetur , neque exiftimationis Isefionem ilex ulla fcripta re- pa rat • etiam aliquando abipfbqui Summara habet Poteftatem mu- nere omni militari indignus exirtimatur. Quamobrem fi exiftimatio- nis caufa provocationi refpondeat , quandoquidem Principibus fuis placuifle non modo licitum , fed etiam laudabile piurimis videatur, Crimen ( etfi non excufetur ) extenuatur tamen. quia exoneratur culpa partim in Sum mum f mperantem , id eft in ipfum punientem. Quod tamen non ita accipi velim , quafi vindida? private excufationem pa- re m , fed Redores moneam ne fado oblique faveant , cui direde Sc apertis verbis interdixerunt. Exempla en im Ph ncipum funt & fem- per fuere ad adiones Civium regendas , potentiora quam funt ipfse Leges. Rurfus , fi Crimina damno comparemus , idem fadum , fi muitos , gravius eft quam fi paucos laedat. Itaque fi fadum non mo- do in prasfenti , fed etiam per exemplum in futuro tempore damnum faciat , ma jus Crimen eft , fi in prasfenti tantum lasdat , id eft gravius eft Crimen fcecundumquam fterile, Dodrinas Rehgioni Civitatis contrarias docere , Crimen majus eft in Dodore publice conftituto , quam in Cive private ficut etiam in- honefte vivere , aut adionem agere impiam quamcunque. Similiter in ProfefTore Legum , dodrinas Civilis articulum aliquem fuftinere , aut adionem agere quae ad Sum mas Poteftatis diminutionem tendit , majus Crimen eft , quam fi idem fadum efiet a quovis alio. Hujufc modi enim homines non fblum Crimina ipfi faciunt , fed aliis ut fa- ciant Authores funt ; & in univerfum augentur Crimina a fcandalo. Indodi enim homines in tenebris exiftentes , non tarn viam qua ince- ditur, quam lumen quod prasferunt Dodores fui fpedant. Fada hoftilia contra ftatum Civitatis , majora funt Crimina, quam quae fada funt contra hominem privatum. Damnum enim Civitatis ad Cives omnes extenditur j qualia funt locorum munitorum prodi- tiones , fecretorum Civitatis ad hoftem detedio , conatufque omnes contra ilium five Hominem, five Ccetum, qui Perfonam gerit Civita- tis ; five vi , five dolo ad diminutionem Summae Poteftatis commit- tantur ; & funt ea Crimina, quae vocantur l* CivitAte. 147 A Definitione Poenae dcduco ? Primo , neque injarias ; neque ul- tiones privatorum hominum proprie Focari pofie Pcenas , quia non proceduntab Authoritate Civitatis. Secundo , a Sura mo Imperante negligi , aut non promoveri , Ci- vi Poenam non efte , quia malum nullum illi inflidum eit , Ted in fta- tu quem prius obtinuit relinquitur illaefus. Tertio , malum inflidum Authoritate publica , nifi Publica ante- cedat Condemnatio , nomen Poenae non habere , led fadum efle ho- Rile. Quia fadum quod punitur probari & judicari prius debuit Au- thoritate publica. Quarto , malum inflidum ab eo , qui Summam Poteftatem inju- ria ulurpat , vel a quocunque , fine Authoritate concefla a Civitate , Pcenara non efle , led fadum hoftile > quia adiones ejus , qui injuria imperat Authorem non habent perlbnam condemnatam s neque ergo habent Authoritatem publicam. Quintd , malum inflidum abfque confilio Cives reformandi , Poe- na non eft led factum hoftiie ; quia de efTentia Poenae eft , ut terrore ejus Cives ad obedientiam conformentur. Sexto, cum adionibus quibuQam confequentia mala fepiffitne ad- haereant naturaliter 5 ut cum quis vim alii inferens occiditur vel vulne- ratur , vel quando quis ab adione aliqua illicita in morbum incidit, malum illud , quamquam refpedu Authoris Natures dici rede-poffic Poena Divina , non continetur tamen nomine Poenae relpedu homi- num ; quia non inflidum eft Authoritate Civili. Septimo , fi Malum inflidum minus fit , quam bonum , quod Cri- men commiflum naturaliter fequitur , Malum iliud Tub definitione Poenae non comprehenditur ; nam Pretium potius eft five redemptio Criminis 3 quam Poena. Cum natura Poenae finem ejus contineatnem- pe reformationem Civium. Sed Poena quae minus moleftiae habet , quam habet Crimen jucundi , effedum contrarium operatur. Odavo , fi Poena Lege ipfa prasfcripta 8c terminata fit , poft Cri- men autem commiflum inrligatur Poena major-, excefTus Poenae po- fterioris fupra priorem Poena non eft , fed fadum hoftile. Cum enim Punitionum finis , ultio non fit , fed terror ; terror autem Poenae ma- joris nondum cognitae , minoris Poenae determinatione rollamr , ad- ditio ilia , Poena non eft. Ubi vero Poenam nullam Lex praefcripfit , ibi quicquid a Civitate infligitur naturam Poenae habet. Qui enim Legem , cujus violatio Poenam meretur , quae tamen fcripto nondum definitur, violat, indefinitam expedat Poenam , id eft arbitrariam. Nono , Malum inflidum ob fadum nondum Lege vetitum , Poena T 2 , non I4§ Be Civitate. Cap* 2&. non eft, fedfadum hoftiie. Nam ante Legem, tranigreffio Legis elle non potuit ; Poena autem fadum fupponit probatum &judica- turn , violationem Legis elle. Decimo, Malum inflidum in Perfonam Civitatis , Poena noti eft, fed fadum hoftiie , ut quod Authoritate publica , id eft Authoritate' ipfius Perfbnae Civitatis non infligitirr. Poftremq , Malum inflidum hofti manifefto , nomine Pcenae non eomprehenditur ; quia hoftes Gives non funt. Quanquam autem Gi- ves ante fuerint , fi fe hoftes tamen poft declaraverint , non ut Cives, fed ut hoftes patiuntur. Sequkur hinc fi Givis fado aut verbo, fciens Sc deliberate Perfbnae Civitatis Authoritatem negaverit (quaecunque Poena Crimini i^efe Majeftatis Lege prasfcripta fuerit ) puniri tamen, cumfeiam hoftem Civitatis effe declaraverit Poena arbitraria jure poteft tanquam hoftis. Pcenae Divine funt vel Hnmanx. De illis dicemus alio loco magiV proprio inferius. Htimana (xmt illae Pcenae, quae Authoritate humana infliguntur; funtque vel Corporate* , vel Tecmima , vel Igncmima , vel Incarcera- te, vel Exilium , vel ex his mixta. Teen a Corporate* eft quae infligrtur in corpus per voluntatem infli- gentis ; qualia funt verbera , vulnera , & car urn rerum ablatio , qua? corporijucundaeexiftentes , prius poflidebamur. Quarum Poenarum alias capitales.aliae minores funt. Capitaiis , eft mortis inrlidio, five Gmplicis 5 fivecum cruciatu. Minores Pcenae iunt verbera, vulnera, vincula omnifquealia corporis afllidio, quasfua na- tura non funt lethales ; etfi enim per accidens aliquod non praevifimr mors fequatur , non dicetur Poena Capitaiis. Poena pecuniaria eft ablatio non folum Sumrnae alicujus Pecuniae , fed etiam cujufcunque rei Pecunia commutabilis. Quod fi Lex Pce- nam definiat Pecuniariam , eofine ut a tranfgreiToribus Legis Pecu- niam auferat , Poena proprie loquendo non eft , fed Privilegii , five exemptions a Lege Pretium ; quia fadum ipium non abfolutevetat Lex talis Civibus omnibus , fed illis tantum qui pecuniam definitam non poflunt fblvere. Sedin Legibus Naturae, & Legibus de cultu Divino aliter fe res habet. Nam fi in eos qui fine caufa jtiraverint , mulda ftatueretur pecuniaria, pecunia ilia pro Legis difpenfatione haberi non poflet, cum Leges Divinae & Leges Naturae fint indifpen- fabiles. lonominia inrlidio eft roali , cui a Civitate nota apponitur turpitu- dinis r v^l deprivatio Boni quod a Civitate pro Honore concefTum eft. Cap. 28, Be Chitate. 14^ eft. Sunt autem quaedam naturaliter honorifica , ut Fortitude, Ma- gnanimitas , Prudentia , aliaeque Corporis & animi facukates. Alia honorifica fada funt a Civitate , ut Infignia , Tituli , Officia, & quae- eunque gratia? apud ilium qui Summam habet Poteftatem , figha fin- gularia. Priora ilia colli Lege non poflunt. Pofteriora a Civitate propter Crimina , colli poflunt & Poena? proprie funt. Per Incarcerationcm intelligo quamcunque Libertatis Corporalis ablationem , quam duabus de caufis Civitas propter Crimen collie. Quarum altera eft , ut cuftodiatur reus ne aufbgiat , altera ut fit pro Poena condemnati. Prior harum Poena non eft ; quia a^tequamlu- dicetur nemo jufte puniri poteft. Malum itaque quod quis reus ante- quam audiatur & condemnetur , per cuftodiam patitur , plus quam cuftodiae neceflarium eft, contra Leges Naturae infligitur j Pofterior, Poena eft ; quia a Civitate , & propter Crimen auditum 3c judicature infligitur. Exilium eft.quando propter Crimen condemnatur Civis ad exeun- dum e dominio Civitatis , live pro tempore , five in perpetuum - } vide- turque fua natura fine aliis circumftantiis , Poena non eile , fed potius Aufugium, vel mandatum publicum fugiendi Pcenam. Hujufmodi Pcenam in Civitate Romana negat efle Romanarum Legum fcientifli- mus Cicero ; Exiliumque periclitantium Civium Refugium vocat. Nam qui exulat , fi tamen bonis fuis reditibufque frui permittatur , lolam cceli mutationem patitur, qua? Poena non eft ; neque ad Civita- tis tendit utilitatem,qua? Pcenarum finis eftJed potius damnum. Qui enim a Civitate expellitur hoftis fit Legitimus. Verum fi quis non roodo in Exilium miflus fit, fed & fortunis fuis fimul muldatus fuerit, Poena ejus inter Pecuniarias numeranda eft. Punitiones Civium innocentium , five graves , five leves , funt om- nes contra Leges Nature, & aciiones hoiiiles. Punitio enim illorum rantum eft , qui Crimen commiierunt. Csterum in hominem Innocentem Mali cujufcunque inflidio , fi Civis non fit, fi fine prscedentis alicujus padi violatione fiat, fi deni- que eo fine fiat ut juvetur Civitas , Legis Naturalis transgrefiio non eft. Gmnes enim homines aut Cives funt aut hoftes, aut pacro inter Civitates amici funt. Sed contra hofies a Civitate ludicatos, a quibus damnum Civitati <=xfpedatur , lure Natura? bellum facere liciturn eft; in quo bello neque gladius judicat , neque Vidor diftinguit quatenus ad tempus prasterituminter Nocentes & Innocentes, neque cuiquam parcit , nifi quatenus conducit ad falutem Civium. Hinc enim manife- ftum eft in Cives eosqui Auchoritatem Civitatis pernegaverint vin- T 3. didam 1 tyo' ®e Civitate. Cap. 28* didam extendi lictte pofTe , non folum ad ipfbs , fed etiam ad pofte- ros eorum ulque adtertiam & quartam genera tionem nondum exi- ftentes , 3c per confequens fadi a patribus fuis commifii infontes ; quia Cri minis hujus narura confiftit in eo , quod Civitatis regimini renuntiant , id eft fe Civitatis hoftes efTe profitentur. Qui autem fic faciunc , non ut Gives , fed ut Holies puniri jure pollunt. Premium dici folet , turn quod gratis , turn quod ex Pado datur. Quando autem ex Pado , pro mercede fumitur , & beneficium eft pro bono praeftito vei promifib deb i turn. Quando autem gratis da- tur, beneficium eft adantis gratia pro feci: una , eo fine ut caeteri Cives ad Civitati bene ferviendum excitentur; & proprie Premium appel- latur , differtque a mercede 3 quae debitaeft. Etfi enim Cives omnes, defertis rebus domefticis,fervire Civitati etiam fine Mercede, fi opus fic , obligentur : id tamen non a Lege Nature neque Civitatis infti- tutione eft , nifi Civitas defendi alias non poffit. Supponitur enim 9 ilium qui Supremam habet Poteftatem fortunis Civium omnium ssque uti poile , quibus , qui Civitatem defendunt , fuis ipfbrum re- bus relidis remunerari debent: adeo ut militum infimus Militiae Mer- cedem ut lure debltam poftulare poffit. Beneficium a Summolmperante in Civemcoilocatum , metu ne Civitati noceat , Premium non eft : quia metu extorquetur: neque inlmperante^^ eft , fed potius facnficium , quo Civem malevo- !um eundemque potentem placare cupit : nec ad obedientiam , fed contra ad ma] o rem contumaciam Cives alios excitat. Mercedum autem alias certs font , folvunturque ex Tltefauro pu- blico : alise incertae, oriunturque abexecutione ipfius Minifterii: lunt autem faepiffime Civitati noxiae : ut in Mmifterio ludiciorum.ubi duo inde oriri loient Incommoda : Quorum alterum eft Incrementum li- tium. Vbi enim ex multitudine litium oritur Judicibus Beneficium, folent plerique numerum litium quantum pollunt reddere majorem. Alterum eft quod diverfbrum Tribunaliumludices certaturi funt inter fe quis ad Tribunal Ilium ab aliis Tribunalibus. plurimas lites retrahat* Sed in Minifteriis Executionis incommoda ilia locum non habent. Atque haec dida fint de Pcenis & Premiis , quae funt quafi Nervi & Tendines , quibus moventur Civitatis arms. Hadenusde natura Homsnis , quern fuperbia aliseque Paffiones ad fubmittendum fe regimini alicui compulerunt ; & Kedoris ejus Po- tentia ingenti difierui , comparans ilium magno illi Leviathan , de quo cap. 41. Iobi, dicit Deus: Non eftFotefias fuper Terr am , qua corn" fmtmeL Fdlweft, it a m non mttmt. Vidn fablimia omnia infra fi ; Cap. 25?. &i Civitafi. lyi Rex eft omnium ftiorum Superbia* Quoniam autem tnortalis eft, & ut alia terrena omnia corruptioni obnoxius : 8c quia in ccelis ( quan- quam non in terris ) eft quod metuat , & cujus Legibus obedire de- bet : dicam in duobus Capitibus proxime (equentibus de morbis , 8c caufis mortis ejus , & de Legibus Naturalibus quibus obedire obli- gatur, C A P V T XXIX. De iis rebus qua Civitatem labefaclant y tenduntque ad dijjolutionem ejus. QUanquam immortale nihil fit , quod mortales faciunt , Ci tamen rationis ufum , quern fibi arrogant homines haberent, fieri poflet Civitas adeofirma, ut ab internis faltem morbis interire non poflet. Nam fi Inftitutionfs ejus fpedemus finem , videbitur fada ad vitam generis humani , vel Legum Naturalium , vel luftitis ipfius ( a quibus vitam accipit) durationi asquaiem. Quoties ergo non vi exter- na led feditionibus internis Civitas deftruitur,cu!pa eft Inftituentium. Homines enim , quamquam confligendo^que mutud vulnerando de- feffi,in unum aedificium libenter coalelcunt: condendarum tamen Le- gum ad eum finem conducentium & quibus adiones fuas regerent ne- ceflarium, imperiti , patientiaque & humiliate carentes quoties am- plitudinis fuse rudes 8c moleftas eminentias refecandas efle vident , in Civitatem nifi ab architedo peritiflimo compingi non pofTunt , qua; firma futura (it , nec vel ipfos , vel eorum pofteros ruina opprimat. Inter Infirmitates Civitatis primo loco ponendae font ills , quasab imperfeda nafcuntur Inftitutione , fimilefque font corporis naturalis morbis illis , qui procedunt a Generatione vitiola. Quarum una eft , quod qui Regmm oh mere conatur , contentm quan- doque fit Toteflate mmore , quam qua ad Sa luJevTCiv itatis Heceffkrib requi- ritur. Contingit inde ut Poteftas ilia quaT neglecfa erat , quando ad publicam lalutem refumenda eft , refumptio ejus injufta vifa , multos (irnul Cives ad fedinonem ( dataoccafione ) provocet ; eodem pla- ne modo quo corpora puerorum a Parentibus morbofis , aut mom immaturae fubjeda funt , aut humores noxii a prava generatione orti erumpunt infcabiem 8c ulcera. Quod autem hujufmodi jura nece£ faria Summi Imperantes fibi negent , Non Temper ab ignorantia id faciunt, fed aliquando ab eo , quod eadem jura arbitrio fuo recipe- re fe pofTe fperant. Sed rem non rede fupputant, Cives enim , qui ilium : i y 2 Be Civitatc* Cap, 1 9 . ilium impediant , \ Civitatibus aliis , qui ad Civium ftiorum falutem vieinos debilitandi opportunitates raro praetermittunt^uftinebuntut. Sic Thomas Archiepilcopus Cantuarienfis contra Henri cum Secun- dum a Papa fuftentatus eft , eo nomine quod Guilielmus Rex Liber- ties Ecclefiae Romans noriviolaturumfeefle juramento promiferato Eodem mo do Barombiis Angliae ( quorum ope Guilieimus Secundus ad Reg n u m in fe a fratre fuo majore transferendum ufurus erat ) po- teftas ab ipfo Gullielmo auda eft in tantum , ut non confifteret am- piius cum Poteftate Regia; unde rebellio contra Regem Iohannena cuts eft, Sc adjuta viribus Regis Gailiarum. Neque in fblis*Monarchiis contingit hoc , nam in Civitate Roma- na,fub Senatu populoque Romano } (uhi neque Senatus neque Popu- lus Sum mam habuit Poteftatem ) feditiones mnumerae indies tiafce- bantur , & belia Ciyilia a Grace his , Satwnino , Mario , Sylla , Tompejo, C&fare , quibus extinda tandem eft Democratia Romana. Secundo loco Civitatis morbos illos noto , qu i oriun tur a veneno dodrinarum feditio/arum ; quarum prima eft , bo narum & malarum aUiomim ludicem effe Civem privatum quemlibet. QuaTquicfem in con- ditione natural i , nondum exiftentibus Legibus Civilibus,atque etiarn in Civitatibus quod attinet ad adiones quae nulla Lege prohibentur vera eft. Mamfeftum alioqui eft , Menfuram Boni Sc Mali in adio- nibus , efTe Legem Civilem j Iudicemcjue effe , qui Summam ha- bet Poteftatem. Ab hac dodrina eft , quod Gives mandata Civi- tatis judicare Sc difputare difcunt ; deinde obedire vel repugnare arbitrio proprio 5 unde Civitas in fadiones difcinditur Sc de^ bilitatur. Dodrina alia qua? obediential Civili repugna t , eft , quicquidfa* clot Civis qmemque contra Confcientiam (nam , Peccatum effe ; quae do- drina ab eo nafcitur , quod ludices ie faciunt homirieTBbni Sc Mali. 0 Confcientia enim Sc judiciu m hom jnis eadem res eft, &erroribus obnoxia. Etfi ergo is , qui nulla Lege Civili obligatur 3 contra Con- fcientiam agens peccet , propterea quod adionum fuarum regulam aliam non habet , praeter fuam ipfius Rationem , aliter tamen le res habet in lis , qui Legibus Civilibus fefe fub.mifer.unt ; ubi;non privata fed publica Lex unicuique Civi pro Confcientia habenda eft. Alioqui in tanta Confcientiarum id eft Opinionum privatarum varietate , ne- ceilario Civitas dividetur , nec Summas Poteftati obediet quifquam, siifi quatenus iibimetipfi vifum erit. Tertio eft , quod docetur vulgo , Fidem (§ Sa ntlkatem acqmri $tu- dk & mtiom non po/fe 7 fed (upermttiraliter Injpiratas , vel infufa* effe ~ *" Quae, Cap. 29. Be Civil die. ryj Quae fi concedatur, non video quare Fidei fu» rationemquifquam reddere teneretur 5 aut cur homines Chriftiani non eflenc omnes Pro- phets y vel cur unufquifqueinfpirationiem propriam legibus Civita- tis non praeponeret ; id quod iterurn eft Xudicium Boni & Mali fibi arrogare , negledifque Civitatis Legibus regendos fe prasbere abar- bitrio proprio , vel aliorum privatorum hominum, qui fe fuperna- turaliter Infpiratos efle mentirentur. Fides ab audku nafcitur ; audi- tus autem uniuscujulque a rebus contingentibus eft , quibus in pras- fentiam eorum , quos audire utile eft , conducimur. Qua? res con- tingentes refpedu noftri, a confilio Dei proHcifcuntur , non funt tamen fupernamjales , led rantum propter mukitadinem non facile obfervabiles. Fides &Sandkas etfi rarcs , non ideo funt Miracula , fed procedunt abeducatione , difciplina , corredione , aliiique cau- fis naturalibus , quibus Deus utitur in iliis quos elegit , quo tempore ipfi vifum eft , inftruendis. Repugnans obediential Civili do&ri na qua rta eft , Legibus Civili- hm fubdnum ejfe ilium , qui Summon habet P ^tor^rS upditum efle- ilium Legibus Nature verum eft 3 Leges enimlllcS Divinas funt , ne- que poilunt ab Homine vel Civitate quacunque^a brogari , Sed Legi- bus quas Civitas , id eft quas iple tuierit fubditus non eft. Non eft enim cui fubjiceretur praeterquam fibi. Qui autem fiiis ipfius tantum Legibus obligatur liberrimus eft. Non viderunt autem qui Summum Imperantem obligare voluerunt , erigendam fibi eile Poteftatern quas ipfum puniret , <8c ad hanc puniendam Poteftatem aliam, ita ut nulla omnino conftaret Civitas. Eodem tendit dodrina quinta , Civem mnm qHe7nque Bonoru m fuo- wra ita abfolutum ejfe Dom tnum , *vt Dominium Ctvitatx in Bona eadem excludatw . Civem qm'dem unumquemque in bona fua Dominium proprium, quod Ius Gvium casterorum omnium excludit , habere non negamus. Sed Dominium illud a Summa Potefiate habec , fine cujus protedione quicquid habet non alio jure haberet quamquicun- que alius ,* quia omnia edent omnium. Verum fi Ius etiam ejus qui Summam habet Poteftatem excluderetur , protegere Gives non po£- fet , neque abhoftibus externis neque ab injuriis mutuis , 6c proinde non amplius eflet Civitas. Dodrina fexta eft quas contra eflentiam Civitatis aperte, pugnat, rrempe , Summ.im Fcteftatem pofQ dividi. "TjuTd cnim aliud eft Pote- ftatem Civitatis dividere , nifi di 'ffoTUei e 5 Poteftates enim diviias mu- tuofe r l e a ruunt. QH^madmodum autem doctrinas erroneae , ita etiam aliquando V- exem- • 154 ~ &e Civitate* Cap* 29, exempla Civitatum vicinarum ad rnutationes Politiae prasfentis hor- tari fblent. Ita populus Ifraeliticus ab imitatione Gentium vicinarum a Deo rege fuo defkientes , Prophetam Samueiem eligere fibi Re- gem novum compulerunt. Sic etiam in Graecia antiqua , Civitates minores perpetud turbabantur a Seditionibus Civium , quorum alii Lacedasmonios imitati Ariftocratiam $ alii Athenienfes admirantes , Democratism poftulaverunt. Neque dubico quin noftrorum multi belium , quod nunc geritur in Anglia libenter videant ; nihil ad di- vitias comparandas arnplius opus efie arbitral! , quam ut cxemplo Batavorum Regem f uum exuerent , mutationi regiminis divitias im- putantes , quas homines illi fua indaftria acquifiverunt. Homines enim Natura fua novitatis avidi , turbarum initia amare fblent, etfi earundem duratione offendantur ; quemadmodum qui a calore fan- guinis laborant prurigine , propriis unguibus fele lacerant , ita ut do- lorem tolerare ampliiis non valentes morbum agnofcant. Seorfum in Monarchiis , inter Rebeilionis caufas maximas nu- merari poteft Librorum Politicorum Sc Hiftoricorum quos fcripfe- runt veteres Craeci & Romani , lectio 5 luvenes enim , aliique qui- cunque Rationis folidas Antidoto muniti ante non fuerint, rerum ab illis belio magnirice geftarum , vividam jucundamque impreffio- nem concipientes , caeteras eorum acliones ficut admirantur, Civita- tumque iilarum magnitudinem imputant , non ( ut oportuit ) virtuti quorundam Civium , fed regiminis forrnae populari. Ab horum Li- brorum ( inquam ) lectione eft, quod nonnulli homines Regem fuum interfecerunt , quia facinora talia apud feriptores iilos non flagitia , ut funt , appellantur , fed maxirnis laudibus extolluntur , modo an- tequam interfkiant \ Tyrannum appellent. A leclione eorundem li- brorum eft , quod qui Tub Monarcha vivunt , fequidem fervos , illos autemqui Democratice gubernantur , fblos efie liberos dicant. Mihi ergo Monarchiis nihil videtur damnofius e(Te pofle , quam permitte- re , ut hujufraodi libri publice doceantur , nils fimul a Magiftris fa- pientibus quibus venerium corrigi poffit remedia applicentur. Mor- bum hunc comparare libet cum Hydrophobia , nempe morbo , qui oritur a morfa canis rabidi. Quemadmodum enim is quern canis ra- bidus momordit , perpetuo fit! cruciatur , aquam tamen qua Tola fanari poteft horret : ita is qui opinione de Tyrannicidio infedus eft, contra Monarchas latrare non definit; 8c quanquam nifi a Mo- narchal potentia , fanari non poffit , propter tamen Tyrannophobiam quandam , habentes horret. Sicut estiterunt Doclores quidam , qui tres Animas in eodem Homine Cap. 2.9. Be Civitate, iy y Homine effe docuerunt ; ita etiam funt qui plures Animus ( id eft plures fumme Imperantes) in una&eadem Civitate elfeJuftinucrunr, , Supremum Sttmmo , Canoms , Legibm , & AmhoYUatem qaandam Spi-~ ritmkm Civili apponentes , 8c lane multis id perfuaierunt orationi-- bus , quibufdamne a feipfis quidem intellects , obfcuritate tali de- tegentes efTe in regnis Regum Chriftianorum , regnum aliud Spiri- tuum five Lemurum , ambulantium in tenebris. Itaquein omni Ci- vitate duae eflent Summas Poteftates •> quod cum effentia Civitatis flare nullo modo poteft. Ilia enim Temporalis & Spirittfdii diftinctio inanis , nihil impedit , quin Civitates duaefint , & unufquifque Ci- vis fubditus fitduobus dominis. Cum enim Poteftas Spiritualis lus declarandi quid fit leccatum , fibi vendicat , vendicat per confequen- tiam lus declarandi , quae fiat Leges ; quia Peccatum nihil aliud eft, praeter tranfgreffionem Legis. Rurfus , Poteftas Civilis lus Iibi aflu- mit Legiilationis. Omnis ergo Civis daobus Dominis obedire obli- gatur. Quod eft impoflibile. Ubi ergo Poteftates illae in eadem Ci- vitate fe mutuo opponunt , imminet perpetuo perieulum a bello Ci- vili unde tandem diilblvatur. Authoritas enim Civilis cum viiibilior & in luce clariore pofita lit , magnum ad fe numerum hominum ad- du&ura eft. Poteftas contra Spiritualis , quanquam in Diftindio- num Scholafticarum & verborum nihil fignificantium tenebris deli- tefcat , adfequoque hominum numerum attrahet , qui fufficiat ad turbandam , fi non ad deftruendam Civitatem , propterea quod magis metuuntur Sfiriim quam Homines. Atque hunc Civitatis morbum Epilepfias , five morbo caduco ( quo qui apud ludasos la- borabant , inter Dasmoniacos numerabantur ) comparare licet. Sic- ut enim in Epilepfia Spiritus five ventas quidam praeternaturalis in capite 5 Nervorum radices obftruens concutienique 5 motumque e-orum naturalem tollens , illos , qui hoc morbo laborant , aliquan- do in aquam aliquando in ignem conjicit 5 ita etiam in corpore Civi- tatis , quando membra movet Poteftas Spiritualis per terrorem Pce- narum aeternarum , & fpem Prsemiorum , aliter quam a Poteftate Civili ( qua? Anima Civitatis eft ) moveri debent , verbifque novis & peregrinis intelle&um fuffocat , lequentur ( quafi convulfiones ) diffi- dia Civium j unde Civitas aut flu&uantibus legibus diluetur 5 aut in Belli Civilis incendium conjicitur. Eft etiam in Civitatibus aliquando morbus Febri tertianas compa-- randus , nempe quando maji Cives odio Regiminis vel Regentis , vel eo quod utile fit ipfis bellum Civile , Pecuniarum necellariarum ■ ad falutem Civitatis a Givibus conferendarum collationem calumniis^ V %■ regen- 1 5 6 Be Civitate. Cap. 2f . regentium ltnpediunt. Itaque qui Summam haber Poteftatem , Pe- cuniae ad Thefeumm publicum affiuxura imped it urn videns , prime* fecontrahit ; deinde quando vim Sc motum poftulant negotia publi- cs , cogitur ad ftratagemata politica , quibus fupplementa parvi rao- roend cum mtilta difficulrate , &iaepius exig.it , nec ea gerendis re- bus fufficientia. Itaque vi tandem obftrudio ilia tollenda eft , & Pe- ctin lis ad publicum Thefeurtim via aperienda , aut Civitati pefeun- dum eft. Eodem mode in Febri , quando mefeuli humore venenata obftruuntur, Venae quas ianguinem naturaliter in cor infundunt, non, ut (olet fieri, fupplentur ab Arteriis, inde algor iequitur primo, artuumque tremor & contradio 5 deinde ardor vehemens , Sc cordis labor , ianguinis per mufculos tranfitum vi aperientis , Sc exiguis interim content! refrigeriis , donee aut ( vincente Natura ) perrucn- pat fanguis , humorque venenatus exfudet $ aut ( vida Natura ) fe- quatur mors. Eft Sc alius morbus , pra^fertim in Civitate populari , qui Pleurlti- dem refert; .nimirum 5 qiiando divitia? publicas,extra alveum proprium in unum vel paucos Cives confluunt ; quemadmodum in Pleuritide extravafatur fanguis in Mernbranas pedoris., Etiam Civis unius nimia popularitas morbus Civitati periculofus eft. Populusenim qui Civitatis Legibus regendus eft , ad obedien- tiam uni Civi prasftandam, blanditiis , abobedientia Legibus Civitati debita abducuntur. Sed hie Civitatis popularis potius quam Monar- chic morbus eft, cujus exempla habemus in Civitate Romana, Man- lium, Marium.Casfafem, alioique 5 Sc in Civitate Athenienfi Alcibia- dem , Pififtratum , Sec. Morbus alius , prseiertim in Monarchiis , eft magnitudo immode- rata unius alicujus Vrbis; nempe quando tanta eft 3 utpoffitexfe ipfa exercitum fubito Sc conferibere Sc alere ; item oppidorum in* corporatorum mukitudo. Sunt enim totidem Civitates minores in rnajorejquafi in hominis Naturalis inteftinis totidem lumbrici. Etiam difputandilibertas defummae Poteftatis lure , morbus fatis moleftus eft , qui genitus ab iis qui fibi videntur dodi Politic! , hi faece po- puli , facit ut perpetuo de Legibus fundamentalibus garrientes , Ci- vitatem inquietam faciant 5 referunturque ad vermiculos quos Afca- ridas vocant Medici. His addi pofTunt Bulimia id eft appetitus infatiabilis Dominii di!a- tandi , quo perierunt olim Civitates Athenienfis Sc Carthaginenfisj kern Civitatum vidarum retinendarum , quae quali Tubera adhaerent, procuratio 5 Sc praeterea Otii Sc Lux mix quafi Lethargia. Poftre- Cap. "30. . Be Homme. 1-3*7 Poftremo , quando in Bello five externo , five inte&ino luperatur Civitas , ica ut Gives a Civitate protedionern ulterius expedare non pofjivt , Civitas dilTolv itur 5 & Civi unicuique protedionern fibi ar- bitrio fuo quasrere liberum eft. Is enim qui in Civitate Sum mam ha- bet Poteftatem, anima publica eft , quae Civitati d-zt vitam 8c motiimj qax com exfpirata fit, non ampiiusab eareguntur Gives, quam regi- tur ab anima quam expiravit cadaver mortuum. Quanquam enim Sum mi Imperantis lus , nifi a leipfo extingui non poffit ; obligatio tamen Civium per Civkatis diffolutionem omnino tollitur* C A P V T XXX. Be officio Summi Imperantis. SUmtni Imperantis Officia ( five is Monarcha fit five Ceetus ) ma- nifefte indicat Inftitutionis Finis nimirum Salm Topuli : quam Le- ge Natural obligatur quantum poteft procurare : 8c cujus rationem Deo , 8c iili foli tenetur reddere. In Salute autem Fopuli comprehen- do non foltim Civium vitam , fedetiam Commoda vitas, quae Cives finguli , fine Civicatis damno velpericulo fibi jufte acquihta tenue- rint. Sed faciendum ita ede intelligitur,ftudium fiium non Individais ap- plicando : led Providentia univerfali, per inftrudiones publicas turn a Dodrinis , tumab Exemplis , turn etiam per Leges falubres quibus Cives finguli adiones fuss applicare pofiunt. Quoniam autem luribus Summas Poteftatis EfTentialibus de qui- bus didum eft Cap. 18. fublatis , Civitas diftolvitur , reditque om- nium in omnes belli calamitas (id quod Civitati malum maximum eft) Summi imperantis Officium eft Iura ilia retinere integra. Itaque con- tra Otlicium facit , primo,fi ea vel aliqua eorum deponit, vel ad alium transfers Qui enim Media, idem Finem deferic. Et per confequens, Legibus Civilibus fe fubjicere; Poteftati Iudicandi; Bellum indicendi, vel Pacem faciendi ; Milites alendi , quando 8c quomodo ipfi vifum fuerk 5 Miniftros turn Pacis , turn Belli eligendi ; 8c quae Dodrinse Paci, 8c Bono publico conformes funt, ftatuendi Poteftati renuntiare contra officium eft. Secundo, contra Officium ejus eft permittere , ut lurium horum Eflentialium caufas &fundamenta popuius ignoret % quia perignorantiamharum rerum Cives feduci ad feditionem facile poflunt 8c folent. Horum autem lurium fundamenta eo magis doceri debent quod V 3 luris xjS Be Homine, Cap, 30. Iuris naturalis font , non Civilis ; 8c punienda eorum tranfgreffio 3 nori ut tranfgreflio Legum Civilium,fed yindieanda uc fada hoitiiia. Con- tinent enim rebellionem, id eft Legum Civilium firnul omnium trans- greflionem vel potius repudiationem - 3 8c propterea Lege Civili fru- ftra prohibentur. Sunt qui lura hasc Eflentialia , quibus redores Civitatum Potefta- tern abfolutam habent,nullis rationibus probari pode diditant. Nam fi poflent in aliquafaitem Civitate , aliquo tempore , agnita tandem ab aliquibus eflent. Sed non rede arguunt,tempus enim erat, in quo ne aedificare quidem mediocriter potuere homines 5 atqui qui inde fundamenta & principia artis asdificandi nulla efle concluderet, ab- furde faceret. Tempos , 3c Induftria novas indies fcientias in lucem proferunt.Etfi ergo homines Civitates mas fine perfedione ultima in- ftituerunt,ita ut alias citius, alias tardtus vitio ab inftitutione corruant, impoffibile taraen non eft , ita Civitatem inftituere , ut ( nifi per vim externam) nunquam peritura effet. An Principia quas fupra pofui,hasc praeftare pofBnt , nefcio $ talia tamen funt, qualia inveniuntur in Scri- pturis Sacris ; ut manifeftum erit 3 cum de Regno Dei ( miniftrante Mofe ) in ludasos, populum fuum per padum vetus peculiarem, di£ feram. Rurfus dicunt , etfi Principia aliqua elTent , quae id prasftare po£ fent$ quoniam tamen hujufmodi Principiorum capax non eft vulgus hominum,fruftra ellent. Utinam non minus dodrinas Civilis incapa- ces effent Cives divites 3c potentes , iique qui habentur Dodi quam funt Plebeji. Conftat enim , Dodrinas Civilis difficultatem non tam oriri ab obfcuritate , quam ab eorum , qui docendi funt Cupiditati- bus : Potentes enim Potentiamaliam , quas cupiditates eorum refras- nare poult : 3c Dodi Dodrinas quibus Errores iplbrum poflunt de- tegi , non facile patiuntur , ne Authoritas eorum apud populum inde minuatur. Hominum autem ex plebe, animi, nifi a Potentioribus di£ torqueantur,aut Dodorum opinionibus fcribillati fint,inftar chartas puras impreffionem ab Authoritate publics quarnlibet accipiunt. Na- tiones integras 5 ut in Religionis myfteriis maximis 8c difficillimis , 3c fupra rationem pofitis , acquiefcant, docebuntur ? prasdieando au- tem 3c docendoea , quas cum ratione naturali exquifite congruunt, Dodores non fe facient intelligi ? Conftat ergo in luribus Summas Poteftatis(quasiunt Leges naturales)intelligendis nullam elTe difficul- tat em (dum illi,qui Summam habet Poteftatem^manet Potentia Inte- gra) quam quas vel ab ipfius } vel iplbrum quorum opera in adminiftra- tione Civitatis utitur 9 culpa oritur, Illius ergo eft , videre , ut Cives rede. Cap. 30. Be Civitaie. _ jfyjp rede doceantur: nec officium tantum , fed etiam Beneficium eft, quod maxime omnium ad fui ipfius 3c Civium fborum vitam faepiffi- me pertinet. Ut veniam jam ad dodhinas particulates quas populus docendus eft, prima eric , ne Formas Regiminis,quas ingen:.::us vicinis con- fpicitint, plufquam formara Civitatis propria adament , aut in.ntari cupiant , quantamcumque Gentium aliarum profperitatem videant. Non enim ab Ariftocratia , vel Democratia , aut Moriarchia , led ab obedienria & concordia Civium in quacunque Civitate res fecundas oriuntur. In omni Civitatis genere , fublata obedicnc'a ( & proinde concordia ) Civium, non rnodo non florebunt Cives , led Civitas brevi tempore didolvetur : iique qui fine Summa? Poteftatis Autho- ritate corrigere tantum Civitatem vellent , earn tandem non corrigent led deftruent : quemadmodum ( in fabula ) Tela, Bliss decrepiti Patris juventutem renovarecupientes, confilio Medez ilium difTecuerunt,& nefcio quibus herbis commiftis coquentes , occiderunt , non reno- varunt. Hujufmodi reformandas Civitatis ftudium , fimile ejus quod prohibetur a Deo in Decalogi mandato primo , Non babebii coram me Dsos altencs. Secundo , docendifunt , ne alicujus Civis vel Ccetus (prsrerquam fummi) quantumcunque confpicui , aut virtutibus admirandi cuku, ita feducantur,ut i 11 i obedientiam aut honorem Sammx Poteftati pro- prium , deferant , & pro perfbna Civitatis reprasfentativa habeant* Signum enim eft , populum Ilium amantis , Zelotypia : Cives autem blanditiis 3c Popularium adulatione ut feducantur pati , quail Civita- tis proftitutio quasdam eft , 8c tranfgreffio Mandati lecundi. Tertia eft, ut doceantur quam grave fit peccatum Summo Impe- ranti ffiveisMonarcha fit, {ivq Ccetus ) maledicere, de potentia ejus difputare vel quocunque modo ilium nili honoris caufa nominare , quibus rebus contingat ut a Civibus parvi fiat, & obedientia eorum, in qua confiftit Civitatis lalus remittitur , quas Mandati tertii tranf- greffio eft. Quarta eft , ut , quia populus officia lua doceri non poteft , neque quis fit cui obedire debeat (cire nifi a propriarum occupationum tem- poribus 5 tempora quasdam eximantnr , quibus ad audiendum Doclo- res fuos convenire debeant , ubi Leges recitentur &c explicentur, 5c cujus Authoritate latae fint , doceatur : officium Imperantis eft in hanc rem loca, tempora, & Doeroresconftituere. Apudludsos, feptimo quoque die ( quod Sabbatum vocabatur ) Lexeorum Civilis legebatur in Templo, vel in Synagogis explicabatur : quo die a labo- ribus i6q De Civ it ate. Gap . xibus fuis omnibus requieverunt : Rex iis quis eflet often debatur, nempe Deus : Deum adoraverunt : eidem gracias pro redemptions fua a jfervicute /Egyptiaca , aliilque ejus benefices reddiderunt : 6c tandem quod diei reliquum erac , gaudiis non prohibitis confumpfe- runr. Itaque poteftatis Dei abfblutae , non modo ut Dei , fed etiam> at Pa do Iudaeorum Regis lus in Decalogi Tabula prima continetur. £t quoniam Puerorum inftjtutio prima dependet acura Parentum fuorum fbla : doceri iilos voluit quinto loco Deus , ut Parentibus pro illo tempore obedirent- , Sc in perpetuum honorarent. In Prin- ciple enim apud omnes gentcs Pater in filios Summam habuit Pote- ftatem , vitaeque necifque arbltrium. Itaque etfi in conftituendis Ci- vitatibus j Poteftati tali neceflario Patres renunciaverint , honorem tamen propter alimenta &educationem debitum derelinquere , ne- ceflarium non erat. Officium ergo Imp e rant is eft , ut mandatum hoc Decalogi quintum imitetur. Porro , Officium imperantis eft , ut Gives Iuftitiam doceantur : id eft,ut primOjne quis Civis Civem alium occidat,aut corpori damnum inferat fine Authoritate publica:quod eft Mandatum fextum: violatur autemnon modoab iis , qui dolo aut (utajunt)turpiter interiiciunt,. fed etiam ab iis , qui hoc fa cere le neceilario tuendi honoris caufa di- dfcitant : homicidiumque eft tota ilia vanorum hominum provocan-- tiumad gladios confuetudo : quam Civitatesfere omnes fub graviffi-- mis pcenis ha&enus fruftra prohibuerunt. .Nec quibus omnino Legi- busextingui poffit video, nifi forte Legibus jam faclis addatur quo- que hasc : ut quicunque nobiles funt aut haberi cupiunt , juramento obftringantur , neaut concivemad certamen (ingulare provocent , neque provocanti refpondeant : quo fiet ut laudis ilia He&oreas (etfi Civem quemquam ab Heclore occifum efTe nufquamlegimus) avidi- tas , non modo pcenis aliis , fed etiam infamia perjurii temperetur, Sc provocatus pugnam declinandi praetextum habeat honeftifli- mum. Docendi praeterea Gives funt , quam gravia mala fiat, inprimis ho- noris conjugalis , Sc deincle bonorum quorumcunque concivis tum violentatum fraudulenta ablatio : quantoque damno luftitias publican Sc Pads communis , in cognofcendislitibus , aut teftes , aut judices corrumpuntur. Atque hxc continentur in Decalogi Mandatis fepti- mo, oclavo, Sc nono. Poftremo docendi funt , non folum Fa&a Injufta , fed etiam facien- diconfilia& propofita Injufta eiTe , etfi factum ipfum contingatim- £>,ediri, Atque hoc eft quod probibct Mandatum decimum. Summa denique Cap. jo. De Chitatc. rfcs denique Tabulae fecaadse ad unum reducitur Praecepfum 3 Diltgespro- xtmum fHum prut teipfem. Vndeautem hxc & alia Civium OfEcia doceri poffinf , cognofci poteft, fi inteiligatur a quibiis falffs Principiis toe opiniones Paci generis humani contraris receprs & retentas fint : fails inquam. dpi niones, quas prascedente Cspke enumeravimus, tiempe Crvem vwi&- akmaut ludtctm eft Bom & Mali. Leo em Gbi eft tuujue Confcmiiikm ftiam. Im Civitatiin Bona Civium nullum ejje. lyranniciattim ejje Ucitum. Dodrinas has illi. quos neceifitas aut ftudium lucri labor! &c occupa- tionibus actentos facit : & ifli quos aut abundantia , aut ignavia vel lu- xuriavoluptatibus ibis rradidic ( quae duo hominum genera, maxi- rrsam partem raciunt generis humani ) cum neque otium 3 neque vo- luntatem meditandi habeant , dfficferurh fuorum regulas a Theologis publice, aut privatim ab iis accipiunt , quos de dodrina Legum Amor, qui refertur ad Bonitatem ; 8c Spes, 8c Met us quae refpiciunt ad Potentiam } item tres partes C#toexterni, Lam; Magnificatio, 8c Benedi$io\ five,ut loquim- turGrasci, pat.Y.H&(rpU ; quarum una Bonitatem altera Potentially tertia foelicitatem attribuit. Signa honoris aliqua funt ( turn in Attributis, turn in A&ionibus ) qua? ita funt naturaliter 5 ut in Attributis , Bonus 5 Jnflm , Liberate , & fimilia ; in a&ionibus , ut Freces ; Gratiamm atlio , 8c Obediential. Alia figiia Honoris fiunt per Voluntatem vel Confuetudinem hominumj& proinde in temporibtis quibufdam , 8c locis honorifica funt , in aliis non funt ; qualia funt Ceremonies , 8c Geftus , quibus inter precan- dum homines diverfis temporibus 8c locis , utuntur diverfis > 8c did pofTunt Cukus Arbitrarius. Culms Arbitrarms alius tfkimperatus , ut qui fkarbitrio imperantisj alius voluntarius. Rurfus alius eft Fublicus^Wm Trivatus. Tublicus eft Cultus Civitatis; Trivatus, Hominis Privati , fiveCivis. Tublicus re fpe&u Civitatis li- ber eft. Item Cultus privatusfecretus quidem liber. in praefentia autem multitudinis nunquam eft fine metu aliquo , vel a Legibus vei a reve- rentia aftantium , quorum utrumque Libertatem aliquatenus dimi- nuit. Finis propter q-uemcoli fe velint homines , eft Potentia. Quem y enim 170 Civitate. Cap. 31. enim coli vident Potentem efle intelligunt. Finem autem propter quern coli le velit Deus Omnipotens , nullum video , praeterquam ut benefaciat nobis 5 Cultuique nofter debitus eft , & ills, juxta honoran- di regulas , quas ratio Naturalis di&at Potentioribus a minus Poten- tials obfervandas eOe , boniadipifcendi , vei damni vitandi caufaex- hibendus. Inter Attributa , qua? Deo debita efle Iumine naturali in- telligimus, primum eft £xiftemia, id eft ut confitearaur Deum ejfe. Mo- no rare enim, quod non putamus ejfe , impoffibile eft. Secundum e&Ommpotentia, 8c quod omnium rerum Conditor eft s 8c Reclor. Qui dicunt ergo Mundura aeternum efle , Deum non ho- -norant, quantum podunt. Neque illi , qui Deum rerum humanarum curam habere negant. Tertium, Deum non honorant quantum pofTunt, qui Finitum efle dicunt, Fimto enim addi poteft. Ft guv am ergo Deo attribuere,eft con- tra honorem Dei; propterea quo J Ftgura omnis Finita eft,& propter eandem rationem contra honorem Dei eft, dicere quod ilium concipi- rnus, imaginamur vei aliquam ejus in animo habeamus Ideam. Quic- quid enim concipimus Finitum eft. Dicere item Deum tc\um\ quia to- tem de Finsto tantum dicitur. -Dicere item quod Deus in loco hoc vei illo eft ; nam quicquid in loco eft, circumfcnbitur , & Finitum eft. Quartum , contra Dei honorem eft dicere plures elTe Deos. Plura enim Infinita effe non pofiunt. Quintum , contra honorem Dei eft (juxta propriam verborum fignificationem ) Deo attribuere Paffiones , quae Tubindicant Dolo- rem 5 ut Fmmtentiam , ham > Mifaiccrdiam. vei quas fignificant Indi- gentiam ; ut Appetitum , Spem , Cupidinem , vei facultatem quam- cunque Faffivam. Fati enim eft Potentia ab agente alio terminata. Ita- quequando Deoattribuimus Vchmatem, non debemus per Volunta- tern Appetitum Rationalem intelligere qualis in homine eft, fed Divi- nam Potentiam qua omnia quae fiunt efficit. Similiter qui Deum Fide- ye, Sentire, Scire, Intelligere dicunt ( quas facultates in hominibus nihil aliud funt , quam animi ab Agentibus externis per corporis humani partes Organicas excitatus tumultus ) nifi per ea verba inteliigant Di- vinam & incomprehenfibilem Potentiam, Deum non honorant. Is qui Deo attribuere nomen nullum vellet , nifi quod naturali Ra- tioni con forme (]t,Nominibus uti debet vei Negativis,/»/Tw«0 ,fiLter- nw, Incomprehenfibilii; vei Superlativis,ut Altiffimns, Maximta-^^X In- definitis, ut Bonus, htftm,San3ut, Creator-, idque eo ienfu, ut non velit declarare quid fit Deus , fed quantum ipfumadmiramur & veneramur nos. Vnieum enim Naturs fux Nomen habet EST* A&iones Cap, 31. DeCivitate. i*]? A&iones autem qua* ad Cultum Divinum pertinent , Rationis eft, ut figna fine Honoris , qaales funt primo loco Frcces. Secundo loco ? Grattarum aBiones j quae tamen a Trecibm in Cultu Divino.non aliter difFerunt, nifi quod beneficium praecedant Trices , Gratiarum A&io- nes fequantur; cum tarn harum, quam illarum finis unicus fit: nempe, ut beneficiorum tam prasteritorum , quam futurorum, Deum Autho- rem efle agnolcamus. Tertio loco, Dona , id tftSacnficra 8c Oblatio- nes ( fi in fuo genere funt optima ) figna honoris funt , 8c Cultus Di- vini pa* Rationalis. Quarto, fignum Honoris Deo exhibendi eft, non Iurare nifi per Deum ilium enim fblum efle Icrutatorem cordium, jurando confitemur. Quinto, pars Cultus Rationalis eft, de Deo non nifi confederate loqui j lignum enim eft Timoris , 8c Timor Potential Divinas ConfelHo. Nomen ergo Dei non temere urfurpandum eft , neque fine caufa heceffiriaj nempe inter Gives ad certitudi- nem Iudiciorum , aut inter gentes ad evitanda bella. De Natura autem Dirina difputare honori Deo debito contrarium eft - } fiipponi- tur enim , de Regno Dei fciri nihil pofle , per Rationem Natura- lem, id eft per Principia Phyfica , quae tantum abeft , ut naturam Di- vinam patefaciant , ut ne noftram quidemaut cujufquam rei minima; naturam nos docere poffint. In Attnbutis ergo Divinis refpiciendum non eft, ad Definitiones vocabulorum , fed ad qusm figmficant ho- noris Intentionem. Sexto , in Frecatiombm , Gratiafum aUionibus , ObUtiombm , 8c Sacrificiis diclamen Rationis Naturalis eft, ut Cmt om- nia in fuo genere optima. In Frecatiombm 8c Gratiarum atticnibm Di- ftfones , Verba , 8c Oratio tota fi fubita , levia aut ruftica Gift, I cultu Divino , ubi omnia pulchra& decenter compofita efle debent , eji- cienda funt nam Deum alioqui non honoramus quantum poflumus. Quod Gentes Imagines pro Deo coluerunt , fecerunt abfurde ; fed quod Carminibus 8c Mufica , turn Vocali turn Organica idfecerinr, laudabile erat. Septimo , diclat ratio Naturalis non folum ut fecreto colamus , fed etiam , 8c prascipue in publico coram hominibus. Nam abfque eo , id quod in Cultu gratiffimum eft , nempe ut alii ad colen- dum Deum perducantur, perit. Poftremo, Legibus obedire ( nempe Legibus Natural nam loquimur hie de Cultu Naturalij optimus om- nium Cultus eft ; ficut enim apud Deum acceptior eft Sacrifices omni- bus Obedientia; ita etiam mandata Dei parvi facere, maxima eft con- tumeliarum. A'tque has funt Divini Cultus Leges Naturales. Quo- niam autem Civitas Perfona unica eft , unicum exhibere Deo cultum poteft , id eft Cultum Legibus Civilibus imperatum; qui Cultus pu- blicus dicitur, nec poteft efle, nifi uniformis. Y z Cum- %TJ% Be Civitate. Cap, 3 % Cumque Verba omnia ( & proinde Attributa Dei ) fignifkationem foam habeant a confenfu Sc conftitutione hominum, Attributa ilia pro fignis honorandi habenda funt,quae ita haberi volunt homines. Quod- cunqueautem voluntate hominum fieri poteft , ubi nulla aliaLexeft praeter Rationem ; fieri etiam poteft, volente Civitate, per Leges Ci- viles. Quod autem a Civitate fieri poreft , idem etiam per ilium qui Summam habet in Civitate Poteftatem fieri poteft. Signa ergo hono- randi Deum, quasconftituit is,qui Summam habet Poteftatem, pro ta- il bus in cultu Divino publico , a privatis hominibus accipien^a funtc Sed quia non omnes adiones pofiunt Honorificae fieri per conftitu- tionem hominum , ( cum aliae Honoris , alise Contumeliae naturaliter fignafint ) de iisadionibusfblis ,an in Cukum Divinum admittendas lint , cpnftituere poteft Civitas , quae fua Natura nec Honorem nec Contumeliam fignificant Sc quod ftatuerk Civitas obiervari debet. Hadenus de Regno Sc Cultu Dei Naturali didum eft. Addam de. pcenis Naturalibus hoc tantum, quod peccatanon conftitutione con- lequantur,fed natura. Nulla fere eft humana Adio quae initium non fit catenae cujufiiam confequentiarum, adeo longs, ut ad finem ejus pro- fpicere Providentia humana nulla poffit. Concatenantur autem acci- dentia jucunda Sc moleftaadeo infblubiliter , ut qui jucundum fumit 3 moieftum quod adhaeret, quanquam improvifum,nece(Iarid etiam ac- cipiat. Quemadmodum vim inferentes punk vis altera 5 intemperan- dam puniunt morbi, Sec. Sc tales flint quas voco Pcenas Naturales. De Givitatis Conftitutione , de lure Summam habentium Potefta- tem ? & de Officiis Civium , quae a Principiis Rationis Naturalis de- ducenda erant , quae dicenda habui dixi omnia 3 fir ma , perfpicua , Sc Ingeniis liberis ( ut puto ) placitura. Sed dum multitudinem eorum cogito , quorum Confiiiis utfint falia , expedit ; quandoillos qui dodrinas contrarias fuflinent, ne Bello quidem Civili punitos, emendari video; cumque dodrinis Grae- corum Sc Romanorum veterum (editioiis Ingenia optima innurriri in- telligo , vereor , ne fcriptum hoc me urn reipublicae Flatonica, Vtopiie^ Atlmtidi, fimilibufque ingeniorum lufibus annurneretur.Nondefpero, tamen, quin Regibus integris in fua Iura, Dodoribus'in officia lua,Sc Civium , attentius infpeduris , haec ipfa Dodrina confuetudine mi- nor fada , tandem aliquando ad bonum publicum communiter reel-? pienda lit. D E G I VI T AT E CHRISTIANA. C A P V T XXXII, De Politico chriftiana Frincipw. A&enus Summarum Poteftatum Iura , Civiurnque ofn- cia a Principiis pure Naturalibus dedu&a font •> nimirurri a Def3nitionibus vocabulorum conienfu hominum ap- probatis. Sed ad ea , qua? dicenda funt de Natura & J'u- ribus Givitatk Chrijlitna , cujus ccgnitio dependet magna ex parte a Voluntatis Divinas revelationibus lupernaturalibus , adhi- benda funt Principia alia , nempe verbum Propheticum. Verumtamenlenfibus , Experiential 3 Sc ( quod Verbum Dei in- dubitatum eft ) re&as Rationi , renunriandum non eft. Sunt enim ilia inftar Mina? , qua? a Servatore noftro hominibusad negotiandurn data eft, necinFide implicita , quafi infudario involuta , reponen- da; fed ad Iuftitiam , Pacem , veramque Religionem expendenda, Quanquam enim in Verbo Dei Rationem humanam fuperantia muka lint , id eft , quas Ratione Natiirali neque demonftrari , neque confu- tari pollunt , contra tamen re&am Rationem nihil reperitur. Queries ergo in locum aliquem difficiliorem 9 quam ut a nobis examinari poffit incederimus , mtelle&um noftrum verbis ipfis fine examine Philolbphico , ( propter myfteriorum Divinorum incom- prehenfibilitatem ) debemus fubjicere& captivare. Myfteria enirr^ ut pilluhe quas morbo laborantibus praefcribunt Medici , fi deglutian- tur integras , fanant ; manlaeautem pierumque revomuntur. Subjeclio autem intellects nonita intelligitur , acfi teneretur ali- quis alienjus alterius fententiae confentire; namSenfus, Memoria , Intelle&us , & Ratio noftra in Poteftate noftra non funt - y fed tales funt , quales res ipfe neceiTano in nobis efficiunt. Intelleclum tunc fubjicere dicendi fumus , quando illis , quorum eft de do&rinis fta- tuere 5 noncontradicimus. Ailoquitur homines Deus aut immediate , aut alterius hominis, eui immediate loquutus ante erat > Mediatione. Quo modo hominem Immediate alloquatur, intelligi forte poreft ab iis,quos ita alloquutus Y3 efti 174 Be Civitate Chriftima. Cap, 32. eft ; fed idem ut ab alio intelligatur , fi non impofEbile , certe difH- cillimum eft. Nam fi quis mihi dicerec, Deum fibi fupernaturaliter, 8c immediate loquutum efle , dubitanti an id verum ellet , non faci- le intelligo , quibus argumentis mihi Fidem faceret. Siquidem ita dicit is , cui debeo obedire, obedire teneor , eatenus , ut neque ver- bo , neque fa&o diflenfum me urn patefaciam. Ut credam autem, non poteft cogere. Quod fi, qui Authoritatem nullam habeas hujus- modi aliquid dicat , caufa nulla eft , neque ut credam , neque ut obediam. Quibus Deus Iocutus eft in Scripturis Sacris , non immediate lo- qtiutus eft , fed per Prophetas, idque omnibus asqualiter. Qui Deum inSomnioadfe loquutum efle dicit, Deum ad fe loquutum efle fom- niaffe fe dicit. Somnia autem aliena pro Verbo Dei nemo accipiet, pra^fertim fi fbmnia maxima ex parte naturalia efle , & ab arrogantia & fuperbia jfbmniantis procedere pofle fciat. Qui Vifionema Deo vidifle, aut Vocem audsfTe fe dicit, fomniafle credetur ; fsepe enim 8c facile vanis & imperitis hominibus fbmnia illudunt. Qui iii- peruacuraliter infpiratam fibi efle a Deo doctrinam aliquam uovam dicit , a fapientibus , ingertii fui admiratione infanire intelligetur. Quanquam autem in Soranio , in Vifione , per Vocem > 8c per In- fpirationem hominem alloqui poteft Deus omnipotens,dicentitamen Deum fibi ita loquutum effe , credere obligatur nemo , hominifci- licet qui & errare, & ( quod pejus eft ) mentiri poteft. Quibus ergo rationibus fine Divina revelatione intelligere poffibileeft , quis fit vel non fit Propheta verus ? In quadringentis Prophetis quos con- fuluit Rex Ifraelis de bello gerendo contra Ramoth-Gilead , verus erat unicus Michajah. Propheta ille , qui miflus a Deo eft , ad Prophe- tandum contra Altare , quod extruxerat lerobeam , Propheta Dei crat , Sc miracula operatus eft coram Rege ; idem tamen ab alio Pro- pheta deceptus , qui Divino nomine abufus eft. Si Propheta Pro- phetam non cognofcat, quomodo poflibile eft,ut voluntas Dei certo, pneterquam Ratione Naturali , cognofcatur ? Refpondeo , duo efle in Scripturis indicata Prophetae veri figna , quibus conjun&im ( non feorfim ) Propheta verus dignofcatur. Seorfim ( inquam ) neutrum horum fignorum fufficit. Sifurrexerit ( dicit Deus Deut. 13. ) in me- dio nu Fropheta , aut qui S omnium vidijfe fe dicat , & pradixerit figmm atque portentum , & evenerit quod loquutus eft , & dixerit tibi , £amm & fequamur Deos alienos quos ignores , & [erviamm eU ; non audies verba Frophctae illins aut Somniatoni &c. Fropheta autem ille & fitior Somnio* rum interftcietur 5 quia hquutm eft , M vos avcrtem a Domino Deo veftro. Cap. 32,. Be Civitnte chriftiana* 17 j In his Verbis notanda duo funt ; primum , quod Deus miraculorum operationem [ohm pro nota Prophetas veri haberi non vult , led quod miraculum fieri patitur , ut conftantiam populi lui experimento tenter. Miraculafecerunt etiam Incantatores ifcgyptii , non tamen iliis credendumerat. Secundum , quod quantumvis magnum fit mi- raculum , fi tendat tamen ad rebellicnem contra Regem , aliud non eft praeter ridelitatis populi probationem. Similiter , poftquam fer- vator nofler Jefus Chriftus pro vero Meffiah, id eft pro Rege a Difci- pulis agnitus eilet 5 monere Mas de Miraculorum periculo non omifit. Jslolite ( inquit ) credere ; fry gent enim Pfeudochvifit& Pfeudopropheta, & dabunt figna magna & prodtgia , it a ut in errcrem inducantur ( ji fieri potefl ) etiam elecli. Vnde conftat fieri pofle miracula etiam a Pieudo- prophetis , nec tamen ut doclrina eorum pro Verbo Dei recipienda fit. Et S. Paulus ad Galaras cap. i, veif. 8. Si ego , am Angelus dc Coelo Euangeltum aliud. pradicaver.it vobis , quam quod ego .pradicavi 9 Anathema (it. Quid autem erat , quod praedicaverat Paulus , nifi quod Jefus Chriftus erat Rex Judaeorum , adeo ut praedicatio omnis contra Poteftatem Regiam , juxtafententiam S. Pauli Anathemati- zanda fit. Sicut autem miraculorum operatio , fi dodrina , quam operator introducere conatur , contraria fit Dodrina? , jam a Deo inftituta?; ita veras Dodrinae praedicatio fine miraculi operatione , Revelatio- nis immediate lignum eft infufficiens. Itaque qui Dcdrinam veram praedicat, fi fine datoMiraculo fibi credi , ut Propheta? poftularet, audiendus non eflet , ut patet ex Deut. 1 8 , z 1 . Quod fi tacit a cogita- tione refponderis ; Quomodo pojjum intelligere Virbum , quod Dominm non eft loquutus 5 hoc habebu fignum. Quod in nomine Domini Prophet a ille pradixerit , & non evenern , hoc Dominus non eft loquutus , fed per tumo- r em antmifui Prophet a con fin xit i & idcirco non timebis eum, Sed pote- nt aliquis hie objicere , cum Propheta praedixerit aliquid futurum, quomodo Icire poflumus, utrum futurum fit, necne. Praedicere enim poteft , quod poft tempus longiffimum futurum fit ; vei indefinite , quod futurum fit aliquando. Itaque fignum hoc inutile erit. Quare ut Propheta aliquis agnofcatur , confirmari debent , quae praedicit, pereventum , aut praefentem , aut paulo poft futurum. Patet ergo, duo hsec figna , nempe Religionis receptae prssdicationem , & Mira- culorum operationem , conjundim oportere attendi , non feorfim , quis verus Propheta , id eft, quisfit, ad quern Deus immediate loquutus. Ceflantibus autem jam pridem Miraculis , fignum , quo Revelatio- nem* 17 6 De Civitate ChriftUna. Cap. 35. riem , aut Infpirationem hominis cujufquam privati cognofcamus,aue ad Dodrinam ejus recipiendam obligemur, habemus nullum , praerer Scripturas Sacras, quae a tempore Apoftolorum, miraculorum locum fuppient 6c Prophetiae cefTationem fetis compeniant. Ex quibus Scri- pturis,per interpretationem redam,cautamque ratiocinationem.pras- cepta 6c regulae ad Icientiam officiorum noftrorum , turn erga Deurrij turn erga homines , neceflarize , fine Enthufiafmo, aut Infpiratione fu- pernaturali facile depromi poffunt. Ex illis ergo eorum , quae de lure Summas Poteftatis Civicatis Chriftianas didurus fum , Principia fo- mendafunc. Icaque in Capite proximo , de Libris 2 Scnptoribus , Scopo 6c Authoritate Sacri Biblii dicendumeft. C A P V T XXXIII, De nnmwo , x^Anti 'quit ate, Scopo y \^Authoritate> & Interpret i- bus Librorum Sacrorum^ LlhriSacYi illi font , qui pro vitas Chriftianas Canor.e five Regula ha« bendi funt. Quoniam autem vivendi Regulas , illis quibus pras-> (cribuntur , fi iilas obfervare obligantur Leges funt, quasftio oritur de Legibus pertotum orbem Chriftianum , turn naturalibus turn civili- bus , quanam Authoritate Leges fadae fint ? Quanquam enim in Scriptura Sacra , quas leges unufquifqueRex , five Ccetus Chriftia- nus conftituere in Dominio fuo debeat , definitum non fit ; quas ta- rn en conftituere non debet , definitum eft : Cum autem often in m fit fupra , illos , qui Summam habent in Civitate iua poteftatem (bios Legifla tores effe ; fequitur, Libros illos folos Canonicos , id eft Le- ges elTe in unaquaque Civitate quas Summi Imperantis Authoritate latae funt. Imperantium omnium Imperator Deus quidern eft ; 6c a Civibus prasftanda obedientia 5 quicquid incontrarium jubeat Rexterrenus. Sed de obedientia Deo prasftanda controverfia nulla eft , fed quando &^^loquutus fit Deus j id quod ab iis , quibus nulla data eft Revelatio fupernaturalis , fciri non poteft , nifi per Rationem illam naturalem , qua Pacis & luftitiae obtinendas caufa , Authoritati Summarum Poteftatum fefe fobmiferunt. Qua re nullos ego Libros pro Scriptura Sacra agnofcere debeo,praeter eos,quos fancivit Eccle- ik Anglicana. Quinam autem iili Libri fint, non eft opus hoc loco re- cenfere. Teftamenti Veteris numerat lofephus viginti 6c duos:nempe Mofis quinque,Prophetarum tredecim, 6c reliquorum quatuor. Eos- dem numeral Hieronymus , nimirum , Mofis quinque 5 Prophetarum Odo, Cap. 33. De Civitate chriftiana. 177 o&o, & Hagiographorum novem. Vterque Librum Sapientie Solo- moms , Ecclefiafttcum , , Tobiam , primum & fecund urn Macha- bzorum , a Canone , excludit. Eofdem folos tranftulerunt Septuagin* ia Interpretes in linguamGra?cam , homines Iudaei Grsecae linguae peri- ti , jutfu Regis Btoiamxii De Libris Teftamenti Novi inter Ecclefias Chriftianas controverfia nulla eft. Librorum Sacrorum Scriptores qui fuerinr , ex Hiftorits oftendi non poteft > ipfbrum ergo Librorum lumine inveftigandi eilent , fiomnino "inveftigari poilenr.. quod lu- men etfi uniufcujufque Libri Scriptorem non oftendat , oftendit ta- men , quo fere tempore quifque Scriptus fuerrt. Liber Pentateuchi Scriptorem habuifie Mofem non videtur , fed potius de Mofe , quam a Mofe fcriptum efle. Legimus Capite ultimo Deuteronomii veil. 6. lit non cognovit homo Sepulchrum ejns ufque :in frafentem diem , id eft, ufque in diem , in quo Liber iile icriptus .erat. Scriptum ergo efTe , longo poft mortem MoCs tempore , ma- nifeftumeih Quod Mofem verba haec fcripfifle per Prophetiam di- cant, ineptumeft. Rursus in libro Genefeos cap. 12. verf. 6. le- gimus , Pertranfivit Abram terram ufque ad locum Stchem , uftfae ad con- vallew il/uftrem; Chananaus a at em tunc erat in terra. Qua? verba efFe non pofTunt , nifi ejus , qui tunc fcripfit , quando in ea terra Chana- nasus non erat. Non funtergo ea verba Mofis. Rurfus Num. 2r» verf. 14. fie legimus : Vtcitur in Libro bellorum Domini. Sicut fecit in Mart rubro , ficfaciet in torrentibus Arnon. Quasfcribi a Mofe ipfb non potuerunt. Ea Tola firipfit Mofes , qua? a Scriptore Pentateuchi icri- pfilTe dicitur , nempe volumen Legis , quae habetur in Deuterono- mio a Capite undecimo ufque ad finem Capitis vicefimi feptimi , & quam inaditu terras Chananes lapidibus inferibi juffit Deus. Volu- men hoc fcripfit ipfe Mofes , tradiditque Sacerdotibus , Senioribus- que Ifraelis, Ifraelitis omnibus in fefto Tabernaculorum feptimo quo>- que anno recitandum. Atque haec Lex ea eft ■ quam Deus a facerdo- tibus Sc Levitis transfcriptam,a Regibus populi Ifraelitici futuris legs juffit. Quod Liber lofita longo tempore fcriptus fit poft mortem ejus ex Libro ipfo colligi poteft. Cum in medio alveo Iordanis erexiffet lo- fua , in monumentum tranfitus Hebrasorum duodecem lapides 9 fcri- ptor Libri de iliis dicit , Et ibt (ant ufque in prafentem dim* Iof. 4, 9. Similiter Iof $ , 9 , cum dixiflet Deus ad lofuam , Hvdieabftuli op- probrium i 5 novijjimos autem Sept ftaginta confervabts , ut tradas eos japiemibm depopulo tuo. Scriptores Ye (lament i Novi vixerunt omnes tempore ipfius Chrifti, Sc ( exceptis Paulo Sc Luca ) ilium viderunc. Tempusaucem > 3 in quo Tenement! Novi Libri primum ab Eccleda proipfbrumicriptis agni- ti & recepti funt, tempore Apoftolorum aliquanto pofterius erat. Sic- ut enim Libros Teftamenti Veteris altius derivare non potuimus quam ab Efdra, qui auxilio Spiritus Sandi , perditos reftituit: ita Libri Teftamenti Novi abalciore tempore derivari non polTunt,quam ab eo , quo Redores Ecclefiarum ilios collegerunt , probaverunt ; Sc ut Fcriptos ab Apoftolis Sc Difcipulis Chrifti , quorum nominibus in^ fcnbuntur , nobis commendaverunt. Enumeracio Librorum turn Ven- ter's turn Novi Teftamenti prima , eft in Canonibus Apoftolorum fada a Clemente primo ( poft Petrum ) Epifcopo Romano. Sed quo- mam de Canonibus illis controverfia eft , Scripturae Sacral, quaiem habemus nunc,receptio pub!ica,ConcilioLaodiceniiattribuenda eft 3 quod Concilium habitumeft Anno poft Chriftum natum 364. Quan- quam autem eo tempore apud Dodores Ecclefiae ambitio prasvalue^ rat , in tan turn . ut Imperatores etiam Chriftianos , pro Ovibus, non pro Paftoribus , & Imperatores non Chriftianos, pro Lupis habe^ rent, Dodrinafque fuas pro Legibus non pro ConfiHis valerevelient, Sc de piis fraudibus cogitare inciperent ; non tamen adducor , ut illos credam exemplaria Teftamenti Novi corrupiile , in manibus eorura Iblis tunc fere exiftentia. Nam fi hoc facere voluiilent, Dodrinis fuis multis fecilTent ilia magis favorabiiia. Dubiumigitur non eft, quin Teftamenta Vetus Sc Novum , ut nunc extant, Monumenta vera fine earum rerum qux didss Sc fadse funt a Prophetis , & Apoftolis , & aliis Scripturae Sacras Scriptoribus. Dubium etiam non eft quin po- tuerit Ecclefia in Canonem etiam alios Libros reciperea ludaeisquan- quam lingua Hebraea non fcriptos, fi modo ceteris Dodrinam non contrariam continuiflent. Non enim a Scriptoris Dialedo, fed a Dodrina, partimque etiam a tempore fcripcionis , an Liber aliquis an Canonem recipi mereatur, judicandum eft. Erant autem in lu- dasa Sandi viri ludaei , qui linguam Grascam perfede calluerunt. Sed Libri non a Scriptoris , fed ab Ecclefias Authoritate recipiendi funt. Librorum autem Sacrorum Authoritati non pa mm zddit , quod etii diverts temporibus a diverfis hominibus fcripti finr, eodem tamen Spiritu omnes fcripferint , & in unum & eundem Scopum confpira- nnt, nercpe explicarionem luris Regni Cceleftis ? in Deo Earn, Filio.Sc ... ^£firtm-< Cap; 35. Civitate Chrifiimd 1 8 1 'Spirit* Sanftd. Nam liber Genefeos Genealogiam«populi Dei deducit £Creatione ufque ad exitum eorum in ^gyptum, Reliquiquatuor Libri Mofis explicant Regni Cceleftis Inftitutionem & Leges. Libri /office , IuScum , Ruth Sam&lUj populi Dei gefta narrant ufque ad Regem Sad, quo tempore Regnum Dei recufantes , Regem poftuia- verunt ad morem Gentium vicmarum. Reliqua Hiftroria Veteris Te- ftamenti , Davidis Lineam,per Reges ludcc delcribit, ufque ad Capti- Yitarem 5 ex qua Linea oriridebuit Regni Cceleftis reftitutor , Servi- tor nofter Dei filius : cujus adventus in Libris Prophetarum prsedi- fi'us eft. Hujus vitam & facia fcripferunt Euangeliftas. Poftremo, Apoftolorum Ada, & Epiftolae adventum declarant Spiritus Sandi , 3c ab eodatam Ecclefiae Autoritatem , & Gratiam , ut pnedicatione fua homines ad falutem in Chrifto invitarent. Quaeftio hodie ventilatur inter Chriftianas Religionis Sedas,Vnde nabeant Scripturae Sacras , earn quam habent Autoritatem ? quae quasftio pfoponi lolet fie , Qui ftmus Scripturas effe Vtrbum D^?diffi- cultatemque habet tantummodo aquzerendi modo. Nam quod Deus ipfe Scripture Sacra? Author fit agnolcunt omnes, & credunt.Quod autem id fciant , nifi a Deo ipfo fupernaturaliter revelatum eflet , im- poffibile eft. Quasftionem hanc proponunt alii fic: Cur credimus Scripture ejfe Verbum Dei? Ad quam quaeftionem,quia,ut id credant di- verfi homines propter caulas diverfas inducuntur,refponfio uniterialis dari non poteft. Quaeftionis ftatus verus hie eft , qua AutioritateScri- •ptUYtf Sacra pant Leges'. Quatenus non diflerunt Scripturas a Legibus naturae , dubium non eft , quin fint Leges Dei , Audoritatemque habeant, omnibus qui ratione Naturali prasditi funt manifeftam. Sed Authoritas hasc alia non eft , quam qua; Dodrinae omni morali , fi vera fit, attribuen- da eft. Si Leges a Deo ip(b fadae fint , nempe Leges Divinae pofitivce, nul- la accedente Authoritate humana , illis folis Leges funt^quibus Deus ipfasita promulgavit , ut nulla illis per ignorantiam relinquatur ex- cufatio. Illi igitur quibus Deus non revelavit fupernaturaliter , quod Scri- ptural ab illo fint , vel eos_, qui ilias predicant , ab eo miflos eiTe \ nulla , ut eas recipiant , Authoritate obligantur , praeter quam ejus, qui Summam habet in Civitate Poteftatem. Is enim Legiflator lolus eft. Rurfus , fi Authoritas Civitatis non fit, quae Scripturas facit efle Leges , Authoritate aliqua alia vel privata vel publica* id fiet. Si pri- ma , is lolus ad obedientiam tenetur , cui Deus illas fupernaturaliter ' mm Z 1 pro 1 8 2 De Civitate chriftiana. Cap. 3 3. pro Legibus di&avk. Nam fi unufquifque pro Legibus Divinis habe- re obligaretur , quicquid aliquis prsetextu Infpirationis vel Revelatio- nis obtru deret ( in tanto ho ruin cm numero , per arrogantiam , vel ignoranciam, fomnia , phantafmata Infaniamque pro Spiritus Divini teftimoniis accipientiiim,vel per Ambitionem falio ja&itantium) irn- poflibile effet , ut Leges ullas pro Divinis agnofcerentur. Sin Scriptu- rae Leges fieri non pofTunt fine Authoritare publica , Authoritas ilia Ctvitatii erit , vel Ecclefi*. At Ecclefia fi una Perfona fit , eadem res e(¥ cum Civitate ; quae quidem quia conftat ex hominibus, Civitas; quia conftat ex hominibus Chriftianis Ecclepa appellatur. Totus autem nu- merus Chriftianorum hominum, nifi una Civitate comprehendantur, non eft Perfona una ; neque ullaexiftit Ecclefia VniverialiSjCujus Au- thoritate regendi fint. Scripture ergo non fiunt Leges per Authori- tatem Ecclefiae Vniverlalis. Quod fi Civitas una efTet per totum or- bem Ecclefia Vniverfalis j fequeretur Reges Coetufque Summos.pro privatis perfbnis habendos efTe,& ab una Vniverfali Poteftate per to- tum Grbera Chriftianumjudicandos , deponendos & puniendos efTe. Quseftio igitur de Authoritate Scripturarum reducitur ad hanc : V- trum Reges Chnftiani, iique Ccetus, qui in Ctvitatibus Chrifiianis Summam habent Voteftatem , liber i fint in fuis ip forum Dcminiis ; an uni Vicario Chrifti fubditi fint abeo judicandi , condemnandi , deponendt , inter ficiendi" que^ prout Vicario iUi expedite bono communi Spiritualt vifum fuerit} De qua Quaeftione determinandum non eft , antequam propius infpexerimus in lura Regni Dei ; ut fciamus inde , cujus fit Scriptu- ras Sacras interpretandi Authoritas. Quicunque enim Poteftatem habetlegitimam faciendi,ut Scriptura aliqua pro Lege habeatur^Pote- ftatem etiam habet 5 ejufdem Scripture Interpretationem approban- di 8c improbandi. C A P V T XXXIV. if - ]' De Signiftcatione quam habent in Scripturis Sacris focabuU Spiritus , Angelus , Infpiratio. CVm re&e ratiocinandi fundamentum pofitum fit in fignificatione Vocabulorum ; quorum Definitiones in Do&rina iequente non dependent ( ut in Scientiis Naturalibus) ab arbitrio hominum, aut vulgi ufu j fed a fenfu , quem habent in Scriptura Sacra ; necefTa- rium eft 3 antequam ulterius progrediar > ut ex Scriptura Sacra , Ver- borum Cap* 34* Be Civitate chrifikna, r#j borum eorura Significationem ftabiliam , quibus per ambiguitatem fuam , ea , qua? ab illis illaturus fum , reddi podent obfcura aut dubia. Incipiam autem a Vocabulis Corpus Sc Spiritus 5 qua? in iermone Scho- laftico appellarifblent SubflantiaCorporea Sc Incorperea. Cor/?#;figniricatuniverfaliter id qaod locum aliquem certumimplet five occupat ; nec dependet ( ut locus ipfe) ab imagmatione noftra , fed pars eft reads ejus , qaod vocamus Vniverfum, VmverpAm enim , cum fit Corporum omnium Aggregatum, nullam habet partem , quae non fit etiam Corpus ; neque dicitur proprie Corpus , quod non fit to- tius Univerfi aliqua pars : Quoniam aucem Corpora, varie apparent, dicuntur etiam variis SubjeSlaefie Accidentibus , nimirum aliquando quiefcere , modo Calida , modo Frigida j interdum Coioris, Odoris, Saporis vel Soni unius, interdum akerius : Sc propter earn caufam no- minantur Subftanti*.- Diverfiras autem hxc Spparitibnum ( quas ori- tur ab operatione varia corporum externorum in Organa ientiendi ) facit , ut iilas mutationibus Corporum Agenti'jm attnbuamus , Sc Accidentia eile putemus ipibrum corporum. Itixta hanc Vocabuli Corporis acceptionem , Corpus Sc Subftar.tia idem fignificant $ Sc pro- inde vox com poll ta Sub ft ami a Incorporea eft infignificans , asque ac fiquisdiceret Corpus hcorporeum ; neque ilia neque vox Imm at ey talis in Scriptura Sacra ufquam invenitur. Iuxta fenfam autem vulgi , non totum Vniverfum pro Corpore haberi folet, fed partes ejus illas tantum quas agere in fe ipfos aut Tadu lentiunt , quando refiftunt, aut Vifu, quando profpectum Im- pediunt, Itaque in Sermone vulgi Aer Sc Subftamzce Atri-e^non haben- tur pro Corporibns, fed (queries ab illis aliquid patiuntur (Ventus Sc Spiritus dicitur ut Spiritus P^talis Sc Spiritus Animalis. Quod autem attinet ad Idola Cerebri, five Phantafmata , qua? videntur Sc non funt, qualiain Speculis Sc Somniis , vel etiam aliquando per Cerebri in- temperiem vigilantibus apparent , Spe&ra funt , Sc (qaod Apoftolus Vniverfaliter de Idolis dicit ) NihtL Nihil , inquam , omnino ibi ubi videntur efle , neque in Cerebro ipfb aliud quam tumultus ortus ab "Organorum agitatione. - Homines autem quorum animi aliis cogita- tionibus occupafr, rerum caufas non inquirunt , nefciunt , quomodo vocanda fint 5 Sc proinde facile perfuaderi pofFunt ab illis , quorum Scientiam reverentur, ut vocent ilia , non Speclra , fed Corpora ; purentque compacta efie ex Acre per Potentiam aliquam Supernatu- falem. etiam perfuaderi pofTunt alii s quod fint Spiritus propterea, quod in loco ubi videntur effe , Tactu percfpere nihil poffunt. Pro- pria ergo figmficatio Spiritus in Sermone vulgi , aut Corpus fubtile, fluid urn, 1 8 4 De Civ it ate chriftiana* Cap . 34. fluidum, 8c xnvifibile eft , autSpe&rum, id eft Idolum feu Phanta- Iriia. Significationes autem Metaphoric* , prselertim in Scriptura Sacra , multse funt. Sumitur enim aliquando pro Difputatione five Inclinatione 5 ut quando dicimus Spiritum contradtllionis y Spiritum im- mundum , perverfum * Sprit urn Dei , pro contentiofo , pro immundo, pro perverfo homine,proeoqui fe difpoiuitad ferviendum Deo. Ali- quando euam accipitur pro eminente quaiibet facukate, vel etiarn pro morbo animi infolito ; ut ubi Egregia Sapient** appellator Spiritus Sapientia ; & ubi homines mente capti Spiritu dicuntur pojjideru Vocabuli Spiritm Significationes in Scripturis Sacris alias non in- veniOc Si ergo Scriptura? loco alicui nulla barum fignificationum accommodari poteft, locus iile intelle&um noftrum fuperare exifti- mandus eft. Nec mirum , cum Natura Dei incompreheniibilis fit, & Nomina ei attribuenda fint , non tam ad naturam ejus , quara ad bo- no rem quem illi exhibere debemus congruentia. Gen, l 2« Et Spiritus Domini ftrebatur fuper aqua*. Per Spiritum Dei$ fi intelligatur Deus ipfe , Mom Deo , 6c per confequens Locus at- tribuitur ; qua? de incorporeis intelligi non poffunt. Gen. 8.1. Ubi quando terra aq-uis ( ut in priacipio ) conte&aerat , Deus diminuere ill as volens Addnxn Spirttum fuper Terrain & imminuta (tint aqu#. In quo locus Spiritus videtur mtelligendus efle pro Vento. Quid ni ergo pro eodem ponatur etiam praedi&o Capite primo verfi 2. ? Gen. 4r. 38. Sapientiam Iofephi appellat Pharao Spiritum Dei. Cum euim Ioiephus ei confuluerat , ut virum Terrae iEgypti praefi- ceret Sapientem , & induftrkim , refpondit Pharao , Nam invenire poterimystakm virum qui Spiritu Deiplenm fi\t, Exod.28. 3. Lcqaeris cunftU Sapiemibm corde , quos repkvi Spiritu Trudcmijs , ut faciant vejles jimoniin quibus fanttificatus mini fir etmihi : Vbi rurfus Prudentia 0 quamquam in re veftiaria tantum egregia , nominatur a Deo Spiritus Dei. Eodem fenfu accipitur Spiritus Exod. 3 r. ver. 3, 4, 6> & 36, 31. 16. 11. 2, 3. Et requiefcet fuper eum Spiritus Domini , Spiritus Sapien- tiiQ & Intelletlus , Spiritus CcnfiUi & Eortitndinis , Spiritus Scienix & Tietatis ; & repkbit eum Spiritus Trmoris Domini. Vbi manifefte intelli- guntur, non totidem Speclra , five Subftantiaslncarporess 3 fedGra- ti# excellentes in ilium a Deo collocandas. In Libro Iudicum , Zelus & Fortitudo in populo Dei propugnan- doegregia vocatur Spiritus Dei , ludic. 2. 10: 6. 34: 11. 29: 13. 2p 14. Dei eft in naribusmeis , fignifi- Z2S.qu*mdiuvixero , & Ezech. 1. 20. Spiritus Vttce erat mrotis , id eft ret* viventes erant , & (Ezech. 2. 3. ) inarejfus eft in me Spiritus , poftquam Icquutus eft mihi , & ft at uh me fuper pedes meos 3 ide&reccpi robur vitale , non quod ingrefla fit in iilnm Incorporea aliqua Sub- ftantia. Num. ir. 17. Auferam de Spiritu tuo , tr adeem que eis , ut fuftentmt tecum onuspopuli, & non tu folus gr averts - } nempeSeptuaginta Seniori- bus. Tunc vero duo ex illis feptuaginta , in caftris dicuntur prophe- tafTe ; quod cum Jofue Moji narraftet , monuiiTetque ne permitteret, Mofes non confenfir. Conftat hinc nefciiile Jofuam, quod per- Amho- ritatem Mofts prophetarenr. Spiritus ergo hoc ioco , pro Amhoritate ponitur. Eodem fenfulegitur Deut. 34. 9. Joshua verb films Nun re- pletus eft Spiritu Sapientia , quia Mofts pofuit fuper eum manusfuas , & obedurunt et fdii Ifra'eL Accepit enim Joshua a Moft Authoriw^m re- gendi ( poft ilium ) populum Ifraeliticnm. Rom. 8.9. Ntfi quis Spirttum Chrifti habeat , none ft ejus* Vbi non intelligent Phantafma Chrifti-, fed Doctrina Chriftiana. item 1 lo- han. 4. 2. In hoc counofcitur Spiritus Dei, Omni s Spirit us qui confketur Jefim Chriftum in carve venijfe , ex Deo eft. Spiritus hoc loco fignificac Fidem Chriftianam, five confeffionem non fjdam 5 articuli hujus: Jefus eft Chrittxs. non Subftantiam Incorpoream. Verba ilia ( Luc. 4 r. ) Jefus plenus Spirit tt SanBo , pro zelo perfi- ciendi opus , quod ipii a Patre fuo mandatura erat , inteiligere facile A a eft ; *9 : 6 De Civitdte Chriflkna. Cap. 34. eft ; led de Chrifto dicere , quod plenus erat Subftantia Incorporea duriufculum eft. Spiritus haclrenus non Subftantiara ineorpoream , led ve! Subftantiam, propria di&am & realem fignificat velMetapho- rice gratiam aliquam excellentem. Diicipuli Chrifti cum ilium viderent (Matth. 14. 16. & Marc. 6* 49* ) ambulantem fuper mare , dixerunt Spiricum efle; non quod eum Phantafma efle exiftimarent , diclum enim eft , quod viderunt ilium omnes ; id quod a natura Phatafmatum alienum eft. Potuerant ta- men forte credere, quod eflet ex Aere compa&um Corpus. Quod de illis quoque dici poteft qui Petrum e carcere a Deo liberatum , dixe- runt efle Angeium ejus ; nam de Subftantiis Incorporeis in Scripturis^ Iiadaeorum mentioomnino nulla eft , fed tota ilia Dodrina a Pbilo- fbphis Grascis originem ducit. Negandum tamen non eft , quin Ap- paritiones aliquae Subftantiales efle poffint. ( Quid enim eft quod Deus perncere non poffit ? ) Neque quin fint ( quoties eorum opera Deus utitur ) Angeli ; habent tamen dimenfiones , & fiquidem finiti fiint, locum implent &c moveri po/Funt ; fed non Incorporei , id eft 3 non font nvMibi^ nec cum videantur efFe aliqmd , funt nihil. Angelm^ vox Graeca, apudScriptores tamfacros quam prophanos, iignificat Nunciumjin Scripturis autem Sacris , plerumque Nm« mum a Deo. Nuncius autem k Deo 3 eft omne id , per quod Deus fu- pernaturaliter praefentiam , five Potentiam fuam extraordinariam ma- nifeftam facit,praecipue vero in Somniis & Viflonibus. De Creatione Angel or um in Scripturis Sacris difertis verbis nihil traditur. Scriptores igitur Ecclefiaftici de Natura Angelorum diflen- tiunt. Veterum autem Patrum ali'quot eminentiffimi corporeos eos efle putaverunt , alii nonnulli Incorporeos. Vocantur paffim in Scri- pturis Spiritus. Sed Spiritus turn a Scriptoribus Iudaeis turn Graecis, modo corpora fubtilia, ut Aer , Ventus, Spiritulque animalium, mo- do Phantafmata exiftimantur : qux nec reaiia funt , nec diutius per- manent quam Somnium & Vifio in qua apparent. Qua? Phantalma- ta , five Apparitiones , erii fubftantiae non fint , fed Accidentia Orga- norum fentiendi , quando tamen a Deo ad Voluntatem fuam fignifi- candam , fupernaturaliter producuntur , non improprie Nuneii a Deo , id eft Angeli appellantur. Et ficut Gentes Phantafmata fomniantium Subftantias reales efle exiftimaverunt , & inde do&rinsm fuam de Bonis & Malis Dasmo- nibiis deduxerunt : ita etiam Iudad line Veteris Teftamenci Autho- ritate , tenuerunt fere omnes ( excepris Sadducaeis ) apparitiones illas efle Angelos 3 nec dependere omnino a Phantafia , fed efle Dei crea- turas Cap. 34. Be Civhate Chriftiana. 1 §7 turas permanentes 5 8c , ut Grasci , alios eorum Bonos efle , 8c Ange- los Dei j alios Malos , qualis erat Spiritus Python , & Spiritus horai- nis mente capti vel Lunatici & Epileptici. Nam hujufmodi homines apu J Iudaeos habebantur pro Daemoniacis. Si loca Teftamenti Veteris ubi Angelorum mentio fit , confidere- mus , inveniemus , plerumque fi non femper per Angelum Ideam ali- quam , in Phantafia excitatam a Deo ad figniftcandam prazfentiam Diyinam in operationeejus aliquafupernaturali denotari. Legimus Gen. 16. Apparitionem unam 8c eandem , 6c Angelum vocari Sc Deum, nam ( verf 7. ) Angelus Domini vocatur; fed verf.ro. dicit idem Angelus ad Agar , (emen tuum muhiplicabo valde , quae verbt dicinifiaDeo non poflunt. Conftat ergo Angelum nihil aliud hoc loco fignificare , praster Apparitionem Divinam , per vocem a Ccelo prasfentiamDeiteftantemextraordinariam. Angeli, qui apparuerunt Lot, 8c vocantur Gen. ip. 13. Vm\ & quibus,cumeflent duo, loqui- tur Lot, ut ad unum, 8c appellat Dominum, imagines erant in Phan- tafia ejus formatas a Deo,non minus quam apparitio vocatur Angelus, quae fada eft ad Agar per Vocem. Angelus , qui apparuit Abrahamo (Gen. 22. 11.) facriticaturo filfum fuum Ifaac , Vox erat; attamen iatis proprie Angelus appellatus eft , ut qua nunciatum eft ill! ne filiura interficeret. Angeli , quos vidit Iacob afcendentes & defcendentes de Ccelo per fcalam ( Gen. 28. 12. ) in fomno apparuerunt. Fuerunt ergo Somnium 8c Phantafma quia tamen fupernaturalia erant , 8c figna prasfentias Divinas , etiam Angeli. Idem inteUigitur ubi Jacob ( Gen. 51. 11 .J fie dicit : Angelus Domini apparuit rmhi in fomno. Ilium autem quern hoc loco Iacob appellat Angelum,ipkfc appellat Deum, dicens ( verf 1 3 . ( Ego fum Dens Bethel. Nec tamen hinc colligendum eft Deum aut a Sommantibus aut a Vigilantibus videri poiTe. Exod. 14. p. Angelus qui exercitum Ifraeliticum per mareru* brum , primo anteivit , 8c mox fequutus eft , dicitur ( verf. ip. ) Do - minus ipfe, apparuitque non in forma humana , fed in forma Co- lumnar , interdiu quidem Nubis , no&u autem Igm ; apparkio ta- men haec Angelus erat , quern Deus Mofi promific conducendo exer- citui ; eademque defcendiiTe dicitur , 8c ftetifle ante oftium Taberna- culi , 8c cum Mofe colioquuta efTe. Itaque Motus 8c Sermo qui Angelis attribui folent , etiam Nubi , quando prafentiae Divine Signum eft Nubes , attribuuntur j Angelufque erat Nubes , non mi- nus , quam fi vifus ellet in fpecie formofi pueri , vel alatus , ut pingi folent Angeli. Non enim Forma, fed Vfusfacit Angelum, Vfus au- A a 2 tern 1 8$ Be Civitate Chriftuna. Cap. 24. tem eorum eft 9 ut prasfentiarn Divinam in Bivinis operibus , homi- nibus fignificent. Exod. 33. 14. Mofes rogaverat Deura . ut caftra Ifraelitarurn comitaretur , ita ut ante Vituli Aureiadorationem femper comitatus erat ; 8c illi refpondit Deus : Frxfentia me a cvmhahitur te ; non dixit Mittam Angelurn. Sed cum inftaret Mofes , promifit illi Deus mifc furum qui exercitum duceret ; 8c poftquam Tabernaculum juxta praeceptum Domini.inftruxerat Mofes , rrnfk Deus luper Tabernacu* lum Nubem , qua manente maneret , 8c decedente caftra moverent , Ilraelitae. Loca Veteris Teftamenti , ubi nominator Angelus , omnia percur- tere longum efTet. Dico ergo fummanm , textum in Teftamento Vetere nullum efle , ex quo inferri poflet . quicquam lub nomine Spi- rittts , aut Angeli fignificari , quod non habere? Quantitatem , ant quod ab inteliedu confiderari non polTet per partes , ita ut pars ejus una fit in u no loco , 8c pars proxima in loco proximo ; Scdenique, quod non fit corpus , prout corpus fignifkat aliquid reale,& alicubi exiftens. Vbicunque autem Angelus in Scripturis legirur , ibi Nm- cius perfpicue intelhgitur. Jtaque Johannes Baptisla appellatur An- gelas. Chriftus vocatur Angelus Teftamenti. Neque dubitoquin ( fe~ cundumhanc Analogiam ) Columba , &lingua2 Igneas in Euangelio, cum figna eflent Divinas praefentiae pofTent , nec improprie vocari Aweli. Quod Legimus ( Dan. 8. 16. &12. 1. ) nomina Angelorum Mkhaelem 8c Gabri'elem , vifio erat j dicit enim Gabriel , fac utmtelH- gat is Vtfionem hanc* Deus enim opus non habet , ut fervos fuos ccele- lr.es diftinguat Nominibus, quaj ad Memoiias Mortalium adjuvandas inventa funt. Neque in Teftamento Novo locus ullus invenitur , unde probari poffit, Angelos res efle permanentes & fimul Incorporeas. Quod quidem Angeli aiiqui Subftantia? fint , 8c permanentes , colligi poteft ex verbis Servatoris noftri , he maleditli m ignem sternum , qui paratus efi Diabolo (3 Angelis ejus \ qui locus fi malorum Angelorum perma- nentiam probat , corporeitatem una probat. Ignis enim rerum In- corporearum, id eft impatibilinm poena non eft. 1 Cor. 6. 3. Nefiiiis quoniam Angelos jndicabimus. 2 Petr. 2. 4. Si enim Deus Angelis pec- cantihus non pepercit , fed rudentibm inferni detratlos in Tartar urn tradidit cruciandos in judicium re fervari. lud. 1. 6. Angelas verb t quinonfirva- iterant fuum pvincipatum , fed dereliquerunt fuum domiciimm , in judicium magm dm , vinculis aternis fub cdigine refervavit. Quas verba etfi na- turam- Cap. 34* I>? Civitate Chriftiana. 2 §9 turara Angelicam permanearem efte evincunt , materialitatem fimol probant. Idem ( M a 1 1 h . 22. 35. ) InYefurrecitone veque nahent .neque nubentm* fid ermt ficut Angeli Vti in ceelis; andecoUigitiif . quod ficut homines , ita quoque Angeli in refurre&ione erunt non incor- porei , fed permanences. Angeli itaqueneque ex Veteri nequeex Novo Teftamento probantur die Incorporei. Signiflcatio vocis Inffiratto dependet a voce Spiritus. figniiicst atf- tem proprie inflationem corporis alicujus fubtilis , ut Aens in locum aliquem ubi ante non erat ; eo modo quo quis fpirando veficam in- flat ; id quod de rebus Incorporeis intelligi non poteft. Vox ergo Injprttto in Scripturis Sacris Metaphortce tantum ufurpatur : Vc (Genef 2. 7. ) ubi Deus dicitur inipirafle in Adamum Spiraculum vitas , per Infiimncnem intelligi tur tfvifitatio, Et ( 2 Timoth. 3. 16,) Omnts Scripture data esi per Infpirotiomm Vivinmi. Idem eft ac ii dixi£ fee, Deus Spiritus live Animos Prophetarum per fuam gratiam difpo- fuit , qua? unlia fucura effent ad Dcetrinam , reprehenhonem , cor- re&ionem , &z inftrudtionem in via ad ialutem. ubiaucemS. Petrus (2 Petr, 1 . 2 1 .} fic dick : Non tnim mlmtatt knwona all at a eft alt quando Fropbetia j fed Sprit a SanBo Infpirati , loquuti fur.t Sar.Bi Vet ihorKwes , per Spiritum Sanctum intelligit vocem Dei in Somnio vel Vifione iupernaturali j fic enim loquutus eft Deus ad Prophetas , non autem fpirando. Item quando Servator nofter fpiravit in Difcipulos fuos dicens , Acctpte Spiritum SanBum > non voluit halitum fuum , fed Di- vinam gratiam intelligi. Item Servator nofter ipfe , quando dicitur plenus Spiritu San&o , non intelligitnr Subftantiam Divinam , eo tempore infufam efJe ( nam Deus erat Chriftus ab asterno ) fed Divi- nas gratias in humanitatem ejus accurnulatas. Poftremo, Ioel. 1.28. cum dicit Deus Ejfun dam dc Spiritu wee fuper omnem camera , prcphe- tahmtft.u vefhri , & film vefim , fines vtftri Semuia (oramabunt , (3 r juve~ ties veftri Fifiones videbmt. Non intelligit juxta fenfum literaiem Spi- ritum effundi pofTequaft aqaam , fed intelligit ipfa Somnia & Viiio- nes fupernaturales. Infpirationem igitur intelligere 5 tanquam Spiritus Dei in i!Ios in- traret proprie di&us , per quern prophetarent , vel Spiritus mali in-- trarent in Phreneticos , Lunaticos , vei Epilepticos , non eft verbo illouti fecundum Senfum Scripture Sacra?. Nam Spiritus Dei pro gratia live Potentia Dei fumitur operantis per modum nobis igno- tum. Etiam (Actor. 2. 2. ) Ventus qui dicitur domain illam impielfe ubi congregati erant Apoftoli in die Pentecoftes , non ita iHteliigen- dus eft , ac ft Spiritus Sandus , id eft Subftantia Divina ipfa Ventus A a 3 eflet, # ipo . De Civitafc cbrifiima. Cap. efTet , fed pro figno cxterno prasfentiae Divine , efficientis in illis virtutes illas Sacras , quas ad fundionem Apoftolicam erant necefe farias, C A P V T XXXV. De fignificatione in Script uris Sacris vocabulorum Regnum Dei , Sanclum 3 Sacrum & Sacrament urn, REgnum Dei in Scripturis Theologomm , praefertim in Concioni- bus 8c Libris Devotionum , fumitur pro Fcelicitate Sterna, qua poft hanc vitam Eledi in fummo Ccelo fruituri funt ; quod Regnum Gloria vocatit.Sumitur etiam pro Foelicitatis hujus arrhabone, nempe Gratia faodiracante , quod appellant Return Gratia. Sed pro Mo- narchia Civili proprie didta , id eft , pro Summa Poteftate luper Gi- ves, per iplbrum iuffragia acquifita , qua? eft fignificatioRegni, nun- quam fumitur. Contra in Scripturis Sacris invenio Regnum Dei , ubi^ que fere fignificare Regnum proprie diclum , nempe Regnum quod conftitutum eft confenlu populi Ifraelitici , qui Deum in Regem fibi Pado elegerunt. Padum autem erat hoc , quod Deus Ifraelitis tra- deret terram Chanaan in poffeffionem aeternam : 8c quod populus Deo obediret. Ab ipfa creatione mundi Deus in omnes homines re- gnavit non modo naturaliter five in jure Omnipotentiae , fed etiam in quofdam homines quibus Voce imperavit. Sic regnavit fuper Ada** mum , imperans , ne comederet de arbore Cognitionis Boni 8c Ma- li, & puniens eum , cum imperatum ejus tranfgrefTus efTet , nempe cum arrogaflet fibi judicare deBono &: Malo , non per Creatoris fui mandatum, fed per fuum ipfius Senium : privavit enim ilium vita seterna 1 , quam habere potuit per arborem Vitas. Rurfus regnavit Deus in Noah 8c familia ejus : qui quamquam ©do tantum eiTent perfbnas , erant tamen Regnum Dei proprie di- dum. Poftea alioquutus eft Deus Abrahamum (Genef. 17.7,8. ) fecit- que cum illo Padum in haec verba : Statuam Factum me urn inter me & te , & inter femen tuum poft te in generationibw fuu , fcedere (empiterno : ut Jim Dem turn , & feminis t ui poft te. Dahoque tibi , & femim tuo terram peregrinations tua , & omnem terram Canaan in pojfeffionem aternam* Abrahamus in hoc Pado promittit , pro (e 8c pofteritate fua Deo obedireilli, qui fe alloquebatur. Ex altera parte pacifcitur Deus dare Abrahamo terram Canaan in poilefBoaera aeteraum. Pro mo- numents Cap. 3y* Chit ate. 19 1 numento autem Padi hujus ( ver£n. ) inftituit Deus Sacramentum Circumcifionis. Atque hoc illud eft , quod vocatur Pactum & Te- ftamentum vetus. Quanquam autem no men Regis in eo Pa do non fit , res tamen manifefte apparet. Etiam nomen Regni exprefse po- nitur in Pado hoc , Miniftrante Mole , poftea renovato. Sacramen- tum autem Circumcifionis aliud nonerat , quam vSacramentum Fide- litatis , ut nunciubTeftamento novo eft Baptifmus. Padum ad montem Sinai cum Mofe renovatum (Exod. 19. f.) tale eft , St ergo audteritts vocem me am , & cuftodieritis Fatlum me urn , iritis mihi in peculium de cunclis populism wea eft enim omnis terra, Et vos eritismihi in Regnum Sacerdot ale & gens fan ft a. Idem narratur 9 Tit. 2. 14. ubi dicitur Chriftum dedille fe pro nobis , lit purificaret fibi nos in populum ?rse/*«ov , id eft peculiarem , id eft ( utfequi- tur Exod. 19. J non ficut gentes alia mexfant. Cameras enim gentes po- tential quidem Divinae fubditas erant per naturam , non aurem per conienfum & Padum ficut Ifraelitae. Dicitur autem in textu prasdi- do Regnum Sacerdotale , & ( 1 Petr. 2.9.) Sjcerdotium Regale , Pro- pterea quod Summam Poteftatem poft Deum , habuere in illo Regno fummi Sacerdotes. Manifeftum ergo eft Regnum Dei uique ad Samue- lem fuifie Regnum proprie didum. Nec difientire videntur Potefta~ tis Pontificfag propugnatores , qui argumenta iua pro Poteftate Papae pleraquededucunt ab exemplo Summorum Sacerdotum populi lirae- litici. Rurfus idemconfirmaturabeo , quod populum fuum appellat gentem landam. Santlum enim fignificat id quod Dei eft lure fpe- ciali. Dei eftomnis terra; non omnis tamen terra Sanfta dicitur, fed ea fbla quas feparatur & confecratur ad ufum Divinum fpecialiter. Re- gnum Dei & Civitai Deiidem fignificantmec modo Leges Ceremonia- les & Cultum Divinum apud llraelicas ordinavit Deus, led etiam Le- ges Civiles , quibus fcirent Ifraelitae officia iua erga fe invicem. Rurfas ( 1 Sam. 12. 1 2* ) alloquitur Samuel populum dicens , Vi* Rentes quod Naas Rex ftltorum Ammon veniffet advtrfem vos , dixiftis" mihi : • Nequacjuam , fd Rex imperabit nobis : cum Dominm Deus vefter regnum in vobis, Vndeconftat eoruw Regem proprie didum fuilTe Deum. De loco Regni Dei loquitur /jQ/^24. 23 : Erubefcet Luna , & confundetur Sol , cum regnaverit Domtnus exercitwm in monte Sicn, & in Ierufalem , id eft fuper Terram. Et Micajas 4. 7 : Et Dominus regna- vit fuper ilios , in monte Sion , id eft in Terra. Et Ezech. 20. 23 : Vtvo ego did* >Dominus Deus , quod in manuforti , & in brachio extento , & in furore effufi , regnabo fuper vos, & verf. 37 : Subjiciam vos fcepro meo, €2* indi~- 192, De Civitate Chriftiana. Cap. 5 j e & inducam vos in vinculis foederis , id eft faciarn , ut ftetis Pa&o quod pepig'lftis mecum per Moiem. Edam in teftamento Novo de Servatore noftro , dicic Angelas Gabriel Luc. 1. 32, 33 : Eritmagnus , films Altiffimi vocabitm , & <$kz^> zY/i Dominm Dcm fedem David patrii ejus , & regnabit in domo Jacob in sternum. Regnavit autem David in Terra. Adde, quod eo nomine ad mortem conciemnatus fit , quod regnum ludaeorum poftulaveric fibi , Sc ut inimicus Cas far is 5 quod titulum in cruce ejus fcrlplerit Pilatus , lefis Nazarenw Rex Iud aliquando pro eo , de quo loquutus eft. Atque hoc lenfu 5 ubi legimus in Vetere Teftamento , Verba dterum Begum Jfia'e* lis , intelligenda funt res illis diebus geftae quas Verborum iliorum Subje&um erant. InTeftamento Nova Gnece feripta, Verbum Dei faepe ponitur 3 ( non pro eo , quod loquutus eft Deus ) fed pro eo , quod de Deo, & de Regno ejus ; id eft pro doclrina Chriftiana diclum eft. In hoc a Litem fenfu idem fignificant Koyag ©?£ 8c Theologia , ut manifeftum eft Aclor. 13.46. Tunc conftanter Baultu & Barnabas dixe- mnt , Vobis op art chat pyimhm loqui Verbum Dei* Sed quamamrepelltth illud , & indignos vos judicaftis tfterng vitce , ecce convertimur ad Gentes. Id quod appellator hie Verbum Dei , Doclrina erat Chriftiana* Item ( Ador. fo. Cap. 3 6. T>e Civitate chrifliana, xp-y ( Ador. io. ) ubi Angelus apoftolos alloquitur dicens, 7te s & ftan- tes lequimim in Tetnplo plebi omnia verba tmk hujus : verba hujm vit6k) Eodemfenfu Miriam (Exod. if. 20. ) dicitur Ircpkeffa. Itaquoque Tumi debet (1 Cor. 11. 4, f.) ubi dicit S. Pau- lus 3 Vm qt&fyw quiprecatftr ve'' prophet at capite cperto , &c. Prophetia enim aliad non hgnificat eo loco prsterquam Pfalmis & Cantilems Sacris laudare Deum ; id quod facere in Ecclefiis etiam fceminis li- cuit. Ircphetta , quatenus fumitur pro Praedictione futurorum Contin- gentium , non lolum veris Prophetis , Ted etiam aliquando Impofto- ribus attribuitur , qui prsdicere fe futura dicunt per Spiritus , & per Divinationem fuperiiitiofam, idque multis modis, utfupra^Cap.12.^ fpeciatim diximus. Atque hi exiitimationem Prophetis majorem per unum aliquem eventum fortuito prsdictum fibi acquirunc,quam quas innumeris prsdidionibus rerum quae non eveneruht , poteft colli. Tropketia non eft Ars , neque ( ut fumitur pro Prsdietione ) negotium conftans , fed onus temporarium atque extraordinarium impoiitum a Deo, plerumque viris bonis, fed interdum etiam malis, Mulier ilia ab Endor , quae dicta eft fufcitafle Phantafma Samuelis per Spiritum fa- miliarem , prsdixitque mortem Saulis , non ob earn rem ProphetiiTa erat. Neque enim Scientiam aliquam habuit, per quam id potuit fa- cere .neque a pparetjuilu Dei fadumeffe ,etfi Impofturam illam ita rexit Deus , ut Saul inde territus debilitatu/que animo , prslio vi&us caderet. Etiam Sermones incohsrentes apud Gentes habebantur pro Trophetia ; Prophets enim Oracuiorum fuorum , tunc prophetabant, quando vapor aliquis animos eorum expulerat , ita ut verba quidem protulerint inter le incohsrentia 3 & ex quibus, ut ex Materia prima, rieri poiTet quicquid quifque vellet. Quanquam antem in Scripturis Sacris , vocabuli Tropheta tot fine figniticationes 3 frequentillima tamen ea eft , in qua fumitur pro eo cui Deus lllud immediate loquutus eft , quod is homini vel hominibus denuntiavit. Sed quomodo) dicet aliquis ) propriedici poteft lo- quutum eile Deum, qui linguam,aliaque organa loquendi non hahet, fkut homo. Quid autem y mt fecit centum ( dicit David} non vtdebit ? Is qui fecit antm nim auAkt ? Etfi nec videt nec audit Deus ut homo , fcit tamen quae dicimus 6c facimus. Csterum verba ilia Davidis non ponuntur ad naturae Byrinae declarationem, fed ad voluntatis noftras Bb 3 m 19% De CivitateChriBiana. Cap* 36. in Deo honorando fignificationem. Vtde re enim 8c audire funt Attri- buta honoris , 8c Deo attribui poffunt. Sed fi in propria 6c ftri&a fignificatione fumerentur , a ceteris etiara partibus corporis humani argumenta fimilia fumi pofTent , tribuendi Deo caeteras omnes a&ic?- nes humanas 3 quarum plurimas turpes funt , 6c prqinde attribuere ilias Deo contumelia maxima eiTet. Itaque vocem lj)ei ad homines immediatam fumere oportet eo modo ( quicunque i$ fit ) per quern facit Deus , ut voluntas fua intelligatur. Modi autem quibus id facit* multi font , 8c in Scripturis Sacris folis reperiendu Ad Adamum, Evam,8c Cain loquutus eft: Deus, voce fiipernaturalL Quomodo loquutus fit Deus Abrahamo , antequam e patria fua ve- nifTet ad Sichem Chananseorum , non dicitur ; tunc autem (Gen. 27. 7. ) dicitur apparuijfe ei. Vnus ergo modus , quo Deus praefentiam de- claravit, erat Apparitio five Vijio. Rurfiis ( Gen. if. 1. ) Verbum Do- mini venit ad Abrahamum in Vifione , id eft fignum aliquod il 1 £ appa- ruit praefentiae Divinae. Deinde Dominus ( Gen. 18. 1. ) apparuit A- brahamo in Vifione trium Angelorum ; 8c Abimelecho ( Gen. 23. ) in Somnio ; 8c ad Lot venit(Gen.ip. 1. ) in Apparitione duorum Ange- lorum j ad Hagar ( Gen. 21. 17.} in Apparitione unius Angeli. Ite- rum ad Abrahamum (Gen. 20. 11.) in Vote a Ccelo - y 8c ad Ifaac fGen. %6, 24. ) no&u in Somnio\ ad lacobum (Gen. 18. 12. & Gen, 32. r.) * in Vifione Angelorum. Ad Mo fern ( Exod. 3. 2. ) in Vifione flammas 8c Rubo. Etiam poft aevum Mofi (ubi modus Divinae loquutionis im- mediatae in veteri Teftamento expriraitur ) lemper loquutus eft per Vifionsm vel per Somnium ; ut Gideoni^ Samueli, Eli#, Slishce, lfaix, £z.e- chieli , caeterifque Prophetis ; 8c in Novo Teftamento , ut lofepho, Te- tro , Faulo , 8c lobanni Euangeliftas in Apocalypfi. Soli Mofi , modo extraordinario loquutus eft in monte Sina , 8c in labemaculo 5 & Summo Sacerdoti in Tabernaculo ; 8c in SanBo SanElo- rum. Sed Mofes , 8c poft eum Sum mi Sacerdotes , Prophetas erant eminentioris gradus quam casteri 8c gratiam apud Deum majorem invenerunt. Nam Deus iple de Mofi id teftatur ( Num. 12. 6, 7, 8.) dicens : Si quisfuerit inter vos "Prophet a Domini , in Vtfione apparebo ei, vel per Somnmm loquar ad ilium. At non talk fervus mem Mofes ^qm in omni domo me a fidehfjimtu eft; ore enim ad os loquor ei palam , (5 non per anig- wata & figuras Dominumvidet', Et ( Exod. 33.1 1. ) Dominus loquutus eft ad Mo/em ore ad os,ficut homo loquitur ad amicum fuum. Veruntamen Mofem non aliter alloquutus eft Deus quam perAngelum vel Ange- los ; ut habetur verbis perfpicuis (Acl. 7. 35°.) ubi Stephanas de Mofe loquens , Hie eft (inquit) quifuit in Ecclefia in folitudine cum Angelo qui Cap. 36. De Civitate Chrifiiana. 199 hquebatur ei in montt Sinai. Vbif 'anlus de Lege dicky Ordinate trot per Angelos in manu Mediatoru. Mediator autem ilie erat Mofes. Quid ergo dicendum eft de modo quo Deus loquutus eft Mefi , nifi quod Vilio erat, led clarior quam ceteris Prophetis data eft. Dent. 1 3. t. Si furrexit inter vos Frophetavel Somniator Sornnioram , vox pofterior , interpretatio tantumeft prioris. Joel. 2. 28. dicit Deus , & exit pott h&c, effwdam de Sptritu meo fnper omnem carmm,& prophet abunt filiive~ ftri , &filia veHra t Senes vejiri (omnia fomniabur.t, &juvenes veslri vifio- wes videbmt) ubi rurfus Prophetta exponitur per Scmma 6c Vifiones , 6c Spiritum. Item quando Deus Solomoni promifit fapientiam , fomnium erat , ut conftat ex verbis ipfis, ( 1 Reg. 3. itp~) Svigilavit Solomon (3 wteUexit quod effet fimnittm. Manifeftum ergo eft Prophetas extraor- dinarios Veteris Teftamenti Vocem Dei non aliter intellexiffe , quam per S omnia 6c fcfiones, id eft a Phantafiis fupernaturalibus. Qus vo- cabantur etiam Spiritus Dei y ut (Zach.7.i2.)ubi dicit Deus, Cor (mm pofuerwt in adamantem ne audirent Legem & verba qua mifit Domwus txeratuum in Sprntujuo Santto permanum Fropbetarum pnorum. Prophetarum autem in Veteri Teftamento habentium Vocatio- nem perpetuam , alii Supremi , alii Sahordinatt erant. Supremo- rum primus erat Mofes, 6c poft eum Snmmi Sacerdotes , liio quifque tempore , dum Sacerdotium regale erat. Poftquam autem jugum Dei excuflerant Ifraelitas , 6c fadum eft Orncium Summi Saeerdotis Mi- nifteriale ; quoties confuiendus erat Deus, Sacerdotes Jfraelitarum veftimenta facra induerunt , 6c corsfuluerunt Domin-um , non fuo ar- bitrio , fed juflu Regum 5 a quibus aliquando etiam Sacerdotio priva- bantur. Nam Saulm ( 1 Sam. 13.9.) Holocauftum afferri juffit fibr, 6c (1 Sam. 14. 18. ) Sacerdoti imperat , ut Arcam afTerret fibi , 6c (verf. 19. ) ne afTerret. Etiam in eodem Capite, confuluit Deum Sauttx. Idem fecit David , poftquam undus fuiflet , etfi antequara Regnum poflediflet ; quasfivitenim a Domino (1 Sam. 23. 2 J utrum pugnarct necne contra Philifthaeos in Keilah. Item ( verf. 10.) impe- ravit David Sacerdoti ut Ephodum apportaret fibi.ut Dominum con- iuleret. Prasterea Rex Solomon ( 1 Reg. 2. 27. J Sacerdotium Abiathard auferens , dedit Zadocho. Mo/es ergo , Summi Sacerdotes , 6c Reges Pii } qui Deum Temper in rebus diftkilibus confuluerunt , Prophets erant Supremi. Quomodo Prophetis extraordinariis loquutus fit,di« dum eft fupra. Quomodo autem loquutus eft ad Prophetas hos, Vo- cations perpetuae ? Si dicamus Deum loquutum effe } vel appamifTe eis , prout in fua natura exiftit , negabimus Deum infinitum , invifibi- lem., incomprehenfibilem eile, Si dicamus loquutum etfe per Infu- 200. Be Civitate chriFiiana. Cap, fionem Sprtm SanBi , quatenus Spiritus San&us fignificat Divinita- tem ipfam , asquabimus Mofem Chrifto , in quo fob Divinitas ( Coll.2.9.) habitat corporator. Poftremo fi dicamus loquutum Deum efle per Spiritum Sand: urn , quatenus Spiritus Sandus fignificat Gra- tias Divinas , nihil illis attribuimus fupernaturale. Homines enim ad Pietatem, Iuftitiam, Milericordiam, Veritatem, Fidem, & Virtutum genus omne , turn Morale turn Inrelleclua'e difponit Deus per Do- Srinam , Exemplum , aliafque vias naturales Sc quotidianas. Quo- modo ergo Deus Prophetas perpetuas Vocationis alloquutus eft , quandoabiilis confulebatur , fcriptum non invenio, nifi quod Sum- mis Sacerdotibus in Santto Smtiorum per vocem.ex inter Cherubinos loquutus efts fed vox ilia, ut Sc cetera omnia Divine praefentias figna, Angelus dici poflufit, quemadmodum Somnia Sc caetera figna fuper- naturaiia. Prophetis autem vocationis perpetual , fed fubordinatis loquutum efle Deum fupernaturaliter , in Scripturis nufquam conftat, iedna- turaliter tantum , eo modo quo ad Pietatem Fidem , Sc Iuftitiam difponit Deus quos ad falutem deftinavit. Qui modus , etfi confiftac in Inftrudtione , Educations hominum , vere tamen dici poteft Spiri- tus Sancli operatic - 3 nam inclinatio omnis turn ad fan&itatem turn ad virtutem a Deo eft; quando igitur Prophetaloqui dicitur per Spirit turn Dei , intelligere debemus , ita ilium loqui , ut Deus per Prophe- tam fuum fummum ( cui Propheta fubordinatus obedire obligatur) loqui ilium juffit. Vivente Mofi 3 praster ipfum , in caftris Ifraelitarum Septuaginta erant viri qui prophetaverunt. Quo modo illos Deus alloquutus fit , declaratumeft Num. 11. 15- : Defiendit Dominm per nuhem , & loquu- tus eft ad Mo fern , auferens de Spiritu qui erat m Mofe , & dam Septua- ginta viris* Cumque reqmevijfet in eis Spiritus , prophetaverunt , nec ultra cejjaverunt. Ex quibus verbis manifeftum eft , primo , Prophetatio- nem eorum ad populum , fubfervientem Sc fubordinatam fuifle Pro- phetationi Mofts , per cujus Spiricum prophetaverunt , id eft , ita ut voluit Mofes ; quod confirmatur ( verf 27. ) ex eo , quod cum Mofi dixifTet lofua prohibe illos , noluit Mofes , dicens : ne Deo par at am ficut fponfam ornatam viro fuo , & audivi vccem magnam de Throno dicentem 5 Ecce Tabernaculum Dei cum homimbns. Id eft Ierufa- lem nova ( in quo eft Mons Zion ( nempe locus Ele&orum defcendit in Terra m. Item Angeli duo in veftimentis albis dicunt (A&or.i.n.) hie idem lefui qui affumptus eft in Caelum , itaveniet ficut vidifiis ipfum afcendere. Quae verba ita fonantacfi dixiflent venturum efle ad po- pulum Dei Patris fui regendum hie : non quafi illos in Ccelo regen- dps-, in Ccelum fublaturus eflet: quod etiam Regni Dei Tub Mof inftituti reftitutioni confentaneum eft. Regnum autem illud erat Ci- vitas Iudasorum in Terra. Porro , id quod dicit Servator nofter Matth. 22. 30. InrefurrsElione neque nubent neque nubentur: fed ernnt ficut Angeli Dei in Ccelo 3 defcriptio eft Vita sterna , fimilis ejus, quam perdidimus in Adamo , quantum attinet ad Matrimonii. Nifi enim peccaflent Adamus & Eva 9 vixifTent inParadifo terreftriipfi fine prole in k-perpetuum. Nam fi ficut homines nunc, ita lmmortales ge- — — D d nerarenr 3 210 Dc Civitate chriftiana. Cap. 38, nerarent , deefTet non magno tempore locus hominibus , ubi pedes ponerent. ludsei qui Chrifium interrogaverant, cujus Vxor futura effet fcernina ilia in reforredione , de confequentiis Vtt&aiternG non co- gitaverant ; itaque docet iilos Chrisim generationem horainum non magis futuratn efle in Refurredione quam Angelorum. Comparatio hasc inter Vitam ceternam ab Adamo amiffam , & a Chrifto morte fua reftitutam , etiam in hoc congrua eft, quod ficut Adarrnu , etfi Vitam ceternam peccato fuo perdidit , vixit taraen poftea aliquamdiu : ita Chriftiani fideles Vitam aternam morte Chrifti receperunt , & tamen moriuntur morte naturali , & mortui aliquamdiu minent , nimirum ufquead Refarredionera. Sicut enim Mors computata eft in Adamo, non a Condemnatione , fed ab ipfa Morte : ita etiam Eledorum Vita non ab Abfblutione five remiulone peccatornm , fed a Refurredione computatur. Quod locus , in quo in sternum poft Refurredionem habitaturi funt Eledi , fit Ccelum , id eft partes ilia? qua? a Terra remotiffimas lunt , ut ubi funt Stellas, aut adhuc altius in Ccelo quod vocatur ( non in Scriptura Sacra ) Empyrean* , non confirmatur ab ullo , quod iciam textu Scripturae Sacrae. Regnum quidem Dei Ccelum inhabitantis , Regnum ccelefte propriedicitur ; Gives a litem Regni illius in Terra degebant , regebanturque a Dei Vicegerentibus , nempe Mofe , £tea- zaro , caeterifque fummis Iudaeorum Sacerdotibus , ufque ad tempora Samuelis. Poftquam etiam Servator nofter per prasdicationem Mini- itrorum fnorum ludasos ad obedientiam Deirevocaverit } & vocaverit Gentes , Regnum erit Ccelefte novum ; fine ulla tamen neceffitate in Scripturis apparente , afcenfurtim tunc hominem ad felicitatem fuam altius , quam ad fcamnum pedum Regis fui coeleftis. In contrarium, Icriptuiii inyenimus (lohan. 3. 13. J Quod nemo in Coelum afcendtt prater cam , qui a Ccelo defcendit 3 nempe Filium hominis , qui eft m Ccelo* Item ( Ador. 2. 24. ) ad probandam Chrifti afcenfionem , utens ver- bis Pfalmiftas ( Pfal. 16* 10. ) Non relinques animam meam in inferno, needdbu fanfiumtuttm videre corruptionem , dicit Petrus , non ea de Davide fed de Chnfto dida efle 5 probans ex eo , quod David non afcendit in Ccelum. Sed huic loco refpondere aliquis poterit , quod etfi corpora eorum non afcenderint in Ccelum ante diem Iudicii ©himij anirnae tamen eorum afcenderunt fimul atque ex corporibus eorum excefferant : quod confirmari videtur ex verbis Servatoris no- ftri Luc. 20. 37, 38, qui probans Refurredionem ex verbis Mofts y fic dicit : Mortms refurrettum ejfe , etiam oflendit Mofes , qui adrubum Domimm mvocans , appelkt Denm Abtahmi ^Dmm Ifiaci , ^Veurn lacobi* Cap. 38. Civitate Chriftiana. sir lacobi. Non eft enim Deus mortucrum , fedvivtnttum. Sed & verba ilia intelligenda fun: de Xmmortalitate amma? , non id probant , quod probatum voluic Chrtftus , nempe , Refurredionem Corporis , qus eft Immortalitas Hominis. Dicic ergo Servator nofter : Pacriarchas ilios Immortales quidem efle , at non per proprietatem aliquam hu- manas EiTentia? confequenrem , fed per voluntatem Dei , qui ex mera grand Eledos donavit Vttaaterna. Quod autem Patriarchs illi , alii— que multifideles homines tuncmortuieilentjviveretamen eos diceret Cknftfu , caufa erat, quod nomina eorum fcripta erant in Libro Vita? : & prop terea addidit verba hxc , ut in textu videre eft , quod vive* rent Deo. Quid autem eft , propter quod animae Iuftorum in Coeium irent ante corpora , cum mercedem operum fuorum recepturi non fine homines ante ludicium 3 ut manifeftum eft ex Luc. 14. 14. Cunt facts convivium , vocapauperes , debiles , claudos, & cacos , CS? beatus eris^ quia non habentretrtbuere tibi , retrtbuetur enim ttbi in Refttvrettione Ittfto- rum. Itaque ante Refurredionem , nil habet in ccelo quod faciat ani- ma etfi per le exifteret. Verbum hoc Ammo, Immortalis in Scriptura Sacra nufquam , Vitaaterna paflim iiwcnitur. Caput Iobi decimum quartum ( ubi nonaliquis amicorum ejus loquitur , fed ipfc ) tot urn querimonia eft de mortalitate hominum , fine tamen negatione Immortalitatis poft Refurredionem : Lignum habet fi em. Sipracifum fuerit j rmfum virefcit , & rami ejus pullulant. Si fenuerit in terra radix ejus , & in pulvere emortum fuerit truncus itlius , ad odorem aqua germ" nabit , & faciet comam , quafi cum pYtmum plantatum eft : homo vero y cum morttms fuerit , & nudatus atque confimptus , ubi quafi eft ? Et paulo poft , Homo cum dormiem , non refurget donee atteretm coeium. Sed quando erit quod coeium atteretur : refpondet S. Petrus , futurum elTein Refurredione. Dicit enim 2 Epift. 3. 7. Ccelt autem qui nunc fant, & TerYaeodemverbo Yepofiti (unt igm , refervati in diem ludicU , & peYditionis hominum impiornm » & veri. 12. Adveniet autem dies Do- mini , ut fur 3 in quo Coeli maano impetu tyanfient , elements veto caiore fii-> ventur , teYra autem , & qua in ipfa funt opera , exurentur, novos vero cm- les (2? r.ovam ten am , & promifa ipftus expetlamus, in quibus luflitU babi~> tat. Vbi ergo dicit lob hominem non amplius lurredurum , idem eft> ac fi dixuTet vitam immortalem in Refurredione incipere , & pro caufa habere , non naturam humanam fed Fromiffionem. Poftremo , cum Capite 35". oftenfum fit Regnum Dei Civitatem efle proprie didam ( qua? Civitas erat in Terra ) in qua Virtute padi turn Veteris turn Novi Summam habet Poteftatem Deus : & earn per Dd 2 Vice- tiz De Civ it ate Ch rift tan a. Cap. 3 8. Vicegerentem regit : etiam quando Servator nofter adveniet in Glo- ria & Majeftate regnaturus , Regnum ejus eric in Terra. Sicut Regnum Dei , 8c Vita cettrna : ita etiam Hoftes Dei poft Indi- cium ukimum , &cruciatus eorum , locum in Scripturis videntur habif uri in Terra. Loci , ubi homines qui lepuki vel abibrpti a Terra erant , meafuri funt ufque ad refurrectionem. Nomen vocatur pie- rum que in Scripturis Infer nus , 8c Infen , Graecis 4^ , id eft locus ubi nihil videri poteft , continetque tarn Sepulchrum , quam locum alium omnem inferiorem. Sed reproborum poft Refurre&ionern lo- cus quis fit, exfituejus, non definttur, neque in veteri neque in novo Teftamento. Indicatur tantum per nomina hominum qui in eo loco efle fupponuntur , extraordinaria , & quafi miraculoia morte a Deo deleri. Exempli cmfa , dicuntur in Inferno , in Jartaro efle pro- pter Corah , Dathan , 8c Abiram viros a terra abiorptos, non enim vo- luere Scriptores Sacri , ut crederemus Giobum Telluris (qui non modofinitus eft , ihd etiam cceli Steliarum fixarum a'titudini com- paratus, infeniibiiis magnitudinis ) puteum habere infe infinitae pro- funditatis , qualem finxerunt nomine Tarrari , Poetae ; fed ut eos ibi efle crederemus , ubi client illi qui a Terra abfbrpn dicuntur. Rurfus, quia homines illi , qui tempore No* vixerunt , paul6 ante diluvium , in Scripturis Gigames didii ( a Gratis fortafse Heroes , ge- nici , ut dicunt Poetas , ex copulatione Deorum 8c Hominum ) in di- luvio generali deled erant,- locus reproborum a iudasis ligniricaba- tur per locum Gigantum , ut Prov. 21. 16. Vit qui erravertt a via do- Unna , in ccetu Gigantum commorabitur. Et lob. 26. 5-. Ecce Gtgantes gemunt fub aquis , & qui habitant cum m. Locus Reproborum hie fub aquis efle fignificatur. Et Ifaiah. 14. 9. Infernm conturbatus eft w occur* fum advent m tni , fufatavit ubi Gtgantes. Diclum hoc ab Ifaiah eft con- tra Rcgem Babylonis , locum Reproborum rurfus innuens ii>b aquis efle. Tertio , quia Vrbes Sodoma 8c Gomorra propter impietarem inco- larum Jgne 8c Sulphure e ccelq confumptae erant , 8c regio vicina in lacum bituminis fcetentis converfa : locus Reproborum fsepe in Scri- pturis Sacris fignificatur per Ignem 8c Lacum ignis , ut Apoc. 21. 8. Timidis autem & incredulis , & execratis , & homicidts , & forr.icatoribm^ & veneficis , & idololatris , & omnibus mendactbus , pars tllorum erit in fiagno ardenti igne & fulphure : quod eH mors fecunda. Manifeftum ergo videtur locum 1 Reproborum non efle certum ahquem locum in quo torquentur Impii , led nomen cujufcunque perditionis appellativum. Etiam Cap. 38. De Civitate Chriftiana. 213 Etiam Cap. 20. verf. 14. Iple infermu & mcrs mffi. (unt in fiagnum ignis. B*c eft mors fecunda. Adeo ut fenfiffe vicietur Euangelifta im- pios omnes iudicio ultimo damnatos , & in lacu ignis denuo mori- turos effe , & propterea mortem hanc fecundam appeilavilTe. Quarto, a plaga y£gyptiaca, Jenebrarum ( Exod. 10. 23. ) de qui- bus Tencbris dicitur , Nemo vidit fratrem funm tribm diebus , nee movit fide loco in quo erat\ kbiemque autem habit abant Vitii Jfrael lux erat, locus Reproborum a ludsis appellabatur Tenebra exterior es , &&%@> Poftremo , quoniam locus , quidamerat prope lerufalem qui ap- pellabatur Fallis filiorum Binnon , in cujus parte , dicla Tophet , facrifi- caveiant Ilraelirae Idolo Molech ; ubi etiam Deushoftes eorum per- diderat , & ubi loft as Sacerdotes Molech iuper ipfbrum Altaria com- buflerat ( ut legitur 2 Reg. 23. ) locus i lie a ludseis pro loco ubi cru- ciandi eflent Dei holies appellatus eft Gehenna ; & propter ignes illic perpetuo ardentes ( nirnirum tollendi caufa fcetorcm perpetuum re- rum putridarum iftuc projectarum ) Ignis perpetuus. Quoniam autem nemo hodie eft , qui ita Sc'ripturas interpretatur, quali Reprobi in aeternum cruciandi effent in Valle Hinnon 5 aut quafi fub aquas,aut in Tartarum detrudendi; aut quafi moturi fe non efient prae Tenebris ; lequitur ( ut puto ) neceftario , quas dicuntur in Scri- pturis de loco Reproborum , di&a efle metaphorice ; ac proinde fen- lumverborum circa locum ilium 8c cruciatusillos propnorem qua^ren- dum effe. QuodattinetadTortores , nataram & proprietates eorum pro- prie traditas habemus , in nominibus Satan, Diabclus, Abaddon. Quas Nomina Satan , Diabolus 3 Abaddon perfonam individuam nullam ( ut Nomina folent Propria ) defignant ; fed officium , vel qualitatem ali- quam ; & propterea font Appeilativa. Sumpta autem pro Propriis imperitos fallunt , faciuntque ut Spe&ra & Dasmonas totidem elTe putent , quales adorabant Gentes. Quoniam autem verba ilia fignifi- cant Noftem , Accufitorem , & Exterminator em , intelligenda funt de Ho fte Ec clef] as Dei. Si ergo Regnum Dei poft Reiurre&ionem fu tu- rn m fit Terra , etiam Hoftes & Regnum eorum in Terra efle debent. Quando enim Regnurri Dei inlfraelitis erat, Regna Gentium vicina, pro Regnis Sat ana habebantur. Cructatus inferm fignificantur interdum per fletum & (Iridorem den* tium^ ut Matth. 8.12. Interdum per e Civitate Chriftiana. 21$ 14 , ubi Deas falvafledicitur Ifraelitas ab hoftibus fuis Philiftaeis , & 2 Sam. 22,4, Dominus petra mea & robur meum , & Salvator meus. Et 2 Reg. 13, dedit Dominus Salvatorem Ifraeli , & liber aw eft de mam Regis Syria ; de fimilibus , ut loquar non eft opus. Nam lo- ca haec , neque habeat difrkultatem 3 neque fpe&ant ad inftitutum noftrum. Sed de loco Salvationis univerfalis fideliu m ho minum , in Regno Coelefti , dim" cultas magna eft; cumenim Regnum Ccclefte , Civi- tas fit , ab hominibus fecuritatis caufa contra hoftes ~inftituta vide- tur Salvatio contra hoftes debere efte in Terra. Per Salvationem enim innuitur Regnum illius Regis cceleftis per Vicloriam , non incolumi- tas per fugam. Vbi ergo ialutem illam expe&amus , expe&amus Triumphum ; & anteTriumphum , Vi&oriam ; & ante Vi&oriam, Prselium 5 quae non facile ftpponi poflunt futura efle in Coelo. Vi- deamus autem , defaac re quid dicant Scriptural Sacrx: Ifaias 33, verf. 2o.,2i,22, 23, 24. Refpice Zion Civitatem (olemnitatis ncftraz e cult tuividebunt Jerusalem habit ationem opulent am , tabemaculum quod uequaquam transferri poterit ' nec auferentur claviejus in fempiternum , & omnes funiculi ejus non rumpentur : quia folummodo ibi magntficus eft Do* minus nofter : locus fluviorum rivi latiffimi , & patentes : non tranfibit per cum navisremioum , neque trials magna tranfgredietur eum. Dominus enim Judex nojter , Dominus Legifer nofter , Dominus Rex nosier : ipfe falvabit nos, Laxati pint funiculi tui , fed non pravakbunt , fie erit ma- ins tuus , ut dilatare ftgnumnonqueat. Tunc dividentm fpolia prxdaYum muharum : claudidiripient rapinam. Needicet vicinus , Elangui, FopU' lus qui habitat in ea , auferetut ab eo iniquitas. Quibus verbis defignatur primo , locus Salutis , Ierufalem habit atio opulenta ; fecundo , duratio ejus , Tabemaculum , quod nequaquam iransferri poterit ; tertio , Salvator quis fit , Dominus Judex nosier, Le- gifer msler , Rex nofter - 3 quarto , ipfa Salvatio , qualis eft locus flu- viorum, rivilatiffimi 5 quinto , conditio eorum qui falvabuntur , non dicet vicinus, Elangui ; fexto , conditio hoftium, Laxati funt funiculi, fid non pravalebunt &c. poftremo , continentur haec omnia Civium profpera , nomine Remiffionis peccatorum , populo dimittetur iniqui- ty ejus. Quibus verbis perfpicuum videtur efie , Salvationem in Terra tunc futuram efle quando regnabit Deus ( in adventu Chrifti ) in Ierulalem ; & a Ierufalem procedere debere Salutem Gentium : id quod apertius etiam declaratur ab eodem Propheta cap. 66, 20, 21* Ft adducent omnes fratresrveftros de cmtlis gentibus donum Domino , in tqms , & in qwdrigU & in UUicit> & in mntts } & in unticis, ad montem fanttmn 21(3 Be Civitaie chriflima. Cap. 3 8. pwEkmw mmm lerufalem , dicit Dommus , quom&do p infefant filii /fiat/is, mums m vafe mundo in domum Domini. Et afumam ex eis hi- Sacer dotes, & Levitas , dicit Dommus, Inteliigi bine poteft Civitatis Coeleftis ar~ cem, unde Salusgentibusderivanda fir, futurameffe, in- Terra, urbera lerufalem. idem eciam conSrmari videcur a Servatore noftro, in col- loquio cum muliereSamaritana , circa locum divini cultus futuri Ioh. 4, 22 } ubinwlieri dicit Chnftus Satv&tionem ejfe ex ludxis , id eft Salva- torem non a Samaria futurum eile , led a Iudsea. Cui Refpondens di- cit Mulier, femus ventur -nm ejfe Meffi 'am. Quod ergo dicit Chriftus Sdvationem ejfe ex Iudais , idem eft , quod dicit Paulas Rom. 1, i<5, 17. Non enim erubefco Euangelium , Virtus enim Dei eft in fdutem omni credenti , Iud&o primam, & Grceco, Iuftitia enim in eo reveUtur ex fide in fidem , id eft ex fide ludaei in fidemGrasci. Eodem fenfii Propheta /^/defcribens diemludicii , ( cap. 2. 30, 31. ) Dabo prodigia in coelo & in terra , fanguinem , & ignem , & vapor em fumi, Sol convert etur in tenebras , & Luna in fanguinem , antequam veniat dies magnus & horribi* Us, 8t erit : omnis qui mvocaverit nomen Domini , falvus erit , quia in monte Zion & in lerufalem erit Saivatio , ficut dixit Dommus. Et Qbad» verf 17, In monte Sion erit Saivatio ,& erit fanftus , & poljidebit domus Jacob eosqui fe pojfederant ; quas poileffiones verhbus fequentibus no- mi nat , nempe montem Efau , terram T hi lift. c ovum , agros Ephraim y Sc Samaria , & Gitead , Sc Vrbes ad Meridiem , conciuditque his ver- bis ; Et Domino erit regnum. Quid autem, Regnum Dei eo tempore , nonne erat Domino? Nonerat tunc Domino Regnum illud , quod per Pacliim habuit ini- tum in monte Sinai. Quando erit Domino , Regnum illud per Pa- ctum ? Domino tunc erit Regnum illud , quando veniet Servator no- lle r cum Majeftate & Gloria, ad judicandum vivos Sc mortuos. Quod autem attinet ad Regnum aliquod in Ccelo Empireo , aliave regione iEtherea, nihil reperitur in Scripturis Sacris. Regnum tamen Cce- lefte erit propter Thronum in Ccelo Regis Cceleftis. Ex his quae dicla funt de Regno Dei , Sc Salvatione , facile intelligiturJ^uTd lit Mm- dus vent mm. Invenitur in Sacris Scripturis mentio facia trium Mun- dorum , nimirum , Mundi Veterh s Mundi Trxfemis , Sc M undi Ven* turi. De primo loquitur S. Petrus ( 2 Petr. 2, f. ) Si originali Mun- do non pepercit Dem , fed otlavum Noem juftitia pneconem cuftodivit , di- luvium Mundo impiorum inducens &c, Mundus ergo Vetus ab Ada- mo computatur ufque ad diluvium* De Mundo Praefente loquitur Chriftusf Ioh. 18, $6. 0 ) fiegnum rneum nontft ex hoc Mundo. Venit enim Chriftus ad Paclum Vetus renovandum 1 ad regnandum autem veniec Cap, 3 8. T>e Chit ate thrift iana. 2 1 7 veniet in die Iudicii. De Mundo venture* loquitur S. Petrus ( 2 Pet* 3 . 13.) Novos vero Ccelos & novam Tew am & promif fi ipjtti s expetlamus* Atque hie eft Mundus ille , in quo , Chriftus e Cceloiri nub ibus de- fcenfurus in potentia 8c gloria magna , mi ffis Angeli s iuisT congre- gabit Ele&os fuos £ quatuor ventis , & ab extremis Terra? , 8c regnabit fuper eos in aeternum, Salvatio peccatoris fupponit Redcmptionem prascedentem ; nam qui ferael peccati reus eft , pcenas debet , quas ipfe vel alius pr o ipfo fblvere obligatur , pro pretio Redemptionis ; quod pre tium tant um eft , quantum is qui lasfus eft poftulabit. Laefus autem Deu s eft ;""p re- tium ergo Redemptionis eft quicquid Deo imponere vilu m er it. Damnum quod alii fittolli poteft per Reftitutionem , vel oompenfa- tionem , quarum neutra tollit peccatum. Ignofci tamen peccatori a lasfo aut gratis , aut poena quantulacunque peccatum ejus redimi, poteft. Id autem quod Deus plerumque a peccatore (fub vetere Te- ftamento ) pro peccati Redemptione exigere fblitus eft , Sacrificium erat vel Oblatio. Peccatori enim ignofcere is qui injuriam paffus eft, quanquam ilium punire minatus erat , jure poteft, cum etiam apud homines etfi Promiffio Boni Promiflorem obliget ; minae tamen , id eft Promiftio Mali , neminem obligat j Multo mi nus obh gabunt Deum , cujus mifericordia eft infinita. Seryatorergo no lter^ u t nos redimeret , non ita pro peccatis hominum patrifuo fatisfe cit ,"u t pu- nitio peccatorum propter earn rem injufta effet , fed Sacrificium tan- tum erat mors ejus , quam placuit Deoacceptare pro pecca tis poe ni- tentium , & in Redemptorem fiium credentium. Et propterea Re? demptio in Scripturis Sacris , ScSacrificwm , & Oblatio , ScTretmm faspenumero idem fignificanr, CAPVT XXXIX. De fignificatione quam habet in Scripturis Sacris Voca- bulum Ecclefia. ECclefia in Scripturis Sacris varie accipitur. Interdum pro Bomo Dei , id eft pro Templo in quo populus Dei publice congregari confuevit ad cukum Divinum ; ut 1 Cor. 14, 34. MdteresmEc- cleftis taceant. In hoc fenfu a Patribus Grascis dicitur Ecclefia Kv&oM*i, id eft Domus Domini. Frequentiffime autem fumitur , juxta hvpov. Gra^ca enim vox eft, fignificatque Ccetum hominum evocatorum , E e nempe z 1 8 De Civitate Chrifliana* Cap. 3 £ . nempe Gives congregatos,& evocatos ad concionem publicam ? a Ma- giftratu > fecundum Leges ; atque hasc Ecclefia erat legitima. Etiam Gives per tumultum &feditionem in unum locum multi conventen- tes, vocantur interdum Ecclefia , fed Ecclefia confuja , ut Ad. 19. 39. Manifeftum autem hinc eft , Ecclefiam nuliam legitimam effe porfe 5 quae Authoritaceillius non fit convocata , qui Snmmam habetin Ci- vitate Poteftatem. Sumitur etiam interdum pro hominibus , qui in Ccetum jure intrare poffunt , etiamfi non fint Adu congregati, ut Ad. 8, 3. Ubidicitur , Saulus autem deva ft abat Ecclefiam. Interdum etiam pro foils Eledis ut Eph. 27. Vt exhiberet fibi ghrwfam Eccle- fiam ^ nonhabemem maculam ant rugam. Id quod intelligi non poteft nifi de Ecclefia Triumphante. Caeteris fignificationibus omiffis , lo- quemur hoc loco de Ecclefia in fenfu proprio , nempe quatenus legi- tima eft , habetque authoritatem legitimam , ficut fumitur Matth. 18. 17., ubi dicitur Die Ecclefia ; fi autem Ecclefiam non audierit , fit tibi ficut Ethnicm , & Tublicamu. In hoc enim fenfu eft , quod Eccle* fia eft Perfona , quod velie , pronuntiare , imperare 3 audiri , Leges ferre s aut quicquam agere poteft. Nam quod in congregatione ho- minum Authoritatem non habendum fadum eft, fingulorum qui- dem fadum eft , fi confenferunt , non autem Congregationis for- tius , ut corporis unius , neque illorum , qui non confenferunt. Ec- clefiam itaque Chnftianam fic definio , Ecclefia Chrifliana eft Coetm hc^ minum Rehgionem Chnftianam profitentium , unit or um in perfona una fum- mam habente Hot eft at em ; cujus jujfu convenire debent , & cujm wjvjfit convemre non debent . Quoniam autem in omni Civitate conventiones illae, quae fine Authoritate habentur Imperantis fummi , illegitiraas funt 1 etiam Ecclefia ilia , qua? habetur in ilia Civitate , quas convera- tiones tales Lege vetuit, illegitima eft. Manifeftum etiam hinc eft nullam in terra efle Ecclefiam univerfa- km quam audire obligantur Chriftiani univerfi cum nulla fit in terra Civitas aliarum Civitatum omnium Domina. In Civitatibus fingulis , Chriftiani Legibus Civitatis fuse obedire obligantur : 8c per confe- quens , Legibus Civitatis alias teneri non debent. Ecclefia ergo cui Poteftas eft ludicandi , Abfblvendi, Condemnandi , aut adionem quamcunque Agendi , eadem res eft cum Civitate : 8c Civitas ideo quidem eft , quia Civesfunt Homines : Ecclefia autem,quia Civesfunt Chriftiani. Quare regimen Tempora le ^8c S wituale , verba inania funt introduda eo fine , ut propter duos Status apparen tes minus co- gnofcerent homines , utri eorum obedientiam praeftarent. In Ccela quidem corpora hominum poft Refurredionern sterna 8c Spiritualia eruntr Gap. 40. T>* Civitate chriftiana. 21? .erunt : fed in vita prasfente , homines & caduci , & craffi funt , ne- que patiunturStatum neque Religionem ullam , prater earn quam ftatuit Poteftas Temporalis : neque Dodrina ulla a Cive doceri jure poteft, quam Civitas Temporalis doceri_prohibet. Unus denique Redor turn Spiritualis , turn Temporalis eil e debet^ , aut utraque fi- mul Poteftas interibit , nimirum per contentiones inter Ecclefiam Sc Civuatem , krter SpmtuaHftas & Temporaliftas , inter gladwm h-.ftitice 8c ScuumFidet: & (quod majus eft ) in uniufcujufcjue Chriftiani pe- dore , inter Chrtftiamm , & Ho win em. Podores quidem Ecclefiae, Paftores vocantur : fed ita etiam vocantur Reges : fed nifi Paftor unus alii fubordinatus fit 5 ita ut unus fit Paftor Summus , Dodrinas doce- buntur inter fe contrariae : quarum utraque efie poteft , fed altera ne- ceffario faifa eft. Quis autem Summus ille Paftor fit juxta Leges Na- ture , oftenfum eft fuperius , nempe, ille cui Summa eft Poteftas in Civitate : quis autem fit juxta Scripturas Sacras , videbimus in Capi- tibus fequentibus. C A P V T XL. De lure Regni Dei in Abrahamo , Mofe , Summis Sacerde- iibw 5 & Regibm IucUa. PAter Fidelium , & per Pactum primus in Regno Dei erat Abra- hams. Cum illo primo Padum initum fuit : per quod Padum feipfum & femen fuum poft fe obedire mandatis Dei obligavit , non lolum naturalibus } fed etiam illis mandatis , quae Deus fupernaturali- ter manifefta faceret , per Somnia & Vifiones. Legibus enim Natu- ralibus , ante tenebatur : ut de illis pacifci opus non efTet. Padus er- go eft cum Deo Abrahams , pro mandato divino habere , quicquid in Dei nomine , per Somnium, vel Vifionem illi imperaietur, & idem familiae fuse praecipere , & facere ut obfervarent. In Pado hoc tria veniunt confideranda , maximi momenti in populi Dei gubernatione. Primum, quod in Padi hujus inftitutione , lolum alloquutus eft Deus Abrahamum : neque omnino cum familia quicquam Padus eft , ne- que adhuc cum femine , nifi quatenus voluntates eorum intelligantur involuntate Abraham comprehenfa? efTe : habuit enim jus Abraha- ms familiam fuam cogendi , ut qua? pro illis promiferat , illi praefta- rent: juxta id quod legitur Gen. 18,18, 19, ubi dicit Deus de Abra- ham : Bewdtcendtf fmt in tllo omms nations urne* Scio enim quod pra- Ee Z CeftHYHS 2zo De Civitate chrijliana* Cap. 40* eepwrtts fit filiis ftds , & domui pies pofi fe , ut cufiodiant viam Domi- ni , & faciant Indicium & lufiiuam. Manifeftum hinc eft, illosqui- bus Deus immediate loquutus non eft , accipere pro Legibus Deieas debere , quas didaverit is , qui Sum mam in eos habet Poteftatem ; ficut 8c familia 8c femen Abrahami , eas accepit ab Ahahamo Patre 8c Domino fuo. In omni ergo Civitate , qui Revelationem fuperna- turalem non habent in contrarium , Legibus ejus , qui Summam ha- bet in Civitate Poteftatem , in omnibus adiombus externis circa Re- ligionem obedire obligantur. In externis (inquamj adionibus ; quia cogtmttones 8c fides hominum interna, ab humanis redoribus cognofci non poiliint > neque voluntariae funt ; neque Legum fed Potential tan- tum divinae eifedus funt ; 8c proinde fob obligatione cadere non poflunt. Atque hinc oritur notandum Secundum , Abrahamo licitum fuifle* fi fubditorum fuo rum aliquis Vifionem vel Spiritum vei Revelationem Divinam contumaciam fua2,vel novis Dodrinis quas Abrabamns vetue- lat pnetenderet , hujufmodi homini iifque qui ill! adhaerebant, pce- nas infligere j 8c per confequens Summis Imperantibus illos punire qui Legibus Civitatis opponunt Spiritum fuum Privatum, etiam nunc licere. Habent enim in Civitate eandem Authoritatem nunc Summi Imperantes, quam tunc habuit in foa familia Abrahamus. Deducitur inde tertid , quod ficut folus Abrahamus in Familia fua, ita is fblus, qui Summam habet in Civitate Chriftiana poteftatem, fci- re fupponatur , quid fit , quod Deus loquutus eft 3 id eft fblus Divini Verbi interpres exiftimandus eft. Idem Padum renovatum erat cum Ifaaco , 8c deinde cum Iacobo. Poftremo , cum Mofe 8c Ifraelitis ad montem Sinai , ubi fadi funt If- raelitas in Regnum Dei peculiare } rexitque eos fub Deo (pro fuo tem- pore) Mofes , cui fuccedere debuerunt Summi Sacerdotes , nempe ut eflet Regnum Sacerdotale in perpetuum. Per hanc conftitutionem,Regnum Ifraelitarum acquifitum eft Deo peculiare. Quoniam autem Ifraelitis Imperandi Mops jus ab Abraha- mo nullum habuit , unde obligari potuit populus , ut ilium pro Vice- gerente Dei diutius haberent , quam colloquiis inter ilium 8c Deum fidem haberent , Authoritalque Mo/is ( etfi cum Deo pro illis Pa- dus eflet) dependeret a fola , quam habebant de fanditate ejus, &de realitate colloquiorum ejus cum Deo , 8c de veritate Miraculorum , quas operatus erat , exiftimatione : Quae exiftimatio fi mutari contin- geret 3 caufa nulla apparebat, propter quam, quicquam quod ab illo in nomine Deiproponeretur pro Lege Divina habere obligarentur.Fun- Cap, 40. De Civitate Chriftiana, 111 damentum obligations populi Ifraelitici ad obediendum Mofi , aliud quasrendum eft. Non enim ut obedirenc juffit Deus : nec enim ilios alloquutus eft , nifi mediant e Mofi iplo. Dicit autem Chriftus (lob, f. 31. ) Si teftsmowum dico de meipfo , tejtimmiv.m meum non eft verum. Authoritas ergo Mofis , (icut Authoritas casterorum Principum om- nium , fundari debuit , in Confenfu populi promittentis obedientiam. . Atque ita erat. Fopulus enim (Exod* 23. Videbdt vocem & iampa- des y G? finiwm hnccink 3 montemqUe fmiantem , & pertemti ac pavore concufft , fteterunt procul , dicer.tesM.ofi: Loquere tu nobis, '& audtemus? non loquawr nobis Dominus , ne forte moriamur. H^c font verba promit- tentium obedientiam , & quibus obligaverunt & imperata facere om- nia, qua? a Deo iplis imperaret Mofis* Quanquam autem Regnum Pado conftitutum Sacerdotale eiTet,id eft: Regnum Aarom "haereditarium ipfe tamen Confti tutor ejus Mo- les, fummum Imperium pro fuo tempore habuifle inteiiigendus eft : quia Civitaris cujufcunque Conftitutor dum earn conftituit , Potefta« tern Summam , ut neceitariam habere debet. Quod autem Mcfes Po- teftatem illam retinuit , manifeftum eft ex Scripturis Sacris : nam illi, non Aareni obedire populus promilerat, Praeterea Exod. 24.1,2. Mofi dixit Deus : afiende ad Dominion tu (3 Aaron , Nadab , & Abiu> & fiptuagimaSenes ex Ifiael 3 & adorabitis procul. Solufque Mofis afien- det ad Dominum , & illi non appropinquabunt , nec populus afiend.et cum eo* Manifeftum ergo eft, Mofem iblum perlbnam Dei geffilTe, finele- ptuaginta illis Senibus: illumque folum eo tempore Summam habuifle, fub Deo , Poteftatem. Et (verf. 9. ) afcendermtque Mofis , Aaron, Nadab 3 & Abiu , & fiptrngmta de Semoribus Ifiael } & viderunt Vsum Jfrael, &fi(bpedibus ejus quafi opus lapidis SapBrini 3 & quafi Coetum cum firenum eft, Faclum autem eft hoc , poftquam Mofis cum Deo loquutus eMet, & poftquam populo verba Dei renuntiaverat. De po- puli rebus Deum confuluitfolus Mofis, qui cum eo erant, honoris tantum causa admiffi funt. Prasterea quod Deus Mofem alloquutus eft paftim legitur, de Aarone rarius. Etiam Religionis Ceremonias , quae eontinentur Capp. 2^, 26, 27, 28,29, 30, 31,6c per totum librum Leviticura, folus ordinavit Mofis. Viculum , quern fecerat Aaron , in ignem conjecit Mofis. Poftremo , in controverlia de Authoritate Aaronis mota ab ejus & Maria contra Mofem rebellione , Deus ipfe (Num. 12.) jus imperandi adjudicavit Mofi. Etiam in quaeftio- ne de lure Imperii , inter Mofem &c Congregationem , quo tempo- re Corah , Dathan &c Abtron, cum ducentis quinquaginta populi Principibus (Num. 16 1 3 ) contra Mofem & Aaronem confpirav£- Ee 3 runt,, zii De Civitate chrijliana. Cap. 40* runt , dixeruntque , Suffiaat nobis , quia omnis muhimdo Santtorum eft , & in tpfis eft Dommus , cur ekvamini fuper populum Domini . fecit Deus , ut terra Coram, Dathan , 8c Abiron , cum uxoribus Sc filiis vivos ab- Ibrberet 5 ducentos autem 8c quinquaginta illos Proceres confum- pfit igne. Neque ergo Aaron , neque Populus , neque ex Proceri- bus Ariftocratia , Imperium Sum mum tunc habuere , fed folus Mo- fis , i^qae non Iblum in rebus Civilibus , fed etiam in rebus Di vim's* Notandum etiam eft , quod illis , qui prsefomerent , in Montem Si- nai , in quo Deus cum Mofe coiloquutus eft afcendere , pcenara fta- tuerat Deus mortem. Confntues (dicit Deus Exod. 19. 12. ) termi- nos popstlo per circuit um s & dices ad eos , Cavete , ne afcendam in mon- tem , nec tangam fines illins ; omnis , qui tetigerit montem } morte moni- tor. Etrurfus verf. 21 , Defcende , & conteftare populum , ne forth velit tranfcendere terminos ad videndum Dominum , & per eat ex eis plurima mul~ titudo. Ex quibus verbis concludi poteft, ilium, qui in Civitate Chri- ftiana locum habet Mofis , folum efle Nuncium a Deo , & manda- torum ejus .Iblum Interpretem $ neque in Interpretatione Scripturae Sacras cuiquam licere terminos tranfcendere a fummo Imperante con- ftitutos. Scripturae enim Sacra? , in quibus hodie loquitur Deus,funt inftar Montis Sinai , in quibus termini funt pofiti , nempe Leges eo- rum , qui Perfbnam Dei in terra reprasfentant. Illas afpicere , & in- de difcere Deum timere , per milium eft 5 fed interpretari , id eft cu- riose inquirere , 8c fcrutari , quid illis ? quos Deus Re&ores noftros fecit , dixerit , 8c Iudices nofmetipfbs facere , utrum nos ita regant, ficut illos juffit Deus, terminos pottos a Deo tranfcendere eft. Dum vixit Mofis , nullus erat in Caftris Ifraelitarum Propheta , aut Spiritus Divini oftentator , nifi quos Mofis approbaverat, 8c qui- bus Authoritatemdederat. Septuaginta tantum prophetaile tunc di- cuntutj fed per Spiritum Mofis 5 8c quos Mofis elegerat. Nam Num. 11, 16, dicit Deus ad Mo fern, Congrega mihi ftptrnginta vi* if os de Senibus Ifraclis , quosmnofti, quodSenes populiftnt^ ac Magtfiru His autem Spiritum dedit Deus Spiritui Mofis con for mem , ut con- ftatexverf. 25, Defcenditq^e Dominus per nubem , & loquutm eft ad gum , auferens de Spirttu , qui erat in Mofe s & dans Septuaginta viris. Hujusloci ergo feniuseft , Septuaginta illos viros Spiritum habuiffe ipfius Mofis , illique Prophetas fuiffe fubordinatos , in Adminiftra- tione Regni Dei. Colligo hinc in Civitate Chriftiana , prophetare , aut docere contra dodnnam a Summo Imperante ftabilitam , Civi licere nemini. Mortuo Aarme 3 Regmim (ut quod erat Sacerdotale) virtute Pa- Cap. 40. T>e Civiute ChriftUna, %%$ &i, ad Eliazarum pervenit, &\\um Aaronis } Summum Sacerdotem. Atque ilium Summam habere Poteftatem declaravit Deus , eo tem- pore , quo Ioshuam Ducem fecit Exercituum. Dick enim Dominus ( Num. 27, 2.1. ) ToUe Ioshuam flium Nun , virum , in quo eft Spiritm Dei , & pone manum tuam fuper eum. Qui ftabit coram Eiiaz.wo Sacerdo- te & omm multiwdine , & dabis ei prxcepta cunllis videnttbw , & partem gloria M£ , ut audiat eum omnis Synagooa filiorum IfiaeUs. Fro hoc fi quid agendum erit , Eliazar Sacerdos confulet Dominum. Ad verbum ejm egre- dietur (3 rngredietur tpfe , & omnes filii Ifrael cum eo , & cetera mul- iitudo. Belli ergo & Paris in Sacerdote Poteftas Summa erat. Etiam Iudiciorum Summa Poteftas penes eundem erat, illi enim Libri Legis commifla eft cuftodia ; Sacerdotes 8c Levitas foil in rebus civilibus ludices fubordinaci erant , conftat exDeut. 17, 8,9, 10. Quod au- tem ad cultum Divinum attinet , quin a Summo Sacerdote ordinan- dus eflet , nunquam dubitatum eft. Poteftas ergo Civilis & Eccle- fiaftica conjun&a ha&enus fuit in una Sc eadem perfona ? Summo Sacerdote. Poft mortem Joshua uique ad Regnum Sauli , tempori intercedenti nota inditur paflim in Libro Iudicum , quod illis diebus non erat Rex in Ifrael, addito quandoque quod Vmfqmfque faciebat , quod re- Hum erat in oculis fuu. Quod dicitur , quod non erat Rex , idem eft 9 ac fi dictum eflet , non erat in Ifraelitis Summa Poteftas. Id quod , fi proexercitio Summae Poteftatis accipiamus manifeftum eft. Nam poft mortem Joshua Sc Eliazari (Iud. 2. 10.) Surrexerunt alu qui non noverunt Dominum 3 & opera qua fecerat cum IfraeL Feceruntque fitu Ifrael malum in confpeBn Domini , (3 fervmunt Baalim. Iudasorum enim, ut notat 5. Taulus , fingulare erat , expeclare fignum , id eft miraculum ; ut a Mofe expedarunt , non folum antequam obedire voluerunt , led etiam poftquam obedire ie obligaflent. Signa autem & Miracula , finem habent , Fidemfacere . non Fidem Servare. Nam Fidem fervare- obligantur homines Lege naturali. Vemm , fi Summa: Poteftatis non exercitium confideraverimus , led Ius , manfit Summa Poteftas etiam tunc in Summo Sacerdote. Quascunque ergo obedientia Iudicibus illis ( qui a Deo ad Jiberationem populi fui e manu hoftium extraor- dinary eledi erant ) praeftita fuerit , in argumentum trahi contra Summi Sacerdotis Summam Poteftatem , nonpoteft 9 neque in re- bus Politicis , neque in Divinis. Neque enim Indices illi , neque ipfe Samuel aliam Poteftatem habuit , quam extraordinariam , & tempo- rariam ; obeditumque illis erat a populo , non ex debito , fed ex re- verencia, quam genuit in illis gratiaDivina, in eorum prudentia , for- titudine 0 z 24 Be Civitate Chrifliana. Cap. 40, titudiney velfelicitate , elucefcens* Ha&enus ergo Itis Civile 8c Ecclefiafticum extitere infeparabilia. Iudtabus facceflere Reges u 8c ficut ante in facerdotibus, ita nunc Au- thority utraque in Regibus efle coepit. Populus enim lugum Dei jam excufferantjSacerdos fummus Vicera Dei non amplius fuftinuit.Muta- tioni RegiminisDeusipfe (1 Sam.S.f.) confenfo. Samueii populus di- xevat,fac nobis Regem qui nos jadicet y mwe omnium gentium j Samueli autem Deus dixit (verl. 7 . ) Audi vocem populi tn omnibus qua loquuntur tibi. Non enim te abjtcewnt, fed me , nt Regnem fiper eos* Cum ergo Deum populus Ifraelicicus,fub quo Regnaverant Surnmi SacerdoteSjiejecitfentj ceJTa- vit Authoricas Sacerdotum,necex eo tempore, aliam habuerunt,nii2 a Rege per mi/lam; quas prout Reges boni aut mali erant, major erat vel minor. Quod autem Ipe&at ad Poteftatem Civilem , manifeftum eft, fuifle penes Regem totam. Nam eodem Capite ver£2o,dicit populus, velle ie effe ficut omnes Gentes;& Regem habere, qui nos (inquitj/^- dicabit,8c noftra Praelia pugnabit. Totam ergo illi dederunt Belli & Pa- cis Poteftatem. In qua continebatur etiam judicare de cuku Dei; pro- pterea quod nulla erat eo tempore regula Religionis 3 prater legem Mofaicam , quas Ifraelitarum Lex Civilis. Praeterea legimus 1 Reg. 2. 27, Solomonem abftulille /ibjatharo Summum Sacerdotium. Habuit ergo Solomon ius in Sacerdotium ; 8c fubditi erant , ficut populus reliquus , Sum mi Sacerdotes ; id quod Suprematus Eccleilaftici Si- gnum magnum eft. Legimus etiam ( 1 Reg. 8. } Solomonem ipfum , Templum dedicate , populo benedixifle , atqueorationem illam ex- cellent em OrafTe 5 qua utuntur hodie omnes, qui Ecclefias confecrant; quas nota alia magna eft Suprematus Eccleiiaftici. Legimus etiam ( 2 Reg. 22. ) cum quasftio elTet de Libro Legis, in ruderibus Templi reperto , quasftionem illam non determinate Summum Sacerdotem , fed 8c ipfum 8c alios mint Rex lofias de ea re ad prophethTam Hul- dam- y quse rurfum nota eft,Suprematum Ecclefiafticum fuifle in Rege. Poftremo legimus ( 1 Chron. 26, 30. ) Regem Davidem Hashabiam , 8c fratres ejus Hebronitas , miniftros conftituitfe , in Ifraelitis verfus Occidentem , in rebus omnibus Domini , & in fervitio Regis, Similiter ( verf 32. ) conftituifTe ilium , Hebromtas alios Re&ores Rubtnitarum , Gadmmm , 8c dimidiae Tribus Manajfe , ( hi erant Ilraelitae , qui ha- bitamnt ultra lordanem ) in omnire pertinentead Deum , & de rebus Re • gis. Nonne eft Poteftas hasc , turn Temporalis , turn ( ut vocant, illi, qui poteftatem fummam vellent dividere ) fpiritualis plena ? Ab ipfb deni- que initio Regni Dei , ufque ad Captivitatem , Suprematus in re- bus Divinis in eadem Temper manu erat , in qua erat Summa Pote- ftas Cap. 4c Be Civitate .ChrijlUna. 12 f ftas Civilis. Sacerdotium autem poft Elecfcum Saulum in Regem , non erat Magifteriale , fed Minifteriale. Quamquam autem Poteftatem Summam Civilem & Eccleiiafti- cam ha&enus Temper conjun&asefTe 5 quoad Ius , manifeftum feci- mus : non tamen fequitur neque ex Scriptura Sacra , neque ex ratione Naturali , Ius illud intellexiHe populum. Vulgus enim , non nifi in rebus fuis privatis ratione utitur : nec diutius obedire folet , quam aut miracula : aut ( quod Miraculo fere par eft ) in Re&onbus fuis vim egregiam , aut in rebus geftis felicitatem extraordinariam afpiciunr, Iuda?i ergo , poftquam Mofes 6>c Joshua mortui effent , neque famam ? neque cum 'Deo colloquia Sacerdotum , magni asftimaverunt : fed quandoque Politiam , quandoque Religionem criminantes , Re&ori« bus fuis obedientiam negaverunt. Atque inde turbas , feditiones , & calamitates profe&a? funt 3 qux Ifraelitarum Gentem tandem everte- runt. Mortuis enim Eliazaro , & Joshua , ludsei , qui Miracula non vi- derant , neque fe Sacerdotalis Regni Pa&o obligatos efle intelligent tes , imperium Sacerdotis , & Leges Mofaicas parvi pendentes } fe- cerunt unnsquifque, quodreclum videbatur fibi, illifque obediverunt, quos ipfi idoneos effe putaverunt qui fe quoties a vicinis gentibus op - primerenrur, liberarent. Itaque non amplius Deum confuluerunt, led virum vel fceminam aliquam futurorum praedi&orem, & huic obedien- tiam Sc honorem prasftiterunt, ut Prophets a Deo.Etiam poftea^cum Regem fibidari,more Gentium,poftularentj id tamen non eo confilio fecerunt, ut cultum Dei priftinum defererent,fed quia Iuftitiam a filiis Samuelis defperantes , voluerunt Iudicia Civilia a Rege adminiftrari, non quod ceremonias Leviticas abolitas vellent. Itaque prastextum femper aliquem fibi refervarunt,vel a Iuftitia vel a Religione,qua & o- bedientia Recloribus fuis debita expedirent. Succenluit populo Sa- muel quod Regem ( reje&o Deo ) poftularent : Idem , quando Saulus confilium fuum in occidendo jtgag , juxta mandatum Dei neglexerat, alium Regem unxit 3 nempe£V/i>/dfW,qui Sauli Hasredes Regno priva- ret. Rehoboam Idololatra quidem non erat , fed populus,quia videbatur fibi regnare duriufcule , ab eo defecit. Per totam denique biftoriam Regum ludasas & Ifraelis,Prophetae furrexerunt indies,qui Reges cri- minatifunt,aliquando quod religionem,aliquando quodftatum Civi- lem male adminiftrarent. Sic Rex Jehofaphat reprehenfus eft a Pro- pheta Jehu , quod Regem Ifraeiis adjuviilent contra Syros , & Rex Hezekidj ab Ifaiah , quod tbefaurum Regium oftendilTet Legatis Ba- bilonicis. Conftat ergo , etfi utrumque Ius rerum Civilium &Divi- narura 5 eflet in Regibus : neminem tamen fere Regum illorum Ius F f fuum n6 De Civiiate ChriftUha. Cap. 41 # fuum fine reprchenfionibus populi potuifle exerccre. llli foli Reges , quorum vis terribilis , aut foelicitas admiranda erat , vixerunt laudabi- liter. Cum ergo Sc IusRegum manifeftum fit, Sc populus , atque etiam aliquando ipfi Prophetae id non intelligant. Iura Regum.exem- plis dudis ab ignorantia populi, vel a dodrina Prophetae , oppugnari iniquumeft. Iudaei durante captivitate , Civitatem omnino nonha- buere. Poft reditum autem , etfi Pactum cum Deo renovarunt , non tamen aut Efdra aut alii cuiquam promiferunt obedientiam. Deinde, non multo poft fubditi fadi funt Grsecorum : a quorum Dasmonolo- gia , cum dodrina Cabaliftarum mifta , eorum Religio infigniter corruptaeft. Ita , utaconfufione turn Politias , turn Religionis eo- rum , deSuprematu in utraque colligi nihil poffit. Quantum ergo attinet ad Teftamentum vetus, nihil impedit , quin concludamus, turn Stimmam Poteftatern Civilem , turn Supretriatum in rebus Divinis , temper in una <3c eadem perlbna fuiffe conjundos. CAPVT XL I. De Servatoris noftri Benedict officio. Officii Servatoris noftri reperimus in Scripturis Sacris tres Par- tes : Primam Redemptorisfive Servatoris : Secundam Paftorit, five Confiliarii , id eft Miffi a Deo ad Converfionem Eledorum Fropbet*: Tertiam Regis , vEurhi Regis $ fed ficut Afofes , Sc temporibus fuis Summi Sacerdotes , fub Patre fuo. Atque his tribus Partibus refpon- dent tria Tempera. Nam in primo fuo adventu , per fui ipfius pro- pter peccata noftra Oblationem in Cruce nos ^^w^.Converfionem noftram operatus eft , partim ipfe , dum erat in terris , qocendo : par- tim operaturnonc ufcjue per Miniftros fuos : Poft Adventum ejus fe- cundum regnabit fuper Eledos fuos, Sc Regnum ejus durabitin sternum. Ad Qjficium Redemptoris , id eft , illius , qui Redemptions pre- tium foivit , pertinuit 3 ut Vidima fieret , &c iniquitates noftras ferret auferretque. Quod tamen ita intelligendum eft , non ut pro peccatis omnium hominum unius hominis mors , quanquam juftiffimi , fecun- dumluftitiae ftridas regulas poflet (atisfacere : fed quia quod Deus fumme mifericors in pretium Redemptionis Lege poftulaverat , illud Chriftus praeftitit. In Lege Vcteri ( ut legimus Levit. 16. ) juffit Deus, pro peccatis Ifraelis , turn Sacerdotum , turn populi , quotannis fieri leconciliationem hoc modo : Amw pro fe & Sacerdotibus iacrificare debebat Cap. 41. De Chit ate ChrlHUna. ziy debebac Vitulum ; acceptis autem a populo duobus Hitch alteram pro populo facrificare, alteram emittere, qui vocabatur Hrrcw Emijfa- rw. Super caput hujus antequam emittendus efTet , impofuit manus luas Sacerdos Summus , & per Confeffionem peccatorum Populi, peccata ilia omnia in caput Hirci impofuit , & deinde per hominera aiiquem opportunum , Hircum emittebat in defertum , ut peccata populi fugiens absportaret. Sicut autem Sacrificium alterius Hirci pretium Redemptions Ifrael fufiiciens erat , ( quia majus non poftu- iabatur ) ita quoque mors Chrifti pro peccatis totius humani generis s ideo latisfecit, quia nihil amplius a Deo poftulatum eft. Atque Serva- toris noftri Paffionon minus videtur his ceremoniis perfpicue prasfi- gurata , quam in Oblatione Ifaaci , ant , quo vis alio ejus typo in Te- liamento Vetere. Erat enim ChriBus non modo Viclima , led etiam Emiflarius. Dicitlfaias 5*3. 7, Oblatus eft y quia ipfe volttit, & non apt-* ruit os ' fmm : ft cut ovls ad occifionem ducetur , & quafi agnus coram tonden- te obmutefcet , & non aperiet os (num. En Hircum Sacnficatum, fdem, Propheta ( dicam an Euangelifta) verf 4, Languores noftros ipfetulit* &dolores noftros ipfe pcrtavit. Et verf. 6, Tofun Dominustn eo tniquita- tern omnium noftrtsm. Ecce Emiffarium* Deinde verf. S 9 AbJciJfus eft de terra vivemium : propter fcelus populi meipercufji eum> Hicrursuseft Hircus lacrificatus. Deinde ver£ 11. Et ipfe peccata multorumtulit* Vbi rurfts Emjfarius. Utrumque ergo Hircum unus valet Agnus Dei , lacrificatus in Cruce - 3 mortem in reforre&ione iua iuperans^ a Patre fuo opportune fufcitatus * & a terra viventium remotus in Afcenfione, Quoniam autem Redemptor Ius in Redemptum , antequam pretium folutumfit, nullum habet 5 manifeftum eft , Sm^mranoftrumante mortem fuam , Redemptorum Regem non fuille. Verumtamen per Pa~ cturn cum Deo in Baptifmo renovatum > obligati Hint , quicuciquc baptizantur ,Ck/f?0 obedire , pro Rege ( Tub Patre ejus ) tunc , quan» docunque illi placuerit OfEcium Regis exercere. Itaque Servator no- fter ipfe difertis verbis loh. 18. 36: Regnum meum (inquit) non eft hujus mmdi. Quoniam ergo, poft hunc mundum, mundus futurus ilie eft , in quo Terra nova > & Coeli erunt novi, id eft, poft Refurre&io- nem, manifeftum eft , Regnum Chrifti , ante Refurredionem inceptu- rum non eiTe. Id quod intelligi etiam debet ex verbis Servatoris no- ftri ( Matth. 1 6, 27. ) Filius hominis veniet in gloria Tatris fui , cum An*- felis fitis : tunc retribuet unicuiqne fccundum opera fua. Iam retribue- reunicuique fecundum opera fua , idem eft, quod Regnum admini- ftrare 3 & propterea Chriftm Regnum exerciturus non eft , antequam F f z veniac zzS Be Civitate Chrifliana. Cap. 41. veniat in gloria Patris , nempe poft Refurredionem vniverfalem,, Quando Chriftus dicic ( Matth.23.2. ) Scrib* & Fharifki fedent in Ca- thedra Mofis. Omnia ergo qtaecunque facer e jubent , ea obfirvate & facite. Nonne aperte pro co tempore , non (ibi Summam Poteftatem , fed illis attribuit > Sic etiam facit ( Luc. 12. 14. ) Qms me conftituit ludi- cem am Divifirem fuper vos ? Item ( lob. 1 2. 47. ) Non veni ad judican- dumped ad falvandum mundum. Attamen in hunc mundum venit Chri- ftus , ut regnaret, 8c judicaret , fed mundum futurum. Cum enim ef- fec Median , id eft Undus Sacerdos , & Propheta Dei fupremus, po- teftatem habere omnem oportebat ilium , quam habuerat aut Mofis Propheta , aut Summi Sacerdotes, aut qui Summis Sacerdotibus fuc- cefferunt Reges. Item exprefse dicit Sandus lohannes ( Cap. 22. ) Pater judicat neminem , fid judicium omne commiftt Filio. NeqUe tamen repugnat hoc cum textu illo : non vent ad judica-idum mundum. Nam textus hie de mundo prasfente , alter de mundo venturo loqui- tur j ilcut etiam textus ille ( Matth. 19. 28.,) ubi Chriftus dicit^Fos qui fijuuti eft is me in regeneration, cumfiderit Filius hominis in fide MajeflatU fu#i fidebitis & vosfuper fides duodecim ^judicantes duodecim tribm IfraeL Si ChriHus ergo , quando in terra verfabatur, Regnum in hoc mun- do non habebat , qua? caufafuit ( rogabit aliquis ) adventus primi? Venifle, relpondeo, ut Deo Patri per Padum novum reftitueret Re- gnum, quod a populo in Eledione Sauli rejedum fuerat.Quod ut fa- ceret , oportebat ilium manifeftum facere prasdicando 8c docendo , quod ipfe Meffias erat a Prophetis promiffus \ 8c pro peccatis homi- num Vidimam off erre , 8c iiquidem a populo ludaso non recipere- tur, vocaread obedientiam ex gentibus,omnes qui in eum crederent, Itaque Officii Servatoris noftri dum verfatus eft in terra dux erant partes : Altera , ut fe Chriftum elle profiteretur : altera , ut per do- drinam fuam 8c per operationem Miraculorum , populum perluade- ret , pararetque ita vivere , utdigni eflent immortalitatis , qua i 111 3 qui in eum crederent , fruituri erant in adventu ejus fecundo. Atque ©b hanccaufameft , quod tempus prsedicationis ejus, ab ipfb vo- catur Regeneration Regeneratio a utem Regnum non eft , neque ergo caufa inde adduci poteft , quominus Gives in quacunque Civitate Legibus Civilibus obedire teneantur. Etiam in Cathedra Mofis eo tempore fedentibus , obedientiam praeftari , 8c Qefari tributum fol- vi juult. Populus tunc fub Regno Dei non adu erat : Arrhabo- nem introitus in Regnum Dei futurum habuerunt , qui crediderunt : 8c propterea ftatus ille vocatur aliquando Regnum Gratia , id eft Ci- ¥itatis cceleftis , non poffeffio ? fed jus. Hadenus Cap*4 T « EeCivitate Ch'rifti'ana. 229 Ha&enus nil fa&um aut didlum eft a Chrijlo^qnod ad diminutionem tendit juris Civilis Iudaeorum , autCasfaris. Nam quod attinetad Iudasos , Chrtfitim omnes expe&abant, Sc renovationem Regni Dei, id quod non fecilTent , OLegibus fuis , ne cum adveniret fe ilium efTe manifeftaret, prohibitum fuiflet. Cum ergo nihil fecit , nifi quod fe praedicando , Sc operando Miracula , Meffiam e(Te probare co- natus fit , nihil fecit contra Iudaeorum Leges. Regnum quod poftu- lavit fibieratfuturam in alto mundoidocuit interea obedientiam il- lis , qui cathedram Mofis poffederunt , prasftandam efTe : Caefari tri- butum folvendum efTe confirmavit : Officium Iudicis in fe non fufce- pit. Quomodo igitur aut verba aut actiones ejus potuerunt efle fedi- tiofs , aut tendere ad regiminis Civilis fubveriionem ? Sed Deus, qui ilium propter redu&iop.em Ele&orum ad obedientiam fuam pri- ftinam , ad Sacrificium deftinaverat, adeum finera malitia & ingrati- tudine hominum infidelium ufus eft. Quod autem Leges Caefaris non violavit 3 in confeflo erac. Quanquamenim Pilatus , utgratiam ini- ret Iudsorum , crucifigendum ilium tradiderit 5 ante tamen infontem ilium palam pronuntiavit Quod attinet ad Officium ejus Regium , oftenfum ante eft Re- gnum ejus incepturum non efle ante diem Iudicii. Tunc vero Rex erit , non tantum ut Deus , fed etiam ut Homo , virtute Pa&i novi, quod in Baptifmo fa&um eftj 8c propterea dicit Servator nofter ( Mat. 19. 28. ) quod Apoftoli ejus fedebunt fuper duodecim Thro- nos, &judicabuntduodecim tribuslfraelis , tunc > cum filius hominis fedebit in Throno gloria fuce $ Sc ( Matth. 16 , 27. ) Films hominis veniet in gloria Fatris fiii , cum Angells 5 & tunc retribuet unicuiqm fecun- dum opera fua. Idem legimus Marc. 13, z6, Sc 14, 62 , Sc expreilius Luc. 22, 29, 30. Et ego difpono vobis ficut difpofuh mihi I } ater ' mem Re- gnum ut edatis & bibatis fuper menfammeam in Regno weo , &~fedeatis fiper Ihronos judic antes duodecim tnbus Ifraelis. Vnde manifeftum eft, Regnum quod Chrislo difpofuit Pater , nonfuturum efTe antequam Filius hominis veniat in gloria , Apoftolofque fuos judicare faciat duodecim tribus Ifraelis. Sed quaeri hie poteft, cum in Regno cce- lefti nulla futura fint Matrimonia , utrum homines edent Sc bibent^ • &quid per edere Sc bibere hoc loco intelligendum fit. Explieat hoc ( loh. 6, 27. ) Servator nofter , Opsramini non cibum quiperk , fed qui perrjanet in vitam xternam \ quam Filius hominis dabit vobis. Itaque per ederc Sc bibere fuper menfam Chrifti , intelligitur vita asterna , five ar- bor vitas , quae prasbebitur in Regno Filii hominis. Atque haec loca fufficiunt ad probandum Regnum OW/fr adminiffrandum efTe ab eo, Ff 3 in 2tjo T>e Civitdte Chri/liana* Cap, 411 in natur£ fua" humana poft Refurre&ionem. Etiam tunc , non aliter Rex eric, quatn Tub Patrefuo, ficut Mofes indeferto, 8c ut Sacer- dotes Sutnmi ante Regmim Sauli Sc ficut Reges poft ilium. Sic enim dicic Deus ( Deut. 18, 18. ) Mofen alloquens , fufcitabo illis Prophe- tam , ex medio fratmm fiorum fimilemtibi^ & ponam verba wea in ore ejus. Similitude* autem hasc cum Mofe , apparet etiam in Servaroris noftri a&ionibus. Sicutenim Mofes elegit duodecim Principes tri- buum 5 qui Tub fe regerent : ita Servator duodecim elegit Apoftolos, qui fedebunt fuper duodecim thronos , & judicabunt duodecim tri- bus Ifraelis. Ec ficut Mofes Authoritatem dedit Septuaginta Seniori- bus prophetandi ad populum : ita Servator nofter Septuaginta ordi- navit Difcipulos ad prasdicandum. Et ficut , coram Mofe cum que- reretur quidam , effe qui ( prater Septuaginta Seniores ) propheta- rent in Caftris , Mofes fa&um eorum approbavit : ita Servator no- fter , conquerente Ioanne , quod eflent , qui in nomine ejus ej ice- rent D^emonia, factum approbavit 9 dicens Luc. p. yo : Ne prohi- he , nobifcum enirn eft qui non eft contra nos. Etiam in Inftitutione Sacramemomm , turn Admiffionh in Regnurfs Dei , turn Commemorationis \ Servator nofter Adofem Sc Abrahamum imitatus eft. Sicut enirn populus Ifraeliticus habuit pro Sacramento Admtfftonis'm Regnum Dei ritum Circumcifionis : ita habent Chri- ftiani ritum Baptifmi , quo ufus eft primo Johannes Bapufla in rece- ptione eorum omnium, qui nomina dederunt Ckrifto, Eodem ritu, Servatoris noftri juflu ufi funt Apoftoli & Miniftri Cbrifti omnes ulque hodie. Quam habuit ritus Baptizationis originem primam , in Scn- pturis Sacris non declaratur.Sed imitationem fuille legis Mofaiaz cir- ca Leprofos , conjedura eft non improbabilis. Leprofos enim extra caftra Ifraelis cuftodiri jubebat Lex , donee a Sacerdote pronuntia- renturmundi , & tunc fblenniter lavati in caftra denuo recipieban- tur. Poteft ergo effe , ut typus hie fuerit lavacri Baptifmalis; in quo 5 qui per fidem a peccati Lepra mundati erant , recipiebantur in Eccle- fiam. Eft etiam conje&ura du&aaceremoniis Ethnicorum, fed in cafu quodam rariflime contingent^ Quando enim aliquis pro mor- tuo habitus , vitam recepiflet, caneri homines converfationem cum illo , tanquam cum Spe&ro , horruerunt , nifi ante in numerum ho- minum per lavationem reciperetur , eo modo , quo infantes recens natiabimmunditiamaternalavariconfueverunt j atque hoc pro Re- generatione quadam habebamr. Ritus autem hie , in Iudaeam vide- tur irrepfiffe temporibusillis , quibus Al&cander & SuccefTores ejus |a Iud^is doririnabantur, Verumtamen quia ritum Gentilem Servato- rern Cap. 42. De Civ it ate ckrjfiiana. 231 rem noftrum tanto honore dignari voluiffe , probabile non eft , ritum Baptifmi imitationem fuiffe Legis Mofaica , inihi quidem videtur elTe verifimile. Sacramentumautem Ccenas Dominican , veteris Pa- fcha? imitatio manifefta eft. Sicut enim Agni Pafchalis efus , com- memoratio erat liberations populi Ifraelitici a Servitute ^Egyptiaca: ita etiam in Coena Dominica , fra&io Panis Sacramentalis , Sc Vini effufio , commemoratio eft liberationis per mortem Gmfti a Servitu- te peccati. Quoniam ergo Authoritas Mofis fubordinata erat , Sc ipfe Dei Prorex , fequitur etiam Chriflum , cujus Authoritas , in quantum erat homo erat fimilis Authoritati Mofis, fub Deo Patre fiio Regnaturum efTe. Id quod fignificatur etiam , in eo quod precari nos docuit, Fa- ternofter , adveniat regnumtmm ; Sc tuum eft Regnant , Totentia , M Glo- ria y Sc ex eo quod dicitur, veniet in gloria Fatris fui ; Sc ex eo , quod dicit Sandus Faulus { 1 Cor. 1 24. ) Deinde finis * cum tradidertt Ki- gnum Deo & Fatri > & ex aliis locis nonnullis. C A P V T XLIL De Foteftate Ecclefuftica* VT intelligatur Tot eft as Scckftaftica , quid fit , & quorum homi- num , tempora nobis diftinguenda funt ab Afcenfione Ckrtfti, in partes duas - 3 alteram ante, alteram poft , quam Reges ulli , vel Cce- tus Summa Poteftate prsediti, Chriftt fidem amplexi funt. Spatium enim eft plus , quam trecentorum annorum , a Chriftt afTumptione, ad Regem , qui primus Chriftianam fidem amplexus , Sc publice do- ceri paftus eft. De priori tempore in confefTo eft, Poteftatem Ecclefiafticam totam fuifie in Apoftoiis ; Sc ab his tranfiiiTe ad eos qui ab Apoftolis , ad homines ad Chrifti lidem perducendos , perductofque in via Salutis xetinendos Miniftri Euangelii conftituti fuerant. Quibus fucceflere alii ab his itidem inftituti 5 per manuum impofitionem; quo ritu fignifi- care voluerunt Spiritus Sandli donum, in Miniftros illos , ad Regnum Ccelefte promovendum , collatum efie. Manuum autem Impofkio, nil aliud erat , prseter commifTas illis Poteftati»prsedicandi Chrifium, doetrinamqueejus docendi Sigillum ; Sc imitatio qusdam Mofis. Hie enim Impofitione manuum ufus eft:cum Miniftrum iuum Joshuam Du- cem exercituum Dei conftitueret, ut legereeft.Deut.34. p, Ac Joshua Btihs NurJptews erat Spiritus Sapiwti* l nam Mops mams faper Mum 23 £ Civitatc chriftiana* Cap. 42, impofuerat. Servator autem nofter inter refurre&ionem fuam, & af- fumptionern , Spititum fuumcontulit in Apoftolos, primum fpirando in eos • dicendoque Acciptte Spiritum SanUum ; & poftea , cum jam affumptus efler in Csslum , immittendo in illos FUtum violent um , & difpertitas lingua* mftar ignis : fed manus illis non impofuic, (kut nec Mofi Deus. Dum ergo nulla e(fet Civitas Chriftiana , quorum homi- num fuerit Poteftas Ecclefiaftica manifeftum eft,nempe Apoftolorum 2 illorumquequibus ab Apoftolis per manuum fucceffivam impofitio- nern concefla erat ; etiam ut tantae Poteftati idonei eflent in eofdem Spiritus Sanclus ( qui 8c Faracletus dicitur ) fimul coilatus eft. Cardinalis Bellarminus , incontroverfiafua generali tertia , quse- ftiones multas tra&at circa Poteftatem Ecclefiafticam Pontificis Ro- man i. Quarum prima eft , an Poteftas ilia Monarchical , an Arifto- cratica, anDemocratica: quae Foteftatumfpecies, fingube iumrnae funt, continentque Poteftatem Coercivam, Si jam apparuerit , Potefta- tem Coe'rcivam, illis a Servatore noftro reliclam efle null am , fed Po- teftatem tantum praedicandi Chnjlum Regem ; perfuadendique ut Re- gno ejus homines fubmittere fe vellent ; praeceptifque 8c Confilio re- cio , docendieos , qui fubmitterent quid facerent, ut in Regnum Deifuturum reciperentur j Et Apoftolos aliofque ab illis Euangelii Miniftros Imperatores nobis non effe , nec eorum Praacepta Leges; fed Ludimagiftros illos etfe, quorum Praecepta Monita tantum funt $ haec Bellarmini difputatio tota periit. Oftenfum autem eft Capite proxime fiiperiore , Regnum ChriHi non efle ex hoc mundo ; neque ergo Miniftri ejus(nifi Reges fint) obedientiam praeftari fibiin nomine ejus poftulare jure pofliint. Nam fi, is, cujus jure poftulant jus Regium , in hoc mundo Regnum non habuit , quo jure imperium habebunt Miniftri ejus ?Sicut Pater ( di- ck Chriftm ) mifit me , ita ego mitto vos. Sed Chnflus milfus eft ad Iu- daeos revocandos ad Regnum Dei ; 8c vocandas Gentes - 7 non autem ut regnaretin Majeftate , ante diem Iudicii. Tempus autem inter AfTumptionem Chrifli 8c Refurreclionem uni- vcrfalem , nnfquam vocatur Regnum , fed Regeneratio , id eft Praepara- tio 8c Aptatio hominumad adventum Chrifli fecundum , cum gloria $ nempe ad diem Iudicii . utapparet ex verbis Chrifli Matth. 19* 28. Vos qui fequuti me eft is in Regeneratione , Cum federit film hominis in throw , vos quoque fedebitis fuper duodecim throws , Et ex verbiSandli Pauli , State ergs {uccinUi lumbos veflros in vent ate , & indutiloricam Ifi- jlitue , & cdceati pedes in Frceparationem Euangelii. Etiam ofEcium Miniftrorurn Pifcationi } id eft homirmm ad obedien- tiam, Cap. 41. Be Civitate Christiana. 235. tiam, non per coa&ionem Sc pcenas , fed per confilium conduVziom , non venationi comparat." Miniftrorum Chrifti o pus Evan gelizatio eft , id eft, prasdicatio Chrijli , hominumque ad fecuh dum ejus adven- tum praeparatio : ficut Euangelizatio Isbamm BaptiftaeY&t Praeparatio hominum ad adventum ejus primum. Porro Miniftrorum Chrifti ofBcium in hoc mundo erat, ut homines credere in Chriftxm perluaderent. Credere aurem c ogi nemo po teft neque juffu neque vi , fed Ratione tantum , argum entifque ducl js vel a Ratione velabaliqua re 9 quam jam ante crediderint. Miniftriergo Chrifti in hoc mundo ,eo nomine^uodTITordfri DocTrins non fit cre- ditum, vel quod lit contradiclum, Poteftatem non habent quemquam puniendi. Eo nomine ( inquam ) quod Miniftri Chnftt iunt , Potefta- tem Coercivam nullam habent. Veruntamen 11 quis Poteftatem Civi- lem fummarn habeat , fitque idem Minifter Chrifti , punire iilos , qui Do&rincefiKe Lcgibus explicate contradicuntjure ille poterit.Etiam San&us Paulus de ieipfo cazterifque iui temporis Prasdicatoribus ( 2 Cor, 1 . 24- ) Non habemus ( inquit ) dominium in ftdem vesiram^ fid 0 audit veftn adj utores fitmus^_ - Quod Miniftri Ckrijtim hoc mundo jus imperandi non habeanr, deduct poteftargumentumetiamab Authoritatelegitima, quamreli- quitChnftus Principibus omnibus, turn Chriftianis , "RTTirEthnicis. Colof. 3.20. dicit Sanclus Baulus : Tilii, obedite parentibus per omnia, hoc enimplacitumeft Domino : Sc verf. 22, Servi , obedite D'mlinU ftaltbus ^ non ad oculum ferviextes , quafi homhnbus piacentes^fed m fimplicitate cordis timentes Deum. Dicta autem haecfunt ad eos , quorum Domini eranc Ethnici : jubentur tamenobedire in omnibus. Rursusde obedientia Principibus debita dicit Rom. 13.6. Dei enim Minifter eft Princeps,. vindex in iram ei , qui malum agit. Ideoque necefptate (ubdui eftote : ncn fohim propter ir am i fed etiam propter Ccnjcientiam. Et Sanctus Tetrus Epift. 1, cap. 2. verf. 13, 14, iy. Subjetli eftote omni humance covfiitu- tioni propter Deum ,ftve Regi , quafi prxcellenti , five Ducibus tanqmm ab eo mijjis ad vinditlam male faflor urn , laudem veto honor urn , quia fie eft voluntas Dei) &c. Tit. 3.1. Admoneillos Principibus & Toteftatibus fiS- ditosefte ,& ditto obedire. Principes autem & Poteftates , de quibus Fetrxs Sc Paulushic loquuntur , omnes erant Ltnmci. Quanto ergo rnagis Chriftiani Principibus fuis Chriftianis bbedire debent? Quo jure Miniftro Chrifti fi quid faeere contra marTdata KegisaHwe fura- mas Poteftatis juberet veldoceret , illi obedire obligamur? Perfpi- cuum ergo eft , Chnftum Minift ris fuis , in hoc mundo, nil! etiam Au- thoritate Civili .prcediti fintjus Civibus imperandi nullum conceffifle, Gg Quid 234 De€ivittLte chriftUna* Cap. 42* Quid autem ( iniquiet aliquis ) fi Rex , ve jjenat us, aut quicunque iummam in Civitate habet Poteftatem , crede re mCh riflum prohibe- ret^Refpondeo prohibitionem talem fruftranea m ide'6 efle, quia Cre- dere , 6c non credere non fequuntur imperata hominum , qui an creda- mus necne fcire non poflunt , nec 11 Icirent , rant a re. Jbides eft donum* Dei, quara promiflis pra3miis,aut poenarum comminatione,neque da- re neque tollere poteft Homo. Si porro quaeratur, Quid lijubeamur & Principe noftro legitimo dicere , quod noorcredamm , obediendumne eft ? Refpondeo, Vocem hominis rem externam efle, neque fignifica- re obedientiam proFerentis pofleytnagis qu^^us^uicunquegeftus corporeus : 8c Chriftianum hominem in rebus riu]ujm odi, li corde in* Chriftum credat,eandem habere Libertatem,quam conceflit Naamano-, Syro Propheta Elisha. Converfus erat ad Deumllraelis in corde luo Naamanus , dixitque ( 2 Reg. 1 7.) Nonfackt ultro fervus tuus holecau- ft urn aut viVtimam Diis alienis , mji Domino, Hoc autemfolum eft y de quo- deprecerts Dominum pro fervo tuo, QHandoingredietur Dominusmeus in- umplum Remmon , ut adoret , & tlla inniteme fuper manum meant , ft ado~ ravero in templo Remmon , adorante eo in eodem loco , ut ignofcatmthi Domi~ nus firvo tuo pro hac re. Hoc illi Propheta conceffit , reipondens , wade • in Face, l^aamanus hie credidit in corde Deum verum : adorando a li- tem videri voluit non credidifle, ne oftenderet Regem fuum; Quid ergo refpondebimus ad verba Servatoris noftri , Quicunque negat me coram hominibm, Fgo negabo ilium coram Fatre meo , qui eft in Cotlis f Re* fpondebimus , ilium qui fubdirus eft , ut erat Naamanus , 5c a Rege fuo ad aliquid quodcunque id fit, facere coaclus eft, ita ut non fponte* fua, led in ordine ad obedientiam Legibus Patriis faciat, faclum illius non efle , nec illi imputandum, fed Regis, id eft Civitatis fa&um efle, 3c Legibus imputandum ; neque ilium efle , led Regem fuum qui ne- guvxtChriftum. Si quis do&rinam hanccum Chriftianitate fincera noa iatis confentire dicat , libenter ab illo doceri velim : Si in Civitate Chriftiana contingeret habitare Mahometanum aliquem eundemquc Civem , quern Civitatis illius Rex adorare Deum ritu Chriftiano in Ecclefia juberet s Tub mortis poena : utrum is , Mahometanum ilium in Confcicntia, mortem pati obligatum efTediceret potius, quam Le- gi Patriae fuaeoSedire ? *Si dicat debere mori, privatis Civibus omni- bus libertatem concedit, Principibus fuis , pro Religione lua privata, five vera five falfe, obedientiam Regibus fuis legitimis denegare. * Si dicat debere adorando obedire , tunc fibi* permittit , & j us poftulac quod aliis negat : quod eft verbis Servato ris_ no ftri contrariutn , di- centis , Quicquid mltii utfaciwt vobU homimf, id f Mitt Mis, 5c contra Legem Cap. 4u Civitate Chriftim&. z j £ Legem Nature f qaas eft Lex Dei sterna & indubitata ) Ne facia* al-° tffl , qtiod tibt fieri non vis. - ' Quid ergo dicemus de Martyribus illis omnibus , de quibiis legi* mus in Hiftoriis aliifque Legendis ? An quod vitas fuas fine neceflira- te projecerunt ? Refpondebimus, homines qui Religionis caufa occifl funt, diftinguendos e(Te. Eorum enim alii ad prsedicandum vocati, 6c miffifuerant, & Regnum Chriftipahm profited, in fe receperanc, Alii rurfas vocati non erant, neque ab iis requirebatur amplius, quam fua cujufque Fides propria. Priores , fi mortem paffi funt eo nomine qtiod huic-articulo Iefitm a morte refufcitatum efie te ftimonium pr&- buerunt > Marty res proprie didi lunt, Matjr enim Cbrijl i proprie eft ille , qui Reiurreclionis Itfti Chrfti teftis eft ; id quod teftari nemo potuit , nifi qui verfatus cum eo erat in terra , aut r jofTTveiurr^ dio- nem ejus , ilium viderat. Teftem enim vidifle oportetquod teftatur, alioqui teftimonium ejus idoneum non eft. QuodTutCiir alii "Marty- res Christ proprie non lint, manifeftumeft ex verbis San&i Petri, Ad. i . 21 , 22. Oportet ergs ex bis viris , qui nobtfcum funt congregati , m omm tempore quo intravit , & ex ivit inter r.os Vcmintu Iefus , tnapem k Bapti(mate lohannis ufcjue in dtem qua affumptus eft a nobis , teftem refurre- titoms ejvu nobiftum fieri , mum ex iftis'. Ubi perlpicue figmficatur ? qui Chnfti Relurredionis teftis eft , eundem o p o rie re Ur/^ ^v i - difie , 8c per confequens , quod refurrexerit'certoTcire. Alioqui amplius teftari non poteft , quam quod ex antecelToribus fuis~7ct"au- dieritj neque Martyr eft nifi Martyrum , id eft Martyr Seajncrarius. Qui autem ad quamvis do&rinam , quam ipfe ab Hiftoria vi- tas Chnfti, vel abA&is, aut Epiftolis Apoftolorum deduxeritj Sc qui Privati hominis Authoritati confifus, Leges Civiles viofare aufus fuerit : is ab honore Martyris ChriHt turn Primarii , turn Secandarii longe abeft. Vnicus articulus Fidei eft , pro quo mori Ma rtyris no- men honorificum meretur.Eft zut&n^iculuiilkjejim ejie Chriflum, id eft ilium qui nos morte fua redemk , & ventBfUS'iferumeft & no- bis in Regno Ccelefti vitam seternam"pr6CUraturus eft. Pro omni do- clrina qua; lucro vel ambitioni infervit Miniftrorutrf; n on req uiritur at moriamur : neque Mors eft , qua? Marty rem ( id eft t dtem ) facit. fed Teftimonium : neque in verbo Martyr amplius con tinetur , quam in verbo Teftis. m Prasterea fi quis ad Articulum ilium prsedicandum raifius non fue- rit , fed confilio fuo facit , etfi Teftis fit Chnfti primarius , vel Apo- ftolorum , Difcipulorum , vel Succeflorum eorum : nonjtamen ob earn rem , mortem pati obligatur : quia , nec vocatus ? nec miiTus G g 2 fecit j 1^6 Be Civitate Chriftund Cap. 42, % fecit j nec , fi forte premium expe&aturn non acceperit conquers jure poteft. Martyr enim heque primi neque fecundi gradus eile po- teft , nifi ad prasdicandura ChnHum , Authoritatem Poteftatemque legitimam habeat, ut habent qui ad convertendas gentes Infideles mitti fbient. Nam iis qui jam crediderunt tefte opus non eft , fed illis foils qui negant , dubitant, vel non audierunt. Apoftolos, Difci- pulofque fuos ad prasdicandum Euangelium milit Chrtftpts ad non credentes s mitto vos ( inquit ) quafi avcs ad* lupos j non dicit quail ad alias oves. Videamus jam Miniftrorum Ckrifti Mandata , ut reperiuntur in Euangeiio , an jus aliquod contineant in populum Imperandi. Legimus prime ( Matth.' 10. ) miilos eile Apoftolos ad Oves qua periertmt domus Jfiael ; quid autem praedicaturos ? Regnum Dei ap- propinqmt. Praedicare autem actus Praeconis eft,Regem aliquem pro- clamantis. Neque jus Imperandi in quemquam habet 'Praeco. Ec ( Luc. 10, 2. ) Septuaginta DKcipuli , ut Operarii , non ut Domini . ad medern emifli liint , & juffi prasdicare appropinqmt Regnum Dei> & ( Matth. 20. 28. ) Difcipulos iuos , qui inter fe de dignitate con- tendebant , admonet Servator nofter , officium eorum Minifteriaie eile , ficut ipfe venit , non ut fibi Miniftraretur , led^jji^iniftrareu Itaque Prasdicatores Euangelii poteftatem Magifterialem no n habent, fed Minifterialem tan turn. Et (Matth. 23. 10 ) Nevocemmi , dicit Chriftiis , Magi fir i , pinicus enim vobis tsl M 'agisler. ~~" " Secundo , in Mandatis eorum eft , docere omnes Nationes. Docere autem & Praedicare conjunda funt. Nam qui Regem predicant five proclamant , eodem tempore docent , quo jure Regnum habet. Vt S. Piwlus fecit a pud ludasos , quierant in Theflalonica, nempe tri- bus Sabbatis , cum illis ex Scripturis difleruit ex pi i cans illas , & pro- bans ex illis Chriftum mori oportuilTe , & refarrexnTe , & lefum efle Chriftam. Sed docere ex veteri Teftamento lefum eile Chrtjlum , 6c a mortuis re fu (citatum , non eft docere ilios , qui crederent , docen- libus fibiobediendum eile, contra Civkatis fuas Leges, & Man- data Regum , fed admonere eos , ut adventum Chrijh , cum Patien- tia & Fide Sc cum obedientia Legibus Civitatis debita, vellent expeclare. Man da tum illis datum eft a Chrifto tertium , Baptizare in nomine Tatris , & Filti^ & Spirit us San&'i. Quid autem eft Baptizari ? In aquam immergi. Sed in aquarn in nomine aliquo immergi , quid eft? Senfus verborum horum eft , immergi fideles , infignura Regenera- tionls j 6c quod qui fic irnmerguntur fideles fe in Civitate Dei Cives futuros Gap. 42. Civitate Chriftuna. 237 futuros efte y nempe in Civitate Dei Fatris , Ecctefe fundatoris ; Dei fi/wejufdem Ecclefiae Redemptoris : Dei Spiritut y Ecciete ejufdem San&ificatoris. Hoc eft Pa&umnoftrum. Quoniam tamen Regum terrenorurn Anthoriras ante diem Iudicii deponenda non eft ( lie enim expreftis, verbis a S. Fatdo affirmatur t Cor. iy, 22,23,24.) Stent in Adamo %mnes mortuntur , it a & in Chriflo omnes vivificabwtur. Vnufquifaue autem in [ho ordtne ; primitics Chnftus 5 demde it , qui (unt Chritii , qui in advent urn ejm crediderunt, Deinde finis , cum tradtdmt Return t>€9 & F atrt .cum evacuaverit omnem Frinapatum & Fotefiatem. Manifeftum eft, in Baptifmo noftro non conftituere nos in nos-meti- pfos Autboriratem aiiam, qua vitas noftras acliones externa? regendas fint 5 fed promittimus tantum pro dire&ione noftra in via Salutis x- ternae, doctrinam fequi Apoftolicam. Quarto , in Mandatis Poteftatem habent peccata Remittendi Sc Retinendt , id eft Ltgandt Sc Solvendi ; quae Poteftas dicitur etiam Re- gni coeleftis Claves , coha?retque cum Authoritate Baptizandi. Eft enim Baptifmus Fidelitatis , illis qui in Regnum Dei recipiendifunt, Sacramentum. Sicut enim vrta sterna per peccati commiffionem, amiiTaerat: ita per peccatorum remiffionem recuperanda eft. Finis ergo Baptifmi eft peccatorum Remiffio. Itaque S. Fetrus , illius qui die Pentecoftes ab illoconverfi erant , quidfacerent ad vitam aster- nam adipifcendam quserentibus refpondit ^F ctnitmiam agite, & Bapti- z^xmini in nomine I e fit ad Remtfjionem peccatorum. Ex eo , quod Baptizare eft declarare receptum e>Te Baptizatum in Regnum Dei , & Bapti- fmum negare , eft declarare e Regno Dei excluu'onem, iequitur Pote- ftatem Receptionis Sc Excluiionis datam eile Apoftolis & SuccelTo- ribus eorum. Itaque Servatornofter poftquamin illos fpira(Iec 3 addidic (loh; 20,22. JAcaphe Sprritum SanBxm } Sever in proximo: Quorumcm- qne peccata remiferitts , remittuntm illis , qmrnmcmque yeccata retinue- ritis retmentur. Quibus verbis conceditur Atr rhoritas peccata re- mittendi Sc retinendi , non fimpliciter Sc abfblute , Ijcut peccata remittit & retinet , qui cordis humani intima, ScpaffTTIelitias lince-e Civitate Chrifliana. 24 3 univerfaliter verum eft , ilium qui probare aliquid promittft , proba- tions Iudicera ilium facit , quern alloquitur. Ad converfionem Ethnicorum , turn Iudseos rum Scripta eorum omnia contemnentium , exScripturis Sacris difputare , fruftra fuif- fet. Apoftoli ergo Idololatriam eorum rationibus a natura (umptis aggreffifunt; deinde confutata illorum Religione falfa , ad Fidem Chrtfti adducere illosconati font per teftimonium Vitas & Refurre- dionis Chrtfti prasbitum. De Authoritate ergo Scripturas interpre- tandi , nulla hie controverfia effe potuit , propterea , quod cum In- fideies etfent, Scripturas nullius interpretationemfequi obligarentur, prseter Legum fuarum Civilium interpretationem , Lege Civitatis comprobatam. Videamus jam Converfionem ipfam , an abea obligari aliquis po- tuit. Convertebanturenimad null am aliam rem , quam ad Fidem ha- bendam Do&rinae , quam Apoftoli prasdicaverant. Apoftoli autem nihil prasdicaverant , nifi quod lefm ejjet Chriftm , id eft Rex a quo falvandi eflent, &quifupereos in mundofuturo regnaturus efletj & per confequens , quod non mortuus eftet , led a mortuis refufcita- tus , quodque rediturus eftet ad mundum judicandura , & cuique fe- cundum opera fua tributurus. Nemo eorum Scripturas Sacras inter- pretem fe aut alium Apoftolum talem efle prasdicavit , ut omnes , qui Chriftiani eile voluere interpretation! ejus obligarentur acquiefcere. Nam Leges interpretari illorum eft , qui a&u regnant ; id quod Apo- ftoli non fecerunt. Trecabantur tunc illi 5 & ab illis Paftores omnes, Adveniat Regnnm tmtm , Ethnicofque a fe Converlbs Principibus fuis hortabantur obedire. Teftamentum novum nondum totum publi- catum erat. Euangelifta quilque Euangelium fuum interpretatus eft , & unuCjuifque Apoftolus fuam Epiftolam. De Teftamento au- tem veteri dicit Chrism adludxos (Ioh. 39. ) Scrutamini Scri- ptwas : nam in tUU expeftatis Vitam oeternam : iUa autem de me teftan- tm. Quorfum hoc, nifi quod Scripturarum illarum interpretes efle voluit ipfos ? Ad omnem , quae oriebatnr difficultatem , Apoftoli & Presbyteri folebant convenire,& quidem quid prasdicarent^Sc docerent,& quo- modoad populum Scripturas interpretarentur, determinabantj liber- tatem autem illas legendi , & interpretandi fibi , nemini ademerunt. Apoftoli Ecclefiis Epiftolas , aliaque fcripta miferunt inftruclionis cauiaj id quod fruftra fuiiTet , nifi ilia interpretari permiflum illis ef- fet. Sicut autem perrauTum hoc erat tempore Apoftolorum , ita pernaittendura eft , quamdiu non fint Reges Dolores % vel Do- 244 2te Civitate Chriftiana. Cap. 4^. dores Reges , qui Interpretationem , aut interpretem Legibus con- ftituant. Scripturaaliquaduobus modis Canonist dici poteft; Canon enim Regula eft , 8c Regula Prasceptum, quo in adione quacunque aliquis regitur. Quae piascepta etfi data fmt a Magiftro Difcipulo fuo vel a Confiliario ad Confulendum , abfque poteftate cogendi ut obferven- tur , Canones tamen funt , quia Regulae. Sed quando ab eo data funt, cui is , qui illas accipit teneturobedire , tunc non.modo Canones font, fed etiam Leges. Quaeftio ergo eft hoc loco de Poteftate faciendi , ut Scripture Leges fint , cujus lit ? Pars ilia Scriptural Sacra^ quae prima Lex fada eft , eft Decalogus* Ante tempus illud , Lex Dei Scripta nulla erat ; nondum enim popu- lum fuum ullum peculiarem fibi elegerat , nee aliam hominibus dede- rat Legem praeter Leges Naturales. Decalogi autem duaeerant ta- bulae , quarum prima jus Regium continet; nempe primo, ne populus adoraret aut ferviret Diis Gentium , his verbis , non habebii Decs alie- nos coram me. Quibus verbis prohibentur obedire vel honorem dare Regi vel Redori alii,quam illi qui per Molem ad eos locutus eft. Secundb , ne Imaginem ejmfacerent, id eft nefibi Perfbnam ejus reprae- fentativam facerent juxta Phantafias fuas 5 fed ut Mofi obedirent. Tertio , ne fumerent nomen Dei in vanum , id eft , ne de Rege fuo temere loquerentur , neque jus regnandi aut ea , quae a Mole imperarentur, diiputarent. Quarto, unoquoque die feptimo a laboribus fuis juben- tur requieicere , diemque ilium in Deo publics honorando collocare. Tabula fecunda OfEcia continet Civium inconcives; ut honora pa- rentes j ne occidas : non mcechabere : non furabere : Iudicium falfb teftimonio non corrumpes : denique injuriam quamcunque proximo faciendi ne corde quidem confilium fumes. Quaeritur jam , quis fuir, qui Tabulis hifce vim dedit obligatoriam ? Dubium non eft, quin Le- ges fadae fuerint ab ipfo Deo. Quoniam autem Lege obligari poteft nemo , qui riefcit an a Rege lata fit necne: quomodo obligari potuit populus Ifraeliticus ad prasftandam omnibus Legibus Mofaic'vs obe- diehtiam qui ne ad Mbntem Sinai accederent, &quid Mofi Deus lo- queretur audire prohibiti fuerant? Ad quod refpondeo Legum illarum aliquas , nempe, Tabulam fecundam Leges naturales divinas, aeternas eiTe & per fe obligare. De Tabula prima , difficilis fortafle fuiiTet rc- fponfio, nifi populus feipfos ad obediendum Mofi obligsMTet, his ver- bis ( Exod. 20. 19. ) Loqueye tn nobis & audtemm : fed ne ioquatm nobti Deus ^Ytemoriamm. Poteftasergo per quam Decalogus fadus eft in Legem Civitati Ifraeliticae , erat penes Mofm , &poft ilium , penes Sacerdo- Cap. 42-. I>e Civitate Chrifliana. 14? Sacerdotem fummum ,qui erat Civitatis Summus Imperans. Ha&e- nusergo Scripture Sacrx Canonizatio ad eum pertinuit , qui Sum- mam in Civitace Poteftatem habuit Civilem. Etiam Leges Iudiciales , id eft Leges Magiftratibus Ifraelis a Deo praefcriptas de Adminiftratione Iuftitise ferendifque inter litigantes Sententiis : item Lex Levitica,id eft Regular a Deo praefcriptse de Ri- tibus & Ceremoniis cukus divini, traditae oranes fuerunt a Mofe Colo: ideoque Leges erant , quiaobedientiam Moti promiferant Summam habenti Poteftatem Civilem, Poftquam veneruntlfraelitaein Campeftria Moabitarum e Regio- ne Ierichuntis, intraturi jam in Terram PromiiTam,Legibus prioribus addiditetiam alias Mffil , quae vocantur Deuteronomium, id eft Leges Secundse quae ( Deur. 29. i y ) dicuntur verba Patti quod facer e Domi- ntisjuffit Mtftfn cum Filiis Ifraelis .prater Pa&um , cj'Acd fecerat cum iUis m Horeb. Cum enim priores illas Leges , Tub initium Libri Deutero- nomii explicaflet, alias illas quae incipiunt Cap. 12. definuntque Cap. 26. fuperaddidit Mofes,Atque haec eft Lex ilia , quam populus lapidi- bus in tranfitu lordanis infculpere julTus erat: ha? c eadem ab ipfo Mo- fe in volumine fcripta Sacerdotibus,& Senioribus Ifraelis tradita erat, collocanda in Areas latere : haec eadem erat cujus exempla apud fe ha- bere jubebantur Reges Ifraelis : haec denique eft , quae poftquam diu perdita fuillet.reperta tandem in Templo fuit Regnante loiia, cujus Authoritate pro Lege Dei denuo receptaeft. Sed turn Mofes a quo fcripta eft , 8c To fiat a quo recuperata eft, ambo Summam habuere Poteftatem Civilem. Hadenus ergo lus Scripturas Canonizandi pe- nes eos erat qui Summam Poteftatem Civilem habuerunt. Praeter hunc , nullum alium habuere Librum Legis , ante reditum populi e Captivitate. Prophetae enim ( paucis exceptis ) in Captivita- te ipsa vixerunt 5 adeoque procul aberat, ut Prophetic eorum pro Legibus haberentur , ut etiam ipfi vesarentur , & ad fupplicium, par- tim a falfis prophetis 5 partim & Regibus qussrerentur. Etiam Liber Le- gis hie , qui receptus pro Lege Dei & confirmatus fuerat a hfiah> una cum Divinorum operum Hiftoria tota, tempore Captivitatis , cum caperetur lerufalem , perditus erat , ut conftat 4 Efdr. 14. 21. Lex tua arfa eft ; nemo eft , qui cognofcit opera , qu# fecifti , neque opera tjx&c.cpo Titulo Poteftas aliqua videtur fignificari , in illos qui Fidem amplexi erant imponendi onera , id eft, ut aliquibus videri poteft, obligandi unde inferunt illius Concilii ada futile Leges. Le- ges tamen non magis funt , quam praecepta haec, poemtemini ; Baptiza- mini - 3 cuftodite Mmdata 5 cy edits Euangdium \ venite ad me \ vende om- nia , qua habes, & da Faupenbtis : & fequere me : qux Imperia non funr ? fedhorainumad Chriftianifmum inyiutiones ? ficut ilia Ikix $$. 1, 248 ®e Civitate Chrifliana, Cap* 42* Vnwqmfque qui ftth , venite ad aquas ; venite & emke vinum & Uc fine yecunta. Apoftoli enim Poteftatem majorem non habuere , quatu ipfe Cbriftus, nempe invitandi homines ad Regnum Dei, quod non pr peram habuhTe ( quam Iudas Ifcariota portabat. ) Apoftoios autem^ qui Artemhabuerunt , illam exercuifle. Etiam Servator nofter cum duodecim Apoftoios prasdicaturos mitteret, comparare aurum 8c argentum (Matth. 10,9, ) vetuit , eoquod operarius digitus edet ali- rcento fuo.Ex quo verilimile eft parandi alimenta viam fuifle illis mif- fioni fnae congruam , nempe 3 gratis dare, quia gratis acceperant. Suftentabantur enim partim benevolentia Fidelium , propterea quod adventum Mediae annuntiareut ; partim etiam a contributionibus eo- rum quos Servator nofter a morbis liberaverat ; ex quibus nominan- tur ( Luc. 8,2, 3. ) Mullens qu Refpondere aliter non poteft , nifi quod facit ifta Authoritate Civitatis 3 ab eo data , qui Civitatis eft Perfona. Pa- ftores omnes praeter Supremum/we Civili ifta faciunt ; fed Rex , & quicunque Summam habet Poteftatem , eadem faciunt Authoritate Dei , five ( ut loquuntur ) jure Dmno. Regum ergo & fumme Impe- rantium fblorum eft, in Titulis habere, Dei gratia Rex &c Epifco- porum eft , per gratiam Regis Bpifcopm &c. Nam Bmna providentia 3c Dei gratia idem fignificanu Atqui, Cap. 42.' Be Chit ate Chrifliam. 257 Atqui, fi unusquifque Rex Chriftianus Subdicorum fuorum Sum- taus quoque Paftor fit., etiara non fblum praedicandi (quod forte non negabitur ) fed etiam Baptizandi , Sacramentum ccenas Domini- can adminiftrandi , & Templa Sacerdotefque Confecrandi jus habere videri poteft , quod non facile concedetur. Neque enim id facere fo- lent ; neque fine Impofitione manuuni Epifcopi vel Presbyteri fieri coniuevit. Vt probemus ergo Reges Chriitianos Minifteriis illis uti pofie, ratio reddenda eft , turn quare id non faciant , &quomodo fine Ceremonia ilia ufitata impofitionis manuum , id fi voluerint face- re jure poffint. Si quis Rex Sciential alicujus humane peritus efTet , quin docere earn publice eodem jure poflet , qu6 earn decent qui ab illo jus acci- piunt , dubium nullum eft. Quoniam autem totius Civitatis in ilium incumbit cura , fi ipfe , in res illas momenti minoris , tempus fuum impenderet , incommodum publicum eilet. PofTet etiam Rex, fi vel- let , lites Civiles publice cognofeere , & decidere , non minore jure , quam qui id per ipfius faciunt Authoritatem 5 fi non cura reipu- blicae cogeret gubernaculo indefinenter ilium ailidere: cura rerum exiguarum aliis commuTa. Similiter Senator nofter (qui certe Ba- ptizare potuit) neminem (loh. 4. 2.) baptizavit, fed Apoftoli ejus 6c Difeipuli , illius Authoritate baptizarunt; Ita etiam 5. Paulum in diverfis & multum diffitis locis Prasdicandi neceffitas a Baptizatione frequenti excufavit. Cura enim major , nempe Ecclefias guberna- tio , a curis minoribus vacationem poftulat. Caufa ergo reddita eft , quamobrem Baptizare non ioleant Reges Chriftiani s nimirum ea- dera , propter quam hodie paucos Baptizant Epifcopi , & Papa pauciores. De manuum Impofitione, quatenus ea Regibus at Baptizent, Con- fecrentque necefiaria fit, fic confiderabim-us. Ceremonia antiquiffima apud ludanos erat , turn publice , turn privatim , Impofitio manuum 5 per quam defignabatur , oftendeba- turque Perfona , vel alia res quaecunque , inter Precandum , Be- nedicendum , iacriricandum , condemnandum vel alloquendum intel- ligenda. Ita Jacob benedixit filiis lefeph , Gen. 48, 14, extenders dex- tram (nam ut imponem caput Ephraimi , ( quamvis effet minor ) &• fini- flram (nam capiti Manajjis. Atque hoc fciens fecit , ut benediclionem majorem defignare fe minori , aftantibus oftenderet. Ita etiam Aaro* mm jubet Deus ( Exod. 29, 10,) manm fuas imponere capiti juvenci ; &c rurfus ( verf 1 £. ) ALvnum rmponere capiti arietu. Etiam Mofes cum Ducem Iiraelitarum conftitueret ( Num. 27, 23. ) Impomns manm i 5 8 Be Civitate Chrijliana. Cap. 42 . fuas Mi , Mandatis inftmxit , populd oftendens quis efTet , cui in bello obedire deberenc. Item in Confecratione LevitarumNum 8, 10. Admombi6 Levitas coram Jehovah , & filii IJraeli* man us fuas fuper tpfis Levitas tmponem 8c in condemnatione blafphemi (Leviticus 24, 14.} Educuo blafphemum ifiptm extra caftra , ut cjuicunque audaverunt tllurn , m&~ nm (uas fuper caput ejus ponant 5 dcinde lapidabmt eum totus Cost us. Qua- re a urem manus iili imponere fbli jubebantur , qui ilium audierant y ac non potius Sacenlos , vel Levita , vel Iuftitias Minifter aliquis , niii quod illorum nemo congregationi defignare , vel indicare, potuit quis fuerit , qui blafphemaverat , & commeruerat mori ? Hominem autem vel rem aliam quamcunque , per manum ad oculos oftendere errors minus obnoxium eft 3 quam ad aures nomine defignare. In tan turn autem placuit eo tempore Ceremonia haec , ut in bene- dicenda tota fimul congregatiooe , quia per manuum Impoiitionem fieri non potuit , manus tamen verfus populum in benedicendo eieva- rint , ut iegere & Levit. 9, 22. Eadem Ceremonia ufos etiam efi: Chriftus ? manus in illos imponens, quosfmabat, aut quibus benedicebat. iuxta ritum hunc Apoftoli & Presbyteri, ipfumque Presbyterium, in illos quos Paftores conftitue- bant ; manus impofuerunt , 8c pro illis precati funt , ut reciperent Spiritum Sandum. Etiam eidem Paftori manus impofitas fuere aii- quando faepius nempe cum ad Minifterium novum mitteretur. Fi- nis autem Impofitionis manuum fern per idem fuit, perfonae ad mu- nus Paftorale eledas defignatio exada 8c Religiofa/ Apoftoli manus impofuerunt ( Ad. 6, 6. ) Septem Diaconis , non ut reciperent Spi- ritum Sandum ; nam Spiritu Sando pleni erant , antequam elige- rentur , ut conftat ex verf. 3, fed ut ad munus Diaconbrum deiigna- rentur. Qui manus imponebant . aut Epifcopi, aut Presbyteri erant Dia- coni munus illud non fuit. Quos TktUff&s Diaconus Samaria? con- verterat , in illos Petms 8c Joannes Apofloli manus impofuerunt 5 (Ad. 8, 1 7.) ut acciperent Spiritum Sanltum. Etiam Timotheus. Presbyter ma- nus impofuit ; ilium enim admonet Sandus Faulus ( 1 Tim. 22. ) Ne cuicjuam Jubito manus imponeret. In Timotheum manus impofuit Pres- hyterftim ipfum 1 Tim. 4, 14. Quomodo autem Presbyterium ma- nus impofuit ? Quango Presbyterium id facit, intelligendum eft, per manus Antiftitis.five Presbyten'i prsefidis fadum e(le;is autem videtur fuifleipfe Tadus qui 2 Tim. r, <5. jubet illftm exufckare donum Dei , quod in eo erat per irripolitionem manuum fuarurn; ubi obiter notan- dum eft , per donum Dei ? non intelligi Spiritum Santtum tertiam in Trini- Cap. 42. Be Civitate Chrijliana. 2 y ^ Trinitate perfonam , fed in Jimotheum Divina dona coliata , a Sando Paulo. Paulo manus impofitas bis fuifle legimus : fennel Damafci, per Ammcim (Ad 9,17,18.) cum baptizaretur: Sc iterum AntwchU^ cum mitteretur Praedicatura. Ufus ergo hujus in Paftoribus ordinandis cefemoniae , is erat ut perionam ejus cui Poteflatem talem consefie- runt , defignarent. Homini ergo^qui Docendi &Baptizandi Poteftatem ante habuifFet, quam rnanus illi imponerentur , Impolitio manuum nihil contribuere potuitnifi at fide m doceret Chriftianam.Ilii verd 3 qui antequam Chri- itiani fierent Summam hsbuerunt Poteftatem in Civitatibus fuis, Pote- ftatem novam ab Impofitione manuum nuilam acceperunc. Edam lub Teftamento Veteri , etii dum Poteftas Summa in Sacerdote erat jus confecrandi ille ioius haberet; aliter tamen erat poftquarn populus iub Regibus elle ccepiiTet. Nam ( £ Reg.8,) Populo benedixitjTemplum Confeeravit,& publicas preces pronuntiavk Salomon. Conftac erg6, habuille ilium non iolum regendi Ecclefiam , fed etiarri fundiones omnes Ecclefiafticas exercendi Poteftatem plenam. Sed quid (inquiet aliquis) h Poteftas Summa fit penes foeminarn , habetne in Ecciefns praedicandi , Sc Sacramenta adminiftrandi Pote- ftatem fcemina ? Scio foeminis in Ecclefia prohibitum efle loqui. Id vero non impedit , quin foemina , quae Summa Poteftate prasdita eft conftituere viros poffit , qui in Ecclefiis , &" loqui & caetera admi- niftrare omnia Authoritate Civitatis , id eft fua podint. Authori- tas enim Mafculinum Sc Fcemininum non recipit. Fcemina? igitur , etfi officia omnia exercere non poflunt, illos tamen. qui ea exerceant, poffunt conftituere. Regina Elizabetha Anno primo regni fui , cum Suprematum ficclefiaa Anglicanas fibi vind leaflet, Legem tulit ut Mi- niftri omnes Ecclefiarum ( fi Beneficia fua retinere veilent ) Suprema- tum ejus Ecclefiafticum cum Iuramento agnofcerent. Iuraverunt er- go multi ; multi etiam aliquamdiu recufaverunt, ob hoc tantum,quod videbatur iliis fi jurarent , fore ut Regina per illos videretur poffe Sa- cramenta in Ecclefia adminiftrare , Sc fundiones casteras Paftorales ipfa exercere. Poftquarn autem Regina fcripto publico promiferat fe id non faduram elle , turn demum juraverunt. Quo fcrupulo manife- ftum erat , Miniftros illos in opinione ilia omnes fuifle , Authorita- tem quidem fundiones Paftorales exercendi cum Suprematu Ecclefias conjundam lemper efle , exercitium autem folis viris convenire Re- gina ergo non modo ab exercitio talium Fundionum fe abftinuit , fed etiam rerum Eccleliafticarum curam diplomate fuo Epjfroporum Convocationi una cum paucis Confiliariis fuis, totam commifit. Kk.2 Ab i6o Be Civitate Chriftiana. Cap. 42. Ab hac juris Civilis & Ecclefiaftici confbiidatione Poteftatem habent Reges Chriftiani in fubditos fuos , tarn in rebus ad Religio- nem, quam ad Politiam pertinentibus , quantam homo homini fuper feipfum dare poteft. Poteft ergo is , five Homo , five Coerus^ qui Suinmam habet Poteftatem rerum Ecclefialticarum curae praeficere , in Dominiis ft is , fi voluerit , ( ut in plurimis locis hodie fieri cerni- mus ) hominem externum. Sed is , qui fic praeficitur , lure Ctvdi non jure Divino Officio fto fuogitur ; 8c proinde quoties bono publico ex- pediet , eodemjure, quo prasfeelus erat , deponi rurfus poteft, Po- teft etiam , qui Summam habet Poteftatem , Religionis procuratio- nem , uni ex Civibus vel Civium Ccetui committere, fi voluerit ; Po- teftatemque illi dare, vel Titulis Paftoresquibus vult , ornare, &c cir- ca eorum mercedem 8c alimeuta , Leges conftituere , quas ipfi vide- bltur ; modo quod facit , ex fincera Confcientia ( de qua judicat fb- lus Deus) proriciicatur,ejufdem etiam eft,Scripturarum Sacrarum In- terpretes conftituere , ut cujus Authoritate fiunt Leges. Ejuftem et- iam eft ExcommUnicationibus vim praeftare per Leges ftas Pcenales ; quibus Libertiniobftinati humiliari , 8c ad unionem cum Ecclefia re- duci poffint. Poteftatem denique in rebus omnibus , turn Civilibus , turn Ecclefiafticis , quatenus ad Adiones 8c Verba , Summam haber, Acliones enim 8c Verba tan turn , cognofci , & ab homkiibus accu- fari pofTunt. Eorum autem , quasacculari ab homine non poflunt , In- dex omnino, praster Deum, nullus eft. Quanquam , quas ha&enus di&a ftnt , fatis perfpicua 5 videantur , & Poteftati Ecclefiafticas Regibus Chriftianis afferendas ftfficiant ; quia tamen Poteftatem illam , in omnibus Civitatibus Pontifices Ro- rnani fibi arrogant , & Cardinalis Bellarminus in Controverfia de Summo Fontifice , lus Pontifkium, quantum poffibile eft,propugnavitj Fundamenta 8c Argumentorum ejus Robur breviter examinare ne- ceflarium efle duxi. Librorum quinque quos de hac re fcripfit , primus tres continet Quasftiones : unam , fpecierum Regiminis trium , Monarchic , Art- ftocratue , Democratic quasnam fit optima. Concludit autem nullam harum optimam efle , fed quartam ab his mixtam. Secundam , quae- nam harum regenda? Ecclefiae fit optima, 8c fententiam fert pro Mixta, fed qua? magis participant de Monarchia. Tertiam , utruminhac Monarchia Mixta , Monarchse locum haberet Santtns Fetrw. Quod ad primam Conclufionem attinet , fatis (Cap. 18} ftpra demon lira - turn eft, quod in omni forma Civitatis, cui obedire homines obligari poiTant , Imperium Suminum Simplex , 8c Ablblutum , non Mixtum Cap. 42. De Civitate Chriftiana. 161 fit. In Monarchia enim unus Homo totius Civitatis Poteftatemha- bet , 8c proinde quamcunque alius Poteftatem adeptus fit , earn ade- ptus eft lure iiiius, 8c quamdiu illi videbitur , pofiidebit , &inillius nomine Poceftate fua uti debet. Etiam in Ariftocratia 8c Democratia unicum eiTe Coetum Supremum, eumqueeandem habere Poteftatem , quam habet in Monarchia Monarcha - 3 3c proinde non mixtum Itnpe- rium , fed Abfolutum. Praeterea manifeftum eft, fi Monarchia ali- qua Mixta diet poffet , etiam Monarcha aiiquis dici poilet Mixtus. Hoc autem abfurdurn eft. De tribus autem Ipeciebus Simplicibus an- tedidis , quasnam fit optima , in eo loco in quo earum una conftituta jam fit , difputare nefas eft - } propterea quod ea , qua? conftituta eft, ceteris omnibus anteferri , defendi , 8c optima appellari debet; quia is Civis, qui ahquid faceret, quod ad fubverfionem ejus tenderet,turn Leges Natura^tum Leges Divinas pofkivas violaret. Prasterea ad Po- teftatem Paftoris , Imperium non habenns , quas forma Civitatis optima fit, non pertinet inquirere ,* cum vocentur Paftores.non ut ho- mines regerent Imperio , led doclrina • 8c argumentis. Monarchia enim, Ariftocratia, & Democratia , Irnperantium, non Paftorum fpecies denotant ; vel ties Dominos, non tres Ludimagiftros. Secunda ergo Conclufro , de optima Ipecie Regiminis Ecclefia^ad quasftionem de Poteftate Pontificis Romani , extra Dominium ejus temporale, nihil omninoattinet. In Dominiis enim Civitatum alia- rum, mere Paftoritia eft. Ad tertiam Conclufionem probandam nempe Sanclurn Termm Eo clefisfuiiTe Monarcham , adducit inprimis locum S. Matth. 16. 18, 1 2 ; Tues J?eims , & fkper banc pen am xdaficabo meam Ecclejam ; & por- ta infer or nm non f piper abnnt eam^ Et iibi dabo Clave s regm calorum : & quicqwd ligavcris tn terra.eYitligawm in ccelis . & qutcquid filveris in term, era folutum in coeiis. Qui locus recle intellecl:us 5 nihil aliud probat, niii Ecclefiarn Chnfli pro fundamento unicum habere Articulum Fidei, quern Sanclrus Tetrus , nomine Apoftolorum hie profeiTus eft, nempe lefamejfe Chriftkm , qua? profeffio Servatori noftro ea verba dicendi occaftonem prasbuit. Quod ut clarius intelligatur , fciendum eft.Ser- vatorem noftrum per feiplum , per Johannem Bapuflam , & per Apo- ftolos, nihil aliud de Fide prasdicaiTe.praeterquam quod ipfe eflet Chri- ftus. Iohames (Matth. 3.2,) hoc folum pradicavit Regnum Dei appra- pincjuat Idem Servator nofter ptaedicavit ipfe, Matth. 4. 17; & duode- cim Apoftolis in Mandatis dedit Match. 10. 7 Servator nofterjut idem prasdicarent. Articulus i!le Fidei Chriftianas fundamentalis erat.Poft- quam igitur Apoftoli a Prasdicatione Articuli hujus ad Chnfttim re- K k 3 vexfis i6z Be Civitate chrifliana. Cap. 42. verli elTent interrogavit illos Chnftus cunclos iimul , (Matth.1d.13.) ncm Fetrum iolum , quemnam effe me dicunt homines , r ilium Hcmtnu t llli vero dixerunt , Alii quidem lohmmem Baptift^m , alii vero Eliam x alii vero leremiam , am mum ex Frcphetts. Tuncautem verf. 17 interro- gavit illos fiixiul omnes , non Varum fblum , P%s autem quern medkitu effe ? Itaque Sandus Feims pro omnibus refpondit , JU es Chrtftus , Films Dei vivemis. Qui Articulus , ut dixi , Fidei totius Ecckfiae fun- damentutn eft. Atque hincoccafionem ccepit dicendi : Tu es Ferrus y & piper ham petram xdificabo me am Ecclefiam &c* Manifeftnm ergo eft petram Ecclefiasfundaraentalem aliam intelle&am non ede eo loco, praeter Fidei Articulum ilium fundamentalem. Sedquare fdicet ali- quis) inrerponit Chnftus verba ilia Tu es Fetrus ? Conliderandum ergo eft Apoftolum cognominatum fuiiTe a Chrifto Cepham, id eft, Grasce, petram, veipetrum, Latine Lapidem. Foftquam igitur Articulum hunc Petrus confeflus eftet , Seryaior nofter, ad nomen ejus alludens, dixit : lu es Fetrus , & fuper banc petram adificabo &c* tan qua m dice- ret Articulum ilium 5 lefkm effe Chriftum : Fidei perquam Ecclefia erat Chriftiana edentialem live fundamentalem effe. Quod fi Fetrum tunc Ecclefjag Regem conftituere voluillet 5 quam facile fuiilet verbis di- lertis id dixilie ? Proximis autem verbis , daho ttbi Cloves coelorum &c. nil amplius Fetro quam cseteris Dilcipulis datum eft, Matth. 18. 18 Qmcqmd ligaveritts in terra , ligabitur in coelo , & qmcqmd folveritts m terra , (61- vetur in coelo. Sed uccunque locum hunc interpretetur , dubium nullum eft , quin Poteftas hoc loco data pertineat ad eos omnes , qui Sum mam in Civitatibus fuis Poteftatem habent modo Chriftiani (int. Adeo ut San&us Fetrus, vel etiam Servator nofter ipfe, G aliquem co- rn rn ad Fidem Chriftianam convertiiTet , quia Regnum Chrifti non eft hujus mundi , convertendi lubditos proprios ill i (bli reliqui£ let ; alioqui Regno ilium privafTet , cui Docendi jus adhasret infepa- rabiliter. Hasc ergofufficiant ad refutationem libri hujus primi , in quo probare conatus eft MonarchamEcclefe univerfalis,ideft,Chri- liianorum fuifieSanclum Fetrum, Liber fecundus duas habet conclufiones : Alteram Sanclum Fetrum Romae fuiile Epifcopum , atque ibi mortuumerle : Alteram , Succefc fores illius ede Pontifkes Romanos. Quarum utraque qu3fi dubia hodie difputatur. Sed li utramque veram effe , concefferimus ; 11 ta- men per Epifcopum Romanum 3 Monavchmn Ecclefioe , five Paftorem omnium Su pre mum intelligat , non Sylvefter, led Conflantmus Magnus Monarch* illeerat - 7 & ut Conftantinus , itaetiam Imperatores Chri- ftiani Cap. 42. Be Civiiate Chriftiana. 263 ftiani omnes , Imperii Romani Epifcopi lure erant ; Romani ( in- quam ) Imperii , non totius orbis Chriftiani. Erant enim tempori- bus illis Genres Chriftiana? nonnulke , qua? Imperio Romano non continebantur. Atque hoc relponfum efto Libro lecundo. In Libro tertio Quasftionem tracxat,an Papa fit Antichriftus. Quod Papa lit Antichriftus , eqmdem prchatum nuiquam vidi. Manifeftum autem eft , Prophetas Veteris Teftamenri praedixifle , Iudaeofque Mefliam , id eft Chnftum . venturum effe , ut Regnum Dei (quod rejeclum fuerat ) reftituerec , expeclMe. Expedlatio autem ilia , Im- pofturis ambitiofbrum hominum , qui regnare conati funt , quique populum per Miracula falfe , per vitam hvpocriticam vel per ora- nones & do&rinas blandas , decipiendi artem calluerunt , eos ob- noxios reddidit. Propter banc caufam Servator nofter 3c Apoftoli populum monuerunt ne Prophetis & Chriftis falfis , temere crede- rent. Falfus autem Gkrifius inteiligebatur is qui ie Chnftum efle , cum non eilet profitebatur ; & vuigo appellabantur tales Amtchnfi , ea fi- gnificatione , qua in Schifmatibus , alter de Papatu contendentium 9 vocari folet Antipapa. Antichriftus autem duas habet Notas EfTentia- les ; alteram, quod hfitm' effe Chnftum neget , alteram, quod fe- ipfum Chnftum efle dicat. Noca prima ( 1 Ioh. 4, 3. ) eft hasc , qui- cunque Spintus non profitetnr lefum Chnftum in came vemffe , ex Deo non tft i & Anuchnfi eft. Altera habetur ( Matth 24, f . ) in verbis Ser- vatoris noftri , multi vement fob nomine meo dicentes s ego fum Chnftus , (3 multos feducent. Et alio loco , Si quis vobu dicat , ecce hie eft Chnftus , illic eft Chnftus , necredatx. Antichriftus ergo erit Cknftm Falfus, id eft , aliquis qui fe Chnftum efle profitebitur , nec eft. Ex duabus his Notis nennpe lefum effe Chnftum negare , & feipfum ejjc Chnftum affrma- re , fequitur , Antichriftum debere efle veri Chnfti hoftem. Ex mul- tis autem Antichriftis , unus prsecipuus eft 0 h?4%&£(&>i lam cum Pontifex Romanus , neque Chnftum fe efle dicat, neque lefum effe Chnftum neget. quo fenfu Antichriftus dici poffit non intelligo. Nam Antichriftus non eft qui ChnftiViczrium , fedipfum Chnftum fe efle dicit. Temporis etiam , quando Antichriftus hie praecipuus venturus eft, Notamaitquam , etfinon valde perfpicuam habemus ( Matth. 24, 15", &c. ) nempe , Cum ziideritis abominationem illamvaftatncem qua diiia eft per Damelem Frophetam , pcfttam m loco fantlo. Et erit tunc affiLtio mama \ qudis facia nonfuit a Frinapw mundi ad hoc uftque t em- pus , neque unqtuvm fiet. Et nifi decurtati fmffent dies Hit , penret omnis caro. Sed a&iclio ilia nondum venit. Sequutura enim ftatim eftobfeu- latio lolls j & Stella cadem ■ & Foieftates czlorum concuttentur. Et tunc apparebtt 2.64 T>e Civitate Chriftiana. Cap. 42, apparebit fignum Filti hominu in coelo , &c. videhunt Filitm hominkve- mentem in niihihus cum potential & gloria multa. Nondum ergo veni t ille Antichriftus ; Pontifices autem multi & venerunt & abiemnt. Po- teftatem quidem in Dominiis alienis Legiflativam fibi aiTumunt , & regnum quoddam ufurpant ; led in hoc mundo, nec ut Chriftw, fed ut pro Chrifto ufurpant 5 id quod nihil habet in fe de Antichrifto. In libro quarto , ut probet Pontificem Roman urn in Controver- ts omnibus turn Fidei , turn Morum Supremum efTe Iudicem ( quod tantundem eft ac fi ilium Chriftianorum omnium Monarcham abiolu- tiffimum eiTe dixifiee ) tres adducit Propofitiones. Primam , ludicia ejus infallibilia efle : Secundam , quod in Chriftianis Dominiis Pote- ntate m habet Leges condendi, illofque Puniendi qui illas tranfgrediun- tur : Tertiam , Servatorem noftrum Iurifdi&ionem Eccleiiafticam omnem, in Pontificem Romanum contuli/fe. Pro ludiciorum Papalium Infallibilitate , multa adducit Scripture loca : primum , Luc. 22, 31 , Simon , Simon 3 ecce , Satanas petit vos , m ventilet ficut triticum j fed ego precatm [urn pro te 7 ne deficiat Fides tua : tu igkur aliquando converfks ftabili fratres. Ex quo loco Bellarminus concludit Chriftum Smoni Fetro duo conceffifTe Privilegia,unum,quod nec ipfe , nec SuccefTores ejus quicquam, neque in nde, neque in moribus falfum aut alicujus Papae Definitioni contrarium , derinient. Sed locus illetotus attentius confiderandus eft * qui, ut mihi vide- tur , contrarium probat ejus , quod probatum ille vellet. Sacerdotes 3c Scribe , Servatoris noftri in fefto Pafchas occidendi confilium inierant , quern ludas etiam jam illis prodere deliberarat. Venit au- tem ad feftum Chriflus , & cum Pafeha una cum Apoftolis , celebra- ret, dixit illis feftum illud fe iterum celebraturum non ede , -antequam veniftet Regnum Dei ; dixit etiam, ut ab uno eorum prodendus. Cum igitur Apoftoli Chriftum, ante Pafeha proximum, regnaturum effe cre- derent , inter fe , Qms effet tunc maximm in illo Regno 3 contendebant. Quapropter Servator nofter illis dixit , Reges quidem Ethnicos Do- minium exercere in Subditos fuos , Sc Benefaclores appellari j vos autem non lie j fed unus veftrum alteri debet miniftrare. Regnum quidem vobis dabo , fed quale mihi dedit Pater rneus , nec ha- bendum ante adventum meum ; turn demum comedetis Sc bibetis ad Men! am meam, Sc fedebitis fuper Thronos judicantes tribus lirae- lis. Regnum autem hoc fanguine Chnfti & Martyrum ejus redimen- dum erat. Turn Chnftvu ad S. Fetrum converfus , verba ilia fepra ci- tata pronuntiavit Simon, Simon, &c. Quibus fignifkabat Satanam Apoftolis prasfentis Dominationis f qUo Fidem eorum de Regno venturo Cap. 42* Civitate Chrifiiana* 2 6 f venturo debilitaret) Spem illis fuggefMe ; precatum anremeflefe pro fW , ne iliius fades defkeret ; illuraque qui fciret Regnum Dei non eile ex hoc mud , ut fratres iuos in eadem Fide confirmaret \ juffilTe. Atqueeoeriam pertinettelponfura P^V-Domine paratus lorn tecum ire in carcerem , & ad mortem. Manifeirum ergo ex hoc loco eft, Ron Mum S. Pctro nullam datam efTe , fed eriam in Man dads habuhie , ut easterns Apoftolos doceret , Iurifdictionem illis debi- tam non die. Neque pro 5. Petri , in fententia ferenda de Atticulis Fidei, infallibilitate operatur quicquam adducbus Textus ; multo mi- nus pro Infallibilitate SuccefTorum ejus , fed potius contra , proptet- ea quod dicitur in plurali cribrare peciit-/^/ , led iingulariter preca- tus fum pro te* Locus fecunduseft Matth. 16 : Tuts Petrus , & ftiper btncFetram tedificabo me am Ecclefiam : (3 portx mferortwi notfipravxltbitM contra tarn. Unde amplius inferri nihil poteft (ut iuperius oftenfum eft ) quam quod contra Petri confeffionem iilam , fejks eft Chnftas Ftliai Dei , ports inferorum non praevalebunt. Textus tertius eft ex loh. 12, 16, 17 : Pafce eves mexs. Hoc autem non Imperandi , fed docendi Mandatum eft , idque tamdiu tantum , quamdiu Rex Chriilianus non effet , qui Poteftatem illam Poteftati Civili adjunclam haberet. Sicut enim ab Abrahamo , non a Merce- nario poicit Deus rationem adminiftrationis Dominii ejus Paterni, 3c Deipotici: ita etiam a Regibus & Summis Imperantibus , idem ra- tionem Adminiftrationis Civitatum fuarum exiget:non a M-ercenariis, •fed ab tpfe. Locus quartos eft Exod. 28, 30: Pones in faero ilio Peclor alt juris, Vrim & Thiemmim , quce Chit ate chri/lianm z 67 Locus tertius eft Ioh. 21.16 : Pafce oves ineat , id quod aon eft Le« gibus cogere, fed docere. Locus quartus eft Ioh. 20. 21 : Qui locus probat contrarium. Ver- ba enim funt , Sicut rmfit me Pater , ita & ego mitto vos, Chriftum au« tern mifit Deus , ut morte fua credentes in ilium redimeret ; & ut per prasdicationem ipfius & Apoftolorum fuorura , ad Regnum fuum fu- turum in mundo venture iilos pnepararet. Cum ergo Deus Pater fi- lium fuum ad Leges in hoc mundo ferendas non milent, muko minus Poteftatem illam San&o Petro dederit ; locus hie Suprematum Ec- clefiafticum & Imperium Civile conjnngit, contra id, quod ex eo Bellarminus inferre voluit. Locus quintus eft Ad. 1 5'. 28 : Vtfum eft Sfkhui SanSio & nobis , nt ^quod amplius tmyoneremus onus pr, m mm char a ate , & fpiritu lemtatis ? Hie rurfus loquitur Sandus Pan* las non depunitione , fed de Cenfura Ecclefiaftica , quae fua natura poena non eft r fed pcenae in feculo venturo denuntiatio* Nondum er- go Poteftatem Epifcopi Romani probaviteHe Legisflatiyam. Locus odavus eft 1 Tim. 3. 2, Oportet autem Epijcopam unias Vxorls virumejfe, quam diciteffe Legem. Credideram quidem 3 Legiflativam in Ecclefia Poteftatem, fbli Ecclefiae Monarchal Sando Petro concef- iam ede. Contrarium autem apparet ex. hoc Textu,cum Paulas etiam Poteftatem eandem habuerit. Dicent forte, Paulo a Petro Praeceptum hoc datum eile. Neque tamen lie Lexerit, cum Twotheus neque Petri , neque Pauli fubditus eflet fed Difcipulus.. Textus nonuseft 1 Tim. 19. Adversm Presbyterum accafationem ne recipito , wfi.fiik duobus am tnbus teflibus* Refpondeo (ut fepe ante ) Praeceptum hoc, confilium quidem fanum efle, fed Legem non eile. Locus decimus eft Luc. 10. 1 6, Qui ves audit , me aaddt ; & qui vas afpernatur , me afpernatur. Dubium quidem non eft , quin Chriftum ad- fpernetur, quicunque afpernatur eos, quos Chnftus mifit. Sed a Chnfto mifli qui funt , praeter eos , qui Paftores conftituti lunt per Authorita- tem legitimam ? Etquiseftqui Legitime ordinatus eft a Paftore fuo In pre mo? Quis denique in Civitate Chriftiana Paftor rite ordinatus eft , nifi a Poteftate Civitatis Summa ? Inferri ergo ex hocTextu po- teft , ilium , qui Regemfuum Chriftianum audit , audire Chnftum-, il- lumque, qui dodrinara Regis fui Legibus confirmatam afpernatur^ ipfum Chriftum afpQmzri. Imo, Rex Chriftianus,quatenus Paftor tan- turn eft, Sc Dodor Civium,non facit ut Dodrinseejus Leges (int. Le- ges obligant ; ad credendum vero nemo obligari poteft,fed ad-adio- aes tantum & raba , fi opus lit, Ex quo fequitur xursus.Leges , quas fecerit Cap. 42. l>e Ctvitatc Chriftima. fecerit Rex in fua Civitate, Ecclefiafticas , eafdem efte Leges Civiles. Locus undecimus eft Textus , in quocunque Apoiloius pro Confilio^ verbo utitur aliquo , quod Confilio cum Imperio fit commune; ut in quo Obedientiam vocat, Confilium alicujus fequi, ut 1 Cor. 1 1 , 2> Lando verb vos , fratres , qitod omnia- memmftU , ficut tradtdt vobis traditiones retwew. Quod ut fignificet , traditiones Fault ' , Leges fu if- fe , aut aiiud prseter Confilium, longe abeft \ Sc ut locus ille , 1 ThefF. 4,2: Nofti* ' emm 3 qtue Mandata dederimus vobts, ubi vox Graeca fi- gnificat Traditiones qua? non Leges , fed Confilia font. & locus 2 Thefl. 3 , 14, Qjdod fi qm non aufcultet nojlro per Epiftolam fermoni , banc not ate : & ne commercmm habete eum eo > Pit cmbefcat. Nequeut immicum ducke , fedadmonete ut fratrem. Ubi a voce vWkcu« proba- tum vellet , Theflalonicenfibus Epiftolam banc fuifTe Legem. Impe- ratorum fane Epiftola? Leges erant. Si ergo Lex etiam eflet Epiftola S. Fault , obligaremur obedire duobus Dominis. Sed vox ilia Graeca fignificat non modo imperata facere illius , qui poteftatem habet pu- niendi , fi non faciamus , fed etiam Confilium fequi illius , qui nobis ad bonum nod rum recle confulit. Taulus ergo ilium , qui non aufcul- taverit , pro inimico haberi prohibet , Sc adrnoneri tantum , ut fra- trem jubet ; id eft verberari , incarcerari , mul&ari ( quod Legifla- toribus licitum eft) prohibet. Ex quo manifeftum eft , id quod Chri- ftianos metuere Paftores fuos fecit , non Apoftoli Imperiurn , led Exiftimationem ejus fuifler Locus ultimus eft Heb. 13, 17 , Obedite dutloribus veftris & obfectw* date : exmbant enim ipfi pro animabus veftris s tanquam rationem reddi- tmi. Atque hoc rursus loco Obedire idem eft , quod Confilium fequu Ratio enim , quare Paftoribus noftris obediendum fit , non ducitur li yoluntate & Imperio Paftorum , fed a beneficio , quod ipfi inde acce- pturi fumus , nempe ab animarum noftrarum Salute. Prseterea , qui Legibus obedire obligation , Legefipfas examinare non debent ; fed S. lohannes. 1 Epift. 4, 1 , Ne credatis ( inquit) omm Spirit m s fed pro- bate Spmtus , an ex Deo ftnt : nam multi Ffeudopropheta venerimt in mun- dum. Conftat ergo , Paftorum fuorum Do&rinas poflea Chriftia- nis hominibus difputari. Sed Leges eorum , qui Poteftatem Civilem> Summam habent , difputari fine peccato , a fubditis fuis non pofle, AJioqui enim Civitatum omnium inftitutiones fruftra eflent , Sc pro- inde Pax & Iuftitia cefTarent contra Leges omnes turn Humanas turn Divinas. Nequaquam ergo ex citatis locis , neque ex ullis Scripturse aliis j probaripoteft , Ponrificum Romanorum decreta 3 extra Domi- Ria fua temporalis, efle Leges, LI j: C©n« :%y 5 De Civ it ate chriftiana. Cap* 4^* Conclufio ejus ultima ^ nempe Servatoremnoftr^m Iurisdt&wnem Ec~ clefiafticam nemtni commififfe immediate , praterquam Papee , ad Quae- ftionem de Supremaru Ecclefiaftico inter Papam & Reges Chriftia- nos non pertinet, led tantum ad Quaeftionem inter Papam Sc Epifco- pos easterns. Dicit autem primo , iurisdiclionem Fpikoporum efle , ialtem univerfaliter , de lure Divwo , id eft lure derivato a Deo ipfo $ ad quod probandum adducitS. Paulum , dfcentem Ephef 4. 11 : /; igitur dedit alios quidem Apoftolos , alios vero Prophet as , altos autem Euan* gelijlat , alios autem Paftores & Do5lores , infertque inde Epifcopos omnes , lurifdi&iones fuas habere , a lure Dei ; idque non immediate, fed per derivationem a lure Divino , quod habet Papa. Conce/To au- tem hoc , lurifdi&io quamam alia , etil mere Civilis , legitima exiftit in Civitate Chriftiana , quae non fit etiam de lure Divino ? Habent enim Poteftatem fuam Civilem Chriftiani Reges , non minus imme- diate a Deo , quam Papa lurifcli&ionem fuam Ecclefiafticam ab eo- dem Deo habere proritetur. Itaque id , quod Miniftri per Authori- tatem ejus faciunt , non minus lure Divino immediato , faciunt , quam quod faciunt per Ordinationem Papalem , Epifcopi cseteri. Poteftas enim legitima omnis a Deoeft ; in Supremo quidem Imperante , im- mediate j in illis autem , qui lurildi&ionem fuam a Rege agnofcunt , mediate. Concedendum ergo eft, aut Miniftrum quemlibet exiguum in Civitate , lurhxli&ionem (uam lure Divino exercere , vel Epilco- pis , ut lurifdi&iones fuas ita teneant (Papa excepto) concedendum non eft. Sed Difputatio, an Iurifii&ionem talem dederit Chriftus foli Papa^ an caeteris etiam Epilcopis , extra Dominium Papas temporale tota contentio eft de lana Caprina 3 neque enim ille , nec hi lurildi&io- nem omnino ullam habent. Iurifdi&io enim nihil aliud eft, praeter Poteftatem legitimam , lites inter Civem Sc Civem cognofcendi & decidendi ; Sc ad neminem pertfhere poteft , praeter ilium , qui Po- teftatem habet Iufti Sc Injufti Regulas praefcribendi , id eft , Leges condendi , Sc eos , qui Sententiae fuae ftare recufaverint , vel Iudi- cum, quos ille conftituerit, gladio publico cogendi Quam Potefta- tem habet nemo, praeter Civitatem , id eft praeter eum , qui Civitads perfbnam gerit. Quando ergo adducit Bellarminus ex Luc. 6. Servatorem noftrum convocafle Difcipuios fuos , Sc ex illis duodecim , Apoftolos nomi- naffe, probat quidem Poteftatem illis dedifFe Chnftum , Praedicandi, non autem lites inter concives determinandi. Poteftatem enim illam ipfe Cbrtftus recufavit , cum diccref 7 quis me Judicem am Divifirem - inter Cap. 42, &e Civitatt Chrifiiana, inta vos conftitmt ? Et alio loco Rcgnum-meum non eft ha jus mmdi, Sic=< que Poteftatem cognofcendi 8c decidendi inter Civescontroverfias , omnino nullam fibi arrogavit. Quod tamen nan impedit , quin Ser- vator nofter Poteftatem illis Pracdicandi , 6c Baptizandi in loco quocunque concedere potuerit , ubi fine transgreffione Legum Civi- lium , id fieripotuerit. Nam Legibus Civilibus , turn Apoitoli , turn Chriftwipfe obediendum-efle, paffim docueiunt. Argumenta autem , quibus probare ccnatur Iurifdi&ionem fuam accipere Epifcopos a Pontifice Romano , cum Pontifex iple in Do- mi nils alienis Iurifdidionem nullam habeat , omnia frufti anea funt. . Verumtamen , quia probant , lurifdictionem Epiicoporum derivari a Poteftate Summa Civili , digna puto , utearecitem. Pnmumefta Num.- 11. ubi Mofes , cum adminiftrationi Reipublicas Ifraeliticse non fufficeret , jufius eft , a Deo eligere ubi Septuaginta viros ex Se- nioribus Ifraelis , ut Deus partem Spiritus Mop illis daret. Intelli- gitur autem inde , non Spiritum Mop a Deo debilitatum fuifie ; lie enim Deus ilium non omnino fublevaffetj fed quod Deus Authori- tatem illorum ao Au thoritate Mop derivatam efTe oftenderet, qusm- admodum Bellarminus ipfe recle 8c ingenue locum hunc intepreta^ tur. Quoniam ergo Poteftatem Givilem in Ifraelitis integram tunc habebat Mofes , habebant etiam Authoritatem luarn Septuaginta Viri a fumma Poteftate Civili. Locus ergo ille probat in omni Givi- tate Chriftiana , Iurifdi&ionem Epifcoporura dependere a Summa Poteftate Civili , quemadmodum a Poteftate Paps in Dominio fuo temporal]'. Argumentum fecundum fumitur a natura Monarchic ; in Monar- chia autem Authoritas omnis originaliter in uno tantum homine eft y in caeteris per derivationem ab illo. Sed Regimen Ecclefiae Monar- chieum efle afiumit , & inde infert Epifcopos alios Iurifdidionem fuam accipere ab Epifcopo Romano* Sed Ecciefiae Re&or five Mo- narcha fit , five (ut ante dixit) partim Monarcha five Monarcha mix- tus , argumentum ipfum pro Regibus militat, Sunt enim ill i fubdi- torumliiorum, id eft Ecclefiarum , quas in fuis ipforum Dominiis exiftunt ( Ecclefia enim &populus Chriftianus eadem res eft ) Mo- narchal pleni & integri. Neque in Civitate non Romana quicquarn eft Poteftatis conceftum homini externo five Archicum , five Cra- teron ; fed tantum Dida&icum, Obedientiam enim non coa&arn , fed voluntariam accipit Deus. Tertium eft fumptum ex , qui fedem S. Tetri Caput , Ton- tm , Radtcem 3 & Sokm } appellat , unde Epifcoporum Authoritas de* rivatur e . 2.-7* £>t Cwitate Chri/liana. Cap* 42. fivatur. Videtur Bellarminus quaeftiones Iuris teftibus determinari non debere , ignorafTe. Leges Natural ( quae Iuris & Injuriae diftin- guendae principia meliora font , quaui Dodorum verba ) Caput , Fon- tern , Radictm , ■& Solem unde Iurifdidio omnis derivatur , in iis qui Sura am in Civratibus dm habent Poieftaum , collocant ,- ■& pro- inde Ittrif Jidio Epilcopalis derivatur omnis a Potcftate -Civili. Argumentum quanuni ab In^qualitate fumit lurifdidionum. In- quit enirn :, ii Iurildidkmero Epifcopis aliis, Deus dediilet imme- diate , dediilet eciara lurifdidionem aequaiem ; videmus autem , alios Oppidi unius tantum , alios Oppidorum centum , alios integrarurn Provinciarum Epifcopos effe ; quas differentias non determinat Ver- bum Dei. Non font ergo Iu-rifaidiones eorum a Deo data? imme- diate. Argumentum hoc validius fuiiiet , fi probatum futilet ante , lurifdidionem inChriftianos ornnes univerfalem habuifle Epifcopum Romanurn. Sed neque probatum eft ante , neque poft probari po- tent. Cognitum entm eft lurifdidionem amplam illam , quam ha- buere Pontirices Romani , datam illis fmffc ab illo , qui vere habuit, nempe a Romano Imperatore , qui Sedem Imperii & Religionis Principalem eandem efle voluit. Habent ergo Epifcopi finguli lurifdidionem fuam , ab Authoritate illius , incujus Dominio illam exercebant : 8c proinde ipfum Papam Authoritatem fuam extra Do- minia fua temporalia , debere iilis , qui funt Civitatum^ ubi illam exercet, Surnmi Imperantes. Argumentum quintum tale eft ; Si lurifdidionem fuam Epifcopi a Deo haberent immediate , neminem ex Epifcopis tilts Eptfcopatu fuo depri- vare poffet , nihil enim facere potefl contra wdmationem Divinam ; & con- fequentia quidem bona eft $ fed Papa ( inquit ) hoc facere poteft & fecit fepe. Concedkur etiam hoc , fubaudito , quod ita fecerit in luo ipfius Dominio , vel etiam in alieno , fi confentiat Dominus loci. Sed ut hoc facere poffit univerfaliter , 8c lure ipfius Epifcopatus Romani , concedendum non eft. Poteftas enim ilia ad Poteftatem pertinet Ci- vitauim fingularium , 8c Summas Poteftati Civili efTentialis eft. Ante regnurn SaulU in Ikaele , cum Sum ma Poteftas Civilis in Summo Sa- cerdore refideret , ille folus Sacerdotem potuit deponere. Rursus cum Poteftas ilia eflet in Pvegibus Ifraelis , Sacerdotem deponere po- tuit Rex j 8c Sacerdotem Summum Abjatharum depofiiit Rex Solo- won ( nec ob earn rem a Deo reprehenfum ede legimus ) 8cm ejus lo- cum confhtuit Zadichum. Epifcopos ergo Ordinandi, 8c Depri- vandi, prout ad Salutem poguli yifiim erit , in fuis Dominiis , Poteftas folorum Regum eft* Argu- Cap. 42. e 2)e Civitate Chrifliana. 2,73 Argumentum fextum eft , Si Iurifdiclionem foam lure Divmo Im- mediato habeant Epifcopi , debent id probare ex verbo Dei. Sed hoc non po/Tunt. Argumentum quidem bonum eft , nec quicquam dicam in contrarium. Sed argumentum idem fitniliter probat , Papss ipfi in Dominio alieno Iurifdi&ionem nullam efTemeque enim id pro- bare ex verbo Dei polTunt Pontificii. Poftremo teftimoriium adducit duorum Paparum Innocentu & Leo* ■nisi neque dubito quin potuerit, eodem lure teftimonia adduxiile Paparum fere omnium poft S. Tetrum. Quis enim (cum Poteftatis cupidohumano generi tarn firmiter infixa fit a natura) non ad idem teftandum adduceretur? Sed rarnen in propria caufa teftaretur $ oC proinde teftimonium ejus bonum non eflet. Liber quintus quatuor habet Conclufiones : Primam , Hap am non ajfe Dominant tonus erbis: Secundam , Tapam non ejfe Dominum tonus orlus Chnfttam. Tertiam., Tapam in Domintis aliems lunfdiblwnem Tens* per alemnullam habere Dirette, Tria haec facile conceduntu-r. Quarta eft , Tapam in Dominiis aliems Tot eft at em habere Jemporalem Summam IndketTe quae negatur ; nifi per IridiretTe intelligat Poteftatem illam viis Indirectis acquifitam efle 3 tunc enim id quoque concedi poteft. Sed , ut ego Sententiam ejus intelligo , Poteftatem illam Pontificis Romani eiTe dicit , lure quodam quod Authoricati ejus Paftorali per confequentiam neceflariam adhseret j quia Poteftatem Paftoralem (quam Spiritualem vocat) exercere fine ilia non poteft. ■ Per banc au- tem Authoritatem conlequutivam 3 Pontifici Romano Regna mu- tandi , modo in unum, modo in alium transferendi , prout ad falu= rem animarum ipfi conducere videbitur, lus attribuit. Antequam Argumenta ejus confiderem , abs re non erit & brevi- ter oftendero , Conclufionis hujus momentum ; quantum a Regibus & ab iis ^ qui Summam habent Poteftatem Civilem penfitari debeat - 3 &c ut cogitent , an Subditorum fuorum bono (cujus rationem reddi- turi funt) utile fit > & an tuto concedi poffit. Quando-Papam in Dominio alieno Poteftatem Sammam Dketlh habere negat ; ita intelligendum eft , ac fi diceret Poteftatem illam non venire ad Pontificem Romanum , ea via , qua Reges Poteftatem fuam obtinuere , nimirum ab eorum , qui regendi funt fubmiffione originali. Poteftatem tamen eandem via alia fibi vendicat,etiam fine conlenfu popuii , nempe ut dono Dei faclam fuam in Aftumptione ad Papatum. Quacunque tamen via illam habuerit , eadem tamen Temper eft Poteftas ; & per earn (fi concedatur) Principes & Civita- tes Dominio fuo fpoliare lure poteft , quoties faluti animarum vide- M m bitur 274 De Chitate chriftiana. Cap. 41. bitur conducere id eft , quoties vult. Nam judicandi , utrum ad falutem Animarum conducat necne ; folum fe Iudicem effepoftulat. Dodrinam autemhanc , non folum in libro hoc Bellarminus fufti- nec, Dodorefquealii multi in Scriptis 8c Concionibus fuisdocue- runt, federiam Concilia aliquaDecreverunt ; atqueetiam aliquando data occafione in praxim intulere. Concilium enim Lateranenfe ha- bit urn fub Papa Innoeenrio tertio , (cap. 3. De Hareuqis) hunc ha- bet Canonem : Si Rex a Papa admonttus , Regnum fuum ah Hareticis non pur get , & oh earn rem Excommunicato , intra (pat mm Anni non fans- faciat , Suhditi ejus ah Ohedientia ahfolvantur. Et dodrina hasc fado , turn ante , turn poft Decretum hoc , confirmata eft 3 ut cum Chilpe- ricus Rex Gallic multo ante Concilium hoc depofkus efTet a Papa Zacharia ; 8c cum Imperium Romanum tranflatum eflet in Carolum Magnum; 8c cum opprimeretur'in Anglia Johannes Rex per inftiga- tionem Papae circa temporaillius Concilii ; 8c poftea cum Regnum Navarras tranilatum eflet in Regem Hifpania? 8c nuper in conlpira* done cum proceribus Galliae contra Regem eorum Henricum tertium. Paucos putoefle Principes , "quilnjufta 8c Incommoda haecefle non fentiant fed illud non fufficit. Debent enim decernere tandem an Reges , an Subditi effe velint. Pluribus Dominis fervire populus non poteft. Sublevandum ergo eft a Regibus fuis Imperium in mani- bus propriis integrum retinentibus , vel in manus Papas integrum tradentibus ; ut illi , qui obedire parati funt , in obedientia fua pro- tegantur. Diftindio enim Imperii Temporalis , 8c Spirituals , verba mera funt , & dividitur Imperium non minus periculose , per admif- fionem Poteftatis akerius tnMretla , quam direcl non tamen fequitur , fi Poteftas Civilis fit in Rege, 8c Poteftas Sptiitualis in Papa , ideo obligari Regem obedire Papae , magis quam unuiquhque , qui artem habet faciendi Ephip- pia , obiigatur obedire omni Equiti. Sieut ergo a Subordinatione Artium , inferri non poteft Subjeclio Artificum $ ita neque a fubor- dinatione Regiminum inferri poteft fubje&io Regentium, Quando ergo Poteftatem Civilem Spirituali dicit efTe lubditam , intelligi: ipfum Civitatis Imperatorem , fubditum effe Imperatori Spirituali. Argumentum itaque hujufmodi eft : Qui habet Poteftatem Summam Civilem , frbditus eft illius , qui habet Poteftatem Summam Spiritualem ; erao Princeps Spirituals lus habet Imperandi in Primipes Temporales. In quo argumento alTumit Reges Papas eife fubditos , id quod debuit demonftralTe ; de confequentia enim , quin bona fit , nulla eft con- troverfia. Deinde Argumentum ejus confirmans procedit hoc modo: Reges & Papa; , Clerus & Populus > unicam faciunt Cruitatem s id efl unicam Ecckfiam : In omnibus autem Corporibus 3 membra a fe mu~ tub dependent, Sed Spirituali a non dependent a 'temporalibus : ergo Tem- poralia dependent a Spiritualibus. Et per confequens tilts funt Subjecta. In qua ratiocinatione duo funt errores fatis cram* : alter quod dicit, Re- ges , Papas, Clerum, omnefque alios Chriftianos , unicam confti- tuere Rempublicam. Manifeftum enim eft, Rempublicam unam efle Galliam , alteram e/Te Hifpaniam , 8c aliam efTe Venetias 3 8cc. Has autem componuntur ex hominibus Chriftianis , 8c funt per con- fequens totidem Ecclefia? : 8c Summi Imperantes earum, diverfe funt Perfonse, quibus loqui,quibulcum agere, quos confulere, 3cc. liceat, ficut homines fingulares;id quod EcclefiaVniverfalis prasftare non po- teft^quia Perfbnam Reprasfentativam in terra nullam habet; nam fi ha- beret, dubium nullum efFet , quin ilia Poteftatem haberet per totum orbem Chriftianum Summam , turn Spiritualem turn Temporalem. Papa autem 3 ut fit Perfbna hasc , tribus caret rebus , quas ilii Serva- tor nofter non dedit , nempe lus Imperandi , lus ludicandi , 8c lus Pu- mendu Etiamdato, quod Papa lol us efiet Chnfli in terra Vicarius , non tamen Vicariatum ilium exequi lure poflet , antequam Servator nofter in die ultimo Regnaturus venerit. Etiam tunc non Papa , fed ipfe S. Petrus cum casteris Apoftolis mundum judicaturus eft. Argumenti hujus Error alter eft , quod dicat Membra Reipublicse , ficut Corporis Naturalis, unumab altero dependere. Quod quidem M m z inter Civitate chrijliana. Cap. 42. inter fe cohaereant , non negabitur. Sed dependent abeofbio, qui Summam ha bet Poteftatem , id eft ab Annua Rei publics , qua defi- ciente deficiunt, ita utne Linus quidem homo , cum alterocohaereat propter defedum Summi Imperantis , a quo cundi fimul ■ depende- rentj nonaliter, quam membra Corporis Naturalis relolvuntur in terrain , defedu Animas , quas ilia contineret. In hac ergo Similitu- dine nihil eft , unde inferretur Populi dependentia a Clero vel Mini- ftrorum Temporalium a Spiritualibus , led amborum a Summo im- perante. Qui quidem Leges quas fecit, ad faiutem Animarum debet dirigere , fed non ideo, cuiquam Subditus eft , pranerquam ipfi Deo. Evanefcit ergo Parallogifmus hie Bellarmini , elaboratus ad deci- piendum illos, qui diftinguere nefciunt inter fubordinationem artium adfinem, 8c fubjedionem perfonarum in adminiftratione Medio- nim. Vnicuiqueenim Fini Media determinantur vel per Naturam* vel per Deum ipfumfupernaturaliter : fed poteftas cogendi homines Mediis certis uti in omni gente per Leges Naturas eft , * in Summo Imperante Civili. Argumentum ejus fecundum eft , RefpMca omnis omni non fibiSnb~ ditis 9 Imperare potefi , &cogere earn admintftrationem publicam mutate , & quod majus eft f Frincipem deponere , & in ilLms locum alium conftituere? fi contra injuria* ■ , quas par at fibt facer e alio modo feipjam defender e non pop- fa : multo magis Refpublica Spiritualis Tempo? 'ali Imperare poteft , admini- ftrationem publicam mutare^ Fnncipes deponere , alios inftituere 3 quoties Bonum Spirituale altter tuerLnequit* • Quod Civitas hasc omnia facere poffit , lit fe defendatab Injuriis , Begat! non poteft , 6c a me lupra demonftratum eft. Verum quoque eft, fiquaeflet in hoc mundo Civitas Spiritualis, diftindaabomni Civitate Temporali , Principem Civitatis iliius Poteftatem habitu- mm y fi aliter (e reparare aut tutari non poller , Bel! urn in illos , qui Injuriam facerent 3 necrepararent , inferendi , id eft deponendi , De- cidendi , fubjugandi , aliudve hoftile faciendi. At per eandem ratio- nem non minus Principi Temporali licitum erit , acceptis , aut ex- pedatis injuriis fimilibus , Bellum inferri in ilium , qui habet Supre- matum Spiritualem. Sed hoc amplius , puto , eft , quam quod ab ar- gumento luo illatum voluit Cardinalis. Caeterum Civitas Spiritualis in hoc mundo nulla eft ; cum res ea- dem fit cum Regno Chrifti , quod adhuc venturumeft , nempequo tempore refurgent mortui ; 8c qui crediderunt in Chriftum, quanquam mortui lunt , quoad Corpora naturalia , refurgent Corpora Spiritua- Ha.| & Servacor nofter vidis Adverlariis Civitatem conftituet Spiri- tualem Cap, 42, De Civ it ate Chrifiima, 277 tualem & ^£ternam. Inrerea autem , quia homines in hocmundc non habebunt Corpora Spiritualia \ nulla die poteft Civitas Spiriiua- lis, Civium exiftentium in carne. Tertium argumen turn eft, Regem InfJekm vel haretictm s Chriftia- nis ft modo illos conetur a Tide amucere , tolerare licitum non eft. Indicate autem utmm Rex Subditos Juos ad hcerefin adducere conetm necne , permet ad Papam. Ins ergo habet Papa determinandi & judicandi utmm Pnnceps- deponendus, an retinendus fit, Refpondeo urrumque eile falfum , nempe primum Chriftiano Re- gem fuum in quocunque caiu non efTe tolerandum 5 nam Legibus Di- vinis , turn Naturdibw turn pcfiiivis contrarium eft : & lecundum , nempe Xudicem HsreCum quemquam alium efTe prseter eum , qui Summam habet Poteftatem Cijrilem. Hasiefis enim alia res non eft , prater opinionem privatam , contra Leges Givitatis obftinate pro- pugnatam. Impoflibile ergo eft , opinionem ullam Hagreticam eile , quam publice doceri jubent vel permittunt Leges Civitatis, Vt autem Regem Infidelem vel HaeretiGum tolerare , Chriftianis illicitum eiTe probet , locum citat ex Deut. 17, ubi Deus Iudaeos pro- hibit , ne Regem eiecluri Imperium extraneo darent: atque inde infest , Chriftiano non licere Regem fibi eligere non Chriftianum. Sane Chriftianus , id eft is , qui Servatorem noftrum agnolcere , & illi fervire fe femel obligavit ■, fi Regem eligeret , quem certo fciret conaturum efTe a Fide ilium abducere , Deum nimium tentaturus eflet Sed idem ( inquit ) periculum eft , eligere in Regem , hominem non Chriftianum , quod ele&um deponere. Ad quod refpondeo , qusftionem hie non eiTe de nondeponendi periculo , led de depo- nendi lure. Chriftiano , Regem eligere non Chriftianum, poteft ror- taffe aliquando peccatum eiTe ; led electum deponere , cum fit contra. Fidem datatn, Iniuftum femper eft. Neque Do&rinam hujufmodi pro Chriftiana habitam e/Te legimus tempore Apoftolorum , neque Temporibus Imperatorum Romanorum , antequam Poteftas Papas culmlnaret. Sed ad hoc refponfum eft a Bellarmino , Chriftianos ve- teres ob earn tantum caufam non depofuifle Nermem , neque Diode* tianttm , neque lultanum , neque Valentem Arrianum , quod viribus carerent. Ita forte eft. Sed ad deponendum Ccefarera , vel faltem JU- Uwm 3 qui Chriflum fine causa Iudasis crucifigendum tradidit , viri- bufnecaruit Cbriflus? Velfi Apoftoli ad deponendum Ntfcnem viri- bus caruere , ideone neceiTarium illis erat , in Epiftolis ad Profely- tos , illos docere Poteftatibus ( nempe Nerom & aliis Regibus ) obe* -difinciam eiTe debitam , idque non propter met urn tan turn , fed etiam Mm 3 propter 27 8 Be Civitate Chrijliana. Cap. propter Confcientiam •? Apoftolosne docuifle dicemus contra Con- fcientias fiias , quia carebant viribus ? Non ergo , quia caruerunt vi- ribus , Principes fuos Ethnicos vel Chriilianos dodrinam aliquam erroneam doceri pafTos , tolerarunt, fed quia peccatum fuiflet , fi non toleraflent. Quod autem pro Poteftate Papae Temporali citat etiamS. Faulum (i Cor. 6.) Indices commendantem fub Principibus Ethnicis alios , quam ipfi , conftituerant ; non eft verum. Nam 5. Faalus Corinthios admonet tantum 3 ad componendas luas lites Arbitros ex fratribus fiimere potius , quam coram ludicibus Ethnicis Ktigare ; id quod fanum , & charitatis plenum eft prasceptum , & in optimis Civitatibus Chriftianis imitatione dignum. De periculo au- tem , ne Religio inde corrumperetur , non erat Subditi ludicare , vel fijudicare iliius fit, etiam in Dominio Papae ipfius Temporali, de Dodrina Papas lure judicabunt illius Subditi, Argumentum quartum , a Regum fumitur Baptizatione , in qua Sceptra lua , ut dicit Bellarminus , fubmittunt Chrifto ; promittunt- que cuftodire & tueri Fidem Chriftianam. Et rede quidem hoc. Re- ges enim Chriftiani ipfi , Chrifti font fubditi. Quod tamen non im- pedit, quin Pontificibus Romanis fint aequales. Argumentum quintum mmitur ab eo , quod dixit Chriftus , Fafcc oves meat ; quibus verbis Pcmtifici Romano Poteftatem omnem da- tam efie dicit Paftori neceffariam - y qualis eft Poteftas abigendi lupos, id eft Hasreticos Sc Poteftas claufbs tenendi arietes furentes , qui gregem cornibus petere confueverunt , id eft malos ( licet Chriftia- nos ) Reges ; 6c Poteftas praebendi gregi alimentum fuum debitum. Atque has Poteftates 5. Fetro a Chrifto datas effe dicit. Refpondeo Poteftatem hanc, de alimentis nihil aliud effe praeter Poteftatem pras- dicandi. Pro prima de abigendis Hasreticis , citat Matth. 7. i?- C*~ vete vobis a Ffeudoprophetts , qui venimt ad vos cum veftimmtis avium ; fed intrmficus fmt lupi rap aces. Sed Haeretici Pfeudoprophetae non fiint; neque Apoftoli Haereticos , etiamfi lupi client, jubent inter- ficere, vel fi iidem Reges fuerint , deponere ; fedcavere, fugere, Sc evitare. Neque 5. Fetro neque Apoftolis a Chrifto hxc dida iunt , led multitudini ludasorum , qui eum fequuti font in montem , homi- nes , magna ex parte nondum converfi ad Fidem. Quod autem atti- net ad Poteftatem arietes furentes coercendi , Sc a grege reliquo fe- parandi , Semtor nofter Poteftatem illam in hoc mundo ipfe recu- favit , triticum Sc zizania fimul jubens crefcere ufque ad diem Iudicii; tantum abeft ut Poteftatem hanc dederit 5. Fetro^ aut S. Fetrus Succe£ Ibribusfuis. Turn iile, turn Paftores casteri jubebantur Chriftianos Cap. 42?. Be Civitate Chrijfiana. 279 illos , qui £cclefiam audire nollent , tanquam Erhniccs & Publicanos reputare. Cum ergo Paps in Ethnicos Poteftas nulla fir, in eos etiam, qui pro Ethnicis haberi debent, nulla eft. Prseterea ab lpfa Poteftate pra?dicandi , Poteftatem in Regis coer- civam concludit Bellarminus. Taftons , inquit , efl grevem pa/cere: poteft ergo Papa , ut Ofricium fuum faciant , Reges cogere. Vnde fequitur Papam , quatenus hominum Chriftianorum Paftor eft , Re- gum efle Regem. Quod an concedendum fit, Reges ipfi viderint. Sextum 8c ultimum Argumentum ab Exemplis fumitur. Sed exempla nihil probant. Secundo exempla , qua: ille adducit , fpeciem Iuris nullam habent. Id quod fecit hhojadm , qui Athaliam interfecit (2 Reg. 1 1. ) aut factum eft Authoritate Regis Iehofa , aut Summi Sacerdoris ingens crimen erat. Nam Sacerdos Summus eo tempore Regi erat fubditus. Quod Ambrofiut Imperatorem Tuecdofwm ex- communicaverit , crimen erat laelae Majeftatis. Quod ad Iudicia attinet Gregorii primi , Gregorti fecundi , Zacharice , & Leonis tertii , in fuis ipforum caufis nihil valent ; & facia , qua? huic Doclrinas con- formia perpetrata flint ( prascipue vero fa&um Zacharia ) criminum quas cadere pofTunt in Naturam humanam , maxima fuerunt. Hacle- nus de Poteftate Ecclefiaftica ; ubi brevior fuillem , Argumentifque Bellarmini peperchTem , nifi fuiffent Bellarmini ? id eft Pontificatus Romani contra Reges Chriftianos Pugilis. C A P V T X L I I L Be lis qu£ ad y Receptionem in Regnum Cosloyum funt 2{ecejfari4» SEditionum 8c Belli Civilis in Rebuspublicis Chriftianis prastextus- frequentiffimus jamdudum fuit, diflicultas , nondum fans fublata , Deo & Homini fimul obediendi , quando pugnare inter fe videntur eorum Imperata. Non quod fit , qui nefcit Deo obediendum potius etfe , quam homini cuicunque fed quod nefciant aliquando , an id , quod in Dei nomine Imperatum eft ab homine , fit revera Impe- ratum a Deo 5 an qui imperat , ad proprium emolumentum , nomine Dei abutatur. Sjeut enim olim in Ecclefia ludseorum, rnulti (urrexere Pfeudoprophetse , qui populi favorem Somniis 8c Vifionibus fi&is captaverunt : ita etiam in Ecclefia Cbrtfti , falfi quidam per omnia tempota extitere Do&ores, qui exiftimationem apud populum per Dodh> 280 Zte Civitate Chriftiana* Cap. 4j e Dodrinas falfas, 8c phantafticas obtinere ftuduerunt , eo fine, ut cum lucro proprio eos regerent. Verum iliis , qui dftinguere podunt inter ea, quae ad receptio- nem in Regnum Dei neceflaria funt , &qu^ neceffaria non font, dif- ficultas hxc fimul" obediendi Deo , 8c Summas Poteftati Civili , nulla eft. Siquidem enim , quod imperatur a Snmmo Imperante Civili tale fit , ut obediri poflic line jaclnra Vitas seternse ; tunc non obedire in- juftum eft ; 8c locum habet Praeceptum Apoftoli , Servi obedite Do- minis vefiris in omnibus ; 8c , Filu obedite Farenttbtts vefiris in omnibus 5 8c locum habet Prasceptum Servatoris noftri , Scribe & Fharifei fe- dent in cathedra Mofis ; omnia, ergo qux dicent y obfirvate & facite. Sin quod imperatur tale lit , utXitie damnatione ad mortem asternam obe- dire non poflimus , tunc obedire furor effet. Confilium ergo Serva- toris noftri ('Match. 10.28.) locum habet } ne timete eos 3 qui occidunt corpus , fed animam occidere nonpojfunt. Quicunque ergo turn pcenas hujus rnunji propter violationem Legum Civilium , turn pcenas mundi venturi propter contumaciam erga Deum debitas efFugere cu- piunt , opus habent , ut diftinguere qux fine neceifaria , 8c quas non lint necedaria ad introitum in regnum ccelorum doceantur. Quae ad falutem aeternam neceffaria funt duabus virtutibus con- tinentur , Fide in Chriftum , 8c Obedientia Legibus prseftita. Pofte- rior harum , fi perfe&a efTet , fola fufficeret. Casterum quoniam Rei fumus omnes contumaciam in Deum , non'fblum originaliter ab Ada- mo , fed etiam aclu propter transgrefliones proprias , opus nunc ha- bemus non foium , ut pro reliquo tempore Obedientes fimus , fed etiam ut peccata praeterita nobis Remittantur. Quod autem ad Salu- tem nihil aliud neceflarium fit , exeo perfpicuum eft , quod Regnum Dei nemini claufum fit , pmerquam Legum Transgretforibus ; non illis , qui Refipifcunt , 8c Chriftianas Fidei Articulos ad falutem ne- ceffarios omnes credunt: Quod ad Obedientiam attinet , amplius a Deo ( qui Voluntatem pro opere accipere promifit ) non poftulatur , quam obediendi cona- tus ferius. Ec propterea Obedientia fkpenumero fub nomine Chart" tati* , 8c Dtlettioni* commendatur. Significat enim Obediendi volun- tatem. Et Senrator nofter Dile&ionem Dei & proximi , totius Legis impletionem vocat. Aliquando etiam pro Obedientia, Iuftitia ponitur. Iuftitia enim voluntas eft fiium cuique tribuendi, id eft Obediendi Legibus. Saspe etiam pro Obedientia , ponitur Reftpifhentia , five Fceni- tentia, qua? iigniHcat averfionem a peccato , id eft voluntatem ad Obe- dientiam revertendi. Quicunque ergo fincere 8c toto corde Man- data Cap. 43. De Civitate Chriftianx, 28 f -data Dei implere cupit , item quemcunque peccatorum vere poenitet , & quicunque Deum toto corde diligic , 8c proximum ficut feipfum , omnem habet Obediential!) Saluti asternas necelfariam. Nam fi po- ftularet Deus Innocentiam , fervari nemo po/Tet. Accipk Deus lu- ftitiam Hominis , id eft Voliintatern Deo fuba&am , non exigit Inno- centiam ipfam ultra conatum noftrum. Sed qusenam font Mandata ilia Dei , quibus obedire neceflarium eft ? Leges Mofaicas funtne omnes Leges Dei ? Si fint , cur non do- cemur Chriftiani illis obedire ? Si non fint , quaenam alias funt prseter Leges Naturas ? Nam Servator nofter non nobis novas tulit Leges 3 fed cuftodire docuit , quas habuimus, id eft Leges Naturales 8c Civi- les. Lex autem Dei , quae jubet Obedientiam Legibus Civilibus , ju- bet per confequens Obedientiam praeftandam eiTe Praeceptis omni- bus Scripture Sacra? 5 quas Scripturae Sacras ( ut Capite prascedente oftenfum eft ) ibitantum Leges lunt , ubi a Poteftate Civili in Leges flint recepta?. In locis aliis Confilia funt , quas fuo quifque periculo fine Injuftitia fequi vel non fequi poteft. Cum explicatum jam fit, quamam obedientia ea fit, & cui praeflan- da , quae necefTaria eft ad falutem aeternam ; confideremus nunc Fi- dem ; nempe quibus, 8c cur credimus , 8c quinam fint Articuli cre- ditu neceflarii illis, qui funt falvandi. Primo autem , is, cui credimus, aliquis eft , quem loquentem audivimus ; quia credere impoffibile eft illi, qui quid dixerit, ignoramus, Abraharnus , Ifeacm, Iacobas, Mofes, 8c Prophets Deo crediderunt , qui ipfos alloquutus eft fupernaturali- ter. Similiter Chnftvs erat is , cui crediderunt Apoftoli 8c Difcipuli , 8c quem loquentem audiverunt. Sed de illis , quibus neque Deus ? neque Chrtftm unquam loquutus eft , dici non poteft , quod Deo cre- diderint ; fed tantum quod Apoftolis , 8c poft eos , Paftoribus 8c Dodoribus Ecclefo Fidem habuerint , qui Hiftoriam Veteris 8c Novi Teftamenti illis commendaverunt. Fides itaque Chriftianorum , (ex quo Chrtftus ailumptus eft ) pro fundamento habuit , Paftorum primo fuorum exiftimationem , deinde Authoritatem eorum , qui fe- cerunt , ut Scriptures Sacra? Fidei effent Regula : id quod Coli facere potuerunt Reges Chriftiani , aliique qui Summam habuere Potefta- tem. Illi ergo Paftores Supremi funt , fblique per quos hodie lo- quentem Deum audiunt Chriftiani : nifi forte excipere velimus eos , ad quos ( fi qui funt ) Deus hodie loquitur fupernaturaliter. Sed hi , quia multi Pfeudoprophets in mundum venerunt , examinandi funt ab omni Chriftiano, an ex Deo fint necne. Quoniam ergo Do&rina- mm Examen ad Paftorem Supremum , inprimis pertinec, Paftor Sa- N n premus i&L Be Chitate chriftiana. Gap. 43, premus fblus eft , in quo ultimo Fides fubditorum fuorum determi- nari debet. Caufae propter quas Do&rinam Chriftianam eredimus, variae font. Eft enim Fides donum Dei, quam in diverfis hominibus, viis diverfis^ prout fibi ipfi vifum eft , operatur. Caufa propter quam Articulum aiiquem Fidei eredimus , frequentiflima , 8c proxima eft , quod Scri- pturas Sacras prius crediderimus efte Verbum Dei. Quare autem Scripturas Sacras Verbum Dei efTe eredimus difputari fblet , quem- admodum nece/Tarium eft multum difputari , quaeftiones illas , quas non recle proponuntur. Non enim quasrunt , cur endimus , fed , unde fcimus ; quafi idem eflet credere , 8c fare. Dum ergo pars altera fcien- tiamfuam deducere conatur ab Infallibilitate Ecclefiae , altera a tefti- monio Spiritus fui privati , pars neutra id quod vult probat. InfallL- bilitas enim Ecclefiae , nifi Scripturarum Infallibilitate prius cognita , fciri non poteft. Spiritum autem fuum privatum quis dignoicit , a Spiritu Do&orum Morum , quorum Authoritate ducitur , vel a Spi- ritu arrogantias ? Prasterea in Scripturis , unde Ecclefiae Infallibilitas inferri poflit , nihil invenitur; multo minus Infallibilitas Ecclefias cujusquam particulars ; 8c minime omnium hominis privati. Manifeftum ergo eft , homines Chriftianos , non fare Scripturas e/Fe Verbum Dei, led tantum credere ita e/Te ; 8c caufam illis credendi frequentiffimam e/Te Do&ores fuos. Hoc dicit S. Paulus univer- faliter de Fide Chriftiana , ( Rom. 10. 17. ) tides eft ex auditu; 8c ( verfi 1 4, 1 f-. ) Quowodo autem credent , de quo non audierunt ? Quo" modo autem audtent fine Frxdtcante ? Quomodo autem pnedicahmt nifi fint mifji ? Ex quo perfpicuum eft , caulam credendi Scripturas efTe Ver- bum Dei, eandem efle propter quam eredimus Articulos alios om- nes y nempe quod eos audimus , qui Lege conftituti funt (id eft domi Parentes, in Ecclefiis Paftores) ut nos doceant. Quaenam enim caufa alia reddi poteft , quare in Civitatibus Chriftianis , Scripturas effe Verbum Dei , omnes credant , vel faltem credere fe profiteantur 3 in Civitatibus caeteris , vix unus aut alter ? nifi quod in Civitatibus Chriftianis , ab infantia id credere doceantur , in Civitatibus non Chriftianis doceantur contrarium. At fi Fidei caufa fit , doceri ; cur non credunt omnes ? nifi quod Fides fit donum Dei, quod cui vult dat, 8c negat. Sed tamen quando dat, per Dodores dat ; 8c proinde caufa Fidei immediata eft audi- tus. Quemadmodum in ludo literarum , ubi docentur multi, quidam proficiunt, quidam non proficiunt, differentia non femper a Magi- firaeft. Bona omnia a Deo quideru proficifcuntur , fed per media plerun> Cap. 45* ~De Civitate Chriftiana. 283 plerumque riaturalia. Non eft ergo temere credendum illis , qui Do- drinis luis donum Dei prastendunt, fupernaturale , do&rinaenim eorum examinanda prius eftab Ecclefia. Sed Scripturas efle Verbum Dei five fciamus , Gvccredamus, five concedamus ; fi ex illarum locis apertis , quinam Fidei Articuli ad Sa- lutem asternam fine neceftarii & ibli neceflarii , oftendero ; eos , nec alios neceflarios efle Sciendum , Credendum vel Concedendumsfti. Vnum necefjarium : nempe unicus articulus Fidei , quem ad Salutera aeternam neceflarium faciunc Scripturas Sacrae, hie eft, Quod lefus eft Chnftus. Per nomen autem Chnfti ,. intelligitur Rex ille quem Deus per Prophetas Veteris Teftamenti , miflurum fe efle in mundum , promiferat , ut regnaret in Iudaeos , 8c gentes alias, in ilium creditu- ros 3 & qui vitam asternam , quam perdideramus in Adamo , reftitue- iret. Quod cum probavero , oftendam , quatenus neceflarii fine etiam Articuli alii nonnulli. Ad probandum , quod tota Fides ad Salutem necefTariacontinetut in uno hoc Articulo , lefus eft Chnttus ; argumentum primum fumetur ab Euangeliftarum Scopo. Scopus autem eorum is erat ut in Serva- toris noftri vita defcribenda ilium unum Articulum ftabilirent. Euan- gelii 5. Matthai Summa haec eft, lefum fuifle ex ftirpe Davidis; natum ex Virgine venifle Magos ut eum pro Rege Iudaforum agnofcerent & adorarent 5 Herodem^um , ne regnaret , conatumefle interficere ; Iohannem Baptiftam ilium Regem proclamafle ; Chrijium ipfum Apo- ftololque ejus Regem ilium efle praedicaiTe 5 Legem docuifle non ut Scribas, fed ut qui haberet Authoritatem - 3 morbos fblo verbofanafle, aliaque Miracula fecifle , quae Chrtflum fa&urum efle prsedixerant Prophetas ; monuifTe Difcipulos , ne aliis qui fe Chnstos profiteren- tur, crederent ; captum, accufatum & occiliim , quod fe Regem efle dixerit; titulum Cruel infcriptum fuifle lefus Nazarems Rex Itt- daorum. Quae omnia eo fpedant ut crederent homines lefum ejfe Chriftum. Summa haec eft Euangelii icripti a Mmbaee. Euangelifta- rum reliquorum fcopus idem erat. Iohannes autem de Euangelio fuo in fine exprefse dicit, (Ioh. 20. 31.) He CivitAte Chrijluna. ptmomen ejus. Vbi rurfus credere Iefum ejfe Chriftum fufricere fignin- caturad vitam seternam obtinendam. Pvurfus (i loh. 4.2. ) OmmsSpi- ritus , qui confttetur Iefum Chnftmn vemjfe tn-came, ex Deo eft ,& (1 loh. 5". verf 1.) O^icun^ue credidit iefum ejfe Chriftum s ex Deo natus eft. Et (verf $% ) Q^is eft: qui vincit mundum, nift qui credit Iefum ejfe Filium Dei. Et (Ad. 8. 3<5, 37, Eunuchus dixit. Philippo , En aqttam ; quid pyohibet me baptiz.ari I Dixit ant em Fbilippus , ji credis cx toto corde , licet* Refpondens autem illt dixit 3 Ciede Iefum Chriftum ejfe Filium Dei. Arti- culusergo hie lefts eft Chriftus fufficit ad Baptifmum, id eft ad Re- ceptionem in Rcgnum Dei , & per confequens , folus neccflarius eft. Etiam univerfaliter in locis omnibus ubi dicit (cuiquam Cjorifkus j Eides tm te filvxmfacit , caufa didi eft confeffio aliqua per quam direde vel ex confequentia intelligitur, lefim ejfe Chriftum* Argumentum ultimum fumitur a locis illis Scripture , ubi Articu- lus hie dicitur efTe Fundamentum Fidei ; lalvabiiur enim , qui tenet Fundamentum. Locus primus eft Matth. 24. 23. Si quis vobts dixe- rit % Ecce , hie eft Chriftus , aut hie : ne credite. Excitabuntur enim Tfett- dochrifti, & Fjeudoprohetce 3 & edent fign* magna & miracula , See. Vide- mus hie Articulum iHum Iefum ejfe Chriftum tenendum eile , etfi Mi- racula magna fecerint qui docent contrarium. Locus fecundus eft Gal. 1. 8. Etiam ft no s , ant Angelas e Ccelo Euangelizjet vobis prater id, quod vobis Euangetizjawmm , Anathema fit. Id autem quod Paulus & Apoftoli reliquieuangelizaverunt,Articulus erat hie , lefts eft Chriftus. Authoritas itaque Angeli e Ccelo, multo magis hominis mortalis , fi contrarium doceant negligenda eft. Eft ergo Articulus ille Fidei Chriftianae Fundamentum. Tertius locus eft 1 10b, 4. r, Dilecii , m cmvis Spintm credite. Ex hoc cognofcite Dei Spiritum : quicunque Spiritus projtetur Iefum Chriftum in came vemjfe, ex Deo eft. Perfpicuum hinc eft Articulum ilium menfuram & regulam efle, per quam orrmes alii Articuli examinandi Sc judicandifunt , & per confequens folum e(Te Fundamentalem. Locus quartus eft Matth. 16, 18- Vbi poftquam S. Fetrus Chrifto dixiflet , tues Chriftus , Films Dei viventis , refpondit Chriftus j u es Fetrus, & juper banc petram adificabo meam Eccleftam. Arti- culus. ergo ille Fundamentum eft, cui innituntur reliqui omnes Eccle- Articuli. Locus quintus eft, 1 Cor. 3. verf ii 5 i2,&c. Fundamen- tum diud nemo poieft ftatuere prater id quod pofitum eft > quod Iejus eft Chriftus. Quod fi quis fuper fed Ittftus* Fides ergo & Iuftitia conjundim , omnia continent ad fall** tem necefTaria. Poftremo (Marc. 1, 1 y .J Appropmquavit Regnum Vets refipifcite, & credit e Euangelio, Itaque refipifcere & credere lefum efTe Regem , fufficiunt ad Salutem. Cum ergo Fides 8c Obedientia utraque neceflaria fit ad falutem r quaeftio , utra earumjuftificet , fruftra difputatur. Quo autem fenfu juftificare dicatur una 8c altera , explicare non inutile erit. Si per Iu- ftitiam inteiligatur Iuftitia operum ; Iuftificari qui Legem Dei femel transgrefTus eft , poteft nemo. Intelligenda erg o eft Iuftitia ho minis , Legem Dei obfervare conantis. Voluntatem enim ac£i£itDeus pro ipfbopere. Atque hoc fenfu fblo eft , quod homo al iquis^TcT poteft- Iuftus y 8c quod per Iuftitiam fuam juftificatus fit. Iufti tia erg o jufti- ficat, quatenus %ftttm denominat , non quatenus Legem ita imple- ment, ut puniri jufte non poflit. - Sed juftificari etiam dicitur is , cujus Defenfio , quanquam non fuf- liciens, recipitur tamen , 8c approbatur ; ut cum pro deientione alle- gamus, quod Voluimus, quod conati fumus Legem implereT& cpod peccata noftra ipfi condemnavimus, Quoniam ergo DeuTvolunta- 2$ 8 De Civitate chriftiana. Cap. 4.5*. tem pro ipfo opere eorum tantum accipit , qui credunt in Iefum Chri- ftnm ; Fides Tola, in hac verbi acceptatione juftifkare dici poteft; adeo ut Fzdes &c Obedieraia atra^ue jaki£cent fed in diveria (ignifi- catione vocis Jvftificare. Cum oftenfam jam fit, quaenam ea fint quae nece/Tario requiruntur ad Salutem ,* Obedientiam erga Den m , cum Obedienxia erga.Reges reconciliare difficile non eft. Rex enim aut Chriftianus eft,aut Infi- delis. Si Chriftianus, Articulum hunc Iefum ejfe Chriftam 9 neminem negare cogic. Legibus autem Civilibus, in quibus continentur Leges omnes Naturales , rede 6c jure obedire cogic. Qui ergo Regi luo Chriftiano, obedientiam praeftat, obedire Deo non impeditur. Sed fl Rex Chriftianus qui Fundamentum tenet Iefum e/fe C hrjflum , Doclri- nas aliquas per imperitiam inde deducens , doceri &j:ener i imperet , imperato obediendum eft. Obediri enim fine a n imae^e riculo poteft. Iudicare autem s in Quaeftione de fua ipfius obedientia Civili , jure nemo poteft. ludicat enim dedodrinis Fidei nemo prater Ecclefiam, id eft prater ilium, qui perfonam gerit Eccleuae,ld eft prater Regem, fi fit Chriftianus. Sed etfi Rex Infidelis fit , fuorum tamen fubditorum quicunque illi reftiterk , peccat contra Deum , quia CQntra Leges Naturae peccat , quae font Divinae. Peccat etiam contra Confilium Apoftolorum , Chriftianos omnes Principibus fuis, Filios omnes Parentibus fuis , Sc Servos omnes Dominis iuis obedire praecipientium , idque in Omni- bus. Quod autem attinet ad Confcientiam hominum , quae interna & invifibilis eft , Poteftatem habent omnes eandem , quam haburt tfaaman ; neque ad pericula fe offerre opus habent. Caeterum fi id faciant, praemium fuum in regno Dei expectare debent , nec Regem fuum legitimum accufare , multo minus occidere, aut bello perfequi. Sedquis, etfi Infidelis Rex , fubditumfuum fciens Regem alterum non nunc , fed poft finem mundi expedare , ita ftupidus eft , ut ob- illam caufam, eumoccifum velit. Atquehasc de Regno Dei, & Politica Ecclefiaftica dida fufEciant; cum fine omnia a Scripturis Sacris derivata , atque ex iis locis quae minime obfeura & controverfa funt , & Scopo totius Scripturae Sa- cra? (quje fcripta eft pro regni Dei in Cbnfto reftitutione) confentanea. Non enim Verba nuda, fed Scriprorum fcopus, Scripturis explican- dis vei urn lumen pra?fert ; qui autem Textibus fingularibus utuntur , confilio operis ipfius non adhibito , nihil fere perfpicue explicabunr, fed Scripturae atomis, quafi fparfb pulvere , omnia obfeuriora facicnt quam funt ; id quod eorum artificium effe folet ? qui non veritatem , fed fuum ipforum emolumentum quaerunt. D E D E REGNO T E N E B R A R V M. C A P V T X L I V, De Tenebris Spritualibus ab Interpretation non rtcia Scriftftrarum, Raster Summas Poteftates , Divinam , 8c Humana?n , de quibus haclenus differuimus , legimus in Scripturis Sa- cris de Poteftate adhuc alia,nempe ea quam dicic Santlu* 'Eaulm Eph. 6. 12, Quoniam non eft nobis luild advcr* fin fvnguinem & cwnem , fed adverfus Imperii , adverfus Fo« teftates , adverfa Mundi kujus Trmcipes Tenebrnrum , adverts Spirituales improbities in rebus cdefttbus ; Sc Matth. 12. 26 , Sed fi Sat anas Satdnam ejicit , -adversus feipfurn difjidet : quomodo ergo ftabit regnum ejus- f Sc Matth. 9.343 Fer Prmcipem D#momorum ejicit Dxmoma , id eft Phan- tafraata , qus ap^arentjn Aere unde Satanas dickur Eph. 2. 2, Princeps Poteftatis Aeris ; Sc (quia regnat in mundi hujus tenebris) Princeps hujus mundi } loh. 16. ri. Et Propterea , qui Principatui ejus Subje&i funtfiifi vocanftir Tenebrmim nimirum , ut diftinguantur a fidelibus , qui Filu Lucis appellamur. Cum enim Beelzebub (it Res Phantafmatum , qua? Aerem Sc Tenebras incolunt ; Pilu Tenebrarum , Phantafmata , Sc Spiritus Illutionis idem fignificant. Regnum ergo Tenebrarum ( prout in locis fupra citatis , aliifque Sacras Scripturgs textibus intelligitur ) definiri poteft , Impoftorum confoederatio , qui ut in dies in prxfem mmdo dommentuv , Lumen turn Rationis naturdps , turn Euangehi per doclrmas erroneas & obfeuras extinguere , & in vUm faint is aterrne Tenebras inducer e conantur Spmtudes » Quemadmodum homines, qui a Nativitate fua Luce oculcrum pe- nitus deftituuntur , Iuminis omnino Ideam nullam habent ; neque imaginari quifquam lumen majus poteft , quam aliquando ante vide- rit : ita etiam Iuminis Euangelii , Sc Iuminis Rationis gradum majo rem exiftere non putant homines , quam quern ipfi jam aiTequuti funt« Atque hinc eft , quod homines Tenebras in quibus verfantur , alia via agnofcere non poffunt , prasterquam ex fins ipfbrum offenfionibus , Sc infortuniis, Regni Satanas obfeuriffirna quidem pars eft , ea quae O 0 extra 29 o De Regno Tenebrarum.. Cap. 44. extra Ecclefiam Dei eft , id eft in qua ambulant Infidcles dicere ta- men non poflumus, quod Ecclefia (quad Goshen) tanta omnino luce fruatur , quanta opus eft , ad omne opus faciendum , quod imperavit fieri Deus. Vnde enim oriri potuit, quod Chriftiani, a tempore pene Apoftolorum , fe mutuo alter akerum ex ftatu dejecerint , bello , aut Externo , aut Civili? Quod ad omnera propriarum rerum afperita- tem, Sc ad omnem prolperitatis alienss eminentiam , toties offen- dant ? Et quod ad eandem metarn (fcelickatem ) tarn diverfis viis curratur, niii iliis nox etiam nunc eflet, aut fakem fpiiTa nebula. Su- mus ergo etiam nunc in Tenebris. In Ignorantiae noftrae naturalis obfcura node, errorum Spiritua- lium Zizania feminavit Inimicus ; Primo, lumen Scripturarum extin- guendo ; erramus enim nefciendo fenfiim Scripturarum, Secundo 9 Ethnicorum Poetarum Dasmonologiam , id eft do&rinam de dasmo- niis; nempedodnnam deldoiis, Phantafmadbus , mortuorum urn- bris , fimiiibufque fabulis anilibus , admittendo. Tertio, reliquias quafdam Religionis Sc Philofbphiam Graecorum, praefertim Ariftote- lis, cum Scripturis facris commifcendo. Quarto, per fallas , ficlas vel- incertas traditiones , Sc hiftorias ; atque ita erramus attenttSpriubm deceptoribm & doUnms Damomorum* Fer Hjpocrifen fdfiloqmYHm , quo- mm confcientm eft cauterifata , id eft eor um , qui falfa [o quuntur contra fuam ipfbrum confcientiam. De Tenebris autem ab interpretations Bon reda Scripture Macrae, in praefenti capite dicturus fum. Scripturarum abufus maximus , Sc cui caeterifubferviont aut adhe- rent, ear um detorfio eft, ad probandum, quod Regnum Dei, (de quo- toties in iliis fit mentio) fit Ecclefia , quae nunc eft Chriftianorum ho- minum in terra viventium. Manifeftum autem eft, in contrarium , Regnum Dei,inftitutum fuifie a Deo, (mimftrante Mofe) fuper ludaeis folis , qui earn ob caufam appellantur in Scripturis , populus Dei pe- culiarisj idemque regnum in ele&ione Sauli Regis , defiifie. Poft id tempus regnum Dei per Pactum in terris nullum fuifie. Promififie tamen per Prophetas Deum , in Regnum luurn ludaeos iterum admit- tere , (tempore quod ipfe fecum determinavit ) cum per pceniten- tiam ad Deum fe converterint. InvitaiTe etiam fub iifdem conditioni- bus converfionis omnes gentes; Sc Filium fuum peccatamundi morte fua expiaturum,in mundum mifiurum fe elle 5 Sc do&rina fua , ad re* gnum Dei prasparaturum, quod in die ludicii incepturum eft. Errori huic, Quod Ecclefia , quae eft in terra , fit Regnum Chrifll, quodque unum efie oporteat vel Hominem velCcetum, per quern Serater noftei^qui nunc eft in coelis^ homines al!o^uatur ? Leges con- dat. Cap. 44. "Be Regno Tenelrarum. 29 x dat, & qui perfcmam CMfii Chriftianis omnibus repraefentet , confe- quens eft , q jog Poteftatem Rega lem Tub Ckri(lo u niverfaliter pofcat Pontifex R omanus ; Scquod eandem Poteftatem in Civitatibus non- nullis pofcant Paftorum Conventus. Sunt autem hi qui per vehemen- tiam difpurandi lumen nature extinguunt , tantafque in hominum mentibus efficiunt tenebras , at quis fit, cui obedientiam promiferunt fubdici videre nequeant. Do&rinas autem huic, Papam in prse fenti Ec clefia Vicarium Chrifti univerlalem efle , conlequens eft Doffiri pa alia . nempe Regi Chri- ftiano neceflarium efle coronari ab Epficopo aliquo \ quafi ab ilia ceremonia eflet , quod jure Divino imperet , Sc in Titulo claufulam hanc habeat, Dei gratia Rex ; quodqu e Reg num fiium , non a Deo accipiat , nifi datum fit per Dei Vicari um Pap am ; quodque omnis Epifcopus Romans Diaecefeos, ( q uando c onlecratur) Pontifici Ro- mano abfolute obediturum feeflejuret. Eidem doclrinas confequens eft ConciliiLateranenfis decretuniTuB Innocentio tertio, cap. 3. de Hasreticis : SiRexaTapa admonitus, Regn ant (hum ab H&refibus non fur get , & ob earn rem excommunicato 3 non {atisfaciatjmra annum , Sub" diti ejus ab obedientia vinculo abfolvantur. Quoties itaque inter Paps Sc aliorum Principum Chriftianorum confilia , repugnantiam efle con- tirigit , (contingit autem faspe) tantas oriuntur inter fubditos Regum Tenebras 5 ut hominem externum , in Thronum Regium lefe intru- dentem , abeo diftinguerenefciant , quern ipfi in eo coliocaverant ; Sc prae intellects cascitate pugnant inter feipfos , amicos ab inimicis non diftinguentes. Ab eadem do&rina , nempe quod Ecclefia prae- fens eft Regnum Deimafcitur quod Paftores Sc Miniftri Ecclefiarurn, nomen fibi aflumant Cleri , easterns ChriftiarioT^ppellantes Laicos , id eft fimpliciter Topulum. Clerus enim primo Sc proprie fignificat Sortem , ddndz hareditatem , Sc poftremo eos , qui regnante Deo in Xfraele, alebantur ex reditibus publicis , quos Deus fibi refervaverat, nempe ex Sacrifices Sc Oblationibus ,.quas Deus in alimentum Mini- ftrorum fuorum publicorum , (qui erant Levitse) feparaverat. Papa ergo , qui in Ecclefia idem efle vult , quod erat in Regno Dei , id eft in Ifraele , Summus Sacerdos , reditus fimiles a Chriftianis poftulat fibi, Sc Sacerdotibus fuis a Chriftianis ; ad quam rem expediebat , ut Sacerdotes appellarentur Clerus. Decimae itaque quas Levuis jure Divino debebantur in regno Dei, requiruntur Sc fumuntur jam diu ab Ecciefiafticis, non jure Civil* , led Divino; Sc populus ubique per Ec- clefiam Romanam penfiones publicas duplas lolvunt , alteras Civitati fuse, alteras Clero Romano, Oo 2 Ab zjt Be Regno Tenebrarum. Cap. 44* Ab eodem errore , quod Ecclefia prasfens eft Regnum Dei , intro- duda eft diftindio inter Leges Civiles, 8c Canmicas: font autem Le- ges Civiles Ada Impe#antium in Dominiis proprijs ; 8c Leges Ca=- nonicae ada Pontificis in Dominiis iildem 5 fed has ante Imperii trans- lationem in Cayohm Magntm , Leges non erant , quanquam poftea procedentibus indies Tenebris , Imperatores ipli eas proLegibus (metu tm aj oris mali a csecitatepopuli) admitterecoadi fint* Hinc etiam eft, quod in pluribus Dominiis , ubi Papas poteftas Ecclefiaftica integra recipitnr, ludaei, & Turci fuo modo Deum colere ( quatenus contra Poteftatem Civilem non oflendunt ) permit- tantur , Chriftiani auteni , Civitatum aliarum Gives , Romae nifi Romano modo, Deum colere non permittantur. Quare autem > Quia Papa Chriftianos omnes fibi fubditos efle poftulat. . Quod ta- men iniquum eft. Nam 11 Chriftiano duriorem fe praebeat Princeps Chriftianus , quam Infideli , inique facit : pro Chrifto enim funt , qui non funt contra Chrift'um Praterea , hinc eft , quod in omni Civitate Chriftiana Poteftatem Papas Ecclefiafticam admittente , fint homines quidam a Tributis 8c Tribunalibus Poteftatis Civilis exempti j ut Ecclefiaftici omnes , 8c Monachi , 8c Fratres , quorum numerus in mukis loeis ad numerum leliqui populi , adeo magnam habent proportionem , ut ex illis folis , fi opus eiTet , confcribi exercitus poller , qui Ecclefiae Militanti fufK- cere valeret contra quemcunque Principem Chriftianum , qui Papas adverfarerur. Scripturarum abufus alius eft, eorum qui Confecratiomm ccnvertunt in Conpirationcm five Incantationem. Conjecrare , in Scripturis Sacris lignificat rem quamcunque Deo Offerre , Dare five Dedicare , id eft ab ufu communi , piis 8c decoris verbis , ad cultus Divini ufum , fe- parare , id quod eft fandificare , ita ut Dei , eorumque fit quos Dens fibi fecit Miniftros publicos 5 ut fupra Capite 3 j fufius didum eft. Confecratione autem ilia , non rei confecrata? natura , fed fblus ufus mutatur, nempe, ut quiprophanus 8c communis erat, jam San- dus fit , 8c cultui Divino proprius. Sed quando naturam qualitatem- que ipfius rei mutatam efle dicunt , non Confecratio dicenda eft: , fed velopus Dei fupernaturale , vel vana 8c impia Incantatio. Quoniam autem mutationem hujufmodi naturae rerum quam profitentur , quo- tidianam efle dicunt , pro opere Divino fupernaturali haberi non poteft. Reftat ergo , ut alia non fit , quam Conjuratio five Incantatio j per quam, mutationem naturas ubi non eft , credi efle volunt , contra ocolorum ? casteroramque omnium Senfeum teftimonium. Exempli causa P Cap. 44» tee Regno Tenebrarttm. x 93 causa ; in Confecratione Panis & Vini in Coena Dominica, (qua* cora- memoratio tantta eft Chrfti in - Grace ad Redemptionem noitrao} Pa(Iionis)quando Sacerdos verba Servatoris noftri pronuntiat, Hoc eft corpus meum Hie eft fanguii mem 3 naturam Panis 6c Vini abire dicic , & in ejus locnm faccedere C/?^/?z corpus velu m, &~ver um fanguinera, Quanquam neque oculis, neque ulii fenfui recipientis appareat quic- quam quod non apparuerat, antequam verba ilia pronuntiarentur a Incantatores ^Egyptii , cum Virgas fuasin Serpentes , Sc Aquam in SanguinemconvertifTent , fpe&atorum Senfibtis falfa rerum fpecie illufide tantumexiftimantur , vocantur tamen in Scriptura Sacra In- cantatores. Sed quo nomine appellandi fuifTent , (i in Virgis fuis ne fpecies quidemSerpentium , neque in aquis illis fpecies fanguinis, ulla apparuiflet , fed coram Rege impudenter afTeruiffent Virgas quss Regi ut Virgas apparuerunt Serpentes efle , & Sauguinem efle , quss Regi Aqua videbatur ? Appellandi certe erant non modo Iucantato- res, fed etiam impudenter Mendaces. Hoc tamen in Conlecrationi- bus quotidianis faciunt Ecclefia? Romans Sacerdotes , verba lacra in Incantamentum mutantes, quod nihil ad fenfum produdt novi ; im- pudenter tamen Panem in Hominem , 8c quod magis eft , in Deum coovertere fe affirmantes , & proinde adorandum eile jubentes tan- quam eflet Servatornofter ipfe Deus & Homo - y quas- Idololatria eft craffiflima. Siquidem enim dicere fufficeret, non amplius Panem, fed Deum efle , quare fimiliter excufare fe non potui/fent ^gyptiiaffir- mando , Porrum & Cepe quas adorabant , Porrum & Cepe amplius non eile poft Incantationem , fed Deum ipfum fob olerum iilorum fpecie. Verba ilia, Hoc eft csr pus meum, &&Hic eft fanguis meus, xqmv&~ lent his , hoc figmficat , five reprxfentat , Corpus & Sanguinem meum ; 6s Figura quidem fermonis eft ufitatiffima ; quern Secundum literam interpretari Scripture abufus eflet. Quanquam autem Interpretation talis admitteretur, applicari tamen Pani vel Sanguini prasterquamilii quern Chnftus manibus propriisconfecravit nulli poteft. Non enkn ds Pane quocunque , & de Sacerdote omni qui pronuntiaret ilia verba, Hoc eft corpus meum , Transfubftantiatum iri , dixit Chriftus. Neque Ecclefia Romana ipfa Do&rinam talem i ftabil ivit ante Innocentium tertium , id eft annis abhinc circiter qiimgeitTs', quando Poteftas Papalis maxima fuit, ScTenebras profundiilimae. Simili Incantatione ufi flint Sacerdotes Ecclefias Romans in Sa- cramento Baptifmi , utvidereeftin Rituaji Romano, ubi nomine Dei , Trinitatis , & trium Perfbnarum , & figno Crucis ad Incanta* mentum abutuntur, Utprimojn aqua confecranda Sacerdos dick ? O b 3 cswjurn* 294 ® e Regno Y znehrdrum. Cap. 44. conjuro te creatwtd Aqu& , in nomine Dei Tatris Omnipotentis , & in nomine (eft* Chrifti Filti ejus unici Dommi noftri , & in vntute Spiritus Santli , ut fias A } qna conjurata , ad Tot eft ate s immici abigendas & eradicandas , Sec, Secundo in Salis cuin Aqua mifcendi benedidione ; Vt fias fal conjura- wm „ quo FhantafmatA omnia , & fraudum Diaboli improbitas fugiat abeat~ qtte k loco w quo fpargeris j utque Spiritus omnis tmmundus concur at m fit psr cum , qui vemet ad judicmdum vivos & rnortuos. Tertio in benedi- dione Olei , ut Toteftas omms Immici , exercitus omnis Diaboli , & Than- tafmata Satan x perCreaturam banc Olei abigantur* Quarto, Baptizan- dus Infans , multifariam Incantatur 5 primo , ad Ecclefiae portam , in faciem Infantis fufflat ter Sacerdos, dicens, Exi ab eo Spiritus immunde, & cede Spiritm San2o Paracleto , quad Infantes omnes , antequam a Sacerdote infufEentur , edent Daernoniaci. Rurfus , antequam in Ec- clefiam intret , dicit , conjuro te &c» exire , & decedere ab hoc fervo Dei, Idem quoque Exorcifmus repetitur antequam Infans baptizetiir. Neque ritus alii, circa Matrimonium , extrernam Undionem, Vifita- tionem aegrotantium , Conlecrationem Ecclefiarum & Ccemeterio- rum fine Incantationibus peraguntur , ut in quibus Oleo Sc Aqua utuntur incantatis , Sc figno Cruris abutuntur ficuc Sc verbis Scriptu- re , Afperges me Domine hjjfopo ; Rebus enim hujufmodi efficaciam Phantafmata Sc Spiritus Imaginarios abigendi tribuendam effe putant aut dicunt. In Exorcifmis antedidis notandum etiam eft , Spiritus immundos , id eft Daemonia , appellari Phantafmata ; ex quo fequitur Spiritus im- mundos five Daemonia a Romana Ecclefia non habita effe pro Entibus ( ut loquuntur ) Realihus ; Sc proinde Subftantias non eile , fed Idola tantum, id eft Nihil. Error generalis alius eft , & non intelledis vocabulis illis , Vita atev* nd , Mors sterna y & Mors fecnnda* Quanquam enim perfpicue dicatur in Scriptura Sacra, Deum Adamum in eo ftatu pofuiile , ut vivere po- tuiffet in aeternum , nempe fi Mandatum Dei oblerv&flet ; quae im- mortalitas humane Naturae Eflentialis non erat , fed ab elu Arboris Vitae dependebat; Dodrina tamen hodie alia eft , & jamdiu fuit, nimirum , unumquemque hominem Vitam cetemam habere fua natura , ex eo , quod Anima praeditus fit immortali > adeo ut gladius ille in aditu Paradifi, quanquam impedierit Adamum , ne ex frudu Arboris Vitae comederet , impedire ilium , ne eflet immortalis , non potuerit, neque facere , ut Redemptione per Chriftum indigeret ; Sc proinde non modo Fideles , fed etiam Reprobi , Sc Ethnici Vita Sterna frui- £uri fint. Verum , ut incommodum hoc excufent , per mortem ccternam intelli- Cap. 44. T>e Regno T enehrarum. 29^ intelligendam eiTe dicunt Fit am aternam , fed in cruciatibus , qaas eft figarata loqaatio , praeterquam in hac occafione nunquaro ufurpata. Do&rina aatem hxc fandatur in quibufcfatn locis obfeurioribus Teftamenti Novi ; qua? tamen loca totias Scripture Scopam confi- derantibus , in ienfu diverlb facile explicari poiTunt, Vtrovis autem modo intelligantar , qaantam ad falutem Chriftiani hominis attinet , non multam intereft. Suppofito enim thorien ti s hominis r eftare nihil praster cadaver ejas , nonne Deas qai hominem ex terra , verbo lao fecit vivere, eadem facilitate facere poterit at cad aver mortaam revi- vifcat , & vivat in seternam , eodemverbo ? Ammo, in Scripturis Sa- cris 3 temper fignifieat aat vitam ,~~aat creataram viventem. Corpus autem 5c anima conjunctim idem fignificat qaod corpus vivens. Creationis die quinto , dixit Deas , prodmant aqu& reptile tmitnte vi- ventis. Et creavit Dcus cetcs maximos & ommm Animam viventem. Item de homine , creavit earn Deas de pulvere terns, fafflavitque in nares- ipfius fpkacfilum vita r fic fatlm eft homo anima vivens, Et poftquam JSIoab exiiffet ex Area , promifit Deas non amplias percutere omnem animam viventem. Et Deat. 12.2,3. SanguU cujufque eft ejus amma, Etiam immandas habebatar Lege Mofafca qai terigerat animam mor- tuam , id eft cadaver mortaam. Nihil hie neque in aliis locis Scri- ptararam , aliad fignificac Anima , praeter ipfum Animal , aat Vitam ejus; Anima immortalis nufquam legitur , neque Subftantia Incor- porea , a corpore leparata. Spintus autem 8c Vita sterna paffim legun- tur. Qaod anima* Fideliam , non faa natara , led gratia Dei fpeciali una cum corporibus a Refurreclione manfarae font in asternam , ex Scriptaris Sacris oftenfum eft Cap. 38. Vbi aatem legitur in Tefta- rnento Novo , elle qai conjiciat corpas & animam in Gehennam ignis, Corpus (3 Anima, idem fignificat quod corpus ammatum. Per banc feneftram eft , qaod dc&rina ilia Tenebrola intravit de Cruciatibus aternis , Sc de poems Vurgatoni , Sc contequenter de movtue* rum Spintwus in locis Contecratis , Solitariis , Sc Tenebrofis amba- lantibas ; Sc proinde etiam de Exorcifmo Sc Conjuratione Phantafma- tam 5 item de Invocatione mortaorum ; Sc de Ind uhentus , id eft , de exemptione ex igne Pargatorii , abi Sabftan tia; Incorp oreal illae pur- gari, Sc coelo praeparari igne fapponantar. Nam ante tempus in qao verfatas eft in terris Servator nofter , maxima pars hominum , ad quos pervenerat dodrina Daemoniorura five Dsemonologia Grseca , in ea opinione erat , Animas hamanas , fabftantias a corporibas di- flinclas efle 8c feparabiles 5 Sc per confequens , mortuo homioe 1 five bono- Die Regno Tenebrayum. Cap. 4$. bono five malo j animam ejus per virtutem naturae propriae (fine re- cognitions ulla divinae Gratiae) debere iubiiftere alicub i. Itaq ue Do- clores Ecclefise primitive aliquamdiu dubitarunt, quo loco , ante- quamcum corporibus in reiurrecrione denueTg iniren tur , manfarae client; putaruntquealiqui quod requieicerent fu b Ai taribus. Sed Ecclefiaa Romanae utilius tandem vifum eft,manfionem illis banc sedi- ficare Purgatorii. — Confideremus jamloca Scripture ilia quibus maxime innituntur errores , ill! tires proxime fuperiores. Arguments enim Bellarmini, quibus probare conatus eft Regnum Dei eife Eccleuam adminiftra- tam a Pontifice Romano in hoc mundo , refponfum eft ante ; & demonftratum , Regnum Dei inftitutum Tub Mofe , defiiOe in ele- clione Regis Sattli ; &;.poft illud.tempus Sacerdotem Summum, Au- thoricate propria Regem Ifraelis nullum depofuiffe. Id enim quod Athaliae fecit Sacerdos Summus 5 non lure fuo fecit , led lure Regis loashi , Athdi.e rilii. Sed Rex Solomon lure fuo Abjathamm depoiuit Sacerdotem Summum , & in locum ejus collocavit alium. Locus au- tem difficillimuseorum , qua? adducuntur ad probandum quod Re- gnum Dei in hoc mundo nunc exiftit, adducitur a Beza, qui Regnum DeiincepifTe dicit a Refurre&ione Ckrtfti, atque inde Poreftatem Supremam Ecclefiafticam in Civitatibus Chriftianis , Civitatum ilia- rum Presbyteriis afferit. Et notum eft Presbyteria ilia inaliquibus locis Reges fuos excommunicafTe ; Sc SuprematumTn Reli gione non minus in iliis locis fibi arrogafie quam eandem Poteftatem fibiattri- buit univerfaliter Pontifex Romanus. Verba quibus in nititurfunt Marc. 8. 39: Amen dico vobis , quia firnt quidam de hie ftantibus , qui non guftabuttt mortem 3 donee videant Regnum Dei veniens in vinme. Quibus verbis Grammatice acceptis , iignificatur , vel aliqnem ex iis , qui Cbrifto adftiterunt , etiam nunc viverefoper terram , vel Regnum Dei eife in hoc mundo. Sed locus alius eft in contrariumnon minus difficilis.Quando enim Apoftoli poft Reforreclionem Chrifti, cum jam in coelum afcenfurus e/Tet , Chriflum interrogaverunt A dor. 1,6, dicentes : D offline ,fi in tempore hoc refii* tues Regnum Ifiaelf Refpondit iilis Servator nofter : Non t[l veftwm nojfe tempora vel momenta , quae Pater pofuit in fua Toteftate : fed aceipie* us virtutem frpervenkntis Spirit us SanElitn vos 3 & eritis mihi teftes in Ic* rufalem , & in omni ludaa , & Samaria , & ufque ad ultimum terrz. id eft, Regnum meum nondum venit , nec praefcietis vos quando veniet; veniet^nim ficut fur no&u^ led faperveniet vobis Spiritus Sancli drtus , .per quam predicatione veftra Teftimonium dicetis de Refur- fedione Cap* 44. Be Regno Tenebrarum* 2 $j redione mea * & de operibus meis , & de dodfina quam docai ; mt -eredant in me homines 3 & vitam aeternam expedient , cum rediero, Quomodo hasc cum adventu Regni Chrifti in Chrifti Refurredione congruant non video, neque cum eo , quod dicit S. ~Ea%lu4 1 Theft, r, veri. 9, io-: Co-aver ft eft is ad Deism a fimulacrk , fervire Deo vivo , & vero , & expetlare Filmm ejm de coslu ; ubi expedare Chriftam de Cee- lis , idem eft quod expedare adventum ejus in Majeftate regnaturi 5 quod necefiariurn 5 fi Regnum ejus jam ante aderat, non fuillet. Rur- fus , fi Regnum Dei incepiflet in Refurredione Chrifti , quam cau- fam habent Chriftiani precandi hodie ( ut faciunt ) ad veniat -Regnum ■tmm ? Manifeftum ergo eft, verba ilia Sancti ' TatM aliquemaiium habere feniurn. Sunt ( inquit Chriftus ) dedftantihm , qui non guftabunt mortem antequam venire viderint Regnum Dei in vmute. Nam fi Re- gnum Dei venturum erat in Refurredione Chrifti , cur dixit , eorum aliqm , potius quam omnes id vide bunt ? Vixerunt enim poft Chrifti Refurredionem omnes, Sed ad explicationem hujus loci non parum conferunt verba Ser- vatoris noftri de Sando Iohanne ad Sandum Tctmm lohan. 21. 22 : Si earn volo mansre donee veniam , quid ad te f Ex in ergo fa mo ifte inter fratres , quia Difcipulus ille non moritm. Sermo autem ills a nemine con» firmatus , neque refutatus , led relidus eft , ut qui non intelligeretur, Verumtamen fi fenfum illius loci coniicere liceat exeo , quodimme- diate fequitur locum fimilem Sandi Luc vi vuntque eo fenfu , quo jidamus eo die P p % mor* 300 De Regno Tenelranm. Cap.. 44., mortuus eft , quo de frudu vetito guftavit. A quibufdam etiam pro Immortalitateanimasadducirur , id quod in NovoTeftamento nar- ratur de Divite 8c Lazara, fed narratio ilia , quia parabola eft , nihil probat. Praeterea addo , quodnequein Scriptura Sacra , neque in Liturgia noftra vox ilia Anma Immortalis omnino inveniiur. Sunt autem Teftamenti Novi loca quaedam alia, quae videntur Im- rnorralitatem attribuere etiam Reprobis. Manifefte enim dicitur^ quod refurgent ad Iudicium ulrimum , atqae inde lbunt in Ignem nimirum ut eflet . jEvum unum a Creatione ad Diluvium y alteram a Diluvio ufque ad Conflagrationem mundi, in adventu Mediae $ tertium ab adventa Meffiae in aeternum , ita at £vum hoc tertium dicendum fit sALvum *s£vwum diav ditovuv.. Et fic reprobi , ufquead finem hujus ALvi, Id eft , hujus mundi puniri pofTunt ufque ad mortem lecundam , quas pcena propter earn caulam dtuvt@* did poteft. Nam S. Faulus de Refurredione loquens 1 Cor. 1? , intelligit folam Refurredionem ad vitam as tern am, non ad aeternam poena m. Corpus, inquit , feminatut in conaptione , forget in tncorruptione ; Seminatur in ignobilitate , forget in gloria; Seminatur ininfirmitate , forget in virtute 5 Semimtur corpus ani- mde 1 forget corpus fpiYitmle. Nihil horum de reprobis dici poteft. Cap. 44. Be Regno Tenebrarum. 3 01 Similiter cum de refurre&ione loquitur Chriftm 3 folam intelligit Re- furrectionera ad Vitam aeternam ; Lug. 20. 34, 35 , 36 : Filii hnjui fe- chU Wibmt y & tradnntar ad mptias : ilii verb qui digni habebunthr feculo illo s & Refine Jione ex mortuis , neque nubent 9 neque ducent uxores , neque enim ultra won poterunt ; a quale s entm slngelus funt , & Ftlti funt Dei, cum fnt I : ilit Refurrettiow. In quibus verbis notanda tria funt , primum , quod tempus ufque ad Rdurreclionem appellat feculum / unum , tempus autem poft Refurre&ionem appellat leculum alterum. Secundum , quod diftinguit inter filios mundi hujus , 8c filios mundi x venturi , eo quod filii mundi venturi 5 mori iterum non poflint , in- nuens reprobos iterum morituros eile. Tertium , quod filios hujus 3 mundi , dignos non dicat efle Refurreclione a mortuis , 8c quod filii Dei ideo aequales erunt Angelis , quia funt filii Refun edi qnis \ ex quo (equitur reprobos refune&uros omnino non eile-praet erqua m ad mortem fecundam. Filii enim Refurre&ionis Filii Dei folilunt. Doctrinas huic de Animarum feparatarum i£ternitate natural! , fu- perftruitur , ut ante dielum eft , Doetrina Purgatorii. Suppofito enim , quod vita sterna Fideliam folorum fit , 8c per gratiam , (equi- tur Immortalitatem nullam eile poffe ante Refurre&ionem. Loca Scripmrae Canonical quas citat pro Purgatorio Bellarminus , funt primo, quod David pro Saulo 8c Icnathano jejunaret 2 Reg. 1. 12. 8c rurfus 2 Reg. 3. 35 , quod jejunaret propter mortem Abneru Iejunium hoc Davidu pro fine habuiiTe dicit, bonum aliquod illis poft mortem eorum a Deo impetrandum. Cur autem ? Quia cum pro fuo ipfius Ftlio segrotante jejunaret , poftquam intellexit mortuum ilium eile, cibum fumpfit. Deinde arguit fic , Quoniarn Anima exiftit fepa- rata a corpore , neque per Iejunium impetrari quicquam poteft ani- mabusquasjamfuntin Ccelo , vel in Inferno - 3 fequitur quafdam effe animas quas neque in Ccelo funt , neque in Inferno : 8c proinde de- bere eas efTe in tertio aliquo loco-, id eft in Purgatorio. Sed negan- dum eft , quod aiTumit Davidem ideo jejunaffe , ut aliquid Saulo 8c lonathano impetraret. Manifeftum enim eft , Ceremonias ufitatas Plangendi & jejunandi in mortequidem eorum , quorum vita plan- gentibus damnofa aut inutilis , honoris tantum caufa adhiberi , in morte autem amicorum 8c neceflariorum Lucrum efTe non Lita- niam. Itaque David , Saulum 8c lonathanum jejunio fuo honoravit : in morbo autem proprii filii jejunio 8c precibus conatus eft impe- trare a Deo ut convalefceret. Quod cum impetrare non potuit 3 jeju- nare defiit. In ceteris locis quae citat Teftamenti veteris , ae color quidern Pp 3 pro- 1 02, T>e Regno Tenebrarum. Cap. 44, probations nlliis eft. Vbicunque dicitur Igni^Fmov , Vfiio, Furgatio, Mmdatio s fi modo Patrum aliquis verba ilia ad Do&rinam Purga- torii in Condone applicavit , uturitur illis Pontificii , ut totidem ar- guments pro Purgaterio. Quoddicit David Pfal, 37. 1 , Dominene in furore tuo arguas me , neque in ira tua corripias me. Quid hoc ad Pur- gatorium , nili Auguftinus Fmorem comparafiet praedicans , Igni Gehennx , 8c Iram Igni Purgatorii ? Et quid ad Purgatorium attinet quod dicitur Pfal. ^4. 12 ^ Tranfivimus per ignem & aquam : & eduxifti nos in refrigermm f Textibus hujufmodi utuntur Do&ores nonLogice in Sermonibus, 8c Expofitionibus, fed Rhetorice. Citat etiam loca aliqua Teftamenti Novi explicatu difficiliora , ut Matth. 12. 32 : Quimnque dixerit vcrbum contra Filium hominis , remit- tetm ei : qui autem dixerk contra Spiritum SanEium , non remittetur ei , neque in hoc feculo , neque infuturo. Vnde inferc Bellarminus Purgato- dura elTe feculum futurum. Seculum autem futurum illud eft quod incepturum eft a die Iudicii. Tunc autem Purgatorium nullum fore confentiunt omnes. Quid ergo Significant verba ilia Servaroris no- ftri ? Nelcio quidem ; fcio autem quod non significant Purgato- rium. Manifeftum eft Spiritum Sandum , tertiam Perfbnam Trini- tatis , milium efle Paracletum , eo fine , ut Ecclefiae ufque ad finem rnundi aflifteret j 8c proinde blafphemare in Spiritum Sandlum nora improprie did polTe blafphemare in Ecclefiam. Videtur ergo hoc loco Servator nofter fuam ipfius in peccatis condonandis lenitatem 8c facilitatem comparare cum feveritate Paftorum Ecclefiae erga illos qui Authoritatem eorum Spiritualem parvi facerent : tanquam dixif- let , Vos qui Poteftatem meam afpernamini , vos qui me crucifixi- ftis, quoties vos poenitebit, 8c ad me per Refipiicentiam convertemi- ni, mifericordiam meam fentietis : quod fi verd Poteftatem eorum qui vos pofthac docebunt , in virtute Spiritus Sancli negaveritis , erunc ill i inexorabiles , neque in hoc mundo vobis ignofcent , led fine Ab- iblutione puniendos relinquent (quantum in illis eft) in feculo futuro. Atque ita verba ilia Servatoris noftri pro Praedi&ione five Prophetia fumi poffunt Severitatis hominum Ecclefiafticorum in regno Pontifi- cis Romani. Citat praeterea verba S, Fault ( 1 Cor. if. 29 ) Alioqui quid f acient , qui baptiz^antur pro mortuis , fe omnino mortui non refurgant ? Vt quid baptiz.antur etiam pro illis ? Sed nihil dicitur de Purgatorio. In- ferri quidem hinc poteft, fuifie tempore S. Fault confuetudinem baptizandi pro mortuis homines Fideles pro feipfis ante baptizatos ; ficut hodie Fideles quafi Fidejuflbres in Baptifmo le faciunt pro Fide fotura Infantum , qui nondum Fidei funt capaces. Sic enim Fidcks tunc •Cap. 44. De Regno T enehrarum. 3-0 j tunc pro mortuis baptizati in fe fufceperunt , quod in Refurre&ione Chrifium fequerentur. Sed nihil inde inferri poteft ad probandum Purgatorium , neque ad probandum quod Animabus a corporibus le- paratis , aut animal Lazari per quatuor iilos dies quibus morruus eras locus aliquis debeatur. Deus enim qui vitam pu lvilculo dare poruit , etiam mortuo poteft reddere. Locus alter eft 1 Cor. 3 , ubi dicirur de iis qui fuper fundamenturry ligna , fcenum , ftipulam 3 fuperasdificant 3 quod opus eorum peribir^ ipfi tamen falvabuntur. fed quaii per ignem. Ignem hunc, Ignem Pur- gatorii effe vult Bellarmmus. Sed relponfum ante eft , verba hxc al- ludere ad verba Zachariae n, 9, 'Ducam tertiam partem per Ignem 5 & ttram eos ficut uritur argentumj& probabo eos ftcm probatxr aurum , 6c dida- effe de adventu Chrjp in Poteltate nongujlabh mortem in sternum. Rurlus cum dixiflet ( Ioh. 7. 20. ) Quod ft uderent ilium merimere , re- fpondit turba , dicens : D&monium babes , qnis te ftndet intmmere ? Manifeftum hinc eft , ludaeos in eadem , eo tempore , opinione fuille cum Grsecis , nempe Phantafmata non ede Idola cerebri , fed res per fe exiftentes, nec dependere ab Imaginatione. Do&rina ha?c ( objicient aliqui ) fi vera non fit , quare contrariam nondocuit Chriftus ? Imo quare ipfe formis loquendi hujufmodituti- tur, qua? do&rinam illam videnturconfirmare ? Ad quod refpondeo, primo ubi Chriftns. dicit Spiritum non hakre carmm & ojfa , etfi Spiritus efle Cap. 4 f. Be Regno Tenebrarum. 5 07 efle affirmet, illos tamen Corporcos elie non negat. Item ubiS. Pau- las dicic de Eiedas , quod re fur gem Corpora Spirituals , naruram Spiri- tuum agnofcit, fed Corpoream. Aer enim ali^que res multae etfi noa fint neque caro neque oiTa , nequeres ulla crafla oculis difcernenda , corpora tamen font. Casterum cum Servator nofter Dxmonio imperat ex homine exire , fi per Vamonium intelligendus fit morbus aliquis , ut Phrenehs , 5c EpiJepfis , vel Spiritus Corporeus, nonne fermo ille improprius eft ? Morbine. audiunt ? Aut poteft e(Te in carne vel repleto jam ante Spiritibus vitalibus 8c animalibus, Spiritus alius Corporeus? Nonne ergo Spiritus quidam funt , qui neque Corpora funt , neque Phantafmata ? Refpondeo , fermonem Servatoris nofiri Phrenefin vel Morbum alium alloquentis , non magis impropriate faiiTe , quam fuit ejufdern fermo Feb rem , vel Ventum , vel Mare in- crepantis 5 - neque enim audiunt hxc. Neque magis improprius , quam lermo Dei cum fieri jufEt Lumen Firmamenmm , Solem , &c Stellas ; audire enim antequam eflent non potuere. Sed fermo ille mundum in principio condentis, ideo improprius non erat.quia figni- iicabat potentiam divini Verbi. Neque igitur Phreneii & Morbis 5 Vento, & Mari imperare , fermo improprius erat 5 quippe qui Cknfti oftendebat Dinnitatem. De Servatore noftro dicitur ( Matth.4. r . } quod duBm eft k Spiritu in Defirtum, ut tentaretur a Diaboio; ( Luc. 4. i, ) quod Iijm plexus Spi- tu Same dutlus eft in Spiritu m Deftrtum \ ubi Spiritus inteli'gitur San- crus. Nulla hie a Spiritu intelligitur ObfelTio , neque PolTeflio. Ne- que ex eo , quod dicitur Viabolum pofuiffe ilium fuper mom em excel fum, (£ cftendiffe ilti omniaregnamundi , & gloriam eorum , inferri poteft Dia- bolum coegifTe Chnftum, 8c vi circum iuxifle quo libuit, aut montem quempiam adeo altum faifle 3 ut inde confpici omnia mundi regna pof- fent. Quid ergo figniricant loca hxc ali-ud quam Vilionem ? Sic Pau- lus raptus eft in tertium caelum , ubi vidit mirabilia , raptus, inquam, non in Corpore,fed in Spiritu. Rurfus quod dick S. Lucas de Iuda Ifcariota , quod intravit ilium Saunas. Ei exiens colloquium babuit cum fitrnmii Sacerdotibus , (3 Duct- bus de tradendo Chnfto ; intelligi poteft fie intrafle in ludam confilium illud hoftile &: perfidum de Deo 8c Domino fuo prodendo & ven- dendo hoftibus. Sicut enim per Spiritum Sanclum in Scripturis Sa- cris , intelliguntur Gratia? 8c virtutes a Spiritu San&o impertitae : ita etiam per ingrefrum Satanae in hominem , intelligi poflunt cogitatio- nes imp-ias , 8c confilia fcelerata inimicorum Chnfii. Nam quod Dia- bolus in ludam intraflet anrequam conlllium illud , de vendendo Qjl z • Chrifto 3o8 De Regno Tenebrarum. Cap. 4f B Cbrifto inierat , didu durum eft. Per Satanam ergo illo loco intelligi videtur ipfms ludae confiliura illud Diabolicum. Poftremo s fi Spiritus aliquis elTet Incorporeus , five Immateria- lis , dubitandum non eft , quin vox ilia Incorporeum vel Immaterial* alicubi vel in Novo , vel in Veteri Teftamento inveniretur. Sed non invenitur. Veru-m fi Spiritus Inimaterialis nuilus fit , quaeftio alia orietur , cur neque Servator nofter neque Apoftoli ejus id docuerunt verbis mani- feftis ne dubitari amplius pofiet ? Relpondeo , quaeftiones hujufmodi Chriftiano ho mine indignas elTe , necad Salutem neceflarias. Eodem jure quaeri etiam poteft, quare Chriftm(\\i\ Fidem, Pietatem Sc Virtu- tes oranes omnibus dare potuit 3 nec tamen dedit : & quare Scientias omnes naturales non omnibus conceffit,fed illas ab induftria hominura rcliquit comparandas ; multae etiam aliae hujusmodi quaeftiones exci- tari poiTent. Harum tamen ratio Sc pia Sc probabiiis reddi poteft. Namficut Deus cum Ifraelitas in terram PromilTam induxilTet, genres tamen vicinas non ill-is fu-peravk omnes, quo terram illam fecu- li pofliderent , fed nonnullasearum reliquit quafi fpinas inlateribus eorum , ut ad Pietatem Sc Induftriam populum fuum excitarent : ita Servator nofter condudurus eledos fuos ad regnum Dei , difKcuka- tes naturalium quaeftionum , non omnes fuftulit , fed Rationis Indu- ftrias humanae exercendae causa, plurimas reliquit. Hunc enim habuit Icopum unicum Servator nofter,ut viam ad Salutem aeternam, redam Sc planam hominibus commonftraret , nempe ut crederent , ipfumeflk Chriftum Filium Dei vivent'u mijfum .M fe pro peccatis twftris Sacrificium faceret ; ut in adventti ficmdo in Afajeftate regnaret , & elettos Juos ab Inimico fervaret in aterrwm. Ad quern finem dilputatio de Spiri- tuum Corporeitate nihil attinebat. Si a Scripturis rationem poftule- mus quaeftionum omnium , quae Chriftianum , ne mandata Dei exe- quatur, impedire pofTunt, conqueri etiam de Mofe pofFumus , quod, cum creationem Caeli , Terrs, Hominum Sc rerum caeterarum, expli- caflet, de creationeSpirituum ne verbum quidem locutus fit. Inveni- mus in Scripturis Angelos quidem eiTe, Sc Spiritus , turn bonos , turn maios, led non Incorporeos j Sc efle apparitiones , Somnia, Spedra, Idola, led non elTe ea fubftantias. Dodrina tamen contraria , nempe Spiritus aiiquos elTe Incorpo- reos in Ecclefia ita diu praevaluit ut Dodofes , Dasmoniorum ejicien- dorum caufa , Exorcifmum fibi neceflarium eiTe , aut exiftimaverint , aut finxerint. Quod in Ecclefia quidem Primitiva multi efTent Dae- moniaci , pauci Phrenetici aut Lunatiei j hodie aiitem Phrenetici Sc jLunatici Cap* 4y . JH Regno Tenebrarum* 309 Lunatici multi ,D2emoniaci nulli ; non a Naturarerum, fed a norni- 51 um mutatione profe&um eft. Vnde autem fit , ut tempore Apofto- lorum Morbos lllos , Ecclefis Paftoresfaepe fanaverint , hodieautern minime ? Etiam qui fit, quod hodieilli, qui vere Fideles font , facere non poffint quod Fideles fecifie dicuntur ( Marc. 16. i7.)nempe , in nomine Chrifti Dzmonia ejicere : linguii lecjui novis : fer : fentes tolkre : & quod kthzle eft fine noxa bibeu negrotos mantium iwpofitione fhnare ? De quaeftione hac difficiilima , nihil habeo certi quod refpondeam. Sed fieri poteft , dona hac Spirkuaiia Ecclefise conceffa fuiiTe tamdiu, nec diutius , quam Doclrinam Euangelicam non haberent Chriftiani fcriptam. Poftea verb ( ut pie credi poteft ) Scripturam lllam pro Lege perpetua haberi voluit Deus , neque amplius miraculis aeftiman- dam ,aquibus diligenter Ele&is cavendum efTe, 8c Chriftus ipfe & Apoftoli ejus docuerunt, neafallis Chriftis 3c Propheris decipe- xentur. Inter reliquias Ethnicilmi numeranda etiam eft Adorath rlmagimm, quae prohibita a Mofi in Teftamento veteri , 8c a Chriftoy 8c Apoftolis in Teftamento novo , non a Gentibus in Ecclefiam illata , fed relicta eft , nimirum , in illis qui nomina fua C^r/'/fo dederant , non penitus extindh. Antequam enim Servator nofter Fidem veram prsdicader, Religionum omnium Ethnicarum Sum ma 3c quafi Religionis eflen- tia , Culms erat Dasmonum , id eftldolorum, five Phantafmatum adoratio ; quae Idola Gentes quidem putaverunt efTe AJiquid , Pau= lus autem Nihil efTe docuerat. Paulus tamen Imaginemex Auro 3 Argento , Lapide , vel Ligno nihil efle non putavit - 3 fed quod in Ima- gine coluerunt Gentes, id affirmavic merum figmen turn efTe , fine loco , habitatione , motu 8c exiftentia. till autem qui ea adorant , id eft divinohonore colunt 5 appellantur inScripturis Idololatree , 8c in Deum Rebelles. Regnante enim in ludasis Deo,& locum ejus tenen- tibus Mofe & Sacerdote Summo , fi populo Imagines , id eft Phan- tafmata fua colere permifTum fuiflet, non amplius obligatosfe efTe credidiflent Deo fuo , 8c Miniftris ejus Mofi Sumrnifque Saeerdotl- bus obedire ; atque ita unufquifque fuo arbitrio vixiiTet in perniciem Civitatis. Prima ergo divinarum Legum erat hsec, ne Deos Gentium colerent , fed unum ilium Deum verum ? qui miniftrante^fc/^ Leges illis condidit , regulafque y quibus inter fe concorditer viverent, 8c ab hoftibus fetutari poflent. Secunda autem Lex em , ne ipfi facerent fibi Jmaginem , quam colerent. Idem enim crimen eft Rege deferto proprio , alium conftituere % five fuo , fivealiorum arbitrio. Loca Scripture Sacrae quas adducuntur pro adoratione Irnagi- 0,5 3 num>. 3io Bt Regno Tenebrarum, Cap. 45^ num , vel pro eredione Imaginis , five pida? , five fculptas, duo runt: unum quod Cherubim ere&i fuerunt fuper A ream Dei in Sando San- dorurn. Alterum quod Serpens ^Eneus Dei jufJu eredus erat , ut in eum afpicientes precarentur. Praeterea textus quidam allegantur.ubi ereaturas quafdam , propter relationem ad Deum , colere jubernuri ut Res Sacras. Sed antequam vim argumentorum talium exams- nem , explicandum eft , quidfigniricet vox Culm , .& quid/zswo 8c Idolnm. Oftenfum eft cap. 2o 5 quod Honor , nihil aliud eft quam potentia? alicujus asftimatio magna ; quodque aeftimatio magna percompara- tionem cognofcatur. Sed quia potentia nulla cum Divina compared poteft,afcribere Deo potenriam finitam , injurium eft. Culms autem, honor non eft , fed honoris qui internus in corde eft fignum externum, Itaque Precari alicui , lurare per aliquem , Obedire alicui , vel fedulo fervire j denique verba 8c fada omnia qua? fignificant aut Met urn difplicendi , aut voluntatem placendi , Cttlttu eft , five verba ilia 8c facia fincera , five fida fint. Cultus quem exhibemus hominibus , ut Regibus, vel Miniftris Re- gum , Cultus civilis eft. Sed Cultus quem Deo exhibemus , qualia« cunque figna faerint , Culm eft divmm. Profterni coram Rege , in illo qui hominem efle , non Deum putat , Cultus civilis eft. Is autem qui quantulumcunque reverential in Ecclefia lignum oftendit , ob earn rem quod domum Dei illam putet , Cultum divinum exhiber. Qui diftindionem Cultus Divini & Civilis extra Colentis animum, in Verbis Jxxiia 8cAxrgiito inveniri putant , decipiuntur. Sunt enim Servorum duo genera 5 alterum eorum , qui funt abfolute in potentia Dominorum fuorum , quales funt bellocapti, 8c illorum fbboles, quorum corpora fua non funt , fed Dominorum , quique venales font , ut animalia bruta. Hi vocati funt a Gratis &2hoi , 8c Minifte- rium eorum A^As'^. Alterum eorum eft , qui ferviunt quidem s fa- ciuntqueeadem quod xl 1 i , fed voluntario , 8c mer cede tantum obli- gati , & vocabantur a Gvxcis ©>?7Sff$ neque ulterius obligabantur , quam ad id quod padi erant. Vtriufque autem generis nomen com- mune eft Kolrgti , & nomen minifterii commune Kat^a. In Scriptu- ris Sacris diftindio ilia , pragfertim quando fermo eft de fervis Dei, non invenitur. Deo enim debetur minifterii genus omne. Imago ( in propria & ftridiffima fignifi'catione ) eft alicujus rei vifi- biiis Stmilitudo ipfa 5 id eft , Phantafma , Spedrum , five Corporis fpecies apparens , five direde , five per, reflexionem , aut refradio- ,nem , five poll: Senfuna in fomniis , quas fubftantias reales nonefle, fatis Cap. 4 J. De Regno Tenebr arum, $n {atis fupra oftenfum eft. Vocantur autem 5 Mete, 8c IdoU a voce Gras- ca£Vw, qua? fignificat video. Conftat ergo rei Infinitaelmaginem nullara effepofTe. Phantafmata enim rerum vifibilium Figurata funt ; Figura autem quantitas eft, undequaque determinata. Itaque Dei Imago fieri nulla poteft , qui eft; Infinitus neque Anima? neque Spirituum , qui funt invifibiles. Imago camen efle poteft rei nunquam vifa? , a partibus diverfarura creaturarum, quas vidimus, compofita , ut Chimaera?, Centauri , Sec. Imago autem ( in largiorefignificatione ) Materiam iignificat for- matam juxta Phantafma vel Imaginem vifamj vocantur autem ima- gines aliquando etiamfi rei cujus Imago dicitur , Iimilis non fit. Transfertur etiam vox Imago ad quamlibet rei diverfae Repraefen- rationem. Quo fenfu Reges vocari pofiunt Imagines Dei ; 8c Magi- ftratus Imagines Regum ; Sc Ckriftus vocatur Char aolcr Hypoftafeos Dei. Neque Idoloiatra? Ethnici lpfi in Idolis fuis , ad fimilitudinem temper refpexerunt , fed coluerunt non ut fimilia , fed ut Reprasfen- tantia. Idolum autem latins adhuc fumitur in Scripturis Sacris , ad fignifi- candum Solem vel Stellam,vel quamlibet aliam Creaturam vifibilem, vel invifibilem , fi Cuitu divino coleretur. Oftenfum eft, quid fit Cuitus, &quid fa Imago ; videamus jam 5 quid fignificet vox compofita, Idololatna five lmaginum Cult us. Imminent colimus , quando voluntarie ea dicimus vel facimus , qua? figna isnt Honoris interni , attributi materia? Imaginis , quas eft Li- gnum , aut Lapis , aut Metallum , aiiave creatura vifibilis ; vel ipfi Imagini ad cujus Similitudinem vel Repra?ientationem Materia for- mata erat. Coram homine potentia & Authoritate Civili prasdito , vel ante thronum Regis , confiftere detedo capite , eft Hominem vel Princi- pem ilium Cultu civili colere ; ut, quod non locum aut thronum ho- norandi fed perfonam hominis , fignum eft : neque eft Idololatria. Sed fi quis id faciens throno Supplicationem offerret,Cukus divinus efiet , & Idololatria. Precari Regem , & erogare , quod facere humans potential eft,, etfi proftrati in terra id facimus , Cuitus civilis tamen eft, quia poten- tiam illi nullam attribuimus , prater Humanam. Quod fi precemur ilium , ut Pluviam aut Serenitatem nobis concedat , vel aiiud quic- quam eorum , qua? prasftare fblus Deus poteft , Cuitus divinus eft , Sc Idololatria. Sin Rex terrore mortis , vel alterius poena? gravis, ad bu- jufmodi Cultum compellat, IdoloUma non eft. Cuitus enim qui cogi- 512 De Regno Tenebrarurn. Cap, 4 y I turpervim Imperii, fignnm non eft Honorantis interne, fedme- tuentis mortem. Neque ergo Idoloiatria eft , neqae omnino Cultus» Neque vero Scandalum eft ; nam ab eo quod coadus fecit , inferri non poteft , quod fadum placuit. Deum colere in Loco certo & definite , vel facie ad Locum ali- quem , vel Imaginem Converfa , non eft Locum ipfum , vel I ma- gin em colere , led tantum , fi Locus aut Imago confecrata (it , fan- ditatem agnofcere ; id quod non qualitatem aliquam in Loco , vel in Imagine novam fignificat, led Relationem tantum novam ad Deum , fadam per Dedicationem ; Sc proinde Idoloiatria non eft ; non magis quam Idoloiatria erat , Deum colere fpedantes ad Serpen- tern i£neum 5 aut quod fecerunt ludssi , qui extra patriam confti- tuti facies fuas , quando precabantur , converterunt versus Tem- pi um , quod erat in Ierulalern. Sed Deum colere , quafi in Loco vel Imagine habitantem , Deum Infinitum, Loco finito alligantes, Idololatna eft: Finiti enim Dei nulli funt prseter Idoia cerebri , five Phantalmata. ' Etiam Deum colere in Imagine vel Loco , non ut fpeciali modo ibi prefer* rem , fed ut eo modo operum Dei me- moriam confervare poffint , nil! Locus ille aut Imago Authoritate pubiica dedicatus Sc confecratus fit , Idoloiatria eft. Mandatum enim eft, non facies tibi Imaginem fculptilem &c. Serpen tern /En cum ftatui juffit Deus ; non fibi nec fuo arbitrio ftatuit Mofis ; itaque Praeceptum fecundum transgrefius non eft. Quod autem Aaron y Sc populus fecerunt fibi Vitulum Aureum injulTu Dei , Idoloiatria erat 3 non tantum quia Vitulum ilium Deum efle crediderunt , fed etiam quia Religionis caufa id fecerunt , nulla authoritate freti , neque a Deo Rege , neque a Mofi Dei vicem tunc gerente. Verum de Cuku Sanctis exhibico Reliquiifque Sc Imaginibus co- rn m , etiam hodie in Ecclefia Romana ufitato , an Cukus ille ( cum nulla in illss prsecendatur reprselentatio Dei) pro Idoloiatria habendus fit ; praeiertim cum exempla extent in Scripturis Sacris Imaginum Dei juflu eredarum ? Idoloiatria certe eft. Non enim a Deo erigi ilj las judum eft eo fine ut eas colerent. Neque enim Cherubinos , auc Serpentem ^£neum coluerunt Sacerdotes ; imo contra , Hezekias (2 Reg. 18. 4. ) /Eneum Serpentem confregit obeam rem , quod a populo colebatur. Diftinxit enim inter Imagines , quas fieri juffit Deus , &eas , qua? homines fuo arbitratu faciunt fibi. Ex aliis autem Scripture locis Dodores Romani hoc faltem lici-» turn e(Te volunt, Angelos vel Deum ipfum pingere: nempe ab eo,quod Deus in horto Paradifi dicitur ambulafle 5 & ab eo , quod a Iacobo vifus Cap, 4f. Be Regno *Tenebr arum* jij vifusfk Deus , vel faltem Angeh* in fcala a coeb deicendentes 3 6c afcendentes ; & a Soraniis & Vifionibus. Sed neque Deus Infinities ambulat , neque Ambulatio pingitur; 8c Viiiones & Somnia , five naturalia fint , live fupernaturalia Phantafrnata niera font. Qui an- tem Phantafma fuum pingit , nonDeum pingic , fed Jdolum. Non tamen dico univerfaliter, peccatum efle , fi quis Phantafma iuum pin- gat, led tunc tantum quando ut colat , pingic. Idem dico de Imagini- bus Angelorum atque eriam (nifi ut monumenta tantum fint) de Ima~ ginibus horninum defundorum. Quando vero Sandi hominisdefun- di , quem nunquam videruntlmaginem faciunt, ideo ut prasfumi po« teft , faciunt , ut colant , & precentur quafi audientern ; &: proinde poteiitiam plufqtiam humanam homini tribuuntj quoeeftldololatria* Gum igitiir Cultus Imaginum , tuminVeteri, turn in NovoTefta** mento vetitus lit , credendum non eft , introdudum effein Ecclefiam a Scriptuns non rede intelledis. Reftat ergo ut in Ecclefia relidus fit , dum Imagines , quas ii habebant , qui ab Idoloiatria ad Fidera Chriftianam convercebantur , non aboluerunt. Caufa autern hujus rei Imaginum 8c fimulacrorum pretium infa- numerar. Operum enimhujulmodi Domini , etficolere ea dcfierunr, retinuerunt tamen Tub praetextu Honorandi Chrijium , Virginem Ma- nam , Apoftolos aliofque Paftores Ecclefias primitive. Facile enim erat, mutatis tantum nominibus , facereutquod Simulacrum ante erat Veneris 8c Cupidinti , poftea Simulacrum efTet Sandas Virginis, 8c Filii fui Servatoris noftri • & fimiliter ex love facile erat fecerc Barmbam; & ex Mercurio, 1 * avium. Itaque Paftores , ( perambitio- Rem ) populo novo Chriftianorum placere cupientes, pauiatim 8c ipfi ad Cultum Imaginum Chrifti 8c Sandorum perdudifunt. Fuerunt ta- men poft Coyiftantinitm : Imperatores aliqui , 8c Epifcopi , 8c Conci- lia Generalia, qui Imagines tollere conati funt, fed fero. Etiam Canonizatio S antler um e reliquiis erat Ethnicifmi, non a Scri- ptutis male intelledis nata , neque Romans Ecclefias Inventum no- vum> fed confuetudo non minus antiqua, quam erat ipfa Romana Ci- vitas. Primus omnium , qui Romas Canonizatus eft , erat Romulm ; quem hlim Broculm coram Senatu juravit vidiflefe, Scconvenifle poftquam ellet mortuus , affirmantem quod in ccelo habitaret , 8c vo- careturibi Quirinm , promittentemque propitium fe Civitatifutu- ram efTe ; 8c propterea a .Senatu Deus declaratus eft. Poft ilium /«- Urn Cxfer j 8c alii quidam Imperatores Canonizati erant , 8c appel- kti Divi. . A Romanis Ethnicis etiam eft , quod Papse fibi fumferunt nomea R r Tonti- 314 ® e Regno Tenebrarum. Cap. 4f. Fomificis MaxwiL Nontamen nomen illud ante fumferunt , quam vim fuam Imperium in Italia perdiderat ,• nam Pontificatus , magna Summas Poteftatis pars erat. Auguftus&efar, cum Statum Roman am a Democratia in Monarchiam converteret, Titulos duos folos fibi ce- pit , Tribuni plebis , 8c fontificu Maximi , quibus Imperium inte- grum , turn rerum Civilium , turn Religionis , conrinebatur ; quam poteftatem etiam Imperatores , quifubiequuti funt, dum ftetit Impe- rium % retinuerunt. Quod autem Epifcopus Romanus a Conft amino Magno ,. Epifcopis ceteris pradatus fit , caufa non erat , quod IV ^rcquafi Principi Apoftolorumin cathedra Romana fuccederet , fed quia Imperii fedes erat Vrbs Romana ; ut ex eo manifeftum eft , quod cum urbs Conftantinopolis etiam Sedes Imperii facia erlet, Epifco- pus Conftantinopolitanus , de eodem honore cum Papa contentio- nem habuit. Inter Reliquias etiam Ethnicifmi t&Tomfa , five Trcceffio , in qua Imagines Cirri ft i 8c Sanclorum circumferri per urbem iolitae funt. Nam in Pompis etiam *Ethnicorum videre erat in curru quem Th en- fant 8c Vehimlum Dwum appellabant 9 fimili modo circumlata Idola fua. Quem honorem etiam lulim Cxfiir poftquam in Divos tranflatus e(Tet,& nonnulii alii Imperatores Romani obtinuerunt. Urns etiam ( inter honores divinos ) Ceuorum in Ecclefiis, introdudus eft a fimili rituEthnicorum. Etiam ab Ethnicorum Aqua Lufirali derivata eft, qua utuntur in Ecclefiis Aqua Bencditta. Item Libertas ilia Servorum., qua? permittitur diebus quibufdam ante jejunium quadragefimale , imitatio eft Romae antiquas in Satnrnalibus 5 etiam Ferantbttlatio ilia , per Parochiarum fines poft Pafcham,imitatio eft fefti,quod Romanis appellabatur Ambarvalta* Neque dubito , qutn alias Ceremonial non pauca? a gentium converfione prima, in Ecclefia reliclasfuerinc , quas tanquam Vtres veteres , Doclores Romani, vel per negiigentiam, vel ambitionem , Chriftianifmi vino novo impleverunr , quo tandem ali- quaodo dirumpentur. C A P V T X L V I De Tenebr'is ab inani philofiphia. XT Oii (Le&orJ expe&are hoc loco, contra Philofbphiam aut MX Philofbphos orationem inve&ivam. Quid ergo agis ? Diftin- guo inter Philofbphos, & non Philofbphos , 8c inter Philofbphiam Teram ? vitas humanae Magiftram fapientiflimam , humanse nature de- cus Cap. 46. De Regno T tnebrAYum* 3 1 j eus fingulare , & illam , quae jam diu pro Philofophia habita eft , fu- catara & garrularu meretriculam. Philofophia enim ( five ftudium Sa- piential ) quanta eft , Sapientia eft , id eft 3 EffeBuum ex concept is eorum cahCis , (en Gen er month us , & rurfus Generation ftm qti£ ejje poffunt 3 ex cognius Effeclibm per reRam ratiocinatiorem acquifita Scientia j quam nec Scriptura prohibet , nec hominum quuquam afpernatur. Per quam Definitionem diftinguitur Philofophia primoab Expe- rientia , & Prudentia hominum casterorumque animaiium communi, ut quae non Ratione, fed Memoria tantum comparatur. Deinde diftinguicur a Fide & Revelatione Supernaturali , qua? noti ratione acquiruntur, fed dono dantur. Philofophandi autem Origo prima, Sermoni coxva fere eft. Fuere * enim inter primorum temporum homines rudiflimos , qui Opera Dei admirati funt. Admiratio autem ad caufas quaerendas earum rerum quas admirantur ingenia excitat. Sed id quod Philofbphiam aiuit au- xitque maximeOtiumerat, quam Scho'.am Grasci vocant. Otium au- tem genuit Pax ; qua? nifi in magnis Civitatibus inveniri non foier. Itaque ProfefTores Sapientia? primi erant Gymnofbphiftae Indian, Ma- gi Perfis , & Chalda?orum & /Egyptiorum facerdotes. Grascis & po- pulis Occidentis Philofophia nondum orta erat, Poftquam autem Refpublica Athenieniium vidis Perfisflorere ccepit , tunc primum ii, qui neque domi, neque foris quicquam haberent aliud quod facerent, convenire in loca publica confabulandi gratia inceperunt , neque alii ret ( ut dicit Sandus Lucas Ad. 17. 21. ) vacabam , mfi addiccn- dum ant aud,ter;d'jm alicjitid novi. Itaque qui fibi videbantur in Philofo- phia profeciile , docere alios cceperunt, Plato in Academic, Ariftote- lesin Lyceo , aiiimStoa > quas loca, Scheie; 5c difputationes eorum Diatribe appellabantur. Ipfi autem eorum Sedatores nominibus fuls diftinguebantur. Nam qui Platonem fequuti {unt^Academicr, qui Ari- ftotelem, Feripatetici 5 & qui Zenonem, Stoici vocati funt , quas diftin- dio , una cum difFerentiis dodrinarum , permanfit ufquead tempora Servatoris noftri , & ( per totam Europam & Aiiam fere cognica ) etiam illorum temporum Philofbphos inter fe diftinxit. In Iuda?a quoque Schola? erant publics, fed in Synagogis,ubi Leges Iuda?orum pubiice explicabantur , & difputabatur : ut S'cholas Libert mcrum^ CjrenzcYHm, Alexandrinomm^ & Cilicum. Quid autem humano generi fchola? Graecorum profuere f Tlato qui- dem ipfe Philofophus & Geometra infignis erat; fed nulli id debuit Scholar. Commoda , s qua? a Phyfica & Geometria habemus hodie, Archimedt debemus, homini Scholar nullius, Schola Peripatetica quae Rr 2 cameras jx£ Be Regno Tenebrarum. Cap. 0. casteras omnes foa loquacitate fecit conticefcere , quid habet prater Dialedicas Sc Rhetorics argutias ? Cujus Phsenoraeni naturalis can- iam.(non omnibus obviam J reddidit intelligibilem ? Sed , etfiinuti- les Scholas,innocuas tamen hadenus fuerunt - 3 Philofophia ( Sedis in- ter fo ufque ad pugnam difTentientibus ) libera tamen hadenus erat 5 jurare in verba Anftotd'u nemo cogebatur , quamquamillius dogmata latius recepta erant , quam Sedarum reliquarnm. Neque Iudaeis profuere Scholae foae ; in qui bus , etfi Lex & Pro- phets affidue exponerentur , Media m ramen , quern expedabant , agnofcere prasfontem non didicerunt. Ad ludaeos tamen , quibus pro omni Philofophia erat Teftamenti Veceris Scriptura, facra Grascorum Dodrinae non pertigerunt. In maximo autem honore apud Graecos erat Philofophia Graeca , prasfertim Ariftotelica tempore Ecclefias primitive, quandoad Fidem Chrffianam magno numero quotidie Gvxcl accedebant $ etiam inter illos Philofophi , fed hi Fidem ita amplexi font , ut tamen Magiftro- mm foorum dogmata ( femicodi Chriftiani ) non deferuerint , fed qux cum dodrina Chrjftiana quocunque modo conciliare potuerunt, retinuere* Atque hasc Sedarum ( Grasce Harejmm ) in Ecciefia Chrifti origo prima fait ; diflentientibus fcilicet inter fe Paftoribus iilis Prof- elytis de Natura Chrifti , quern Deum efle per miracula oitenderant Apoftoli. A'ttamenquia ex Princip'iis Philofophiae fuss demonftrari pofle non videbatur , non crediderunt verum efle. Ita alii Vdenti- mm quendam foquati , Hiftoriam generationis Chrifti totam conver-. rerun t in Allegoriam ; cui fe oppofuit ex Orthodoxis Irengus, Poft hunc Allies , aliique Chnftmn verum hominem efle negaverunt, Phantafma fine corpore eile affirmances j contra quos difputavit Icr- tttlltmm, eo praecipue argumento, quod hccyporeum Nihil eft. Alii qui vocabantur Amhropomorphit& Deo corpus orgahicum tribuerunt. Alii ChriUum non totum, fed Dei partem eile voluerunt. Ihteiea in Syno- disfois Epifcopi Presbyteriquc Dodrinas has novas examinaverunt 5 &quas.damnaverunc , Harefes ; quas confirmaverunt Fidem Catholi-^ cam vocaverunt ; & tunc primum inter Cathplicos Sc Hsereticos di- ftindumeft. Orta deinde eft Ami RxitGs, negant is ChriHwn efle Deum 5 quae Niceni Concilii convocandi caufa erat. Synodus autem ilia non modo Arrianarn , fed etiam omnes prae- teriti temporis a ChriBo nato Hasrefes condemnavit , Fidem Ortho- doxam Symbolo quod Nicenum dicitur , breviter compledens ex Scripturis ipfis , nulla omnino Philofophia Gvxcx habita ratione nernpe ChriHum Deum verum ejfe , 6c 0mm Dei gentium 7 ej.ufdem cum " Deo Cap. 46+ T>£ Regno Te&ebrarum* 317 Deo fab flam , quam Fidem confirmarunt etiam tria iequentia Con- cilia generalia , addita Sententia de Fide in Spiritum fandum. Etiam Haereiin Afr icanorum lub Cypriano ortam , de Rebaptizatione eo- rurn, qui ad Ethnicifmum redierant , condemnaverunt , & Symbo- lo Articulum ilium addiderunt Credo mum Baftifina mremifjwnemfec* cAtorttm. ' Arque haec , Nicenas Synodo ex Scripturis Sacris agnita, (Philolophia Erhoica nondura advocate ) placuere & confirmata erant. Non enim Philofophi eranteo tempore pars Patrum major. Sed in Niceni Symbol] expofkiombus ) nemo enim fere Dodo- rum Ecclebae, abeo Concilio in quingentos annos erat , cujus Scri- pta extant , qui in Svmbolum illud. Expoikionem aliquam non edide- ik ) non habita eft de iententia Scripturarum tanta foilicitudo. Ubi enim in Scriprura Saera , aut in ipfo Symbolo Niceno invenitur, id quod in Symbolo dicitur Athanafiii , ita Dewn & JJominem efje Vnftm Cioriflam.cjHemadfnodHm Anima Rationale & Caro efl Vmts homo I Con- ftitutio hominis ex Carne 5c Anima nunquam ; pro Myfterio habeba- turjied Chriftfti in Carte Myfterium maximum eft. Quod homo fit Ani- ma fua, aut Corpus fuumieorfim , nemo dick ; de Chnfro utrumque rede dicitur quod eft Homo, & quod eft Deus. Ubi legitur in Scripturis hominem Chriftianum , nil] comparatione hac Incarna- tionis , cum Anima & Carne hominis contentus fit , damnandum e(Te ? Vbi legitur in Scripturis Sacris 3 aut in Symbolo Niceno , tres efTe Hypoflafes , id eft , tres Subftantm , id eft , tres Decs , aut aliud quod tantundem valet? Silegatur, cur ea voce Ecclefia Latina re- cufavit uti ? Cur excu r at Graecos Auguftinus , ab eo quod vocem commodiorem non habuere ? Verum quidem eft Vocabulum in lin- gua Grsca nullum efle quod refpondeat Perfwte Vocabulo Latino- rum. NecelTe tamen non erat , ut Vocabulo Hypoftafis uterentur, cum necelle non effet ut myfterium explicaretur. Deinde , quod eft in Symbolo Athanafii Filim eft ex Fttre file , illud folo in Symbolo Ni- ceno non eft; & praeterea dicitur (Matth. 1,20, ) quod in Virgine Maria gemtura eft , ex Spirita §an:io eft. Sed dicet ibrtaiTe aliquis ge- nerationem aeternam differre a generatione iila , quae fada eft in utero Virgin} s. Vbi autem Scriptura Sacra , aut Synodus , itadiftm- guit? Nonne Deus erat Filius ex eo , quod Virgo ilium ex Spiritu Sando , id eft ,ex Deo conceperat ? Imo Deus ab aeternoerat, etfi nondum Carnem induiflet. Nam de eo quod ab as tern o decrererat, cui omnia funt prasfentia ; loquitur Deus faspenumero tanquam de praslente. Vhbmn Det , nempe Chripm prcmtjfa , a principio , & ab seterno erat 3 Verba tamen ilia , quas faciunt adum promittendi R r 3 non 3 i 8 Regno Tenebrarum, Cap. 4^, "on erant Deus , nec Subftantia , fed Fox. Per Filiura Dei fatta fmt fecula j ( Heb. 1,2.^ fed non peralium Deum ea fecit Deus. Per Verbum Dei fafta (tint omnia , qn monologia GrascorumTn Ecclefia ( utdixi) relida eft : 8c Superfti- tio ilia , quam £etari£cu[AQvleu> vocant Graeci-, five rnetum Phantafma- tum. Inde Exorcifmorum ufus ortus eft , 8c Sigoi Crucis,& Aqua? Benedicts., quibus Excantarentur aut abigerentur : deinde nataeft opinio de Subftantiis Incorporeis , id eft nullam habentibus omnino magnitudinem , 8c quod Deus ipfe optimus maximus magnitudinem non haberet , quanquam neque Substantia Incorporea , neque Subfiamia Immaterialis in Scriptura fac^ inveniatur. Item quod Animaeft tota intoto,& tota in qualibet parte corporis. Ex eodem forite orta eft Dodri- na totade Purgatorio,&; de Apparitione nodurna Animarum,& Le- genda Miracuiorum,<5c qtiaeftioaes de Animabus Reproborum ? ubi, 8c Cap. 46. Be Regno Tenehrarum* 311 & (cumfint impatibiles) quomodo puniuntur ; aliaque multaquas non reperiuntur in Scriptura Sacra. Quod Corpus idem in plimbus fimul loci's 3 8c plura corpora in eodem fimul loco eile dicunt , neque Anftotelu , neque Philolbphi , neque hominis cujufque fani eft , putare. Sed dici expediebat ad iuftentandam PraefentiamRealem Carnis Chnjii in omni Pane con- fecrato. Quod Volendi caufa fit Voluntas^ id eft , Porentia caufa Adus, Ari- ftotelicum eft, 8c receptum a Scholafticis 5 nimirum ut Dominio Dei in Voluntatem humanam fublato , liberum ftatueretur Arbitrium hominis. Prasterea, quas in Phyficis rerum caufas reddiderunt abfurdas ; ut , quod defcenfionis Graviam caufa fit Gravitas ; Gravitatis autem caufam efle , quod ad centrum Terrse venire confervationis fux cau- fa appetant. Quod idem corpus ( nihil addito neque adempto ) mo- do majus modo minus fit j fcilicet per Condenfationem 8c Rarefa- dionem. Quod anima creatur mfundendo 8c infunditur creando j quan- quam Scriptura dicat omnia creata efle per Verbum Dei. Quod pro Caufis afiignant Qualitates occult as , Sympathiam , Antipathiam, Antiperiftafin , Qualitates Specified*, item Cafum&ve Fortunam , id -eft, fuam ipfbrum ignorantiam ; fublata enim Ignorantia , quid eft aut For tuna aut Qualitai occulta ? Quodomnis turn Senfio , turn Intelle- ct© fit per motum quendam fpecierum. Quid eft Species? Species eft ( ut Iciunt omnes , qui Latine iciunt ) Forma rei afpeclu co.gnita , conftans ex Figura 8c Colore; quaiis eft Species faciei humans quam Vultum 8c Afpectum dicimus. Species ergo five Vultus rerum aut intromitti dicunt in oculos , 8c fic videri , aut Species quafdam leu V T ukus rerum emitti ad obje&um , 8c fic videri objedum. Nondum enim inter Scholafticcs confenfum eft , an extramtttendo an intromtt- t-endo Species, fiatViiio. Etiam Audire, Olfacere , Guftare , In- telligere per Species dicunt , per Aures , Nares , 8c Crgana Intel- lects tranfeuntes. Quod /Eternitas non fit Temporis fine Fine aut Principiofucceffio , fed Nunc flans , id eft , idem nunc nobis elTe, quod erat nunc Adamo , id eft , inter nunc 8c tunc nullam efie dirte- rentiam. Haec ( inquam ) quia non mifcentur ( quod fciam ) cum do- carina Fidei Chriftiana , fed Refponfa funt , tantum Phyfica , eo fine data , ne non videretur Sapientia omnis pendere ab ore Sacerclotis , praetereunda cenfui. Quod negato Libero Arbitrio fequi dicant , Deum elTe Peccati Authorem , nec debere ideo Peccatorem puniri , concedant tamen S f Rerum 512 De Regno Tenebrarum. 3 2. | bus , Sc Religione , fuo quifque arbitrio ftatuebat. Hinc initiura erat rnali noftri. Nam Sc Prasdicatorum magna pars , qui de dodri- taa fua egregie fentiebantj Sc alii Ledione Polincas Gfxcx Sc Latinav videbantur fibi magni Politici 5 alteri quia in EccT eiia , alteri quia in Statu , pro ambitionefua res non procedebant , Bell urn civile ac- cenderunt ; in quo Bello muki Civium Myriades occiii fun?, Sc Res indigna morre trucidatus. Tanti conftitk didiciffe Eloquentiam Philofophiamque Grscara Sc Latinam 5 nifi-autem Praedicatores populum , Sc Vniverfirates noftrarPrasdicatores iplbs melius doceant , forte Iterum ad Irojam n?agnui mittetur Achilles • C A P V T X L V I I. De Jguibus $u&(luifuerunt ante dicl.& Tenebra. DE Prstore quodam Romano Caffio , honorifice loquitur alias- bi Marcus Cicero , quod in Criminibus cognofcendis , ubi Te- ftimonium non eratfatis plenum, Acculatorem interrogate folitus fit , Cui bono fecit Reus ? id eft , quod lucrum , quam Porentiam, autquam aliam rem cupitam , inde obtinuerit aut conferva ?erit aut expedaverit. Sentiebat enim homo prudens Malum gratis effe nemi- nem , fed unumquemque facere, qua? volensfacit propter aliquod Bonumfibi. Nam inter Prasfumpta nullum majus eft , nequequod Authorem Criminisita manifeftearguat,ut a Crimine Vtilitas. Itaque Authores dodrinarum quas Chriftianarum Civitatum tranquillitatem jam diu turbaverunt,eodem illo Criterio, Cm bono, invefligabimus. Poft refurreclionem Servatoris noftri ., cum jamjam afcenfurus ef- fet in ccelum , rogaverunt ilium Apoftoli dicentes , Domine , wum hoc tempore refthues regnum Ifraeli ? Dixtt autem ad illos , Non eft veftrum nofje tern for a , five opportunities quas Hater m fua ipfius Authoritate ft a- tuit. Qui Regnum Dei reftitutum dicunt,tunc cum Chriflus a mourns refurrexit, Cui bono dodrinam hanc dodrinae ill i adeo repugnan- tem, turn Ecclefia Romana,tum nonnulli alii vulgo decent ? Regnum Dei inftitutum erat in Iudseis a Deo iplb. In eo Poteftatem in Terra fummam habebat po&Mofem Aaron , Sc poft Aaronem casteri Sacer- dotes fummi , fuo quifque tempore. Iam quoniam regnum illud a Chriffe reftituendum erat , fequebatur , ut in reftituto Rex eflet Chri- ftus. Itaque Afcendente thrift 0 in ccelum fequebatur ut alicui , regni fui adminiftrationem in terra relinqueret,vel Homini vel Ccetui. Ma- S f 2 nifeftum 3 2,4 t>e Regno Tenebrarufft. Cap. 47; Bife&um ergo eft ilium , qui adminiftrationem banc obtineret , ean- dem habiturum efle quam habuerant Sacerdotes Summi Aaron Sc cSuccefTores ejus in populo Ifraelitico , id eft , Poteftatem Regiam & Summam. Atque hoc bonum iliud eft, propter quod dodrina ilia Eccieiiae Romanas inventa eft 5 bonum quo nullum in terris majus efle dicitur. Tenebrofam ergo hanc dodrinam primi infuderunt Ecclefe Fontifices Romani , qua docerentur Cives Chriftiani , quoties inter Reges Sc Papam oriretur controverfia, negledis fuorum Regum Im- peratis , Papas obedire. Quod iidem doceant Fapam in Articulis Tidei defimendh nonpojfe et« rare , eodem tendit. Quod Epifcopus Romanus fblus Poteftatem foam lureDivino im- mediato exerceat , caeteri lureabillo derivato , eodem tendit. Eo- dem etiam tendit quod Clericorum , Monachorum , & Fratrum in omni loco a poems Legum Givilium eximantur. Ex ea Jem dodrina , nimirum quod Sacerdotes fint eodem lure quo Aaron , pofcunt fibi Sc Levitis fuis in Civitatibus Chriftianis lureDi* vino Decimas. Quod Matnmonium Sacramentum elle dicant , eo tendit, ut Indi- ces fint in quasftione de Matrimonio legitime 3 Sc per confequens de Succeffioue ad Regna hereditaria. A Confeflione Auricular! Confilia Regum Sc Magnatom explorare poflunt , Sc aliquando explorant. A Canonizationeeorum hominum , quorum opera in Poteftatefua augenda vel conlervanda egregia uft funt,animos imperitorum Cfari- ftianorum in Reges fuos ufque ad necem aliquando acuunt. Per dodrinam Purgatorii & luftiticationis per Opera externa , §€ Indulgentiarum,Clcrici, id eft, Pontificis Romani fubditi fumptu Re- gum nutriuntur. Per Exorcifmos & caeteram Dasmonologiam populos terrent. Poftremo, per dodrinas humanas,Metaphylkam, Ethicam Sc Po- liticam AriflotelU y per diftindiones frivolas, Sermonem obfeurum, Sc voces barbaras , tenebras jam indudas reddunt fpiffiores , Sc ipfis Principibus quando volunt palpabiles. Palparunt autem primi Ger- mani r deinde Angli. Poftquam enim communiter creditum eflet , eandem efle Potefta- tem Papae in populo Chriftiano , quam habuerunt Aaron Sc caeteri Sacerdotes Summi in populo Ifraelitico , Ambitio de Fundionibus Ecclefiafticis ( praecipue de Papatu ) obtinendis , Sc eorum qui obti- nuerunt Faftus , eoufque paulatim crevit ? Sc conipicuus fadus eft^ Gap.47* De Regno T enebrarum. %if ut omnem fere fui reverentiam veram 6c Paftorali Fundione debitam perdiderint. Nam a quo tempore Epifcopus Romanus pro Epifcopo Univerfa* K habitus efTet jHierarchia Romana non inepte comparari poterat Fa- bula? , qua? in Anglia inter Mulieres vetulas , pueros, & viros ex ple^ be rudiores pervagabatur , de Lemwtbus 5 id eft , de Vmbris five Spe- dris , & nodurniseorumfacinoribus. Gogitantibus enim Dominii tanti Ecclefiaftici originem,quid aliud videri potuit Papatus nifi Imperii illius Romani ingentis , ingens fpe- drum, Sepulchro Imperii defundi coronatum infidens ? Etiam Sermo quo utuntur in Cultu Dei publico , qui nullius tunc Gentis proprius erat, quid aliud erat , quara lingua? Latinas veteris Imago ? Lemmes per omnes Gentes unicum & univerfalem habuifie dicun- tur Regem , cui nomen dederunt ( ex hiftoria fida de geftis Hugonis Burdegalenfis ) Oberonem. Ecclefiaftici etiam cujufcunque Civitatis Gives funt , unum & univerfalem Regem agnofcunt Papam Roma- num; Lemmes Spiritus funt • Ecclefiaftici etiam appellant fefe Spiritua- les. Lemmes , Tenebras, Sohtudines, Sepulchretaincolunt. Similiter Ecclefiaftici, in Obfcuritate Dodrinarum 3 in Monafteriis, Ecclefiis, & Ccemiteriis ambulabant. Ecclefiaftici virtute Aquae Benedida? in quocunque loco pofuiflent Ecclefiasfuas,locum ilium fecerunt ut efTet Frbs,id eftjmperii Sedes. Ita quoque in fabula eft habuifle Lemures Caftella fua quaedam Incan- tata , & Spiritus quofdam Gigameos qui in Regionibus circumvi- cinis domi nabantur. Lemures , fi quid mali feciflent , comprehendi <5c fifti ad Tribunalia Civiiia non potuerunt. Ita -etiam Ecclefiaftici criminum Rei a Tribu- nalibus Civiiibus exempti evanefcebant. Ecclefiaftici per Incantationes quafdam, ex Metaphyficis & Mira* culis confedas 5 ufum Rationis naturalis Adolefcentibus adimere con- fueverunt, eofine, utjuffisfuis caeci obtemperarent. Ita etiam di- cuntur in Fabula Lemmes, Pueris excunabulis fublatis , alios iilorum vice fupponere , Fatuos quidem , fed promptos ad nequitiam, In qua OfHcina five Operatorio Incantamenta fua conficiunt Le~ mures non eft didum in Fabula. Ecclefiafticis autem Operatoria fue- runt , quas ipfi fua Authoritate fibi erexerunt Vniverfitates. Lemmes quoties alicui irafcerentur , mirtere dicebantur ex fuo n ti- me ro aliquem qui ilium fuggillaret. Ecclefiaftici item fi Civitati vel Sf 3 Regi l%6 Be Regno Tenehrarum. Cap. 47, Regi alicui iuccenferent , fubditos ftios Superftitiofbs , &Incantatoi immittebantqui Seditione ilium fuggillarent , etiam aliquando Prin- €ipes faciebant ut alter fuggillaret alterum. Neque Lemures , neque Clerici uxores ducunt. Ecclefiaftici de Decimis , 8c Imperitorum hominum quibus terror! funt Donationibus Cremorem terras accipiunt ; quemadmodum in fa- bula dicuntur Lemures Cremorem Ladis Hgurire. In Regno Lemur am , qualis (it Moneta , non reperitur in Hiftoria; Ecdefiaiticorum autem Moneta quam accipiunt , eadem quidem eft cum Moneta Laicorum - } fed quam fblvunt , Camnimiones } Indulges six , 8c Mfjpe funt. Lemures , praeterquam in metu , 8c Phantafia hominum Imperito- rum exiftentiam nuliam habent. Sic quoque Poteftas Papae Spiritua- ls , ( extra fuum ipfius Dominium Temporale ) in folo metu confiftic Excommunicationum. Neque ergo Henrico 8, & Reginae Elizabeths Poteftatem illam ex Anglia ejicere difficile erat. Ejecli autem , 8c per Miffiones Papales, Chins , lapanas , 8c Indian loca arida peragrantes, quis fcit an non re- ditu ri fint Spiritus illi , vel alii numero plures , 8c pejores? Non enim Romani loli funt , qui ad Ecclefis afpirant regimen , prastendentes jus Divinum. Tra&atum hune de Poteftate Civili 8c Ecclefiaftica ad flnem jam perdu&um cum recognofcerem , nihil in eo inveni neque contra Sen- ium Scripturae Sacrae , neque contra Leges Patriae mes Civiles , aut Ecclefiafticas. Nam qui potui? cum totius Open's fcopus efiet unicus, ut demonftrarem , praetextum nullum elTe pofle , quo Legum viola- tio excufari poflit. A fententiis autem Theologorum fingularium mult is in locis abiuTe me confiteor. Si cordibus fcripfifTem ( inftar Tabularum rafarum ) puris, brevior efle potuifTem. SufTecifient enim ea pauca } qua? fequuntur,- Homines fine Lege , propter jus omnium in omnia, rnutuis caedibus fe ipfbs interimere. Leges fine Poenis, 8c Poenas fine Poteftate Summa inuti- les efie. Poteftatem fine Armis 8c Opibus in unius Perfbns manum collatis , Vocem in e ram neque ad Pacem,nequead Defenfionem Ci- viura , momenti ullius effe ; 8c proinde , Cives omnes , fui ( non Im- perantium ) boni causa ad Rempublicam opibus (uis tuendam 8c con- .tirmandam , quantum poflunt , obligari ; idque arbitrio illius cui Summam dederint Poteftatern. Qua? Summa eft partis prims 8c ie- cunds. Deinde , Quoniam in Scripturis facris (quarum Le&ionem ficclefia noftra omnibus 8c permifit & commendavit ) Vita aeterna 8c falus Cap. 47 Be Regno 1 enebrarum,- 3 27 falus fingulorum conrinetur ; & unufquifque periculo anima? pro- pria illas legit Sc fibimet ipfi interpretatur ; Sc propterea sequum eft, ut Confcientiaeeorum non pluribus Fidei Articulis onerentur , quam qui funt ad Saiutem neceflani , Articulos illos , quinam fint , in parte tertia explicavi. Poftremo in quarta parte, ne populus a falfis Doelo- ribus feducerentur , confilia ambitiofa Sc aftuta Adverlariorum Eccle- fiae Angiicanae patefeci. Hsec , inquam , ingeniis Candidis fufTecif" Tent. Sed cum doclrinis contrariis hominum animcs jam dudum fcri- billatos effefcirem , omnia fufius explicanda efle exiftimaW , & ex- plicui ( fed Sermone Anglico ) quantum potui, eo tempore, quo Bel- lum Civile de Difciplina Ecciefiaftica natum in Scotia , per Angliam etiam 6c Hiberniam ferociffime gerebatur, quando non Epifcopis taotum , fed etiam Rege , Lege , Religione & Honeftate fublatis , Perfidia, Csedes , fcediffima fcelera omnia, fed larvata dominabantur; adeo ut fi quis ex mundi partibus remotioribus hue appulfus , eorum qua* tunc perpetrabantur flagitiorum fpeclator fuinQt , Iuftitias Divi- ne fenfum in his locis nullum omnino tunc fuifle, pro certo habuiflet. Dodrina ergo hxc mea parum tunc profuic , parum inquam , fed ta- men aliquid. Sperabam autem Bello extindo profuturam elTe magis, Vicerunt Democratici , Sc Demccratiam confiituerunt 5 fed eandem (tantorum fuorum fcelerum mercedem ) fubito amiferunt. Angliam Scotiam , Hiberniam unus Tyrannus occupavic , & prudentiam eo- rum Democraticam tarn Laicorum quam Ecclefiafticorum confuta- vit. Populus Belio fatigatus ipfos contemplit , non minus quam ante admiratuseft. Reftituto denique Rege legitimo , Veniam petierunt (id eft ftultitiam fuam agnoverunt. ) Venia data eft , idque ( ne fcele- ribus fuis a bonis diftinguerentar ) per Amneftiam univerfaiem. Quis credac Prmcipiailla Seditiofa non jamdeleta eile omnia , aut, praster Democraticos efle quemquam , qui dodrinam tarn Paci.ficam quam h&c eft abolitam efTe cupiat ? Quod neaccidat, eandem Latine extare voiui. Video enim diiTenfiones hominum de Opinionibus Sc praeftantia ingenii tolli armis non poile. Mala hujufmodi , quo modo nata , eodem extinguenda funt. Animi Civium a Politics , Sc Philo- lophias Ethnicas Scriptoribus infedi paulatim. fuerant. Itaqueatra- mentum illud Democraticnm , prasdicando , fenbendo , difputando eluendum eft.Id qui aliter fieri pofEt,nifiab Vniverfitatibus,non intel- ligo. Quantam ergo operam olim Poteftati Pontificis prseftiterunt, tantam pofthac impendant Poteftati Regise vindicandse. Omnes interea operam demus , ne per difcordias inteftinas nos opprimi ab externo hofte patiamur univerfbs. APPEN- P P E N D I X A D LEV I A T H A N. C A P V T I. De Symholo T^kem. g|$|l Xplica mihi quasfo Symbolum Nicenum , non dicoj WjSm ut res ipfes animo comprehendam , fed ut verba Fi« SJ|p| dei ita intelligam ut confentanea font Scripturis Sa- ^^H ciis, & primo ha?c verba [ Credo inunum Deurn %5&&!mM Patrem Omnipotentem Fa&orem Cceli & Terrae , atque vifibilium omnium 8c invifibilium. ] Et primo quid eft illud, Credo in , vel Grascum m^iuca hq > Nam apud authores Graecos noa meminime alibi illam phrafin reperMe. Lego Credo alicui Tnsivu qw); Credo ua efle , vel -msivca out cag etvey. B. Propria eft ilia vox confentientium in articulos. Nam praepo- fitio «$■ figntficat inter alia hdlenm , ut quando dicitur ths-suw \ih nvcn&t &cc. li pro 0gov 8cc. ponetur rSid, idem eflet quod credo hue ufaae five ba&ems* Signilicat ergo praepofitio ut determination nem arciculorum credendorum, nempe quoufque cum Concilio con- lentiunt fubfcriptores. Mirum igitur videri non debet, fi extra con- feflionem Fidei phrafim illam non legifti. Eadem enim eft ac fi te credere diceres : Deum efTe , eundemque Vnum efTe , Patrem efTe , Omnipotentem efle , 8c fie de ceteris. Legitur etiam credo in Euan- gelio , id eft credo Euangelio , id eft prasdicatoribus Euangelii; fed ibi Graecum non eft kg , led I v. A. Deus eft Pater , Deus eft Omnipotens &c. funt ( ut loquun- tur Diale&ici ) propofitiones. Habent enim fua Subjec~ta 8c Pradi- cata , & aperte in illis Deo nomen aliquod attribuitur , fed in afiir- matione hac Dens eft , qnod nomen Deo attributum fit , non in- telligo. Non enim puto dici pofle , quod Deus eft , eft , 8c fruftra dicitur, Deus eft Deus. jS. Cum dicitur Dem eft, vox eft eft verbum Subftantiale, includens mm copulam turn praedicatum , turn apud Gr&cos turn apud JLatinos # 3*8 A Cap. i. appendix ad Leviathan* \ 32^. Itaque illud Dens ^fignificat idem quod Deus exiftit, id eft ( refoiuto verbo fubftantiva ) Deus eft ens , five 0 «v, id eft reale aliquid, non me- rum Phantafrna , quale eft , quod vocatur Spe&rom , vel quales cole- bantur agencibus Dasmones,&: ab Apoftolo S. Paulo dicuntur Nihil. A. Memini quidem ab Apoftolo Idola vocari Nihil , non autem Das-monia fie vocari. Bk Putafne tu Simulachra aurea , eburnea , lignea , & non potius Dasmonia, quag fubiliis colebantur, vocata effe Nihil? Prasterea Idolum proprie eft Phantafrna, nimirum Idea,Imago rei,non res ipfij ad quas Ideas Simulachra fua faciebant Graeci. Nam Deorum fuorum Ideas five Imagines raro fumpferunt a Simulachris.Diftinguitur etiam Beus per vocem lllam Ens , a nominibus. Aliud enim eft res homo 5 aliud nomen homo. Prasterea fciendum eft, quod voxeft,ut ufurpatura Latinis , & Grascis ad copuiam in propofirionibus , Hebrasis omninb ignota erat. Itaque utebantur Temper verbo iubftantivo, & vice copu- las in omni atfirmatione ad fignificandam (quam diaiedici vocant) Prasdicationem, nomen nomim folummodo adjungebant. Latinis au- tera & Grascis copula eft , non eft Verbum , led Conjunction 6c ut & fignificat nomina , inter quas interponitur efle nomina diverfarum re- rum , ita conjundio eft, fignificat nomina inter quas interponitur efle nomina rei ejufdem. Itaque ea nomina quas a copula eft derivantur 5 ut: effentia, mitds, efle, Hebrasi habere non potuerunt, nec illis asquivalen- tia. Latine dicitur Terra erat vacua j Hebraice Jena exiftens vacua^ ubi ab homine Latino non audiebatur erat , fed [ erat ] aliquid exiftens, A. Quid credendum eft per vocem hanc [ Creator ] ? Anne Mun- dum hunc e nihilo fadum efTe ? B. Certe ex nihilo,- non ut Ariftoteles ex materia prasexiftente. Exprefse enim didum eft in Scripturis Sacris , omnia fa da efTe ex ni- hilo. Etiam Ariftoteles, qui Mundum dicit efTe /Eternum, fibimetipfi contradicit. Materia enim non dicitur , nifi de qua aliquid fadum eft. Symbolum ergo hoc dicit , Deum fadorem efle omnium rerum ex nihilo \ & , quod fequitur , fua vi habet ut exiftat , non ab alio : & proinde etiam exiftit ab asterno : & quia non fuit , qui DeodeoHc ut exifteret , nihil etiam erit quod ipfum feeiet non exiftere. Eft ergo Deus ab asterno & in asternum. Quas vero creata funt , non funt ab asterno , quia creata ; in asternum autem erunt , qua forma & fpecie vultDeus : nam caelum & terra renovabuntur. & quanquam mun- dus conrlagrabit , non tamen annihilabitur , fed permanebunt entia , Realia. Deus autem qui neque ab alio , neque a fe fadus eft, non po- $eft mutari neque Metamorphofem pati \ neque a fe , neque ab alio , T c fed 330 Appendix dd Leviathan. Cap. i . led eft Immutabilis 6c ( fine mixtione ilia Ariftoteltca ) Simpliciffi- mus. Quae omnia attributa Simplex , Immutabilis , j£ternus , ficut ex verbis Symboli deducuntur , ita de Deo in Scripturis Sacris ex- preffis verbis praedicantur. A* [ Et in unum Dominum lefum Chriftum Filium Dei unigeni- tum. J Cur neceffe erat dicere Vnigeniwm ? B. Quia erant eo tempore Haeretici , qui docebant Chriftum non efle Filium Dei genitum , fed adoptivum 5 alii etiam erant , qui doce- bant Chriftum non alio fenfii in Scripturis Sacris vocari Filium Dei , quam quo fideles onanes ita appellantur. Cum tamen in Scripturis Sa- cris exprefse 8c paffim dicitur turn genitus , turn Deus a Patre natus ante omnia fecula , 8c propterea credi debet Chriftum efle Deum de Deo , Lumen de Lumine, verum Deum de vero Deo 5 genitum non factum. A. Quasnam eft differentia inter genitum 8cfaBum t B. Per faff urn intdligitxius faftttm a Deot* nihilo , ideftCV&tf#- ttam. Quanquam enim animalia dicantur 8c creata 8c genita , quan- do dicunturcreata , intelligiturillud cum relatione ad Deum crea- torem , qui in omni genere primum marem 8c foeminam creavit ex creata terra. Sed quando dicitur animal efle genitum naturali modo intelligi debet , cum relatione ad prima creata in materiam ; at quan- do dicitur Chriftum efle genitum , inteliigitur genitum ab ipfo Deo Patre de materia Virginis. A. Quid eft [ Lumen de Lumine ] ? Lumen enim , ut mihi vide- tur , Phantafma eft , non res exiftens. Exempli caufa , fi inter oculum 3c candelam vitrum ftatuas cujus fuperficies ex multis planis conftac certo modo difpofitis , multse tibi videbuntur candela?. Scimus ta- men unicam ibi efle veram candelam , 8c proinde caeteras omnes me- ra efle Phantafmata , Idola , hoc eft , ut dicit Sanclus Paulus , Nihil. Neque tamen earum una verior eft candela , quam reliqua? quatenus apparent ; fed vera candela , quas principio pofitaerat , candelarum apparentium tantum nulla eft , fed res ipfa , eandemque caufa illarum omnium imaginum , 8c propterea ab Ariftotele diftinguitur a Phan- tafmate per vocem hjrpoftafts , quafi fub imagine ftaret res ipfa laritansj quam Grascam vocem Latiniad fyllabam verterunt (ubfiantiam. Et fie diftinguunt turn Grasci turn Latini rem veram in fe fubfiftentem 3 a Phantafmate , quas videtur fubfiftere , nec fubfiftit , neque eft ens, Nonne hasc eft vera diftinclio inter rem ipfam 8c fuam apparea- tiam ? B. Ita eft, Sed Patres Ecclefise illis temporibus , turn ante turn poft Cap. i. Appendix ad leviathan, ^ t poft Concilium Nicenum in fcriptis fais vocem Hypoftafis videntur alio modo interpretari , myfterium Trinitatis Chriftianis omnibus intelligibile reddere cupientes 3 Sc illud optime fieri pofle exiftima- bant per fimilitudinem ignis , luminis , Sc caloris, qua? tria unum elTe putavernnt , Sc ignem quidem ad Patrem , lumen ad Filium , Sc ca« lorem ad Spiritum Sanclum retulerunt. In qua fimilicudin& congrui- tas efiet fortaffe accurata , nifi quod ignis , fplendor , & calor , fub= ftantias nec fint , nec ipfis Patribus eiTe vifae fint , prasfertim Ariftote- licis , nifi forte ipfe ignis ponatur pro ignico. Homo enim & ignem, &c lumen, &calorem extinguit quotieslibet ; fed ut Agens tarn in- firm um quam eft homo , creaturara veram fubftantialem a Deo om- nipotence creatam extinguere poffit , & in nihilum redigere , nec ju- bemur credere, nec credibile eft. Itaque quoties comparationem illam adducebant in fcriptis propriis Patres ip£i , adjecerunt conti~ nuo , non earn itaaccipiendam , quad efiet myfterii tanti idonea ex- plicatio ; fed ut , qua nullam potuere invenire meliorem ; omnes enim in eo confenferunt incomprehenfibiiem eiTe naturam Dei , Sc Trinitatis , Sc Angelorum , & ( ut addit Athanafius ) animas ra« tionalis. A* Mihi quidem non re&e videntur voluilTe myfterium illud ex« plicare. Quid enim aliud eft myfterium explicarequam deftruere , fi- ve ex myfterio facere non myfterium t Fides enim converfa in Scien- tiam interit , manentibus fola Spe Sc Charitate. B. Lumen ergo deLumine in Symbolo ponitur, tantum pro ad- jutorioFidei ceteris articulis adhibenda?. A. Sequitur deinceps articulus ille magnus,qui in Ecclefiam anti- quam tot turbas intulit , exilia Sc homicidia [ Confahftammlem Tatri 3 per quern omnia fafta funt. ] B. Et quidem veriffimus eft, verbis apertis declaratus a S. Xohanne cap. r : In principio erat Verbum, & Verbum erat apud Veum 7 & Verbum erat Dew. Et omnia per ipfumfatta funt. A* Quid intellexerunt Patres per Verbum ? B. Filium Dei naturalem , five genitum a Deo 5 a principio , id eK ab aeterno. A. Numquid eo loco Verbum fignificat vocem aliquam, at fonura \ Deo prolatum ? J5. Abfit , Patres id paffim negant. A. Quid ergo ? Vocem internam , quale eft Dei Deere turn aerer* num de condendo mundo & redimendo homine ? B. Nefeio % faac de re quid fenferint Patres , fed puto illos alfter Tt % fenfifTe^ jja appendix ad Leviathan. Cap. r fenfiffe, ne nimium accederent ad dodrinam Stoicorum, quorum ( apud Graecos ) 5 & ( apud Latinos ) Fatum idem figni- ficat quod Decretum sternum. A. Quid ergo inquarn intelligitur per Verbum apud Patres ? J$. Nefcio , nifi quod in lingua Sacra Verbnm faepe accipiatur pro ipfa re quae Decreta eft , vel promiffa. Legitur enim faspe in veteri Teftamento pro faBum eft quod Deus promifit , faBum eft Verbum Dei quod locutm eft,. Ego vero nemini Scripturam Sacram praeterquam mihi interpretari loleo. Verumtamen fi locus S. Iohannis ita intelli- gendus ik-^nihil circa myfterium incarnationis quaerere amplius vel- lem. Nam fi Verbum hoc loco fit illud ipfum , quod decreverat Deus vent li rum in mundum ad noftram redemptionem , & quod promi- ferat Deus in Paradilb , Verbum illud non eft mera vox , fed vera res, eadem cum Cbrifto. Quomodo autem FaBm homo eft , inquirere non eft meum. Sufficit mi hi quod Redemptor meus fadus eft. Quid enim ? Si credam creafle terram 8c cetera omnia ex nihilo, 8c homi- nem ex terra , non credam potuifle naturam a flu me re humanam , nifi fciam quo modo ? A. [ Qui propter nos homines & no fir am frlmem defcendit de coelo ; & Incur natus eftde Spiritu Santlo ex Maria Vtrgine, & homofaBm eft , cru- ciftxm etiam pro nobis fub Tomio THato ; pajjus & [epukweft. ] Duas hie funtdirflcultates , quarum prima eft, quod didum fit unde defcen- dit , nempe de coelo: non autem didum eft quoufque defcendit. Scio in Symbolo Apoftolorum elTe , defcendit ad inferos. Sed verba illo locum non definiuntj quia homines etiam refpedu coelicolarum proprie dicuntur Inferi. Etiam in Scripturis , locus ubi holies Ec- clefiae dicuntur futuri varie vocatur : quandoque Gehenna , aliq'uan- do Tenebras externa? , id eft extra Ecclefiam Dei 5 propter lucem Ecclefiae in Goshen, quia una de plagis iEgyptiorum erant Tenebrae : aliquando lacus ignis , com refpedu , puto, ad pcenam Sodomita- rum 8c Gomorrhaeorum , 8c lacum bituminis. Sed de his nondum , quod fciam , quicquam Ecclefia definivit. Dodores aliqui locum damnatorum ftatuerunt cum Bellarmino efie circa centrum terras , ut fcilicet longiffime diftaret a coelo beatorum : refpicientes forte ad vocem S. Petri G rosea m Tupme/fyfitvos. Et quidem ccelum diftat a centro terras longius quam a fuper ficie terrae quantum eft totum pun- dum. Sed non credo credidifie Apoftolos Poetis Ethnicis de loco Tartari ; quem Hefiodus tantundem a terra diftare facit quantum ter- ra a coelo. Incus ( inquit ) novem dies 8c totidem nodes perpetuo decoelocadensjdecimodie attinget te rrarn : totidem autem nodes 8c Gap. i« Appendix ad Leviathan. -qjj & dies perpetuose terra cadens perveniet ad Tartarum die decimo. Virgilius autem diftantiam a terra ad Tartarum bis tanturn facie, quanta eft a coelo ad terram. Casterum vocem illam ab Apoftolo Pe- tro pofitam effe puto figurate , quod folet fieri de multis didionibus Scripture Sacrae. B. Vtcunque id fit , deloco damnatorum nihil ab Ecclefia congre- gata , fakem a noftra haclenus definitum eft. A. Secundadifficultaseft, de eo quod dicitur[ Incarnatus eft de Spintu Santio. j Nam Match. r,20, dicit Angelus ad Iofephum, Quod in ilia gemtum eft , a Spintu SanBc eft* Quod ita fonat ac fi Spiritus San&uselfet Filii genitor , id eft Pater. B. Quid ? Nonne Spiritus Dei eft Deus , & idem Deus cum Fi* lio & Patre ? A* Quomodo ergo diftinguuntur Hypoftafe: ? B. Neque in Symbolo , neque in Scriptura Sacra diftinguuntur aut nominantur tres Hypoftafes. A. Sed inveniuntur tres Hypoftafes in Symbolo Athanafiii , quas pars eft Liturgia* Anglicans. B. In Grasco quidem Hjpoftafts , in Latino autem & Anglicano To fona eft. A. De vodbus Uypoftafis , perfona , pubfftentia , aliifque multis vo- cibus tunc interrogabo te cum Symbolum totum explicaveris. [ & refurrexit tenia die , fecundum Scripture > & aftendit in caelum , fedet ad dextram Dei. St iterum vemurus eft cum gloria judicare vivos & mortuos, cups re nni non eft finis. ] Hxc omnia ( fateor ) in Scripturis funt, & quidem eodem fenfu quo funt in Symbolo, ubi [fedet ad Dexter am Dei] non intelligo ut de comparatione honoris , fed ut de honore maximo. [ Et in Spiritum SanUum Dominum & vivificatorem , qui ex Batre Filio* que procedit. ] Oftende ex Scripturis Sacris , Spiritum Sanctum effe Dominum & vivificatorem , id eft Deum , Sc quod procedat et- iam a Filio* B. Primo idem Filius Dei dicitm genitus ( Matth. r, 20. } a Spi- ritu Dei. Deinde dicit lob. 3 3 , verf. 4, Spiritus Dei fecit me , 5c ( 26. verf. 13. J Spiritus Dei creavit coelos. Quod autem procedat tarn a Filio, quamaPatre, manifeftum ex eo , quod Chriftus dicit : ega vobis mitt am Faracktum , & ex eo quod cum fpiraret in Apoftolos di- xit , accipite Spiritum Santlum. Nota , illud ex Filio non eiTe in Sym- bolo Niceno , quamquam fit in Symbolo Athanafii , fed additum efle K utputat Bellarminus , in Concilio Conftantinopolitano gene- sali lecundo. Tt 3 j 54 appendix de Leviathan. Cap. i # A* [ Qui cum "Parte & Filio fimul ad or at ur & conglorificatur , qui to- emus eft per Frophetas. ] Quare pofitum eft illud congtorificatm ? B Nefcio , led propter hoc verbum congloriftcatur adducor ad ere* dendum Formulam glorificandi Trinitatem , ubi dicitur vel cantatur Gloria Fatri & Filio & Spiritui Santto in Eccleuis Dei receptam fui/Ie aut in tempore illo aut ante. A. FortafTe [ Et unam Santtam Catholicam & Apoflolicam Ecclefiam, Confjeor mum Baptifma in remifftonem peccatorum. Expetto refumblioncm mortuorum , & vitam venturi [eculi. ] Cur in Symbol© Apoftolico deeft illud Vnum Baptifma t B. San&us Cyprianus circiter feptuaginta annis ante Concilium Nicenum , Concilium tenuerat Provinciale in Africa Carthaginen- fe , ubi decretum eft Haereticos non debere recipi ab Ecclefia, nifi iter urn Baptizentur , quod decretum puto tunc condemnatum efie, cum inferta ellent ilia verba confiteor unum Baptifma. A. In Symbolo Apoftolico non dicitur Refurretlio mortuorum , fed feftrredio carnis. Quaenam eft differentia ? Habebuntne mortni , quando refurgent , carnem ^ ofla , fanguinem , rnanus , pedes , 6c eas- tern humani corporis membra ? B> Refpondeat tibiS. Paulus i Cor. if, 23, Re/urgent unufquis* que in proprio corpore* Deinde verf. 44, Semmatw carpus animate , id eft ( ut ego opinor ) quale eft corpus humanum quando eft mortuum 5 re furget corpus fpiriwale. Itaque mutatur 5 ut verf yr, myfterium vobu dico. Non omnes quidem moriemm 5 omnes aatem mutabimm in moment 0 , & iBu oculi in tuba ultima* Sonabit enim turba & refurgent mortui incorru- ptibites , & nos mutabimur. A. Sed mihi videntur hie duas difficultates; altera , quia refurgere eft revivifcere ; quomodo homo revivifeet in fepulchro , nifi anima ejus accedat ad corpus , nimirum de ccelo vel aliquo cceli Limbo de- kendens ; vel ab Inferno , vel Purgatorio afcendens 3 B. Quid ? Deusne qui fecit hominem ex terra in animal vivens non poterit eundem refblutum in terram ad vitam refufcitare ? A. Videtur ergo homo poft Refurredionem habiturus duasani- mas rationales , nimirum illam qua refurgit , alteram qua in morte & corpore feparata , migravit in Ccelum , vel Urn bum > vel Purgato- rium, vel Infernum. Dicunt enim omnes animam humanam nunquam interirepoftquam femelcreata eft, neminimo quidem momento , ut rem infefubfiftentem , definere efle. B. Ego vero nihil fuper hac re tibi dicam,nifi quod reperio di&um diferte , 6c fine otnni arabiguitate in Scripturis , nulloque alio textu aperte Cap. u Appendix ad Leviathan. 335- aperte contradicente. Tu quidem una cum ceteris fere omnibus, quod anima humana interire non poteft , habes a Philofophis , quos ego poft Scripturas Sacras Magiftros mihi non defidero. Verumta- men fi locum aliquem mihi attuleris ex Scripturis Sacris ubi alia attri- buitur animas humanas immortalitas , prater illam quas hominibus fub nomine sterna vitas data eft , ego etiam fentiam cum Philofophis. Verum fi attuleris loca ilia quibus comminatur Deus reprobis aster- nos cruciatus , non inde poteris colligere animas eorum inter diem mortis , & diem judicii , fed tantum poft diem judicii extitifie. Pras- tereaa luftitia Dei qui cruciatus asternos peccatoribus commiciatus eft, arguere asternitatem ipforum cruciatuum non potes. Etfi enira qui bona , qua? debentur , non prasftat , injuftus fit , is tamen qui ma- la vel damna debita non prasftat , injuftus non eft , fed mifericors. Quanto minus Deus , qui eft infinite mifericors non poterit fine ju- ftitias fuas violatione mitigare turn diuturnitatem turn acerbitatem me- ritarum pcenarum ? Deinde Scriptura dicit ( Apocal. cap. 20. ) IffumlnfernumconjeBidmiYiinUcHmignii, quz eft fecunda mcYS. Re- furgent ergo reprobi , ut videtur , ad fecundam mortem. Denique fi anima non fit idem , quod Vita , fed fubftantia in fe exiftens diftin&a acorpore, eademquehominis effentia , five natura 5 jfequi videtur addita natura divina tres eflein Chrifto naturas 3 quod eft contra Fi- dem. r A, Etfi ex Scriptura demonftrari non pofHt Animam humanam fubftantiam effe feparatam a corpore 3 non videtur tamen ex Scriptura demonftrari poiTecontrarium. B* Videamus ergo quid Scriptura dicit turn in veteri turn in novo Teftamento de natura animas humanas,Harmonice.Vtut enim articuli prascedentes prascipui fint apud Theologos , articulus tamen hie de Refurrectione ad vitam asternam prascipuus eft apud Chriftianos uni- verfos , quia in illo omnis eorum poft prasfentis vitas afrlidliones col- locaturipes, &; prasfumptum gaudium. Dixit Deus ad Adamumia Paradifo (.ubi erant duas pras casteris arbores excellentes , nempe Ar- bor Vitas } &c Arbor Cognitionis Boni & Mali) quo die coinederit de fruBu Arbors Cognitions Bom & Mali ) moriendo morieri6* Diabolus autem ad Evam dixit , Prohibetur vobis ne comedatis de fruclu Ar- Boris Cognitionis Boni & Mali , ne fiatis ficut Dii. Ambo autem Adamus & Eva ambitione dudi, Serpenti crediderunt, Deo non crediderunt, &defru&u vetito comederunt , itaque Deus utrum- que a Paradifo expulit ■ n e manum ad Arborcm Vitas extenderent, 8c viverentinaeternum* A- In- j j B Quia dicit S. Paulus i Gor. if, 22, ( quae eft harmonia veteris 8c novi Teftamenti ) Stent tn Adamo omnes mortui [tint , ita in Chrifio omnes vivificamw. Vnufquifqm in proprio corpore. TrmitU Chriftus* Deinde Mi qui funt Chritii , in adventu ChrislL Demde finis &c. A* Adventus Chrifti erit idem cum die ludicii. Nemo ergo revi- $1fcet ante diem ludicii , fed in illo ipfb die. Adamum ergo certe fal* vandumeffe puto , nec tamen vitam recipiet ante diem ultimum. In- terea quo modo dicetur vivere ? Si per animam in ccelo vivit Adamus antequam eft animatus , 8c anima ejus ( fi modo fit fubftantia vivens) vivit in hon animato corpore , quod valde durum eft dicere. Animae autemhominum eorum 5 qui in die ludicii in terra viventes orTen- dentur , elevandae ad nubes 8c inde ad coelum, corpora habebunt Ipi- ritualia eademque animata animabus ( fi quidem animae fint fubftan- tiae in fe exiftentes ) fpiritualibus. Quaenam ergo erit differentia ilia inter duo ilia Entia Spiritualia Corpus 8c Animam. B* Mihi quidem differentia ilia inexplicabilis eft nifi concedatur vitam aeternam hominibusnon incipere nifi a refurredione , 8c vitam & animam eandemefle rem , cum in Scripturis Sacris nufquamaper- te diftinguantur. Verba autem ilia Chrifti in Cruce ad latronem,//*?- diemecumemin Faradife , ilia ad Difdpulos ? ego fnm Arbor Vit*-> quor* Cap. t . Appendix ad Leviathan. 337 quorfum fpedant , nifi ut fciant Rdeles amotum effe a porta Paradifi gladium ilium flammantem , & per Sacriflcium Chrifti patefadam viameffe ad Arborem Vita? , id eft , ad Vitam aeternam. Quid ergo opus eft pio homini immortalitatem fuam Creationi, id eft naturae potius quam redemptioni attribuere ? A. Sed commoveor confenfu omnium , qui fuere 8c funt creden- tium animam rationalem immortalem efle , fua natura fimul atque eft creata , quamvis ignari dodrinae Sacrae. B. Equidem illos , qui ficfentiunt , non vitupero. Nam qui prae- clare fentit de anima propria , cavet plerumque ne illam per vitae tur- pitudinem dedecoret. Caeterum non concedo , ilium minus cayere idem , qui conftanter credit animam fuam redemptam efle per fan* guinem Chrifti , 8c fadam aeternam. Neque id concedendum tibi eft, iententiam illam fuifle 8ce(Te omnium in univerfum hominum. Illi enim quidixerunt in cordibus fuis , Edamus , Bibanus , eras Morie- mur, non im fentiebant,qui tamen pauci non font. Praeterea fententiae eorum omnium , qui fine propria ratiocinatione fequuntur didami- na Magiftrorum, non funt proprie eorum. Non ergo ita fentiredici debent agricolae , artifices , aliique homines qui circa vitam commu- nem occupati , numquam fere de natura animae fuae , fed de divitiis 8c honoribus comparandis , vel de neceffitatibus fuorum corporum co- gitare fblent Itaque confenfus ille omnium hominum redudus eft ad confenfum folorum Philofbphorum. Deinde fuere inter Philofbphos Sadducaei , quinullos omninotredebant efle Spiritus creatos , & proinde animae exiftentiam aliter, quam ut appeliatur vita, non agno* fcebant. Etiam fedatores Ariftotelis 8c Platonis , non perfpedis ra« tionibus , fed fola authoritate Magiftrorum id crediderunt 5 non funt ergo numerandi tanquam authores opinionis quam profitentur. Adeo ut quos dicis omnes homines reducantur ad Platonem , Ariftotelem aliofque paucos Philofbphias Principes. Denique confideremus verba Ecclefiaftae quae funt in Capite tertio , verfus finem. In Bibliis Poly- gloflis verfio interlinearis eft , Dixi ego in corde meo fuper verba filiorum Adam , ( Ad purgandos eos Dem ; & ad videndum quid ipfi animal ipfi fibi ) Quod eventm film urn Adam , & eventm AnimalU , unm eft. Stout mori illud , ita mort tllum. Et Spiritus unm in omnibus y Et praHantia bo* minis pra animali nulla* Quia omnia Vamtas jrnne vadens ad locum mum* Quisfciens Spiritus filiorum hominum afcendens ipfe furfum , & Spiritus bcftU defcendens ipfefubtus terram ? Vbi pro , ad purgandos eos , verfio feptuaginta virorumhabet J'/flixgjvtt, & pro, fuper verba,i&* A#AsW. Senfus ergo verborum eft , Dixi ego de eo quod homines dicant V a Deura 33^ appendix ad Leviathan. Cap. i. Deum fa&urum difFerentiam eflentsalem inter vitam hominis 8c bruti vitam , cum ventus hominis 8c bruci idem fit , neque homo per ef- fentiamfuam brutopneftet , quomodo probabitur animam hominis aicenfuram,aut animam bruci defcenfurameffe. Sed idem Ecclefiaftes Iudicium diei ultimi in eodem libro faspe allerit. Magnum hoc argu- mentumeft contra confenfum ilium , quemdicis omnium hominum. Praeterea ( ne obftinatus tibi videar ) demonftrationem ex Ariftotele, aut Platone profer vel ex alio quocunque Philofopho, qua naturalem animae immortalitatem , tarn aperte concludic ex principiis naturali- bus, quam aperte ego ex Scripturis Sacris demonftravi futuram Ele- &is aeternitatem vitae per Chriftum acquifitam , acquiefcam. Anima ( inquiunt ) cogitat , meminic, ratiocjnatur. Quid fi hoc negans , di~ xero eiTe ipfum animal quod cogitat 5 & meminit ? Quomodo refuta- bunt ? Ratiocinari quid eft , nifi rebus imponere nomina , nomina conneclere in Dicla , Dicla conjungere in Syllogifmos ? Ab his fit Diale&ica. Quomodo erat in Paradifb Adam , ante non^na ab ipfo impofita , rationalis magis quam cetera animalia , nifi potentia tan- tum. Non videntur ergo mihi homines diftingui fubftantialiter a bru- tis,eoquod illi dilputant , bruta non difputant. Expedient alii im« mortalitaternqualem velint , ego illam expe&o , quam viola morte nobis fuolanguine acqutfivit Chriftus. A. Quid fentis de voce Deiparse quam (anctae Virgini attribuunt phirimi } i5. Id muli&r ( ut mihi videtur ) rt cle dici poteft Fame quod in partu producit. Sed produxit ilia Chriftum Deum 6c Hominem, quia afTumptio naturae hurnanae peracla fuitin utero. Peperit ergo Deum Sc hominem. Genuit autem Hominem tan turn , fine femine viri , cujus feminis vim fupplevit Deus. A. Sed nova hie oritur difficultas , nempe > Quomodo Filius Ma- rias, id eft Caro Chrifti > non fit de fubftancia Divina. B. Ne hominis quidem exhomine geniti Caro eftdelubftantiage- nitoris iui , nifi credas id quod nafcitur fieri ex femine ut ex materia. Fcemlnae fanguisfbla eft materia foetus , per alimentum quotidianum creicens ufque ad parturitionis maturitatem. Semen in utero caufa efficiens eft f oecunditatis , non materia foetus. Si credas ergo foemi- namgravidam fieri pofie virtute feminis humani, cur dubitas an idem fieri poffit virtute Dei omnipotentis > A. Nonne tua hac ratione , cum Dei iubftantia in omni carne ae- qualiter exiftat, probabitur etiam omnes alios homines habere utrara- que naturam humanam & divinam ficut Chriftus } B. Mi- Cap. i. Appendix ad Leviathan* 539 B, Minime. Etfi enim Deus fit ubique omnipotens , faciens ubi- que omnia quae vuk in omni creatura , non tamea ubique facit quic- quid poteft. In generatione hominis ab homine voluit ab aeterno pro- duci tantiim hominem , qui omnia facere quae vult non poteft ; at in generatione hominis fupernaturali modo , per Spiritum San&um , voluit ab aeterno producere bominem qui facere poffet omnia quae vellet , id eft Hominem Sc Deum. Neque locus hie ullus eft quaeren- di , Quomodo ? quia non modo Chriftiani , led etiam Gentes om- nes quern credunt efie Deum ,eundem creduntefle omnipotentem; nec requirunt , quomodo gignat , quern genuifie dicunt. A, Ha&enus dodrinam Symboli Niceni ita explicafti, utFidem Chriftianam nullo modo labefa&affe quin potius confirmafte mihi vi- deare , fed tuomodo. Oftende nunc quid fit quod Grseci appellant Hypoftafin. B. Quan do aiiquid intuens quod vocas album ; nomen illud im- ponis fubftantiae , five fiibjedo corpori, puta marmori, etfi oculorum tuorum acies non poteft penetrarein fubftantiam marmoris , aut cu- julcunque alius Entis. Album igitur corporis per fe fubfiftentis , non coloris nomen eft , Sc impofitum propter quandam certam apparen- tiam, five, ut loquuntur Graeci , zpcpxnv vel QavTaepx, quod videtur quidem ede aiiquid , revera autem nihil eft - 3 quam apparitionem fine aliqua caufa 8c fundamento ede non pofie fatis intelligimus, nimirum album effe non pofie , nifi revera fubfiftat ipfi apparitioni fubftantia aliqua , quae ejus caufa fit , Sc ( ut dicunt Logici ) Subjedum. Subje- dum hoc Graeci appellant w ov v

ubi Filius perdiverfam relationem , etfi unum Ens reale , habet duo nomina , alterum Patris, quia genuit alterum Filii* quia genitus eft. Filius ergo ut medius , quanquam unum tantum fit Ens , habet duo nomina quae ipfi dicuntur Impofita , ipfum autem Ens eft duorum nominum Suppofitum , five w^/sw/aevov , Hypoftafis , Fun- damentum Relationis. Itaque Hypoftafis non modo ad Phantafinata referri poteft , fed etiam ad Nomina. A. Quasnam eft differentia inter vQn&ptvoy Sc vxz&iv Sc vm&civ ? B. Inter duo priora differentia alia nulla eft , nifi quod hoc Sttbfi- ftens , Mud nunc Subftflens fignificet. Pro iilciem autem utuntur Graeci plerumquc voce Hypoftafis , Sc Latini voce Subftantia vel Eflentia * Vu 2 inter 340 Appendix ad Leviathan. Cap. i, inter quas Patres Latini non diftinguunt , utconftat ex Petro Lorn- bar do. A* Quomodo accipitur vox Hypoftafis in Teftamento novo ? B. Eodem modo , quo accipitur a Scriptoribus caeteris. Uc Heb. i. 3, ubi Chriftus dicitur Character Hypoftafeos Dei. Nam Hypoftafis ibi opponitur chara&eri , id eft Subftantia imagini ejufdem Subftan- tias. Dicitur etiam eodem loco fpkndor gjovice divwa , five ( quod idem eft) lumen de lucido, nam lucidum eft Subftantia five Subjeclurri luminis. DeindeHeb. n. i. Fides vocatur Hypoftafis earum mum quas fperawus , id eft ( nam diclio metaphorica eft ) Fides eft Fundamen- tum Spei. Tertio 2 Cor. 9. 4. ubi Paulus Apoftolus , qui benevolen- tiam Corinthiorum promiflam apud Macedonas ja&averat , promifc fionem illam appellat jaUationis fu dift indium a Fhanta/mate , Sc Nomine, A. Quid ergo opus erat Graecis & Latinis detorquere Nomina fatis cognita Sc intelleda in nomina incerta, quorum asquivalentia in lingua Hebrasa non inveniuntur , neque in uila lingua funt necefTaria? fi. Quando Nomina detorquentur , ut cum fit a voce ov , * &c. quae caufam habent in quinqueorganis fenfuum. Nam ( ut dixifti fupra ) non ipfa Subftan- tia five ipfum Ens , fed tantummodo efFedus ejus apparent , 8c ap- pellantur Phantafmata ; Eflentia autem Entis fimpliciter, Phantafma non eft. Quid ergo eft £[fentia vel EJfe ( quoties ufurpatur ut nomen ) cujus rei nomen eft ? B. Eflentia Entis in concreto , puta Entis Albi, eft nomen ipfius AI- bi , fed confiderati quatenus Albi. Eadem ratione EJfentia Entis fim- pliciter eft nomen Entis , fed confiderati fimpliciter quatenus Ens; 8c in univerfum 5 ^J?^^funtnomina concretorum , quando confideran- turfeorfim a ceteris nominibus ejufdem concreti. Album ( verbi gra- tia ) eft Ens Album. Si jam in Ente Albo confideremus Album feor- fimabEnte, diciraus pro Albo (dodrinae caufa) Albedinem , vel efle Album. A. Quando ergo pro Ente fimpliciter dicimus Eflentiam , erunt Eflentia 6c Ens Synonyma, 8c per confequens vox EJfentia fiiperflua eft. B. Imo. vero inconfiftens cam veritate Fidei. tefte Iohanne Da- maicenoCap.n. de Expofitione Fidei. Qui cum dixiflet Verbum fti&um ejfe hominem , adjecit , Quod tamen Dettas aut tncamataaut hu~ manata ejfet , nulla paBo audivtmw. Manifeftum ergo eft , in Ente fim- pliciter differre inter fe Ens 8c Eflentiam , 8c multo magis in con- cretis A, Quas caufa erat Dodoribus affirmandi , quod nifi Eas 8c EC- Vu 3 fentia 342* appendix ad Leviathan. Cap. r. fenria in Deo idem effent , fubftantia dkina eiTet compoliia ? B. Quia DeSnitio , qua; eft explicatio Eflenrise Definici vocatur, vulgo a Phiiofophis ipfa EfTentia. Vc, fi definitio hominis fit animal rationale , Eflentiam vocant animal rationale , Sc compofitam effe di- cunt ex animdi Sc rationali , ut a fuis partibus ; non diftinguentes in- ter Definitionem hominis ( quas eft Oratio habens pro partibus nomi- na animal , Sc rationale ) Sc hominem ipfum ( cujus partes funt caput, thorax , crura , Sc reliqua membra. ) Sed quoniam durum eft animal rationale in cor.creto appellare Eflentiam , nonnulli formulam iilam loquendi mollire cupientes,non animal rationale fed animam ra- tionalem, Eflentiam hominis efledicunt , eandemque Subftantiam ef- fe feorfim ab humano corpore exiftentem. Atque ita Eflentiam fa- ciunt partem ipfius hominis integrantem firaulque EfTentialem. A. O Mirabiles inanis Philofbphiae praeftigias ! Die quid jam ve- re Sc proprie fignificat Ferfina ? B. Vox Latina eft, fignificans rem quamcunque fingularem Agen- tem utcunque fua vel alterius voluntate. Sic Cicero, Vnus fuHmeo tres perfinas , mei , Indicts > & Adverfarii. Quid hoc eft , nifi quod ipfe Ci- cero partes ageret, Sc fuas, Sc ludicis , Sc Adverfarii f Quidetiam eft- id quod invenitur in Catechifmo Angiicano, ubi Minifter rogat, Quid ex Fidei tux Artictd'u prazcipue difcis ? Catechumenus refpondet : Dtfc9 primb , credere in Deum Fatrem , qui creavit me & umverfum mttndum. Secundo , in F ilium ejus Iefum Chriflum , qui redemit me (3 univerfum ge- nu* humanum. Tertib , in Spiritum Sanblum, quifanttificavh me omnemque eleUum p&ptdtw Dei. Nifi quod Deus in Perfona propria creavit om- nia ; in Perfona Filii fui redemit genus humanum; in Perfona Spiritus Sandi Ecclefiam fandificavit. Quid hoc de Perfonis divinis clarius, aut Fidei congruentius did poteft ? Quod fi pro Perfona utamur vo- ce Hypoftafi cum patribus GraecisCcum Hypoftafis Sc fubftantia idem fignifkent ) facimus pro tribus Perfonis tres Subftantias divinasjd eft tres Deos. Bellarminus & Dodores caeteri fere omnes Perfbnam definiunt efle Subftantiam primam intelligentem , id eft fubftantiam individuam , feu fingularem , fed intelligentem , ut Deum , Chri- ftum , Spiritum Sandum , Gabrielem , Petrum. Quid autem funt tres illae Subftantias prima? Pater , Films , Sc Spiritus Sandus , nifi tres Subftantias divinae > Quod tamen eft contra Fidem. Non intellexit Bellarminus vim Latinae vocis Ferfon*. Quae vox fi fignificet primam Subftantiam , nonne %$*Qitw fignificaret idem Graece ? Quod non eft verum $ nam fignificat proprie faciem hominis , turn naturalem , jam artificialem five larvara „ turn etiam faciem reprasfentativam , id- que Cap. i. Appendix Ad Leviathan. 345 que non modo in Theatro , fed etiam in Foro , & Ecclefia. Facies autem repraefentativa,quid aiiud eft quam Imago vei Character repraj- fentati ? Acque eo fenlu a Sando Faulo Servator nofte f , Heb. i, 4, appellatur Character Subftantias Dei. A. Quid autem in Scriptura Sacra fignificat TrgoVw^v ? B. Nihil proprie prasterfaciem feu vultum. Synecdochice autem aliquando ponitur pro ipfohomine , ut in voce Trgccw noM^la. Sed in Symbolo Fidei , mentio nulla eft , neque Perfona? , neque Hypo- ftafeos , neque Trinitatis ; etfi Hypoftafis ponatur in Symbolo Atha- nafii Gr^eco , quod Symbolum Athanafii ( fed fine voce Hypoftafi ) recipit Ecclefia non aliter , quam pro Fidei Nicenas paraphrafi. Nam neque Symbolum , neque Fidei articulus unus quicunque , authori- tate Do&orum fingularium, neque ( nifi per modum interpretandi Scripturas Sacras ) ab Ecclefia univerfa conftirui potuit. A* Cur ergo Patres veteres , 8c multi alii Do&ores recentiores vocibus illis uii lunt ? B. Quia verba Scriptural Sacra; , nempe 3 Euntcs Baptix.au omnes genus in nomine Patm , FiUi , & Spiritus Santii , item verba San&i Io- hannis , Trcs funt qui testimonium pcrhibent in mils , Pater , Filius , & Spiriw Santtwifk. loca fimilia de divinitate Chrifti aliter explicare non potuerunt. A, At cur omnino neceffe erat ea explicare s quse Iciebant ipfi in- comprehenfibilia , id eft inexplicabilia efife ? B. Profitentur quidem Patres Ecclefia? , turn ante turn poft Con- cilium Nicenum , incarnationem Filii Dei incomprehenfibilemelTe; fed dxcuiant fe eo , quod de ilia difputare ab Hasreticis compelleren- tur. Sic Epipbanius de Trinitite , initio lib. 7. SufRciebat quidem credentibus Dei fermo 3 dicentis,£^^j nuncdocete omnes Gentes^Bapti- zantes eos in nomine Patm & Filii & Spiritus Santii , &c. Sed compelli- mur Hasreticorum & Blafphemantium vitiis iilicitum agere , & inef- fabilia eloqui — ,& in vitium incidere vitio contrarium alieno. Etiam Bellarminus lib. 1 de Chrifto : Noftri Dcffcres non difputant Philofbphice ut oflendant Trinitatem s fed ut folvant Sophifmata Bhilcfophorum. Et Lombardus lib. Diftind:. 23.D.EX Auguftino lib. 7. de Trinitate: Aliter Grjeci acciptunt SubBamiam , quam Latini. A Latinis autem di- Bum eft una EJfentia vei Subfiantia , & tres Perfon quarrr video e Sacra Scriptura manifeftiffime derivatam el7e : & tres > Patrem , Fiiium , Sc Spiritum Sandum unum eiTe Deum , idque in tribus Peribnis 3 furnpta fcilicet Terfona in fua fignificatione vera & propria, -pro eo qui partes fuas vel alterius agit. Caeterum fi vox Pcrfona mmatur fimpliciter pro fubftantia intelligente fingulari ( quemadinodurn fumitur a Bellarmino ) ut Petrus , Paulus , Johan- nes , vel ( quod idem eft ) pro Bjpoftafi , quomodo pater , Filius , & Spiritus Sandus non lint tres Subftantiae individual , id eft , tres numero Dei , non intelligo : neque quomodo e Scripturis probari pofik, video , ubi neque Hypoftafis, neque Berfona in Deo diftinguun- tur. Solummodo dicunturefle tres qui teftimonium perhibent in cce- !o , nempe Pater , Filius , & Spiritus Sandus , & tres illi efie unum. Ilia quae Patres dicunt extra Scripturam Sacram in fuis Fidti explica- tionibus particularibus Chriftianos non obligant , quorum unulquif~ que non alieno periculo , led fuo & fumrao , falutem fuam in Scriptu- ris Sacris fcrutari debet. Tranfeo nunc ad alia. c a p v t i r; De Harefi, A. fXUide&HareJls? B. Vox Graeca eft , fignificans cujufcunque Seda; Dogma 9 A. Quid eft Seda? Bk Seda eft numerus hominum fequentium unum eundemque in fcientiis Magi ft rum , quern pro fuo arbinio fibi elegerunt. Ut an* tern Seda a fequendo, ita Haerefis abeligendo dicitur. Lucianus Li- brum fuum de magiftro eligendo ( homo quidem Blafphemus , fed bonus author linguae Graecae), infcripfit t&a di^atm. A* Seda? quaenam erant , 8c quorum hominum ? B. Phiiofophorum rnimirum Platonis,Ariftotelis 5 Zenonis,Epicu* 2*i, 6c aiiorum. Nominabantur autem Academici , Peripatetici , Stoici , Epicurei : quae Sedae erant principales Phiiofophorum Gra> corum , vel eorum , qui fe Philofophos videri poftulabant. Etfi enim Haerefiarchas ipfos Pktonem , Ariftotelem , Zenonem , Epicurum , pro captu Ethnicorum vere Philofophos fuille puto , id eft , veritatis Sc virtutis ftudiofos , & propter earn rem nomina eorum fere per to- tum orbera Sapiential gloria merito rloruiflerSedatores tamen eorum Philofophos dicen4os efIe non putp : qui prasterquam quod fcirent > quaenam. Cap. z. Appendix ad Leviathan, 347 quaenam fuerint magiftrorum faorum fententias , nihil intclligebant. Principia enirn & raciocinaciones , quibus eorum dogmata innite- batitur nefciebant : neque quicquam ad Philofbphias fpeciem in vita habuerunt , prasterquam quod triftes inciderent , barbam promitte- rent , & paliio trito araicirentur , homines alioqui avari , faftuofi , iracundi , & a more civili alieni. A. Nihiine ad Definitionem Haerefeos pertinent voces ( quas omififti ) Veritas , & Error , quorum alter omni dogmati adhaeree necelTarib ? B. Nihil omnino: Haerefisenim Iblam denotat fententiam deck- ratam , five vera ea lit , fivefalfa : five juxta , five contra legem, A, Videtur ergo fi homines mutuo fe Ha?reticos appellent , con- vitium non eiTe„ B- Seda? ilia? Philofophorum Graecorum non appellabant alter akerum Hasreticum -> fed fceleftum , lacrilegum , furem , parricidam , ftiagQv , KQCTK&mv ,aliifque nominibus quibus utuntur infimi ordinis homines , quando fere ad pugnam excandefcunt. Poftquam a 11 rem in Ecclefia Hxieihs oxtx effent , maximum omnium convitiuxn erat A. Nullaene erant Hasrefes prseterquam Philolbphorum Grasco- rum ? &. Etiam in lu&xa , Pharifasorum , Sadducaeorum 5 ElTenorum ie~ daedicebantur Hazreles , ut ex Novo Teftamento manifeftum eft. Grascifraus, item Iudaifmus, Chriftianifmus, habebantur eo tempore pro totidem Hterefibus* Hasrefis item Gal. 5". inter crimina ponitur. EtGal. 1, dodrinam fignificat dodrinae ipfius Sandi Paulicontra- riam , id eft contrariam Euangelio Chrifti , verf 8. Sinos am An* gelus de ccelo Suangeltum dmd pr*dicavcrit prater tllad quod wbti praeika- vtmm , dvd&tfjia t?a. A. Quid eft dvolSrep* t * B. 'Av#&*i[ji(* (perHj fignificat quamlibet rem dedicatam , con- fecratam, vel ab ufu communi feparatam. Sed rivuS-tpa ( per t ) figni- ficat aliquando perfonam Diis Manibus devotam. A. Quomodo Diis Manibus devoveri poteft Angelus ? B. Comburi quidem non poteft , neque occidi - y led pro non An- gelo, feu pro fpedro tantum, haberi potuit , & ut deceptor execra- bilis declarari , id eft , in verbis Scripturae Sacra? , tradi Satanas. A. Quasnam erat in Ecclefia primitiva ( cum redae fidei regulam haberet Euangelium fcriptum ) Hasrefium caula ? B. Philofophorum, quos dixi fupra, hominum imperitorum(Apo- Xx 2 ftoloruns 348 Appendix ad Leviathan. Cap. 2, ftolorum tempore vigentium ) arrogantia : qui ceteris hominibus ar- gil ti us difputare, & potentius perorare didicerant. Hi ad difeiplinam Chrifti accedentes in Presbyteros 8c Epifeopos , ad defendendam 8c propagandam fidera , pene necefTario eligebantur : 8c magiftrorum fuorum Ethnicorum , quantum poterant , etiamfadi Chriftiani dog- , mata retinuerunt ; 8c propterea Scripturas Sacras ad Philofbphiam fuam 8c fidem Chriftianam ( tanquam eandem rem ) fimul confer- vandam , interpretari conabantur. A. Quid erat Hasrefis in Philolbphia fatis explicafti. Quid vero in Ecclefia dicebatur Haerefis , nondum intelligo. B. In Ecclefia primitiva ufque ad tempus Concilii Niceni, dogma- ta quibus inter fe difcrepabant Chriftiani eo tempore erant pleraque circa dodrinam Trinitatis, cujus Myfterium, quanquam ab omnibus teneretur incomprehenfibile , freti tamen fuorum Magiftrorum Phi- lofbphia , explicare alius alio modo aufos eft. Unde primo ortas font dilputationes,deindejurgia, 8c tandem, adfcandalum evitandum, 8c pacem in Ecclefia couftituendam , Synodi adhibitae funt , convocatae nulla juffione Imperantium , fed coitione Epifeoporum & Paftorum voluntaria , quando ceflante perfecutione potuerunt. In quibus Con- ciliis quid de Fide in re coutroversa tenendum efie definierunt. Quod autem definitum erat, Fides Catholica jquoddamnatum, Hae- refis dicebatur. Erant enim Concilium refpedu Epifeopi vel Paftoris fingularis , Ecclefia Catholica , five tota, live univerfalis ; 8c ficut eo- rum opinio,Catholica; fingulare autem cujufeunque Paftoris dogma, Haerefis. Atque hinc , quatenus in Hiftoriis explorare potui , origo nominis Ecclefias Catholicae, & in omni Ecclefia CathoUcm 8c Hw ticus voces funt relativae. A. Si nihil aliud fignificet Ecclefia Catholica 3 multaefane funt in orbe Chriftiano Ecclefias Catholica?. B> Tot funt Ecclefias Catholicae , quot funt Ecclefiarum Capita* Sunt autem tot capita quot funt Regna 8c Refpublicas Chriftianae. In omni enim Regione , Chriftianorum in ea regione Princeps fubdito- rum fuorum Caput eft, nec ab alio in terris Capite dependet. Ita- que quot funt Ecclefiae vifibiles , tot funt Ecclefiarum Capita. Quo- niam autem eledorum a Deo numerus per totum orbem terrarum diffeminatus Caput habens in ccelis ipfiim Iefum Chriftum dicitur, 8c eft vera Ecclefia Catholiciffima, 8c unicaj ilia quoque eft, in quam credere profitemur in Fidei Symbolo. Nulla enim alia eft aut efle poteft Ecclefia Catholica , fi modo Catholica fumatur pro omnibus fimul Chriftianis. In Chriftianis enim Civitatibus Regnum & Eccle- fia Cap. 2. Afpendix ad Leviathan. 349 fia populus idem eft. Itaque fi alicui in terris concederetur ut eflet totius Eccleflae Chriftianae Caput, eidem fimul concederetur ut eflet Regnorum Sc Rerurapublicarum omnium Rex. A. Quaenam erant ilia Dogmata ab Eeclefiis Primitivis appellate Harefes ? B. Inter multas alias praecipuae fuerunt , quae pertinebant ad do- drinam Trinitatis , quae continetur in Fidei Symbolo Niceno. Quod quidem Symbolumconftitui ccepit in Concilio OEcumenico Nice- no , abfolutum autem eft* a tribus Conciliis OEcumenicis fequenti- bus , nempe Conftantinopolitano , Ephefino , Chakedonenfi , Sc ab Imperatoribus Romanis illorum temporum ( qui ilia Concilia indixe- runt ) confirmatum. Caufa Concilii Ni ceni convocandi fuit A rrius Presbyter Alexandria? , cui cum Alexander ejuldem urbis Epifcopus dixiflet Filium Dei efle Patri Sjjto&tt* , id e&jj&fdem *fitbftam# cum Patre , Arrius contradixit j cumque , multis p raefent ibus Presbyte- ris , fervefceret difputatio , negavit quoque Iefu Chrift i Divinitatemj undenata eft paulo poft in urbe Alexandrina fedi tjo Sc caedes. Con- fervandae autem pacis caufa Imperator Conftantinus Magnus Conci- lium illud Nicenum convocavit , in quo Symbolum uique ad haec verba Credo in Spiritttm Santtum, Patres conftabiliverunt, Sc damnata fententia Arrianorum , ipfum cum fociis iuis quibufdam Epifcopis Sc Presbyteris excommunicaverunt , & ab Eeclefiis depoluerunt; quanquam(propter lequentes Imperatores aliquot Arrianos,) Haerefis ilia extingui non potuit. Concilium aliud generale poft annos jo ha- bitum eft Conftantinopoli , ubi damnata eft Haeraefis Macedonii ne- gantis Divinitatem Spiritus Sandi. Deinde, poft annos alios ^o. in Concilio Generali Ephefino damnata eft dodrina Neftorii negantis, ficut Arrius, Divinitatem Chrifti. Poftremo , in Concilio generali Chakedonenfi damnata eft Haerefis Eutichetis Sc Diofcori , qui ne- gaverunt duarum naturarum in Chrifto , Divinae & Humanae < Vnio- nem ; Sc ita Symbolum quod vocatur Nicenum tandem perfedum fuit, Sc cum didis Haerelibus etiam aliae his affines condemnatae funt. A. Poft Raerefes illas damnatas , nullaene poftea fubortae funt novae ? B. Etiam murtae , nefcio quot. Poftquamenim Ecclefia Romana decretis fuis arrogaflet fibi, circa Articulos Fidei errare fe non poffe $ 6cPrimatum fuper omnes Epifcopos conceffiflet Pa pae Imperator Phocas & Imperii ( in Italia ) vis languefceret , & metus Saraceno- rum Principes Chriftianos occupallet , Papa jam ante divitiis &po- tentiamultum audus Concilia generalia propria authoritate convo- Xx 3 cabat ? 3 j o Appendix ad Leviathan. Cap. 2. cabat , negle&a Imperatorum , & Itaiiae Regulorum autboritate , quorum eriam aiiquos Reges 6c Imperatores , ut Hasreticos excom- municare aufus eft. Itaque progreflu temporis omnes dodrinas , qua? potentiam Ecclefiafticam aut furgentem impedire , aut confum- matae detrahere videbantur , pro Hsrefibus condemnabant. Atquc inde ortae funt Hsereies illas numerofae , propter quas ( poft edita Lutheri icripta ) tot Chriftiani in hoc Regno Anglias , aliiique in lo- eis combufti furic , donee eWgilantibus tandem illorum locorum Principibus,a tamgravi perfecudone 6c fervitute Romana liberati fuerunt. A, Ecclefia Romana qucs comburi juffit Lutheranos 3 Anabapti- ' £-as , aiiofque , habuitnepro Chriftianis , an pro Ethnicis? B. Pro Chriftianis firie'dubio ; nec hos tantum , verum etiam Ar- rianos, &eos omnes quos damnavit Synodus Nicena. Nequeeos aliter vocarit quam Haereticos. Nam etfi Philofophicis rationibus uli de Natura Salvatoris , 6c de San&a Trinitate aliter fenferunt quam oportuit , contra Scripturas (acras ; Chrifturh tamen pro vero Mef- fiah habuerant \ 6c Filium Dei Iefum Chriftum , 6c nomen ejus in- vocarunt. A. Si ita eft , Ecclefia Romana de Imperatorum Ethnicorum an- tiques perlecutionibus ( ut mihi quidem videtur ) inique conquerun- tur. Chriftiani enim temporum illorum Secfce quaedam erant , ean- dem habentes rationem ad Religionem in Romano Imperio ftabili- tam , quam Hasrefis hodie ad Ecclefiam Ca.tholicam. Gravius au- temaliquanto eft Chriftianoa Chriftianis quam ab i.nfidelibus cru- ciarL B. Idem videtur 6c mihi. Sed tamen in Regnis 3c Rebuspublicis , ut cautio adhibeatur ne feditiones 6c bella civilia oriantur, omnimode neceiTarium eft. Quas cum laepiflime nafcantur a diverfitate do&rina- rum, & concertationibus deingenio , poena certe aliqua illi coer- cendi font , qui in Concionibus , vel Libris contraria docent iis , quas doceri , Principum 6c Rerumpublicarum Legibus prohibentur. Itaque Anglise Regina Elizabetha , forori Marias fuccedens, fub qua multi Haeretici combufti funt ( nec ipfa Ehzab etrTa fine periculo erat) aecepto regno , jus regendas Ecclefias An glicanse ( jtfre naturali om- nibus Regibus in fuis Dominiis debitum ) ante o mnia , c onfenfu Pro- cerum 6c populi , omnibus Poteftatibus extra neis E cclefiae Angli- canae Suprematumabftuiit 5 &adminiftrationem ejufdem lu6 feipfa Epifcopis fuis una cumpaucisex confiliofuo prjyat o , D ipjomate fub Sigillo Magnas Anglias comrnifit 6c confirmavit. In quo Diplo- mats Cap. i. Appendix ad Leviathan. 555 mate provifum erat ne quam dod rin am H aeretica m efle pronuncia- rent , qua? Haeretica declarata non t uiiler, i n aliquo eorum , qua? dixi , Conciliorum quatuor primorum gen eralium. Itaque quod at- tinet ad Haerefes , ftatus Ecclefiae Anglicanae fi milis e rat ejus qui erat Ecclefiae Romans fub Conftantino Magno ; 8c tic rem an (it uique ad annum decimum Septimum Regis Caroli primi , q ui fubdi torurn fuo- rum (tantam poteftatem Epifcoporum non fe rentium J precibus fere coadus Diploma iilud Elizabeths revocavit , ~relicta E pifcopis pote- ftate tantum ordinaria , nimirum faciendi C anones , q ui confentiente Rege Leges Bercnt Ecclefiafticae. A. Ecclefiae ergo Anglicanae conditio qualis hodie cemitur , puri- t-ate Dodrinae condition! Ecclefiae quae erat tempore Conftantini , aequaliseft; turn vero aequitate Legum Ecclefiafticarum etiam fupe- rior. Iniquumenim videtur , ut ho mo cuius, Fides fuo iblius periculo lumitur , eo nomine punistur quod lit er ronea , praefertim ab illis 3 quibus alienus error damnolus n on eft . B. Errare, decipi , male fentire nacura fua crimen non eft, nec, dum intra pedus continetur , error fieri crimen poteft. Nam quo indice acculabitur , quo tefte convincetur ^Quomodoergo judica- bitur f At Verba crimen efie poilunt , Sc quibus Legislatores volunt pcenis puniri fine injuria , & quidem fupplicio ultim o. Si blaf phemia in Regem morte puniri poteft , multo mag is blafph emia in Deutru Verumtamen aequitatis eft , ut in tali Lege aperte definitum fit , turn quid fit crimen quod condemnatur , turn quis fit modus puniendi, eo fine ut expedatione pcenas malus a malefaciendo abfterreatur, Legitimx enim poenae finis non eft , irae cont ra hominem fatiario , fed ad commodum humani generis, injuriarum quantum fieri poteft prae- ventio & iniqua eft.Lex omnis , quae non ante coraminatur , quam ferit • 6cquantumvis Summarum Poteftatum in Legibus condendis jus arbitrarium fit , arbitrarium tamennon eft, in fumendis pcenis, quae non fint ante Legibus definitae. Praeterea Lex nifi declarata fit , & promulgata , ita ut ignorationis excufatio omnis probabilis aufera- rur, tunc ne id quidem , quod contra Legem fadum eft rede puniri, aut crimen appellari poteft ? A. Quod fadum eft contra Legem Naturalem , nonne crimen eft, & puniri poteft , etiamfinullus Legi adferiptus fit puniendi modus ? B. Lex naturalisaeterna, div ina ? 8c c ordibus fblummodoinfcripta^ eft- Pauci autemTuht ] qui in fua ipiorum corda infpicere , & quae illicfcripta funt fciunt legere. Itaque quae facienda quae fugienda- fint- jfi Appendix ad Leviathan. Cap. 2. fint , a Legibusfcriptis difcunt y faciuntque & fugiunt prout pravifis poenis videbitur fibimetipfis utile vel damnofum^Praeterea fi quid fa- dum fit contra Legem Naturalem , non id crimen vocari iblet, led peccatum , idque fibi pcenitentibus ftatim condonandum exiftimant, nifi cum aliquo damno civitatis vel proximi conjundura fit j neque tunc ulterius puniri fe pofie putant , quam ut pro damno illato fatis- faciant. Malitiam autem foli Deo puniendamrelinqui. Nam fi pec- cator peccatorem puniat peccati folius nomine, poftquam Legi fa- dsfadum fit , fimile eft Belli civilis* As Quid , fi quis Atheus fit , nec fit Lex fcripta quae modum pee- nx definiat , nonne punietur? B. Punietur profedo , 8c graviffime. Sed prius accufandus , au- diendus 8c damnandus eft. Accufari autem praster Didum 8c Fadum nihil poteft. Qdbus autem Fadis arguetur Atheifmus? Quodnam enim Fadum audivifti unquam tam fceleratum aut impium , cujus fimile non commifTum fit aliquando ab illis , qui non modcTnon pu- tantur Athei , fed etiam profeflione tenus funt ChriftianTTTSIon ergo ex fadis judicatur Atheus. Dido igitur aliquo fivejwolato five fcri- pto reus fieri , neque ullo alio modo poteft , nero pe fi d irede nega- verit Deum efle. A. Nonne Atheus dicetur etiam is > qui dixerit fcripferitve id , ex quo Deum non effe necelTario fequitur ? B Ita fane , fi ipfe quando id dixit, velfcripfit , confequentiae talis neceffitatem vidit. Nam fi Didum vel Fadum fit , id quod Lege prohibetur , 8c proinde puniri poffit, illud definiri ita debet , ut illi omnes qui Lege ilia obligandi funt , cognofcant hoc 8c illud Fadum, prout Lege cum circumftantiis definitum eft , vel haec vel ilia Verba, quae in Lege ipfa fcribuntur , punienda efle. Nam V erborum confe- quentiaedifBcillimaejudicatufiint, Itaquefireus, ignoratione bene ratjocinandi, contra liferam Legis loquutus fit(nullo cuiquam damno faclfo) excufabit ilium ignorantia. Sin Iudex per ignorantiam alicujus corf (equentiae , hominem innocentem poena? tradiderit , excufari non pojteft. Quod fi Verba ipfa fciat contra Legem efle , puniri poteft. Quare qui Deum effe negat , vel aperte prontetur dubitare fe an fit vel non fit , etfi modus puniendi adferiptus Legi non'tit ", puniri po- teft 3 fed exilio , etiam aequitate Naturali. Nam Keiigio& Agnitio potentiae Divinae in omni CivitateTege imperatur. Et eft Civitati omni effentiale , ut in padis feryetur fides , 8c praec ipue , fi fit jure- jurando confirmata. Quia^ergo Atheus jurejurando obligari non poteft ? a Republics ablegarulebet , non ut contumax, fed ut nocu- roentum Cap, i. Jppendtx ad Leviathan. 3^ mentum publicum. Curautera , cefTante damno publico , occiden- dus fit , non video , cum ab impietate converci poffit aliquando ; nam a longanimitate Divina quid eft quod fpe rare homo non poffit anee- quam mon atur ? Similiter dicendum eft de Blaiphemia , quae eft oratioinDeum contumeliofa, & , confentiente animo cum oratione, Atheifmus. A. Qua re autem non relegati potitis erant Blafphemi , per Legem Mofaicam quam occifi ? B. Quia quo jure Res terrenus blafphemum(Lege lata) regno fuo poteft expellere, eodemjure Rex populi Iftaelitici (qui tempore Mo- lis erat Deus ipfe per pa&um conftitutus , idemque Rex per naturam totias orbis terras ) blaiphemum , Lege lata, expellere potuit exuni- verfa terra, id eft, occidere. Sed ad quaeftionem tuam refponium hoc meum ita accipe, non ut codilii divini in Lege condenda caufam ex- plicans, fed utconditae aequttatem defendens. A, Intel! igo jam quid lit H B. Bleiphemiafi procedatab animi fenfu Atheifmus eft. Quisenim blafphemare Deum auderet quern efle , Sc curam rerum humanarum gerere exiftimaret. Sed id quod vulgo Blafphemia dicitur , nihil aliud eft^prseteraffe&atumdivinitatis in juramentis non neceffariis abufum. Quod crimen definitur a Iuftiniano Novella 77, hoc modo : Blafphe- ma funt per Dei capilios^ & caput , & his proxima , verba. Deinde poena conftituitur fupplicium ultimum. A* Ejufmodi juramenta nullane Lege puniuntur apud nos ? P. Nefcio. Quin tamen puniri ea -pofle cenfuris Ecclefiafticis non Cap. 3. Appendix ad Leviathan. 359 non dubito. Nam & fcandalum eft Ecclefis , & tertii pra?cepti De- calogi transgreffio in primis audax. Juramentum quodlibet non ne- ceilarium , Peccatum eft non parvum, ortum habens ab eo, quod fo- leanc homines mentiri. Itaque qui verum d;xerit,videritque fibi credi- tum non elle , nenon ferio dixifTe videatur .jurat per quern, fi jurare omnino neceile elTetjurare deberet,Deum.Horum impunitatem cum videant ingenia qusdam luxuriamia , Deum in membra dividenres more Anthropomorphirarum, per fiogula jurare cceperunt , nonnul- km ex novitatejuramentorum laudem aucupantes , atque inde verba ilia , per Corpus, per Vng'ues, per Capillos. Blaiphema hmui& H22- retica, Quomodo punienda lint videm EccleCa. C A P V T III. Be qmbnfdam obje&ionibus contra Leviathan. A T) Rodiit anno Domini 365-1 Liber quidam Anglico Sermone A fcriptus , curTituluseft Leviathan, cujus quatuor lunt par- tes ; Prima de Nature howink , & Legibu* Naturaltbus. Secunda de NaturaCivitatis , &c fare Fotesi-ati* funim^. Tertia de RepMica Chri- ftrana. Quarta de Regno Tembrwum, Infunt i n Singuli s partibus Para- doxaquasdamturo Philofophica , rum Th eoloffic a 5 & itamulta con- tra Poteftatem Romanorum Pontificum in alios Principes , ut facile appareat Authorem exiftimafie caufam Belli Civilis quod eo tempore per Angliam , Scotiam , & Hyberniam gerebatur aliam non fuiile quam riifleriiionem , primo inter Eccleliam Romanam & Anglica- nam.deinde in Eccleiia Anglicana inter Paftores Epifcopales & Pres- bycerianos , circa quasftiones Theologicas. Bellum illud Civile ince- pit in Scotia anno 1639 , led conceffionibus quibuldam Regiis ( qua- rum una erat fublatio poteftatis Epifcopalis e Regno Scona? ) iliico fopitum eft 5 verum cite , inftigantibus Piesbyterisnis Arglicis an- no 1640 relulcitatum. Adminiftrabatur e o tempore Regirr.en Eccle- liafticum virtute Literarum Regiarum pe rjipilco pos. Sedebat etiam Parlamentum , totum fere Presbyterianum. iradtio enim Presbyte- riana Factionem Epilcopalem potentTa & favore populilongeiiipe- rabat. Itaque anno proximo coadus. eft Rex , quo Parlamentum placaret, Epifcopos etiam a Regimineomni Eccleiiafticoextraordi- nario removere. Quo fa&o , nulla amplius poreftas remanijt inter Anglos cognofcendi Haerefes , fed cmnimodae Seels apparuerunt : fcribentium & publicantium qualem cuilque vcluit TLcolcgism. 5 <$® Appendix ad Leviathan. Cap. 3. lam Parifiis degebat Author di&i libri, vulgata jam libertate fcriben- di utens. Et jura quidem Regis turn in Temporalibus turn in Spiri- tualibus egregie vindicavit. Casterum dum hoc ex Scripturis Sacris conatur facere, in dogmata lapfus eft inaudita , quae a plerilque Theo- logis Haerefeos Sc Atheifmi accufatafunt. B. Qusenam feat ilia Dogmata ? A. Quid tibi videtur oratio base cap. 2. verfus Fmenv.Opimonem ho- minum de Spiritibffs monuorum ambukntibm.de itiduftria ( puto ) traditam fttiffe , aut non conf&tatam, ad fuftentandam extftimationem Excrafmorum? Signi Cruris, A qu e benedicltf , aliarumque artium C'eri, B. Mihi quidem vera, prudens , 6c Chriftiana videbitur , nifi con- trariumeviricas ex Scriptura Sacra. Equidemlego Matth.27 ver£?2. Chrifto in Cruce morieate corpora mortua e Sepulchris excitata elle., non autem animas* A* Dein.de, cap. 4. fub initium negat fobftatitias ullas efle wcorpo^ rem. Quid aliad eft hoc quam negare Deum efle, veTaftimiare Deum efle Corpus ? E. Affirmat quidem Deum efTe Corpus. Sed ante eum idem affir- mavit Tertullianus. Difputans enim contra Apellem, aliofque fui temporis hasreticos , qui Saivatorem noftrum Jefum Chriftum non Corpus, fed Phantafma efle docuerunt , diclum hoc universale pro*- nuntiavit, Quicquid Corpus non eft , non eft Ens. Item contra Praxeam, Omnis Subftantiaeft Corpus fui generis. Neque in ullo ex quatuor Con-* ciliis primis generalibus dodtrina haec condemnata eft. Oftende jfi potes vocem mcorporeum vel immaterial in Scripturis.Ego vero often- dam tibi pknitudinem dignitatis habitare in Chrijio corpordaer , id eft ( ut exponit Athanafius ) Dealiter. Omnes fumus & movemur in Deo. Sunt verba Apoftoli. Quantitatem autem habemus omnes. An quantum in efle poteft in non quanto ? Magnus eft Deus , fed magnitudinem in- teliigere fine corpore impoffibile eft. Ne a Concilio Niceno quidem definitum eft Deum eJTe incorporeum. Patres autem qui aderanjt { nefcio an omnes ) ita fenferunt ; & ipfe Conftantinus vocem illam Ouoimov , id eft , coeffentialem ideo comprobavit , quod ex ea voce videretur 111 i lequi Deum ejje incorporeum. Nihilominus vocem illam incorporeum , qux non eft in Scriptura Sacra , in Symbolum inferre noluerunt. Neque vero ex voce toeffentidu ( quanquam Eflentia cor- pus non fit) inferri poteft Dei incorporeitas. Pater Dandis, Sc Filius Obedi, eum fuerit unus & idem lefleus , erant coejfentiales fequiturne indePatrem Davidis & lefleum fuifie incorporeos ? Prasterea Patribus Concilii Niceni in animo erat condemnare per illud Symbolum non modo Cap* 3 . Appendix ad Leviathan, 361 modo Arrianifmum , fed etiam Hasrefes omnes , qua poft mortem Domini inEcclefiamirrepferant , quarum una erat Anthropomorphic tarum , qui Deo corporis humani membra attribuerant , non autem condemnare eos,qui verum,realem & purum Spiritum,Corporeum efle cum Tertulliano fcripferant. I1H quidem, qui Deo puritatem tri~ buunt re&e faciunt ; eft enim honorificum. Sed tenuitatem attri- buere, qua? gradus quidam eft ad nihilitatem, perieulofumeft. Iohan- nes Damafcenus exponens Fidera Nicenam lib. i,cap. 13: Divino- rumnowinum ( inquit ) alia negative funt , fignificantia id quod csl fupra fubftantUm , fit civ-ova®* ( id eft fine Effentia j u%gov®* , fine tempore t mj^X®' ,fine principiOj non quod hi* inferior fit , fed quod fupra h Nam vocem hanc Verbum , an rem Verbo fignifica- tarn y Carnem fasftam etfe putas ? Quid fignificant ilia ver^a ejufiiem Apoftoli Apoeai. 13.8 ; Agnus oca jus a fundationemundi* Potuitne occidi antequam* incarnaretur ? Nonne fequitur inde , turn Incama- tionem turn Paffionem Domini , quae in tempore erant ,fuifie tarn en afundatione mundi ? Qui poteft hoc efle aliter, quam in Decreto seterno Patris ? Quod Decretum , quid aliud eft, quam res Decreta ? Nonne eodern modo etiam Spiritus Sanclius dicitur ( Luc. 24. 43. } Promiflio Patris } Ego ('dicit Chriftus ) mhtamin vos Ftomiffionem Ta- iris met. A. Cap. 42. Ad quasftionem , Quid fi quis Fidelis a Principe fuo Iegitimo jubeatur negare Chriftum ? Refpon d e tTiatu m efleobe- dire , exemplo Naamani Syri , cui diclum eft a Propheta , Fade in Tace. Quae verba non raihi videntur PenrrifHo , fed formula vale- diclionis. B, Itafortafle, fi aliquid allud illi vel approbando vel improban- do relpondiflet ; at in hoc loco aliter quam pro Permiflione intelligi non poflunt. Scis permultos firing Chriftianos , paulo ante Syno- dum Nicenam , bonos quidem , njon fortiffimos } qui morte & tor- mentis oftentatis, Fidei Chriftianas renuntiaverunt. Quas putas pce- nas in tales ftatuifls Nicenam illam Synodum generalem ? In Cano- nibus illius Synodi decimus nonus eft , quo itatuitur ees , qui citrA tcrmenta & penculum idfacerent , redire debere ad Catechumenos. At de illis 3 qui negarent intentata morte nihil ftatuitur. Non tamen ne- go quin in Apoftolo vel in Difcipulo , qui do&rinam Chrifti praedi*- care inter Chrifti hoftes in fe receperat , Peccatum id efTet , & in Petro magnum , fed infirmitatis , & a Chrifto facile condonatum. A. Eodern capite affirmat licitum efte Regibus Chriftiani s ad mi* niftrare Sacramenta. B. Omnes fere Miniftri Eeclefiae Anglicanae anno primo Reginse Elizabeth idem fenferiint cum illo. Simul enim ac~"Re~gina Supre- matum Ecclefias fibi vendicaffet, emifitMandataquasdam, per omnes Dicecefes, quasMandataappellavitlnjuncliones. Quarumuna erar, ot Clerici omnes cum Iuramento recognofcerent Ecclefiae iuprema- mmjure pertinere adReginam&; Succeflores fuos. Muki autem crant 0 Cap. 5 . Appendix ad Leviathan* erant , qui jurafe noluerunt , hanc ( ut ipfi dicebant ) ob caofam , quod eo conceflo, una concederetur Reginam fi vcllet poiTe admini- ftrare Sacramenta. Manifeftum hinc eft , Clefum ilium credidifle, in quocunque reiideret Ecckfiae Suprematus, eidem quoquelicere quo- ties vuk , ea omnia adminiftrare , quas a Sacerdocibus adminiftrari folent. Casterum ad tollendum fcrupulu m hunc r efcripfit Regina, nunquarn (ibi in animo fuifle aliam fibi adm inirtra tionem aut Pote- ftatem aiTumere , quam qua ufi eflent Pate r iuus He nricus 8c frater Eduardus. Atque hoc refcripto nec Succeflonbus Itiis Mafculis Po- teftatem illam derogavi* , nec fibi arrogavit 3 fciens prohibitum efle fceminis loqui in Ecclefiis. A. Caput 43. totum in eo confumitur, ut probetpeccatori pceni- tenti Fidem aliam ad Salutem neceflariam no n elle q uam quas conti- netur in hoc uno Articulo lefrm ejfe Cbriftum. B. In iilo Articulo multacontinentur , ut Ieftra efTe Filium Dei> Regem ludaeorum , Reftauratorem Regni Dei. Edam Scopus Euan- gelii alius non eft., ut teftatur Iohannes Apoftolus Cap. 20, ver£ 31, quam ut fciamas hfiim effe Chriftum Filium Dei viventis. Prasterea dicic idem Apoftolus ilohan^. 2, Omnis Spiritus qui confitetur lefum ejfe Chrifium 6? venijfe in Cawe , ex Deo eft. Multa item alia loca font in Teftamento novo hujus fimilia. A, Sed contra eft quod legitur in fine Symbo li Athanafii , nempe hoc , Hac eft Fides Catholic* , quam nip quit fro certo mdaf jalvare non petett. B. TuneSacrae Scripturae, 8c verbis Apoftoli o ppones verba Atfaa- nafii? Cujus Symbolum recipitur qu idem ab Ecclefia , utExpofitio vel Paraphrafis Symboli Niceni , fed h asc ve/ba Athanafii nulla eft. pars illius Symboli. A. Sunt 8c alia Paradoxa non pauca in eodem libro , fed quia mi- noris funt quam ut illis nunc immorarernur non proferam. B, Vt libet. Sed in his quae prot ulifti ninif invenio contra Fidem' Icclefia? noftrae , quamquam non pauca dodrinam Theologorurrr privatorum fuperantia.- FINIS. INDEX INDEX C A P I T V M. PARS PRIMA. DE HOMINE. Cap, lntroduttio* I. pvESenfu. Pag. 3 II. U De Imagination. 4 ttl. Ve Confequentia five Serie Imaginationum* 9 I V. De Sermone. 13 V. De Ratione & Scientia. 20 V L De Principiis imernis , M&ttts Vokrntarii , quxvutg) wcantm Pa£- fiones. 2f V 1 1. De Di(curfuum animi Determinationibus, - 32 VllLDe Vinmibus Intelle&us. 34 IX. DeSckntiammdiftribtttione. 42 X. De Potentia , Dignitate, & Honore* 43 XL DeVaricute Morum. 49 X I L De Religione. 5*4 XII L De Conditione Generis Hamarii, quant urn ad Fcelickatem Vita prtffentis attinet. 6 3 X I V. Dd duabuspYimis Legibus Naturalibus. 66 X V. De Legibus Naturae aim, 72, X V I. De Perfonis & Authqribus. 79 PARS S E C U N D A. D E C I V I T A T E. XVII. T"\ E Caufa , Generatione, & De&iitione Civitatis. ^3 XVII I.i-^Dflure habentium Summam Foteftatem in Cfaitate per Injlumionem, S6 XIX. De Generibus Ctvitatum per Infiimtionem , (£ de Sueceffione ad Summam Foteftatem. 9% X X. De Dominio Paterno Defpotico. 98 X X I. De Libertate Ctvium. 103 X X 1 1. De Syftematibus Civium. 1 n X X 1 1 1. De Foteflatis Summx Miniftris Publicis. 1 1 9 XXIV. De X X I V. De Civhatii Facultate Nutritiva Generan?a* in XX V. Deccnfiho. 124 XXVI. De Legibus Civih'bus. 128 X X V 1 1. De Crirninibus ; Excufationibus, & Extenuationibus* 1 37 X X V 1 1 1. De Pcenis & Prasmiis. 146 XXIX. De iis rebus qua Civitatem lebefa&ant. 1 j x XXX. De Officio Summi Imperii. 1 57 XXXI. De Regno DdNmrdu 1 66 PARS TERTIA. DE CIVITATE CHRISTIANA. XXXII. T"\£ ToliticaChriflianaTrhcipiu. 1; 'I XXXI II. De Numero, Amiquitate , Scc/w , Anthcrime , & frettbus Librorum Sacrorum* 176 X XX I V. De Signification quam habent in ScriptPtris S act is Fbcabula Spiritus, Angelas , Infpiratio. 1 82 XXXV. De pgnificatione in Scriptuns Sacra Vocabulorum , Regnum Dei , Sanclum, Sacrum, & Sacramentum. 190 XXXVI. De Verbo Dei , & Frophetis. 1 94 XXXVII. De Miraculis eorum ufu^ 203 XXXV III. De Stgntficatione quam habent in Scripwii Sacris Vocabula Vita Sterna , Infernum, Salvatio 5 Mundus Ventu- rus , (3 Redemptio. 208 XXXIX. De Jignificatione quam habet in Script mis Sacris , Vocabulum Ecclefia. 2r7 XL. De]uxt RegniDei in Abrabamo , Mole, Summis Sacerdotibus, £?Regibus Iudaa. 219 X L I. De Servatoris noftn benedtfti Officio. 226 XLll.De Fcteftate Ecclefiaftica. ♦ 231 X L 1 1 1. De iii qua ad Receptwmm in Regnum Ccelorum ' fmt necejfa- ria. 279- PARS Q_V A R T A. DE REGNO TENEBRARVM, X L I V. T"\ E Tenebris Spiritualtbus a non re£ta Interpret atione ScriptU" rarum, 289 XL V. DeDamcnologia^ alusque Reliquiis Relwonum Ethnic mum. 30 £ XLV. Vc X L V I. Ve Tentbris a vana ThiloJophU , & ^Yadhimibusfabulpfii. 3 14 X L V ILDe Lhcyq ab hujufaodi tcnebrts quid fit & quibus ac6tefiau$2.$ APPENDIX, Continens tria Capita* PRimum it Sjmbolo Niceno. 3 2% Secundum , de H3^ Animam immortalem ejfe an in Scriptura habeatur. zn. 33s. an in Liturgia Anglicans 363. animam citra corpus naturaliter non fubfiftere. z9 <& feqq. rationes contraria ex- cutiuntur. 199 &fiqq. Animae immortahtas excitat ad virtnterru 337. fed & quid, ibid, animae citra corpus fub- fiftentis audores Plato & Ariftoteles. 337. animam non faa natura & per fe fubfiftentem, fed per gratiam & Refurredionem immorta- 2em efTe. 361, 353 Animal attificiale Refpublica. 1. animal bsutnm unius anni prudentius homine decen- Aaa w.xa. # INDEX. m. 12,. anuiwntium attU&iones. i6§ Av» Atheus quia , 8c quando puniendns ^z. 358 Auguftus Ca?far Tribunus plebis 8c Ponti- fex Max. 314 Autor , authoritas. 8o;8i Automatum , hominis, & civitatis compa- ratio. 1 B. BAptifmus. 194. 230, 23!*. 238.178, bapti- zare Regi an competat. 157. per baptif- mum Rex fubditus Chrifti. 178 baptifmi in- cantatio. 293. baptizariproinortuis quid 303. baptifma unura. 334. Batavorum induftria ditat. 154* Batavi* Mendicorum facinora. 162 Beelzebub rex phantafmatum , filiorum te- aebrarum. 189 Bellarminus quoad poteftatem Pontifids debelIatur,232-.i Civitas acquiritur,in£lituitur. S60 Civitas per inftitutionemo 86. ufque 98 ccetus fub uno Homine vulgus ? fecus Regnantis pars. 88. extra Civit atem iuit umjygl iniuftDm nullum. 88. 1 38TCivitatum genera. 9t,^Jeqqi GivjTas non eil quae fubjici fiae bello poteit ioi Ci vitas a legibus libera. 106. Civitas fyfte- ma regulare abfolutum. 111. Civitas facul- las nutritiva 8c generativa. hi Civitatis fanguis. 124. proles, ibid, extra Civitatem nuliius rei prop rietas ; nec tran- quilla coramunitas. 122. omn ium o mnia, i^, Civitati femper externe obeHiendum , non verb continue interne credendum. 136 Civitas populi Ifraelitici in deferto, 112, Civitatem labefaclactia 8c di/Tolvectia , quae. feqq- Civitasis Rom, fubSenatu & populo inna- raeras INDEX. -tneiae feditiones. nx, etiam Athenis.n^ Ci- vitas & Ecclefia idem ; ibi homines, hie Chri- ftiani. iSx Gives Subdiri. 85. Gives omnes Regis fervi. loi. commodum 6c foiatium. 9'>92,« 103 Civis liberras erga fnmmam Poteftatem quam angufte pateat.- 107, & fsqq. Civiurh bona Reip. tuendae caufa Iraperan- ; tibus obligata. 153. 161.3x6 Cogitationum feries difcurfus mentalis. 9 cogirationum feries irregularis, ibid, regula- ris. 10. Collegia. videSyfteim. Coloniae hcminis Civirati's artiflcialis pro- les. 224. qn*ndo mitt end as 163 Ccncilio Laodicean debs tur Canon S cn- jstutae. 180, 249. aa quid piarum frandium- aurniTTam ibid Conciliornm acta confilia non leges, ibid. & 148. Ccncilii Lateranenfis decretnm in Keges , hasreticos fovemes 191. Conciliornm tomi an finceri 3^6. Concilia I V oecumenica. 349. 3 56 Confeilio auncularis exploratrix confilio- mta 3x4 Conjeclor propheta, xi. conjectura tempo- rif eft prsieriti ix Conlcientia recta. 33. vana. ibid, erronea, ■qpiniones 1 $x. confcientia Curia n aturalis ju« {litis. ; 166 Confecratio , converfa in conjurationem. 192, qualis efte debeat. X98 Confilia ex ore Lhrifli , L Baptiftas , &c. 12,6.247.2,68. ccnfilianon leges acta' Con- ciliornm. 180. con (ilia funtTraditiones.x^. I. Qbed. Coniiliarius tamum, non eftminifter publi- cus. 121. confilium dare quid , & quales effe debeant Confiliarii. 1-14, >&feqq. confilium comparatum ludo pilse. 11S. quales porro de- be ant efle Confiliarii. * I65,&i66 Conftantini M. tempore nonnifi in haere- tieos clericos animadverium , qui ecclefiis privati. 353 Confnetnd o ionga lex . 1x9. 13?. confue- tudo quas ignorantiam involvit nihil probat. 158 Contemner.? eft nec cupere nec odiHe. 26 Contractus mutua juris translatio eft. 68 Contributionum asquitas & utilitas.91.1 53. exitus reditus. 1 14. aequalitas. i6x Couverlio ad Chriftnm quid prafrife. 143 Corpus quid lignificet. 183. incorporeum an nihil. 316. corpus ircorporerm , fpiritu quid. , 344 Creatio. 329 Criminum principja, genera , exaifaticnes extennationes. 1 37, &J*qq- Cruciatus d imratorcm non f ore a»?e rnos, fed dari mortem fecundam eamq ue gle rnam. 300. fed nec id juftitix Dei obftar e^qna m mi-' que inHnita mifericordia comi tatnr . 33-; Cultus, tk honor ut differant. 310. cultu* duplex diviaus , civilis. ibtd^ D. DiEmoniacos apud ludaeos habitos ments captos, lunaricos. &c, -41. .187. 306.30.9 DasrEonia phantafmata , filii tenebrarum, Beelzebub rex. 289. dsemones an nihil. 319 Dxmonologia Ethnicorum 5c poerarum in- ter Chriftianos. 2,510. de Darmonologia &re- liquiisaliis religionum ethnicarum copiofe. -30?,ufque 3i4_ Damnandosnon sternum vicT:uros,fed dan mortem fecundam. 306. 33^. 363 David cur pro Saulo & lonathano jejuna.- rit. 30 1 Decima. 154, nul lo jure exigu ntur. 191 Defenfionis ima radix. "~ • 2C8 Deflnitionum ufus. 16 Deliberatio boni, & mail 32- Defpoticum dominium. 98 rca Deus nominator ut honoretur non ut conci- piatur. 12. Denm 8c ejus cultumnatura diclat. 5 f.f8. Denm Spiritnm efie iocorporeum , aa dogmatke fiatuerint Theologi illi natnrales. 56.184. 34s. Denm in perfona propria creaf- fe Mundum. 81.341. 391. de Dei Regno na- tural!, ubide honore, 5c ejus caufis, attributis divinis late. 166. & feqq. D ei miferico rdiam vix admitcere , ut cruciatus fiot aet erni. 300. Dei juftitiam non i mpedire q uo minus cru- ciatus aeterni relaxeatur. 33s. Deura affirma- tur efle corporeum cum Tertulliano , ab oecu- men. Conciliis non damnato. 360. Deum dvisjicv dixit Damafcenus. 361 Diabol'jm 3 Satanam, Abaddon. non nomina individuorum , fed qualitatum & officiorumi efTe. xi 3 Diaconus ecclefiae , & verbi differnnt. z\i. Diaconorum officia. ibid, dczsS t)ignitas eft valor hominis. 44 Difciplina ecclefiaftica caufaCivilis belli in Aaai Scotia, I N D Scotia , per Angliam , & Hibernian*. 327 Difcurfus mentalis,imaginationum feries. 9. difcurfus , inveftigatio, fagacitas , folertia.io. difcurfuum determinationes. 32, Difputari poflunt Paftoram doctrinae, at Don Poteftatum leges, 269 Divitis conjuncia liberalitate pctentem fa- ciunt. 44, Dominium Paternuro , & defpoticum. 98 Dominium rei private debetur proteclioni fumma! Poreftatis. 1^5 AxXsict , botTgua imperite diftinguitur. 310 Dubitacio veri , 8c fain*. 32, Duella quomodo tandem efficaciter inbi- benda* 160 Dii gentium , qui , quct, 57, 5 8 ECclefia & Civitas idem : Ecclefia homi- nes Chriftiani , Civitas homines pa<5hs mutuisinunum confociati. 182. Ecclefia ergo universalis non datur ; quia nec Civitas. ibid, & 217, 218. 275. 348, 349. de Ec-clefiaftica" PoteAate ampliffime. 231, ufque 279. !• Apo- JfMi Ecclefiafticaofficia msgifterialia , mini- iterialia. 249. & feqq. electio. 251. Eccjejkfti- corcm fuj lentatio un de. 253. & 254. caput fummns Imperans.tstf. Eccletiam in terra non effe Regnutii Chrifti. 2.90. Ecclefia: ante Con- Uantinum M. fine auctoritate decernendi. 353 Ecclefia; miniftri Miniftri publici. 120 Electio zei@fevtct.isi. electio nunc Dodlo- ram Ecclefiae penes fummam Poieftatem , & cur, quomodo. 256 ElifabethaRegina pafloralibusjcclefia; fun- tftionibus per diploma renunciatT 259. 3S0. iemures Anglia ejicit. 3i6.^non abfque peri- culo combuftionis ftiit fub Maria. R,. 350 Eloquentia potentia eft, . 44 Ens fubftantia. 340 Enthufiafmus." 174.176 Epifcopus, Paftor,Pre$byter, Doctor, ideim. 250 Epifcoporum Angliae , 8c Scotlas arnpla po- ieftas, 219. 350. minuitur. 351. 317. nimium, cum damno religionis. 3 5 9 Error 8c abfurdumunde , quotuplex. 21. ab errore nafcuntur crimina. 139. error ab aucto- ntate micigat, 143. errare , decipi, male fen- tire , ii fa&um nullum fequatur t fua ssatura airaen non eft. 351, & ft%h X. Euchariftia , c & feqq> Henricum I I. perfeqaitnr Papa, m. & Henricum VIII. r6i fed hie Iemuram Po- tefUtem Anglia ejicir. _ 315 Heraldi mmiftri publici. _ no Homo artifieialis , Civiras. 1* Hcminum paffiores eaedem oon 30a objecta,fed caufas. 1. faomani generis conditio naturalis. GSi&Jeqq. conditio'belli omni um contra on uses, ibid. &c 56. 73, 83. homines natniaomne's xquales. 63. g?, hommum confenfio a pactis , formicarum a natura. SL? Hominis fubflantia mule, 33S Honotareeft opem pofcere. 4$, hecorare eft obedire. ibid, honori glim datum egre- ginm ecnTe prasdonem. 47- S3, honorura ti- tnli ibi'd.&feq%. honoris & cukua , caufi po- tentia, 169. 170. 31c, honor interna sftima- tio , cultus externa Ggoificatio. ibid. Hy poftafes eiTe toudem fabitantias. 317 330.333. 335.34c 346. hypoftafeo* Dei cha- racter. 340 I. IDoIumnihiL $09- *>-9. idolcktria verb in Deum rebellio. ibid, idololatriam effe, col- tum reliquiarnm , & imaginum. 51a Iehojadae Athaiiam interficientis faflum ezaminatnr. 169.1.96. Iejunii Davidici pro Saulo 5c Ionathano fcopus. 3c 1 lefusperfonaDei in redimecdo. 81.341.361. lefum efle Chriftum c redere., & legem im- plere conari fufficere a d falat em. 187 Ignoininia; poena. " 143, 149 Ignoranria poena neminem excufat. 13^. sgncrantiae inter Chriftianos obfeura nox in quo confiftat. 150, &feqq. Imaginatioquid. 4. rectiuj phantalia dici- tur s. dirlert a memorii nonniii diverfo con* fiderandi modo. ibid, imaginationes dormien- tiumfomnia. 6, imaginatio nafcens a iignis, intellects eft. 8, 9. Imaginationum feries difcurfus mentalis. Imaginum figure contra hecorem foatDei. 170 abfurdae. 171. reliquiae Ethnicifmi. 30^ &fen- ' '. iucaoratio facta confecratio^ 192, feqq, Incarceratio diuturnioi juri naturae relucta- tor. 149 Incarnatio. 338 Indulgentia? quid, ipj. qnasflus; 314. Infernos qui; ,. non videri Iccum fed nomen perditionis. ibid.&czi$. inferi refpe- ctu ccelicolarum.331. gehenna, tarrarus, &c, ibid. 333. infergusin lacum ignis conjicien- dus. 33* InBniti non eft conceptus. 12, Ingenium naruraie. 34. bona phantatfa. 3*, ingeuium acquifiturrv 37 Injurias verbales. • 14s Inlania enormium eft paffionum. 37,(3" Bftb infaniunt ebrii. 38, 39. infaniunt viroines pu- doris memores ibid, inlani energumeni. 39, infanos fanaiTe Servatorem noftrum. 41.187 Infpiratio quid fignificetin Sacris, 189 InteUe&ua hominis duplex : communis, dc proprms. 8,9. intelleclus conceptus natus a fermone. j^, Interpretatio legem quam necefTaria, 131. facrarum Scriptura rurn penes fummam Pole, ftatem. iSi. interpretari legem actu Kcgnan- tis eft." 243. autin defeftn penes eccleliam. 243* 144. tenebrae ab interpretatione non recta Scripturarurn. i8p^ lofua? liber poft mortem ejos. fcripcus f 177, 178. lovis iimulacrum. 313. Indicium determinatio difcurfus-. 31. judi- cium eft bene diftinguere. 3 ^ Iudiciaria poteftas rr.inifrerium publicum, no. Iudicem bouum quae facinnt. 1^4 I us caufalegis, ntlibertas obligationis. £$. juri vel renundator,vel id'transfertur. 67.juris translatio contractus eft. 68. jus in omnia qucd,quando.8s>.Ins Regoi Deijx;^Regnum Dei. Iurisdiclio Ecclefiaftica mrnmae Poteftatiia Civitate fubjicitur. 266.170 Iuri;urando extra (latum civilem noneui locum, 57 ju.ram.efit.um quid. 71. fiat fecun- Aaa 3, dure- I N D E X. dam religionem jurantis. 72. nec tamen obli- gation* aliquid addit. ibid, jurandum nonnifi pec Deum.71.171. hinc atheus relegandus. 3^2. luflitia , 5c injuftitia. 72, , & feqq. Iuftum auc injuftuin ante civitatera conl'titutam nul- lum. 88.- 138. injuftum non eft quod no a fit Eranfgreflio alic ajus legi g. ■ " 12, Iaft'itia eft conan , veile. 287. luflitia Dei poteft pcsnara commatare. 33 f LAodicenfe Concilium vide Concil. Lapfos ob tormenta dc metum quo loco Concilium Nicenum habuerit. 364 Atneiios. dc fishnet an difterant. 310 Latrocinium oiira licitum & honorificum. S3. Leges duae naturales : defenficnis , Be com- cordis feu focietatis. 66, 67. lexeffedius juris, ut obligatio libertatis. 66, 137, lex nulla antequam in legislatorem cenfenfum. ,6S, leges reliqus 17 naturales : juftitia?, & virtutum aliarum ethicarum. 72- , <& feqq. leges naturales in foro externo non femper ©bligant. 78. legum naturalium fcientia, Ethica. 79. leges Civiles. 89. prolixe expli- cantur. 118, feqq. dividuntur. 13*. Lex civilis etiam lex nature, & cur. 130. 288. leges bona! , quai. 163. non debent innoxia libertate populum privare. ibid, de legibus non licet difputare. 169. leges Canonical quando & quomodo coeperint. 192,. leges ha- mznx in contumaciam tantam animadver- tnnt. 357 Legati miniftri public!, 12,0. aliqni txon.tbid. Legiftarum axiomarejickur. 133,1 34 Lemuribus confertur hierarchia Romana. Leonis Papa? nobile problema. 3 1 8 Leviathan Civitas. 1. Leviatbanis Magni generatio. St. mortalis dens. ibid, defcribitur ex lobo. 150. Leviathanis h. e. Tra&atus de Civitate dvum^xdiMazg. 32*?. Leviathan .objection jb as impedtur , & refpondetur.3^, ufque ad fin. Libertas fans obligationis , ut jus legis. 66. libertas. Civium quo in confiftat. 104, & fiqq. libertas , 6c neceftitas pugnant. io> Libertas populi innoxia legibus non exclii- £eada« 163, libera a legibns ipfe Civitares. ^ 100 Liberum arbitrium, 32,1, 312, Libri qui poiu. &c mftorici fub Monatcha nonlegeodi. 107.154 Litnrgia Anglkfloa. 333' 34^ Lumen de Inrnme quid. 330 Lutheran! combufti. 350 M M. Agia 8c incantationes an mera? impo- ftur*. zo<$ Magiftratus & Pra?fec"ti. 1. 119, & fiqq. Manichsi non tarn lueretici quam ficti Chriftiani& fcelerati homines. 354 Manuum irapofitio vide impof. Maria Virgo Jiotok^. 338 Marty rem quid proprie faciat. 2,3 s Mathefis in Scholis praiterrmfts. $31 9 Matrimonii facramentum quo tendat- 32,4 Memoria & imagioatio non nifi 'diverfo coaiiderandi modo dirTerunt. % . memoria, ipfa fenfio deficiens &c phantafma dilutum. ibid. p memoria mnltarum rerum experientia. ibid. memoria &fenfus , facti funt cogmtio. 23 Mercatornm {'yftema fubordinatum 117. oegotiandi modus. 12,3 Mercurii fimulachrum. 313 Metus quid. 18, vinculum religionis. ibid. &5f. 171. caufapacis. 66. paffionum om- nium innocentiffimus. 140. non omnis tamen actionem excufat. ibid, Mouarchia, Ariftocratia , &c. pi, &feqq, Monarchicum fuifle imperium gpopuli Rom. in ludaeos. 94. Monarcham fuccelforem poUe conftituere etiam alienigeaam. 9% Monarchia mixta an detnr. ido , z6t* Mo- narcha an fuerit S. Petrns. 251 Miiitares duces , portuum prajfedli , tkc, Miniftri publici. 119, 12c. miles extra hos non eft minifter pnbl. 120. miiitum infimus jure ftipendium poftulat. 150 Miniftri ecclelis vide Ecclefia. Miniftri in Civitate pubhei qui,quales,ii9, & fiqq* Minifter eccle^s , & verbi differunt. 3,52 Miracula contra S, Literam nihil probant. 17% Miracula 5c cautela late traduntur. 203 Monetae aurea? &argentea» vaioris auctio vel deminutio a piurium Civitatum confenfu pendet, 1 24- Mono- N D Monopolism. nf» Mores hominnm & gentium. 4p, & feqq. Moralia parva qua docenrur paen. 42?. Mo- rahbas de concroverliis faprema judicatio quam (ibi vendicat Papa , & fummum Impe- num Civile, idem. 166." Morsfecucda. iir, 113. Morsaeterna. 294. ilfe morieris quid. icp, 336. Moras vclontarii , vulgo paffiones. 2.5. mo- ras vitalis j animalis. '. tlid. Moyfi populuslfraeiit. ad obediendum fe fnbmiferat. 130 Moyfen totum Pentateuchum nonconcin- nafle. 177. Moyfi quomodo Deas extraordi- nary locate*. i$8. MoyfesProrex Dei. xip. zio. perfonam Dei gereas, 361, 361 Mandus venturus. 116,117 Mafica qua cultum divinum commecdatur. 171 N. NAamani Syri exemplnm in diffimulanda fide feu religione. 2.34. non fe periculo ukro objicientis. 2,88 Natnrales leges duae : defenfionis , & con- cordite. 66'. 6j, Adde[is Leges. Natura crimes homines aequales. 63. 77. 8 ^ . Nacnrae lege ini- quum, Civilimjuftum. 88. naturalis aequita- tis curia confcientia. 166. Natarafe Dei Re- gnum. 166,0* fiqq. naturalis Rationis difta- mina circa honorem & caltnm divinum. 168, 1 69. natura? leges violans peccat contra Deum. 188. natnralem contra legem pracife crimen vocan non folet : mitius ergoexboc ibnte contra quofdam agendum. 352. Nicaenura Symbolum per 5coannos espofi- tum. 317. adde Symbolum. Nobititatis. tumcarum , 5c fcutorum pi&o- rnm hazreditorium repertrix Germania. 47, 48 Nomina propria , comraunia , univerfalia. i»,ufquef. Obligant leges naturales in foio ijQterno , aon Temper externo. 7S E X. Olei benedicTio. 194 oV-aj;* 1 vocis in Concilio Kiccno declsra tio. OpiHcia fovenda. Opinio determinatio difcnrfnj. P. . 556 163 3- T) Aftam etiam metu estorrum in curia na- JL turs validcm. 7c. . pacto fi iicitum fit, ju- ramentum nihil addit. 72.. pactorum viclatio fup'ernaturaiis & revelatione nitem queis,con- tra quo*. 74. vitium perform paciiceati non pant exceptionem. ibid, pactum fine antho- ritate fcienter invalidum.So. pacta verba funt, nontimentur. 83. fine armis mutilia, ibid, pa- ctum Civir-atis ( vide dc Forinul. ) _ Papatus prolapi'i Canfse. 62,. Papa an fit An* richriftus.163. Adde Primatus. Papatui tene- brs profuerunt. 32.3. quss, qnantae. 314, le- munbus comparatur. 32, Paffiones animantium fenfuales. ic. paffio- nesmotus vcluntarii. 1$. adde Atte&us, Paftor fummus famme Imperans. Pacerna primitus imperia. S3. Paternara dominium , 6c defpoticuin. c;g Pax tempus bello vacaam. #4 Peccatum, & crimen different. 138. peccata. non omnia efie squalia. 141. lunge Boauro. peccatum non efie quidquid- contra coafeien- liam Et.dc quando.ubi 151, peccatum iaSpiri. turn S.in Ecclefiam videri. 301. peccari caufa. 311, 311, peccator peccatorem puniecs. 333 Pecunia Civitatis fanguis. 12,4 Periparstici loquaciores. 31^316 Perfcna propria, repraefentativa. 79 & feqq, perfona rei inanimate. Si. Perfcna Dei pro- pria, repraefentativa.#«£, Perfona Civitas. 86, perfona, 8c hypofrafis dirTerunt. 317, 330, 333, perfona quid proprie. 342,. 345 Prudentia, providentia , praevifio , fapien- tia. 11. prudentia prsfumptio eft futuri. i% m prudenrins eft animal uniuranni homine de- cenni. ibid, prudentia naturalis. 14. prcdentia expenentia multa.i^. prudentia finiftra, aftu-- tia. 37. prudentia omnis ab experientia. 63 Petrus an fuerit Monarcha hcclefis. 161 . aa faerit Romae, anibi Epifcopus. 2^ Phantafia, vide Imaginatio. Phantafia fioe : judicio non laudatur. 3^. phantafmata obje- clorum imagines. 4. 305. fubfiantia: incor- pores, 361 Pmlo* I N B e x: 'Philofophfcae tenebta: late deducuctur. 318, tifque32,f. Philofophia genuina definimr & commend atur. 3 r s . origo, feds, f£«f. abufus. 318. mitabiles pr^eftigiaz. 342, Plebs robur Civitatis. i6i» colenda propter potentiam. ibid. Poena prascedeos jnfto major ad crimen hor- tatar.139. poena fubfequens major delinquen- tem decipit. ibid. Poena: , 5c prssmia 145 & feqq. late expli- cantur. Pcenacurninfliclio a jure pendet-na- turaii , ncn fubmiffione Civinm. 145. poena* 6c pr«mia rede difpenfanda. i<$4.puniri pof- funt contradictores fidei a Civitate. Z33.qni, quomodo quoad 'hasrefin , atheifinum , falaf- phemiam. 347, nfque 3551. Pcenttenti* judicium penes Ecclefiam s non foliim Paftorem. 2.38 Politica tarn eft fcientiacerta , quam Arith- metica aut Geometria. 104 Politica Ariftotelis 5c Ciceronis Prioci- patui periculofa.' 137. 1*4. 311. 13, Poli- tica: Chriftians prmcipia explanantur. 173, rontifexmaximus unde procedat. 314. Potentia natnralis , inftrumentalis. 43. po- tentia caufa calms. 169. 170 Poteftas fumma anima, Civitatis. 1,110. 2.76. extra potentiam coercentem ftatus belli. 64.83,1 $3. Reges 5c Perfona* fumraara pote- ftatem habenteshoftes inter fe , Temper excu- bantes & fnfpieantes. 6j. 106* juraS. Potefta- tis in Civitate per inftitutiohem. $6. <&feqq, Summa Poteftas extra capiftrura , non poteft cogi. 87. indivifibilis , fmguiis 3c noiverfis major. 92,. de jure fucceffionis Summae Pote- ftatis. 9x> 96,97- Poteftatisfummae jura fnnt omnia Paterna & defpotica. ioi. Poteftatis fummae Miniftri publici. 119 Poteftas Regnantis jufto minor ad diiTolu- donem Civitatis tendit. 151.1*7 Poteftas fumma boni & mali Index ; non qailibet privatum 151. P. S. eft extra vincu- lum legum Civiiium &pcenam. 153 Sura mi Irnperantis Officium ordine particuiatim ex- plicatum. 157 &feqq. Poteftatis Summae jus judicandi de doctn- ais. iff. Summns Imperans Paftorfupremus. astf. perfonam gerens Ecclefi*. 2.8S. I. Ci- yieas. Poteftas Ecclefiaftica Civitati fubje&a, 131, afque 2,7^ Praemia 8c poena*. 146, i^ol itf4.pra»mHs ambitiofi non afficiendi. 1 54. 1 6f Preces praecedunt , gratiarum actio (equi- tur. 171 Presbyter 5c Enifcopus idem., ;2,?© Presbyterianorum ' iactio contra Epifcopos Scotia* , Arjglia*. Primatusjlnfailibilitas, & Temporalis Po- teftas fummiPontificis. 182,. 131. 2,60, ufque %79, probatio. 2,s>8,aPboca. 349. Privilegii revocationi quando locus. 110. 142, Probatio : quaeftiones juris son funt teftibus deter mihandst. 47:1. confenfas hominum, non hoc agendum quod in qtsaeftionem venit , non probar. 3 37 Proceffio, pompaiila imaginum , reliquia: Ethrucifrni. 314 Proceilos contra haereticnm. 3 >- f Prcpheta, bonus conje&or. it. prophecas veri^^V^^. 174 , & feqq. Prophetas anti- quifiimi qui. 179. -Prophetis Deus locutus vel per vifionem, vel per fomnia, ve! per gratias. 106 , feqq. prophetia per fortes. xoi Purgatiorum expugnatur, Z9S } & feqq-qux- ftus regius^ 3^4 Q Vaftiones ftultas & indofttu rejice, noa eft hominem excommunicare. 140 R. RAtiocinatio eft computatio. 17. ratio-' nes ingreditur res quadrnpliciter 18. ra- tiocinatio eft additio , vel fubtradio, fen di- vifio 5c mnltiplicatio. 10. Rectae rationis , as- que ut Arichmeticae , ars certa eft. xi.ratioci- nari & invenire, conne&ere, difcurrere. 338 Rebellionum canfac , dc temcdia. if4» J 53> iff Reaorum fanditas fuftinet ecclefiam 5c rempub!. 6i&6z Redemptio quid. 2-17 Reges. Vide Poteftas Summa. Reges cir- cumfcripti , Summorum Miniftri. 96. Regis fervi omnes cives.iOi.aequitas.io3.Reges, ip(i Deo 5c legi ejus , non dodori fe fubmiferunt. X47. fubditi Chnfti per baptifmum. i78.etiam ethnici Paftores vocati, &cur. pnblice poffunt docere , aa etiam baptizare, z 57. po- teftas I N D teftas juris Civilis 8c Ecclef. confolidatione & 1 38. religionis crimen in Dodore ma- jus. 144. religionum ethnicarum reliquiae & dasmonologia. 305, ufque 314. IungeJ?ides. Reminifcentiae facultas. ii Rernmpublicarum fpecies. 9z s <&feqq 2.32.. refutatur Jklhrminus quoad monarchiam mixtam. %co t z6i Res nominate. 17-341 Refurredio homiuis. 334, 335. refurgent etiamreprobi. 335 Roma: religionum omnium libertas, prater Judaic^, 60 & SAcerdotale regnum Ifraelitarum, .zz r Sadduca!OS augelos fubftantias negantes non fuiffe excommunicates a ludsds , & cur. , 361 Salis cum aqua benedidio, *5>4 Saliva odor iuavitatis. Z99 Salvari eft a peccato dc poena libera ri. z 14 Salutem ut qnis adipifcatur seternam , qu«e fint neceflaria. 2.79 >& feqq. fides fcilicet Iefum efle Chriftqm , & juftitia conantis licet non implentis. 2,87 Samuelis libri poft mortem ejus fcripti. 178. Sanditatis exiftimatio tollitur facienti con- trarium. 61. fanditas Redorum columen ci- vitatis. 6ls&6i Saudum , facrum , Sacramentum , quid in Ssripturis de regno Dei civili fignificent. i?z, E X. Sandorum canonkatio reliquias Ethcici- fmi. 315 Sapientiaeft fcientia multa. 14. fapienria: exiftimatio toilnur admittenti contradido- ria. 6\ Saturnalia. 51 1 Scandala quid in Civitate , dc circa religio- nem ope rent ur. 61 Scholse cur fie dicantur , dc quomodo ccepe- rint. 315 Scholafticiphilofophi vapulant. 4. 8. 13. 62. antefignani qui, dc dedrinas fumma. 31-5 , & feqq. Scientiaconfequentiarum fadi eftcognitio. 23. Scieotia multa, fapientia. 14. Signa. ibid. fcire perfede, conditionaliter. 33. fcientia- rum diftributio. 41. fcientia potentia eft , fed parva , & cur. 44 Scripturas Sacral authoritatem fide niti Ec- cleli^E. 34. Scriptura: non.pr^judicant rniracu- la. ijs. Deaotiquitatejfcopo, aumotitate, £t interpretibus librorum facrorum. 175, & feqq . Scripturae fzcrx extra revelationem leges non funt , nifi ab authoritate fummam Poteftatem habentis. 181. Quid in Scripturis facrisvoca- bula Spiritus, Acgelus, Infpiratio, figniticent. 182, &feqq. Quid vita sterna , infernus , fal- vatio , mundus venturus , & redemptio. icS. Scriptura canonica ut (it Ji^e. vim legis ha- beat in Civitate , id obtin etTfum ma Pote- ftate. 144 , & feqq. Scripturae cauon apud ludxo^ante Hfdram. 145, 146. N. Teftamen- tum a profelytis privatim ut lex fufceptum. 146. ut quifque fuo periculo fcrutetur, Scriptu- rasS.velnon. 317, 34<> Seda: Philofophorum. 346. Sadducaeorum* Pharifasorum , &c. 347. Iudaifmi , Chriftia- nifmi. ibid. Seculum ante , feculum poft refurredic- nem. 301 Seditio in eledione DamaH pra» Vrfino. z 5 1 , Senfus quid , & modus fentieudi. 3, ^ 4. fenfus 6c memoria fadi funt. 13 Sermonis origo & praeftantia. 13. ufus qua- druple!. 14. totidem abufus. ibid. fermoni3 copia quanto inftrudior , tanto vulgo fapien- tior, aut ftultior. 17 Servatoris noftri benedidi officium triplex. iz6,&feqq. Filius an ex Patre folo. 317 Signa , confequentis obfervata?. 11,12. SolomonisEcclefiaftes, &Cacticum. 179 £ b b SolomoD I N D Solomon Abjatharnm fommum Sacerdo- depofuit. 2,2,4. Templum dedicavit , Su- prematura Eccleiiafticuin habuit. ibid* de Ab« Jatharo pet R. depofito tk p. 195. Somnia quid , unde. 6. Somnmm, non vi-« fio , M. Bruti fait fpe&rura. 7. (omnia ca-u- fam dedere Sacyns, Faunis , fpeclris & ie ma- fib us, S. fomnia jaclanses eothuiialhe. i74, ...v— ' . '■ . * - . ..: 176 ■ Sphinx populo formidabilU. 3>tS Spir tns S. perfona Dei la SanctiHcaado.81, 341., 3.62. proceiSo. 34 f Spiritibns de rnorcuorura ambulantibas opi- nio quo tendat.' 8. 360. ipiritura iacorpo-, reum non poiTe inteliigi. 56. fpiritum dsci vei cenu'.(!i : Qumcorpus , vel phautafma. ibid. i2z y & jeqq 188. Spiritualitatem verb Dei, captura iupf?rare. 184 defeoditur Spiritum efle corpbreum. 306 , 307. refpocdetur ad objectiones. ibid &feqq. Spinous , corpus , incorporeum , quid. 344. De tenebris {piri- tualibus ab imerpretaticne non recta Scriptu- mium. z%9,& Spirituals 3c Temporalis -Poteftans diihn- .clio loaais. isj- epilepliam generacs hominr Civitatjs artificial!, ibid. Status belli. 64,83,66,73 Stoicorum audlor & origo. 3 1 s Subditi Gives. 86. fubje&ionis folatiam. Subjectum, (uppofitum, fubftantia. 339- Subftantia incorporea (en corpus incorpo- reum, figoificatio mconliftens. 19. (ubftantias nullas viden incorporeas. 360 Subftantia & ens idem. 34°' Vide Hypofta- fis. Subftantiam incorpoream non nifi videri phantafmata in fpeculis, fomnis, dec. 36 1 Succeffionis jus (ummx Poteftatis, 96. & feqq _ Syllogifmus aclus ratiocinandi. 18,338 Symboli Niceni expotitores 317. Symbo- lum Nicenum per modum colloquii expbea- tum, 318, ufque 346, S. N. cceptura in conci- lio Niceso , abfolatum in Cpohtano , Ephef. & Chalcedpa. 34? E X §. Synaxis, 194. 131. in conjorationem 8c incantationem abiit. zpt, 2^3 S'yfteinara quid,- qnot. hi, &feqq, Syflema regulars independens,j;Ci vitas, ibtd.iii '"Tp Enebra! fpiritnales , regnum tenebrarnrz^ X 185) , uique 317. quibus qtueftai fee- tint. 32,3 Thefaurarius . Minifter publicus. 119. the- f&ivi depecuiatio. 14^ Titnli & dignitas Ducum , Comitura j dec, quando ceeperint... 48,49 Traditiones confiliax z6$ Tnmtatis myfteriam. 341, 343, 34s, 348 Tutela fummi Principis pupilli. ps> 119 Ty ran ni minime tales* 154^31^ V. VEcligalia in Regno Dei. 1^3 Veneris & Cupidiois fimulacrom. 313, Verbum Dei quid , tk quotupliciter fuma- tur. 124. Verbum de Filio Dei; 331, 332,, 3H Virtures intelletftuales. 34, & feqq. Vita aeferna quid in Scripturis fignificer, toS. comparatur ftatui Adamiaote lapfum. ibid. & feqq. de lis qu.'e ad receptionem in Regnum ccelorum funt necelfaria. vjy , &fiqq. vita a cerna hormni oon efl* : ntialis , ammam cms corpus naturaliter non fubfiftere^ec per feefle immortalem. 194, &jeqq° Vmver first es reformanda?. 161.313 erra» runt manifefte Henrici IIX tempore. i6r. quid in iis docea'tur. 31?. 313. Volendi caufa num voluntas. 31 1 Vrbis populofximmoderata magnitndo Mo* narchae periculola. 156 Z Izania %t tqtum Sgiritaalium. 190 S C R I SCRIPTVR1 SACR/E (fgtjkrA loca annotate , in L eviathane explicataaut adduBa , quorum wdicw wulta alia [e vitro c cutis offer em. Gea. EcekHafte, Cap. I. ver, a. ' 1*4 $' 17. 18. &e. Manb, 337- %, jg. mortemorwii. 2,0?. 335. It, 32,. Vend s fivnyiltt 30 %, 5* IO3. 19* i 1 • Esod. 16, Luc. to. l.t,. &e Decalogus.r 16.1^9,160, ^edivi£e & Lazars* 3C&, it Sara. I. loh. $. xr. lob. lor, JCi. 3' Act. 2,4. IT. PiaL 150, 151. 19' 3- 38. i» Cor, fi. Tibijcli pecczvi. ICS. Apoeal, 7^ i. *. 3- 1 6$, 3 10 3 1*1 353. Erratum 5 gag. 271 , Iin. 5 a fine, ubi pro five Crateron legend, five Cmifion*- P I N I S, ■v. £ ff ( k* iM t S&Cfp 1 4 r ! * #3T