TWEASUKr- KtKJM COL. GEORGE WASHINGTON FLOWERS MEMORIAL COLLECTION DUKE UNIVERSITY LIBRARY DURHAM, N. C. PRESENTED BY W. W. FLOWERS Ol ^ - H .COMMMTAR.IES. GALLfC WAR, iOT; m i • Bi STERLING, CAM IS • Entered according to Act of Congress, in the year By WILLIAM BINGHAM, In the Clerk's Office of the .District Court of the Confederate Sta; for' the District of Pamlico, North Carolina. m W ROVERS COUrXTfOlf P R EFACE. This edition of Caesar has been prepared with reference to the wants of pupils a? ed in the recitation room. The not. inpipally grammatical, the intention being to 1 • student such assistance mly as will enable him to find out. 1 11 thor's meaning f f, while that pernicious help which i diligent effort unnecessary, has refully withheld. to rcuder the vocabulary sufficient for * of the text, and to remedy the defects win-. een found to exist in the vocabularies attached to the ''je classics heretofore most generally used in our schools. Each word is traced hack to the ultimate radical on which formed ; the original signification is given, as far as practica- and the n^oro diflicult phr ' ich it occurs are explained. jfcpw far the editoi it is left with i the wor' their hands that it n nan lly. Dec, 1863. IL 3a.'}- JUL RIS |imentario.r:um DE BELLO GALLTCO LIB i. ;:•'■:• luarum unam' iueo- tani, tertian), qui- rpsorum 3 lingua CeltJe, ■;: Ga 1 ' ; Hi omnes 1 ingua, 4 ins^itutis, legib.us inter Belc I i TenintaHBaii sis Garumnn fiumen, a Belgis Mat- iq '••.-.; -uiii omnium fortissiini sunt Belgsc,- propferea quod a eultu atque hi i provincial longissime ab- que ad eoa mereafcores szcpe 6 commeant, atque ea, qmo amnios pert' 1 important : proximiqtfe sunt qpiibliscuni c ntiuenter bei- ge runt : qna°'de Causal ; uoquo reliqu pnccodu ere quotidiani GerAnis contendunt, q'uunj aut suis finibua 11 ( os.prolubent, aut ipsi in corum finibus bel- lum , quam ncre dictum est/" ; ia'ruiuna flunnne, isMetHelvi Belgre ab extremis Gal- . ■ iioo 11 • ' ot here included ie torhi t>V. -■ Q" .Viio : "' \ 129, /T '. "their own ;" rntlic" than sua. . ■ I . utary ■ boundary .- hence th ■ ■ I • ■ •■ 8. Qern anis, J 14: 9. Qua. I 129. AVm 9. 10. Yirtute, 3 :■ I 88. nts of lentiy Ml. I * 30940 DE BELLO GALLICO liaifinibus oriuntur; pertinent ad inferiorem partem fluminisRheni: spectant in septemtriones et orientemsolem. Aquitaniaa Garumna Sumine ad Pyrenaeos montes et earn partem. Oceani, qua? est ad His- pauiara, pertinet ; spectat inter occasum solis et septemtriones. i II. Apud Helvetios longe nobilissimus et ditissimus*fui.t Orget- orix. Is, M. Messala et M. Pisone Coss., 1 regni cupiditate induc- tus, 2 conjurationem nobilitatis" fecit, et civitati 3 persuasit, ut de fin- ibus suis cum omnibus copiis exirent : 4 perfacile e&ieAa^ftS virtute omnibus prcestarent, 6 totius Galliee imperio 7 potiri. 5 * pi hot 3 facilius eis persunsit, quod undique loci natura Helvetii edntinentur : una ex parte 10 flumine Rheno, 11 latissimo atque altissimo, qui agrum Helvetium a Germanis.dividit ; altera ex parte monte Jura 11 altis- sim'qy qui est inter Sequanos efc Helvetios; tertia lacu Lemanno et flumine Rhodano, qui provinciam nostram ab Helvetiis dividit4 His rebus fiebat, 1 ? ut et minus late ragarcntur, 4 et minus facile finitiiiii? bellum inferre pqssent : 4 . qua ,de causa haraines bellandi 13 cupidi magno-dolore afficiebantur.* Pro 14 muititudine autefji homiflum, et pro gloria belli atque fortitudinis, 15 angustos se fines habere arbitra- bantur, qui in longitudinem millia 10 passuum CCXL, in latitudinem CLXXX patebant. III. His rebus adduoti, 1 et auctoritate Orgetorigis permoti, 1 conJ stituerunt ea. qujc ad proficiscendum pertinerent,?tcomparare; s ju- mentorum et carrorum quam 4 maximum numerum cfcemere: !: semen- tes i • >• faeorr." 1 nt in itinere copia frumenti supneter- et ; 5 cum proxiruis oivitatibus pa»em et amicitiam confirmare. Ad II. 1. Consirfibus^lSu, Bern. 1. 2. Inductus, |185, 2, (?, .) 3. Civitati,- $141. 4. Exirent, §193. 5. Perfacile esse, "That itjras'a very easy thing;" — an impersonal ex- pression, ace. T?ftl> infinitive depeud- ' ing on the verb of saying implied in uura— prtBstarent. "i?ince they ex- celled ,-" §205, a. tperio, $15.9, Rem. 6. 8. Potiri, §173. ?. Hoc, §159. 'it. Una tx parte limits eontintutur un- derstood. 'lumine Rheno; &e. Observe th« difference of idiom : English. By ttie Shine, a very . ' brond and deepfrivtr. Latin. By the river Rhine, [which k) very broad and deep. , '*It came to pass," " it peti»d." Fit is frequent!; impersonally in the sense #f ; . pens. 13. Bellandi, $136, Rule IX. ft. 14. Pro, '-In proportii 15. Gloria belli atque fortitudinisj, " Their renowiBp war and reputa- tion for couragej*,' The ffittin peni- tive must not always be '03' of, as it expresses ot!; ■ than those expressed in English bj that preposition. 16. Millia, §153. Ill 1. Adducti, §185, 2, a. 2. Pertincrent, §210, Rule XL7I, e, 3. Comparare, §171. i. Quam maximum, "As great as pos- sible;" §20o, Bern. 1 •• psssent is here omitted. 5. Suppeteret, sc. iis, . " ' ! wight have a- plenty of corn ;" ' 6. Ad eas res conficiendas, §17 7. LIBER PRIMUS. ■as res conficie das 6 biennium si);: 7 satis esse diixerunt, in ter muumlprofecti »nem lege cnnfirmant. Ad eas res conficiendas Or- <>r'ix deligitur. Ls sibi 9 legationem ad civitai. it ; i B go tine're persuadet Caaticq, 9 Catamantaledisfilio, Sequano, cujus paler •egnum in Seqaania multos annos obtinue'rat, 10 ct a senatu Populi Ionian i amicus 1 ! appellatua crat, ut fregnum in ciyitate sua occupa- et, 11 ' quod pater i : aerat : itenique Buninoriei' J iEduo, fratri Divitiaek^i eo tv\nv,nrc' pv ; ;,! in oivitatc dfctv: nax.ir o p^JBL'iccv'tus cviit. u' iliaiii suannH^atrimonium dat.^ Perfacile faotu 15 est p TO . >at'cona : .; ur . >btemu: ion rsso dubium, quin tortus Gallise plurim- im 50 I se suis copiis suoque exercitu illis regnacon- •iliatuxu' itione udducti, 1 inter se fidem el (us- urandui ._£ ^'J/Mm' •' - : :'-i' ; :e* s.eso :aT! t. TV. • IjJa^H^H^rfelvctiis per •ui* Orgojp^ci^x vinculiscr.' IUJ :. dktiuni; : f*uau)'faaii)iiini ad i millia dec quorum n oavr?a;:i <;■ M^rnis jus suum r.^puni (.•( i ngris ma or against, The ■ • ; :p:ice an hi (he depei ip 11,0. Regno occn] tiri \3 [he ecpij IV. I I 2. m i ■)». nnatui agrees with tl. ,-,. tuni ood. j4 tk igni cremaretur, barn- oi sectliu portatmri 4 eraht, comburunt, inn* reditionis. spe sublata,* paratibres ad omnia pericula "*,■ molita cibtu-ia^-r^M*. quemque Ti|p et Lato- . ■ ■■ ieisque ex- iroficisoatitur : Boiosque., qui tran* llhenum n '•••rant, Nofein '-.quo oppug- septos »d-se socios 14 sibi adscis&unt. Grant oicr.ino itinera dao, quib : leribiii >\ao l exire .. - is. amrustum i monten; •r:i, vix qv iucerentur : ; ■ohibere pos [ue expe- ,][*- ram inter ! Ajloferogum, qui , ' . . lullia locig 5 vado 6 tran proximumque Helve- '.«. Qnii cods ;io8. : : ' — :\ finn.l po iilion with rgion of rntur but . '• force; — eruselvea." ) '-tbat the: : i were goin ■ ■.. The definite (§123, Rem. ■ omen a n»nn H the, [jfcj#ct of mtntv • I •■ • ppido pons ;u'' SfelvetioH pertirieffl os, e quod ].■.;■! ;»ju be . 2 ». ■■ 13. Ii.«, "Them," (lie ITetTcri^ns; ttUtil ' I LSI ; person-: sp pci-tom - bee asej t':« * and nol s . ' VI. 1. 2. iP«se par- perfect-. > :uey L1UER PRIMUS. i! vidcrentur, 11 existimabant ; vel vi -, ut lines eos 13 ir<2 patercntur. Oinnibus nera oomparatiSj 18
  • r ii mo, "Th it in inind," "that it wah tb(\> pose 143. 9 Uaberent, 1 1. Mi-iunria tenr.'ba;. ^•ijuni (fr'-o.) " T 14. In 10 DE BELLO GALLTCO am itineris facieudi, 16 temperaturos ab injuria et inaleficio exiathfflj abat : tamen, ut spatium intercedere posset, dum milites, quoa im? peraverat, convenirent, 17 legatis respondit ' diem se ad deliberandum sumpturum ; 13 si quid vellent, 18 a. d Idus Apr reverterentur.' 19 VIII. Interea ea legione, 1 quam secum babebat, militibusque, qui ex provincia convenerant, a lacu Lemanno, qui in fiumen Rhoe- anum iufluit, ad montem Juram, qui fines Sequanorura ab Helvetiis dividdt, millia* passuum decern fovem murum in altitudinem pedu;; .sedecim fossamque perducit. Ed opere perfecto, 3 praesidia disponit, castella communit, quo 4 faciliiis, si se invito 5 transire conarentur," probibere possit. Ubi ea dies, quam constftuerat cum legatis, venit, • ' legati ad eum revcrterunt, negat ' se more et exempJo populi Ro posse iter ulli per provinciam dare ; ' et, ' si. vim facere con- entur, 7 prohibiturum ' ostendit. Helvetii, ea spe 8 dejecti, navibn: junctis, 9 ratibusque compluribus factis, alii vadis Rbpdani, qua min ima altitudo fluminis erat, nonnunquam interdiu, saepius noetu,. -i perrumpere possent, 10 conati, operis munitione et militum concur, u et telis rcpulsi, boc conatu 11 destiterunt. IX. Relinquebatur una per Sequanos via, qua, Sequanis iuvitis, 1 propter angustias ire non poterant. His quum sua sponte persua dere non posseut, 2 legatos ad DumUorigem ^Eduum mittunt, ut, .eo deprecatore, 3 a Sequanis impetrarent. Dumnotfra: gratia ct larg't ione 4 apud Sequanos plurimum 5 potcrat, et Helvetiis erat amict , •16. Faciendi, §177. 17. Duru — convenirent. §207. 18. Voilent, §197, Rem. 4. 19. Reverterentur, §217,jRe*i. l."They might return on tho day before the [des of April. ' : i.e., ou the 12th of April. For the expression ante deem Idus, see VI, 15; §234. VIII. 1. EalegU.no, "With that le- gion.'' §159/ 2. Millia, §158. .". Perfecto, "Having finished this work," §186. 4. Quo, §193, Ilem.Z. 6. Se invito. " Without his consent." §186, Rem. 1. fl. Conarentur.'§197, Rem.'l. 7. Conentur, §197. 8. Spe, §163. 9. Navibua, &c, -'Some, by means of boats joined together and a great number of rafts (which they had) made; others, by the fords of the Rhone where the depth of the river was least, sometimes by day,ofter r by night, trying whether they cm break through, having been repul &c." Jllii may be supplied b?fi navibut (though not necessary to I construction.) and, with alii pressed, is in partitive appositi ■with Helvetii. See §127, Rem.- 6. 10. Si — posxent is rather interrogat than conditional. 11. Conatu, §163. IX. 1. Sequanis invitis, "Withou! consent of the Sequana." §186. : 1- 2* Quum — possent, _"Since they were unable by their own influence, &c. r" §205. 3. Eo deprecatore, " By his interces- sion," (he being intercessor.) £ Rem. 1. 4. Gratia et largitione, §159. 5. Plurimum poterat, "Was very pow- erful";" §150, Rtm. 3. LIBER PRIMUS. !• quod ex ea civitate Orgetorigis filiam in matrimonium duxerat, et, cupiditate regni ftdducttis, novis rebus 6 studebat, et quam? plurimas civitates suo beneficio habere obstrictas volebat. Itaque rem sus- cipit, et a Sequ'anis impetrat, ut per fino^ suos Helvetios ire patian- tur, obside.sque uti inter sese dent, 8 perficit : Sequani, 3 ne itinere Helvetios prohibeant; Helvetii, ut sine maleficio et injuria transeant. X. Ciesari renunciatur 1 Ilelvctiis esse in animo 2 per .agrum Se- quanorun^t 2Eduorum iter in Sautouum fines facere, qui non longe a Toloyatiwm finibus absunt, quae 1 civitas est in provincia. Id si fie- ret, 8 intelligebat aaagno cum provincial periculo futurum, 4 ut hom- ines bellicosos, populi Romani inimicos, locis 5 patentibus maxime- que frumentariis fiuitimos 6 haberet. Ob eas causas ei munitioni, 7 quam feccrat, T. Labienum legatum praefecit : ipse in Italiam mag- nis itineribus contendit, duasquc ibi legiones conscribit, et tres, quae circum Aquileiam hieinabant, ex liibernis educit, et, qua 8 proximum iter in ulteriorem Galliam per Alpes erat, cum his quinque legion- ibus ire contendit. Ibi Centrones et Graioceli et Caturiges, locis superioribus occupatis, 9 itinere 10 exercitum prohibere conantur. Oompluribus his proelii.s 11 pulsis, 12 ab Ocelo, quod. est citerioris prov- incia; extremum, in fines Vocontiorumulterioris provincial 1 ;' die sep- timo 14 pervenit : inde in Allobrogum fines; ab Allobrogibus in Se- gusianos exercitum ducit. Hi stmt extra provinciam trans KUod- anum primi. / Xf. Helvetii jam per angustias et fines Sequanorum suns cepias transduxerant, et in iEduorum fines pervenerant, eorumque agros populabantur. JEdui, quum se^suaque ab iis defendere non pos- sent, 1 legatos ad Caesarem mittunt rogatum* auxilium : ' ita se omni * 6. Novis rebus, "A revolution." §141. 7. Quam plurimas, $203, Kim. 1. 8. jObsidesque uti — dent, '■ And be causes that they give hostages to one another." 9. Sequani — JTrlvctii are in partitive apposition (§127, Rem. £ BELLO GALLICO de populo Romano meritos esse, 4 ut pc-ene in conspectu cx- ercitus nostri agri vastari, 6 liberi eorum in servituteni abduci, op- pidi expngnari 5 non debuerini."' Eodein tempore iEdui Ambarri, necessarii et consanguinei yliduorum, Ctesarem certiorem faciunt ile ab oppidis vim liottiuia proLi- bere : ' item Allobroges, qui trans Rhodanuin vieos possessionesque hi recipiunt, et demonstrant 'sibi 8 prte- ilum nil U esse reliqui.' 9 Quibus rebus adductus Ctcsar ituit, dum, omnibu ciorum consuniptis, 11 iu Santuues ilelvetii pcrvei XTT. Flumcn est Arar, quod per fines iEduorum et Sequauorum num influit, incredibili lenitate, 1 ita ut oculis, in utraci partem fluat,* judicatri non possit. 3 Id Helvetii ratibus acliatribus juncti >Jbi perexploratores Cresar certior factum est j tin eopiarum partes Helvetios idflunien 4 transduxisse, quartani partem eitra tinmen Antrim reliquam esse; de tertia Vigilia 5 cum tegion ibu ' ris profectus 0, ad earn partem pervenit, impedi'tos et inopinantes . artem concidit : reliqui fugse sese manda- runt, atque in proximo silvas abdiderunt. 7 Is pagus appellabatur , 5 civitas Helvetia in quatuor pagos divisa est. Hie ] • domo exisset, patrum nostrorum memoria 8 L. C ' m iuterfecerat, et ejus e,xercituin sub jugum mis- • .'-' t-aiBU hive oonsilio deorum iinmortalium, qutc pafs 10 civit. insigncui calamitateii populo liomano iutulerat, ua pri.iceps 11 poenas persolvit. Qua in re Csesar non solum publieVs, they :205: Ltl, a. 4. Meritos esu depends ou dictnte* un- derstood. The ^Bduana liad for many ycarsbeen faithful allies of the ltonir.n». ■ start, .ye. limits debuerint ; §1 74. 6. Certiorem faciunt.rf'Infprtn," (make re certain, §151, XVIII, b.) 1 7. 1>< i :_'ris, §1 8G. ,i— esse, §148. "That they had." :liqui, "Nothing left,"(noth- in.r of n m under,-) §134, Rem. 1. Ion pxpectandum, "That he ought ait" — £178. Sibi, §145. — Esse ia here ducit. Helvetii repentino ejus adventu commoti, qutim id 2 1 ipsi diebus xx aegerrime confecerant, ut flu-men trans irent, 3 uuo illum^^^p^u^ i'ntelligerent, 4 legates r.d cum mittunt : o V"gatio)ii^^BHBBB«c£ps fuit, qui bello Cassiarjo dux Helvetic - WL^^PPi Csesare' agit : 'Si paccm populus Romanus eret,in caan partem iturbs,8 atque i^i futures 8 - Ivetios, ubi eqs Cse?ar c atque esse vo-luissct : ,() sin lello'per rscvrerarefc,. 11 reminiaoeretur 13 ct veteris inoommo- populi llomani, ct pristine virtutis Halvetiorum. Quod im- uui adortus esset, 1-1 quu'm ii, qui flninen transis- uxilfum ferro non possent, ne ob earn rem aut suae mag- re virtuti tribuer t, aut ipsos despiceret : se ifa a patribuB j|j|HRdicisse, ut magis virtute quam dolo contendc- '. ' lii> niterentur. 17 Quare ne cominittoret,, 18 ut is locus, calamitate 20 populi Romahi et intcrnecionc i.eerei en caperet, aut menioriam prodcrct.' -JfVincop' bject cf »'n III. 1 in Arari facie:. ■ a. bridge built, (at- iends to building a bridge?) over the is the object of fecisie, and is o announce the felai bich follows. — Thin is a Tory common use flninen transirent, •♦To cross the river, ' or'-thc crossing of the ri ■■ wonld be constituent in direct dis- course, §210, Rem. 3. The perfeel is used ber appointing must bo completed before the Helvetian? could act upon it. 10. Voluistet ia in the same construe- constiiuiiset. \ 11. Sin bello persequi persevei "But if he should persist in follow- ing them with war. 12. Reminisceretur, "Let him remem- ber;" §217. Hem. 1. 13. Incommodi, |135, b.i |uod adortus eesel (foal noun-sentence, in apposition 16- Qui transissent, §217 with ! DE BELLO OALL1CO XIV. TTip Caesar ito respopdit : v Eo 1 sibi minus dubitationis 2 petii corai . ; memor- uiimis, nitrite 8 popnli. Ro- npcius fuisset, elligeret, 16 , ■ vellet, ■ ■ a ■ vil itione rerum dob The less,' 1 ' sb;" §168. '. 1. . ■ ■ . • menibered;" i e because he ret! ent, for comr.emora-' ■ j . . o gravius " And was the nil : ant, the . ■ .) ed by the desert 7y,aml . de ..■ r in which. &o. ) :. j; .—Quo, §n [erito if abl. of cause. :;'. 0, C. 10. Qui is subj< ct of fuisset, and refer- ring to populi Romani, mart be trans- I thm; \Y ■ 11. Alkujutia more emphatic than the , | >ia cujus, which w e • would ex- r si §89. 12. i 135, a. Siit aleo limits conscius, }\ 4 2, Rem. 8. . &c, " That it would not ■ difficult to avoid (the calamity.") Fuisst in the direct'dis- courso would have been/ueruf.$197, Rem. 3. 14. Sed eo deceptum (esse,) "But that they (populum Romanum,) had been deceived by this (circumstance.") 16. Commissum a se, "Anything com- mitted by them," »'. e. any crime on their part. 16. Intelligent, §217, §190. The sub- ject is i'« understood, referring to " ace ha . Roma!' Juarc ■ would L 1. Fo pr.pulus Romanus, and i \~. Quare timeret, '-' m ■id fear." cause (qua the aau a. am, 1 !78. 19! Quod si, If howevefi 19. tt'tumellae, §133, t>. 21. Vellet, §197, LsHfc, t 22. lo Invito, §186^ inste The repetition of the jivr.e^ion gives i_; 21.*W?ssc, &c, '• '.'■■ . 1 ;. tn»*i:ecollection, &c." This is apriti- 'cipal sentence in«the oratio obliqv*. 17, AV™. 5. 25. Victoria -is a causal abl. 20 Eodem pertinere, "Tended in. the same direction," "hr.J the same ef- fect;" t. c. to make it impossible for him to forget their recent injuries. The subject of pertinere is the uourt sentences preceding quod — glorie- renlur, gc, — "that their boa^tin impudently of their viotorj their wondering that he - had so long borne their injuries without revenge. tended in the same direction.'' 27. Quo, §193, Rem. 3.— Tne reader will observe that primary tenses are used in the remainder of the speech; (doleant, velint, tint, $e.) The latter part of a long discourse in the orati* obliqua, is usually shifted from the past to the present, to give greater animation. LIBER PRIX] US. 16 i ; .'(lore. Qi , tatnei itur, 30 uti ea, qi ur, 9 fac- tum- injuriis, quas ' nm atisfaci em LI mi:.' Di I it : t It a Hel\ ■ UM insti • ■ .■ ., • at, • I . . ; . • c or • Ifl I confer; isse dicere. :: Ubi Be diuiius duci intellexit, ?{ diem instare, quo die fru me a turn militibug metiri oporteret, 7 con- vocatis eorum principibus, quorum magnam copiam in castri ba*, in bis $ Divitiaco et Lisco, qui summo magistrate. 9 prseeroj (quem 10 Y< am appellant JEdui, qui efireatur annuus, < fc vitro necisque iu sues habet potestatem) graviter ' -at, quod.'quutn ne^ue emi.. uequo ex iagris sum! posset, 11 tam Decessario tempore, bam propinquis hostibus, 13 ab iis non sublevetu Dsertim (juum magna ex parte eorum precious adiuctus sperit ; multo etiam gravius, quod sit destitufeiis, 1 * queritur. XVII. Tum:demum Lisc'us, r o ratio aria adduetus, quod antea tac'uerat, proponit : ' Esse nonnullos, quorum anctoritas apud plebem plurimum 1 vi qui privatirri plus possiut, 2 quaui ip;i iosa atque improba cratione mu) dcterrere, ne frumentum conferant, 3 quod prsestara dtbeant. jam principatum Gallia; obtinere non possint, Gallorurn quam Ro- manorum imperia perferre satius esse, neque dubitare/ quin,si [iel- • superaverint 5 Romani, una cum rcjiqua 6 Gallia Jffilduis T 'liber- tatem sint 8 erepturi. Ab iisdem nostra concilia, quEeque iu castri? gerantur, 5 bosl 1' ciari : Los a so coerced non pjQssc : quirt etiam, 9 .quod necessaiio rem coackis Cassari enuneiar sese, quanto id cum periculo fecerit," 11 et ob cam causam, qua potuerit, tacuisse.' s ' [II. Csesur hac ovationc LiseUDumnorigem, Dimt : >'> f ■ sed, quoaT pluribug prmser.ticSfc ea.s res jactari noleraMplariter concilium diifStttit, Liscum retinet : qucerit ■..orteret.. "On which it wa.3 > iers;"gBli r received bis rations in grain, oh he was require I I :■ ■ ■ ■ elf. his (principibus,) -A,ii. gistratu, ^48, Rem. 3, §141. 10. Quern. The antecedent ig implied "i:c:Mrutu; it was the person.not 1 Vergqbrc las. 'osset, supply frumentum. 3. No frumentum conferant collecting the corn;" § 1 93. ius esse depends on dicaJh f plied in orali*ne abi . Bu'pcraveriu 6. IUliqua Gallia, •'! 8, Rem. 8. duis, "From the -/.''luans;".' §163, Rem. 3 erepturi, ^ 193, 2185, 0, a. ' M etiam, ''Moreover. ocabulary. ]nunciarit, i\ averit; §224, 5; 8217, cerit, \2 4. . I tarn diu potuerit, .".', ivetar, deslitutussit; jl*0. Lble; : '— a cooiparat'iTe sent 03, Rem. 1. For the Babjuucl '< XV 1. 1. PlupibuBpraesentibas/'Inthe presence of tor» many;" ll§S,Rem 1. LIBER PRIMUS 17 t ex s ■.>! o •■•. i i :„• ; carat. Dicit liberius al -ius. Eadein secr^to ab aliis \ • Ipsuru esse Dum- Q^summa audaQia,* magna, apud plebem propter liberalita- .. cupidum rcruin novaruai \ complures annos 4 poi reli | iraaia ASduorum vectigalia parvo prctio redempta hab- ore 7 ,* priip.tere.t ..u^d, illolioente, 6 contra liceri audeat 7 nemo. His i facultates ad largiendum wag nunierum equitatus suo snmptu .sem- per al» re et oircutu .se habere: neque solum domi, 3 sed ctiam apud liuuin:;.? rivUaun largiter posse; 9 atque hujus potentiae causa mat- re m imiui illic 1 '' nofeilissimo ac potentissimo collo- .. ! habere, sororem ex matre 18 et es colloca&s re et cu- m nfSnitatem : odisse etiam suo nomine 18 dreorum adventu potentia ejus diminuta, <•: Di intiquum loouw gratia; a tqne honoris sit re- i accidat -iujiiiam in spetn regni per popnli i. on modo ,*° gratia desperarc* Ilep- ;uod prOilium euuestre *dver- *a:n . ■' initium ™x facium Dai [*. Illic, "There," i. t. in thai '. Uxorem. i.e thejfci OrRtt- part of ■ understood, is (a man) of tl • . luans at a 8.' 1 It w.is tlie custt it the n . ir, who then ic taxes on his own private I br>in ■ ient fur the amount i 12. Ex niatre, "On his mother's i. e. his mother's daug \ upturn, §179. 14. Fnvere et ci;pere Ilelvi he ravore . Helvetians j" ^ 1 41!. : ' : uo nomine, "On his owd account.'" he Mad ior a number of years ;,-,. sit restkutus. j 190 It will be ob- .,m1 that the leading verb, r.ycnt. is present. cidat, 311)7, b. ,-ni obtinendi §1 77. iDerio, "Under the commi tO. Ii tod proelini turn. " In what d few days before," — " ai . 4c. Mve. ace. of limitation, \\- abj see J 190. Tor paucit an!c bid "Whoa lie bid." Jlle is ■ bore, cpreea thai gnat man in his own state. i. 1. . "That he Lad great in tin- b2 IS DE BELLO GALL1C0 Duninorige atque ejus equitibus, (nam equitatu 22 tjuem aajdlia 2 ' Cassari iEdui ruiseraut, Duinnorix praserat"} eorumque fuga reli- quum esse equitatuui perterrifcuta. XIX. Quibus rebus eognitis, 1 quurn ad has suspicionqs- c< simse res accederent, 2 quod per fines Sequauorum Helvetios tradux- isset, 3 quod obsides inter eos dandos eurasset, quod ea omnia non do injussu suo et civitatis, 4 sed etiani inscientibus.ipsis, 5 fecissct, quod' a magistratu 6 ^duorum accusaretur : satis esse causae 7 arbit- rabatur, quare in eum aut ipse aniraadve'rteret, 8 aut civitatem ani- madvertere juberet. His omnibus rebus unum repugnabat, quod Divitiaci fratris summum in populum Ttomanum 9 studium, suniinam in se voluntatem, egregiam fidem, justitiauij temperautiam cogn> rat : nam, ne ejus supplicio Divitiaci amnnum offenderet, 10 ver tur. Itaque priusquam qnidquam conaretur, 11 Divitiacum ad se vo- carijubet; et, quotidianis interpretibus remotis, per C. Valeri'um Procillum, 12 prjncipem Galliso provincko, familiarem suum, cui huiii- mam omnium rerum 13 fidem babebat, cum eo colloquitur: &imul cotomonefacit, q use, ipso* p.raeaente, in concilio Grallorum.de Bam no - rige Bint dicta, 14 et ostendit, qu«> separating quisque de ep-'apud j-o dixerit: 1 * petit atque hcrtatur, ut sine ejus offensione aniini' 1 " vol ipse deeo, causa cognita, statuat, re\ civitatem statuere jubcat. ! XX. Diviti&cus multis cum lacrimis, Cassarem compfexus, crarc coepit, f BKuid gravi'us in fratrem statueret : l scire se ilia. 212. EcftiiUtH, §48, Rem. 3. 23. Auxilio, §14-1. I. Quibus rebus cognitis, '-Whan ■ things were ascertained." '2. (juuin — accederent is a caudal sen- tence ; £-05. 3. Quod — traduxisset, "#b»t ho bad led. Sue," or, " his leading, &e." — This and the following noun-senten- ce-; \,quod — eurasset, quod — fecisset, quod — accusaretur,) are inappositiou with certtssimce res. 4. Injussu buo et civitatis, " Without his order and that of the state." Sv,o is here equivalent to a subjective genitive. sit agrees with civibus implied in oivitate; — " Without the knowledge of the citizeus themselves ;" §186, Bern 1. 6. Magistratu, i. c. Liscus the Vergo- bretus. 7. Causae, §134. 8. Quare — animadvevteret. §214 ; or ' perhaps better, §210, a. "He thought^* the're was sufficient reason which he should punv-h him, — to pun- ish -kirn for " 9. In populum R,ofQanum,3J 10. Ne— offenderet, |193, Rem. t 11. Priusquam — conaretur, $206, L1Y. ' b. 12. Per C. Valerium Procillum. g 1 5 9 . Rem. 5. 13. Omnium rerum is subjective , — "faith in 'all respects, pertaining to all things." Cui is remote object or habebat : — "In whom, ^c.'' 14; <^u» — shit dicta, §214. 15. Ejus off«n*ione auimi, '■ Violehc* to his feelings." Animi is objective. and ejus subjective, limiting it. XX 1, Ne quid gravius in fratrem statueret, 'Not to pass too severe a sentence (determine anything too se- vere,) upon his brother ; : ' §217,i£e»j. 1. LlttftK P..1MU&. esse vera, uco qucnaquam : ex eo plus, quam se, doli r;s a capere, j ropterea quod, quura ipse 4 ; ratia plurimum domi 5 a-tque in reliq Gallia, ille 6 ltfinlmuni 7 propter. adele^centiaro posset, per so erevis- h t ; s quibus ppibias 9 ac nervis uon solum ad minuendam gratiatn, liep paene ad pernicieni suam uteretur : 10 seae tamen et amore fra- tdrni imatione'vulgi coinmoveri ;' quod, si quid ei a Cae ius rfceioMsset,' 11 i|uura ipse cum 1 - 1 locum amicitrae apud < u . : ne'miDen oxistimaturuni, 14 non sua voluntate factuu : qua ex re futurum, uti totius Gal Hee aiumi a se averterenttir " Bsec quum bus verbis flena a Caosare pete ret, Caesar ejus dextraai prendit: olatus rogat, fin em ■•ran;:: faciat : 15 tanti 16 ejus apud se gratiatn <\sse ostendit, uti et reipublicso injuriam et suum dolorem ejus vol-; ■ i ac precibu: <\>n (|iieratur, 1s prnponit : uaouet, ut in relinquum ram • i. i.mes vitet ; praetorita se Divitiuco fratri coudo tare frigi custodes point, ut, quae agitt, 1? quibuscum loqua- -sit. b :pl ceftior factus 3 boste* sub ssuuiu ab ipslus castris i -.to, [u: li cuialis in circuitu rent; 9 misit Recunciatum est, • '!'. !. N«- n no one." •; ' ' • • t Ipse i t Diviri&cas. .-, ' Dtunnoiix. II .imilli. til -rm.:). grow K Qij The rel ■■ - with opiOus \ g im 17. ifd -i quid graTiue, ic. accidis- ■ thing too scTere uld befall him ;' : J197, Rt ;;: _ Iiini Ihctim, ('That , - I'. JSum r<-ter-< to Caesar n eminent r.n>tirtaturum if I 16 Tnnii. •'• the injury done ti bis ■ tha( ■ . • jnrv, &0., lO liia gd ers. Jk 18. Repreuenfcat, inttr] &c . §214 So ulsf ozti and /c. below. I I D tior factua, " i ■.. • net, „ f . !:, cifcuitu, ' i _. - the ran*. fluenced bj public tp ion. For tho use i f the infinitive . i (if the subjunctive, • ' rr Juiurum In-low. s*c (217. 7. Fa MB. Hem ',). An epiallygood itnsc ia DE BELL.0 GALLIC- ,i, ■•: ro p rap-tore,* cum duabua legionibus. etiis dtlcL- iter &»gnoverant, suuiinuni jmguin montis ascender? jubet- | sn i C onsi pee de quarta vigilia eodem itiu- . .-. eos contendit, equitatumqtie ornuem aute • it, P. Considius, qui rei militaris 11 peritissirr.ua Jiabebatur, . L. Bullae ' in M. Crassi ls fuerat, cum explor- atoribua praamittit .\[I. Pmca lv.«r, qaaui sunwnus 1 mom? a T. Labienb taneretur, ab hfistiurj udn longius milie et quingeutis passibus* ab- i ;tea ex captivia cornperit, aut ipsius adveut^s aui Lrtbieni cognitns esset, Considius, cquo adausso, ad eum aceurrjt ; . .|uem a Labieno occupari volnerit, 1 ab bostibus terpen • in ;irmis atque insignibus* cognovisse. Caesar suas cb- ig pToximuui collem. subducit, aoiem instruit. Labienus, ut B ■i praeceptuni a Caesare, lie pr«lium commit tcret, 7 nisi ipsiuj *..•! ise pro^e hostium castra visas essent, 8 ut undique uno tempore in us floret, monte occupato, Dcstros exspectabat, proolio- ; .. • Mnlto deuique 1 '' die per e^plorati cog- et Helvctios c; TJP^et Con- . , ..ik, consuerat intcrva seqcitur, et isuis castra ponit. XXIIL idie • erat, ,♦.- "iaHhe place 1 . .. i»t is his (214 We w'ouUjLfxpcct*iiM7?» m-.- pronooffis a'tragted into til ftse uf consilii for the sake hoiiy. For consilii see %\$l,Rem. ! 1. Rei, L lift, a. ■ ., sc. exeiciiu us, §128, Rei ■ i tJi - Ex. (e.) The auU- 8ed| in what foil LO, c. '). In if theGaulg wei us or heads of wild beasts, &d; those ol the Romans were plumes or crests. These were wciti on the helmet. ('. f/f is ' t-i-a causal, — 'f s cause 7., Ne i '- : te.ret,. " Not to commence the fight." This noutt ser.' ■ . ,■ -a:. 8 Nisi -visre essent, " L r iilrs - hi* fCajsai-'?.Oforces should be seen,&c£" '«■ gl&7, Arm. 1; 2198, a. 9. JProeUo, §16S\ 10. Multo detiique die, sc. coasumpto. * 11. Et — et, '-Both, — and." 12. Vidisset, 210. c. 13. Quo consuerat intervallo, "At the usual distance." The abjativfjltore expresses the measure of de$ct-$m^ , — lie is behind then by the iniirveii by which, •picier.tluto, Id ta k u .,t K I (i« oug i , * \ uti etprs jo such a wa » » » narjnt, gl! •conimiiMS'iK i* i ■ mM^B^R" '.ami i .• - • » - i DE 13ELL0 GALL1 d o ictu pi'l ■ ;vui claudebant, et i receperu _u., it. Nam hoc toto proelib, 5 :ura i ■ . i ! ! "7-4l 11. Pi ii i i ' 1-3 Ut— \rao aw . .: XXVI. 1. Ancipitiproelia, be Romans b • both iii front aad rear ' 2. Pugnatum ost, '-ft ».:■ tiy;ht went on." <'./. tlw II ii lam LIBER PRIMUS. v [ ta i ; ■ '■■''■ mi [. Hoi in adducti, legatos l ! quam emu in i( : m ex- - ten I mujtam noctcm, "T > a late hour of the night." |1 pugnatnm, £205, b. ; uc, 1 159, Rtm 14. Priduutn, $ 16. Nc — juvarent. "Not to k lp, Ac." 17. Qui fi juvie^ent. " If thev should help them;" J197, Rem 4 .-"$198, a. 18. Sc — habitnrum, "That he would hold them in the same place in which (he held) tbe Helvetians;" i e. would treat them as enemies. XXVII. 1 Qui refcrt U> Ugmtot, and Vtnitttntx -; ppliciterque locuti flei petisseht, " A| ly had hejrged for ] tears-" . c. 6. Sive— sivc, §128, Rtm. 9. 7. Ne, 1108, Rtm 2, 8. Armistraditis, "If their arms should be delivered up;" §186. 9. OccuZfan.complcment of pone, which h&afugam for its subject 10. Existimarent, {190, Rem. 1. XXVIII. 1. Quod. §129. £,m.a ia parem u juris libsrtatisque coudr^iouem, atque' 5 t, receperunt. XXIX. In castris Helvetiorum tabula) reisertaa sunt Uteris GraR a relatae, quibus i < Lis noaiinatira ratio confecta erat, 1 qui numerus domo exisset 2 .eorum qui uvma ferre possent : 3 et iieu* separatim pueri, sene.s. niulieresque. 4 Qua- tencc which limit* in. for the sake of emphasis. '■ Mo commanded those b whose country they and (o hum them up, Observe i'u±i. imprro l* construed Hid a boti ■ (equivalent ■• ;) while ju ffrer tonsil object in the accusaiiv ■ u, complementary infinitive. i. "In his ooinion;" o\ 12 Rem. 3. . §197, Rem. -1. "i. Re lastiutn nuiaer«habait, "When they had been br'ouj :i a3 enemicj,(2«£< he hold tium. when brought back.in □ ••"'.or of enemies ;" ) t her killed them or sold them as 85, 2, a. idi '-From which;" §129, Rem. 7. Uumi, §!66 k Etc. 8. Quo famem tolerarent, " To bear hunger with," t. t. to live npou ; §210, a. 9. Ut his frumenti oopiam faoeren", " To furnish them with com." Lit- erally, "that they should cause abun- dance of corn to them." 10. Ne—traruirent, tfC, depend* on Veritas a' ■ : l. j i"? to dafe 11. ProvincisBj §14-2", Rem. '■',. 12. B-tiot is object of eollq^arent — Translate in the following', order i concessi ."' is petcntibus uttolltce^ rent Boies in fmibus tuit, quod • arent is b ■ l I the thing granted; il is 9mitted after concetti/. having .beeu ouce expressed. 13. Egregia mrtute i* an adjectival e\- - prcssion. forming part of the pre.dT! cate ; §164, Rem. 1 : or homines may be supplied. 14. Pa.-oni, "The saase." la. A.tque, ' J As," "in which.'' §203. XXIX. 1 Nomi era;. "A been made out I giving the name of each person. 2. Qui Humerus dome eziszci is a noun- sentence (§214) in thd accusative, — equivalent accusative after the com- pound verbal expression rqtio con- fecta erat. §150, Rem. 4. i. Posttnt, £210, c. 4. Pueri, senes, mulieresque, &o. Nom- inal* sunt may be supplied from ra- ti* nosiinatim eonfeeta erat. LIBER. PRIMUS. rum omnium rerum summa crat, capitum Helvetiorum 5 millia CCLXTII, Tulingorum millia XXXVI, Latobrigorum XIV, Raura- corum XXIII, Boiorum XXXII: ex bis, (jui anna ferre possent, ad millia XCII. fi Summa omnium fuerunt 7 ad millia CCCLXVIII. Eorum, 8 qui doraum redierunt, censu habito, ut 9 Csesarimperaverat, repertus est numerus millium 10 C et X. XXX. Rello Helvetiorum confecto, totius fere Gallia; legati, principes 1 civitatum, ad Caesarem gratulatum 2 convencrunt : ' Intcl- ligcre sese,' tametsi pro veteribus Helvetiorum injtiriis populi Ro- mani 4 ab iis poenas bello repetisset, 5 tamen earn rem non minus ex usu terrra Galliae, quam populi Romani" aecidisse : propterea quod eo consilio, florentissimia rebus, 7 domos suas Helvetii reliquissent/' uti toti Galliae bellum inferrent, imperioque 8 potirentur, 9 locumque" domicilio 10 ex magna copia deligerent, quern ex omni Gallia oppor- tunissimum ac fructuosissinium 11 judicassent, 12 rcliquasque civitates stipendiarias 13 habereut.' Petierunt, 'uti sibi concilium totius Gallisc in diem certam indicere, 14 idque Cscsaris voluntate facere, licerct : sese habere quasdani res, quas ex cgmmuni consensu ab eo petcre vcl^fjtffe-. Ea re permissa, diem concilio constituerunt, et ju- rejurandqMj ^BTjnunciaret, nisi quibus communi consilio manda- tum essety.'guBe sanxerunt. 15 -". Ifelvetionnn is a subjective genitive limiting capitum, which latter is a partitive genitive limiting millia. ">. Kx h:~. those (just men- tioned) those who conld bear arms ■were about ninety two thousand." 7. Fuerunt agrees bj* sj/netis with the plural expression ad millia trecenta, ,\c. See §130. Rem. 1. lift limits Ctntu. ». Ut. ««As;" §211, Ex (e.) 10. Millium limits numerut. &n<\ tolls of what the nurnbtr con.-istcd. XXX. i. Principet i» in apposition with legati. 2. (U itu latum, §179, a. 3. Intcltir/err *e.«r depends on diceniex understood. ,■ puh Ro/nani limits ex utu under- stood. C 7. Florentissimis rebus, "Though theix circumstauees were Yery flourish- ing;" g 186, Rem. 1. . 8. lmperio, §159, Rem. G. 9. Potirentur, deligerent, haierent, arp coordinate with inferrent. TO. Domicilio. §144. 11. Opportunissimum ac fructuosissi- mum (locum,) §151, b. 12. Judicatsent w»uld bo subj. in direct discourse; (§210, b.) " And might clioose a place for their residence which they should deem most suita- ble, &c." A perfect tenco is used because the completion of the actios is referred to. 18. Stipendiarias, §151, b. 14. Indicere idque facere is subject of licerct. 16. Et jurejurando — tanzeruni, " they bound each other by an oith {literally, confirmed among thern- >elves, &c. ) that no ene, except (those) to whom it had been entrust- ed by common consent, Bhould tell (what had been done.)" The sen- tence nui mandatum o*«t is thus re- solved : mti ii, quibur t ,fc .mandatum '.';; DE BELLO GALLICO XXXI. Eo concilio dimisso, iidem principes civitatuni, qui ante fuerant ad Coesarem, reverterunt, petieruntque, uti sibi 1 secreto in occulto 2 de sua ouiniumque 3 salute cum eo agere liceret. Ea re im- ■ petrata, sese omnes flentes Caesari 4 ad pedes projecerunt : 'Nod minus 5 lit. Postulatum, 217.*. a. 25 (iillire, §134. 26. Teruutnque pai em — oceupavisset et nine — juberet. Those sentences are co-ordinate with propterea qu,d AriovulUS con re. 17. Pftudg ante mensibus, "A few months before ; M \ 158 Sou. urudurn, §184 "Twenty-four ih' Harudians."' ~~i. N •v»k- the Gallic icoun try) to be compared with the conn try of the Germwns,' I • far superior j wax the (ialiic country; The Latin idiom here is the referee of our ^n : we woul l say, 'The German try in not to de Compared with the ! Qaliio, on accoant i ''!/ " ! Observe that Q-allicum > v : Germanor um limit the noun in ° percisely the same maimer, both being subjective: §131, Rem. ■-.. 30. Hanc, '■ The former," if the Gae- lic. The demonstrative of the hrst person is used here to refer to Gal- licum above, because the speaker was a Gaul. 3i. Ut senu'l— vicert't, "When he had once conquered." For the change form past to present ri e ('hap. XIV, Mote 27 ; a simitar changoy however, is not allowable in English u the time of the leading verb is changed ; — "he says." , 32. Obsides is second accusative ex- pressing the character ; I fr.im whom he demanded omitted, being implied in noltil (ttjusqui. "e»ery nobleman." 83 Omnia exempla cruciatu>quo < ■ \ll kinds of torture,"— 1 iti rally, "all examples and torture-".*' I'ui -i » case tit hendiariy*, (one by two ) n» idea being expressed bj two word ■ oonjuncl inn. ?>A Si qua rVs, &c. — i j thing was not done acoor i ;i£ DE BELLO GALLICO rium : non posse ejus impe^ia diutius sustineri. Nisi si quid 35 in Caesare populoque Romano sit auxilii, 36 omnibus Gallis 37 idem esse faciendum, quod Helvetii feceriht, 6 ut domo cmigrent ; 38 aliud domi- cilium, alias sedes," remotas a Germanis, petant ; 39 fortunainque, quaicumque accidat, experiantur. Usee si enunciata Arioristo sint, 40 non dubitare, quin de omnibus obsidibus, qui apud eum sint, 6 gravissimuiu supplicium sumat. 41 Caesarem vel auctoritate sua atque exercitus, 3 vel reoenti victoria, vel nomiae populi Romani de- terrere^posse, ne major multitudo Germanorum Rhenum transduca- tur, 42 Galliamque omnem ab Ariovisti injuria posse defendere.' XXXII. Hac oratione ab Divitiaco babita, ontnes, qui aderant, magno fletu auxilium a Caesare 1 petere coeperunt. Anirnadvertit Caesar unos 2 ex omnibus 3 Sequanos nihil earum rerum 4 facere, qua? ceteri facerent ; 5 sed tristes,' 5 capite demisso, terram intueri." Ejus rei quae causa esset, 8 miratus, ex ipsis 9 qusesiit. Nihil Sequani rc- spondere, 10 sed in eadem tristitia taciti 6 permanere. 10 Quum ab iis° stepius qu3ereret, neque ullam omnino vocem exprimere posset, idem Divitiacus JEduus r M vero, qui intra fi bh mios Aiiovi>tuuj reoepiweut, 6 quotum tq.fiida Oumiu in li'is potesta'e e«i^«ut ■"' minio ouci.itus c-.-fiii f iii.* XXXIII. His rebut? unguil is. Cajsai" Gallorurti :iui i;i.«- usi i- r.nti- firiii.-ivn, |H,Hifiiu.-(jii(.' est ' tdbi 1 <■■< m rem ouiae 2 futu>ani : najfitaai ge li:i In- '•.•' .-pi'in et bem tir.i" sun et uuctoritaie adductuiii 4 A i«»vis« turn Gneni uujutiis tact urn m ' [I«c or&ttoue liabita, euuci i • i- mUtity-et sejhudum ea' 1 tiiul'ae re? euin Lortabantur, qua're 1 ■ run rein .-nil iihl r,i; i't sif^cii'ii-iKl.'ini |Utai et , s in prima-, <|ii d iEdung,. fratren ruii-an jniiicii»(|ur".>;c|'i'" uii *ut «!i sci'atH appi'llntm. -t'l*- vitutn a que in ditijuie vide bat (ieituanoruni teiieri, eiiriiin U|.ulo Ri-uiaiHi pcriculoMnii vjdebai nequ< aibi 14 linnjines lem.- ,u- li.tr- tempeiaturos existiihabat, quin, 1 " quuin ouineiu G >lliaiu ms* cupa-M'iit ui '^i.i ito «Cnnbri Teutunique iVci.vmit, 17 in \>o\ inciaul i^iii'i.t, ;ii^flBftin [r;t list in coiiieudereiit ; piac-ei tim quant >e- i|M;r.'MiH HPfin.-tra Kbndaims dividerel. 1 * Qinbu.-, ndm.-'* |u.iin iHWTn^Hr (ici-ui rei (linii-'iMitatiat. I \>*c aiiu-in Aii.m.-tui 11 7 . n'ecfbjn HmiM ii s bi *-t reipubJum # \1 ',' r/ifin 'S COmuestyie \ • i n it i -i-ii- eu< •• ii iea 1> Uep i.U I it, it ;<«- ricul'ixixtimutn t i w » ver\ ill i tit r ui- llimg r't.r ii ii r. in .in s t.. bee 'ine a •in I in , & . ') lnii gr : nim.'i. ira Ij t^ n'j •• i ^ u k ; ' for ih* Germans to '>.• mcua- Mimed, Sec., waa * >p ) • « ■ g .ui* '!« Qg ") 13 Trui.itre is tiie complem i| . t»»- i i .SY/i i« remote i bjeei ol tempt r.itu* m i t ' .- l -.//A - -y - i 'm/ dir-idi ■ I tn r!u' r«. - 1 ... u, ; i «',ti given." e Mian I t Sib? J143 H . v I i. •■•!.! n i V- »cib (i 1 licntif ft> *. A [nttu in-t ■ ii ' y ■< * kindiiea 2 V I one'tn Ario t in- i>t- a ■ p XXXV. 5. "en ilu :i . \: , '■ ■ '.- 'hin :-." i... Q lii-in pov 'r iiiio «xt»« r, utquv if 1) c ^ out ..I • | ii-va. i lv i.i i i . : iQle inliil.-tin o:i nil e .!• ■ im t' 1 ' xt l fi. (,' / in- i-. v icnhu i I. Si i I mil- ill g run I vu- fbll-.w n^ i !. 8 . nar- ;. ^jH» «: m gil 1 W. /' hrx c i ■> 'i . a -a a ire pr .1 - c •• it i-.i it «• ui ci h • |. .met •■ tlu/n ti'l n- 10 .<-/ ../ . .-I. ra to i he c»i dtrtnn »f 1 1 »• ■ *ii i e i.iiin h -ii- i e a | r ce i g. .nil m tu'iji-ci oi • 02 g'lin* mrer mt • Uie pr v.t. e a.. J pro e"ij ns t .■!• to ii i 16 U if t relit'v.' . y j . i. Bx. ( -.j . Ken cin. §J e 18. Ml idnnus itivi'lnr 1im p i i.'iefne. km »erj ue«r Q ih ii ti.iil'irrnno, »" V- H • i j i- ^Jiil /i'm I. .'i <>c u re din "I'ii i . lydiima ou^ut (.j oo uind ■ jl «b 30 DE BELLO GALLICO tantorsibi Bpiritus, tantam arrogantiani 23 sumpierat, ut ferendus uon Tideretur. 13 XXXIV. Gjuamobrem placuit ei, ut ad Ariovistum legatos mit- teret, qui ab eo postularent, 1 uti aliquem locum medium utrius- que 2 colloquio 3 diceret : velle sese 4 de republica et summis utrius- que rebus cum eo agere. Ei legationi Ariovistus respondit : ' Si quid ipsi 5 a Caesare opus 6 esset, sese ad eum venturum fuisse ; si quid ille" a se velit, 8 ilium 9 ad se venire oportere. Praeterea se ne- que sine exercitu in eas partes Galliae venire audere, quas Caesar possideret, 10 neque exercitum sine magno commeatu atque emoli- nsento in unum locum contrahere posse : sibi autem mirutn videri, 11 quid in sua Gallia, quam 'bello vicisset, 10 aut Caesari 12 aut omnino populo Romano negotii 13 esset.' 14 XXXV. His responsis ad Caesarem relatis, iterum ad eum Caesar iegatos cum bis mandatis mittit : ' Quoniam, tanto suo populique llomani beneficio affectus, 1 quum in consulatu suo rex atque ami- cus 2 a Senatu appellatus esset, 3 banc sibi populoque Romano gratiam referret, 4 ut in colloquium venire invitatus 5 gravaretur, 6 neque de communi re dicendum 7 sibi et cognoscendum putaret ; 8 baec esse, quae ab eo postularet : 9 primuni, 10 ne quam bominum,multitudinem V2. Arrogantiam, §123, Rem. 6. 23. Ut — videretur, " That he seemed unendurable." XXXIV. 1. Postularent, §210, a. I. Utriusque is partitive genitive; — "midway between them both." :$. Colloquio, §144. 4. Vtlle sete depends on the verb of saying implied in postularent. 5. Ipsi, §142. •i. Opus esset, §160, Rem. 1. "If any- thing were needful to him from Cse- sar," — if he wished anything from Crosar. 7. Ille, Caesar. 8. Velit. The change from past to pres- ent gives greater animation. B. Ilium is subject of venire, and ilium venire is grammatically subject of oportere, though logically dependent on it. 10. Possideret, $217, §210, c. II. Videri, " That it seemed." The subject is quid — esset. 12. Csesari, §143 13. Negotii limits quid; §134. Rem. 1. 14. Esset, §214. XXXV. 1. Tanto suo populique Ro- mani beneficio affectus, "After hay- ing been treated with so great kind- ness by*himself and the Roman peo- ple;" literally, "being affected with his own and the Roman people's so great kindnessJf Suo-hi subjective, (§131, Rem. 4,) and hence populi is coupled to it by que. 2. Rex atque amicus, §130, 2. 3 Quum — appellatus esset, " In as much as he had been called." §205, a. 4. Referret is predicate of the sentence introduced by quoniam; §190. "He made this requital." 5. nvitatus, '• When invited ;" §185 2, a. - 6. Ut gravaretur, £c. is in apposition with hanc gratiam. 7. Diceudum sibi et cognoscendum, "That he ought to speak and learn;" §178, Rule, .md Rem. 2. 8. Neque— putaret, ( " and did not think,") is coordinate with ut — grav- aretur. . 9. Haec esse quae ab eo postula'ret. "That these were hisdemands." The antecedent of quae is omitted, (§129, Rem. 2,) and the relative sentence then becomes a noun, predicate nom-. inative after esse. L1BEK PRIMUH. 31 ampliu? trans Rhenum in Galliam transduceret : deinde 11 obatdes, e^uos baberet 12 aB JEduis, redderet, 13 Sequanisque perniitteret, 14 ut, quos illi haberent, 13 voluntate ejus reddere 15 il-lis liceret ; neve iEduos injuria lacesseret, neve his soeiisve eorum belluni inferret. 1 * Si id ita fecisset, 17 sibi 13 populoque Romano perpetuam gratiam at- que atnicitiam cum eo futuram : si non inipetraret, 19 sese, quoniam, M. Messala, M Pisone'Coss., 20 senatus censuisset, 4 uti, quicumque Q-al liana proxinciam obtineret, 31 quod coiumodo reipublicse facere posset, 22 vEduos ceterosque ariiicos populi Romani defenderet, sese 36 ^Eduoruui injurias non neglecturum.' XXXVI. Ad hfec Ariovistus respondit : 'Jus esse belli, ut, qui vicissent, 1 iis, 3 quos vicisseut, queniadmodum vellent, 3 imperarent: item populum Romanuoj^Victis 4 non ad alterius praescriptum, sed ad tuuin arbitrium imperare consues?e. Si ipse populo Romano non prsescri beret, 6 (luemadmodum suo jure 6 uteretur, 7 non oportere 8 sese a populo Romano in suo jure impediri. iEduos sibi,' J quoniam belli fortunam tentassent, 10 et arniis congressi ac superati essent, stipend- iaries 11 esse factos. Magnam Cacsarein injuriam facere, 13 qui suo tdventu veaoKiia sibi u deteriora 14 faceret. 1 ' -flSduid so obsides \e poaiulare under- And ii>. I'rimum stood. 11. De-inde, "Secondly." 12. Quos haberet, §210, c. 13. lledderet sc ut. .^ 14. SeqnanisqMA, permVteret, grant to tlie^&uans!*^ 15. Reiidere is subject of liceret, J173. Its object is obsides understood. '. If eve — lacesseret, neve — inferrei are coordinate with (ut) redderet above. Observe that a result may be contin- ued negatively !>y usque (see netjue — putarr.i above,-) but if a purpose is ex- pressed, neve mu^t be used. 17. Fecissit, <* LU7, Rem. 4. gl98, a. 18. Sibi, gl4b\ 19. Inipetraret tc. qua postularet. "If • he did not obtain" his demands. JQ. M.-Mcs^ala, M. Piso*^ consulibus, §l8b', Rem I. 21. Obtineret, {2 10, V. Quicumque ob- tineret is subject of defenderet. 22. Quod is the object of facere, and the t>entinie quod—potstt, or the omitted antecedent, Is accusative of limita tion ; §155. " As to that which be ooulddo with advantage to the state, ' »'. e. M tar as he could consistently witli the advantage of the State. It. Sese is repeated on account of the long parenthetical sentence which separates tese above from neglectn- rum XXXVI. 1. Qui vicissent, '-Those whs hud conquered," "tho' conquerors,*" ■ §217. 2. lis is remote object of imperarent. 3. Veltent would be veiint iu wratio rec- ta; ^10, b, or §211. A Victi-s ' The conquered," " thoss who had been couquered ," — 1 mits imperare. 5. Praescri beret. §197, Rem. 4. 6. Jure, §109, Rem 6. 7. Uteretur agrees with populus Ro- manus understood ; J21 1 t. Non opoi t"ro, "That i was not ripht." The subject of op rtere is tht fol owinp; noun sentence, se-iiii/icdiri. 9. Sibi limits stipendiaries ; §14U. 10. T.-ntas'.-ent, §190. 11. Stipendiary* is part of the predi- cate ; — 'had b<'en ma 'e tributary." 12. Injuriam facere, 'That (sesarwas doing him a great injury." Iff. Sibi, $14U 14. Deteriora, §151, b. 15. Qui — faceret, " Docause he was making ;" {'210, a. DE BELLO GALLICO reddHurum non e s *e, rieque ii*. neque eorum s6cnsJ0Juria 1fl Vellum ilia' mum si in eo manereutj 5 quod convenLsFefc, sti peiidi uiikj ue <|dot- anni." neiideretit ; si id ikmi leci.s-ent, 17 long* iis 18 fratenium tinmen p .jiuli Romani abt'uturum. Quod™ sibi C$e.«ar denunciiiret 20 se /E'l ■ i"i inn injurias noii neglectuiuni ; nemineni secum sine sua |>et- ni'-ic C'intendtsse Qnuni veller, congrederetur ; ai intellect mum, quid-' 2 i'nvicti Germani, exerciiatHsimi in armis, qui inter aunos™ XI V tectum non subissent, virtute potent. 2 * XXX.VIE. itaee eodem tempore 1 Cassari mandata tfefarehantiUN et Itegati ab iEduia et a JTreviris veniebarifr: ./Edui quesiuui,-' 'quod Il.inides, qui nju'per in Galliam traiiftuortati eesent, 3 -fine's eorum* pbpularoutur ; 5 sese ne ob.sidilms qui'iein datis pacem Ario.vian re- dini-ie (»tiuis>e:' Treviri autuui£ ' pagus centuili • Suevoi um ad ri,i:i- : Khetii consedisse - , qui liiicmun traii.sire conarentur ; :i lis' |>rse- esse X.isuain et Cimberiuui f: atre- ' Quibus rebus Caesar vebemeiiter ouuimotus, maturandum si bi' J exi-tituavit, ne, 10 si nova maims Sue- Vortim cum veteribus eopii* A i iv.i.-ui --ese eonjunxisset, 11 minus t'a- ci;> le-is'i ii.>sset '- Itaque re i*ru mental ia, qiiam celeirime j/oluit, 18 coii.p ■ i -;!>a. lu.iiiiiis itiueribus ad Aiiovistuui ooutendit. XXX\'l!l. QuuiB tridui viaiu 1 - processisset,, nunci'afum est ei, A i iumiiih cum suis >, {|198, a ■ - I : : >;:. Ill il A? I • ! i wli r nsi>e •t." , -in Hi t;" $1 > i ' v.» iu CsBfcai'a threatening ! g210,c, 21 • ii.: d r«ur, "L't h;tn meet him : ?-.7. Rem 1. 22 «.. |ii - -1 'lit cc. Hunting p .1.1, ,( inib.ut; qu stum, Z. I ran-p i tin e--i'iit, §i!0. c 4 K run i e n.e i& la in Tjie au- tn. irii. i sine .A'l.i.ins singly a t . ■ p i -on- • p"ki ii of, an I noi a >jic kiiiy a "iu •lem i-vo-; h< no : c <*:ti of turuiH iu-tv.ai of s«u> ; wl icli here would bs rather anibig- P.h.'; \& Pojjulweni^ § 1 90" | Ii Tr.'v.ri sc li'giiti nuiic'avei'u it. 7 Ad f p is, &c, "Hi! cj H to the baiiijs of the Rhine mil ■■ .c i iifWd thtjre." An ex.nuple of laj iiu-m, ructio preyn nu. H. -i', JI4V. .). Mniirun lum aibi, " That, he nd^ht to mike lia-te." ^I7ii, ftoe, aud Rent 2 IU Nc 'For fear that '' sc 11 Uoiijuusisset, §197, tt-m 4. g »8,' a. 12. Minus facife re»isti po-wet, ■• Re- &i time I'oud I ss easi y be m de.' : Resign f'jx.set \- an imp r a I ex- pre-sniu rt*itt.- Mum -o u lu .,' m. of po»»e' ; — ' it could be lis> ei i... v»- -i ud " 18 (J.i mi cel'Triaie p to t. • \s quick- ly a- he ooulfl ;" §2 scse (.•urn eis congressos* ne vultum qui- dem atque nem exer mosque p prafectis magnum peri rum ferre potwisse, tantus subito timor om- it, ut non mediocriter 8 omnium mentes ani- Hic 7 primum ortus est a tribunis militum, sque, qui ex urbe amicitiaj causa Casarem secuti,* um miserabautur, quod non magnum in re militari usum 9 babebant : quorum alius, alia causa illata, quam sibi ad pro- rlcisceudum nee«ssariani esse . diceret, petebat, 10 ut cju$ voluntatc t. Quod agrees ■with the predicate noun •ppidum ; ?1U''. Rem b. 4. Magno op-re proecaveodum sibi. 'That he ought to u*c the greate t caution:" literally, "that it-ought- to be guarded against by him wilh great labor." §178, Hule, and 2, . Usui, §1-14 ; "valuable." 9. Ut circino circumductmn, ■' As if drawn around it with a pair of eom- ■ t. "running around it in a circle." d ampliua pedam aexOMfe run.. »c. spatium or aps)tio ; " ne< m tbim ihc - . handi ed Poet." I'tdum I) C is genitive of quality. J. Radicei is the object, and ripa subject, of continuant i I/t/ur limits cirCurtliatUi ; turn '1 : or it may lie object of e/ficit, nrcrm being gew ad acouaatire. XXXI X. l. Paueoi dies, 815J 2. Ex jifrcunctatione limits oecttj'u*'' '• In consequence of the enquiri - our men, ' ■I. Ingenti jnagnitudiht forms part of tlic predicate with esse. $1'>1. Rem 1. •'That the Germa/us >rere (man) of huge .-ize of body." 1 CongresHos, " Havrng met them,' »'. t. in battle. 5. Non' mediocriter, "Not ulightly." 1. 1. '• tovji Tory gnat degree." 6. Perturbaret &c., "It (the panic) urbed the minds and courage of nil "• 7. Ilic. •• This" panic. .ii. f. is. - ., 2, ». • no, ' experience.*' 10. Quorum alius &e, — petebat, "On« of whom alleging one oau e, (and another, another) which 1% said wa§ an argent one to bim lor Betting out, was aaking,&0." Observe thai 1 > wi- Miy "oue— one; anoth ' r," the Latins ust; ; : ' al $4 DE BELLO GALLICO discedere liceret : n nonnulli, pudore adducti, 8 ut tirnoris suspicionem ▼itarent, remanebant. Hi neque vultam fingere 12 neque interdum .lacrinias tenere poterant : abditi 8 in tabernaoulis aut s'uum fatum querebantur, aut cuvn faniiliaribas suis commune periculum misera- bantur. Vulgo totis 'castris 13 testamenta obsignabantur. Horura rocibus ac tiuiore, paulatiiu etiam ii, - qui magnum in castris usum habebant milites ceuturionesque, 14 quique 15 equitatu 16 prreerant, perturbabantur. 17 Qui 1 * se ex. his minus timidos existimari vole- bant, non sc bostem vereri, sed angustias itineris et magnitudinena silvarum, quce intercederent ls inter ipsfes atque Ariovistum, aut rem frumentariam, 19 ut*° satis commode supp'ortari posset, timere 21 dice- bant. Nonnulli etiam Ctesari renunciabant, quum castra moveri a signa ferri jussisset, 22 non fore dicto audientes 28 milites, nee proptei timorem signa laturcs. 24 XL Hsec quum aimadvertisset, convocato concilio, omuiumque ordinuui 1 ad id concilium adhibitis centurionibus, vehementer eos incusavit : ' primum, quod aut quam in partem, aut quo consilio ducercntur, 2 sibi quajreudum aut cogitandum 3 putarent. 4 Ariovis- tum, se consule, 5 cupidissime populi Romania amicitiarn appetiase ; our bunc tarn temere quisquam ab officio discessurum judicaret ? 6 Sibi quideni persuaderi, 7 cog::itis suis postulatis, 8 ;-jtfque sequitate eonditionum perspecta, eum neque suam neque populi Romaui gra- 3 ius — alius." Sibi above is dative of reference, limiting necessariam. For diceiet bee ^ I 90, Rem. 1. 11. Ut liceret, '-That it might be per- mitted. (to him)." Sibi is understood. 12.'Vulturn tiugere, "to control the countenance,-" literally, "to feign the countenance/' 13. Tons castris, " Throughout the whole camp." §166. 1 4. Militet centurionesqite, quique 'equi tatu prceerarX forms an apposition to v ii, being an enumeration of those who had great experience in camp. 13. Quique, "And those who ;" § i29, Rem. 2 10. Equitatu, §48, Rim. 3. 17. Pertorbabantur, " Begin to be alarmed;" §'J5, Rem. 4, c. 18. Intercederent §210, ,c. 19. Rem frumrntariam, which accord- ing to the English idiom would be sul jfet ot the dependent sentence, is made the ohject of tkt verb in the principal sentence. JO. Ut, §U3, Rem. 2. 21. Timere is coordinate with vereri, and connected by set!. 22. Quum castra, $c , jussisset limits fore, and not renunciabant. "When he should' order, &c.;" the comple- tion of the action is here referred to. 23 Dieto audientes, "Obedient to his order " 24. Nee propter timorem eignalaturos, "And would not advance, &c." XL. I. Omnium or&nwn limits centu- rionibus ; §132. 2. Ducerentur, §214. 3 Sibi quaerendum aut eogitandum, §17S, Rule, and Rem 2. Ir was a breach of discipline for a centurion to ask, or even think about, the Gen ■ I i lat- eral's plans. 4. Putarent, §190. 5. Se consule, §181, Rem. 6. Judicaret, §214, Rem. 5. asking muse be supplied, why any one, &c" 7. Sibi quideni persuaderi. indeed was persuaded ;" §172, Rem. 2. 8. Cognitis suis postutatis, "When hii demands should be known;" §186. A verb of He asked ' That h* LIBER PRIMUS. n am repudiaturvun... Quod si 9 furore at que amentia impulsus bel- im intulisset, 10 quid tandem vererentur ? 6 aut cur de sua virtute ut de ipsius 11 diligentia desperarent ? c Factum ejus hostis pericii- mi 12 patr.um nostrorum memoria, 18 quum, Cimbriu et Teutonis a . Mario pulsis, non niinorem laudeni exercitus, quam ipse impera- >r, merit.us 14 videbatur : factum 15 etiam nuper in Italia serVili tu ultu, 10 quos 17 tarnen aliquid ls usus'ac disciplina, quam a nobis ac- •pissent, sublervarent. 10 Ex quo jiidicari posset, 19 quantum habe- ■t-° in se bon ; propterea quod, quos aliquamdiu iner- oa 82 sine car tf* 10 ** 1 p ns t ea armatos ac victores super- sent. 24 Dcnique^M[ |Teosdem, quibuseum ssepenume»o Hel- tii cougressi 25 non sonrm in suis sed etiam in illorum finibus, ple- imque &uperarint, 2r ' qui tamcn pares esse nostro exercitu- 7 no po- icririt. Si quos adversutn prcelium et fuga Gallorum commove- t, 3s hos, si quwrerent, reperire posse, diuturnitate belli defatiga- rallis, 20 Ariovistum, quum multos menses castris se ac paludibu? nuisset, 30 neque sui potestatcm fecisset, 31 desperantes jam de pug- i et disperses subiio adorlum, 3 '- 2 magis rationc et consilio quam Quod *i, "fijjHfocr," §123, Rem. '. lutu!i«set 3RR > Jinn. 4; JI98, a. . Tpiiua rrffiflrofrC'i'iir wbiie tua refers to the centurions ; the latter does not always refer to the leading ■abject :. Fv mm. ic, periculum. " 1 trial had becu ,ihide." ;. Memoria, ? 6 \€t. This was B.C. 100, or about forty years before. 1 Meyitut is complement of videbatur, and has laudem for its direct object. '•The army seemed having do-erred (to have descried) no less praise. &c " There is'Wransition here from oblique to direct discourse ; hence the iodic, videbatur. S Factum (ess*) sc. periculum. '.. Servili tumultu, 'In the insurrec- tion of the slaves;" §167. Many of SUSpartacus's men were Germans. He ■w.i- defeated B.C. 71. 1 7. Quo* refers to ttrvorum implied in timvilif {129, Rem. 7. Iqool, ' Somewhat," limits tub- Itvartrit ; J 1 55. ■ ' AcoepiK :■;, subleTarent, J/210, c. 0, Haberet; $214. 1 Boni limit- quantum, §1*01, Rem. 1; and quantum is direct object, of hab- ertt. 22. Inerroos, "When unarmed." 23. Has, i e. the slave. 24. Armatos ac victores KUpera*sent. " They had afterwards cono.uered when armed and victorious." 25. Quibuttvm Hclvttii cohgressi, $c Observe the difference id idiom : Latin. " With whom the Uolvetii having frequeutly nict.geuerally ! ('hern.'') a, ••Whom the ifclvetii hid frequently met, and had usually conquered." 2G. Sujierarinl, (for superaverint,) and potuetint are aorist perfects. 27 1'xercitu, §48, Rem. 3, is dative of reference 28. Commoveret, \ 197, Rem. 4. Gallo- rum limits both prwlium and fugm. 219 Uefatigatis Uallis, " Atter tht Hauls had been wearied out, Jto." 30. Quum — tennisset, " When he had kept himself, &c." This sentence may express the time of adortum, or the CHUse of desperantet 31 Nequesui potestatem fecisset.'And had not given (them) a chance at liiin," i.e. in opportunity of fighting him. Sui is objective. ')2. Adortum agrees with Ariovistum, (§185, 2, a.) and has cos undo as its object, with whieh daperanttt and disperto$ agree. 38 DE BELLO GALL1CO virtute vicisse. Cui rationi contra homines barbaros atque imperi* tos locus fuisset, 33 hac ne ipsum quidem sperare nostros exercitus capi posse. 3 * Qui 35 suuin tiiiiorem in rei frumentarige siniulationem angustiasque itineris conferrent, facere arroganter, quum 86 aut de officio impejatoris despe.rare aut prtescribere viderentur. Haec sifci esse curae ; 37 frunientum Sequanos, Leucos, Lingonas subrninistrare ; jamque esse in agris frumenta matura : de itinere ipsoa brevi tem- ©oye 38 judicaturos. Quod 39 non fore dicto audientes milites, neque sign* laturi dicantur, 40 nihil se ea re commoveri : scire enim, qui- buscumque exercitus dicto audiens non fuerit, 41 aut, male regesta, 43 jbrtunam defuisse, aut, aiiqub facinore comperto, avaritiam esse con- victam. 43 Suam innocentiam perpetua vita, 44 felicitatem Helveti- orum bcllo 45 esse penspeetam. Itaque se, quod 46 in longiorem diem eollaturus 47 esset, repraesentaturum, ex proxhna nocte de q"uarta rigilia castra moturum, ut quam primum 48 intelligere posset, utrum apud cos pudor atque officium, an timor *valeret, 40 Quod si prae- terea nemo sequatur, 60 tamen se cum sola decima legione iturum, de qua non dubitaret; 51 sibique earn pfeetoriarn cohortem fu- turam.' r ' 2 Huic legioni 53 Caesar et indulserat praecipue, et propter virtutem confidebat maxime. %3. Fuis.-sc;, §"217. : For which general- ship there had been room, &c." $4. Hac ni' ipsum quidetn, &c, '-That not even (Ariovis.ns) hiuiBelf hoped that our armies could be taken by it." 13. Qui, &o., "That (those) who charged their tear upou n pretense (of the want) of provisions, &c.'' This rela- tive sentence, or its omitted antece- dent, is subject of facere. 86. Quum, ''Since." il. Usee sibi esse cur», "Thatthiswas his business." Sibi. §143; curve, §14i. 18. Brevi tempore, §15S, Note. 30 Quod, see XXXVI, 19. 40. Dicantur. The personal construc- tion is used here, milites being sub- ject of dicantur, and fort its comple- ^ inent. Ease must be supplied (from Jcrt,) with laturi* "In what resptct the soldiers are said not to be about , to be obedient, and not to be going to advance, &c ;" " as to its being said that the soldiers will not be obedient, and will not advance, that he is in no wise alarmed by that thing." Nihil is ace. of limitation, §155. 41. Qui 1 uscumque exercitus, &c, fue- rit, " To whomsoever an army has not been obedient." Quibuscumque limits audiens dido, §142 : and th« relative sentence, fyr its omitted an tecedent, is the remote object of de- fuisse and convictam. 42. Male re gesta, "lti consequence of bad managements-" J186. 43. Avaritiam esse convictam, ,v Av*- rlee has been proved Upon (them.") The pronoun must be supplied in English. Csesar attributes insubor- dination among the men to incompe- tency or peculation on the part of officers. 44. Perpetua vita, ' Throughout his whole life,'* {153. 45. Bello, §167. 46. Quod, §129, Rem.-l: 47. Collaturus $185, 8, a. 48. Quam primum, "As soon as possi- ble;" §203, Rem. 1. 49. Valeret, "Prevailed :" §214. 50. Quod si, &c., — sequatur, '-And if nobody else followed him/' Th« present is here used to give greater animation. 51. Dubitaret, §217. 52. Sibique earn prsetoriam cohortem futuram, "And that he would have it for a body guard ;" §144, Rem. 2. Sibi, §143. • 53. Legioni, §142. ■ LIBEK L'FJMUS. . -. : n XLI. Elac oration© habits, mirum ia modum 1 converse sunt grnnium aserites, summaque a.lacritas et cupiditas belli gerendi 2 in- nata est, pi incepsqu©?. decima legio per tribunos rnilitum ei gratias egit, quod de so optimum judicium fecisset, 4 seque esse ad bellum gerendum 2 paratissimam coufirmavit. Beinde rcliquoc legiones per tribuu'os rnilitum et primorum ordinum 5 centuriones egerunt, 6 uti Caesari satisfaeerent : ' se neque unquam dubitasse, ncque timuisse, ncque de gumma belli suum judicium, sed imperatoris esse existi- mayisse.' 7 IjJoruin satisfaotione accepta, et itinere exquisito per Bivitiacum,* quod ex'aliis ei maximam fidem habebat, ut millium amplius quinquagiata' circuitu locis apertis 10 exercitum duceret, de quarta vigilia, ut dixerat, 11 profectus est. Septimo die, quum iter uon intermittent, ab exploratoribus certior factus est Ariovisti copias a nostris millibus 12 passuum quatuor et vigiuti abesse. XLII. Cognito C»saris. adventu, Ariovistus legatos ad eum mit- tit : 'quod antea de colloquic postulasset, id per ,se fieri licere, 1 quoniam propius aeceasisset ; a seque id sine periculo facere posse 'existimart-.' 3 Nor, re.»puit conJitionem Crcsar : jamqne eum ad stinitatcra rererti arbitrabatur, quum id, quod antea petenti dene- gasset, 4 u icsretur ; s magnamque in»spem veniebat, pro 6 suis tautis pop\u§u iii in eum beneficiis, cognitis suis postulatis, fore, 7 uti PwHE^i" desisteret. Bies colloquio 9 dictus est ex eo die <]uintus. IatCTfni, quum esepe ultro citroque legati inter eos mit- terentur, Ariovistus postularit, ' ne quern peditem ad colloquium ur nd4uceret**vereri se, ne 10 per insidias ab eo circumveniretur : utcrque cum equitatu veniret: 11 alia ratione ee uon esse yenturum.' XLI. 1 Mirum in modum, "Toawon- derful exteat ;" liter*!)/, "to a won- derful limit." -. Belli gersndi, {177. 3. Pfiocepa, {128, Rem. ». 4. Fecisset, {1?0. i. Primorum eniinum, §181. B. Egerunt, "They took measures.'' 7. Neque de eumma belli, fee, — existi- iBATisse.^Nor hsd they supposed that _»t was ilitir business, but the gener- WWlV. to determine about the manage- ment of the war;" literally, "that a judgement concerning tiie Manage- ment of the war was not theirs, but the general's." For imptratorit see {133 ; fur ivum, {113, Kern. 1. 8. Per Divitiacum, {169, Rem. 0. 0. MHlium amplius quinquaginta, (182, §105 Rem. 4. 0. I ■ c:h apertis, {1G6. 11. 01, ~.\» ;" {211. Ex. (c.) 12. Millibus, glGS. XLII. 1. Id per se fieri licere, "That that might be done "by him." Id if subject of fieri; and id fieri is gram- matically subject of licere, though logically dependant upon it. 2. Accessisset, §190. :; iStque &e. — oxittimare. St is sub jset otpfite, and is understood with exutimare. Its repetition would be inelegant. 4. Quod antea petenti denegassot, "Which he had before denied to him when he (Caesar) asked it." f>. Polliceretur, {-'Oj, a. *>. Pro, "In consideration of." 7. Fore, "That it would come to pass.'' ninacia, {163. 9. Colloquio, §144. 10. Ne alter persrt, {l'.*3, Rem. 2. 11 Veniret, {193, Rem. C. •-S8 DE BELLO GALLICO Caesar, quod neque colloquium interposita causa tolli volebat, neque saluteni suam Gallorum equitatu 12 committere audebat, commodis- simum esse 13 statuit, omnibus equis Gallis equitibiis detractis, 14 eo 16 •legionarios nrilites legionis decimae, cui quam maxime confidebat, imponere, ut prsesidium quam amicissimum, 16 si' quid opus facto esset, 17 baberet. Quod quum fieret, non ifridicule quidam ex mil- itibus decimae legionis dixit, 'plus, quam pollicitus esset, 18 Caesarem ei facere : pollicitum se in cobortis praetoriae loco decimam legionem babiturum, nunc ad equum rescribere.' 19 XLIII. Planities erat magna, et in ea tumulus terrenus satis grandis. Hie locus aequo fere spatio 1 ab castris utriusque aberat. Eo, ut erat dictum, 2 ad colloquium venerunt. Legionem Caesar, quam equis devexerat, passibus ducentis 3 ab eo tunaulo constituit. Item equitos Ariovisti pari interyallo constiterunt. Ariovistus, ex equis 4 ut colloquerentur, et praeter se 5 deno$ ut ad colloquium addu- cerent, postulavit. , Ubi «o ventum est, Caesar initio 6 orationis sua senatusque 7 in eum beneficia commemoravit ; ' quod 8 rex appellatus esset 9 a senatu, quod amicus, 10 quod munera amplissima missa : quam rem et paucis contigisse, 11 et pro magnis hominum officiis con- suesse tribui ' docebat : 'ilium, quum neque aditum 12 neque cauaam postulandi 13 justam baberet, beneficio ac liberalitate sua ac senatus 14 ea praemia consecutum.' Docebat etiam, 'quam veteres, quamque justao causae necessitudinis ipsi» 15 cum iEduis intercederent; 16 quae 12. Equitatu, $48, Rem. 3. 13. Comrnodissimuru esse, "That it was beet, most expedient " The iubject of esse it imponere. 14. OmnibuB equis &c. — detractiB, "All the horses hiving been taken away fronuthe Gallic horsemen." 16. Eo, "Upon them," i. t. the horses. 16. Quam amicissimum, "As friendly as possible ;" $203, Rem. 1. 17. Si quid opus facto esset, " If in any respect there should be need of action." Quid, {165 Facto is here used as a noun; §160. Rem. 1. 18. Pollicitus esset, §217. 19. Ad equum rescribere. The knight, (equet,) was of a higher social rank than the common soldiar w ho fought on foot ; and though the strength of the Roman armies lay in the infant- ry, and not in the cavalry, which were usually famished by the allies, the rank of the Roman eques remain- ed the same. XLIII. 1. Spatio, §153, or §168. 2. Ut erat dictum, §211, Ex. (e.) 3. Passibus ducent b, 5153. 4. Ex equis, "On horseback." 5. Praster se, "Besides themselves.'" 6. Initio, §167. 7. Sua senatusque; both subjective lim- itations, while in eum is objective ; §1 31, Rems. 3 and 4, 8 Quod, "In that." 9. Appellatus esset, $210, c ; or {190. 10. Amicus tc appellatus esset; $L3U, 2. The repetition of quod is for the sake of emphasis. 11. Contigisse, $217, Rem. 3. 12. Aditum tc ad senatum. 13. Postulandi tc. ea praemia. 14. Sua ac senatus, " Of himself and the senate." 16. Ipsis, Himself and the Benate. 16. Intercederent. $214. " What an- cient,and what just causesof friend- ship existed between themselves and the .. Iia, J 103, Rem. 8. 26. Po.oaot, |214, |2l7, Rem. 5. 27. Redderet J198, Rem. 0. 28. Posset, §197. Rem 4. 29. At — patorettir, (§1'J3. Rsm 6,) •' 1 h»t lie should at least ,-ufTer no more to cross the Rhine" XLIV. 1. Rogatum etarce«situm,§185 2, a. 2. Ipsis, i.e. Gallis. 3. Victis, "The conquered." 4. Consuerint, §217. 6. Ad se oppugnandum, §177. 6. Uno prirlio. §158. 7. Velint. §197. Observe the transition to the>present 8. Decertare is complement of paratum, which is predicate accusative after esse understood. 9 Recusare. §173. 10. Deponderint, §217. 11. Amicitiam \> subject of esse, and amicitiam — esse is subject of oportere. though logically dependent upon it. 12. Sibi, §112 15. Omamanto ©t prae«idio. §144. 14. Per populum -Romanum, |l69, Rem 5. 40 DE BE LLC) GALLIC') Romahi amicitiarn, quam appetierit. 15 Quod 16 multitudinem G-er- manorum in Galliam transducaty id ae sui muniendi, 17 non Galfigb iinpugnandaj causa facere ; ejus rei. testimonium esse, quod, nisi rogatus, non venerit, is et quod bellum non intulerlt, eed defender It Se prius in Galliam venisse, quam populum Romanum.? 5 Nunquam ante hoc tempus exercitum populi Romani Galliao proYinciso fiues egressum. Quid sibi vellet? 20 Cur in suas possessionem veniret 1- Provincial suam esse banc Galliam^ sicut iliamj 31 nostram". Ut ipsi concedi non oporteret, 22 si in uostros fines impetum facf res. sic item nos esse iniquos, >m. 4, §198, a. , Here there ia a return to past rime. LIBER P HIM US. 41 ot, qurccamque bella geri vellet, 33, sine ullo ejus labore et periculo ooufecturum.' XLV. Malta ab Csesare in cam 1 sententiam dicta sunt, quare negotio 2 desis'ere non posset, 3 et 'neque suam ueque populi Romani oonsuetudinem pati, uti uptime meritos socios desereret; neque se judieare Gallium potius esse Ariovisti, 4 quam populi Romani. Bello touperatos ess R.utenos 5 ab Q. Fabio Maximo, quibus populus LUnnanjis que in#provinciam redegisset, 6 neque stipeudium imposuisset Quod si antiquissimum' quodque tempus spectari oporteret, 7 populi Romani justissimum esse in Gallia impe- riutt) : si judicium seuattta obacrvari oporteret, liberam debere esse Galliam, quam bello vietam suia legibus uti voluisset.' s XLVI. Dum hvea in culloquio geruntur, Csesari nunciatum est equites Ariovisti propius tumulum 1 aocederc et ad nostros adequi- tare, lapides telaque in- nostros conjicere. Caesar loqueudi finem fecit, seque ad silos recepit, suisque imperavit, ne quod omnino telum in bostes rcjjicr-c n t . ' J Nam etsi sine ullo periculo legionis 3 delects • •unit Bajlium fore videbat, tamen committendum 4 non puta- bat, ut, s 'jjfl Hfcstibus, dici [xisset' 1 cos ab se per (idem 7 in collo- quiv» eireUT^KmOs. Posteaquam in vulgus militum datum est,' qua arrogantia' 1 in -\ i tus usus omni Gallia Romanis interdixiss:$ 8 Posset, §214. -I. Ariovisti. 8133. Arvernoset Ru- tenos. (m. The conquest of these nation* more than sixty years be- fore, had given the Komau a pre- ■oriptive right to QaaL In the arro- gant langu ige of these haughty con- C)Qerors a d< feated people was said to he "pardoned" if permitted to use it-- own laws and government, and not oompelled to pay tribute. I}. Uei' jissel »c. quoi from quibus pre- d2 XLVI. 1. Tumulum, §142, Rem. i. 12. Ne-rejicerent, "Not to throw back.' 3. Legionit is an objective limitation of Jfriculo omittendum sc. proelium. 5. Ut, 'So that." G. Diei posset is impersonal. Ut Jin posset expresses the result of comrnit- tmdum. 7. Per fidem. 'In consequence of (<"rp- sar'g) word which had been pledg- ee 1.'' 8. BUtium est is impersonal: 1 Qoa arrogant ia umis, " With what arroeance ;" Jl69, Re 10. Omni Gallia Romania interdixUsel, 42 DE BELLO GALLICO res colloquium ut 1 * direniisset, multo major alacritas studiumque pugnandi majus exercitu 12 iDJectum est. XLVII. Biduo 1 post Ariovistus ad Caesareni legatos mittit, ' vel- le so 2 de his rebus, quae inter eos agi cceptae, 3 neque perfectae essent, agere cum eo : uti aut iterum colloquio 4 diem constitueret ; aut, si id miiius vellet, 5 ex suis legatis 6 aliquem ad se mitteret.' 1 Collo- quendi Caesari causa visa non est, et eo magis, 8 quod pridie ejus diei 9 Ger^ani retineri nou ppterant, quin in nostros tela conjice- rent. 10 Legatum ex suis sese magno cum periculo ad eum missu- rum et hominibus feris objecturum existimabat. Commodissimum visum est C. Valerium Procillum C Valerii Caburi filium, summa virtute 11 et humanitate adolescentem (cUJU3 pater a C Valerio Flac- co civitate 13 donafus erat) et propter fidem,et propter linguaa Gal- licae scientiam, qua inulta 1 ' jam Ariovistus longinqua consuetudine utebatur, et quod in eo peccandi Grermanis 14 causa son esset, ad eum mittere, 15 et M. Mettiuni, qui bospitio Ariovisti usus erat. His mandavit, ut, quaa diceret 16 Ariovistus, cognoscerent, et ad se refer- rent. Quos quum apud $e in castris Ariovistus conspexisset, exer citu suo prassente, conclamavit : 'Quid ad se venirent V An specu- landi causa?' Con-antes dicere prohibuit, et in catenas conjecit. XLVIII. Eodem die castra promovit, et millibus 1 passuum sex a Caasaris castris sub monte consedit. Postridie ejus diei 2 praater "Had excluded the Romans from all Gaul." Gallia, §163 ; Romania, § 142; interdizisset, §214. 11. Ut, "How." 12. 12. Exarcitu, £48, Rem. 3. XLVII. 1. Biduo, $153. 2. Velle se depends upon the verbumdi- cendi, and uti — constitueret upon the verbum postulandi, implied in legatos mittit. '■',. Ca-ptce. . The passive form is pre~ ferred with a passive infinitive. 4. Colloquio, §144. 5. Vellet, §197, Rem. 4. 6. Ex suis legatis, " Of his lieuten- ants;" §134, Rem. 2. 7. Aut — mitteret is coordinate with uti — constitueret. 8. Et eo magis, li And the more ;" §168. 9. Ejus diei is a subjective genitive, limiting pridie, which is compounded of the obsolete prus, (whence pro, prce, prior, primus, fyc.,) and dies. — "On the before-day ot that day," i.e. " on the predecessor of that day," " on the day before." So postridie ejus diei means "on the after-dai/ of that day," ie on its successor," "on the day after." 10. Quin — conjicereut, "From throw- ing." 11. Summa virtute, §164. 12. Civitate dooatus, "Presented With citizenship ;" §160. 13. Mulra, though agreeing with qua, limits utebatur. 14. Germnuis, §143. In eo, "In his case." 15. Mittere is subject of visum est, and has Caium Valerium Procillum et Marcum Metlium as its object. 16. Quae diceret, §214. 17 Quidvemrent,§214. Quid? "Why?" The accusative here, like the accu- satives quo, eo, $c.,(quon, eon. <$"c ,) expresses the object towards which the action is directed. XLVIII. l. Millibus, §153. 2. Diei, XLVII, 8. 1.1 Pr K PRIMUS. 48 castra CfEsaris suas copias iransduxrit, et millibus 1 passuum duobtta ultra euin castra fecit, eo consilio, uti fruniento commeatuque, 3 qui 4 ex Sequauis et -/Eduis supportaretur, 6 Casarem iutercluderet. Ex eo die dies continuos* quinque Cassar pro castris «uaa copias pro- .duxit, et aciem inatructam habuit, ut, si veilet 7 Ariovistus proelio contendere, ci potestas non dee?-.-'. Ariovistus his orrlnibus die- bus* exercitum castris 9 coatinuit ; equeatri proelio quotidie conten- dit. Genus hoc arat puunaj,* quo se Gennani exercucraut. Equi- luni millia erant sex ; tot idem numero 10 pedites velocissimi ac for- tissimi ; quos ex omhi copia singuli singulos 11 suae salutis causa del- ogerant. Cum his hi prcelii ; versabantur, ad hoi se equites recip- iebaut : hi, si quid erat durius, eoncurrcbant : si qui, 12 graviore vulnere accepto, equo 13 decidcrar^ circumsistebaut : si quo erat Ion- Ljjus prudcundum, aut celcrius recipiendum, 14 taut a cr.it horutn exer- citatione eeleritas, ut, jubis equorumsublevati, cursuni adrcquarent. XLIX. Ubi eum castris 1 se tenere Caesar intellexit, no diutius commeatu 2 prohibcretur, ultra eum locum,* quo in loco 3 Germani eonsederant, circiter pass us sexcentos* ah eis, castris 5 idoneum lo- cum delegHH Bft que triplioi instructa, ad eum Locum venit. Primam ct secundarxvaaiem in arniis esse, tertiam castra inunire juss.it. Hie locus ab hoste circiter passus sexcentos, uti dictum est, 6 hberat. Eo circiter hominum uumero XVI millia expedita" cum omni equitaty Ajiovistus misitfl quae copioe uostros perterrerent s et munitioue pro- hibereut. Xihilo secius 9 Cresar, ut ante constituerat, 6 duas acies hostem propulsare, tertiam opus perficere jussit. Muuitis castris, ■ '•. Frunient.) commeatuque, $1 t>o. 4. Qui agrees with the nearest noun. •">. BopportarctW, §210, c. Though Ariovistus is Dot represented as ma- king any assertion, the bringing of supplies is v;ewed from his stand- point, ami not Irom the author's i. Dies cotitinuos, §153. 7. Si Tellet, {197, Kern. 4. Diebus, J 158. 9. Castris, §ltj<> 10. Numero. §161. 11. SinguUi limits dehgtrat, though ii agrees with quos '"Whom each had chosen individually for the sake of bli own safety;" literally, " whom (the horseman) one-at-a time had elitism, tint' at a i line . for the sake, &c " 12. Si qui, "If any tine." The indefin- ite qui, though generally an adjec- tiTe, is here a substantive. 13. Equo, §103. i 14. Si quo erat lou^ius, Ac , •• If it, was necessary to adraooe farther (than usual) in any-din-cti on, or to retreat more Bwiftly (than usual./' 2178. ;XLIX. 1. Castris, 1166 _ Comtaeatn, ] .'i. Qiin in loco, §1 29, I, ti 4. Circiter passus sexcentos, $163. — Cirriter is generally nn adverb ; here it limits ttxeentos. :>. t'astris, £l4'2. 6. Uti dictum est. $2] 1. Et. (e.) 7. ll'ininum numero setiecim' milliii etpedita, literally, •' Of nien aboot s-ixuen light armed thousands in number;'' i r. 'about sixteen tlinu<<- and light armed troops." Circiter limit** Sfirri-'i : for numero see *. tjute cipiso uostros perterrersot, ' I'liat thess t, trees, kc " {210, I '.). Mhilo secius, "Nevertheless;" JltiS. 4[ .-.LLO QALLICO 'duiS ibi 10 legiones reliquit, et partem auxiliorum; quatuor reliquas in castra rnajora reduxit. L. Proximo die instituto 1 suo Czesar e castris utrisque oopias eduxit; paulumque- a inajoribus 3 progressus, acieru instruxit, ibusque puguandi potestateni fecit. Ubi ne turn quidein eos • lire intelloxit, cjrciter meridiem exercitum in castra reduxit. Turn demuui Arioviatus partem suarum copiarum, quse castra mi- uora opp&gnaret, 4 misit : acriter utrimque usque ad vesperum pug- natum est. Solis occasu 5 suas copias Ariovistus, multis et illatis et acceptis rulneribus, in castra reduxit. Quum^ex captivis ijucereret Caosar, quam ob rem Ariovistus proeiio nou decertaret, 6 hauc repe- riebat causam, quod apud Germauos ea con-suetudo esset, 7 ut matres tamilias eurum sortibu.s et .vaticination ibus declararent, utrum proe- lium comruitti ex usu esset, uec De : 8 eas ita dicere: : it, a i i nu vehcuienter m i "am acieai premebant Ed quum animad' adoJeseuns, qui equitatu 7 prae- . quod expeditior a . qui inter aciem veraabautur,* -;rtiaui aciem laborantlDus tiostris 9 subsidio 10 misit. LTlL Ita p radium restitutum est,atque omncs hostes ierga ver- teruut, neque prius fugere destitcrunt, quam ad flumen Rhenuui niillia 1 passuuin r circiter quinquaginta pervenerunt 2 ' Ibi perpauci aut, confisi, transnatare contenderunt, aut, lintri- bus iuveutisjKSibi saluteru reperoruut. L| his fuit Ariovistus, qui, naviculam dggH&tam ' J d ripam naetu.*, ea profugit ; reliquos omncs i eqwtes laostri interfecerunt* Dure fuerunt Ariovisti uxo- ros, uua Sueva natione, 4 quam an doino 5 secuin eduxerat ; altera Noriea, rcgi.- Voqsiouis serpr, quam in Gallia duxerat, 6 a fratre mis- iam : utraoqu* in i Buae filire haruni, altera occisa, altera 7 capfa eat. C. Val'or.iw Procillttfr, quum a custodibus.in fup« trims^ cateni* vinctus . :, in ipsuiu Cresarem, Hostes equ - i-' persequeutem, it: n.r quideui res Oresaii non i . LIU. 1. Millia, §lfi '.!. Pervenerunt, (in many edition* per- venefinl.) §206, a. The subjunctive Would imply a purpose on the part of the Germans. 2. Various. A dative of advantage or* x causal ablative nar limit cbnflJo \ N.uiono, Jl 6J. Ab i.'otuo The use of the ; si(iu:i wiih tlomo is rare. .-rat fc. in matrimoniuu), " Ha ». Ne, §198, Rem. 2. 'S. Partim qui, " gome of whom;" or mpplying ob •'»>, " 1'artlj by those who." Partim is an <.ld accusative of pars, usually called an adverb; it is in fact an ace. of limitation : " Who in respect to a pari. 1 ' This enumera tion is made by the Author, and do< l>y his informers : hence the indica- tive! ferrbant. ttudtbunt. Sfc 7. Ut, "Ah." Its antecedent is ita be- low. 8. Mobilitate ef levitate: ablative of cnu.-e. 9. Imperiis, §141. 10. Conducendos, §1 I'- ll. Vulgo re^ua ocrupabantur, " The royal power (in the several states) was generally possessed. " 11. 1. Qui deduceret, $210, a. 2. Quum primum. "As soon as." • 8. Dat negotium Senonibu, "llechav- gea the Senones to find out, &c." 4J,Oerantur, {'J 11. 5. Certiorem, {161, b. 4* DE BELLO GALLICO Hi constant?!' omnes itu:iciavcrui.t manua cogii excreitum in uuum locum conduci. Turn veA uVibi' nudum 1 ' 1 not: cxistimavit, quiu ad eos [duodecimo die] proficiseaweiur. 7 Re frutner, taria provisa, castr», movet, diebusque circiter quindceini ad 'fines Belgarum perveait. III. Eo quum de improviso celeriusque omni opinione 1 veriisswt, Retn», qui proximi Gallire ex Be!gis' J sunt, ad earn legatos Iccium et ' Antebrogium, primos civitatis, miscrunt, qui dice.rent 3 ' se auaque omnia in fidem atque in potestatem populi Roruani pormittere ; nc- que se cum Belgis reliquis consensisse, neque contra populum Rw- manum omnino conjurasse : paratosque 4 esae et obsides dare, et perata facere, et oppidit. 6 recipere, et frumento ceterisque rebua ju- vare : reliquos omnes Belgas in armis esse : Germanosque, qui ci.8 Rhenura incolunt, r ' sese cum his ooD}uas.i?se ; tantumque esse eorum omnium furorem, ut n£ Suessiones.quidem, fratres consauguineosque suos, qui eodem jure et eisdem legibus utantnr, 7 uuum im'perium unumque magistratum cum ipsie habeant, 7 deterrere potuerint, quin cum his oonsentirent." IV. Quum ab his qusereret, quae eivitates qua.ntseque in armix essent, 1 et quid* in hello, pos.*cni>, sic repericbat : plerosque Belga* . esse ortos ab Gerrrnmis ; Rhenumque 3 aatiquitus Iransductos, prop- ter loci ferfeilitatem ibi coneedisse, Gallosqne, qui ea, loea. iucole- rcnt,* cxpulisse ; f-;olosque esse, qui patrum bostroruna meisoria, omni Gallia vexata,Teutonos Cinibrosqv.". intra fine? suos ingredi prohibue-'' rint.* Qua ex re fieri,* uti earum rerum memoria magnam siba aue- toritateus, maghosque spiritus in re militari sutnerent. De nuaaero eorum omnia se habere explorata 6 Remidicebant,proptereaquod pro- pinquitatibus afiinitatibtfsque conjuncti, quantam quisque multitudi- neui ih communi Belgarum concilio ad id helium pollicitus sit, 7 cog- noverint * Plurimum 2 inter eos Bellovacos ct virtu^e et auetoritaU • . DubitRtidutn, " Tkat he ought t»j8. Quin — ceasetuirent, "From conspi- heeitate .-" {178. ring " 7. Qoin proficiberotnr. "To go;'' liter - %\\j, 'but t bat ho ibou'd §•!'' iY. 1. E»»ent, §2U. « \'i. Quid limits posterity §150, Rem. i. — III. 1. Opinion*, {165, "Then »nj on«| Some supply farert. expected.' 1 jj. RKenum limit* iramtii-ueium, %152- •i. Ex Belgis, $134. Rtm. '1. ; Rem. -4. S. Qu: dicerent, g-210, a. [4. Incolerent. §210, e. 4. Phratosque eeee, "And that thejjO. Fieri. " Tbat it happtaod," §217, had prepared them^e-irea.' and hence, I Rem. 3. "that they were roady." 16. Omnia se hn.\»er« « xplorata, "That 5. (Jppidie, $16$ thvy bad fount! out everything."— 6. Incolunt. Tbi6 is the Author's own Thisperiphrastieexprossiunisbtrong- ptatemetit. er than the simple perfeet. 7. Utantur, J210 c. |7. PolHcitus sit, §214. Observe here ifee transition to prskent time. L1BBH SICUNDUS. 49 et Loininum i;a:i. re: bos posse conficere armata ruillia cen- tum: 9 pollicitos ex eo numero electa LX, totiusquc belli irnperium sibi 10- postulate. Suessioues suos esse finitiraos; latiesiraos feraci?- si mosque ngros possidtro. Apud eus f'uisse regeni nostra etiam metnoria Diutiacuin, totius GralKae 11 potentissitnuin, qui quuin 12 mr.gine partis harum regionum, turn etiam Britannia; irnperium ob- tinuerit : nunc esse regom Galbara : ad lmnc propter justitiam pru- dentiamque suinmam totius belli omnium voluntate deferri : oppida babcre numero 8 XII ; polliceri millia armata quinquaginta : toti- ,dem 13 Ncrvios qui maxime feri inter ipsofl babeantur, 4 longissimeque absint : XV millia Atrebates: Ani'bianos X taillia : Morinos XXV millia : Mcnapios IX millia : Caletos X millia : Velocasses et Ve- romauduos totidem : Aduatucos XIX millia : Condrusos, Eburones, Caergssos, Paemanoik qui uuo nomirfe Germani appellautur, arbitrari ad XL millia. 14 V. Cstar, Remos cebortatus, liberaliterque oratione prosecutus, on.p.eiu senatutu ad so con venire, principumque liberos obsides ad • se adduci jussit. Qurc omnia ab his diligenter ad diem focta sunt. Ipse Pivitiacum .Eduum magno opere 1 cobortatus, docet, quanto ire reipubl i ■ Falutis intersit 3 manus bostium|dis- tineri, 4 ne cr.i ue uno tempore confligendum sit. 6 Id fieri posse, si'suas copias ^Edui in^ines Bellovacorum introduxe- riiit/' et corum agros populari cocporint. His mandatis, eum ab sc diniittit. * iVtqufcm oumes'Belgarum copias in unum locum coac tas 7 ad sc venire vidit, neque jam longe abesse, 8 ab bis, 9 quos mise- rat, explpratbviDue et ab Remis cognovit, flumen Axonam, 10 quod it in extremis Remorum finibus, exercitum transducere maturavit, itquc ibj rr-.8tra posuit. Qure res et latus unum castroruni ripis j. Virtote, auotpritate, numero, £1GI j tiopere, is an ablative of manner; .*. Armata millia centuni, "A hundred j "Earnestly." In the same manner is armed thousands," i e. a hundred! construed quanto opcre below ; "How thousand amx-d mcii. So also electa} greatly." {millia) icx&ginta, below. 2. Reipublicae, $135, e. 10. Sibi postulare, "Claimed for them-|3. Intersir, §214. Belvi \4. Manus hostium distineri is subject of 11. Totius Gallia, by metoin.my for om : the impersonal intersit, though logic- nium Gullorum, $184. all}' dependent on it. 12. tjnuin,- turn, "No* only, — but > al - •">. Ne— confligendum sit, 'That it may not be necessary to engage;" §178." so. 18. Totidem is the object of polliceriun derstond, which must also be supplied with Atrebates, Ambranos, §c. 14. Arbitrari a2, Rem. 2. B 60 DB IJELLO 6ALLICO fluminis rauniebat, et, pest eum ! quae essent, 11 tuta 12 ab hostibus. red- debat, et comnieatus 13 ab Remis reliquisque civitatibus ut sine peri- culc ad eura portari posset, efficiebat. . In eo flumine pons erat. Ibi praesidium ponit, et in altera parte fluminis 14 Q. Titurium Sabinum legatum cum sex cohortibus relinquit : oastra in altitudinem pedum dnodecim 16 vallo fossaque duodeviginti pedum munire jubet. VI. Ab his castris oppidum Remorum nomine Bibrax aberat millia 1 passuum VIII. Id ex itinere niagno impetu Belgae oppug- nare cceperunt. iEgre eo die sustentatum est? Gallorum eadem atque Belgarum oppugnatio est hasc. 3 Ubi, circumjecta multitu- dine hominum totis mcenibus, 4 undique lapides in murum jaci ccepti sunt, murusque defensoribus 5 nudatus est, testudine facta, portas suceedunt, murumque subruunt.; Quod turn facile fiebat. Nam, quuni tanta multitudo lapides ac tela conjicerent, in muro consis- tendi potestas erat nulli. 6 Quum fine-in oppugnandi nox fecisset, Iccius Remus summa nobilitate et gratia 7 inter suos, qui turn oppido praeerat, unus ex his, qui legati 8 de pace d'd Caesarein venerant, nun- cios ad eum mittit, 'nisi subsidium sibi submittatur, sese diutius sustinere non posse.' VII.' Eo de media nocte Caesar, iisdem ducibus usus, 1 qui nun- cii 2 ab Iccio venerant, Numid^s et Cretas sagittarios et funditores Baleares subsidio 3 oppidanis mittit : quorum adventu et Remis 4 cum spe defensionis studium propugnandi accessif, et hostibus eadem de causa spes potiundi oppidi 5 discessit. Itaque, paulisper apud oppi- dum morati, agr^sque Reniorum depopulati, omnibus vicis asdificiis- que, quos 6 adire poterant. iDcensis, ad castra Coesaris omnibus copiis . 11. Post eum quae essent, "What was behind him," i.e. " his rear." This sentence, or its omitted antecedent, is objec* of reddebat. The assertion is referred to Csesar, and not to the author, who always writes as if he were a different person. 12. Tuta, ^ 151, b. 13. Commeatut is subject of posset. 14. In altera parte fluminis, i.e. on the south bank of the river, away from the enemy. 15. Pedum duodecim, §182, limits vallo, while duodeviginti pedum limits fossa. VI. 1. Millia, §153. 2. Sustentatum est is impersonal. 3. Gallorum eadem, &c, "The follow- ing is the (manner of) beseiging.both of the Gauls and Germans;" literally, v The same beseiging of the Gauls ni:d Germans is as follows." These genitives are subjective. 4. Moznibus is remote object of circum- jecta, §172. 5. Defensoribus, §160. Nulli, §14*. Summa nobilitate et gratia se. vir. Legati, §130, 2. 9. Nisi — submittatur, f 197. ■ VII. 1. Iisdem ducibus usus, "Using the same persons as guides." Duci- bus is in apposition with iisdem. 2. Nitncii is predicate nominative, lim» itiog venerant. 3. Subsidio, §141. 4. Remis, §141 ; hostibus, §163. 5. Potiundi oppidi, §177, Rem,. 4. 6. Quos takes the gender of vicos. 7. Ab millibus passuum minus duobus, " Less than two miles off." Duobus LfBKR SECUNDU8. 61 contencrerunt, et ab'ruillibus passuum minus duobus 7 castra posue- runt, quze castra, ut 8 funio atque ignibus signiflcabatur, amplius millibus 9 passuum VE[[ in latitudinenv patebant. VIII. Onpwar priuio et propter niultitudineru hostium et propter exiraiam opinionem virtuti.v proelio 2 supersedere statuit; q.uotidir tainen equestribus proeliis, quid' -5 bostis virtute posset, 4 et quid nostri audorent,* periclitabatur. Ubi nost'ros non esse inferioree intellexit. loco pro cast ris ad aciem instruendani? natura opportuno atque idoneo, (quod isVttlis, ubi" castra posita erant, paululum ex plani- tie editus, tantum'j&veraus in latitudinem patebat, 8 quantum loci ftoies instructs ooeupare poterat, atque ex utraque parte lateris 1 " de- lectus babebat, et in frontetn leniter fastigatus paulatim ad planitiem redibat), ab utroque latere 11 collis transversam fossam obduxit circiter passuum CD, 1 -' r ad extremas 13 fossas castella constituit, ibique torihenta collocavit, ne, quum aciom instruxisset, bostee, quod tantuni multitudine potcrant, 1 ' ab lateribus pugnantes suos circum- venire possent. 15 Hoc facto, duabus legion ibus, quas proximo con- scripserat, in casUis relictis, ut, si qua opus esset, subsidio duci pos- sent, 1 '"' reliquas sex legioncs pro castris in acie constituit. Hostes item suas oJBfe ex eastrb? eductas instruxerant. IX. • PaJu- erat non magna inter nostrum atque bostium exerci- tum. Hanc si nostri transirent, hostes exspectabant ■} nostri autem, may agree wmi Vnillibus, §165, Rem 4 ; or it m>*y be the complement of rniriux. S. Ut, "As;" §Jl!,Ex. (e.) 'J. Millibus, 8165. • VIII. 1. Eximi .m opinionem virtutis, •■Their extraordinary reputation for valor." •2. Proelio, §lfi*. :;. Quid. 516tV«#m. 3. iiiom requires that loci be translated if it limited tanlum. 10. Ex utraque parte lateris=ex utro- que latere. 11. Ab utroque latero, "On both sides. : ' 1-. Cireiterpas-uum quadringentorum. §132. Circiter is an adverb. 13. Extremas fossas. "The ends of the ditches." §12S, Rem. 8. 14. Quod tantura multitudine poterant, " Because they were so powerful iu . Posset, §214: numbers." Tantum, $160, Rem. _'.— . IustriHiidain, §177. Multitudine, §161. . Loeo-opportuno atque idoneo, "The 15. Ne hostes possent,' "That the ground in front of the camp being enemy might not be able." naturally favorable And fit for draw- 16 Ut — possent, "That, if it should he ing up tht line of battle;" M$Ml t Rern necessary anywhere, they might be 1- brought up for a reinforcement, kc " , Ulii, "On which ;" ?12 ( J. Rem. 10. Qua is the abl. of the indefinite quit, T.otiiin r.dvcr-us in latitudinem pa- parte being understood. tebat, fa., " Extended in breadth as mm -li (space) forward as an army IX. 1. IIanc,&c, — exspcctabanf.'-The when drawn up could occupy." 7Vm- enemy wore waiting (to see) whether turn is an elliptical accusative ?I50.| our men would cross this (mar.-h)." Rc»> 3. ,' St is here interrogative; for transi- Loci, £131, Rem. 1. The English rent see §214. 52 DE BELLO GALLIC* > si ab illis initium trarrgeiijiM^aeret, 3 at impeditos aggrcderentuiy parati in armis erant. IriRim proelio equestri inter duaa acies con- tendebatur. 4 Ubi neutMBranseundi initium faciur.t, secntvliore equitum preelio 5 nostris^jilesar suos iq castra redusit. Hpsles pro- tinus ex eo loco ad flumen Axonain eonteiHlerwnt, quod w?c post nostra castra domonstratuni est. 7 Ibi vadis repertis, partem sua-, rum copiarum transducere conati sunt eo consilio, ut, si posseat, 2 castellum, cui prseerat Q. Situri'us legatus, expugnafent, pontemquc interscinderent ; si minus potui^sent., 6 agros- Remoruwi popularen; tur, 9 qui magno nobis usui 10 ad bollum gerenduns 11 crane, uommeatu- que nostros probiberen.t. X. Caesar, certior factus ab Titurio, oinuem cquitatuin et levrjs armaturas 1 Numidas, funditores sagittxriosque pontem* transducit, atque ad eos contendit. Acriter in eo loco pugnatum est. Hostes impeditos nostri in flumine aggressi, magnum eorum numeruni oc- ciderunt. Per eorum corpora reliquos audacissime transire co- nantes multitudine telorum repulerunt ; primos, qui transierant, equitatu circumventos interfecerunt Hoste.-;., ubi efc de expugnando oppido et de flumine transeundo spem se fefellisse 4 intellexeruiitj neque nostros in locum iniquiorem progredi 5 pugnaodi cau<-a vide- runt, atque ipsoa res frumentaria deficere ccepit, condiiio convocato, constituerunt optimum esse domum suam quemque reverti ; 6 et^ quorum in fines primum Romani.fixercitum uitroduxissent. 7 ad eos defendendos undique convenireui ; s ut 9 pptiuWfn sujs-quam in alienis finibua 10 decertarent, et domesticis copiis 11 rei frutnenfcarire uteren- tur. Ad earn sententiam cum reiiquis causis base qu'dquc ratio eos deduxit, quod Divitiacum atque iEduos finibus Bellovacorum- ap- 2. Fieret, §197, Rem. 4. 3. Ut impeditos aggrederentur, "To at- tack them whi!e entangled." 4. Oontendebatur is impersonal. 5. Secundiore proelio, $186, Rem. 1. 3. Per eorum corpora. " Through the Aidat of, &C.*' 4. Spem se fefeliisse, "Th*t their hope had failed th»'m," i. e. thai they had been disappointed. 6. Nostris, §142. ' |5. Neque nostros in loeuin iuiquiorem 7. Quod — demonstratum est, "Which, progredi, &c, "And ; aw that our mtE it has been shown, -was behind our 1 did not advance, tr." camp." Quod is subject of esse |6. Quemque reverti is grammattcali}' 8. Si minus potuissimt, "If they should i stli^ect of optimum esse, though iftgicj not be able (to do this)." $197, Ran/ ally depo;ident on it 4 ; §198. a 9. Popularentur sc. ut, from ut expug- narent. 10. Magno usui, $144, NobistimiU usui, $142. 11. Gerendurn, §177. X. 1. Levis armatures, $132. 2. Pontem, $152, Rem. 2. 7. Quorum — introduxisaent, " Into whosever country the Romans should first introduce their army ;" $210, I). $211. Ex. (e). 8. Convenirent, se ut. Observe thai the ac3. with infu.. is here iuwer- chMiged with a final sentence. 9. Ut, &c. "^o as to fight, &c. 10. Finibus, $141. 11. Copiis, $159, Rem. 6. LUU'R SEOUNDUS. 53 propinquarecognoveiaut. Ki:s persuadjeri, 12 ut diutius morarentuv, neque suis auxilium ferrent, non potei XI. Ea re constituta, secunda vigili* magno cum strepitu ac tumultu eastris 1 egrchsi uullo certo ordine neque imper-io, quum sibi quisque priinum itineris locum peteret,' 2 et domum pervenire prop- eraret, fecerunt, 3 ut consimilia fugre 4 profcctio videretur. Hac re statim Cscsar ] cr speculatores cuguita, insidias veritus, quod, qua de causa disced. Faucis defendentibus, "Though but few were defending it." Quaeque, &c , "And to collect what (things,) &c." 7. Usui, §144. 8. Et, petentibus Remis, &c, " And, upon the request of the Remi that they should be preserved, (i. e. not killed or sold as slaves,) they (the Suessiones) obtain" that favor. XIII. 1. Primis, — filiis. These words are in apposition with obsidibus. 2. Qui quum, "When these." 3. Natu, $161. 4. Passis manibus, "With outstretohed hands." 5. Ab Romania, $151, Rem. 1. XIV. 1. Omni tempore, " At every time," i.e. always. Impulsos agrees with the subject of defecisse; §185, 2, a. Dicerent, §217. 4. Et, "Both." 5. Qui, "(That those) who." . 6. Intulisseat, $214. 7. Ut sua dementia ac mansuetudine in eos utatur, $159, Rem. 6. Observe the transition to the present. 8. Quod sifecerit, "If he shall do this;" §198, a. 9. Si qua bella inciderint, " If any wars have happened, they are accus- LIBER SECUNDUS. - 55 ncs Belgaa amplificaturujiJ ; quorum auxiliis atque opibns, si qua bella incideriut, 9 isustdntare consuerint.' XV. Crcsar honoris Divitiaci atque iEduorum causa 'seae eos iu idem recepturuui et conservaturum ' dixit : sed, quod erat civitas magna inter Belgaa auotoritate, 1 atque hominum multitudine- prrc- stabat, DC obsides poposcit. His trad it is, omnibusque armis ex op- pido collatis, ab eo loco in fines Ambianorum perveuit, qui se sua- que omnia siue mora dediderunt. Koruui fines Norvii attiugebant : quorum de natura moribusque Cajsar quuni quaireret, sic reperie- )at : ' Nullum aditum es.se ad eos mercatoribus : 3 nihil pati viiii rel- quaruuique rerum ad luxuriam pertinentium inferri, 4 quod bis re- ius relanguescere aniinos eoruai, et remitti virtutein existipaarenf ; 6 s«e 6 homines feroa magn;«que virtutis : inerepitare atque inousare .eliquos Belgas, qui'ae populo Romano dedidissent, patriamque irtutem projeci.-sent : confirmare sese ncque legatos missuros, ne- •uc ullam eonditienem pacis aceepturos.' XVI. Quum per eorum fines triduum 1 iter feciseet, inveniebat x captivis Sabini fluuien ab castris suis non amplius' 2 millia passuum ■ ecein abesse : traus id flumeu omnes Nervios consedisse, adveutum- ue ibi Romaoorum exspectare una cum Atrebatibus et Veroman- uis, finitimis suis: (nam hi*-'* ut risque persuaserant, uti eandem elli fortunana experireutur :) exspectari etiam ab his Aduatucorum 3pias, atque esse in itinSre : mulieres quique 4 per aitatem ad pug- am inutiles vide/entur, in cum locum conjecisse, quo propter pa- ' ides exercitui adltus non esset. 5 XVII. His rebus cognitis, exploratores cen^urionesque pramiit- it, qui locum idoneum castris deligant. 1 Quumque ex . dedititiis "elgis- reliquisque Gallis complures, Cajsarem seeuti, una inter face- mt, quidam ex his, ut 3 postea ex captivis cognitum est, eorum die- im cousuetudine itiueris nostri exercitus perspecta, 4 nocte ad Ner- tonied to sustain (them ;)'' i.e. "theyiXVT. 1. Triduum, §l§3. are accustomed to sustain whatever ti Non amplius, &c., gltfo, Rem. 4. ■wars have befallen them.'' "Mot more than ten miles," J3. His, J141. V 1. Magna auotoritate, £104, Revi. .4. Quique, "And those who." 1- |6. Esset, gJlO, c. Exercitui, §143. -'To Multitudine, §161. which, on account of *the marshes, Mercatoribus, J148. "That mcr-j the army had no access." chants had no access to them." Nun. paii vini, &c inferri, " That they perm^ttad uo wine and other things pertaining to luxury, to be XVII. 1. Deligant, $.210, a. 2. Ex Belgis, §134, Rem. 2. 3. Ut, 1*11, Ex.(e). brought among them.'' Vint, $134. 4. Eorum durum cousuetudine— per- Existimarent, §190. Bpecta, ■• Having observed the usual • «os. maich of our army during those Qui, "Because they ;" |210, a. days;" literally, " The custom of the 56 HELLO GALLIC' \ ioa perveneruut, atque iis denionstraruut inter singulas legiones uupedinientorum magnum unmerum intercedere, neque esse quid- quam negotii, 5 quum prima legio in castra venisset, reliqusequd le- giones magnum spatium abessent, hanc sub sarcinis adoriri : qua pulsa, impedimentisque direptis, futuTuni, ut reliquee contra consis- tere non auderent. Adjuvabat etiam eorum consilium, qui rem deferebant, quod Nervii antiquitus, quum equitatu 7 nihil 8 possent, ue enin; 9 ad hoe tempus ei rei student, sed, quidquid possunt, pede&tribus valent copiis), quo 10 facilius finitimorum equitatum, si praedandi causa ad eos venisset, 11 impedirent, teneris arbodbus in- cisis atque in-flexis, ere oris in latitudiiiem ramis enatis, et rubis sentibusque interjectis, efieqerant, ut instar muri hse sepes muni- menta proeberent - Vi quo non modp intrari, sed ne perspici quidem posset. 13 His rebus quum iter agminis nostri impediretur, riOi; ;;mittendum sibi u consilium Nervii existimaveruut,. XVIII. t Loci natura erat baec, quern locum nostri castris delege- rant. Collis ab summo ajqualiter declivis ad flumen Sabim, quod supra nominavimus, vergebat. Ab eo flumine pari acclivitate collis nascebatur 1 adversus huic et c'ontrarius, passus circiter ducentos, 3 infima apertu:?, ab superiore parte silvestris, ut non facile introrsus perspici posset. 4 Intra eas 'silras hostes in occulto sese contine- bant : in aperto loco secundum 5 flumen paucse stationes equitutn videbantur. Fluminis' 3 erat altitude pedum circiter trium. march of our army of those 'l»ys be- ing observed." These genitives are subjective, itineris liuflting consuetu- dinc ; czercilus limiting consuetudine itineris ; And dierum limiting all com- biued. 5. Neque esse quidquam negotii, "And that it was no trouble." Negotii. ^ 1 34, Rem. 1. The subject of esse is adoriri. 6. "uturum (esse) ut reliquos &c, '• That it would come to pass that • the rest would not dare to stand against (them)." 7. Equitatu, §161. 8. Nihil, §150, J Rem 2. 9. N-equu eniin Suy, "And indeed, to this day they do not attend to this thing (i.e. cavalry), but whatever force they have, consists entirely of infantry." Quidquid limits possunt, §150, Rem. 2 ; and the noun-sentence quidquid possunt limits valent in the same way : literally, "Whatever they are able, they aro able in infantry." 10. Quo, §193, Rem. 3. 11. Si — venisset, "If it should coma ;." §197, Rem. 4; '^198, a. 12. Effecerant, at, — prceberent, " They had brought it about that these hedges furnished fortifications like a wall:" literally, "the likeness of a wall ." 13. Quo non modo, &c. — posset, " Into which it was not only impossible to enter, but even to see;" — '-it not only could not be entered, but could not even be seen." With intrari, non must be supplied from ne quidem.- — The second non is omitted when the sentences are both negative and have the same predicate, the ne in such cases limiting both. 14. Sibi, §145. XVIII. 1. Pari acclivitate collis n:tace- batur, "A hill of equal slope arose." 2. Passus circiter ducentoa limits nasce- batur, §153. " 3. Infima (sc. parte) apertus," Open below." i. Ut — posset, " So that it could uot LIBER SBCUNDtie. .XIX. Cresar, equitatu prsemissp, subsequebatur omnibus copiia sed ratio ordoqne ag minis aliter se babebat, 1 ac Belgre ad NsrYios detuleraut. Nam, quod ad hostes appropinquabat, conauetudine sua Caesar iedimentiH$ >°rant. Equites nostri, rma fuudftoribas s*g|ttari£9que fluinen 4 trana;:ressi, euui hostiu . equitatu proBlium com miser urit Quum ?e illi it.'cnti- m in silraa ad suus recipient, :»c rursus rx silva in nostroa im- petuiu faecreutj Deque nostri !ongiui,quam quern adfinerh 9 porrecta loca aperta parti uehftnr, ctden'tea inwequi aud^rent : interim legiones sri, quao prima veueraut, opere dimenso, o&dtra raunire cooper uut. Ubi prim* impedimenta uoatri exercitus ab lu>, qui in silvtd abditi latebant, viia sunt, ^quod tempus inter eoa oommittendi proelii con- veuerat' ) ita, ut 7 intra yilvas aciem ordinesque constituerant, atque ipsi sese confirmaverant, subito omnibus copiia provolaverunt, im- pe.tum/pue in nostros equites fecerunt. His "facile pulsis ae protur- batis, incrodibili celeritate ad fiumeu 'decuenrrerunt, ut 8 preno uno tempore et ad silvas ci in fiumiue et jam in manibus nostria 1' viderentur. Ead< leritate adverso colie' J ad nostra c? to en.*, quiJ'in operc ocoupaii erant, contend eruut. XX. Caasati 1 omnia iano tempore erant agenda: vexillura pro- ponenduin, quod erat insigne, quum ad anna concurri oporterefc: 2 signum tuba djudam :' ab op *re revocandi milites : qui paulo lon- gius aggcris pcvMidi causa 4 proees.se rant, arccssendi : acies instru- enda, nulifcos cohoVtoudi, sign urn danduui : 5 quarum rerum magnam f-m tempons brdvitns et suecessus et incursu* hostium i easily be seen (»' e.one could not 6a»- 6. i 1 v «ef ) w i thin" (the »n.i Is). cunduru Ba»«'n,"Aloag tbervwr.'! '.. Humini*. Ac . "(The trepth) of the river was .% depth, of about throe ," i.e. th« liver wu< bout turnc iotj). 9. . A li tar le babobat.ac erat. ' -1> » bad been agreed uion ** tbf time for commencing battlu,-" iiterallj,''"l! ; cl: ■' comnanein^, Ita ui. ••In that war in wbi "just :is." Ut, "So thnt." »0 oolla, " Up the bi I "iliw bill b':in°. opposite X. . C'LVsar;, J Quom — oporteret t u Wb«n th^y !-li>'iil I run to arms;"— "Wbeu if bebo that it bo run v> arms " Si^nuiii tuba dandum, " Tbaai bad to Le giren with the trumpet." Aggerii pateodi <:h\\>\. " Fo» ■•t of seoking (matai i ••'■' for nkmaai." rord 66 DE BELLO OALLICO bat. His difficultatibus du» res erant subsidio," jcientia atque usus militum, quod superioribus proeliis 8 exercitati, quid fieri oporteret, 9 non minus commode ipsi sibi prsescribere, 10 quam ab aliis doceri pot erant; et quod ab opere singulisque legionibus singulos legates Caesar discedere, 11 nisi munitis castris, 12 vetuerat. Hi propter pro- piaquitatem et celeritatem hostiuin nihil 13 jam Caesaris imperium spectabant, sed per se, quae videbantur, 14 administrabant. XXL Caesar, necesaariis rebus imperatis, ad cohortandos milites, quam in partem fors obtulit, 1 decucurrit, et ad legionem decimaai deTenit. Milites non longiore oratione cohortatus, quam uti sufc pristinsc virtutis nicnioriam retinerent, neu perturbarentur .aninio, 2 hostiurnque impetum fortiter sustinerent, quod non longius hosies aberant, 3 quam quo telum adjici posset, 4 prcelii committendi signum dedit. Atque in alteram partem item cphortandi causa profectus, puguantibus occurrit. 5 Temporis tanta fnit exiguitas, hostiumque tarn paratus ad dimicandum animus, uk non modo ad insignia ac- commodanda, sed etiam ad galeas inducendas scutisque 7 tegimenta detrahenda tempus defuerit. Quam quisque in partem 8 ab opere casu devenit, quaeque prima signa conspexit, ad haec constitit, ne in qua^endis suis s pugnandi tempus dimitteret. had to b8 given." 0. His difficultatibus, "la the midst of these difficulties." 7. Subsidio, §144. 8. Prceliis, §166. 0.. Quid fieri oportere*,, " What ought to be done. " Quiil is subject of fieri, and quid fieri is subject of the imper- sonal 'oporteret ,• while the wholesen- tence forms the equivalent object of prctiscribere, sibi being the remote ob- ject. 10. Praacribcre is complement of pott- rant understood. 1 1. Et quod — discedere vetucrat, " And - because Caasar had forbidden the lieutenants to depart from their res- pective legions;" literally, "thelieu- tenuuts.one at a time, to depart from the legions one at a time." 12. Nisi castris, munitis, " Except af- ter the camp had been fortified." — Niri'iB often used with a noun, or with a participial sentence, to express an exception. In such cases an ellip- sis must be supplied; — nisi discede rent, roeliabantur. At turn totis fere a fronte et ab sinistra parte nudatis oantris, quum in dextro cornu legio duodecima et non magno ab ea intervallo 7 septima constitisset, orones Nervii confertissimo agmine, duce Boduognato, qui summam imperii tenebat, ad eum locumtcontcnderunt : quorum pars aperto latere 8 legiones'circumvenire, pars summum castrorum locum petere coepit. XXIV. Eodom tempore equites nostri levisque nrmaturae 1 pe- dites, ^ui cum iis una fuerant, quos primo bostium impetu 2 pulsos 3 dixeram, quum se in castra reciperent, adyersis hostibus oecurre- bant, ac rursus aliam in partem fugam petebant : ct calones, qui ab decumana porta ac summo jugo collis nostros victores 4 flumen trans- isse conspexeraut, prcedandi causa egressi, quum respexissent, et hostes in nostril castris yersari vidissent, praecipites fugse .^ese man- XXII. 1. Dt. "Ab," equivalent to quo 4. Ipti. The soldier* of the ninth an. i mndo. tenth legions. 2. Quum, "Since." 6. Diversaj duae legitwes, "Twodiffer- 3. Ut — quod, "As " ent legions." 4. Prospectus impediretur is coord innte'G Quuin, "Since." with resisleret. I". Non magno ab ea intervallo, "At do 5. Collocari and adminittrari are cnm-l great distance from it;" literally, plementp of potcrarM ; and wltb/>n idtri, poterat must be supplied. pus esset, {214. '•away from it by, &c.;" JIG8. 8. Aperto latere, §1GG. XXIV. 1. Levis artiumiraj, $132. XXI 1 1. 1. Ut, "When." 2. I'rimo impetu may express either the 2. Acie, §49, Rem. 2. cauge or timi. 3. Transire conantes, the Atrelm'e-. ::. l'ulsos sc. esse. 1. Victores limits transissc, §12H, Jlcm.ti. tJQ IVE HELLO GALLICO dabaut. Simul eoruiu, qjti cum impediments reniebant, clamor fremitusque oriebatur, aliiquc aliaru in pari?R! perterriti fereban- tur.* Qui bus omnibus rebus permoti equites Treviri, quorum ir.tci Gallos virtutis opinio''' est. singular's, qui auxilii causa ab ciritaU- mistsi ad Cajsorera venfcrant, quum T multitudine 8 bostium «R8tr& nos- tra compleri, legiones preini et pcnc circumveiuas teneri, calones. equites, fuuditores, Numidas, diverfio* dksipat'osque in omnes partef fugere vidissent, desperatis noetris rebus, domuui 9 contenderunt : Romanes pulses superatosque, castris impedinientisque 10 eorun. hostes potitos, civitati venunciaverunt. ' XXV. ■Caesar, ab docinux} legiouis cohortatione ad dextrum cornn profoctu;-. ubi 1 huos urgeri, siguisque in unum locum collatia duo decimas legiouis oonfertos militcs sibi Jpsos ad pugnam esse impedi- ment*) ; 2 ' quar'tre cobortis omnibus centurionibus occisis, signifero- que imerfeeto, siguo amisso. reliquaruru ct/hortium omnibus l'er> conturionibus aut vulneratis nut occisis, in bis primopilo, P. Sextii Baculo, fortissimo rim, multis gravibusquft vulneribus confecto, ut~ jam so sustinere non posset, reliquos esse tardiores ;* et uonnullos al novissimis deferto prcelio 5 excedere ac tela vitare ;' hostes ueque ; fronte ex inferiore loco subeuntes intermittere, 6 et ab utroque later instare ; et rem esse in augusto vidit, neque ullum esse subsidiuna quod submitti posset: 7 scuio ab novissimis uni niilki' deiracto- quod ipse eo sine scuto venern*. in prrfcw riem proeessit, centu- rioqibusque nominatim appellate, rer^MPewTortatus milites, Jtigmi inferred manipulos laxare jussit, qi; ;iiius glatdiis uti possent. Gujus adventu spe illata militibus, ac redintcgrato aniino, quum pr< se quisque in oonspeotu imperatoris ct jam in extremis -suis rebu operam navarc cuperet, paulum hostium impetus tardatus est. XXVI Ccesar quum septimam legionem, quse jqxta constiterat, i6«em urgeri ab hoste vidisset, tribunoa militum tnonuit,.ut paulatim .'.• Aiiique — fereb&ntur, "And sormi were running panic-striekon in one direction^ »nd some in another."— Fcrehamtur, "Were carrying them- selves,'' i.e. were running. (<. Quorum virtutis opinio, "Whose reputation for valor." ~. Hibi ipsos ad pugnaru impediment-.. " Were themselves a hindrance t< tkemseives," i.e.. were in their cw ; war. 3. Ut, '"So th*f." 4. Reliquos esfe tatdiores, " That t.'i rest fought with less rigor.'' 7. Quum; i he predicate is vidissent, on 5. Deserto proelio, JlbG. which depends caslra teneri. fyc. I(i ll<>s?f,s.ueque#-iuterinitttre, '"That ,8. Multitudiue, §1G0. thy titetaj both did, not eease earning 9, Domum, $ 154. up in front from the lower ground.' 10. 'O-stris impedinientisque, #159, | Neque, — ei, "both-uot, — and.'" Rem. G. 7. Posset, § "2 1 0, c. |8. Militi, §163. Rem. 8. See XXI, 7. XXV. 1. Ubi, "When '.' The predicate] 9. Quo, {193, Rem 3. is vidil below. LIBER SI . 01 sese legioncsconjnngererit, 1 et eorfPy in hostes inferrent. Quo facto, quuni alius alii subsHiuui . : ncque timcrenty njs 3 a'versi? ab hoste circumvenirentur, audajjius resisterc ac fortius png- cocfierunt. Interim milites legioaum duarum, quae in novis- siuio agmine praBsidio 8 iinpedimentis fuerant, proelip nuDciato, cursu . iocitato, in sumrao oolle ab hostibus conspiciebantur. Et T. Labi- enus, castris bnstium potitus, et ox loco superiorc, quae res in ho/s- briscastrisgerereutur ndeiv altissimas ripas, subire ini- quissimuin locum 1 : quS iHB syce difficillimis animi magnitudo red- egerat. ; " KXVI 1. Conjungercnt, i.e. so that' accomplished; and heuce the eub- oue should face to the front, and the! junctive is used in I^itin in final sen- ifher to t lie rear. tences expressing a result. with re/er- i. i.'uum — ferrent, "SMicetbey brought' once to the anterior purpose, aid one to another." Aliuava in part-, J. Scutis innixi, '-Supporting them- itive apposition »ith the subject ol| selves byraeans of (i.e. leaning up»n,) fervent, their shields." I Ne, {198, Refti. Tt. ... Occurrerent is coordinate with rcdin- [. Aver.si. ••In the rear. te«rarent, the conjunction being omit- PriBSidio, £141 ted. :vrcntur, J214.. 4. Pnvfcrrent is coordinate with occur- Qui, 'i\'2i>. Eem. 7. fount, i runt, "Left nothing un-|6. Jacentibus, "Those vvhohadfallen." done .in speed;" literally, "made] (the lying-dovrn ones.) nothing of remainder for swiftness." G. Qui sonercssc-nt. See 1 above. (XVII. 1. Qui — }>roruhuissent . The subjunctive is used in a relative in- cluded in a final sentence expressing Ut ex tumulo, " As if from a mound." 3. Conjicerent is coordinato. with pugna- rent, the conjunction being omitted. ■\ purpose, for the same reason tint 9. Ut— judieari deberet; impersonal, it is need in the predicatoof the final 1 homines ausos esse being subject, sentence, viz : because a purpose has 10. Facilia ex difficillimis redegerat, refwrenco to the future, and cannotl . "From (being) very difficult had ren- be nfatt. A result is but a purpose) dercdeasy." F ig 9 . . ■ DE jBELLO GALL1 XXVIII. Hoc prcelio facto, et prope ad internecicneni gente ac nomine Nerviorum redacto, majores natu, 1 quos una cum pueris mu- lferibusque iaaestiiaria ac paludes collectos 2 dixeramu.vhac pugna nunciata, quum yictoribus nihil impeditum, victis nihil tutum arbit- rarentur, 3 omnium, qui supererant,. -consensu legates ad Gsesarem miserunt, seque ei dediderunt ; et, in commemoranda civitatia cal- aniitate, ex' DC ad III scnatores, ex hominum milllbus LX vix ad D, qui arnia ferre possent,'' sese redactos esse dixerunt. Quos C sar, ufc in miseros ac siipplicea usus misericordia* videretur, dili- gentissime conservavit, suisryie finibus atque oppidis uti jussit, et . finitimis imperavifc, ut ab injuria et male.fi,cio se suosque prohiberent. XXIX. Aduatuci, do quibus supra .-'Tipsimus,' quum omnibus copiis auxilio Xerviis 1 venirent, hac pugna nunciata, ex itinere do- mum- reverterunt ; cuftctis oppiijliscastellisque desertis, sua omnia in unum oppidum egregie natura munitum contulerunt. Quod quum 3 ex omnibus in circuitu partibus altissimaf rupes despewctus- que haberet, una ex parte leniter acclivfs.aditus in latitudinem non amplius* CC pedum relinquebatur : quern locum duplici altissimo muro munierant : turn 5 magni ponderi.s' ; saxa et pneaoutas trabes in muro collocarant. Ipsi erant ex Cimbris Tfeutonisquc prognati ; qui quum iter in provincial!) nostram atque Italiam facerent, lis im- pedimentis, qure secum agere ac portare non poterant, citra flumen Khenum depositis, custodiae ex suis ac pjjsesidio 7 sex millia hominum una reliquerunt. Hi post eorum obitum milltoaaiannos 8 a finitimis exagitati, quum alias bellum inferrent, alias illatum defenderent, eonsensu eorum omnium pace facta, hunc sibiftpmicilio 9 locum del- egerunt. § XXX. Ac primo adventu 1 exercitus nostri crebras ex oppido ex- eursiones faeiebant, parvulisque prceliis cum nostris contendebant : postea, vallo pedum XII in circuitu XV millium crebrisque castel- Ks circummuniti, oppido 2 sese continebant. Ubi, vineis actis, aggere XXVIII. 1. Natu, §161. 2. Domum, §154, Rem. 1. $i Collectoa sc. esse. 3. Quod quum, "WbUe this." 3. Quum — arbitrarentur, " Sine* they 4. Amplius, §165, Rem. 4. "An ap> supposed nothing impracticable to proach of net more than 200 feet in the conquerors, aotking safe to the conquered." Tutum and impeditum, $151, b. 4. Usus misericordia, "To show mer^ cy ;" literally, "showing mercy." — The participle is here the complement of viderelur. XXIX. 1. Auxilio Nerviis, §144, Rem. 1. width.' 5. Turn, "In addition to this." 6. Magni ponderis, §132. 7. Custodise ac prcesidio, §144. 8 Multos annos, §153. 9. Domieilio, §144. XXX. 1. Adventu, §167. 2. Oppido, §166. LIBER SEi «V1 o, turrim ptocul con<"titui vidterunt, priuium irrid >\ ), atquex inorepi'tare voiibus, quofl tnnta nxachiuatio ab i stitusretur; quibusnam mani quibus viribus, prae- ominea tantulsa statura; (nam plerumque homiuibua ( : a I i i s 4 oorporura suorum br-evitas qi eris turrim in muros confiderenfcT* CXI. Ul appropinquare raognibus videru ■ atqufc in ! nmoti ] . , sro,.(|ui ; I o,rie8 ■■{■. ' Unui i ] atia ac aiansue'tudine, quam ipsi cons sibi c omncs lore finitimo sure u 1 , tradifis arniis,.ncm posse- sstare, 7 si ; u . deducorentur, quamvis fbrtunam a itj&aauam at) bia per cruciatum internet, inter quos no^|Bar respondit ; 'Sem. uetudine ! i murinn ariesatti ent; 2 sed deditionis nullam esse con ; se id, \]uod in-Nerviis fee tcba- -,ndHfcperatnruni, ne quam dedititiis populi Rom mi •" reffj^RjCE e nuueiata ad m;o.n, ' (jr.:'o imperarentur, fa-* cere" dix .^^loruni magna niultitudine de muvo in fossant, ante '[•; -i« ut prope sum mam muri ajigcris- i,ue'' altitudiiieni ac$$vi armorum ada;quareut 5 et tamen circiter a tertia, ut^jpostea perspectum est, celata fttqile in oppido re- tenta, portis patet'actis, eo die pace 7 sunt usi. 3 Qaibusndtn omnibus ae interrogans-] XXXII. 1, Merita is ;\ causal abl. tea Attigisset,— dedidissent, .'Should (. liallis, ';! r;. touch," — ''should deliver.'' The com- 5. Coatetngtui, J144. pletioti of the action is litre referred to. For subj. see §206, l> ; and gl97, 7 Cerifideretit, g214. b. Nisi arm is traditis, •• Except upon XXXI. I. MoTeri »e. turrim. the delivery of their nruis," (their .'. Qui, "Because tbey ;" §210. arms being delivered). *. \u lircnt, 5217. I Facere, "Would do." The present t. " If he 'liouiJ det< r expresses the promp tries a dud cheer- inin.' 9J8 h fullness of their obedience. • ■ A T i ret is in appo itfon with 5. Aggeris, The mbond Vhieh the Ro "i- mans had built. ''.. Sihi limits inimiroa. JN2. 6. Ut. "As." 7. Sibi ]i;> >: aio, " That it wus better 7. Pace, ^150, Rtm. 6. :ein." G4 DE BELLO GALLICO XXXIII. Sub vesperum, Caesar portas claud?, milite.-que ex op- pido exire jussit, ne quam noct'u oppidani ab militibus injuriam ac- ciperent. 1111, ante in; atellectum c*t, consilio, 2 quod, di»d- itione facta, nostros pra\-iidia>d"edueturcs, aut denique indiljgeiitiuB servaturos 3 crediderant, partim 'cun bis, quae reiimierant et celavc- rant, arinis. partim scutis ex co|t8Fce factis aut viminibus intextie, qua? subito, ut 1 teniporis exk.uitas postulabat, pellibus induxeiiant, tertia vigilia, qua minim e arduus ad nostras munitiones ascens-ua videbetur, omnibus copiis ropento ex oppido er.uptionera feoerunt. Celeriter, ut 1 ante Caesar imperarat, ignibus signification*; facta, ex proximis castellis eo c-oincursum est, pugnatumque ab hostibus ita • scriter, ut 1 a viris fortibus in extrema spe salutis, iniquo loco. 5 con- tra eos, qui ex vallo turribtfsque tela jacerent, 6 pugnari debuit, quum in una virtute omnis spes salutis jeonsisteret. Decisis ad 7 hominum millibus quatuor, reliqui in oppidum rejecti sunt. PostridiS ejus diei, refractis porti^, quum 8 jam defenderet nemo, atque intromissis militibus nostris, sectionem ejus oppidi ui^iversam Caesar vendidit. Ab bis, qui emerant, capifcum humerus ad cum relatus est millium LIII. XXXIV. Eodem tempore a P. Crasso, quern cum legione una miserat ad Yenetos, Unellos, Osismios, Ouriosolitas, Scsuvios, Auler- cos, Rbedones, quce sunt inaritinice civitates, oceanumque utthigunt, certior factus est omnes eas civitates in m potestatemque populi Romani esse redactas. XXXV. His rebus gestis omni Gallia pacategflBbta bujus belli ad barbaros opinio perlata est, uti ab bis na , qua- trans Rbenum incolerent, 1 mitterentUr" logati ad Ccesarcm, quae se obsides daturas,, imperata facturas pollicerentur : 2 quas legationes Cojsar, quod in Italiani Iilyricumque properabat, inita proxicja testate, ad sc reverti jussit. Ipse in Carriutes, Andes, Turonesque, qua; civi- tates propinquse bis locis erant, ubi 3 bellum gesserat, k-giouibus in biberna deductis, in Italiam profectns est; ob easque res ex Uteris Caesaris dies XV 4 supplicatio decreta est, quod ante id tempus ac- cidit nulli. XXXI11. 1. Ut. "As." 2. Consilio inito, "Having entered into a plot " 3. Indiligentius servaturos (prossidia), "Would keep guard more carelessly (than usual)." 4. Ut, "As."— <7!/o niodo, ita being the antecedent. 5. Loco, §166. G. Qui — jacerent. The author is here expressing a general truth; — a sup- posed rather than a real case 7. Ad is an adverb here. 8. Quutn, "Since." • XXXV. 1. Quce. ir J col-:ieutf««XXVn, 1. 2. Qure poilicerentur. " To ■promise, §210. • 3. Ubi, §l'2d. Rem. 10. 4. Die* quipdecim, §153. 63 ihUbell I Quum in Italiam proGcisceretur Caesar, Servium Galbara cum legions duodecima et parte equitatus in Nantuates, Veragros Sed- unosque misit, qui ab finibus Allobrogum et lacu Lemanno et flu- mine Rhodano ad siimmas 1 Alpea pertinent. Causa mittendi fuit, quod iter per Alpes, quo' 2 magno cum periculo magnisque cum por- toriis mercatorcs ire consuerant, patefieri volebat. Huic permisit, si opus esse arbitraretur," uti in eis locis legionem lyemandi causa collocaret. Galba, secundis aliquot proeliis factis, castellisque com- pluribus eorum 4 expugnatis, missis ad euni undique legatis, obsidi- busque datis, et pace facta, donstituit cobortes duas iu Nantuatibus <'olloeare,et ipse 5 cum r< UqrJis ejus '■ gioms cobortibus in vico Vera- groruiu, qui appellator Ov!<.!iirus, hietnare : qui vicus, positus in valle, non magna adjtecta planitie, altissitnis -montrbus undique con- tinetur. Quum' bio in duas partes f umine divideretur, alteram partem ejus vici,$: 'essit ; alteram, vacuam 7 ab illis relictam, eobortibus ad km attribuit. ' Eum locum yallo fossaque raunivit. , . . II. Quum dies hibernoit m complures transissent, frumentum- que eo comportari jus.sissct, subito per exploratores certior factus ©at, ex ea parte vici, quam Gallia concesserat, omnes noctu discess- •Use, montesque, qui impenderent, 1 a maxima multitudine Seduno- rum et Veragrorum teneri. Id 2 aliquot de causis acciderat, ut sub- ito Galli belli renovandi legionisque opprimondae 3 consilium cape- rent : primum, quod legionem, neque earn plenissimam, 4 detractis NOTES 1. 1. Summas, J128, Rem. 8. 2. Quo. *' Along which ;'* abl.tof place X. Arbitraretur, §197, Rem. 4. Opus e$i* is impersonal ; — "that ty was ne- cessary. " 4. Complirribus castelli!" eorum, "Ma- ny "f their towers ;" literally, " Ma ny towers of them." 7. Vacuam is predicate After relirtam. the two constituting one idea, ami agreeing with alteram. II. 1. Qui imptndertnt is rather the statement of Crassus than of the author. Id is used as an introduction to the i. Iptc agrees with the subject of con-\ noun-sentet.ee ut — captrent. ttiiuit. but limits hitmart ; "And himself, with ihe rest of the cohorts, Ac. to winter, &c." *. Quum, "Since." 3. Opprimendm, §177. 4. Neque earn plenissimam, "And that not a Tory full (one)." 46 DJJ'BELLO GALLICO cohortibus duabus, et compluribus singillatirn, qui coefnieatus pe- tendi 8 causa missi erant, absentibus, 5 propter paucitatem despicic- bant : turn etiam, quod propter iniquitatem loci, quum ipsi ex mbu- tibus in vallem decurrerent, et tela conjicerenV, 6 ne primtim quidem posse iinpeturn suum sustirieri e^sistimabant. Accedebat, quod 7 suos ab se liberos abstractos obsiduni nomine dolebant.; et Romanes non .solum itinerum causa, fed etiam perpetute possessions culmina Al- pium occupare conari, et ea loca finitimce provincial adjungere, sibi persuasum habebant. 8 III. His nunciis acceptis, Galba, quum neque opus hibernorum munitiocesque plene essient perfects, neque de frumento reliquoque commeatu satis esset provisum, quod, deditione facta obsidibusque acceptis, nihil de bello timendum 1 . existimaverat, consilio celeriter convocato, sente/atias exquirere ccepit. Quo in consilio, quum tan- turn repentini periculi prjeter opinionem aceidisset, sk jam omnia fere superiora loca muliitudinc 2 armatorum completa 3 eonspiceren- tur, neque subsidio veniri, 4 neque comineatas supportari interclu^is itineribus possent, 5 prope jam desperata salute, nonnullse hujusmodi ?ententise dicebantur, ut, impedimentis relictis, eruptione facta, iis- dem itineribus, quibus eo pervenissent, ad ,-alutem contenderent. Majori tamen parti placuit, hoc reservato ad externum consilio,, in- terim rei eventum experiri, et eastra defend ere. IV. Brevi spatio interjecto, vix ut 1 his rg|us, 2 quas constituis- sent, 3 collocandis atque administrandis tempus daretur, hostes ex omnibus partibus, signo dato, decurrere, la"pides grcsaque in vallum conjicere : 4 nostri primo integris viribus 5 fortiteJ repugn are, 4 neque ullum frustra telum ex loco superiore mit^e.** ut e quoeque pars 5. Detractis duabus cohortibus et com- pluribus absent.ib.us. These sentences limit despibiebant The legion was not full at lirst, and after two cohorts had been -withdrawn, it was of course still weaker. 6. Decurrerent, — conjicerent, " Would run down, — would throw." 7. Quod, " That," 'introduces a noun- sentence, subject of accedebat. 8. Sibi persuasum habebant, "Deemed it certain;" literally, "had it as a thing persuaded to themselves." 4. Neque subsidio venhi (posset), "And it could neither be come (to them) for aid,'' i.e. aid could not be brought to them. Subsidio, §144. 5. Commeatus possent. Observe the close connection of the personal with the impersonal construction. All these sentences are causal, coordinate with quum accidisset. , IV. 1. Ut, "So that;" Viz limits da reiur. 2. Rebus collocandis, &c, §144 3. Quas constituissent, See Book II, III. 1. Timendum (esse), "Thatnothj XXVII, 1 ing was to be feared concerning 4. Decurrere, — conjicere, &c, §175. war," i.e. that there was no danger 5. .lutegris viribus, " While their of war. 2. Multitudine, £160. o. Completa is predicate nominative. strength was fresh .-" §13t>, Htm. 1. 6. Ut, "As." UHKK T H orum nudata defens'itibu.s' prqj , e< occurrcre* et auxiliiiin fei ri >uperari,*quocixli!iturnitate pugna? liostes defessi proslio 9 excedfebarit, alii intcgris \ lribus succedebant : qua rum r.erum 1 " a nostras propter paucitatem Cgri nihil potcrat; ac non mono 11 defesso ex | :cedendi, ?ed Wo saucit) quidem ejus loci, ubi 1 - constiterat, relinqu »ndi ac »ui recipiendl 18 faoulflig dabatur. V. Quumjam amplius horis ses eontinentef pugntrretur, ae iion solum vires sed etiatii tela nostril deticcrvtit, atque bostes aoriue in- sjtarent, languiditmfousquc nostris, 1 vallum scindere of fossas com- plere ccepissent, jtesque esset jam ad ex t rem urn perducta easum, P. Sextius Ba ulu\ primipili centurio, quem Nervieo proedio complnri- bus confeotuin 2 vulneribus diximus, el item C. Volflsenus, trihuaus militum, \ silii magni ct uirtutis,* ftd (Jalbain iicc.urrurit. at- que unam m salutis docenf, si, eruptione facta, e%tremum ajuxilium experirentur 4 Ii:;que, contocatis ftenturionibus, celeriter ijiiiites cerfioies' facit, pauUlber intermitterent 13 procliuui, ae tan- tummodo tela mis.- ue ex labore refieerent : post. dato sign atque omueni spem salutis in vir- tute ponen VI. Quod ■jusJHfeHr.it, fa ei unt ; ac subito omnib'u.s portis 1 erup- tion e fact ndi, quid fieret,- nequo sui collicemdi 3 hostibus faeuTOteiu atiinquuut Ita commutata fortuna, eos, qui in spem potiundo: e.ui call Erorumi venerant, undique ei renin ventos inter- ficiuut ; et ex hominum millibus amplius triginta, quem' numeruHi barbarorum ad casfra venissc constabat, plus 5 tenia parte intcrfecta, reliquos perterntoRn fugam c'Onjiciunt, ac ne in loeis quidem super- ioribus const.- lftntur. Sit', omnibus bostium eopiis fusis artnisque 6 exutis, ¥6 in castra Wuhitiouesque sua:- recipiunt. Quo prcclio facto, ■ piua foituuain tentare Galba uidebat, atque "■ I,rl '• 'li» is limited by mu^noe, which 161. ; be supplied from magni abotc. '.). Proelk), §163. | si experir*ntur, •• If they s-hould 10. Rrrum limits ttikil ; ''.''•■<. try,-"|l9T, Re 11. Non tnodo is eoAtralent to non moth 5. Certiotes, §161, b. • i, the secawt non being emitted as 6. Intermitfermt depends on the verb the complementary sentence etntains of commanding implied in certiorcs » negative, fatto; §1*J3. Rei 13. Cbi, }>89, Rtm. tirecipiendi, "Of recovering him Hell'. V. 1. Lanyuidiorihus fi>stris, ' 1,) expresses the canse of vol- linn icindrrr et fottot comptert. nfectum, tc. esse ; the subject is autm. VI I. Forti* f|lH8,)Tlniit8 trvptione. '1. Fieret. §21 1. 3. Sui colligendi, 91:7, lUm. 3. 1. Pottaadtaim enstrorum, gl77, Jfan. 4. 5. AmpliuB.flkip, {if..",. Km. 4. 6 Amis, ; ''* L>K BELLO GALLIC*) alio sese in hibcrna eonsilio veuissu meminerat, aliis occurrisse rebus viderat, 7 maxime frumentij$Dmmeatusque inbpia permotus, postero die omnibus ejus viei icdificiis incensis, in provinciam reverti con - tendit: ac, nullo hoste prohibente, aut iter deinorante, incolumem legionem in Nantuates, inde in Allobrogas perduxit, ibique hiemavit. VII. His rebus gestis, quum 1 omnibus de causis Caesar pacatam Gralliam existimaret; superatis, Belgis, expulsis G-ermanis, victis in Alpibus Sedunis, atque ita' J inita bieme in Illyricum profectus esset, quod eas quoque nationes adire et regiones cognoscere volebat, sub- itum bellu u in Gallia coortum est. Ejus belli hfec fuit causa. P. Crassus adolescen? cum leg'ioue septima proximus mare Oceanum" in Andibus hieuiarat. Is, quod in his locis inopia frumenti erat, prscfectos tribunosqae militum complures in finitimas civitates fru- menti comment-usque petendi causa dimisit : quo in numero erat T. Terrasidius, missus in Unellos, M. Trebius Gallus in Curiosfllitas, Q. Velanius cum T. Silio in Venetos. VIII. Hujus civitatis est longe amplissima auctoritas omnis one maritime 1 regionum earum, quod et naves habent Veneti plurimas, quibus 2 in Britanniam navigare consuerunt, et'scientia atque usu" i • nauticarum rerum reliquos antecedunt, et in magno impetu maris atque aperto, 4 paucis portibus interjectis, quos tenent ipsi,. omnes fere, qui eo mari 5 uti consuerunt, habent vectigales. 6 Ab lis fuit initium retinendi 7 Silii atque Velanii, quod per eos suos se obsides, quos Crasso dedissent, recujperaturos existimabant Horum auctor- itate finitimi adducti, (ut s sunt Gallorum subita et, repentina con- cilia) eadem de causa Trebium Terrasidiumque retinent ; et, celeri- ter missis legatis, per suos principes inter se conjurant nihil nisi ■.-omnium eonsilio acturos, 9 eundetaque omnes fortunae exitum esse 7. Atque alio sese — viderat, f'And (be-IVIII. 1. Omni* orce maritimos, §134, in cause) he remembered that he had] equivalent to auclaritatum o.mnium gone into winter quarters with onel civitatum in ora maritima,a,nd though purpose, (and) had s^en that he had not strictly logical, is preferable to so > met with other events;" i.e. that he| long and awkward an expression, had expected one thing when he went into winter quarters, but a very dif- ferent thing had happened. VII. 1. Quum, "Although.' 2. Atque ita, " And so," i.e. with this belief: a stronger expression than itaque. Esset profectus is coordinate with txistimaret. i. Marc Oceanum, §14'J, Rem. 4. — Oceanum is in apposition with mart. and distinguishes it from mart nos- trum, u the Mediterranean." 2. Quibus, " In which," or " with which." 3. Scient ; a atque usu, *§1G1. 4. In magno impetu maris atque aper to=in impetuosissimo mari atque apertiesimo, "In a very violent and very open sea." 5. Mari, §159, Rem. 6. 6. Vectigales habent, " They hold as tributaries ; §151, b. 7. Retinendi agrees with the neareBt noun. 8. Ut, "Since." 9. Nihil — acturos, "That they will do iJi'.U ITU • °1 turos : ndiquasque civitates sollic»av^tut in ca libertatc, quam a ■ perunty 1 ' pcrmaiiert', 1 ' quWR Ilomanoruni servitutem i iVrre mallont. Omni ora maritime 1 - Renter ad suam sentcn- tiam peroucta, coD(un.unem legationem atl I' Crassum mittunt, 'si ilit sues recipere, obsides sibi r< mittat.' IX. Quibus de rebu* Caspar ab Crasso certior faotus, quod ipse berat longius, 1 naves iuteriui longns aedificari in fiuminc Li quod influit in Ocean um, relnig^p ex provincia institui, nautas gu'- aatoresqae cotnparafi jubkt ' His rebus ccteriler administratis, is . (pium primunr' per anni tempus potnit, ad excrc.itum conten- it. Veneti, reliquoeque item civitates, cogtoito Ca^aris adyentu, muj quod, quantum in se Pa ious admisisBent, 3 intelligebantj (l'e- ifcos. 4 quod uomen ad omnes na mctum iuviolatumqiie sem- •r fuisset, retcntoa ab so et in conjectos) pro magnitudine ■ ticuli belluin pa rare, et to ax i me ea, nure ad usirm navium perti- entj providere instituunt ; boc majore spe, quod multum natura ci confid bant. Ped< i se itinera coneisa testuuriis, navigafcio- im propter inscientiam loeoruin paucitatemque por tu- rn sciebant : neque foostr iius propter frnmenti inopiam' ins apud fc>e »Orari ••fldebant : ae jam, ut" omnia, contra linionem acciactent, tarn en so plurimujn navibus posse : s Romanos no ullam facultatein habere lavinm, neque eornm locurnm, ubi om gesturi esscn,tJ? vada, portus insulasque novis.se: ae longe aliam esse navigatiorfem in eOtieluso maH atque iu vastissimo atque apertissimo t ant 10 His initis eonsiliis, oppida niunt, l'ruoi agris in oppida comportant, naves in \ • am, ubi Caesarini primum beliutu geMurum constabat, quam ] hi ■ ant, 11 cognnt. Socios >il;i ad id bellum Osismios, Lexovn , nothing ei ut " ing them into chains;" §18i, 2, c. i. Acaperant The i 1 1 ■ I . . omnes nationo-, "Among . lyitions " tor ft mom cm t« tbedireel I . ti. In&citntiam locorum t -sc. Komanorian. ItBown .'■!• i on his] a si i nitation ul dudendaui . r. ;. while locorum is objective. I Permanrre ..- eufflpletuciit of ;>kj.'- ugh." I- *i. ---'. § 160, Rem, |o, c Uesturi, . 10. Ae. - j)er~i-i •ieti.'int, "An I :7. Rem. I. c early that navigation 141 a mrsou st^u (die Mi diterranean, | i 1 1 . to •om 1 u&o in a vciv vast and < p. 1 • ci na .".t once i.e. that oavigation in a • lum primum 10 n very differenl thing from navi- '> ! _i 14. . j g if.on in the "Cenu. I p «itbn witli icelva • The boldi n l ■ !)E BELLO CAUL ICO metes, Ambiliau>- M>'.rfeos, Diablintes, Menapios adsciscunt ilia ex Britannia, qucc ppntra eas regiones posita est, arcessunt Erant bfc difficulties belli gerendi, quas supra ostendimus' ; ».iulta Caesarem tarnenad id bellum ineitabant: injuries 1 reten- un equitum Romanoruoa ; rebellio" facta, post dedition em ; defec- obsidibus ; tot civitatum eonjuratio ; in primis, ne, 2 hac • , reliqkse nd'tiones idem sibi licere 3 arbitrareutur. : intelligent omnea iefre Gallos novis "rebus 5 sfudere, et bciliim mob il iter eelexiterque excitari, pmnes autem homines' na- tura '■". erf; li studere t irn in servitutis odisse, prius quarii plures •. : : uspii i ',' partiendum sibi 7 ac latins distribu • XT Iiaque T. Labicnum legatum in Treviros, qui proximi Bheno flai:: cum e'quitatu mittit. Huic mandat, ' Remos feliquos- que Belgas ade.at, 2 'atque in officio contineat ; Grermanosque, qui auxilio 3 a Belgis arcessiti* dicebiiniur, si per vira navibus flumen transire cone. it.' I'. Crassum.cum cohortibus legion- ariis duodecim c- equitatus in Aquitaniam pro- fieisci jubet, ne ex his nationibus auxilia in Gilliam mitiantur, ac tant;e natidnes conju'ngantur. Q. Ti legaturn cum legionlbus tribus in Unellos. Curiosolitas Lexoviosque mittit, qui earn manum flb-cinendam curat. 5 D. Brutum adolescentem classi Grallieisque navibus, quas ex ^ictonibus et Santonis reliquisque pa- rionibus con venire JHSserat, prwfieit ; et, quum primum pos- ■it , f ' in Venetos proficisci jubet. Ipso eo ^edestribus copii* coiitendit. XII. • Erant ejusmoui fere situs oppidoruin, ut, posita 1 in ex- tremis 2 lingnlis proui()Htoriis,que,neqne pedibus aditum haberent, quum ex alto se restu? ineitavisser, quod" bis'accldit semper horarum XII spatio, 4 neque navibus, 5 quod, f urs.u.s minuente sestu, naves in X. .1. Injuria:, fcood. cere is here person!, aii'd idiih is subjec* '4. Quum, " since." bus, §141. ij. ConspirUrent, 3206, b. It was C;e- sar's purpose to prevent any farther conspiracy. 7. Sibi. 1 145. XI. 1. Fiumini, gl42, JH«n. 3 2. Adeat, §198, Rem. 6. :•!. .\uxilio" ^144. 4. Arcessiti, sc. esse. An example of the personal construction : the ini person. .1 would be quos arcessiios di- tebaiur. 5.- Qui — caret, "To see that that fore; was kept apart;" literally/'toatlend to keeping apart that force." 6. l'pssit. §210, c. XII. 1. Posita.-sc ea «>r oppida. 2. Extremis, g 128, Rem. 8. 3. Quod, the flowing of the tide. 4. Spaiio, §153, Note. f>. Neque navibus is the complement of neque pedibus. , LIBKil TEUTftS-* Tadifl affilctarentur. 8 Ita utraque n J] igtiatio im; Lebatur; ac, si quaudo magnitudine >rte superati, csti niari 7 aggere ac molibus, atqne his ferntS i ppi ua- tis, suis fortunis 9 desperare cocpcrant, magno numero navium up- ' tiuleo, cujus rci sum mam facultatcm ha'be.1 deport&baut om- nia, seque in proximafyppida recipieb dem op- portunitatilnts loci defendebant. IT: 1 ilius^magoam parti sestatis faciebant, quod nostras »us detinebanti gummaque era! vastp atqtie aperto inari, 1 - 1 maj idub, raris ac prope nullia portibus, difficultas na.vigan.di, XIII. Namque ipsorum naves ad hunc moduna faotro : rmataeque erant. Carina aliquanto 1 planioree, quail tavium, 2 quo facilius vada ac deoessuin aatua excipere possent: pro r 93 a/lmoduin- erecta\ atque item puppes,ad magnifeudinem : ' empestatum- que accommodate : naves totre f; quamvis viub ei contutneliam perferendam : transtra pcdalibua in latitudinem trabi- bus 3 eonfixa clavis ferreis, d*tgi i pollicis erassitudine : ( ancorro, pro funibus, ferreis c::tcnis revi'netae : pcl!es n pro velis, alutscque temii- ter confectaj, sive propter lini inbpiam atque ejus ift is insciont •: sive eo, 6 quod est magis verisimi] . mpestatea Ooeanij tantosque impetus ventorum sustintfri, ao tauta onera navium 8 regi veils non sati.- rbitrabantur. Cum his navil trffi clasgi 9 tfjusinoCB congressus erat, ut"ana\'celei;itate ct pulsti re- morum proestaret ; j^liqua, pro loci naturn, pro Yr tempestatum, illis essent aptiora et accommodatiora : ncque enim his 11 nostras rostro uocere poteraut; tanta in eis erat firmitudo : neque propter altitu- dineui facile telum adjiciebatur ; et eadem de causa minus incom- mode 1 - copulis continebantur. Accedebat, ut, quum sa;vire ventu.s 0. Affliptarentur, vWould be da>hed'iixj §104. pieces ;" ^ 1 97. c, Rem, 12, b. |4 Digiti pollicis crassitudine, §164. 7. Extruso mari. "When the sea hid Rem. -. been kept out." 6 Pelles tc. iis erant, "They had nw S. Meenibus limits adcequatis, §141 hides." 9. St/is f^rtum*, dativus incommodi, ■ *_» _ Eo. "For this re £142. 7. Quod est magis verisimile. The un- lit. Eo facilius, "The more easily:" tecedent is the causal sentence fol- lowing U. Vasto atque aperto mari, &e , — 8. Tant* onera Murium — naves tanti These and the following ablatives arel oneris. ablatives absolute. '•'. ''lassi, §143. '10. Una agrees with erlcritatr, bat liin- Kill. 1. Aliquanto, J 168. Observe the its both celcritate and pultv; "Aloi omission of erant with planiores ; al- 11. Big, {142. so throughout the chapter. 1 12. Incommode, i.e. to themseh 2. Nostrarum navium, tc carina?. the copula had but little effect on 3. Transtra pedalibus trabibus/bencb-' them, by reason of their height, es consisting of beams a foot square:'' is sum ma vrtranscendere in hos- tium naves contendebant. Quod postquam barbari fieri animadver- terunt, expugnati3 compluribus navibus, quum ei rei 1 nullum reperi- retur auxilium, fuga salutem peters ebntenderunt, ac jam conversis 13. Et dedkisml is co-ordinate -with: pven *ft*r toy efrs' had* been raided''- quum cwpisset, while the following |4. Usui, §144 sentences are final, introduced by'a#. 15. P-rarparAtk limits rts. -Which hud 14. Nihil, §155. prepared beibrehatKl." Falc^k 15. Navibus, $146. pramcutcc is in apposition with res. fi. Wurulivin falcium limits forma- un- XIV. 1. Neque, his noceri posse, "Audi derstodd "Of a shape i.not unlilie 4h«- that ho harm could be ftotte to (belli ;" shape of wall hooks." literally, "that it could not be hurt 7. Navihos, ^ 1 47. to these." His, §142. |8. Eo -uwgis, •• The more," |1G8. 2. Quid agerenl, "What to do;'' |2l4J 3. Turribus autem excitatis, "And'XY. 1 Ei rei limits avxilvim. 2142. LIBER TERTI 1 earn partem navibus, quo- ventus ferebat, tonta subito malacia ac rauquillitas exstitit. ut se ex loco niovere non possent. Qua) qui- viem res ad negotium conficieiidum maxime fuit opportuna : nam ingulas nostri oonsectati cxpugnaverunt, ul 3 perpaucas ex omni timero noctis interventu ad terrain pervenerint, quum 4 ab bora fere quart* usque ad solis occasum pugnaretur. XVI. QittO pfoelio bellum Venetorum totiusque ora> maritime Fecturd est. Nam. quum 1 omnis inventus, omnes etiam gravioris :otatis, in quibus aliquid consiliv 2 aut dignitatis fuit, co convene- rant ; tum,na,vium quod ubique fuerat, 3 unum in locum coegerant : luibus amisais, reliqui, neque quo sc reciperent, ueque quemadmo- lum oppida defeudereut, habebaut.' 1 Itaquc se suaque omnia CaJ- >ari dedideruut. In quos eo gravius* Coesar vindicandum statuit, (mi diligentius 5 in reliquum tempu» a barbaris jus legatorum con- ^ervaretur. Itaque, omni senatu r.ecato, rcliquos sub corona vendidit XV IT. Dum hneo in Ve»'etis geruutur, Q. Titurius Sabinus cum is copiis, quas a Oa^sarc acoeperat, in fines Unellorum pervenit. His prccerat Viridovix, ac summam imperii tenebat earum omnium civi- tatutu, qua; defceerant, ex quibus excreitum magnasque ccpias coe- iierat. Atque his paueffl di'ebus 1 Aulerei Eburovices Lexoviique, •senatu suo interfecto, quod auctores belli esse nolebanfc, portasclaus- erunt, sequc cum Yiridovice conjunxerunt ; magnaque praiterea multitudo undiqi^cex Gallia perditorum bominum latronumque con- venerant, quos spes praidandi studiumque bellandi ab agriculturaet quotidiano labore revocabat. Sabinus idoneo omnibus rebus 2 loco castris 3 scse tenebat, quum 4 Viridovix contr* eum duuni millium spatio 5 c -insedisset, quotidieque productis copils pugnandi' potesta- tem faceret ; ut jam non solum hostibus in contemptionem Sabinus veniret, sed etiam nostrorum militum vocibus nonnibil" carperetur: taotamquc opiuiouem timoris pnubuit, ut jam ad vallum castrorum 10, $129, Rim. )(j. ,5. Eo gravius, " The more suverelv ;" ■ ;. It, "So thai." {168. 4. Quum,' "Although." . 6. Quo dillgentius, §193, Rem. 3» XVI. 1. Quum — turn, "Not only — Hut XVII. 1. His paucis diebus, "Within also tho-e few days ;" i.«. since the arri- ilii, ? I'U val «f Sabinus. :!. Nimuin quod ukique l'uerat,"What-,2. Omnibus rebus, " In all respects ;' cTcr of ships had been eTerywhcre; M | §161. t. e. all the bhips they had every- 3. ('astris, J166. win rr. t Quum, "Although. 1 A. Reliqui — habebant, " The rest had neither a place of retreat, nor means of defending their towns;" literally, " whither they mi^ht retreat, &c." {214. |7. Nonnihil, {155. 5. Spatio, §163. 6. Hoitibus is object of tho compound verbal expression in conlemf rtniret. DE BELLO GALLICO hostes accedere auderent. Id ea de causa faciebat, quod cum tanta multitudinc hostium, pra^sertim eo absente, qui sumraam imperii teneret, s nisi aequo lofeo, aut opportunitate aliqua data, legato dimi- candum 9 non existimabat. XVIII. Hac confirmata opinione timoris, idoneum quendam hominem et callidum delegit, Galium, ex his, quos. auxiiii causa se- cum habebat. 'Huic magnis praemiis pollicitationibusque persuadet, uti ad hostes transeat; et, quid fieri velit, 1 edocet. Qui ubi pro perfuga ad eos venit, timorem Romauorum proponit ;•' quibus an- gustiis ipse Caesar a Venetis prematur,' 2 docet : < neque longius ab- esse, quin proxima nocte Sabinus clam ex castris excrcitum edu- cat, 3 et ad Cffisarem auxiiii ferendi. ouxsa proficiscatur.' Quod ubi auditum est, conclainant omues occasionem negotii bene gereiul: amittendam non. esse, ad castra iri oportere. 4 Multaeresad hoc con- silium Gallos hortabantur : superiorum dierum Sabini cunctatio, 5 perfugae confirmatio, inopia cibariorum, cui rei parum diligentee ab, iis erat provisum, spes Venetici belli, et quod fere libenter homines id, quod volunt, creduni. ITis rebus adducti, non prius Viridovi- cem reliquosque duces ex concilio dimittunt, quam ab his sit con- cessum, 6 arma uti capiant, et ad castra coirteti'dant. Qua re con- cessa, laeti, up explorata victoria, 7 sarmentis virgultisque collectis, quibus fossas Romanorum compleant, 6 ad castra pergunt. XIX. Locus erat castrorum editus, et paulatim ab imo acclivis. circiter passus milld. 1 Hue magno oursu conteriiderunt, ut quam minimum" 2 spatii 3 ad se colligendos arhiandosque Romanis daretur, exanimatique pervenerunt. Sabinus,, suos hortatus, cupientibus 4 signuni dat. Impeditis hostibus propter ndam intelligebat . Itaque, re' i'rumcntf*ia provisa, auxii 's equitatuque comparato, s multis | iiMfcfortii a, Oarcasonc et Narbone, 9 qun sunt civitates GalliR provincial, fiuifcinue bis regionibus, hominatifn eTocatis, in Sojfiktium tines cxercitum introduxit. Cujus adventu nito, Sotiateftma'giiis copiis coactis equitat uq.ue, quo 1 " pluri- mutn 11 valeban.yftn itinere agmen nostrum adorti, primum equesfcre prcelium cominis'brunt : deiode, equitatu suo pulso, atque insequen- ribus nostfis, sufeito pi :opias, quas in eonvalle ex insidiis collocaverant, ostujiderjnt. Hi, nostros disjectos adorti, prcelium renovaverunt. ! XL. Pu. . -L diu atque acriter, quinn 1 Sotiates, superi- nribus victoriia 2 freti, in sua virtute totius Aquitania) salutem pos- itam putarent; nostri autem, quid sine imperatore et sine reliquis Icgionibus, adolcscentiil%duce, :; efficere possent, 4 perspici cupereut : l — - ieltqvoe is tho object of conxectuti. — | here mentioncl ocoured in the war Observe its emphatic posiffnii. of Sertorius ; see XXIII T. I i ••Ac." Tin.- anuc-'i'iit - tie. 7. Inter fee tue e*sot profugisset, . ?. Minim* reeistena, " Very irreso c hue" . 8. Cotnp&rato, §128, Rem, 2. ,9 ne, N.-ii tmric. \ 168. XX . I Ut, $211 Ex (<■). tfcno, |161. ■ miiiiiiinlnw. §161. M Plurimiini. (160, lltm 3. \.k ipiti» parte Galli.c=tcrii» para 1 »x (iallia. XXI 1. Quum. "Since." i Quaoi, ' 12. Victortte, eaoMl abl o. Ubi, unde. J129. Rem. 10. |3. Adolescentulo >ger f< » 76 DE BELLO GALL1CO I tandem confecti vulneribus hostes jterga v'e.rtere.. Quorum maguo numero interfecto, Crassus ex itinere oppidjim Sotiatium oppugnare coepit. Quibus fortite'r resistentibua, vineas turresque egit Illi. alias eruptione tentata, alias cunieulis ad aggerem vineasque aotis. (cujus rei 6 sunt longe peritissimi Aquitani, propterea quod multis locis 7 apud eos nerarioe secturoe sunt), ubi diligentia nostrorum nihil his rebus profici posse 8 intellexerunt, legatos nd Crassum mittunt. seque in deditionem ut recipiat, petunt. Qua re impetrata, arma tradere jussi, faciunt. XXII. Atque in ea re omnium nostrorum intentis animis, alia ex parte oppidi Adcantuannus, qui summam imperii teuebat, cuuj sexcentis devotis, quos illi Soldurios 1 appellant, (quorum hrec est conditio, uti omnibus in yita commodis 2 una cum his fruantur, quo- rum se amicitiac dediderint ; 3 si quid iis per vim accidat, aut 'eun- dem casum una feran* - , aut sibi mortem consciscant : neque adhue hominum memoria repertus est quisquam, qui, eo interfecto, cujus se aniicitiae devovisset, 4 mori recusaret), 4 cuin iis 5 Adcantuannus, eruptionem facere conatus, clamore ab ea parte munitionis sublato, quum ad arma milites concurrissent, vebementerque ibi pugnatum esset, repulsus in oppidum, tauten uti eadem deditiouis conditione uteretur, a Crasso impetravit. XXIII. Armis obsidibusque acceptis, Cras.sus in fines Vocatium et Tarusatium profectus est. Turn vero barbari commoti, 1 quod op- pidum, et natura loci et manu mumtum, paucis diebua, quibus eo ventum erat, 2 expugnatum cognoverant, legatos quoquover^us dimit- tere, conjurare, obsides inter sedarc, co.pias parare cceperunt. Mit- tuntur etiam ad eas civitates legati, qujc sunt citerioris Hispaniae, 8 finitimae Aquitania? : 4 inde auxilia ducesque arcessuntur. Quorum adventu 5 magna cum auctoritate et magna cum hominum multitu- . dine bellum gerere conantur. Duces vero ii deliguntur, qui una cum Q. Sertorio 6 omnes annos fuerant, summamque scientiam rei militaris habere exLstiniabantur. Hi consuetudine populi Roman i it to be see* what, &o." The noun-|5. Cum Ut, repeated from cur?i sexcenti-t sentence quid possent is subject of thej dtvotis. impersonal pertpici, though logically' dependent upon it. IXXIII. 1. Commoti, "Alarmed." 6. Rei, §120, a. 2. Quibus eo ventum erat (a Crasso). 7. Locis, ^ 1 1>(3. "Alter Crassus had come." {167, 8. Nihil profici posse, "That no ad- Rem, 2, c. Tance could be made:" (that it could p. Citerioris Hispanito, sc. civitates ; be advanctd as to nothing; §15»). •! §133. ' |4. Aquitanias, {142, Bern. 3. XXII. 1. Soldurios, {151, b. S, Advent*. {167. 2. Commodis, §159, Item. 6. 6. "Q. Sertorio. Quintus Sertorius, a ;;. Dediderint, §210, b. partizan of Marius, fled to Spain 4. Devovisset, recusaret, {2 10, b. when Sulla gained the ascande»cy at LIBER TERTIU.S. ,77 loca capere, castramuuirc, connaeatibus 7 riostros intercludere iustit- uuut. Quod ubi s Crassus auimadvertit suas copias propter exigui- tatem nou facile diduei, liostem et vagari et vias obsidere et castris satis prsesidii 9 relinquere, ob earn causam minus commode frumen- tum commeaturaque sibi sunportari, in dies hostium numeruui au- •reri ; nou ounctandum 1 ' 1 -existimavit, quin pugna decertaret. llac re ad consilium delata, ubi onirics idem seritire intcllexit, poslerum diem pagnae const ituit. XXIV, Prima luce, productis omnibus copiis, duplici acie in- stituta, auxiliis in mediam 1 aciem conjectis, quid hostes consilii' 2 ca-pdrent, 3 exspectabat. Illi, exsi propter multitudinem ct veterem belli gloriam paucitatemque nostrorum se tuto dimicaturos existi- mabant, tamcu tutius esse arbitrabantur, obsessis viis, commeatu intercluso, sine ullo vulnere victoria potiri ; et, si propter inopiam rei frumcntariaD Ilomaci sese recipere ooepissent, 4 impeditc's in ag- mine et sub sarciais, infcriorea annuo, adoriri cogitabant. 5 Hoc co nail to probato ab ducibus, productis Romanorum copiis, sese cas- tris tenebaat. llac re perspecta, Crassus, quum sua cunctatione at- que opinione timidiores hostes uostros milites alacriores ad pugnan- dum effecisseut,'' atque pmnium voces audirentur, exspectari diutius nun ojjortcre," quin adcaslra iretw, cobortatus suos, omnibus cupi- entibus, ad hostium castfa contendit. XXV. Ibi quum alii i'ossas complerent, alii multis telis conjec- tis defensorcs vallo munitionibusque 1 depellerent, auxiliaresque, juibus ad pugnam non lnultum- Crassus cotifidebat, lapidibus telis- quc subminjstraridis* ct ad aggerem 4 cespitibus comportandis spe- , j. , j , __ Rome, and though defeated and driv- |5. Cogitabant, " They intended." en from the country I !ufen-j6. Quum sua cunctatioue atque opin- ants of Sulla he retimed, d^n-artd ione (tiinoris), timidiores hostes nos- • and Blew bis anto^onidk, aa Itimsolf, by his wisdom and generalship. Against the whole power of the Sullan party, till he was tros milites, &c, '• When, by their own delay and the impression of fear (produced upou our men), the too timid enemy had made ourmen,&c.' assassinated by l'crpenna, B.C. 72. 7. Exspectari diutius non oportere,&c. imeatfcus, §163. "That they ought no longer to hesi- 8. Quod ubi, "Bat when;"}]! 2&, 2£em. I tat e to go to the camp :" ("that it 19. did not behoove thai it be waited V. Pnesidii, §134. longer from going to the camp.") — U>. Non cunctandatn, &c.,"IIo thought The infinitive sentence ' depends on that he ought tin; to hesitate to (but the vtrbum dicendi implied in voce thai he should) contend in battle.'' audirentur. ■31 - XXV. 1. Vallo munitionibusque, gl'>3 XXIV 1. Mediam, gl28, Rtm,, 8. m. 3. -ilii, §134. 3. Lapidibus telitque '-ubministrandi.-. '■'>. Capcrcnt, §214 §177; abl. of manner. I. C " Should begin," §197,4. Ad aggtrem, The enemy's rampart, Rem. 1 ; §198, (a). not a mound built by the attacking g2 DE BELLO GALL1C0 ciem atque opinionem pugmntiumpraeberent, quuni item ab hostibus constanter ac non timide pugnaretur, telaque ex loco superiore ruissa non frustra acciderent; equites, circuniitis bostium castris, Crasso renunciaverunt, 'non eaflem esse diligentia ab decumana porta 5 cas- tra munita^facilemqueraditum habere.' XXVI. Crassus, equitum praefectos cohortatus, ut magnis pras- miis pollicitationibusque suos excitarent, quid fieri velit, 1 ostendit Illi, ut 2 erat imperatum, eductis quatuor, cohortibus, quae, praesidio castris 3 relictae, intritae ab labore erant, et, longiore itinere circuin- ductis, ne ex bostium castris conspici possent, omnium oculis men- tibusque ad pugnam intentis, celeriter ad eas, quas diximus muni' tiones pervenarunt ; atque, his prorutis, prius in bostium castris consttterunt, quam plane ab iis videri, aut, quid rei gereretur, cog- # nosci posset. 4 Turn vero, clamore ab ea parte audito, nostri redin- tegratis viribus, quod 5 plerumque in spe victoriaa accidere consue- vit, acrius impugnare copperunt. Hostes undique circumventi, de- speratis omnibus rebus, se per munitiones dejicere, et firga salutem petere intenderunt. Quos equitatus apertissimis campis consecta- tus, ex millium quinquaginta numero, quae , ex Aquitania Cantabris- que convenisse constabat, vix quarta parte relicta, multa nocte se in castra recepit. XXVII. Hac audita pugna, maxima pars Aquitania; 1 sese Crasso dedidk, obsidesque ultro niiait : quo in numero fuerunt Tarbelli, Bigerriones, Preciani, Vocates, Tarusates, Elusates, Garites, Au.^ci, Garumni, Sibuzates, Cocosates. Paucae ultimas nationes, anni tem- pore 2 connsae, quod hiems suberat, boc facere negleserunt XXVIII. Eodem fere tempore Caesar, ejtsi pro|)e exacta jam aestas crat, tamen, quod, omni Gallia. 1 pacata, Morini Menapiique supere- • rant, qui in armis essent, neque ad eum unquai: legatos de pace raisissent, 2 arbitratus id bellum celeriter confici posse, eo exercitum party. This was done only in a reg- ular siege. 5. Ab decumarta porta, "On the side of the decuman gate." XXVI. 1. Quid fieri velit, §214. Quid is subject of fieri. •1. Ut, §211, Ex. (e). 8. Praesidio castris, $144, Rem. 1. — Both datives are retained in the pas sive. 4. Prius quam— posset, §206, b, (2).— Cognosci and videri are complements of posset. Rei, §134, Gereretur, §214. •5. Quod, "Which thing," — antecedent implied in redintegratit viribus. 6. Multa nocte, sc. consumpta. XXVII 1. Aquilaniaz, by metonomy for the states of Aquitania. 2. Tempore^ causal ablative ; a dative df advantage' is also used with con- fido. XXVIII. 1. Omni Gallja, "All the rest of Gaul." As the Morini and Mena- pii formed but a small part of Gaul, Caesar speaks as if the whole had been subdued. 2. Essent, mississent, contendissent, §210, c. LIBER QUAUTUS. 79 adduxit ■ : qui longe alia ratione, ac reliquijjalh,* bellum agere in- stituerunt. Nam quod intelligebant maximas nationes, qua) pfroolio eontendi«sent, pulsad superatasque esse, continentesque silvas ac pa- ludes babebant, eo sesuaque omnia contulertfat. Ad quarum ini- tium silvarum quum Crcsav pervenisset, eastrVjue munire instituis- set, neque bostis interim vi-us esse f , dispersis in opere nosTris, sub- ito ex omnibus partibus silvae evolaverunt/et in nostros impetum fee runt. Noatri eeleriter arma ceperunt. eosque in silvaa repule- rui.t ; et, coropluribus inter i'eetis, longius impedilioribus, loci.s sc- euti, 4 paueos ex suis deperdiuerunt. XXIX. Reliquis deincepn dicbu^ Csosar silvas credere instituit ; et, ne quia inermibus imprudentibusque 1 niilitibus ab latere impe- tus fieri posset, omnem earn niateriam, quffi erat ceesa, eonversam ad bostem collccabat, et pro vallo ad utrnmque latus exstruebat,. Tn- credibili celeritate magno spatio paucis diebus eonfecto. quum jam pecus atque cxtrema impedimenta ab nostris tenerentur, ipsi densi- ores ailvas peterent, ejusmodi tempestates sunt con secutEe, uti opus necessjirio intermitteretur ; et .contiuuatione imbrium diutius sub pellibus- milites continei i mm posscnt. Itaque, vastatis omnibus eorum agrii, vicis rediriciuque iucen.'is, Cassar exercitum reduxit; etin Aulercis Lcxovirfque, reliquis item civitatibue, quae proximo bcllum fecerant, in bibernis collocavit. DE BELXO GALLIGO f fclBER IV. I. Ea, qu;e secuta est. bieme, qui fuit annus Cn. Pompeio, M. Crasso consulibus, 1 Usipetes Qermani et item Tencbtbori magna cum multitudine honjinum fluruen Rhenum transierunt, non bmge a ::. Longe nlia ratione ac reliqui Galli XXIX 1. Inermibus imprudeutibus In a far different maimer from Un- rest of the Gauls ;" ^"in a manner far other than the rest of the Gnu's ijiir, '• When unarmed uud ofl' their guard Sub pcliibu* The winter quarters of carrie 1 on war. i the Itoraans consisted of log huts, 4 V Longius impeditiorihus locis secuti. usually Lhatohed with straw. Tbe "Having pursued too far. where tbe tenia used in 9 u mater were made of ground was more obstructed;" |186 leather or raw hid<*. j.'tm. 1 . N O T E 8 . 1. 1. Cn. Pompeio, M.CraifO coTuultbu* "The jear when CneilM Pompey . limits annus, — a rare construction.— and Mai is were consuls." 80 DE iJELLO GALLlCO is belli • inopiai:. uaTiuns, ueque clam truusire propter cu*tndias Menapi'.Tum | . :i se in suns » t :\t i> theii prbbably incorrect thai it Qa.'imtifl puifei, " Hewe»er few.',' both quam and « lie ablative are usi I wit h t lie comparative. 111. 1. Public*, *• In the Mite." Quuid, "Although." ffewi 1. 'J. r'iuibas, $ I »',.;. 8 Svjnijirari depends on pulant, 'That io Veoiigulfa Bibi fecvruui, ■• Tbej tributaries t<> them- Ilia, £153 tea." 5 Ad i tcrntil jurteiii >i. :i. "The I'bians take the second place. "JIV. i. Caw "•Ah." lerui Compare the English, '•lathe El puulx, i|iinui (qui) s'u:t pjus'leui lama i . oetcriB titiutaniurfH, ■ .in j. \.i.-. J168. •ue a li tie iimre c;v:..,...l than -. jltiO. 'U«(i80 Who i :ir» d( (In ,ii i 4. Qua llir r,-.-t (.if the . , it . not the - 82 DE BELLO GALLIC' > per exploratores certiores facti, sine 1 ' nietu trans Rhenum in suos vicos remigraverant. His interfectis, navibusque eorum occupatis,, priusquam ea pars Menapiorum, quae citra Rbenum quieta in -suis aedibuserat, certior floret, 6 flumen^wansierunt, atque omnibus eorum aedificiis occupatis, reliq.uam partetlftiemis se eorum copiis aluerunt. V. His de rebus Ccesar certierfactus, et infirmitatem Gallorum veritus, quod sunt in consiliis capiendis' mobiles, et novis plerum- que rebus student, nihil bis committendum 1 existimavit. Est autem hoc Gallicae consuetudinis, 2 uti et viatores, etiam invitos, consistere cogant ; et, quod quisque eorum de quaque re audierit 3 aut cogno- verit, 3 quaerant, et mercatores in oppidis vulgus circumsistat, qui- busque ex regionibus veniant, quasque ibi res cognoverint, pronun- ciare cogant. His rumoribus atque auditiouibus permoti, de sum- mis saepe rebus consilia ineunt, quorum 4 eos- e vestigio pcenitere 5 necesse est, quum incertis rumoribus serviant, et plerique ad volun- tatem eorum Acta respondeant-. VI. Qua consuetudine cognita, Caesar, ne graviori bello occur- reret, maturius, quam consuerat, ad exereitum proficiscitur. Eo quum venisset, ea, quro fore suspicatus erat, 1 facta cognovit, missas legationes ab nonnullis civitatibus ad Germanos/ invitatosque eos, uti ab Rheno discederent ; omniaque, quaa postulaasent, ab se fore parata. 2 . Qua spe adducti Germani latius jam vagabantur, et in fines Eburonum et Condrusorum, cmi sunt Trevirorum clientes, per- venerant. Principibus Galliae evocatis, Cse^g ea, quae cognoverat, dissimulanda sibi 3 existimavit, eorumque aniniis permulsis et con- firmatis, equitatuque iuiperr,.toj bellum cum Germanis gerere cOn- stituifc. VII. Re frumentaria cuthp'&rataj equitibusque delectis, iter in ca loca facere coepit, quibus in locis esse Germanos audiebat. A quibus quum paucorum dierum 1 iter abesset, legati ab bis venerunt, quorum base fait oratio : ' Gernianos neque priores 2 populo Romano bellum inferre, nequo tameu' recusare, si lacessantur, quin armis Fieret, §£06, b, 2. iVL 1. Qure fore suspicatus erat. The subject of fore is qua-. V. 1. Nihil his committendum, ''That,2. Omniaque, quae (Germani) postulas- nothinir ought tw bo "entrusted to sfnt, ab se fore parata. This de- thcm;".t.e. that no reliance ough^l pendson t^everbum dicendi implied in to be placed iu their fidelity invilatos, Quse postulassent, "Which t. Consuetudinis. §181, Rem. 1. "This j they should demand ;" $197, Rem. 4. Gallic custom."' §1 ( J8. a. 3. Audierit, co;rnoverit„ §214. i |8. iriibi. §145. 4. Quorum, §135, c. 5. Eo> poeoitere. Eos is the object.' VII. 1. Paucorum dierum, §132. not the subject of the impersoualj2. Priores, -'First;" §65,1. poimlerc. 3. Quin armis contendant, "To contend in arms." LIBER QUARTUS. 83 eontendant ; 3 quod Gerinanoruni consuetudo haec sit a majoribus - tradita, quicunque bellum iuferaut, 4 resistere, neque deprecari : 5 haee tamen dicere, venisse invitos, ejectos domo. Si suam gratiam Roniani velint, posse eis utiles esse amicos : vel sibi agros attribu- ant, G vel patiantur eos tenere, quos armis possederint. Scse unia Suevis concedere, quibus ne dii quidem inimortales pares esse poi- sint : reliquuni quidem in terris esse nemineui, qiieni non superare possint.' VIII. Ad baec Caesar, qua? visum est, 1 respondit ; sed exitus fuit or at ion is,: 'Sibi 2 nullam cum bis amicitiam esse posse, si in Gallia remanerent : neque veruiu esse, qui suos fines tueri non potueriut, 3 alienos occupare : neque ullos in Gallia vacare agros, qui dari tantai prsesertim rnultitudini sine injuria possint. Sed licere,* 1 si velint, in Ubiorum fiuibus considerc, quorum sint legati apud sc, et de Suevorum injuria querantur, et a se auxilium petant : boc se ab Ubiis impetraturum.' IX. Legati base se.ad suos relaturos dixerunt ; et, re deliberata, post diem tertium ad Coosarem reversuros : interea, ne propius se 1 c:\j-tra moveret, petierunt. ' Xe id quidem' Caesar ' ab se imp%- trari posse ' diji^c coguoverat enim maguam partem equitatus ab iis aliquot dieJpBjtate- praodandi frumeutandique causa ad Ambi- varito* trans 9gosi» missami IIos exspectari equites, atque ejus rei causa moram inter} X. Mosa profluit«c'nn'iit(' Tfoecgo, qui est in finibas Lingonum. arte quadani ex^heno recepta, 'quae appellator Vahalis, insu- lam efficit Batavorum, neque longius'ab eo millibu? 1 passuum LXXX in Oceanum transit, lthenus autern oritur ex Lcpoutiis, qui Alpes incolunt, et longu spatio- per fines Nantuatium, Heivetiorum, Se- quanorum, Medioniatricorum, Tribueorum, Trevirorum citatus fer- tur ; s et, ubi Otteano appropinquat, in plures diffluit partes, multis ingentibusque inaulis effectis, quarumpars magna a fcrii barbaris- que natiouibus incolitur, ex quibus sunt, qui piscibus atque ovis avium vivere exietimantur, multisque.capitibus in Oceanum influit. 4. Inferant. f. 2 1 0, b. truth, not a pnrtieular instance tore neque deprecari. Theai \. Licere is impersonal, contidt- infinitives are in apposition with con tuttudo. fl. Attribuant, "Let (the Koman«) a* sign them fieUs;" J217, Rem. 1. Its Bllbjtrt. IX. 1. Propios Se, (142, Sim. 4. 2. Aliquot diebus ante, |lfl7, Bern VIII. 1. Quaa visum est sc. respondere, X. 1. Millibu 1 -. gl< subject of the impersonal visum ctt. _'. Loogo spati 2. Sibi, \Hl. - fertur. " Carries itself (t.« :. l'..tucrint; g2l0, b. The relative runs) nvifily."' •'iit«icc here expresses a general S4 UE BELLI) GALL1 CO XI. Caesar qi^ojai ab hosto non ai&plius passuum XII millibus 1 abesset, ut erat consVituturo, ad eiiji ' legati revertuntur : qui, in itinerc. congressi, mt;gnopere, ' ne .Ipngius progrederetur,' .orabant. Quum id non impetrassent. pctebaijfo,. ' uti ad eoscquites, qui agmeu ahfecesaissent, prromitterct, eosqutpjjragoa 2 pfohiberet ; sibique uti potestatem faceret in Ubios legatos «iittendi : quorum si principes ac senatus sibi jurejurando fidem fecissent, 3 oa conditione. 4 qua 5 a C;esare ferretur. so uiuros ostendeban't : ad has res' conficiendas sibi tridui spatium darcfc.' Usee omnia Caesar eodem illo pertinere 5 ar- bitrabatur, ut, tridui mora interposita, equites eorum, qui abes- sent, 6 revertcrentur : taraen ' sese non longius millibus passuum 'quatuor aquationis causa processurum eo die' dixit: hue postero die quam ffequeutistimi 7 convenirent, 8 ut de eorum postulates cog- nosceret. Interim ad praM'ectoSj qui cum omni equitatu antecesse- ra'ut, mittic, qui ' nunciarent, 9 ne hostes prcclio lncescerent : et, si ipsi lacesjerentur, su-tineient, 1 ' quoad ipse cum exercitu propiu* accebsisset. 11 XII. At hostes ubi primuiu uostros equites conspexerunt, quo- rum erat quinque millium numerus, quum 1 ipsi no,n amplius DCCC equites babercnt, quod ii, qui frutnentandi causa ierant trans' Mo- sam, nonduru redieranfc, nibil timentibvis nostris, quod legati eorum paulo ante a Cwsarc discesserant, atque is dies induciis 2 erat ab e'is pctitus, impefca facto, celeriter nostros pertuijbaverunt. Rursus re- ■ sistentibus nostris, consue/tudine sua ad pedes^desiluerunt, suffossis- (jue cquis, oonipluribusque nostris dejectis, reiiquos in fugam con- jeeerunt, atque ita perterritos egerunt, ut non prius fuga desistc- rent, quam in conspectum agminis nostri venissent. 3 In eo prcelio ex equitibus nostris interficiuntur quatuor et septuaginta : in his vir fortissimus,* Piso, Aquitanus, amplissinio genere 4 natus, cujus avus in civitato sua regnum obfinuerat, amicus ab senatu nos'tro ap- pellatus. Hie quum fratri intercluso ab hostibus auxilium ferret, XI 1. Millibus, §105. l-7. Quam frequentissimi, §203, Rem. 1. 2. Pugnn, §163. 8 Convenient. ■' Let tiiem assemble ;"' i. Si — fecissent, "If the chiefs and; §217, Rem. 1. senate of thesu should innke a treaty ■ 9. Qui nunciarent, §210, n. with then* by an oath;" — "should! 10. Suslincrent depends on the verb of make a pledge to them:" §197, Rem.\ commanding implied in nunciarent : 4; §138* (a). * §193, Rem. 6, 4. Conditione, §159, Rem. 6. "Wnat-jll. Aceesstsset. §207, b. ever condition should be proposed; I >y Caesar." XII 1. Quum, '• Although." 5. Kddem illo pertjnere, -'Tended toi2. Induciis, §144. the same end;", i.e had the same 3. Venisseut, §206, b. The purpose o! purpose in view. the horsemen is referred to 6. Qui abessent is referred to Cuesara|4. Genere, §159, Rem 3. stand-point. LIBER QUART US. 85 Hum ex pericluo eripuit : ipse pquo vuluerato dejectus, quoad pot-. it, fortissime reslitit. Quum ipireumventus, myitis vulneribus ac- eptis, ceci'iissct, atque id frate&pqui jam prdclio. 5 exccaserat, prooul Qiraura advevtisset, incitato cqi$p :=e hostibuS- obtulit, atque inter- ictus est. XIII.. Hoc facto prcslio, Caesar ueque jam sibi 1 legatos audien- ■ Deque conditiones aceipiendas arbitrabatur ab his, qui per do- lam atque 'insidias, pctita pace, ultro bcllum intulissent : exspec- are- vero, dum hostium copiae nugcrentur equitatusque reyertere- ur, BUmmsB dementia* 3 esse judicabat ; et, cognita Gallorum infirmi- atc, quantum jam apud eos liostes 4 uno proclio auctoritatis 6 osseut onsecuti, 6 sentiebat : quibus ad consilia capienda nihil spatii dan- urn 7 existimabat. His constitutis rebas, et consilio cum legatis et [urestore commuuicato, ne 8 quern diem pugnro 9 prjetermitteret, op- ortuniseima res aceidit, quod postridie ejus diei mane, eadem et Ii:v et siiMulatione usi Germani, frequentee, omnibus principi- aa majoriSusque natu 10 adhibitis, ad, cum in castra venerunt ; simul, ■t dicebatur, «ui purgandi causa, 11 quod contra atque 12 esset dic- lin, et ipsi petissent, 13 procliura pridie commisisseut ; simul ut, si uid 1 * possent, do induciis falleudo impetrarent. Quos sibi Csesav 'os 1 '' gwisus*nIlos retineri jussit; ipse omnes oopias castris dux it, equitatu'm'que, quod rccenti proelio perterritum esse existi- labat, agmen subsequi jussit. XtV. Acie tripliciinstituta, et celeriter VIII millium 1 itinere onfeetd, prius ad hosbfrum castra pervenit, quam, quid ageretur, 2 'ermar.i sentire possent. 3 Qui,-omnibus robus subito perterriti, e*t eleritttte adveutus nostri et discessu 1 suorum, neque consilii haben- leque 'irma carpiendi spatio da'to, perturbantur,* copiasne adver- iiostem educere, an castra defendere, an fuga salutem petere prae- t.° Quorum timor quum f'remitu et concursu significaretur, i. I'roelio, §1G3.. Kill. 1 Sibi, 5145. . Exsplctare is subject of ette. Auge- ri-nttfr, {J207. . Dementias, §158 . llottee is subject. i Auctoritatis, J1^4. sent eonsecuti, {214. ". Nihil Bpatii damlum, sc. sibi. Nc — prsetermitteret, "Not to let slip;" in apposition with consilio. '.'. Pugnae, " For fighting." 10. Nam,, J1G1. 11. Sui purgandi causa, J177, Rem. 3. 18. Contra atque, "Otherwise than," "•contrary to what;" |208. H 13. Petissent is coordinate with the im- personal esset dictum. For sub. sec §217.' 14. Quid, §150, Rem. 2. " If they could accomplish anything." 15. Oblatos, sc. esse. XIV. 1. Millium, sc. passnum. 2. Quid ageretur, £214. Z. Possent, §200, b, (2). 4. Et eeleritate et disccssu, in apposition with omnibus rebus. . r ). 1'irturb.intur, " Are in doubt." 6. Copiasne &c. — prsesturct, "Whclhcr it was belter to lead out their force*, &c." 86 . Dii BELLO GALLICO milites nostri, pristini diei perfidia incitati, in castra irruperunt. Quo loco, qui celeriter s$mx capere potuerunf, paulisper'no^trig re- stiterunt, atque inter ca'rros impedimentaque proelium cotumiserunt : at reliqua multitudo puerorum niulierumque (nam cum omnibus suis domo 7 excesserant Rhfinumque transierant) passim fugere coepit; ad quos cocsectandos Caesar equitatum misit. XV. Gerniani, post tergum clamore 1 audito, quum sups inter fici viderent, armis abjectis, signisque militaribus relictis, se ex castris ejecerunt; et, quum ad confluenteim.MosaD et Rheni pervenissent, . reliqua fuga desperata, 2 magno nuraero interfecto, reliqui se in flu- men prgecipitaverunt; atque ibi timore, las.situdiue, vi fluminis op- pressi perierunt. Nostri ad nnum omnes incolumes, 3 perpaucis vulneratis, ex tanti belli timore,, quum hostium numerus capitum CDXXX millium 4 fuissct, se in castra receperunt. Caegar his| quos in castris retinuerat, discedendi potestatem fecit: illi supplicia cru- piatusque G-allorum veriti, quorum agros vexaverant, remanere se apud eum velle dixerunt. His Casaar libertatem concessit. XVI. Germanico bello confecto, multis de causis Caesar statuit sibi Rbenum esse.transeundum : quarum ilia fuit justissima, quod, quum videret Germanos tarn facile impelli, ut in.Galliam venire^it, 1 suis quoque rebus eos timere voluit, 2 quum iutelligerent et posse et audere populi'Rornani exercitum Rhenuin transire. Accessit etiam, quod ilia pars equitatus Usipetum et Tencbtherorum, quam supra commemoravi prsedandi frumentandique causa Mosam transisse, ne- que proelio interfuisse, post fugam suorum se trans Rhenum in fines Sigambrorum receperat, seque cum iis conjunxerat. Ad quos quum Cassar nuncios uiisisset, qui postularent, 3 'eos, qui sibi Galliaeque bellum intulissent, sibi dederent,' 4 responderunt : 'Populi Romani imperium Rhenum finire : si, se invito, Germanes in Galliam trans- ire 5 non aequum existimaret, cur sui quidquam esse imperii 6 aut potestatis trans Rhenum postularet ?' ; Ubii autem, qui uni ex Trans- 7. Domo, §163. XV. 1. Clamore, i.e. of the women and children. 2. Reliqua fuga desperata, " Having despaired of any farther flight ;" — (the rest of their flight being despair- ed of). 3. Ad unum omnes incolumeSj "All safe to a man:'' a limitation of the predicate. 4. CDXXX millium limits numerus un- derstood, §132; tapitum limits milli- um, and hostium limits capitum. XVI. 1. Ut yenirent, "To come.*' 2. Suis quoque rebus eos timere voluir. •' He wished them to fear for their own condition also ;" §142. 3. Postularent, §210, a. 4. Dederent, §193, Rem. 6. 5. Germanos transire is logically de- pendent on cvquum fssc,grammatical]y its subject. 6. Sui quidquam esse imperii, gl34 — We would expect sibi, (§143,) but sui is used by a species of attraction. — Compare quid sui sit eonsilii. 7. Postularet, §2 17, Rem. 5. UliER QUART US. 87 * * ■ - lhenanis ad Cresarem liserant, amicitiam fecerant, obsides dederant, magneperc orabant, ' ut sibi aux^Jjum ferret, quod gravi- ter ab Suevis premerentur ; vol, si id t'acere occupationibus reipub- "Jicse prohiberetur, exercitum modo Rbenum transportaret : id' sibi ad auxilium ?>peim{ue reliqui tetnporis satis futuruni : tantuiu esse uomen atque opinionein ejus exercitus, Ariovisto palso, et hoc novis- simo proplio facte, etiaia ad ultimas Gcrmanorutn u&tiones, uti opin- io : i o et amicitia populi Romani tuti esse poasint. Navium. maguaui copium«id transportandum exerci'aini ruillicebantur.' .Vir. Ca^'u- 'lis do rausis, <{uas eoniaieiiMravi, Rbeiium trails- ire decrcvcrat ; sed :iavibulrtransire neque satis tutum esse arbitru- batar, nequ« suty, neqiie populi Romani digoitlitia 1 esse statuebat. Ifaque, etsi sunnua difficultas faciendi pontis proponebatur propb latitudiuoru, rapiditateui altitudinemque ffuininis, tameri id .sibi contendendum, aut alitor Don transdueendum exercitum existima- bat. Rationem pontis banc instituit, Tigna biua sesquipedalia,f paulum ab imo prseacuta, diuiensa ad altitudinem flumniis, iater- vallo pedum duorum inter se 4 juugebat. Ilmc quuni. macbinationi- bus imrnisga in Humeri defixerat, fistucisque adegerat, 5 non sublicn modo derecta ad pertendiculuin, sed prona ac fastigata, ut secun- dum naturaui flumvdis 7 procumbcrent: iis" item contraria bina, 8 ad eundem modum juncta, intervallo pedum qukdragemtm, ab inferiore parte, 9 contra impelum fluminis con versa statuebat. Hrec utr:.;, , insu] libus trabibus immit.is, quantum eorum ;,:::; utrinqUc fibulis ab extrema parte i.iebantiu :■' qui:.ms diselusis, atque in contrariam partem re- \V11. 1. Dignitatis, $l3ft. "lVvtained| pendiciilnm. "Not perpendicularly* . LO (t «.. was 'consistent with,) neither, like a j>ile " h:suor the Roman people's dignity.'';?. Secundum naturam fluminis, "Down J Sibi, 21f5. ' stream.'* bin i i squfpedalia, "Pairs' of,-b. lis item contr.iria bina (tigna)-sUt- n fool and a half square." ihe u'ebat/'He also placed pairs (of posts) posteuf each pair were two*recl aparU , opposite to these." and their length varied according" to Ll Ab inferiore parte, "On. the lower the depth of the river. The up$eft side." This limits statutbat. row sloped down stream: and the 10. Quantum eorum tignorum junctura lower, up stream. The interval he dista.bat. Tl*§ antecedent of guantum tween the two posts was just sufii ! is contained in bipedalibut. "H»w far cientto Admit the cross beams, fraoa t he ]oining*of those posts was apart,'' f/«,whichvupported the materia i.e. "Hie distance from each other at , or deepen) of the bridge. wliich the posts were joined togcth- thwa/S and supported -r." the fl ,\l Hoec— distinehantur. '« Both these ! Inter se, "From each oth«:r." » cross-beams two feet square bai i Fistocisque adegerat, •' vui bad been tot in from above, (which (i.e. driven them in with rammer^ ' two feet) wan as-inueha« the joiniog i !>on fcubliuce modo directs 1 i ei of those po^ts was distant,) were DE BELLO GALLICO vinctis, 12 tanta erat opens' firm itudo, atque ea 13 rerum natura, ut, quo 14 major vis aquas se int hoc 2 ' 1 artius illigata tenereiitur.. Ilase directa ruaterie injecta c^Kjteb^Bfcir, et loiiguriis cratibmque consterncbantur: ac tiilii'o" scents ^ubliese et 15 ad inferiorem partem fluminis oblique a^^ntur, .e(SB|>ro pafij& e subject vs,et cum cmni opere conjunct^, Tim flijnihiie _ieac'iperei™P et alite item supra pon- tera mediocri spatio, ut, si a.rborum trunci sive caves dejicienOi operis ir essent a barbaris misses, his d^mpso rib .«*» earum rerum vis minueretur, ncu ponti nocerent. XVIII. Diebus decern, quibus- materia -ccept;: erat comportari, 2 omni opere effecto, exercitus transdueitur^ Qtesar, ad utramque partem pontis firmo pra3sidio relicto, in nne$$5iganibrorum conten* (lit. Interim a compluribus civitatibus ad eum legati veniunt, qui- bus pacem atque amiciciam petentibus liberaliter respondii, obsides- que ad se adduci jubet. At Sigambri, ex eo tempore, quo pons in- stitui coeptus est, fuga comparata, bortantibus iis. quos ex Tench- tberis atque Usipetibus apud se'habebant, finibus suih 3 excesserant, suaque omnia ex'portaverant, seque in solitudinem ac silvas abdide- rant. XIX. Cffisar, pauccs dies in eorum finibus moratus, omnibus vicis redificiisque incensis, frumentisque succisis^se in lines Ubiorum recepit; atque iis auxiliuni suum pollicitus,. si ab Suevis premeren- tur, 1 base ab iis cognovit ; Suevos, posteaquam per exploratores pon- tem fieri comperissent, 2 more suo concilio hahtto, riuncids it. opmes partes dimisisse, uti de oppidis dpinigrarent, liberos, uxores puaqii'ts omnia in silvas deponerpnt, atque onirics, qui arma ferre possent,'- unusi in locum convenire-ut : hunc esse delectum medium 3 fere regi- onum earum, 4 quas Suevi obtinerent: hie Romanorum adveutum exspectare, atque ibi-decertare constituisse. Quod ubi Caesar com- perit, omuibus his rebus confectis, quarum rerum causa transducere exercitum constituerat, ut Germanis metum injiceret, ut Sigambros uleisceretur, ut Ubios obsidioue'' liberaretjfcdiebus omniuo X et VIII kept apart by pairs of clamps at the", end, one on each side (xiitHnque)." 12. Quibus diticlusis, &c. '-These being separated and braced' in opposite di- rections." 13. Ea, "Such." 14. Quo, hoc, nihilo, §168. 15. Et ad inferiorem partem fluminis. &c, "Both obliquely down stream." 16. Exciperent, §210, a. 17. Dejiciendi operis, sc. causa. XVIII. 1. Quibus, "Within which," .<~2.fi. "after:" §167, Rem. 2. 2. Ccepta erat compoi-tari. Observe that the verb ccspi is passive with *. passive infinitive as its complement. 3. Finibus suis, $163. XIX. I. Premerentur 2 1 07,' Rem. 4. 2. Comperissent, §217. .3. Medium is complement of detection esse. -i. Rcgioiium earum, §134. • 5. Obsidionc, §163. LIBEIl QUARTUS. 8'J trans Rhenutn cousump%\ .-ntis ct ad laudem et ad utilitatem pro- tectum aTbitratus, se in Walliain^kcpit, pontemque rescidit. XX. Exigua parte 3Jfl|tis n omiiis Gallia ad septeuj^Hflies in Britanniarn proficis lis 1 hostibus nostris ii tempus anni ad belluu fore arbitrabatur, dkfa isset, loofl , port ns. 1a, Cresar, etsi in bis locis, quod it, maturje sunt bieuies, taiuen <^^HpKt omnibus fere Gallicis bel- 'rata auxilia intelligebat : et, si fii'crot,- tamen magno sibi usui 3 am adisset, 4 genus bominum pcrspex- e undiquo meroatoribus, n.eque quanta esset 5 insula) magnitudo, ne- que quae aut quanta) nationes incoherent, 6 neque quern usum belli babercnt, aut quibus institutis utercntur, neque qui essent ad ma- jorum navium multitudinem 7 idone! portus, reperire" poterat. XXT. Ad biec cognoscenda, priusquam perlculum faceret, 1 ido- neuni esse arbitratus C. Volusenuni cum navi longa pra)inittit. Huie * niandat, uti, exploratirjinnibus rebus, ad se quaru primum 2 rever- tatur : ipse cum omnibus copiis in Morinos proficiscitur, quod inde erat brevissii&uS in Britauniam trausjectus. Hue naves undique ex Snitimis regionibus et quam superiorc estate ad 3 Veneticum bellum lecerat classem, jubejt convenire. Interim, consilio ejus cognito, et per niercatores perlato ad Britannos, a couipluribus ejus insula) civi- tatibus ad eum legati veniunt, qui polliceantur 4 obsides dare, atque imperio populi Rornani obteinperare. Quibus auditia, liberaliter pollicitus bortatusque, ut in ca sententia permanerent, eos domum 6 remutit; et oam bis .una Commium, qucm ipse, Atrebatibus supera- tis, regem 7 ibi constituerat, cujus ct virtutem et consilium proba- bat, et quern sibi fidelem" arbitrabatur, cujusque auctoritas in iis regionibus magni babebatur, mittit. Iluic imperat, quas possit, adeat s civitates, bortettfrque, ut .populi llomani fidera sequantur, seque celeriter eo venturuui nunciet. Volusenus, perspectis rcgi- G. Proj 'return from projkio ; saa'«issub-:XXI. 1. Faceret, §206, b. XX. 1. Bellis, gl67. i. ]>-ticertt, 3197, Rem. 4. 8. Sibi usui, §144 4. Adi'tset, $197, Rem. 4 ; §198, a. .".. l-:.«s. : t, £214. ti. I'hinn belli, 'Skill in war." 7. Ail ■ultitudinem, §142, Bern. 2. h2 Quam primum, " As soon as po.«»i ble;" §203, Rem. 1. 3. Ad, "For " 4. Polliceautur, ^2lO. b. Dare, the accusative with infinitive ia geirarall; usfed with polliceor. G. Domum, §154. 7. begem, §151, b. 8. Adeat, §193, Rem. 6. onibus, quantum ei facultatisffari potuit, 9 qui navi 10 egredi ac se barbaris committere non auderet, 11 quinto die ad Caesarem reverti- tur; quseque ibi perspexisset, renunciat. XXII. Duin in his locis Ctesar navium parandarum causa mora- tur, ex magna parte Morinorum adjourn legati venerunt, qui se de superioris temporis cousilio excusjjfeit, 1 quod homines barbari et nostra} consuetudinis- imperiti beiluift. 'populo Romano fecissent," seque ea, qua) imperasset, 4 facturos pollicerent.ur. 5 Hoc sibi satis opportune Caesar accidisse arbitratiis, quod neque post tergum ho's- tern relinquere volebat, neque bgili gerendi propter anni tempus facultatem habebat, neque has taritularum rerum occupationes 6 sibi Britanniae" anteponendas judicabat, magnum his obsidum numermn imperat. Quibus adductis, eos in fidem recepit. Navibus circiter LXXX onerariis coactis coutractisque, quot 8 satis esse ad duas trans- portandas l^giones existimabat, quidquid prasterea navium louga- rum 9 habebat, quasstori, legatis prasfectisque distribuit. Huc.acce- debant XVIII onerarias naves, quas ex eo loco ab millibus passuum VIII 10 ven to tenebantur, quo minus in eundem portum pervenire possent. 11 Has equitibus distribuit ; reliquum exercituni Q. Titu- ri'o Sabino et L. Aurunculeio Cottre legatis, in Menapios atque in eos pagos Morinorum, ab quibus ad eum legati non venerant, dedu- cendum dedit. P. Sulpicium Rufum legatum cum eo praesidio, quod satis esse arbitrabatur, portum tenere jussit. XXIII. His constitutis rebus, nactus idoneam ad navigandum tempestatem, tertia«fere vigilia solvit,-equitesque in ulteriorem por- tum progredi et naves conscendere et se sequi jussit : a quibus quum id paulo tardius esset administratum,'ipse bora diei circiter quarta cum primis navibus Britanniani attigit, atquo ibi in omnibus colli- bus expositas hostium oopias armatas 1 conspexit. Cujus loci base '■>. Quantum ei fac tatis daripoiuit,"A* far as an opportunity could be given;" an adverbial relative fcentence, limit- ing perspectis. 10. Navi, §163. 11. Auderet, $210, a. 'Because he did not dare." XXII. ,1. Excusarent, ^210, a. 2. Consuetudinis, $135, a. 3. Fecistent. $190. 4. Ea quoe imperasset, " Whatever he should order." 5. PollioerentiiT is coordinate with ex- cusarent : "And to promise, &c." 6. Tantularum rerum occupationes, "Employment in such slight matters." 7. Sibi, $145; Britannise, $172. ft. Quot, •■Which number ;' : subject _of * ogee. 9.; Navium longarum, $134. "Whatever ■-■ ships of war he had besides." 10. Ab millibus passuum octo, "Eight miles off;" (away by eight miles ) — Abl. of difference. 11. Quo minus possent, ,v Were prevent- ed by the wind from being able,&c." Literally, " Were held by the wind that they might be the less able,&c." • $193, Rem 5. XXIII. 1. Expositas hostium copias armatas, " The forces of the enemy drawn up under arms." UUJJJft QUAKTUS. ' , 91 erat natura ; adeo nnmtibus august i.vj mare euntinebatur, uti ex loeis superioribus in litus teluiu adjiei posset. Ilunc ad egrediendum nequaquam idoneuur ai bitratus locuiu, dum reliquro naves eo con- venient, 4 ad horaiu nonam in aucoris exspeetavit. Interim lepatis tribunisque militum eonvoeartis, ei u t it nai- §J59, Rem. 6. row ?pace between the water and the ~. Navibus. §103. cliffs. V'iS. Nisi in alio. '-Except in deep water.' :;. [doneom, |1*1, h :. Militibut^Uo. 4. Convenirent, §207. ■ >. Loeis, gl66. ">. Cognossct, -relief, §214. r, Impeditjf roanibus, §186 ft, It rei militaris ratio postularent,"As 7. Opprestis ((185, 2, a, )■ agrees with the law of military affairs demanded.'' mttitibut. The nntecedent of ut is omnes rex ad- 8. Desilienduin. 4o., §178. mintttrarentur l'ostulareiit, $210, C. 9. Membris, (lfll. 7. L't qua, " Since they," i.e. niariti- ID. Generis, (135, a. nmres. 11. Alooritote, {,159, Rm. 6 tf, Vdministrarentur. §103, Rem 6 — "That all orders (things) should be XXV. 1. Barbaris, JH.', Rrm. 3. executed by them at bis commaiid >, Ad usum expeditior, " Freer for and at the precite time." use. 3. Paulum, §143. DE BELLO GALLICO husto> propelli ac submaveri jussit : quse res magno usui 4 nostris 5 lu'iL. Nam et uavium figura et reinorum motu et inusi.tato genere tormentorum permoti barbaric constiterunt, ac paulum 3 modo pedein rctulerunt. Atque nostris militibus cunetantibus, maxime,propter ;.i'itu'linem maris, qui decicuSQ legionis aquilaru ferebat, contestatus . ul ea res legioni feliciter eveniret : " Desilite," inquit, "com- Li.iiiitoiics, nisi vultis aquilam bostibus^prodere : G ego certe meum reipublicai atque imperatori ofiicium prrcstitero." 7 Hoc quum mag- na* voce dixisset, ex navi se projecit, atque in bostes aquilam ferre ccopit. Turn nostri, eohortati inter se, ne tanturn dedecus ;.dmi.tte- retur, universi ex navi desiluerunt : bos item alii ex proximis uavi- uum conspexissent, subseouti hostibus appropinquarunt. XXVI." Puguatuui est ab utrisque acriter ; nostr.i tamen, quod ueque ordines servare, ueque firmifcer insistere, neque signa subse- qui pi.terant. atque alius alia ex navi, 1 quibuscumque signis occur- rerafc, se aggregabat,- magno opere perturbabantur. Hostes vero, r.otis omnibus vadis, ubi ex litore aliquos singulares ex navi egre- dientes conspexerant, incitatis equis impeditos adoriebantur : plures paucos circumsistebant ■: alii ab latere aperto in universos tela con- jiciebaut. Qaod quum auimadvertisset Csesar, scapbas longarum. navium, item speculatoria navigia militibus compleri jussit, et quog labor'antes conspexerat, iis subsidia submittebat. Nostri simul 3 in arido constiterunt, suis omnibus consecutis, in bostes Lmpetuni fece- runt, atque eos in fugam dederunt ; neque longius prosequi potue- runt, quod equites cursum tenere atque insufam capere non potue- rant. Hoc unum ad pristinam fortunam Cgesari defuit. 4 XXVII. Hostes prcelio superati, simul atque 1 se exfuga reeepe- runt, statiru ad Gasareni legates de pace niiserunt : 'O.bsides datu- ros, quajque imperasset, 2 sese facturos' polliciti sunt. Una cum his legatis Commius Atrebas venit, quern 3 supra "denionstraverani a Cae sare in Britanniam proemissuui. ' Hunc illi 4 e navi egressum, quum ad eos oratoris modo imperator'is 5 inandata pei ferret, comprchende- 4. Usui, §144. f>. Nostris limits usui; #142. G. Auuilam hostibus pro.dere. It was regarded by the lloniaus the greatest disgrace for a legion to lose its stan- 'dards. 7. Prsestitero, " I shall have pcrlorm- ed :" (i.e. if you allow the eagle to fall into the enemy's hands). XXVI. 1. Alius alia ex navi, " One from one ship, another from anoth- er." 2. Quibuscumque signis,&c, "Attached himself to whatever standards he had met with." 3. Simul, "As soon as." 4. Ad pristinam fortunam C»sari de- fuit, " Was wanting to Caesar's pre- vious good fortune:" — (was wanting to Cseear to his former good fortune.) XXVII. 1. Simul atque, "Assoonas." 2: Quteimperas8et, l, Whatever he should order." 3. Quern is subject of prcemissum (esse) . 4. Illi, i.e. Britanni: 5. Imperatoris, i.e. Coesar. # ■ W ^ L1RKK QUARTUS 93 rant, at(|iie in vincuia o<>n ! Mm,' proelib facto, remiseruut. et in petenda pace ejus rei Uulpam hi multitudinem coutulevunt, et propter imprudentiam ut ignnsceretur^ petiverunt. Cirsar qucstus quod, quum ultro in contifigntem h icem ab se petift- Bent, bellnm sine causa ia^ttlissent^igno.^ceve imprudenti®* 5 dixit, cbsidesque iuaperavit : (ftrbrom illi tatim dederunt, partem, ex Iongiuquioribus ! us sese daturcsdixe- runt. Inter efcsuos remigrare runt, principesqtie undi- que ponvenirelet se civitat , aendare cocperunt. XXVIII. His rubu.s paeeoonfirmata, post diem quartum, quam 1 est in Britanoiaui ventum, naves XV ill, de quibus supra demon- stratum e>t,qtia3 equitea sustuleraut, ex supe/iore pprtu leni vento- solveruut. Quee quum appropinqirarent Britannia et ex castris viderentur, tap_ta teuipestas buI , ut nulla earum cursum tenere posset, scd alioe eodem, undo erant proi'ectee, referrentur, alias ad inferiorcm partem insulse, qua est propius solis "occasum, 3 niagno sui cum periculo* dejicerentur : qua; tamen, 8 ancoris jactis, quum fluctibus complcrentur/' neCefsa'rto adversa nocte" in ahum proveet;o utinentcm petjerunt XXIX. Ej«m nocte aecidit, ut ecset luna plena ; qui dies mari- timos asstus maxi;.".- in 0i !;:•: CELLO GALLIC ■ '*'■ t- et, quod omuibus lonstabat, hiemare in Gallia oportere, i'rumentum his in locis in hicinenAprovisum non orat. * XXX. Quibus rebus eognitis, principes Britannire, qui po3t proc- laim factum 1 ad ea, quae juaserat Csesar,facienda convenerant, inter se collocuti, quum equites ct naves et fruruentuni Romanis de^sse intelligerent, et panckatr^i m'ilituw ex castrorum exiguitate coguos- ■ nt, qufce line erant etiam 2 angustiora, quod sine impediment^ < giones transportaverat, optimum factu es.»e duxerunt, 3 re- bellione facta, frumento 4 commeatuque nostros probibere et rem iii hieinem producere, quod, iia superatis aut reditu 4 interclusis, nenii- ne» postea belli inferajudi causa in Britanniam transiturum oon- fidebant. • XXXI. Itaque, rfirsus conjuratione facta, paulatim ex castris discedere ac suos clam ex agris deducere coeperunt. At Csesar, etsi nondum eorum consilia cognoverat, tanicn et ex eventu navium sua- rum, et ex eo, quod obsides dare intermiserant, fore id, quod acci- dit, suspicabatur. Itaque ad oranes casus sufesidia comparabat : namtt frumentum ex agris quotidie in castra conferebat, et quas gravissime afflictee erant naves, earum«materia atque sere ad reliquas reftciendas utebatur, et qua? 1 ad eas res erant usui, 2 ex continenti comportari jubebat. Itaque, quum id summo studio a militibus ad- ministraretur, duodecim navibus amissis, reliquis 3 ut navigari com- ♦ mode posset, 4 efiecit- XXXII. Dum ea geruntur, legione ex consuetudine una fru- mentasturu missa, quae jappellabatur septima, neque ulla ad id tem- pus belli suspicioue intorposita, quum pars hominum in agris re- maiieret, pars etiaiu>in castra ventitaret, ii, qui pro portis castrorum in statione erant, Cassari renuneiaruut pulverem inajorem, quam consuetudo ferret, 1 in ea.parte videri, quam in partem legio iter fecisset. Cresar, id quod erat,- suspioatus aliquid novi a barbaris initum eonsilii, 3 cohortes, qusc in stationibus erant, secum in earn, partem proficisci, duas ex reliquis in, stationem succedere, reliquas armari 4 et confosl.iin sese subse'qui jussit. Quum paulo longius a bJ( '.' . 2. Usui" §144. 3. Reliquis, ".In, or by means of, the rest," . . . 4. posset is impersonal. XXXII. 1. Quain consul lido ferre', — "Than usual;" §217- 1. Id quod erat, "Which was the fact;" — in apposition with the noun-sei- tenoe following. 8. Cousilii, £134, Rem.-l. 1. Armnri, "To arm themselves." > •j. In lr.emem, ••Forth" winter." XXX. 1. Factum, gl8tf,:j, c. •J Btiam anguutiora, 'jEven narrower than asual." '". Optimum facta es-e rluxeriint, — "Thought that it was best;" literally, "be i i" be done," §179. b. •1. Fr#imenio, §163. XXXI. 1. Quae, ku ,' "Whatever was useful for t hese things." m \A\:VAi QUARTCS. «* castris proces.sisset, suos^aWio.-ibus pre'uii atque.a?gre sustinere et conferta legio'ne ex onu -tibus tela conjici atiinium advertit. Nam quod, ornni ex rcliijuis partibus aemesso frumento, para una erat reliqua, suspicati hosfes hue nostros esse venturos, rioetu in Bllyia delituerant: turn dispersos, depositis armis, in mqjendo oecu- patos subito adorti, paucis irrterfectis, retiquos ineertis ordiuibus' 1 perturbaverant : simul equitatu atque essedis eireuindederant. XXXIII. Genus hoc est ex essedis pui;n;v : prime per omnos partes perequitant, ct tela conjiciunt, atq-jfe ipse terrore equorum et strepitu rotarum ordines plerumque pertjirbant ; et quum se inter equiturn turmas insinuaverint. 1 ex essedis desiliuut, etpedibus prcc- liantur. Aurig;i> interim paulatim ex prcello execdunt, atque ita currus colloeant, ut, li illi- a multitudine hostium preniantur, ex- peditum ad suos reeeptum habeant. Ita mobilitatem equiturn, stabilitatem pedituni in prcoliia prsestanb, ao tantum usu qnotidiano et exercitatione efficiunt, uti in declivi a>*. praecipiti loco incitatos* equos sustinere 3 ct brevi J moderari ac flectere, et per tenionem per- currere et in jugo insistere et hide se in eurrus citissimc recipere oonsuerint. XXXIV. Quibua rebus, 1 pcrturbatis nostris novitate pugnse, tempore oppor^uniesimo Cecsar auxilium tulit : namquc ejus adventu hostes constitcrunt, nostri se ex timore- rcceperunt. Quo faclo, ad lacessendum et ad committendum pru'linm alicnum 2 esse tempus ar- bitrates, suo se'loco 3 continuit, et hrevi tempore intermisso, in cas- tra legiones reduxit. Dum brcc geruntur, nostris omnibus occupa- tisj qui erant in agris reliqui, discesserunt. Secutrc Mint eontinuos complures dies tempestates, qurc 4 ct nostros in castris continefent, et hostem a pugna prohiberent Interim barbari nuncios in oitines partes dimiserunt, paucitatemque nostrorum milituni suis* prredica- verunt, et quanta prreda; facienda; atque in perpetuum sui liber m- di 6 faeultas daretur/' si Romanos castris expulissent," demonstravc- runt. His rebus celeriter magna multitudine peditatus cquitatus- que coacta, ad castra venerurft. XXX1Y. '. tjuibus, rebus. " To thes;- things," if "tn « .ur men in this con- dition ;" — remote object 0,1 lulil. 2. Aliecum, "Unfavorable." 3 Loco, ; •J. Illi, Li. the soldiers who ride in (ho,4. Quas contfberent, "Hush as to kei ; . chariots. §210. 3. Uti— sustinere consuerint, Thai •">. 3ai liberandi, £177. Rem. 3. even on steep and rupped ground 6 Daretar, 1214 they are in the habit of checking 7. Si expulissent, "If they should their horses when at full speed." " 8198, a. 4. Hrevi, ur. tempore or tpaiio; "Quick- ly," or "within a short space." 5. Incertit ordinibus expresses the cause of the confusion ; §186, Rem. J. XXXI IT. 1. Insinuaverint, £210. Ran. 3 06 ' DE DELLO G.U.UC;). XXV. r :;"- t. etsi idem, quod supefforibus diebus acciderat, {ovc v ent ftostes pulsi', eeferitate periculum effuge- ; tanmn :; • • us equites circiter trigiuta, quos Commius Atrebiis, Ae q*io ante dictum est, seoum trftisportaverat, legiones in acts pro ria contjfituik Comm&so proelio, diutius nostrorum milituin is ferre non potueimnt, ac terga verterunt. Quos tan to spatio 1 sccati, quantum' 2 cursu et viribus cfficere potuerunt, complures ex iis ocoiderunt ; dcinde, omnibus 3 longe lateque afBictis incenaisque, Be in castra reeeperunt. . XXXVI. Eodom die legati, ab hostibus missi ad Cssarem de pace, sen runt. His Caesar numeriim obsiduni, quern antea impe- raverat, dupiicavit, eosque in continenteni adduci jussit, quod, pro- pi aqua die oequinoctii, iufirmis navibus', hie mi navigationeni subjici- endum nou e^istirnabai . Ipse, idoneam tempestatem nactus, paulo 1 post inediam noeteiu naves solvit, quae o nines incolumes ad continen- tem pervenerunt ; sed ex bis onerariae duae eosdem, quos reliquao, portus capertr nou potuerunt, et paulo iufra delataa suut. XXXVII. Quibu.s ex navibus quum essent ezpositi milites cir- citer CCC, atque iri.*castra eoutenderent, Morini, quos Caesar, n Britanniam profiots'cens, pacatos . . reliquerat, spe praedae .adducti, primo non ita magno 1 riorum numero circumste'terunt, ac, si sese interne: nollent, arma ponere, jusseruut. Quum illi orbe facto sese dei'enderent, oeleriter ad clamorem hominum 2 circiter millia VI oon- veneuunt. Qu;i re nuueiata, Caasar onmem ex castris equitatum suis auxilio"' ntisit. Interim nostri milites impetum bos'iuui sustinue- runt, atque amplius boris quatuor fortissime pugnaverunt, et, paucis vulaeribus acceptis, complures ex iis occiderunt. Postea vero quam equitatus* noster in conspectum venit, bostes abjectis armis terga verteruut, magnusque eorum numerus est occisus. XXXVIII. Caasar postero die T. Labienum legatuni cum iis mibus, quas.ex Britannia reduxerat, in Morinos, qui rebeliiouem fecerant, misit. Qui quum propter siccitates paludum, quo se re- c-iperent, 1 non haberent, quo perfugio 2 superiore anno fuerant usi, onines fere in potestatem Labieni'yenerunt. At Q. Titurius et L. Cotta, legati, qui in Menapiorum fines legioncs duxerant, omnibus XXXV. 1. Tanto spatio, §153. iXXXVU. 1. Non ita magno, "Not so 'I. Quantum, "As." The antecedent is large (as it. iniglit have been)." tanto spatw. 8. Omnibus, "Every thing." XXXVI. 1. Paulo, §108. 2. Capere, "To reach." t. Hominum limits millia, 3. Auxilio, $H4. XXXVIII. 1. Quo si- reciperent, "(A place) to retreat to:" §210, a. 2. Quo perfugio. i.e. the marbhes. R QUINTDS. eorutn agris fastali lefts incensis, quod Menapii se omnes in dc^isisSitiias sllvas abdiderant, se ad Ctcsarerh receperunt. Caosardn Belgis omnium legionum bib^erna constituit. Eo dux omnino civitates ex Britannia pbsides mj?erunt, reliqmv n-gfexevunt. His rebus gestis, ex litefia Csesaris 9 !qierum XX sup- [uicatio a senajtu decretn BELLO GALLICO LIBEIi V. I. Lucio Domitio, Appio Claudio consulibus, disoedens ab hibernis I'jesar in Italiam, ut quotannis facere consuerat, legatis - legionibus prnsfecerat, uti, quam pluriraas possent, 1 -dificandas, veteresque rcficienda? curarent. 2 Earum lum formamque demonstrat. Ad eeleritatem onerandi subduc- esque 3 paulo fae.it hmniliorcs, 4 quam quibmi^in nostro mari uti mevimr.s; atquc id 1 ' eo magi -.roprtr crebras conamuta- ea aMtunta^binus magnos il>i fluetus fieri cognoverat : ad onera I multitudinem jumentornm transportaridam paulo latiores, T uam quibus in reliquis utimur maribus. Has omnefi :ictuarias s tnperat fieri, quam ad rem multum liumilitaH adjuvat. Ea., quae -unfc usui 9 ad armaudas naves, ex' Hispania appoftari jubet. Ipse, onventibus Gallia^ citerioris pcractis, in Tllyricum proficiscitur, Pi tstis fi*5timaui partem provinciae- incursionibus vastari udiebat. Eo quum cmtatibue milites imperat, certum- ue in locum conveninj jubet Qua re nunciata, Piruslre legatos ad vm mittunt, qui doeeattlj 10 ' uibil < urum rcrurn publieo factum con- ; !i . - paratos esse ' demonstrant c omnibus rationibus de in- uriis satisfacerc ' Accepta oratione corum, Ca;sar obsides imperat, d certam diem adduci jubet : nisi ita feceriut, 11 sese bcllo S. Ex liter-- Casaris, " In consequence, of Cesar's despatches." N O T K S . Quam plarimaa post>eat, {203, 1 4. Humiiiores, $101, b. # 1. 5. Quibus, "Those whirh " fes tcdificandas, &c .curarcni. 6. Id, .*c. facit. "To have ship-? built, 7. Latior«B. te. Tacit. {161, b. S. Kubdiictione-*, "Drawing up on land 8. Actuarial* limits fieri. The anriont? draw up their Vessels 9. Usui, {111. on land when they were not usingjl" Doeeanl, |2l0, ». '•hem, and surrounded them, if n> - •-- 1 1. Focorint, §198, a. . with fortifications. I « DE BELLO GALLICO «ivitatem persecuturum demonstrat. Ilia ad diem adductis, ut im- peraverat, arbitros inter etvit^tes dat'J qui litem sostimeut, poonam- que constituant. IT. His confectis rebus, convontibusque peractis, in citerioreia GalUam revert itur, atque iude ad exercitum'proficiscitur. Eo quum venisset, circuitis omnibus hibernis, singulari militum studio, in ■uinma omnium rerurn inopia, circiter DC ejus generic, cujus 1 supra demonstravimus, naves et longas 2 XXVIII in venit instructas, neque multum abesse ab eo, 3 quin paucis diebus deduci 'possent. Collau- datis militibus, atque iis, qui negotio praefuerant, quid fieri velit, 4 «stendit, atque omnes ad portum Itium eon venire jubet,- quo ex portu coramodissimum in Britanni im.transmissutn esse cognoverat, •irciter millium passuum 5 XXX a coutinenti. Huic rei 6 quod satis •esse visum est militum, 7 reliquit : ipse cum legionibus expeditis IV, ti equitibus DCCC in fines Trevirorum profieiscitur, quod hi neque *d concilia veniebaut, neque imperio parebant, Germanosquc Trans* rhenanos sollicitare dicebantur. III. Haac civitas longe plurimum 1 totius Galliae equitatu' 2 valet,, maguasque habet copias peditum, Rhenumque, ut supra, dembnstra- vimus, tangit. In ea civitate duo de priucipatu inter se con'tende- bant, Indutiomarus et Cingetorix: ex quibus alter, simul atque de Caesaris legionumque adventu cognitum est, ad cum venit ; se suos- que omnes in ofticio futures, neque ab amicitia Populi Romani de- .fecturos confirmavit, quaeque 3 in Treviris gererentur, ostendit. At Indutiomarus equitatum peditaturaque cogere, iisque qui per aetatem in armis esse non poterant, in Silvam Arduennam abditis, quae ingenti magnitudine 4 per medios fines Trevirorum a flumine Rheno ad ici-' tium Remorum pertinet, bellum parare i stituit. Sed postea quam nonnulli principes ex ea civitate, et familiaritate Cingetorigis ad- ducti, et adventu nostri exercitus perterriti, ad Caesarem venerunt, «t de suis privatiui rebus ab eo petere coeperunt, quoniam oivitati 8 consulere non possent, 6 Indutiomarus veritus, neab omnibus desere- retur, 7 legatos ad Caesarem mittifc ; ' Sese idcirco ab suis discedere, II. 1. Cujus, §129, Rem. 3. 2. Longas, *c. naves. 3. Neque multum abesse- ab eo, &c . "And that they were far from being ready to launch in a few days ;" — "that they were not far off from this, but that in a few days they might be launched." 4. Velit. §214. $. Millium pastuum limits transmissum, §132. 6. Huic rei may limit reliquit, §144, or talis. 7. Militum, §134, limits the relative noun-sentence quod sat it ease visum e»L III. 1. Plurimum, {150, Rem. Z. 2. Equitatu, §161. 3. Quaeque, "And what." Gererenlmr.. #414. 4. Iugenti magnitudine, $164. 5. Civitati, §142. tt. Pos.-eut, §190. 7. Deaereretur, §1W, Rem. 2, (b). ..ItfER QUINTUS. 9» »tque :id eurn venire nnluisse, nuo 8 faoiliua ciyitatem in officio con- tincret, ne omnia no'bilitatis aiscessu plebs propter imprudentiain laberetur. Itaque esse eivitatetnv in sua potestate, seque, si Cscsar pennitteret, ad cum in castra venturum, ct Buas eivitatisque for- tunas ejus fidei permist-urnin.' IV. Csesir, etsi ihtelligebat, qua de causa ea dicerentur, 1 qute- que cum res ab iustituto consilio deterrcret. 1 tatnen. nc testatem iu Trcviri.s eonsumere cogeriwr, omnibus ad ISritannicuni bellum re- bus comparatia, Irjdutiomaruro ad se cum ducentia obsidibna venir« jussif. His adductis, in iis filio propinquisque ejus omnibus, quoa nominatim evi caverat, cotisola'tus Indutiomarum bortatusque est, uti iu officio permaueret: u i kilo 2 t amen sccius principibus Treviro- rum ad se convocatis, bos singillatim Cingetorigi couciliavit: quod quutn "• merito ejus ab *e fieri intflligebat, turn ruagni interesse 4 ar- bitrabatur, ejus auctoritatcm inter suns qua in plurimum 5 valere, CUJus tarn cgregiam in se Yoluntatem perspexisset. Id factum gravi- ter tulit Indutiomarus, suatn gratiam inter suos minui ; et, qui jam ante inimico iu nosanimo 6 fuisset., 7 multo gravius boc dolore exaisit Y. His rebus constitutis, Caisar ad portum Itium cum legioni- bus pervenit. Ibi cognoscit XL naves, quffi in Meldis factte erant, teuipestate rejoctas cursum tenQrenKm potuisse, atque eodem, unde 1 , eraut profectte, revertisse : reliquas paratas ad navigandum, atqu» y omnibus rebus instructas invenit. Eodem totius Gallia? equitatm convenit, numero miilium quatuor, 2 priucipesque omnibus ex .civi- taiibus : ex q tubus perpaucos, quorum in se fidem perspexerat, re- linqiu'ie in Gallu, reliquos obsidum loco secum ducere decreverat ; quod, quum ipse abesset, mofum Gallire verebatur. VI. Erat una cum ceteris Dumnorix j^Cduus, de quo ab nobis antea dictum est. Hunc secum babere in priruis eonstituerat,quod eum cupiduiii 1 rerum uovarum, cupidum imperii, magni animi,^ magna? inter Gallos auctoritatis cognoverat. Accedebat buc, quod jam in concilio /Eduorum Duinnorix dixerat ' sibi a Cacsare regnum •iritalis deferri :' quod dictum 3 ^Edui graviter ferebant, iteque re- •USandl aut deprecandi causa legat»s r ad C;t'sarem mittere audebaut. S Quo, J193, Rem. 3. 'I. Inimico anim<>, $164, Rem. 1. 7 Fuissfc*, J(*il0, ». IV. 1 Dioerentnr, §214. 3. Nihilo, | '. Quod — lien, "1 hat t )i i h wm '»i import&ace," \ 137. A. Quain I'lurimum fal-i c, "Br as^re.it ! VI 1. Eum cupidlta, «< ctae. up ssibie;" ('-aTuil a« much m pot- 12. Magni iir.inii, jl82, Rem. 1. tible ' ) {160. Rem. 3. ' '3 Quod dictum. "Which kaying.' V. 1. Unde. J129, Rtm. 10. 1^. Nnnuro iiiilliuiti qutttu r, "Of four ill ■ u-iind in number ;" i'.« numbering four thousand, jjltil, 100 >UE lUXLO GALLH") Id factum ex suit hoepvtibus Caesar cognoverat. Ille oninibas prime precibus petcrc couteudit, ut in G.il/ia relinqueretur ; parti in, quod insuetus navigandi* mare tlmeret, 5 partim, quod religion;' diceret 6 impediri. Posteaquam id obstinate sibi negjp-i vidit, oujoi spe impetrandi adempta, torincipes Gallia sollicitare, sevocare sin- gulo3 hortarique ccepit, uti in contineoti remanpreufc; metn Tern- tare, *non sine causa fieri', 7 ut Gallia onini nqbilitate spoliaretur : id esse consilium Csesaris, ut, quos in conspKcfaGallite interficere vcreretur, hos omncs in Britanniam transductos necaret:' fidem reliquis interponere, jusjurandum poscerc, ut, qucd esse ex usu Gal- lia? intellexi&seut, 8 communi consilio administrarent.. Haec a codit pluribus ad Csesarem dtpferebantur. VII. Qua re cognita, Caesar, quod tautum ciyitati JSduoe digni- tatis tribuerat, coerceudum atque deterrendum, quibuscumqjue rebus posset, Dumuorigem statuebat, quod long"ius ejus 1 amentiam progredi videbat, prospiciendum, 1 ne quid sibi ae reipublicro nocere posSet.* Itacjue dies circit~*r XXV in eo loco commoratus, quod Corus ve'ntus havigaticnem imped iebat, qui magnam partem omnis temporis 3 in his locis flare consuevit, dabat operant, ut in oflicio Dumnovigem contincret, nihilo 4 tamen secius omnia ejus consilia cognosceret -J' tandem, idoneam tempestatem ntfetus, milites equitesqne comscen- dere in naves jubet. At, omnium impeditis animis, Xfamnorix cum equitibus ^duorum a castris, ihsciente Cajsare, domum discedere coepit. Qua re nunciata, Ca&sar, intermissa profectiooe, atque omni- bus rebus postpositis, tiaagnam partem equitatus ad e.uni insequeq- dum° mittit, retrahique 7 imperat : si vim faciat, neque parent, iu.te.r- fici jubet : nihil huno, se absente, pro sano facturum arbitratus, (jui pra3sentis imperium neglexisset. 8 Ille enim 9 revocatus resistere ac re manu defendcre suorumque fidem imploraro eoepit, saepe elami- tans ' liberum se, liberccque civitatis 10 esse.'. Illi, ut erat impera- 4. Navigandi. §135. n.. mjury to' himself (Cfesar) and the re- 5. Timeret §190. public." Quid, § 160. Rem. 3. G. Dieerct. §190, Rem. 1. 3. Mngpam partem omnia temporis, Non -ine causa fieri, '.* That it^nW "Most of the time."" A Nihilo, §1(38. Nihil" tamen seciUgis a very strong expression : " Ya not' a whit the lc-s." Cognosceret is coordinate with ron- ii'it wiihout a purpose:" — ("tria-tit did not happen w.thout cau>e.' ! ) .' fi. Quud — inte'lexissent, "Whatever they fhould ascertain to.be advanta- geous to Gaul." The completion of | fineret. the action is here referred to. .6 Insequendum, §177. 7. Retrain, tc. euui».» e Duinnorix'. VII. 1. Prospiciendum {essr) depends 8. Neglexis$et §21.0,C. on statuebat understood "That it 9. Enim introduces the proof that Cfle- must be seen to."- sar was uot mistaken in nis estimate 2. Ne quid— posset, "That ho should of Dumnorix. 'not have jt in his power to do any 10. Liberie civitatis, sc. civem, §133. .■ J,II5i:ii QUIST0S. 101 turn, circuinsiatunt bomiueru, atque intefrficiunt ; ni iEdui equitea ad CfBsareta fcmnes revcrtuntur. VIII. His rebus gestis, Labieno in continentc cum tribus legi- dhibus et eqiMtum millibus duobus relicto, ut portus tueretur, et rem frum tq 'rt'ly divided on liuif It-it behind, the other car lo Uritain. t. < <•!. mil. is iiav.lni", •• With t!' the i.l Navibua, \\AL t in, "Although." I •». Pricsidiu, $1 U. 1% • r >. Sui commodi. rr. o pliut ocrinyen fa La explanatory of ''funesque subsistereut, 3 n^que nautae. gubernatoresque vim pati tempestatis posscnt : itaque ex eo concursu navium magnum esse'ineommodum acceptum.' XI. His rebus cognitis, Caesar legiones equitatumque revocari atque jtinere desistere jubet : ipse ad Baves revertitur : eadem fere, quae ex nunciis literisque cognoverat, coram perspicit, sic ut, amis- sis cireiter XL navibus, reliqua: tamen refici posse maguo negotio viderentur. 1 Itaque ex legionibus fabros delegit, et ex contineuti alios arcessiri jubet ; Labieno scribit, ut, quam plurimas posset, 2 iis legionibus, 3 quae sunt 4 apud eum, naves instituat. Ipse, etsi res erat multa; operse ac laboris, tamen commodissimum 'esse statuit, omnes naves subduci et cum castris una munitione conjungi; In bis rebus cireiter dies decern consumit, ne nocturnis quideni tem- poribus ad, laborem militum intermissis. 5 Subductis navibus, cas- trisque egregie munitis, easdem copias, quasanfe, praesidio 8 navibus reliquit: ipse eodetn, unde redierat, proficiscitur. Eo quum venis- set, maiores jam undique in euiu locum copias Britannorum convene- raut, sunima imperii bellique adrninistrandi* cominuni consilio per missa Cassivellauno, cujus fines a maritimis civitatibus fluinen divi- dit, quod 8 'appellator Tamesis, a mari cireiter millia passuum LXXX. Huic superiore tempore cum reliquis civitatibus coutinentia bella f>. Eos fugientft is object of prosequi. structiens which is very rare in Cse- C Mumtioni, §144. Bar : potsei being past subjunctive, — the regular form of oblique dis- X. 1 AliquantbDB.' §168. course alter an historical t^nse — . 4 2. Ntinciarent, $210. . ?,. tMibsisterent, §190. XI 1. ll^liquse tamen viderentur, "Yet the rest%eemed capable of being re- j.aiifd with great bibor." The ante- cedent of tamen is implied in a?nissis navibus, §185, 1. ■~A. Quam plurimas posset, $203: §217. .3 lis legionibus. ablative of means. 4. Sunt, — a bleuding of diffeient con- while sunt takes the form of direct discourse. 5. Ad laborem militum intermissis, 'Intervening to the labor of the sol- diers;" i e. the soldiers working d eju.-, exigua ■• ■ : :vre utuntur iraportato* Materia cujusque gem ' ,4. ia, est praetor t'aguui atque abie- rein. Leporcin ct gab am rem gustare fas lion putant ; haec. tamen a hint, animi voluptatisquc eausa '•' Loca sunt temperatio-ra <|uam in Gallia, rstnissioribus frigoribus 4 XIII Insula nitura triquetra, oujus unum latus est contra Gral- liam. Ilujus lateris alter angulus, qui est ad Cantium, quo fere omnes i \ Gallia naves appelluntur, ad orientem solem ; inferior ad meridiem spectat. Hoc latus tenet cifciter millia passuum D. Al- teruui vergit ad ffispaniam atquo occiuentem solem, qua ex parte est Hibernia, dimidip 1 minor, ut aestimatur, quaui Britannia; Bed pari spatio 2 trausmispus atque cj Gallia est in Britanniam. Io hoc medio cursu est iusiAu, quae appellatur Mona ; complures practerca minores objectai insula existimantur ; d« quibus insulis nonnulli soripseruwt, dies continuo^ 3 XXX sub bruma esse noetem. Nos nihil de eo perddntationibus reperiebamus, nidi certis ex aqua men- -uri> 4 breviores esse quatn in contincnte noctes videbanius. Ilujus - longitudo lateris, ut feet illoruni opinio/' DCC Baillium. Ter- tium est contra septemtriones, cui parti nulla est objecta terra ; *ed by in wi hi- n rcci Ii- neminit \1I. 1. Quos — dicunt, "Who. .they (radii on tells were boru in tb« land itself." Proditum % ( ettt | I I personal ; " that it has been liauded down by recol i c I pot bj records ibus ciYitaturn—nominibus 3. I inn c,\ itituni 4. mi voluptatisquc causa, " For the sake of fancy and amasemenl " I. l.va)i--ioTiUa.s frigoribus, 1. ■>))] . Dimtdio, gli limit - t r oder- I "The crossing (Irom ftritain ind) is a crowing oi the i- Irom Gaul »<> Britain ;" i, e. it ia the same distance limn Britain t<> Ireland as from Gam m Britain; centinuos, | ' Certis ex aqua tuensuris, l, Bj accu- rate water neasarements" riiese were made by m or hour fi\n<~ tilled wiih --aier. I't lei t Si opinii i um, ic. lon^i :que missis subsidio* 2 cobortibus a Cifsare, atijiic bis primis legionum duarum, quum hse, perexiguo intermisso ioei »|iatio iuter se, constitisseut, novo getiere puguas perterritie nostris, per medios audaoissime perruperunt, seque iude incolumes receperunt. Eo die Q. Laberius Durus, tribuiius militum, iuter- ficiiur. Illi, pluribus immissis cobortibus, repelluntur. XV [. Toto boc in genere pugtise, quum 1 sub oculis omnium ae pro castris dimicaretur, intellectual est nostros propter gravitatem aniioruni, quod neque insequi cedentes possent,? neque ab siguis dis- eedere auderent, minus aptos esse ad bujus generis hostem ; .equites autem magno cum periculo proclio dimicare, propterea quod illi eti.itn cuusulto plerumque cederent, et, quum paulum ab legiouibus aostroa removissent, ex essedis desilireut, et pedibus 3 dispari prcelio cou'tenderent. Eijuestris autem proelii ratio et cedentibus et inse- 7. Huic, gl43. Miilia is subject of <. \ entum millium, ac. insula; §132. XIV 1. Interiores plerique. "Most oi those wild live in i tie interior." i Ilo-, "ty tins means." S, 1! rridiore adspecta, gl64, Rem. 1 bo moo cupdlv- prumuso, and omm p Tie rasa. 4. Quo, "To whose house." XV. 1. Ut, "So that." 2 Subsiiio, J144. XVI. 1. Q.nim, "Since." I. Pussent. §190 . J PttLbus, §106. jBr V r.U>KK QUIN'TUS. J^ 10.1 quentibus 4 par atque! idem periculuni inn ^ccodebat liuo, ut nunquam cniitVrti, ed r;>.;;i nn.'inisque iirtervallis probliarenitur, stationesque di : •roni. atque alios alii deincc] i . ipe- • rent,.integriaue m a 1 pabu ; dvolaven flic, uti abxsignis'ief istere Nostri, acriter in eos iir.jictu fa< j i lecerunt, qu aubsidio 3 ■• infisi equii • viderent, prseci] hostes egerunt : luajrii >|Uo*»ru!;i numoro iiito: focto. neque sui col- ligendi 4 ueque :i\\'< edis desiliendi facultatem dcde- runt. Ei 5 bac t'u^-a protintis, qurc undique convenejrantj nuxili.i discesserunt : neque post id tempus unquam summis° ■nobiscum copii- tntenderunt. Will. Caesar,' cognito consilioi eorum, ad flumen Tatnesin in fines Gassivellauni exercitum du d flunien uno oranino loep pcdipn*, 1 atque hoc aigiv, trausu-i potest. t lv> quuui venisset, aci- inum auvertit ad alteram fluminitj ripaui magnas esse copia* hostium instruotos: ripa auteni erat auctis sudil&us prsefixis inuuita; ejus- deuique generis 2 sub aqua defixeG sudes iuniino tegebauturi His rebus cognitis a eaptivis pi ue, Caesar, prcemisso eqnitatu, confefitini legiones stib.'-eqni jutsit Sed ea*ceJeiitatc atqutvcn im- petu mililcs ierunt, qunm ; capitc solo 4 ox a |ua exstar< i:t, : ; ti -: * impetum legionuuj at c|jS mi Mistiucre nun post-cnt, rip; ae to fugtc maudareir . MX. CassiyellaunuH, u! supra demoiistrayimus, i ;a ntiouis, dimi , :i. . iniilibu.s - esscdariofuu] re) stra servubujb, pauliilumqm; ex i>ia excedebat, locisqu .. peditis ac i»Uve>tribaij bcsc cn.-uku! • tquc iis regionibus, 1 qi .orat, pc i. Ctagffibuf r.t inaequtnliiu u :n an git- ut f moan-* ox; .w _'. lj i- I.iii geneij- I may he eitli ■ \ - I llMll .-llilill • I. Sui Ci.llig '.•,-■ 100 DK HELLO OALLICO atque homines ex agris in silvas compellebat: et, quum equitatus noster liberius prredandi vastandique causa se fn agros effunderet, omnibus viis notis semitisque essedarios ex ailvis emittebat, et mag- no cufn periculo nostrorum equitum cum iis confligebat, atque boo metu 2 latius vagari prohibebat. - Rolinquebatur, ut neque longius ab agmine legionum disced:- Caesar patereturj et tantum in agris rastandis incendiiaque faciendis hostibus noceretur, 4 quantum labor* atque itinere legionarii milites effieere poterant. XX Interim Trinobantes,prope firmissimaearum regionum civ- Ltas, ex qua Mandubratius adolescens, Ctesarisfidem secutus, ad eum in con tin en tern Gallilm vetverat, (cujus pater Imanuentius in ea civ- itate regnum obtinue'rat, inlerfectusque erat a Cassivellauno ; ipse mortem vitaverat) legates ad Caggfeem mittunt, pollicenturque *ese ei dedituros atque ituperata facturos : petunt, ut Mandubratium ab injuria Cussivellauni defendat, atque in civitatem mittat, qui prsesit, 1 imperiumque obtineat. His* Caesar imperat 2 obsides XL frumentumque exercitui, Mandubratiumque ad eos ruittit. llli imperata celeriter feceruut, obsides ad numerutu frumentaque niis- erunt XXI. Trinobantibufc defends, atque ab omni -mill turn injuria prohibit^, 1 Cenimagni, Segontiaci, Ancalites, Bibroei, Cassi, legati onibus missis sese Caesari dedunt. Ab his cognoscit non longe ex co loco oppidum Cassivellauni abesse, silvis paludlbusque munitum, quo satis Magnus hominum pecrorisque Humerus convenerit. 2 (Op- piduiu autem Britanni vocant, 3 quum silvas irapeditas vallo atque fossa munierunt, quo incurxionis hostium vitandae causa convenire consuerunt.) Eo broficiscitur cum Iegionibus: locum reperit egre- gie natufa atque opere munitum ; tamen hunc duabus ex partibus oppugnare contendit. Hostes, paulisper morati, militum nostrorum impetum nun tulerunt, seseque alia ex parte oppidi ejecerunt. Mag- nus ibi uumerus pecoris repertus, mu'ltique in fuga sunt compreheB- •ii atque iuterfecti. XX IX. Dum Ikco in his loci* geruntur, Cassivellaunus ad Can-' tium, (juod esse ad mare supra demonstravimus, quibus regionibus 1. Hoc ractu=hujU6 periculi tnofu. \ Diicedi ~-i: a miliiibus ; imper40$Al construction. i Tantum — noceretur, "So much tl-» ins* jzc w:ig iloiio " Tantum nrxy be subject of noceretur, or equivalent ;-,CCU8'\tiTC. XX. I. Qui prffait, "To govern them';" 3210. The antecedent is Sfandubfa- lixni, the object both of defendtt ami mittat. 2. Hisimper t, 'He demands of them," (comiuauds to tbem). XXI. 1. Prohibitis, "Protected." 2. Convenerit;, §"210, c. A. Oppidum Tocant, tc. locum; Jl6l, b. LIBEli QUINTUS 107 quatuor reges proeerant, Cingetorix, Carviliue, Taximagulus, Sego- nax, nuncios mittit,. atque his imperat, uti, coactis omnibus copii*, • castra naval ia de impuoviso adoriantur atque oppugnent. 1 li quum ad castra venissent, nostri, cruptione facta, multiseorum iuterfectis, •capto etiam nobili duce Lugotorige, suos incolumes reduxerunt Cassivellaunus, hoc proelio nunciato, tot detriments acceptis, vaFta- tiu finibus, maxime etiam permotus defectione civitatium, legates per 2 Atrebatem Commium de deditione ad Cicsarem mittit. Cocsar quum statuisset hiemem in coutincnti propter repentinos G-alliffl mo- tus agere, neque multuni costatis superesset, atque id facile extrabi posse iutelligeret, obsfdes imperat, ct, quid in annos singulis veeti- galis ;} populo Romano Britannia penderet, 4 constituit : interdieit at- 1 que imperat 5 Cassivellauno, nc Mandubratio, neu Trinobantibue noeeat. XXIII. Obsidibus acceptis, extrroitum reducit ad ID arc, navel invenit refectas. His deducti.<, quod etcaptivorum magnum nuitterum habebat, et nonnullse temperate deperierant naves, duobufl eommc- atibus exercitum reportare instituit. Ac sic aecidit, uti ex tanto naviuni numero, tut navigationibus, ueque boc, neque superiore an- no, ulla omnirmnavis, qua"! militcs pprtarct, 1 desideraretur : at ex iis, quffl inanerex eontioenti ad cum remittercntur,* prioris commt- atus exposUis militibus, et quaa postca Labieuus faciendas eurave- rat ,-! numero LX, perpaucae locum caperent; reliqus fere onmes rc- jicereutur. Quas quum aliquandiu^aesar frustra exspectasset, ne anni tempore a navigatione excluderetur, quod aequinoctium suberat, nccessario angustius milites collocavit, ac sumnra tranquillitate coiir seciita, seeuuda inita, quum solvisset, vigilia, prima luce terrain atti gh, omnesquo incolumcs naves perduxit. XXIV. Subductis navibua, concilioque Gallorum S;«.marobrivae' peracto, quod eo anno frumentum ia Gallia propter siccitates angus- tius- provenerat, coactus est aliter ac 3 superioribus aim is exercituro XXII. 1. Adoriantur atque oppu;:nent, " Approach and assault." Jlddtifi denote* i be stealthy approach with hostila intent ; then the attack at unawares ; ojyu^nar* expre^sec an i i n assault Per, J159, Rem. 6. alent t>> a conditional scnteuci',' Pro- vided it carried Boldiers." See Book II, XXVII. 1. •J. Uemitterentur, ? ee Book II, XXV!'. 1. 3. Quas Labienus faciendas curaverat, " Which Laiiiei'us had bad made.' ., Vectigalis, {134, Rem. 1. Observe the juxtapoaition of indica- 4. Penderet, $214. tive and Bubjuflptive. i>. lotCtdic i atque imperat, "He lay* hit oflmmand and prohibition on Cas-JXXIY 1. SamarobriTte, $106. Exc. BiVeUauiiUs." J. Angustius, "More scantily than usual." XXIII. 1. Quae mili! r* portaret, equir 3. Aliter a". "Otherwise than." ]08 ;>E BELLO GALLl&O in hibtrnis ccdlocarc^fegionesque in jiiv.r ■ civitaie? distribuere : ex quibup uaam in Morinos ducendam 4 C. Fabio legato dedit ; alter&ia in Ketvio* Q. Oiccrnni : tertian.' in Eesuoh L Roscio ; qnartam in Labieno in confinio TJteviroruni hieraare jussit; trefc ; JJ vit : hi-; M -rassutn quagstorctu, et L. Muriatiu . Trebuntiim legates praefecit. Unum legioueni, quam pro::i •! • trans Padum eor.soripserat., et cohorfces quinque in Eburo- nes, quorum pars maxima es- inter Mosain ae Rhenum, qui sub im- perii Anibiorigis et Cativolci x erant, inisit; His militibus Q. Titu- rium Sabinuru et L Aurunculeium Cottatu legates prseesse jussit. \a I lum distributes 'egionibus, faciiiimo inopise frumenta-' r iiB& £ • ' ri [) ftimivTt; atejue iiarum tamen omnium lc t < piaster cam, quam L. Roscio in pacatissimamer em ducendam dederat) inillibus pas-suum centum cont .-. Ep*e interea, quoad legion ea eollocatas, munitaque hil; .- ovjsset,* in Gallia morarLeonstituit. XXV, Erat in Carnuti; u amnio loco 1 natu's fasgetius, cuius in sua civitate regnuin >btmue>ant Huic Caisar, pro t-jut* virtia'te at^ue in so- benevoleum, quod .in omnibus bellis singular! ejus opera fu«rat usus, majorum locum resf.ituerat. ^JPertium jam hunc. annum regnsuteui inimn | multis et.iam ex civitate aue toribuSj P ■. fertur ea :es ad Civsarem. Ille yeritu^J quod ad plures pertinebatj'rKJ 3 civitja^ eor'uw iuipul.su deSoeret, L Plancum cum legione ex Belgiq oeleriter in Carnutes proficisci jubet, i ibique liitimar tocme opera cogfiOy«¥i.t^ Tasgetiun) inter fed* ' • iipieben$6.s ad se/mitterc. Interim ab omnibus leg;ti? qutBstoribu'-que, quiinis legiones transdiderat. certior f actus .hiberna perventum, 5 loeuriique bibernis 6 esse munitum. XXV L. Diebus circitcr XV, quibus 1 in hiberna ventum est, in- itium repentini tumultas ae defectidnis ortum est ab Ambiorige Cativolco : qui quum ad fines regni s'ui Sabino Cottasque- prassto fti- isscnf, frumeiuumque in hiberna comportavisseut, ludutiom viri numiis impulsi, suos concitaverunt, subitoquc nppressis' ligua- toribus, magna manu eastra oppugnatum 3 venefunt. Quum eeleriter A ■1. Dwrndam exftrespei purpose : ir^." Cognoverit. §-10. b. uppliec] in thv p,yo follow- 15. Perventum ir. esse. nces. Hihe'mis. ''.. 144. ' :The scarcity! XXVI. 1. QuiUui. -Fifteen >l>xy.'. after &c." §107, Rem. 2 I. Sabino Cottsgque, §14'2, Hem. 8.— "Though the}' had met Sabinu* •snl I Cotta " Oppugnatnra, §17u <>. Iuopia l'rum i t ptov ]>10!1» 6. Co^Tl • XXV i . Loco. i III --. Hem. ?. g LIB Ell QUINTUS. ( 109 "uostri anna cepu&ent, vail limbic ascendissenff ? atque, una ex parte Uispanis equitibus emissis, eqnestri prcclio superiores fuisseufc, des- perata re, bostes suos ab oppuJMatione reduxerunt. Turn suo more conclamavcrunt, uti aliqui ex nostris ad colloquium prodirent; 'Ha- bere sesc, qu; uumuni dicere vejlent, quibus rebus contro- versias miuui possaflgiperaroiit.' XXVII. jMittft-uT 1 ad eos colloquendi causa C. Arpineius, eques Romanus, familiaris Q. Titurii, et Q. Junius ex Hispania quidam, qui jam ante mUf Cncsaris ad Anibiorigem ventitare consueverat apud quos Ambiorix ad hunc modum locutus est : 'Sese pro Caesaris in se beneficiis pha'ximum ei confiteri deber. posteaquam ex nocturno fremitu vigilii^r^ue de profectione eorum senseruht, collocatis insidiis bipartite in silvis opportuno atque occulto loco, a miHibus 1 passuum circitcr duobus, llomanoriim adventum exspectabaut : et, quum se major pars ag- I. HiVberet, {214 ; »c. interrogavit. •':. Quare — augeatur. All the reasons arc ill •u^ht oyer why they can nei- XX 1. Primis ordinibus=prinioru.m | ther stay ntit go without danger. — ordinum ceuturionibus . ••All things are thought over, — both J. Xerjue. expresses tin- nbruptoea? "f why they oanuot stay without danger, strong feeling. This is one of tin and (how) lh.o danger is increased by few instances ia which Rresar U8es the weariness and watching of the direct discourse, soldiers" * '■'>. Qui— terrear, ''I am not the niiiiHn 6, Ut qutbus easel persunsam, "As he frightened, &c (persons would set out j who had been 4 Acciderit. §198, a. persuaded." A merely suppos'ed case. '.XXI 1. Permotus, '• Brought orcrXXXll. 1. A miHibus, &c, "About by >iicii_' persuasion." Ci Uawas noi (wo miles off." This expression may frightened, be resolved by supplying castris, — Itturo, "Sine '■away from the camp by about two ::. Posset, §214. mill I Ex iostrumanto, 8 134, Rem. t. 112 DE BELLO GALL1CO minis in magnam convallem demisiss'et, ex u,traque parte ejus vallis subito se ostenderunt, novissimosque premere, et primos probibere adscensu, atque iniquissimo nostris 2 loco proefium connuittere etcpe- runt. XXXIII. Turn denium Titurius, ut qui 1 nihil ante providisset, trepidare, concursare cohortesque drsponere; bcec tamen ipsa tiinide, atque ut 2 eum omnia deficere viderentur : quod plerumque iin a'cci- dere consuevit, qui in ipso negotio consilium capere coguntur. At Cotta, qui cogitasset 3 hcec posse in itinere accidere, atque ob Paiii causam profcctionis auctor non fuisset, nulla in re communi salutt deerat; et in appellandis cohortandisque militibus impemtoris et in pugna militis officia prtcstabat. Quumque propter longitudinem agminis minus facile per se omnia obire, et quid quoque loco facien dum esset, 4 providere posseut, jusserunt pronunciare, ut impedi- menta relinquerent, atque in orbem consisterent. Quod consilium etsi in ejusmodi casu*reprehendendum non est, tamen incommode aecidit : nam et nostris militibus spem minuit, et hostesad pugnam alacriores 7 effecit, quod non sine summo timore et desperatione id factum videbatur. Pneterea aecidit, quod fieri necesse erat, ut vulgo milites ab signis discederent, quse quisque eorum carissima haberet, 8 ab impedimentis petere atque abripere properaret clam ore ac fletu omnia complerentur. XXXIV. At barbaris consilium non defuit : nam duces eorum tota acie pronunciare jusserunt, ' ue quis ab loco discederet : illo- rum 1 esse prgedauij atque illis reservari, quascumque Komani reJi- quissent: 2 proinde omnia in victoria posita existiuiarent.' 3 Erant et virtute et numero pugnando 4 pares ; nostri tamen etsi 5 ab ducc et a fortuna deserebantur, tamen omnem spem salutis in virtute pone- 2, Nostris limits iniquissimo; §112. XXXIII. 1. Ut qui, &c, " As (one would do) who has made no provis- ion before hand ;" a supposed case, hence the subjunctive. Ut — vider«ntur, " (In such a way) pression. See Book II, XXVII, 1. XXXIV. 1. Illorum, §133. The leaders do not include themselves with the soldiers as sharers of the booty : the direct discourse would be " Veslra est ' prceda atque vobis, §c." Hence the that all his senses seemed to fail use of illorum and illis instead of him." ! suam and sibi, which would have been Qui cogitasset, " Because he had thought;" £210. 4. Quid faciendum esset, "What ought to be done." 5. Jusserunt (centuriones) pronunciare. 6. Militibus may be remote object of minuit, or dative of disadvantage. 7. Alacriores, §151, b. 8. Haberet, an indefinite general ex used had the leaders included them- selves. 2. Reliquissent, "Should leave; - ' §19S. a. 3. Existimarcnt, §217, Rem. 1. 4. Virtute, numero, pugnando, all abla- tives of limitation, §161, the first two limiting pugnando pares. 5. Tamen etsi. more emphatic than etsi. LIBER QUINTUS. 11? bant, et, quoties qureque cohors procurreret," ab ea parte lnagnxn hostium numerua eadebat. Qua re animadversa, Ambiorix prouun- ciari jubet, ut procul to.\:\ conjieiaut, meu propius accedant ; et quau in partem Itomani impetuui feeeriut, 7 cedant : levitate armorum et quotidiana exercitatiope nihil iis noeeri posse : 8 rursus se ad sign* recipientes'jrisequantur. 1 '' XXXV. , Rem. 2. 3. Tito Balventio, {147. 4. In adrersum os, "Full in the tnoatfh (or face)." The accusative U used with reference to the motion of tfe* stone — "into his faoe turned towards it." XXXVI. 1. Rogatum, J17I, a. 2. Sibi militibusque, $142. i. Nihil nocitum iri, " That no bora will hs done." See XXXI V, 8. 114 .DE BELLO GALL1CO XXXVII. Sahinus, quos in prscsentia tribunes militum circum se habebat et primorum ordinum centuriones, se sequi jubet ; et quuin propius Ambiorigem 1 accessiseet, jussus arma abjicere, im- peratum facit, suisque, ufc idem faciant, imperat. Interim, dum de conditionibus inter se agunt, longiorque consulto ab Ambiorige in- stituitur sernao, paulatim circuinventus interficitur. "Turn vero suo more victoriam 2 conclaniant, atque ululatum tollunt, impetuque in nostros facto, ordines perturbant. Ibi L. Cotta pugnans interfici- tur cum maxima parte militum ; reliqui se in castra recipiunt, unde erant egressi : ex quibus L. Petrosidius aquilifer, quum magna mul- titudine bostium premerctur, aquilam intra vallum projepit, ipse rjro castris fortissime pugnans occiditur. Illi 33gre ad noctem op- "iugnationem sustinent: noctu ad ununi omnes, desparata salute, se ipsi interficiunt. Pauci, ex prcelio elapsi, incertis itineribus per >;ilvas ad T. Labienum legatum in hiberna perveniunt, atque eum de rebus gestis certiorem faciunt. XXXVIII. Hac victoria sublatus Ambiorix, statim cum equi- tatu in Aduatueos, qui erant ejus regno* finitimi, proficiscitur ; ne-. quenoctem neque diem intermittit, peditatumque se subsequi jubet. Re demonstrata, Aduatucisque concitatis, postero die in Nervios nervenit, hortaturque, 'ne sui in perpetuum liberandi 2 atque ulcis- cendi Romanos pro iis, quasacceperint, injures occasionem dimiV- tant : interfectos esse legatos duo, magnamque partem exercitus in- terisse ' demonstrat; 'nihil esse negotii;, 3 subito oppressam legio- nem, quse cum Cicerone hiemet, interfici ; se ad earn rem ' profite- tur * adjutorem.' Facile hac oratione Nerviis persuadet. XXXIX. Itaque, confestim dimissis nunciis ad Centrones, Gru- dios, tievacos, Pleumoxios, Geiduoos, qui omnes sub eorum imperio sunt, quam maximas manus possunt, cogunt ; et de improvise ad Ciceronis hiberna advolant, nondum ad eum fama de Titurii morte perlata. Huic quoque accidit, quod fuit necesse, ut nohnulli mili- tes, qui lignationis munitionisquc causa in silvas discessissent, 1 re- pentino xquitum adventu interciperentur. His circumventis, mag- na manu Eburones, Nervii, Aduatuci atque horum omnium socii et clientes legionem oppugnare incipiunt : nostri celeriter ad arma con- ourrunt, vallum conscendunt. JEgre is dies 2 sustentatur, quod om- XXXVII. 1. Ambiorigein, §142, RemA. 2. Victoriam, §150, Rem. 2. XXXVIII. 1. Regno, §142, Rem. 3. 2. Sui liberandi, §177, Rem. g. ■i. Nihil esse negotii, i( That it is no troublrfor the legion'to be suddenly overpowered and cut to pieces." XXXIX. 1. Discessissent, see Book II XXVII, 1. 2. Is dies, i.e. the assault of' that day L1BEH QUJSTUS. Ufi nein spem hoste»iu celeritate pon -bant, atqu< i viciori- am, in perpctr 10 victorc? eouWebaift. XL. Mitiuntur ad Caesarem eouf'esftn.ab Citopou - litcric, mag- nis propositus urtpmiis, si pertulissimt.] *>b,sepsis omnibus viis, missi intcrcipiuntu a ex oa hi quam munitipnis causa c portaverant, turret ^dmodum CXA ejfcitantur incredibili qeleritate : qua? deesse open 1 -' videbantur, perfieiuntur. Hostes. poster*) die, fiiulto itoaioribus copiis coactr?, castra op'pugnant, fossa m ooiupleut. Ab nosh-is cnAem ratione, qua pridie, resistitur : hoc idem deincepk reliquis fit die&us. Nulla pars nocturni temporis ad laborem inter- mittitur : uon segris. non vulr.eratis i'aeultas quietis datur : qusecum- que ad proximi diei oppugnationcm opufi 8 sunt, noctu eomparantur: naultae prseustae s gnus muialium pilorum gpuier-us institui- tur; turres contabulantur, pinuae lorioreque ex'oraubus attexun^ur. Ipse Cicero quum tenuissiuia valetudine 4 esset, ne' i,*..i>uiiuui qui- dfiiu sibi tenipus ad quieiem reliuquebat, ut ultro 5 militum eoucursu ac vocibus sibi pareere cogeretur. q XlA. Tunc duces principeeque Nervioruni, qui aliquem sennonis aditum 1 causanique amicitiic cum Cicerone habebant, col'oqni sese velle dicunt. Facta potestate, eadem, quae Ambiorix cum Titurio egerat, commemorant. * omnem esse in armis Galliam, Germanos Rhenurn transisse, Caesaris reliquorumque hiberna oppugnari.' Addunt etiam de Sabini mortc Ambiorigem ostentant fidei faci- undae causa : 2 ' Erfare eos ' dicunt, 'si quidquam ab his> 3 prjesidii sperent, qui^uis rebus diffidart ; sese tamen hoc esse in Ciccrcnem populumque Romanum ammo, 4 ut nihil nisi hiberna recusent, utque banc inveterascere consuetudinem nolint : licere illis incoluniibus' per se ex hibernis disccdere, et, quasctunqfte in partes velint, sine metu prpficisci.' Cicero ad hcoc unum modo respondit : '.Non sse suetudineni populi Romani ullam accipere ab hoste armato con • ditionem : si ab armis di.scedere velint, se adjutore utant ur, G lega- tosque ad Cajsarcui mitlant : sperare pro ejus juntitia, quae pctie- rint, impetraturos.' XL. i. Si pertuliseent, "If they should |2. Fidei faciumhe- cmsa, "For the pur- carry them through." ■ • of producing Ix.'lief"' i r.proving -. Uperi, §142. what they ' Opus, JLBO, Rem. ]. 8. His. Observe that the demonstrative i Tenutssima vnletudine, §164\itonj 5. of the first person i-^ used, according Though ho wr.s in very fceHle lo ine form of direct discourse; — health.'' "from these fCsesar and the r lira is here an adjective limiting v. lion: we have just mentioned." conevrtu. 4. Hoc ammo, "01 euch disposition ; " XLI. 1. Aditum. This resulted from 5. Incolum their former friendly relations with; 6. Utautur, " Let them employ him, Cicero. fa " §217, Bern. 1. 110 DL BELLO GALLICO XLH. Ab hae spe repulsi Nervii, vallo pedum XI et fossa pedum XV hiberna ciagunt. Hasc et superiorum annorum con'suetudine 1 a 4 nostris eognoverant, et, q'uosdam de eiercitu nacti captivos, ab his doeebantur: ;-ed, nulla fsrramentoruui copia, 2 quae sunt ad hunt) tisum idonea,, gladiis cespitem circumcidere, mouibus .sagulisque terrain exhaurire cogebantur . Qua quidem ex re hominum multi- tude) cognosci potuit: nam minus horis tribus millium X in circuitu suunitionem perfecerunt : reiiquisque diebus turres ad altitudinetn valli, falces testudinesque, quas iidem captivi docuerant, parare a$ latere cocperunt. XLIII. Septimo oppugnationis die, maximo coorto vento, fer- veutes fusili ex argilla glandes* fundis et fervefaeta jacula in casas,. anas more Gallico stramentis erant tectse, jacere coeperunt. Ha* celeriter ignem comprehenderunt, et venti. magnitudiue in omuem ca8trorum locum distulerunt 2 Hostes, maximo clamore insecuti, quasi parta jam atque explorata victoria, turres testudine'sque agere et scalis vallum ascendere cocperunt. At tanta inilitum virtus atque ea 3 praesentia animi fuit, ut, quum 4 undique flamtna torrerentur. • maxiiiiaque telorum raultitudine premorentur, suaque omnia impedi- menta atque omnes fortunas conflagrare intelligerent, non modr> demigrandi causa de vallo. decederet nemo, scd pasne ne respicerei quidem quisquam; ac turn omnes acerrime fortissitneque pugnarent. Hie dies nostrifc lotige gr^vissimus fuit; sed tamen hunc habuit even- turn, ut eo die maximus hostium numerus vulneraretur atque inter- ficeretur, ut 5 se sub ipso vallo constipaverant, recesSumque primiu ultimi non dabant. Paulum quidem intermissa flamma, et quodam loco turri adacta et contingente vallum, tertise cohortis centurioneii ex eo, quo 6 stabant, loco recesserunt, suosque omnes removerunt ; nutu vocibusque hostes, si iatroire vellent, 7 vocare coeperunt, quo- rum progredi ausus est nemo Turn ex omni parte lapidibus con> jectis 8 deturbati, turrisque succensa est. XLIV. Erant in ea legione fortissimi viri centuriones, qui jam primisordinibusappropiuquarent, 1 ' T.Pulfio et L. Varenus. Hipep- XLII 1. Superiorum annorum consue- tudiae, «• By their acquaintance in foruittr years. " t. Nulla ferrnmentorum copia, "There^. Si introire vellent, " Tbey began k» being no supply of irou fool.«i;" 3 l?li,- invite theih to come in if they chose " Rem. 1. '8. Conjtctit; participial conjunctiva XLIII. 1. Fer»entes fusili ex argilla glandes, " Ked hot bulls of melted clay" i. Distulerunt, «e. ignem. , 8. Ea, "Such." 4. Quum, "Although.*' 5. Ut, "Since." 6. Quo. §'6b\ construction : — " by stones tbrowR from every side." XLIV. . 1, Qui — appropinquareni ex- presses the result of fertistimi. LIBEK QUINTUS. 11? petuas inter so contitayersias habebaut^ q^nam auteferretur,- omni^ busque anil is de loci* summis simultatil^fc^fcouteudebaiit. Ex ii> Pulfio, quum acerrimf^ad munitions PwilM|* ur > "quid 4 dubitas," inquit, " Varene ? aut quem locum probanda? virtutia tuae spectaa ? hie dies, hie dies de nostris coutroversiU judicabit." Hree qumn dixisset, proedditj extra munitioner, qtioeque pars hostium eont'ortis- sinia visa est, in earn trrumpit. No V r arcnus quidem turn vallo suse continet, 5 s*cd omnium veritus cxistimatio'ueni subsequitur. Mediocri spatio relicto, Puifio pilum in hostes mitiit, atque unum ex muititu- dine proeurrcntem transjicit, quo percusso et exanimato, hunc scutis protegunt hostes, in ilium tela universi conjieiunt, neque dant rc- .■▼rediemli facultatom Transfigitur scutum Pulfioni, et verutuni in balteo defigitur. Avertit hie casus vaginam, et gladium educerc co- lanti" dextram moratur niauum : impeditum hostes circumsistunt. Succurrit inimious illi Vareuus, et laborar.ti subvenit. Ad hunc go ■ coufestim a Pulfioue emnis multitudo convertit ; ilium veruto trans- ixum arbitrantur. Occursat ocius gladio, cominusque rem gerit Varenus, atque, uno interfecto, rcliquos paulum propellit : dum cu- pidiut instat, iu locum dejectus inf'erioreui s coucidit. Huic rursus ciremtnvento fert subsidium Pulfio, atque ambo incolumes, compluri- bus interfectis, summa cum laude seee intra muuitiones recipiunt. Sic fortuna in contentione et eortamine utruiuque versavit, ut alter alteri inimicus auxilio salutiquV* ees'et^neque dijudio'ari posset, uter utri virtutc anteferendus videretur. 10 XLV. Quanto 1 erat in dies gravior atque asperior oppngutttio, et naxime quod, magna parte militum eonfeeta vulueribus, res ad pau- >it,atem defensortito pervenerat, taiito 1 crebriores literal nuaciique 1 I rem mittebantur : quorum pars deprehensa in conspectu i rurum milituiu cum cruciatu neoabatur. Erat unus intuB Nervim-, lOioine Vertico, loco natus honesto, qui a prima 2 ptisidione ad <'iec- ronem perfugerat, suanique^pi thlem praestiterat. Hie servo spe lib- ertatis magnisque persuadet prcetniis, ut literas ad Caesarem deferat .'. Ahteferretur, ?214. within the rampant." t. Simuitatibus. The plural expr03s&4u3 l'u Irioni, \ N7 the numerous occasions ou which 7. > nanti, "As he attempts ;" (lo him ihelrivalry wa« manifested: — ' wifhi attempting); tin' greatest rivalry" on now.;, uccaB rem, -Lower thin tl f i.t a bole or hollow. 1. Quid, "Why?" The ac ' o salutique,$144. the i"> nl which an action or motion 10. Videretur, '• Which one seemed limes also the pom - worthy* of being preferred to the which a motion i :ich ; oilier;" J 154') Henc. . the "ere XLV. 1. Quanto, tanto, §168. Varena.xquldem-.ontinet,*Wheu _' Prima . 8. indeed Varenua d not keep him- 11 8 DK BELLO GALLICO i Has ille in jaculo illigatas effert, et Gallus 3 inter Gallos sine ulla suspicione versatus, ad Caesarem pervcnit. Ab eo de periculis Cice- ronis Iegionisque coguoscitur. XL VI. Caesar, acceptis Uteris hora circiter undecima diei, statim nuncium in Bellovacos ad'M. Crassum quaestorem mittit, cujus hi- berna aberant ab eo raillia passuum XXV. Jubet media nocte 1 le- gionem proficisci, celeriterque adse venire. Exiit cum nuncio Cras- stis. Alterura ad C. Fabium le'gatum mittit, ut in Atrebatium fines legionem adducat,- qua sibi 3 iter faciendum pciebat. Soribit Labieno, si reipublicae commodo faeere posset, cum legione ad fines Nervio- rum veniat: 4 reliquam partem exercitus, quod paulo aberat longius, uon putat exspectandam ; equites circiter quadringentos ex proximi* hibernis cogit. XL VII. Hora circiter tertia ab antecursoribus de Crassi adventu certior factus, eo die inillia passuum viginti progreditur. Crassum Samarobrivee praeficit, legionemque ci attribuit,' quod ibi impedi- ' menta exercitus, obsides civitatum, literas publicas frumenturnque omne, quod eo tolerandae biemis causa devexerat, relinquebat. Fab- ius, ut imperatum erat, non ita multum 1 inoratus, in itinere cum le- gion* occurrit. Labienus, interitu Sabini et casde cobortium cogni- ta, 2 quum omnes ad eum Trevirorum copise venissent, veritus, jie,° si ex hibernis fuga> similem prpfectionem iecisset, 4 bostium impetum sustinere non posset, prresertiiih quos recenti victoria efferri' sciret, 5 literas Caesari remittit, quanto cum periculo legionem ex hibernis educturus esset : 6 rem gestam iu Eburonibus perscribit : docet, om- nes equitatus peditatusque copias Trevirorum tria millia passuum longe 7 ab suis castris consedisse. XLVIII. Cresar, consilio ejus probato, etsi, opinione 1 tfcium le- gionum dejectus, ad duas redierat, tameu unum communis salutis auxilium 2 in celeritate ponebat. Venit-magnis intineribus in Ner- viorum fines. Ibi ex captivis cognoscit, .quae apud Ciceronem geran- ■',. Gallus, predicate nomiative,limitin^|3. Ne, $193, Rem. 2. Ne non is equiva- versattis ; " passiDg a Gaul among lent to ul. Gauls, -without any suspicion." 4. Si — fecisset, "If he should make." 5. Prce.-ertim quos sciret, -'Especially XL VI. 1. Media nocte, $167. •.'. Ut—udducat depends on nuncium mittit, which is -equivalent to a verb . of cofnmaudin*tituerat, (cujus frater .^onBBigu.-, adventn in (Jalliam Caesaris, cujusque majorea regnum obtiaperant), interfiecre publico consilio coDati, quum ille praisen- sisset ae profugisset, usque ad fines insecuti, regno domoque expule- runt: et, mi&sis ad Caesarem eatiefaciendi causa legatis, quum is 'omnem ad se senatum venire jussissct, dicto audientes nbn fuerunt. Tantum apud homines barbaros valuit' esse repertos aliquos princi- Longior dolor, " Too long a grief." out. his leceiving." t I, ngius, §165, Rem. 4. [LIV. 1. Fierent, §214. .'.111. 1. Ut quum, 'So that although. 2. Fieret, Hook II. XXVI 1, 1. 3. Trims, i e. one t» each legion. l2. QdSB, §120, Rem. 6. •1. Quid— caperent, 'What other de- 3 Adrcntu, \\ sign they should form." 1. Tantum valuit. • b'o much influence '». Quin (=^quo non) acciperet, '-With did it have.' The fo'lowing infinitive K 122 DE BELLO GALLICO pes belli inferendi,' tantamque omnibus voluntatum commutatio- nem attulit, ut, prseter iE&uos et Renios, quos praccipuo semper honore Crcsar habuit, altero9 6 pro vetere ac perpetua erga populum Ronianum fide, alteros pro recentibus Gallici belli officiis, 7 nulla fere civitas fuerit non suspecta nobis. Idque adeo baud scio miran- dumne sit, 8 quum 9 compluribus aliis de causis, turn maxime, quod, qui virtute belli omnibus gentibus prajferebantur, 10 tantum se ejus opinionis 11 deperdidisse, ut a populo Romano imperia perferrent, - ;". gravissime dolebant. LV. Treviri vero atque Indutiomarus totiusbiemis nullum tem- pus intermiserunt, 1 quin trans Rhenum legatos niitterent, 2 civitates aollicitarent, pecunias pollicerentur, magna parte exercitus nostri mterfecta, multo 3 minorem superesse dicerent partem. Neque tamen ulli civitati Germanorum persuaderi potuit, ut Rbenum transiret, quum 4 ' se bis expertos ' dicerent, ' Ariovisti bello et Tencbtberorum transitu, nori esse amplius fottunam tentandam.' Hac spe 5 lapsus Indutiomarus, nibilo minus copias cogere, exercere, a finitimis equos ' parare, exsules damnatosque tota Gallia magnis prceiaiis a-d se alli- cere coopit. Ao tantam sibi jam iis rebus in Gallia auctoritatem ' eomparaverat, ut undique ad eum legationes concurrerent, gratiam atque amicitiam publice privatimque peterent. LVI. Ubi intellexit ultro ad se veniri, 1 altera ex parte Senones Carnutesque conscientia facinoris instigari, 2 altera Nervios Aduatu- cosque bellum Romanis parare, neque sibi voluntariorum copias de- fore, si ex finibus suis progredi coepisset ; 3 armatum concilium iu- dicit, (hoc more Gallorum est initium belli,) quo lege communi i>mnes puberes armati convenire consuerunt; qui ex iis novissimus venit, in conspectu multitudinis omnibus cruciatibus affectus neca- tur. In go concilio Cingetorigem, alterius principem factiqpis. generum suum, (quern supra demonstravimus, Ctesaris secutum sentence, though logically dependent on valuit, is grammatically its subject 5. Principes belli inferendi, " Leaders in carrying on the war." t5. Alteros, §127, Rem. 6. 7. Gallici belli officiis, "Services in the Gallic war." 8. Mirahdumne sit, " Whether it is to be wondered at." ,6. Quum — turn, "Not only — butllso." 10. Qui prcefcrebantUT is subject of do- lebant. 11. Ejus opinionis, "Of that prestige." LV. 1. Nullum tempus intermiserunt, "Allowed no time to pass." 2. Quin (=quo non) mitterent, "With- out sending," 3. Multo, §168. .4. Quum, "Since." 5.. Spe, §163. 6. Nihilo, §168. LVI. 1. Veniri, sc. a finitimis civitati- bus. 2. Senones Carnutesque instifiari. The Senones had expelled and attempted to kill their king CaTarinus, and the Carnutes had .slain their king Tas> getius, both of whom were under Csesar's protection. 3. Si ooepisset, "If he should begin." LIBER QUINTUS. 123 d , , • ■ o non .liscessisse,) hostem 4 judicat, bonaque ejus publicat. confcctMl in conc ; lio pronunciat, arcessituni se a Senoni- rnutibus aliisque conipluribus Gallice civitatibus, hue 5 iter >er fines Remorum, eorumque agros populaturuni; ac . m id faciat, 6 Labieni oastra oppugnatufum : quae fieri Mpit. Labienus quuin ct loci nature et manu rnunitissiruii cas- i ret, de suo ac legionis periculo nihil timebat ; ne quam in rei bene gerendai dimitteret, cogitabat. 1 Itaque a Cin- atque ejus propinquis orationc Indutiomari cognita, quani i' habuerat, nuncios mittit ad fiuitimas eivitates, equites- [ue e.vocat : iis certUm diem convenieudi dicit. Interim lie cuia omni equitatu Indutiomarus sub castris ejus r. alias ut situm castrorum cognosceret, alias colloquendi rrit&ndi causa : equites plerunique omnes tela intra vallum ant. Labienus suos intra niunitiones continebat, timoris- I ioncm, quibuscumque poterat rebus, augebat. [II. Quum majore in dies contemptrbne Indutiomarus ad cas- eret, nocte una, intromis»is equitibus omnium finitimarum i. .(uos arcessendos curaverat, 1 tanta diligentia omnes suos intra castra continuit, ut nulla ratione ea res cnunciari aut ros perfeiri posset. Interim ex consuetudine quotidiana arus ad e:i>tra accedit, atque ibi magnam partem diei con- juites tela conjiciunt, ot magna cum contumelia verborum- d pugnam evocant. Nullo ab \10stri9 dato response, ubi r, sub vesperum dispersi ac disfcipati discedunt. Subito dualm* p rii,« oniuein equitatum emittit; prsecipit atque profcrritia hqstibus atque in fugam conjectis, (quod 'Viit 'accidit. videbat,)- unum omnes petaut 4 Indutioruarum ; (juem prius vulneret, quam ilium interfectum viderit/' ra reliquurura spatiuin nactun/' ilium effugere nolebat : oponit iis, qui occiderint, prsemia : submittit cohortes equi- jidio. Comprobat homijiis consilium fortuna, et, quum JIM, l». I for."' M:igiifi contumelia Tcrborum, "V T ery ;>iry of the Honours and in>ulting language." ■'. P&cipit and lMerdicit are limite I jc-|«ctiv»lv by pctiint and vulntrrt. I Petunt, 5193, Hem. fi. . h. Mora reli.juorum epatium nudum, " Having pained tim< caused by killing the rest." 7 Taulo, §1(4. J206, b. 1 .-.'.it. .-it. ■ 'i\ us forming toripc, "From Cingetorii ' QuOf s curaverat. he bad caused to be called 124 DE BELLO GALLICO unurn omnes peterent, iu ipso fluminis vado deprebeirsus Indutioma . rus interficitur, caputque ejus'reiertur in castra: redeunte quos possunt, consectantur atque occidunt. Hac re cognita, on Eburonum et Nerviorum, quae convenerant, copine discedunt ; ptiulo que 7 habuit post id factum Cresar quietiorem G-alliam. DE BELLO G\LLICC LIBER VL I. Multis de causis Caesar, majorem Gallise motum exi per M. Silanum^ C. Antistium Reginum, T. Senium, legato, de turn babere iustituit: .simul ab Cn. Pompeio 1 proconsul- pet;^ quouiani ipse 3 ad urbem cum imperio reipublicse causa rema ien quos ex Cisalpina Gallia coDsulis Sacramento rogavisset,' 1 : convenire et ad se proficisci juberet : 5 magni 6 interesse etian liquum tempus ad opinio'nem Galliae 7 existimans, tantas vide; facultates, ut, si quid esset in bello detrimenti acceptum, 8 n id brevi tempore sarciri, sed etiara majoribus adaugeri 9 copits },q S _ set. Quod quum Pompeius et reipublicse et amicitise 10 tf celeriter confecto per suos delectu, tribus ante exactam bic constitutisetaidductis legionibus, duplicatoque earum cohort mere, quas cum Q. Titurio aniiserat, et celeritate et copiiJOd quid populi Roinani disciplina atque opes possent. NOTES.' 1. Ab Cn. Pompeio. Ponipey had|6. been consul the year before, and .va>|7„ governing the province of Spain as proconsul. 'He chose, however, to re main at Rome, for the ostensible pur- pose' of supplying the city with corn, while his lieutenant.* were sent to command in Spain. Ipse, "Himself," as opposed to his legates. jit. Remanent, As he alleged ; §210, c Quos — rogavisset, "Whom he hadJ9. enrolled with the consul's oath;" i.e. | whom he had sworn in the year be j fore, while consul. Rogare is the*' term used for administering the-oathjK to a soldier— "asking " him to. Odio. The adherence of Cavarinus to Caesar gate his own people abund- ant reason to hate him ; though it is not likely that Caesar would call such hatred deserved. 4. Ex GaUia,by metoiiomy for ez Gallis. 5. Ambiorigi, §143. 6. Gcrmanis,.§147. 7. Illi, §163, Rem. 3. 8. Lacesseret, §206, b. VI. 1. Si recepissent, §198, a. • UvER SEXTO'S . t 127 via" aberant, quum duas veuisse legiouea missu Caesaris 1 cognoscunt. Tositis castris a ruillibus passuuin XV,- auxilia Germanorum exspec-' 'are constituent. Labienus, hostium eoguito consilio, sperans temer- itate eorum fore aliquam dimicandi facultatem, prnesidio cohortium V irnpedimcntis' rclicto, cum XXV cohortibus magnoque equitatu contra hostium 4 profioiscitur, ct, M passuum intermisso spatio, uastra f-nmmunit. . Efat inter Labienum atquc hostem 4 difficili transitu liumen ripisque proeruptis : 5 hoc aequo ip.se transire in animo liabe- bal, neque bostes t.ransituro existimabftt. Augebatur auxiliorum quotidie spes Loquitur in consilio palam, < quoniam Gberuiani ap- propinquare dicantur, sese suas exetcitusque fortunas in dubium non dcvocaturuui, ot postero die prima luce castra moturum.' Ce- loritcr h&c ad bostes defcruntur, 6 ut ex rnagno Gal lo rum equitatua auiaero nonuullos Gallicis rebus raw re natura cogebat. Labienus Tioctu, tribunis militum primisque urdinibus 7 coactis, quid sui sit c >n.silii, s proponit, et quo facilius bostibus timoris det suspicionem, majore strepitu et tumultu, quam popnli Romani fert consuetudo, Castra moveri jiibet. His rebus fugie simileni profectioncm efficit. Haec quoque per cxploratmes ante lucem, in tanta propinquitate 8 castrorum, ad bostes deferuntur. VIII. Vix agmen novissimum extra munitioner procesBerat, quum Galli, cohortati inter se, ' ne speratam praidam ex manibus ilimitterent; longum esse, 1 pertorritis Romania, Germanorum aux- ilium exspeetare ; neque suam pati dignitatem, ut tautis copiis lam oxiguam manum, prscsertim 'fugienUinr atque impeditam, adoriri don audeant ;' flumen transire et iniquo loco proolium eommittere non dubitant. Quae fore- suspicatus Labienus, ut omues citra flu- men eliceret, cadem usus simulationc itineris, placide progredieba- tur. r f um, pr-Binis&is paulum impcdinie-ntis'tftque in tumulo quo- daw^ollocatis: " Ilabetis," 3 inquit, " milites, quam pctistis, facul- tate^t hostem impedito atque iniquo loco tenetis : prtwstate eandem : o&is diicibus virtutem, quam lepenumero imperatori preeatitistis : :idesse eum et ha^c coram ceruere, existimate.'' Simul signa ad VII. 1. Missu C;esans, see ch. f>. |8. Quid sat sjt tfQnsiln,»ee Book I. XXI 1 A inillihus passuuni quindecini. it. 10 a Caesare millibus (§108) passuum 9 Jn tanta propinquitate cuetroruin, quindrcim. "Since the camp was so near." ■'• Impediment™, remote object of re lirl " VIII > 1. Longum esse, "That it was I Hostem Observe the interchange of too long. ,r the singula* with the pJu^aL 2. Qua; fore, " That this would hap pis prrerupti*, §164. pen feruntur, "One reported.'' 3. H"' » videtur de Galliae Gernianiaeque moribus, et ijiio' 2 differant 8 etc- na- tiones inter sese, proponere. In Gallia non solum in omnibus civl- tatibus atque in omnibus pagis partibusque, sed paene etiam in sin- gulis domibus factiones «unt : eirumque factionum principes sunt, qui snmniam auatoritatem eorum judicio habere existimantur, quo- rum ad arbitrium judiciumque summa omnium rerum consiliorum- que redeat. 4 Idque ejus rei causa antiq'uitua iustitutum videtur, ne quia ex plebe contra potcntiorem auxilii 5 egeret : suos eniuiquis- que opprimi et circnmveniri non patitur, ucoue, alitor si faciant/' ullam inter suos babent auoforitatem. Hrec eadem ratio est in Minima 7 totius Gallia; : nuinque onirics oivitates in partes divisSD sunt duas. XII. Quuin Cfesar in Gallia m, vc nit, alterius faetionis principes prant .-Edui, alterius Sequani. Hi qu'um per so minus valerent, 1 summa auctoritas antiquitus erat in j^Eduis, raagnoeque eorum t clientelae, Germanos atque Ariovistum hi bi adjunxerant, ens- ad ne magnis jacturis pollicitationibusque perduxerant. r'r< ^fci^ompluribu* factis-seoundis, atque omni'uobilitate .vlcunn nP^tfccta, tantum potentia antecesseraut, uC'magnam partem clien- U) .Ivluis ad sc trausducercnt, obside^que ab iis principum filios acciperent, et publice jnrare cogerent, nihil ae contra Sequarios -ilii inituros; et partem finitimi agri, per vim oceupatatoi, posf-i- ilereut, 1 Galliocque totius principatnni obtinerent. Qua necessitate v. 1. Quse gerantur, §214. 1 4. yu-.rum — rodent, " To yfha>e. , Vcni'iint. £217. ment ami decision the dtterc.ii Appellatur : tbe author b assertion. of all measures and pram . Iiijurp;' iiicursionibuyque, {ltf3 Ah red." Suevu and ub Chrrvtcit limit the com 6 Auxilii, \\Zl>, d j'OiinJ verbal expression injuriit irc- f> Alii er ^ i feciaijt, i.e. Derrnil curtionihusquc prohi •• imposed 7. Suiuma, >*( mi." A 1. Ali(.-nui;i, "Foreign to the sub- ject," "irrelevant ' XII. I. Posslderent, "Wen- holding/' . "In wlm; |I81. from pott'dto and not pomitio, i I, liitlerant, J2M meant u> take poMesaion 130 DE BELLO GALLICO adductus Divitiacus, auxilii petendi causa Roinam ad senatuni ,pro- fectus, 2 infecta re redierat. Adventu Caesaris facta commutatione rerum, obsidibus .JMuis redditis, veteribus clientelis restitutio no- vis per Caesarem comparatis, (quod hi, qui se ad eorum amicitiam aggregaverant, meliore conditione atque sequiore imperio se uti vi- debant), reliquis rebus eorum, s gratia dignitateque amplificata, Se- quani principatum dimiserant. In eorum locum Remi successerant ; quos 4 quod adaequare apud Caesarem gratia intelligebatur, ii, qui propter veteres inimicitias nullo modo cum ^Eduis conjungi poterant, se Reinis in clientelam dicabant. Hos illi diligenter tuebantur. Ita et novam et repente collectam auctoritatem tenebant. Eo turn statu res erat, ut longe principes haberentur iEdui, secundum locum dig- nitatis Remi obtinerent. XIII. In omni Gallia eorum hominum, qui aliquo sunt numero 1 atque honore, genera sunt duo : nam plebes psene servorum babetur loco, quae per se nihil audet, et nulli adhibetur consilio. Plerique, 2 quum aut aere alieno aut magnitudine tributorum aut injuria poten iiorum prerauntur, sese in servitu^m dicant nobilibus: in hos eaden* omnia sunt jura, qriae dominis 3 in servos. Sed 4 de his duobus gener- ibus alterum est Druidum, alterum equitum. Illi rebus divinis in- tersunt, sacrificia publica ac privata procurant, religiones interpre- tantur. Ad hos magnus adolescentium ntfmerus disciplinae causa concurrit, magnoque ii sunt apud eos honore. Nam fere 5 de omni- bus controversiis publicis privatisque constituunt ; et si quod est ad raissum facinus, si caedes facta, si de hereditate, si de finibuscont vexsia est, iidem decernunt; praemia po3nasque constituunt : si qui aut privatus aut publious eorum decreto non stetit, sacrificiis inter- dicunt. Haac poena apud eos est gravissima. Quibus ita est inter- dictum, ii numero impiorum ac sceleratorum habentur : iis omnes decedunt, aditum eorum sermonemque defugiunt, ne quid ex conta- gione incommodi accipiant : neque iis petentibus jus redditur, neque honos ullus communicatur. His autem omnibus Druidibus praeest unus, qui summam inter eos habet auctoritatem. Hoc mortuo, si qui 6 ex reliquis excellit dignitate, succedit : at, si sunt plures pares. not used by Csesar. [XIII. 1. Aliquo numero, §164, Romam profectus. See Book I, cb XXXI. 3. Ueliquis rebus eorum,. " Their con- dition in other respects being im- proved ;" literally, " their other af- fairs beiag enlarged." The predicate amplijtcala, though belonging alike to • rebus, gratia, and dignitate, agrees with the nearest noun. 4. Quos=et eos, subject of odcequare. any consideration," who are e' " counted. 2. Plerique, ie. of the plebs. 3. Dominis, §1'43. 4. Sed, " But to continue the narra- tive." 5. Fere usually stands after the limited word, but here precedes omnibu$. 6. Si qui is more indefinite than si quia. Compare Book I, XLVIIJ, 12. LIBER SEXTUS. 131 suffragio Pruidum allegitur," nonnunquaui etiani armis de principatu contendunt. Hi certo anni tempore in finibus Carnutuin,qu?e regio totius Gallioe media habetur, considunt in loeo consecrate Hue om- nes undique, qui controversias habent, conveniunt, eorumque decre- tisque judiciis parent. Disciplina in Britannia reperta, atque inde in Galliam translata esse existimatur. Et nunc, qui diligentiue earn rem cognoscere volunt, plerumque illo discendi causa profici?- cuntur. XIV. Druides a bello abesse consuerunt, neque tributa una cum reliquis pendunt ; militia; vacationem omniumque rerum habent im- munitatem. Tantis excitati prjoiniis, et sua sponte multi in discipli- nam 1 conveniunt, et a parcntibus propinquisquc mittuntur. Mag- num ibi 2 numerum versuum ediscere dicuntur : itaque annos non- nulli vicenas in disciplina permanent. Neque fas esse existimant ea 3 Uteris mandare, quum 4 in reliquis fere rebus, publicis privatisque rationibus 5 Gratis Uteris utantur. Id mihi duabus de causis insti- **tuisse videntur ; quod neque in vulgum disciplinam efferri velint, neque eos, qui discant, literis confisos, minus memoriae studere. Quod fere plerisque accidit, ut, prresidio literarum diligentiam in perdiscendo ac memoriam remittant. In primis hoc volunt persua- dere, non interire animas, sed ab aliis post mortem transire ad alios: atque hoc maxime ad virtutem excitari 6 putant, metu mortis neg- lecto. Multa praeterea de sideribus atque eorum motu, de mundi ae terrarum magnitudine, de rerum natura, de deorum immortalium vi ac potestate disputant, et juventuti tradunt. XV. Alterum genus est equitum. Hi, quum est usus, atque ali- ■Bbdjjellum incidit, (quod ante Cajsaris adventum fere quotannis ♦c^iiere solebat, uti aut ipsi injurias inferrent, aut iliatas propulsa- rent) omnes in bello versa'ntur : atque eorum ut quisque est genere copiisque amplissimus, ita plurimos circum se**ambactos clientesque habent. Hanc unam gratiam potentiamque noverunt. 1 XVJ. Natio est omnis Gallorum admodum dedita religionibus ; atque ob earn causam, qui sunt affecti gravioribus morbis quique in procliis periculisque versantur, aut pro victimis homines immol.mt, ' se immolaturos vovent, administrisque 1 ad ea sacrifioia Druidi- mjj^s utuntur; quod, pro vita hqminis nisi hominis vita reddatur, non , Icgitur, sc. prueses. [6. Excitari, se. homines. XIV. 1. In di?c ; plinam, " To attcncVXV. 1. Hanc — norerunt, 'This is the their instruction." only popularity and political influence 2. I hi, i.e. in their schools. with which they are acquainted." ■".. Ea, it. the contents of these verses. 4. Quum, "Although." XVI. 1. Administris, •• As their a- 6. i; Uionibus, "Transactions." gents." 1 3*2 t)E BELf.O QALLICO : liter 2 dcoruru imrfortalium numen placari arbitrantur : pub- liceque ejusdem generis habent instituta sacrificia. Alii irumani magnitudine simulacra babent, quorum contcxta vimioibus 3 membra vi,vis homifiibus coin pi en t, quibus sticcensis, cireuinveuti flamraaex- aiiimaatuf homines. Supplicia eorum, qui in furto aut in latrociiiid aut aliqtta noxa sint comprebensi, 4 gratiora diis immorfalibus esse arbitrantur ; sed, quum ejus generis eopia deficit, etiam ad irmocen- tium supplicia descendunt. XVII. Deum maxime Mercurium 1 eolunt : hujus sunt plurima simulacra, buoc omnium inventorem artium ferunt, bune viantni atque itinerum ducenuhuuc ad quajstus pecuniaa niercaturasque ba- bere vim maximam arbitrantur. Post hunc, Apollinem et Marteni. .in et Mincrvam : de bis earidem fere quam reliquoe gentes opiuionein; Apollinem raorbos depellere, Mincrvam operuin icioriim initia tradere ; Jovem inoperiuui coelestiutn tenere; Martem bella regeie. - Huic, quum proelio dimicare coustituerunt, ea, qua? bello oeperint, 2 plerumque devovent. Qnuni superaverunt. animalia capta immolant, reltquas res in unuru locum confcrunt. Multis in civitatibus barum re rum exstructos tumulos locis conse- eratis conspicari licet : neque. .«a3pe accidit, ut ncglecta quispiara religbmo, aut capta upud se occultare, aut posita toltere 3 auderet ; Tavissimumqur ci rci suppliciiira cum eruoiatu constitutuui est. XVIII. Galli se omnes ab Dite patre prognatos predicant, idque •b Druidibus proditum dicunt. Ob earn causam spatia omnis tem- poris 1 uon nuraero dierum, sod noctium finiunt; dies natales e1 mcnsiurn et annorum initia sic observant, ut noctem dies subsccjua tnr. 2 In reliquis vitra institutis hoc fere ab reliquis diffcrunt, qnrM 2. AliUr. The use of aliu-s and aliter\ their own gods to whom it seemed U does not correspond with our use ofj hare aDy resemblance. The Mercurj ' thcr and otherwise, which in English exclude the thing with which the comparison is made 1 . Thus the ei- pres-ion "itinerc exquisitn per Divi- ti.cum. qu6d ex aliis ei maximam ti- dem hkWebut " (Book I, 41.), if liter ally rendered, makes incorrect Eng lish, as LHvitiucus was not one of the other*, according to our idiom. 3. Viminiotei, the material; $160. 4. Sint comprehensi, §-10, b. in this place is probably the Odi«*bi Wodeu " (whence our Wctlae'sdayJ "of the northern nations; Apolloj the god Belenus : Mars, the god Thor" (whence Thursday); "Jupittfr, the Gal'ic god Tar in orTaranin ; and Minerva is perhaps the goddess of the liiogn." — Zompt. 2. Qu* bello ceperiut, " Which they shall have taken." :;. A\;t nhptajj &c... "Either to hide with himself wh*t lie had captured (and XVI f. 1. Merrurium. " Thie cannot! convert it to his own use), or carry have been the Mercury of the Ro off what had been placed (in one of man* : and it must be borne in mind that both Greeks and Romans, when they became acquainted with a new divinity in a foreign country, forth- with identified it with t lie one among the consecrated mounds) XVIII. I. Fpatiu omcis temporis, "All periods of time " 2. Ut noctem dies subsequatur. The LIBER SEXTUS. 133 ,-ucs liberos, nisi quuni adoleverint, ut mAus militice sustinere pos- . int, 3 palam ad se adire non patiuntur; filiumque puerili setate in publico, in conspectu patris assistere turpe ducunt. XIX. Viri, quantas pecuniae ab uxoribus dotis nomine accepe- runt, tantas cz suis bonis, oestimatione facta, cum dotibus communi- cant. Hujus omnis pecuniae conjunction ratio habetur, fruetusque 1 crvnntur : uter eorum vita superarit,'-' ad eum pars utriusquo cum ructibus superiorum temporum pervenit. Viri in uxores, sicut in liberos, vitas necisque babent potestatem. Et quum pater familisc llustriore loco uatus, decessit, ejus propinqui conveniunt, et, do norte si res in suspicionem venit, de uxoribus in servileni modum 3 ]ufCstionem babent, et si compe'rtum est, 4 igni atque omnibus tor- tis excruciatas interficiunt. Funera sunt pro cultu Galloruni 5 u.agnifica et sumptuosa; omniaque, qua? vivis cordi fuisse arbitran- tur, in igneni inferunt, etiam animalia: ao paulo supra hanc memo- riam servi et clientes, quos ab iis dilectos esse constabat, justis fu- ueribus confectis, una cremabantur. XX. Quse civitates commodius suam rem publicam administrare tiniantur, babent legibus sanctum, 1 si quis quid de re publica a finitjniis rumore ac fama acceperitj uti ad magistrdtum deferat, neve cum quo alio communicet :• quod saepc bomines temerarios atque im- peritos falsis rumoribus terreri et ad facinus impclli, et de summis rebus consilium capere cognitum est. Magistratus, quse visa sunt, occultant ; quceque esse ex usu judicaverint, 2 multitudini produnt. DejyPutblica nisi per concilium loqui non conceditur. Gcrraani multum ab tiac consuetudine differunt : nam xe Druides babent, qui rebus divinis pra^sint, 1 neque sacrifioiis t. 2 Deorum numero eos solos ducunt, quos cernunt, et quo- rum aperte opibus juvantur, Solem et Vulcanum 3 et Lunam : rcli- e fai ".1 ^juidem acceperunt. Vita omnis in venationibus atque , . , — _ — + Gauls, like the Jews, reckoned from! the style of living among the Gauls." sunset to sunset. S. Ui — potiin — the result ofXX. 1. Sanctum agrees with the noun- adoh sentence uti deferat, the object of ha- bent. "They have established by law that whoever has heard anything &c. shall tell it to the magistrates." — (J'tis, quid, and quo, nre indefinite XIX. 1. Fructus, "The interest." 2. 1'ier eorum vita ( § 1 G 1 ) snperarit, '•Whichever of them lives longest." Observe that in uter, eorum and eum, i §89. the more worthy gender ] 1 'udicaveriut, §210, (b) 8. In tcrvilom modum. Amonj; Romans a slave might be examined XXI. 1. Pnesint, §210, a. by torture . but it-was unlawful so to^2. Sacrifices non stu<"ert„ "Theytrive examine a freeman. Si compertum est, sc. qu<»d orat sus- l>cctum. Pro cultu Gallorum, "Considering L but little attention to sacrifices." It is not implied that they neglect them altogether. Vulcanum^ the impersonation of fir*. 134 DE BELLO GALLICO in studiis rei militaris consistit : ab parvulis 4 labori ac duritiae stu- dent. Qui diutissimc iinpuberes 5 pernianserunt, maximam inter euos ferunt laudem : hoc ali staturain, ali hoc vires nervosque con,- firmari putant. Intra annum vero vicesimum feininae hotitiam ha- buisse in turpissimis habent rebus : cujus rei nulla est occultatio, quod et proniiscue in fluminibus perluuntur, 6 et pellibus aut parvis rhenonum tegimentis utuntur, magna corporis parte nuda. XXII. Agriculturac non student ; majorque pars victus eorum in lacte, caseo, came consistit : neque quisquam agri modum certum aut fines habet proprios, sed magistrates ae principes in annos sin- gulos 1 g'entibus cognationibusque hominum, qui una coierint, 2 quantum et quo loco visum est agri 3 attribuunt atque anno post alio 4 transire cogunt. Ejus rei multas afferunt oausas : ne assidua consuetudine capti, studium belli, gerendi agricultura 5 commutent ; ne latos fines parare studeant, potentioresque humiliores possessioni- bus expellant ; ne accuratius ad frigora atque aestus vitandos 6 aedi- ficent; ne qua oriatur pecuniae cupiditas; qua ex re factiones dis- sensionesque nascuntur : ut animi sequitate plebem contineant, quum suas quisque opes cum potentissimis 7 aaquari videat. » XXIII. Civitatibus maxima laus est quam latissimas circum se vastatis finibus solitudines habere. Hoc proprium 1 virtutis exists inant, expulsos agris finitimos cedere, neque quemquam prope audere consistere : simul hoc se fore tutiores arbitrantur, repentinao in- cursionis timore Bublato. Quum bellum civitas aut illatum defen- dit, aut infert, rnagistratus, qui ei bello praesint, 2 ut vitae necisque habeant 3 potestateni, deliguntur. . In pace nullus communis est ms istratus, sed principes regionum atque pagorum infer suos jus dio^fe? controversiasque minuunt. Latrocinia nullam habent infamiam, quae extra fines cujusque civitatis fiunt ; atque ea juventutis exer- cendae ac desidiae minuendae causa fieri praedicant. Atque, ubi quis 4 ex principibus in concilio dixit, ' se ducem fore, qui sequi 4. Ab parvulis, " From earlj child- bood." ■ 5. Impuberes, "Unmarried." 6. Perluuntur,"They wasb themselves," "bathe." XXII. 1. In singulos annos, " For a year at a time." 2. Qui coierint is viewed from the stand- point of the rnagistratus ac principes rather than from that of the author ; while visum est, indicative, places in a strong light the absolute jurisdic- tion of the chiefs. 3. Agri limits quantum. 4. Alio, "To another place." 5. Agricultura, §162. 6. • Vitandos agrees with the nearest uoun. 7. Potentissimis=opibus potentissimo- rum. XXIII. 1. Proprium, {151, (b). 2. Qui praesint, §210, Rem. I, (latter part). 3. Ut habeant expresses the resultaimed at in qui prcesint, "So as to have." 4. Ubi quis. The indefinite quis is used cfter ubi as well as si, ne, num, ec, LIBER SEXTUS. 136 velint, profiteauiur ; 6 consurgunt ii, qui et causani et bominem pro- bant, suumque auxilium polliceutur, atque ab multitudine collau- dantur: qui ex lis socuti non sunt, in dcsertoruin ac proditorum numero ducuutur, omniumque iis, reruni postea fides derogatur. Hospites violate fas non putant ; qui quaque de causa ad eos ven- erint, 6 ab injuria probibeut, sanctosquc babent ; iis omnium domus patent, victusque communicatur. XXIV. Ae fuit antea tempus, quum Germauos Galli virtute superareut, ultro bella inferrent, propter hominum multitudinem agrique inopiam trans Rbcnum colonias mitterent. Itaque ea, quw L fertili.-sima sunt, Germanise loea eircum Uercyuiam silvam, (quam Eratostheni et quilmsdam Grsecis fama no tain esse video, quam ilM Orcyniam appellaut,) Volcffi Tectosages oeeupaverunt, atque ibi consederunt. Qua) gens ad hoc tempus iis, sedibus sese coiitinet, sumniamque babet justitias et bellica: laudis opinionem ■? nunc quo- que in eadem inopia, egestate, patientia, qua Germani, permanent, eodem victu et'cultu corporis utuntur ; 'Gallis autem provincial pro- pinquitas et transmarinarum rerum notitia multa ad copiam atque usus largitur." Paulatfm assuefacti superari, multisque victi proc- liis, ne se quideni ipsi cum illis virtute comparand XXV. IIujus Hercyniaa silva;, qua) supra demonsfcrata est, lati- tudo novem dierum iter expedito 1 patet : non enim alitor finiri pot- est, neque mensuras itinerum noverunt. Oritur ab Helvetiorum et Xemetum et Rauracorum fiuibus, rcctaque fluminis Danubii rcgione 2 l pcrtinet ad fines Daoorum et Anartium : hinc so ilectit sinistrorsus/ 1 jHfceisis ab flumine regionibus, miiltarumque gentium fines propter rKgriitudincm- attingit : neque quisquam est bujus Germanic, 4 qui -e aut adisse ad initium ejus silva) dicat, 5 quum dierum iter LX rit, fi aut, quo ex loco oriatur, acceperit. 7 Multa in ea gen- i ra ferarum nasoi constat, qua; reliquis in locis visa non sint : s ex quibus, quflB maxime differant ab ceteris, et memorise prodenda vide- antur, brec sunt. ■ - Velint, g210, b; proliteantur, §217,jXXV. . 1. Expedito, "Foraman irith- Rcm. i. out baggage.' 1 aerint, §2 2. Recta— rcgione, 'In a etraigbt line (following the direction) of the river CXIV. 1. Summiun-epinioiicm, " Tbe| Danube." highest reputation for justice is, i.$. northward. warlike glory." 1 Hujus Germania, "Ihthigpart ol luli.'i— Inrgitnv. " Furnish many Germany;" — a subjunctive genitive. js for abundance and utility."— limiting quitqitam. The agreement of the verb with the 5. l>icat, §210, b. eral nominatiTcs.tbough *i Quum processerit, l *Altbougli he very common in Latin, i^ not alio* <■ may bare pnic" ble in English. 7. Acetptrit is coordinate with- dint- Visa Bittt,differa«it,Yideantar,$210.c. 130 DE EELLO GALLICO XXVI. Est bos cervi figura, 1 cujus a media fronte inter aures unum cornu exsistit, excelsius magisque directum his, quae nobis nota sunt, cornibus. Ab ejus sumroo, sicut palniae, 2 rami quam late 3 diffunduntur. Eadem est feminae marisque natura, cadem forma magnitudoque cornuum. XXVII. Sunt item, qure 1 appellantur alces. Harum est con- similis capreis figura et varietas pellium ; sed magnitudiae paulo antecedunt, mutilfoque sunt cornibus, 2 et crura sine nodis articulis- que habent ; neque quietis causa procumbunt, neque, si quo afflictse casu conciderint, erigere sese aut sublevare possunt. His sunt ar- bores pro cubilibus : ad.eas se applicant, atque ita, paujum modo reclinatae, quietem capiunt : quarum ex vestigiis quam est animacl- versum a venatoribus, quo se recipere consuerint, 3 omnes eo loco aut a radicibus subruunt, aut acciQunt arbores tan turn, utsumma . species 4 earum stantium relinquatur. Hue quum se consuetudine reclinaverint, infirmas arbores pondere affligunt, atque una ipsfe concidunt. XXVIII. Tertium est genus eorum, qui uri appellantur. Hi sunt magnitudine paulo infra elephantos ; specie et colore et figura 1 tauri. Magna vis eorum, et magna velocitas : neque homini, neque ferae, quam conspexerint, 2 parcunt. Hos studiose foveis captos in- terficiunt. Hoc se labore durant homines adolescentes, atque hoc genere veuationis exercent ; et, qui plurimos ex his interfecerudt, relatis in publicum cornibus, quas sint 3 testimonio, magnam ferunt laudem. Sed assuescere ad homines et mansuefieri, ne parvuli qui- dem excepti, 4 possunt. Amplitudo cornuum et figura et spe cjgfr , multum a mostrorum bourn cornibus 5 difiert. Haec studiose' coy? quisita ab labris 6 argento circumcludunt, atque in amplissimis epulis pro poculis utuntur. XXIX. Caesar, postquam per Ubios exploratores comperit Sue- vos sese in silvas recepisse, inopiam frumenti veritus, quod, ut supra XXVI. 1. Eos cervi figura, §164, Rem. 2. * 2. Palmae, sc. a sumrno. • 3. Quam late. The use of quam with the positive is comparatively rare. XXVII. 1. Qute, §129, Rem. 5. Caesar had evidently seen none of these an- imals ; hence the absurd description given of them. The seriousness with which such a writer relates these things, shows the readiness of the ancientato credit any s'ory, however marvelous. 2. Cornibus, §161. 3. Consuerint, §214. 4. Summa species, " The general "ap pearance." XXVIII. 1. Specie, colore, ngura,gl6 2. Quam conspexerint, §210, b ; they have once got a sight ef him." 3. Qu» sint, §210, a. 4. Ne parvuli quidem excepti,~ "Not even when caught very young." 5. Cornibus^amplitudine et figura et specie cornuum. 6. Ab labris, "On'the rim," the part touched by the lips. M : LIBER SEXTU§. f , 137 demonstravirnus, minim e omnes Germani agricultural student, con- stituit non progredi longius ; sed, ne omnino metum reditns sui bar- baris 1 tollerct, atque ut eorum auxilia tardaret, reducto exercitu, partem ultimam pontis, qua; ripas Ubiorum contingebat, in longitu- dinem pedum CC rescindit; atque in extremo ponte turrim tabula- torum quatuor constituit, prajsidiumque cobortium XII pontis tuendi causa ponit, magnisque eum locum munitionibus firmat. Ei loco prcesidioque C. Yolcatium Tullum adolescentem praefecit : ipse, quuni maturescere frumenta inciperent, ad bellum Ambiorigis pro- fectus, [per Arduerfham silvam, qua* est totius Galliaa maxima, atque ab ripis Rheni finibusque Trevirorum ad Norvios pertinet, millibus- que amplius D in lougitudiuein patet,] L. Minucium Basilum cum >>inni cquitatu proemittit, si quid celeritate itineris atque opportuni- tate temporis proficerc possit ; 2 monet, ut ignes fieri in castris pro- hibeat, ne qua ejus adventus procul significatio fiat : sese confestim .-ubsequi 3 dicit. XXX. Basilus, ut imperatum est, facit; celeriter contraque om- nium opinionem confecto itinere, multos in agris inopinantes depre- bendit ; eorum indicio ad ipsum Ambiorigem contendit, quo in loco '•urn paucis equitibus esse dicebatur. Multum, 1 quum 2 in omnibus rebus, turn in re militari potest fortuna. Nam sicut magno accidit casu, ut in ipsum incautum atque etiam imparatum incideret prius- ' que ejfes adventus ab bominibus videretur, 3 quam fama aut nunciis Jl affeftetur ; 4 sic magna; fuit fortune, 6 omni militari instrumento quod circ\>m se habebat, erepto, rhedis equisque comprehensis ipsum tg^re 6 mortem. Sed boc eo factum est, quod, redificio circumdato a, (ut sunt fere domicilia Grallorum, qui vitandi aostus causa ple- rumque silvarum ac fluminum petunt propinquitates,) comites fam- ifflPresque ejus angusto in looo paulisper equitum nostrorum vim sustinucrunt. His pugnantibus, ilium in equum quidam ex suia in- tuiit : fugientem silva) texerunt. Sic et ad subeundum periculum et ad vitandum 7 multum fortuna valuit. XXIX !. Barbaris, §163. A prepo-j all (other) things" Not only is ^pition, ab, de, or ex, is usually ex-J "other" frequently used in Latin pressed with tollo. where we omit it, (see XVI, 2 ) but Si quid possit is rather interrogative it is frequently omitted where we than conditional :-"(To see) whether use it. he can accomplish anything." 3. Vidtrttur is coordinate with vncide- ■-'ubsequi. The infinitive present is ret. used for a future when the certain 4. Afferretur, |206. b. (2). performance of an action, or attain-|5. Magnm fortunse, §144. " A great ment of a wish, is referred to. piece of luck." ...... Ar , \ s - Ipsum effugere is subject of fuit. \\\. 1. Multum, J150, Rem. 3. 7. Subeundum, vitandum. Both these 2. Quum omnibus rebus, "Not only in; gerundives have ft causative sense ■ 138 DE BELLO GALL1CO XXXI. Anibiorix coplas suas judiciohe non conduxerit, 1 quod proelio dirnicandum non existiinarit, 2 an tempore exclusus, 3 et repen- tino equitum adventu prphibitus, quuin reliquum exercitum subse- qui crederet, dubium est : Bed certe, clam dimissis per agros nun- eiis, sibi quemque consulere jussit : quorum 4 pars in Arduennam silvam, pars in continentes paludes profugit ; qui proximi Oceanum 5 fuerunt, hi insulis sese occultaverunt, quas sestus efficere consue- runt : multi, ex suis finibus egressi, se suaque omnia alienissimis crediderunt. Cativolcue, rex dimidiae partis Eburonuin, qui una cum Ambiorige consilium inierat, retate jam corffectus, quum labo- rem aut belli aut fugae ferre non posset, omnibus precibus" detesta- tus Ambiorigem, qui ejus consilii auctor fuisset, taxo, cujus magna in Gallia Gernianiaque copia est, se exanirnavit. XXXII. Segni Condrusique, ex gente et numero Gerrnanoruni, qui sunt inter -Eburones Trevirosque, legatos ad Caesarem miserunt cratum, ' ne se in hostium numero duceret, neve omnium Germano- rum, qui essent citra Rhenuni, unam esse causam judicaret : nihil 1 se de bello cogitasse, nulla Ambiorigi auxilia misisse.' Caesar, ex- plorata re quaestione captivorum, 2 si qui ad eos Eburones ex fuga convenissent, ad se ut reducerentur, imperavit : si ita fecissent, fine?: eorum se violaturum negavit. Turn copiis in tres partes distributis, impedimenta omnium legionum Aduatucam contulit. Id castelli nomen est. Hoc fere est in mediis Eburonum finibus, ubi Titurius atque Aurunculeius hiemandi causa consederant. Hunc quum reli- quis rebus 3 locum probabat, tum'quod superioris anni munitiones integrae manebant, ut militum laborem sublevaret. Praesidio im- pedimentis legionem XIV reliquit, unam ex iis tribus, quas pro^'* ime conscriptas ex Italia transduxerat. Ei legioni castrisque Q. Tullium Ciceronem prasficit, ducentosque equites attribuit. XXXIII. Partito exercitu, T. Labienum cum legionibus tribus ad Oceanum versus 1 in eas partes, quae Menapios attingunt, proficis- ci jubet : C. Trebonium cum pari legionum mimero ad earn regio- nem, qua3 Aduatucis adjacet, depopulandam mittit : ipse cum reli- cs uis tribus ad flumen Saaldem, quod influit in Mosam, 3 extremasque 6. Precibus, i.e. for evil, "curses." XXXII. 1. Nihil, §155. 2. Captivorum ia objective. 3. Reliquit rebus, causal ablative. For the usual construction, see §159, Rem. 2. XXXIII. 1. Ad oceanum versus, by tmesis for adversus oceanum. ' 2. Quod influit in Mosam. Caesar's Qe " both in causing him to be exposed to danger, and in causing him to es- cape it." XXXI. 1. Conduxerit, §214. 2. Existimarit, §190, Rem. 1. -3. Exclusus and prjhibitus are coordi- nated with judicio as expressions of cauBe. 4. Quorum, §129, Rem. 7. 5, Oceanum, 5142,' Rem. 41 LIBER, SEXTU8. % " 139 ArJuennse partes ire constituit, quo cum paucis equitibus profectum Ambiorigem audiebat. Discedens, post ditem septiuium scse revcr- surura confirniat : quam ad diem ei legioiyj>«iquse in prsesidio relin- quebatur, frumentum deberi sciebat. « Labienum Trebouiumque hortatur, si reipublicne commodo 3 facere possint, ad earn diem rever- tantur ; ut, rursus communicato consilio, exploratisque bostium vationibus, aliud belli initium capere possent. XXXIV. Eratj ut supra demonstravimus, nianus certa nulla, non oppidum, non presidium, quod *e armia defenderet j 1 sed' in omnes partes dispersa multitudo. Ubi cuique aut vallis abdita, aut locus silvestris, aut palus impedita spem prsesidii aut salutis aliquam of- ferebatj consederat. Haec loca vicinftatibus' 2 erant nota, magnam- que res diligentiam requirebat, uon in summa exercitus tuenda, v nullum enim poterat universis ab perterritis ac disperses periculum accidere,) sed in singulis militibus eonservandis ; quae tamen ex parte 3 res ad salutem exercitus pcrtinebat. Nam 4 et praedse cupid- itas multos longius evocabat, et silvse incertis occultisque itineribus confertos adire probibebant. Si negotium confici stirpenique bomi- nutn sceleratorum interfici vellet, dimittenda3 plures manus, didu- cendique erant milites : si contiriere ad sign* manipulos vellet, ut instituta ratio et consuetudo exercitus Romani postulabat, locus ipse erat prajsidio barbaris, neque ex occulto insidiandi et dispersos circumveniendi singulis deerat audacia. At in ejusmodi difficulta- tibus, quantum diligentia provideri poterat, providebatur ; ut potiu* in nooendo aliquid omitterefctxr, 5 etsi omnium animi ad ulciscendum ardebant/' quam cum aliquo detrimento militum noceretur. Caesar ^frftnitimas civitates nuncios dimittit, omnes ad se evocat spe pra)da -ad rl^ripiendos Eburones, ut potius in silvis Grallorum vita, quam ■nanus miles 7 periclitetur ; simul ut, magna multitudine circum- fusa, pro tali facinore stirps ac nomen civitatis tollatur. Magnus undique numerus celeriter convenit. XXXV. Hfec in omnibus Eburonum partibus gerebantur, dies- • ography is here at fault : the Scheldt: some damage (to the enemy) rather does not flow into the Mcuse. than to harm them at the expense of . UeipublicaB commodo, "With advan- hi* soldiers.'' Literally, " bo that tage to the state." something was left off in injuring (the enemy), rather than it wa« in- XXXIV. 1. Defenderet, J2 10, b. I jured (to them) with lo&s of his ciuitatibus=vicinis. soldiers." Noceretur is connected by x parte, "lu part. - ' Every soldier j quam to omitlerctur. surprised and cut off weakened the 0. Ad ulciscendum ardobant, " Were army. burning for revenge." ■ explains in singulis, $c. 7. Legionctrius miles, by metouomy for • r .. It potius otnitteretur, quam uoce- legionarii mililis vita. retur, "So that he preferred to forego 140 -tihi.;r;i BELLO GALLICO que appetebat septimqjajraiein ad diem Cassar ad* impedimenta legi- onemque reverti constiWHJrat. Hie, quantum in bello fortuna pos- sit, et quantos afferat casus, cognosci potuit. Dissipatis ac perterritis ' hostibus, ut denionstravimus, manus erat nulla, quae parvam mode- causam timoris afferret. 1 Trans Rhenum ad Germanos pervenit fama, diripi Eburones, 2 atque ultro 3 omnes ad prasdam evocari. Cogunt equitum duo millia Sigambri, qui sunt proxinii Rheno, a quibus receptos ex fuga Tenchtheros atque Usipetes supra docui- mus: transeunt Rhenum navibus ratibusque, XXX niillibus passuum. infra eum locum, ubi pons erat perfectus, praesidiumque ab Caesarc relictum :.primos Eb.uronum fines adeunt, multos ex fuga dispersos excipiunt, magno pecoris numero, cujus sunt cupidissimi barbari, potiuntur. Invitati praeda, longius procedunt : non hos palus, in hello latrociniisque natos, non silvee morantur : quibus in locis sit Caesar, ex captivis quaerunt ; profectum longius reperiunt, omnem- que exercitum discessisse oognoscunt. ' Atque unus ex captivis, " quid vos/' inquit, " hanc miseram ac tenuem sectamini praedam, quibus licet jani esse fortunatissimis ? 4 Tribus horis Aduatucam venire potestis : hue omnes suasfortunas exercitus Romanorum con- tulit : proesidii tantum 5 est, ut ne murus quidem cingi possit, neque quisquam egredi extra munitiones audeat." Oblata spe, Grermani, quam nacti erant praedam, in occulto relinquunt ; ipsi Aduatucam contendunt, usi eodem duce, 6 cujus haic indicio cognoverant. XXXVI. Cicero, qui per omnes superiores dies praeeeptis 1 Cse- saris summa diligentia milites in castris continuisset, 2 ac ne calonem quidern quemquam 8 extra munitionem egredi passus esset, septimo die diffidens de numero dierum Caesarem fidem servaturum, qua longius eum progressum audiebat, neque ulla de ejus reditu fama afFerebatur ; simul eorurh permotus^vocibus, qui illius patientiam paene obsessionem appellabant, siquidem ex castris egredi non liceret; nullum ejusmodi casum exspectans, quo, novem oppositis legionibus maximoque equitatu, dispersis ac paene deletis hostibus, in millibus passuum III offendi posset ; 4 quinque cohortes frumentatum in proxi- XXXV. 1 Qasa afferret,"To produce." 1. Diripi Eburones is equivalent accu- sative, limiting the verbal phrase ad Germanos pervenit fama—Gemani adiverunt. 3. Ultro=ad libitum, "Any one who pleased was invited to come and plunder for himself." ' 4. Fortunatissimis, §174, Rem. 3. 5. Tantum, "So little." 0. Duce, § 127, Rem. 1. XXXVI. 1. Prteceptis, " According to orders." 2. Qui — continuisset, "Though he had kept." Qui, like quuin is followed by the subjunctive when it has a con- cessive force. 3. Quemquam. Quisquam is sometimes used as an adjective with a personal appellative. 4. Quo posset, §210, b. " By which any evil could befall within three" miles." LIBER SEXTUS* ^x. 141 I ins Oitu. imas segetes rnisit, quas inter et castra unu^Lftbiuo collis inteierat. Complures erant in castris ex legionibus Wfn relicti ; ex quibus, qui hoc spatio dierum convaluerant, circite* CCC sub vexillo una littuntur : magna praeterea multitudo caloaum, magna vis jumento- rum, quae in castris subsederat, facta potestate, sequitur. XXXVII, Hoc ipso tempore et casu Germani cquites interveni- unt, protinusque eodem illo, quo venerant, cursu ab decumana porta i castra irrumpere conautur : ncc prius sunt visi, objectis ab ea ■ arte silvis, quam castris nppropir.quarent, 1 usque eo, ut, qui sub ;all6 tenderent 2 mercatores, recipiendi sui facultatem non babercnt. opinantes nostri re: nova perturbantur, ac vix primum impetum ohors in statione sustinot. Circumfunduntur ex reliquis hostes /;;rtibus, si quern aditum reperire possent. 3 iEgre nostri' portas uentur, reliquos aditus locus ipse per se munitioque defendit. Totis repidatur castris, atque alius ex alio causam tumultus quacrit : ne- jue quo signa ferantur, neque quam in partem quisque conveniat, provident. Alius capta jam castra prouunciat ; alius, deleto cxer- •itu atque imperatorc, victores barbaros venisse contendit : plerique novas sibi ex loco religiones fingunt, Oottaeque et Titurii calamita- teni, qui in eodem occidarint 4 castello, ante oculos ponunt. Tali lore omnibus perterritis, confirmatur opinio barbaris, 5 ut ex cap- 1 1 audierant, nullum esse intus presidium. Perrumpere nituntur, seque ipsi adbortantur, nc tantam fortunam ex manibus dimittant. XXXVIII. Erat aeger in praesidio relictus P. Sextius Baculus, [Ul primum piluin ad Caesarem 1 duxerat, cujus mentionem superior- ibus^froeliis fecimus, 2 ac diem jam quiutum cibo caruerat. Hie, dif- fros*3suai atque omnium saluti, inermis ex tabernaculo, prodit : unininere hostea, atque in summo esse rem discrimine : capit ai m„ a prbximis, atque in porta consisjit. Consequuntur bunc ceuturiones ejus cobortis, quae in statiune erat : paulisper una proclium eustinent. linquit animus Sextium," gravibus acceptis vulncribus : yogie, per manus tractus, 4 servatur. Hoc spatio interposito, reliqui sese confir- niant tantum, ut in muuitionibus consistere audeant, speciemque de« feDsorum praebeant. XVII. 1. Appropinquarei. .XXYIII. 1. Ad Cacsarem=apuu Cffi- sarem. rent=in tentoriia,e8sent Th»- 2. Mentionem fecimus. Sec Book II, ;• ■! cu.mp followers were not 25 ; III, 6. -tay in the camp, but iinquit animus Sextium, "Scxtiui I them on the outs-He! faints." irt. J. Tor manus tractus, " Dragged from Si posscnt, "(To nee) whether thej I mdto hand," or perhaps, "through d." the ranks " of combatants. 4. Occiderint, ^TO, c. 6. Barbaris. {147. *^^ 142 DE BELLO GALLICO XXXIX. IntexiM^onfecta frunientatione, milites nostri clanio- rem exaudiunt ; jjH^urrunt equites, quanto res sit in periculo, cog- noscunt. Hie verotmlla niunitio est, qua? perterritos recipiat i 1 modo conscripti atque usus militaris imperiti ad tribununi militum centu- rionesque ora convertunt : quid ab his prgecipiatur exspectant. Ne- mo est tarn fortis, quin rei novitate per.turbetur. 2 Barbari, signa procul conspicati, oppugnatione desistunt : redisse priino legiones credunt, quas longius discessisse ex captivis cognoverant : poste,a, despecta paucitate, ex omnibus partibus impetum faciunt. XL. Calones in proximum tumulum procurrunt : bine celeriter dejecti, se in signa mauipulosque conjiciunt : eo magis 1 timidos per* terrent milites. Alii, cuneo facto, ut celeriter perrumpant, censent, 2 quoniam tam propinqua siut 3 castra ; et, si pars aliqua circumventa ceGiderit, at 4 rcliquos servari posse confidunt :' alii, ut in jugo eon- sistant, atque eundem omnes ferant casum. Hoc veteres non probant milites, quos sub vexillo una profecto's docuimus. Itaque inter se cohortati, duce C. Trebonio, equite Romano, qui eis erat propositus, per medios hostes perrumpunt, incolumesque ad unum omnes in cas- tra perveniunt. Hos subsecuti calones equitesque eodem impetu, militum virtute servantur. At ii, qui in jugo constiterant, nullo etiam nunc usu rei militaris percep.to, neque in eo, quod probave- rant, consillo permanere, ut se loco superiore defenderent, neque cam, quam 5 profuisse aliis vim celcritatemque viderant, imitari pot uerunt ; sed, se in castra recipere conati, iniquum in locum demis erant. Centuriones, quorum nonnulli ex inferioribus ordinibus rel- iquarum legionum virtutis causa in superiores erant ordines bujus legionis transducti, ne ante partam rei militaris laudem amitterent, fortissime pugnantes eonciderunt. Militum pars, horum virtute submotis hostibus, prseter spem incolumis in castra pervenit ; pars a barbaris circumventa periit. XLI. Germani, desperata expugnatione castrorum, quod nostros jam constitrsse in munitionibus videbant, cum ea praeda, quam in silvis deposuerant, trans Rheuum sese receperunt. Ac tantus fuit etiam post discessum hostium terror, ut ea nocte, quuni C. Volusenus missus cum equitatjj ad castra venisset, fidem nonfaceret, adesse cum incolumi Ccesarem exercitu. Sic omnium animos timor praeoccupav- i rat, ut, pnene alienata mente, deletis omnibus copiis 1 equitatum tan- * XXXIX. I. Recipiat, §210, a. '2. Quin perturbetur, " As not to be alarmed." XL. 1. Eo magis, "The more ;" §168. 2. Censent, "They derfrmine." Hence m the final sentence as a complement. 3. Sint, §190. 4. At, "At least." 5. Quam is subject of profuisse. XLI. 1. Omnibus copiis, " All his LIBER SEXTUS. Htf turn 2 se ex fuga recepisse dicerent, neque, injAumi exercitu, 3 G-er- raanos castra oppugnaturos fuisse contende^MU Qucm timorem Cresaris adventus sustulit. XLII. Reversus ille, eventus belli non ignorant, unum, quod co- hortcs ex statione et praosidio essent emissae, questus, 'nc miniino qnidem casu 1 locum relinqui debuiBse,' 3 multum 3 fortunam in repen- tino bostium adventu potuisse judicavit; multo etiam araplius, quod prene ab ipso vallo portisque castrorum barbaros avcrtissent. 4 Qua- rum omnium rerum maxime admirandum videbatur, quod Germani, qui eo consilio Rhenum transicrant, ut Ambiorigis fines dcpepula- rcntur, ad castra Romanorum delati, optatissimum Ambiorigi benc- ficium obtulerant. XLIII. Caesar, rursus ad vexandos bostes profectus, magno coacto numero 1 ex finitimis civitatibus, in omnes partes dimittit. Omnea vici atquc omnia redificia, qua; quisque conspexerat", incendebantur : jira:da ex omnibus locis agebatur :' 2 frumenta non solum a tanta lnul- titudine jumentorum atque bominum consumebantur, sed etiam anni tempore atque imbribus procubuerant ; ut, si qui etiam in pnesentia iccultassent, 3 tamen Hi deducto exercitu, rerum omnium inopia pereundum videretur. 4 Ac saape in eum 5 locum ventum est, tanto in omnes partes diviso equitatu, ut modo visum" ab se Ambiorigem in fuga captivi, nee plane etiam abisse ex conspectu oontendercnt, 7 ut, spe oonsequendi illata, atque infinito labore suscepto, qui se summam ab Cresare gratiam inituros putarent, s paene naturam studio vince- iperque paulum ad summam felicitatem defuis'se videretur, ■r ille latcbris, aut saltibua se eriperet, et noctu occultatus alias regioncs partesque peteret, non majore equitum pnesidio, quam quat- 1 is vitam suam committere audebat. XI.I"yBkjWi modo vastatis regionibus, exercitum Cresar duarum rtiurh aamno Durocortorum Remorum reducit, concilioquc in eum locum Galliae indicto, de conjuratione Senonum et Carnutum (other) forces " drive off booty," and was originally 2. Tantum, "Only." applied to cattle. 8. Tncolumi exercitu is conditional. ' 3. Si qui occultassent, "If any should * succeed in hiding." XLTI. 1. Casu, £48, Rem. I. |4. lis (§146) pereumlum videretur, "It i depends on dicens im- secnied that they must perish." plied in questu*. 6. Eum, "Such." 8. Multum, g 1 50, Rem. 3. 6. Modo visum, "Had just a moment 4. Quod-avertissent, "In that they had 1 before been seen." repulsed." 7. Ut contender ent expresses the result of in eum locum ventum est ; while ut vincerent, $c, expresses the result of ut contenderent. XLIII. 1. Coacto numero. The con- junctive construction might have been used here. 2. Agebatur. Freedom a fere means 'to Qui putarcnt, " Because tliey thought." 144 DE BELLO QALLICO- qurcstionem habere instituit ; et de Accone, qui princeps ejus con- silil fuerat, gravi<$8 seritentia pronunciata, more majorum 1 suppli- cium surnpsit. Nonnulli, judicium veriti, profugerunt : quibus 2 quutu aqua atque igni 3 interdixisset, Illegiones ad fines Treviroruin, II in Lingonibus, VI reliquas in Senonum finibus Agendici in hi bernis collocavit; frumentoque exercitu proviso, ut instituerat, in Italiam ad conventus agendos profectus est. DE BELLO GALLICO LIBER VII. I. Quieta Gallia, Caesar, ut constituerat, in Italiam 1 ad con- ventus agendos proficiscitur. Ibi cognoscit de Clodii csede : 2 de senatusque consulto eertior factus, ut omnes juniores Italic conjura- rent, 3 delectum tota provincia habere instituit. Ess res in Galliani Trausalpinam celeriter perferuntur. Addunt ipsi et afiingunt ru- moribus Galli, quod res poscere videbatur, ' retineri urbano niotu Cresarem, neque in tantis dissensionibus ad exercitum venire posse.' Hac impulsi occasione, qui jam ante se populi Romani imperio sub- jectos dolerent/ Iiberius atque audacius de bello consilia inire in- cipiunt. Indictis inter se principes Gallue conciliis silvestribus ac j remotis locis queruntur de Acconis morte ; hunc casum ad ipsos re- i cidere posse demonstrant; miscrantur communem Gallise fortunam ; omnibus pollicitationibus ac praomiis deposcunt, qui belli initium faciant, 5 et . sui capitis periculo Gralliam in libertatem vindicent. 'Ejus in primis rationem habendam,' 6 dicunt, ' priusqu&ni eorum clandestina consilia efferantur, 7 ut Cossar ab exercitu intercludatur. Id esse facile, quod neque legiones, absente inipenttore, audeant ex hibernis egredi, neque imperator sine prassidio ad legiones pervenire XLIV. 1. More majoru«D,2.e.by scourg- [p. Quibus, §147. ing to death; the barbarous punish-**;. Aqua et igni, g 163. ment of the early liomans. NOTES. 1. 1. In Ttaliam, i. e. Cisalpine Gaul. 2. De Clodii cade. The murder of Clo- dius by the elaves pf Milo occurred in the year B.C. 63. S, Conjurarent,, "Should take the oath in a body." — "As the dangers were urgent, there was no time for admin- istering the oath (sacramentum) indi- vidually. The juniores here are all the men between 17 and 47 " — Zumpt. 4. Qui dolerent, §210, b. 5. Qui faciant, "(Persons) to make ;" • §210, a. 6. Ejus in primis rationem habendam, " That this should be their "first ob- ject." 7. Efferantur, §206, h, (1). { LIBER SEPTIMUS. 145 poesit : postremo in aoie praestare interfici, quajfcnon veterem belli gloriam libcrtatemque, quam a majoribus aeceperint, recupcrare.' II. His rebus agitatis, profitentur Carnutes, ' se nullum pericu- luui communis salutis causa recusare, principesque 1 ex omnibus bel- lum facturos pollicentur ; et, quoniam in pnesentia obsidibus inter se cavere non possint, ne res efferatur, 2 ut jurejurando ac fide sancia- tur, 3 pctunt, collatis militaribus signis, (quo more eorum gravissimao cserimoniaj continentur, 4 ) ne, facto initio belli, ab reliquis deseran- tur.' r> Turn, collaudatis Carnutibus, dato jurejurando ab omnibus, qui adcrant, tempore ejus rei constituto, ab concilio disceditur. III. Ubi ea dies venit, Carnutes,. Cotuato et Conetoduno duci- bu=, desperatis hominibus, 1 Genaburn dato signo concurrunt, cives- jue Romanos, qui negotiandi causa ibi constiterant, in his C. Fusium Oitam, houestum equitem Romanum, qui -rei frumentarias jussu Ca> sajris praserat, interficiunt, bonaque eorum diripiunt. Celeriter ad Tinnes Gallia? civitates fama perfertur; nam, ubi major atque illus- trior incidit res, clamore per agros regionesque significant ; bune ilii deinceps excipiunt, et proximis tradunt; ut turn accidit : nam, qua; Genabi oriente sole gesta essent, 2 ante prhnam confectam vigil- iam in finibus Arvernorum audita sunt ; quod spatium est millium circiter CLX. IV. Simili ratione ibi Vercingetorix, Celtilli filius, Arvernus, summse potcntias adolescens, (cujus pater principatum Gallia; totius jbtinuerat, ct ob earn causam, quod regnum appetebat, ab civitate •rat iuterfectus,) convoc'atis suis clientibus, facile incendit. 1 Cog- lito ejus consilio, ad arma concurritur: ab Gobanitione, patruo suo, reliquisque principibus, qui hanc tentandam fortunam non existima* t, expellitur ex oppido Gergovia : non destitit tamen, atque in agris habet delectum egentium ac perditorum. Hac coacta manu, quoscumque adit ex civitate, ad suam ^enteniiam perducit: horta- . ut communis libertatis causa arma capianij magnisque coactis copiis, adversaries suos, a quibus paulo ante ejpt ejectus, expellit ex civitate. Rex ab suis appellator; dimitt-it quoquoversus legationes ; )btestatur, ut in fide maneant. Celeriter sibi Senones, Parisios, Pictones, Cadurcos, Turonos, Aulercos, Lemovices, Andes reliquos- II. 1. Principes ex omnibus, "First of fill ;" both in time and zeal. 2. Ne res efferatur limits veriti under- stood, which expresses the cause of avert non possint. ""ur fear the thing may get out." 3. Ut lanciatur limits prlunt. 4. Quo-continentur, "In which custom their moat solemn rites are compre- M hended." III. 1. Hominibus, §127, Rem. 8. 2. Gesta essent, £210, c ;, or §214. in finibus Arvernorum audita tunt being equivalent to Arvsrni audiverunt. IV. 1. Incendit, te. eos. 146 DE BELLO (7ALLICO que omnes, qui Oceanum attingunt, adj.ungit : omnium consensu ad eum defertur imperium. Qua oblata potestate, omnibus his c'mta- tibus obsides imperat, ccrtum numerum militum ad se celeriter ad- ducijubet; armorum quantum qmeque civitas domi quodque ante tempus efficiat, 2 constituit ; in primis equitatui studet. Summa; diligentirc summam imperii severitateni addit : magnitudine sup- plicii dubitantes cogit ; nam, majore commisso delicto, igni atque omnibus tormentis necat ; leviore de causa, auribus desectis, aut singulis effossis oculis, domum remittit, ut sint reliquis documento, et magnitudine poena; perterreant alios. V. His suppliciis celeriter coacto exercitu, Lucterium Cadur- cum, sumraaj bominem audacire v cum parte copiarum in Rutenos mittit : ipse in Bituriges proiiciscitur. Ejus adventu Bituriges ad iGduos, quorum erant in fide, legatos mittunt subsidium rogatum, quo facilius bostium 1 copias sustinere possint, iEdui de consilio 2 legatorum, quos Caesar ad exercitum 3 reliquerat, copjas equitatus peditatusque subsidio Biturigibus mittunt. Qui quum ad flumcn Ligerim venissent, quod Bituriges ab JEduis dividit, paucos dies ibi morati, neque flumen transire ausi, domum revertuntur, legatisque nostris renunciant, ' se Biturigum perfidiam veritos revertisse, qui- bus 4 id consilii 5 fuisse cognoverint, ut, si flumen transissent, 6 una ex parte ipsi, altera Arverni se circumsisterent.' Id eane de causa, quam legatis pronunciarunt, an perfidia adducfci fecerint, quod nihil" nobis constat, non.videtur pro certo esse ponendum. Bituri- ges eorum discessu statim se cum Arvernis copjungunt. VI. His rebus in Italiam Csesari nunciatis, quum jam ille urba- nas res virtute Cn. Pompeii commodiorem in statum pervenisse in- telligent, in Transalpinani Galliam profectus est. Eo quum ven- isset, magna difficultate afficiebatur, qua ratione ad exercitum per- venire posset. 1 Nam si legiones in provinciam arcesseret, se ab- sente in itinere proeljo dimicaturas intelligebat : si ipse ad exerci- tum contenderet, ne iis quidem, qui eo tempore pacati viderentur, suam salutem recte committi 2 videbat. VII. Interim Lucterius Cadurcus, in Rutenos missus, earn civi- tatem Arvernis conciliat. Progressus in Nitiobriges et Grabalos, 2. Quantum, quodque efficiat, " How mtfch, and what, each state shall do." V. 1. Hostium, i.e Arvernorum. 2. De consilio, "In accordance with the advice." 3. Ad exercitum==apud exercitum. 4. Quibus, §143. 5. Consilii, §134. 6. Si flumen transissent, "If they should cross; §198, a. 7. Nihil, |l55. VI. 1. Qua— posset (^814) limits mag- na difficultate afficiebatur, =nesciit, or dubitavit. 2. Commiiii, present for future ; or posse may be supplied. 1,1 HER SEPTIMUS. 1 17 ab utrisque obsides accipit, at magna coacta manu, in provinciam Xarboneni versus eruptioneru facere contendit. .Qua re nunciata, Caesar oninibus coirsiliis 1 antevertenduni existiniavit, ut Narbonem proficiscereiur. Eo quum venisset, timentes confirmat, praesidia in Rutenis provincialihuB, Volcis Areceniicis, Tolosatibus, circumque Narbonem, quae loca bostibus erant finitima, constituit : partem oopiarum ex provincial suppleuicntumquc, quod ex Italia adduxerat, in Helvios, qui fines Arvernorum contingunt, convent re jubet. - VIII. His rebus eomparatis, repressd jam Lucterib et remoto, quod intrare intra pnesidia periculosum putabat, 1 in Helvios proii- eiscitut :- etsi mons Oevebfia, qui Arvern<>* ab Belviis diacludit, o tempore anni, altissima nive iter impediebat; tamen dU- ; nive VI in altitudinetn pedum, atque ita viis pat- um- militum lain"- ArvteraSninrpervenik Quibus oppre . inantibus, quod se Cevenna, ut muro, munitos exiatimabant, a singulairi quidem unquam bomini eo tempore anni senritea patu- [uitibus imperat, ut, quam latissime possent, 8 vagentur, et quam maximum hoatibus terrorem iuferaut. Celeriter baeo' fama Qunciisad Yereingetorigem.perferuntur: quern perterriti omnes Arverni elreuaisistunt atque obsecrant, ut suis fortunis 4 consulat, neu se ab bostibus diripi patiatur ; prsesertim quum videat omne au (Hum translatum. Quorum ille 'precibus permotus, castra ex Biturigibus movet \\\ Arvernos versus. At CaJSttr, biduum in iis locis moratus, quod liooc de eingetorige U8U Ventura 1 opinione prseceperut, per causam 3 supple- ment"! eqi ie cogendi ab exeroitu discedit; Brutum ado) centem iis oopiis prffificit; hunc monet, ut in omnes partes equites quam fal issime pen agentur : '' daturum se operam, no longius triduu sit.' His eonstitutis rebus,. suis inopinantibus, quam maximis potest itineribus, Viennam pervenit. Ibi nactus, recentem cquitatum, quem multis ante diebus eo piaemiserat, neque diurno octurno itinere Intermisso, per lines iEduorum in Lingones tendityubi li legiones hiemabant; ut, si quid etiam de sua Salul luis iniretur tfonailii, celeritate praecurreret. Eo <|uum ad reliquas legiones mitt it, priusque in uuuia locum VII 1 Omnibut consiliu i Jb- IX. 1. '■'• rtendum, tl happen tnce yrh'mb' la utproficisa • to Vi ■ rcin- getorix would I to VIII. 1. I'lK-li.t \rvc mi, ami thnt tins Hon would be i^verti-d from < ;'JI7. Oh«prvc thnt tl>e ini movements, here interchanged with r cnNs.im,=cauv ur nnd mferant. expression inCfl l. !'•• 12, both iuppiementi «nd fj 148 DE BELLO (JALLICO omnes eogit, quam de ejus adventu Arvernl|6 nunciari posset. 3 Hac re cognit'a, Vercingetorix rursus in Bitjiri^ps exercitum reducit ; atque indc profectus Gergoviam, Boiorum oppidum, quos ibi Hel- vetico proelio victos Caesar collocaverat, ^Jdiisque attribuerat, op- pugnare.instituit. X. Magnnm hoec res Caesari difficultatel(Jfad consilium capien- dum afferebat : si reliquam partem hiemis uno in loco legiones con- tinent, ne, 1 stipendiariis iEduoruin expugnatis, cuncta Gallia defi-' ceret, quod nullum amicis 2 in eo prsesidium videret 3 positum esse ; sin maturius ex hibernis educeret, ne ab 4 re frumentaria duris sub- vectionibus laboraret. Praestare visum est tamen omnes difficultates perpeti, quam, tanta eontumelia accepta, omnium suorum voluntates alienare. Itaque cobortatus iEduos de supportando comrneatu, praemittit ad Boios, qui de suo adventu doceant, 5 bortenturque, ut in fide maneant, atque hostium impetum magno animo sustineant. Duabus Agendici legionibus atque impedimentis totius exercitus relictis, ad Boios proficiscitur. XI. Altero die quum ad oppidum Senonum Vellaunoduuum venisset, ne quern post se bostem relinqueret, quo expeditiore re frumentaria uteretur, oppugnare instituit, idque biduo circumval- . lavit : tertio die missis ex oppido legatis de deditione, arma pro- ferri, jumenta produci, DC o"bsides dari jubet. Ea qui conficerefc^- C. Trebonium legatum relinquit : ipse, ut quamprimum iter face- ret, 2 Genabum Carnutum proficiscitur, qui, turn primum allato nun- cio de oppugnatione Vellaunoduni, quum longius earn rem ductum iri existimarent, prsesidium Genabi tuendi causa, quod eo mitte- rent, 3 comparabant. Hue biduo pervenit : castris ante oppidum positis, diei tempore exclusus, in posterum oppugnationem differt, quaeque ad earn rem usui sint; militibus imperat ; et, quod oppidum Genabum pons fluminis Ligeris oontinebat, 4 veritus ne noctu ex op- pido profugerent, 5 diias legiones in ,armis excubare jubet. Gena- benses, paulo ante mediam noctem silentio ex oppido egressi, flumen 3. Posset, $206, b. X. 1. Ne, sc. verebatur. Stipendiariis expugnatis is conditional, the conclu- sion being Gallia deficeret, quod videret. 2. Amicis limits prcesidium ; §142. 3. Quod videret, " Because (in that event) it would see ;" §197. Observe that the leading verb is past, hence these imperfects 4. Ab re frumentaria, "From (wantof) provisions ;"— the souroe of the dis- tress. •% 5. Doceant, §210, a. XI. 1. Conficeret, §210, a. 2. Iter faceret, i.e. to Ger^ovia. 3. Quod eo mitterent, (§210, a,) "To send thither,' : i.e. to Genabum. I 4. Continebat, " Connected " 'with the opposite bank, thus affording a means of escape.- The city was not s^uated, as some suppose, on both sides of the river, for it is said in the next .sen-., tence that the townsmen "went out of the town and commenced crossing the river." 5. Profugerent, sc. oppidani. LIBER* SEPTIMUS. 149 transire coeperunt. Qua re per cxploratores nunciata, Caesar legio- nes, quas expeditas esse jusserat, portis incensis, introinittit, atque oppido potitur, nerpaucis ap hostium numero desideratis, quin cuncti caperentur/' quod pontjejjwque itinerum angu8tiae multitudini fugam .intercluserant. OppiclBi diripit atque incendit, praedam militibus donat, cxercitum LigaPm trausducit, atque in Biturigiira fines pervenit. XII. Vercingetorix ubi de Caesaris adventu cognovit, oppugna- tione 1 destitit, atque obviani Caesari proficiscitur. Ille oppidum Biturigum, posit uni in via, Noviodunum oppugnare instituerat. Quo ex oppido quum legati ad eum venisscnt, oratum, ut sibi ignos- '•eret, sureque vitas consuleret ; ut celeritate reliquas i#s conficeret, ;ua ploraque erat consecutus, anna proferri, equos produci, obsides !ari jubet. Parte jam obsidum tradita, quum reliqua administra- rentur, centurionibus et paucis militibus intromissis, qui arma • juinentaque eon quire rent, 2 equitatus hostium procul visus est, qui agmen Verciugetorigis antecesserat. Quern simul atque oppidani conspexerunt, 3 atque in spetn auxilii venerunt, clamore sublato, uina capere, portas claudere, murum complere coeperunt. Centu- ries in oppido quum ex significatione Gallorum novi aliquid ab iniri consilii intellexissent, gladiis districtis portas occupaverunt, -uosque omnes incolumes receperunt. 4 XIII. C;vsar ex castris equitatum educi jubet, prceliumque |uestre committit : laborantibus jam suis Germanos equites circi- ter CD submittit, quos ab initio secum habere instituerat. 1 Eorum ^impetum Galli sustinere non potuerunt, atque in fugam conjecti, !ti.< afaissis, sese ad agmen receperunt : quibusprofligatis, rursus 'ppidani perterriti comprehensos eos, quorum opera plebem concita- tam existimabant, ad Caesarem perduxerunt, seseque ei dediderunt. Quibus rebus confectis, Caesar ad oppidum Avaricum, quod erat maximum muuitissimumque in finibus Biturigum, atque agri fer- tilissima regionc, 2 profectus est; quod, eo oppido reeepto, civitatem Biturigum se in potestatem redacturum oonfidebat. XIV. Vercingetorix, tot continuis incommodis Vellaunoduni, Genabi, Novioduni acceptis, suos ad concilium convocat. • Docet I'orpaucis desideratis quin cuncti 2. Conquirerent, §210, a. cnperenter, "Very few of the enemy 3. Simul atquo conspexerunt, J204, 1 having escaped capture ;" — literally, t. Receperunt, "Withdrew." 'very few out of the aumber o. 1 the «uemy being wanting from the whole XI II! 1. Instituerat, "Hal been ac- ting captured." customed." i Regione, J 166. XII. 1. OppugnatioUe, >e. Gergovite. 1 ii2 150 BE BELLO GALL1GO. ' longe alia ratione esse belluin gerendum, atque antea sit 1 gestum t omnibus modis huie rei studendum, ut patjjulatione 'et comrneatu Romani prohibeantur.^Id esse facile, quod (fquitatu ipsi abundent, et quod anni tempore subleventur : pabulwn secari non posse; 2 necessario dispersos hostes ex sedificiis peteje : bos omnes quotidie ab equitibus delevi posse. Praeterea safaafs causa rei familiaris commoda negligenda; vicos atque aedificia incendi oportere boc spatio, 3 a Boia 4 quoquoversus, quo pabulandi causa adire posse vide- antur. Harum ipsis rerum copiam suppetere, quod, quorum in finibus bellum geratur, eorum opibus« subleventur : Romanos aut iuopiam non laturos, aut magno cum periculo longius ab castris pro- gressuros : neque interesse, ipsosne interficiant, impedimentisne 5 exuant, quibfts amissis, bellum geri non possit. Prseterca oppida incendi oportere, qua? non munitione et loci natura ab oinni sint periculo tuta ; neu suis sint ad detractandam militiam receptacula, neu Romanis proposita ad copiam commeatus praedamque tollen- dam. Haec si gravia aut acerba videantur, multo ilia 6 gravius sasti- mare debere, liberos, conjuges in servitutem abstrabi, ipsos inter- •fici ; quae sit necesse accidere victis.' XV. Omnium consensu hac sententia probata, uno die amplius XX urbes Biturigum inceuduntur. Hoc idem fit in reliquis civi- tatibus. In omnibus partibus incendia conspiciuntur ; quas etsi magno cum dolore omnes ferebant, tamen hoc sibi solatii propone- bant, [quod se, prope] explorata victoria, celeriter amissa recupe-ra- turos [confidebant]. Deliberate de Avarico in communi cqj^cilio, incendi placeret, 1 an defendi. Procumbunt omnibus Gallis 2 ad pedes Bituriges, ' ne pulcberrimam prope totiu3 Gallice urbem, qvpi et prsesidio et ornamento sit civitati, suis manibus succendere coge- rentur : 3 facile se loci natura defensuros' 4 dicunt, 'quod, prope ex omnibus partibus flumine et palude circumdata, 5 unum babeat et 6 perangustum aditum.' Datur petentibus venia, dissuadente primo Vercingetorige, post corcedente, et precibus 7 ipsorum, et misericor- dia vulgi. Defensores oppido idonei deliguntur. XV. 1. Placeret, §214. The omission of the enclitic ne when followed by an, is quite common. 2. Gallis, §147. 3. Ne — cogerentur depends on the verb of praying implied in procumbunt ad pedes. 4. Defensuros, sc. oppidum. 5. Circumdata agrees with the nearest noun. 6. Et introduces a more important cir- cumstance here. 7. Precibus and misericordia are causal XIV. 1. Sit gestum, §217. 2. PabHlum secari non posse, "Because there was none to cut, it being dead of winter." 3. Hoc spatio, "To such a distance;" §153. 4. Boia, sc. terra. All names of coun- tries are adjectives, derived from the name of the people. 5. Impedimentisne. The use of ne for the disjunctive an is comparatively rare 6. Ilia is opposed to hac, and is strong' er. It refers to what follows. ZR SEPTIMUS. 151 ! XVI.- Vereingetorix minoribus Cawareni itiijeribus subsequitur, ct locum castris deligitjjfpaludibus t-ilvisque munitum, ab Avarico longe millia passuum XVI. Ibi per cortos exploratores in singula diei torapora, 1 quae ad Avaricum agerentur, eognoscebar, et, quid fieri vellet, impwabat : omncs nostras pabulationes frumentatioi que observabat, dispersosque, quum longius necessario procederent, adoriebatur, magnoque incommoda aiileiebat: etsi, quantum ratione provideri poterat, ab nostria ocourrebatur, 2 ut 3 incertis tomporibus diversisque itineribus iretur. XVII. Castris ad earn partem oppidi positis, Caesar, 1 quae inter- fcuissa 2 a flumine et a palude aditum, ut supra dixiiuus, angustum babebat, aggerem apparare, vineas agere, turres duas eonstituere coepit : nam circumvallare loci natura prouibebat. Dc re frumen- taria Boios atque iEduos adbortari non destitit : quorum alteri, 8 quod nullo studio agebant, non multuni 4 adjuvabant : alteri non magnis facultatibus, 5 quod civitas erat ex'gua et infirma, ecleriter, quod habuerunt, consumpserunt. Summa difiicultate rei frumen- tariac affecto exercitu, tenuitate Boiorum, indiligentia -ZEduoruni, incendiis rcdificiorum, usque eo, c ut complures dies milites frumento carueript, et, pecore e longinquioribus vicis adacto, extreniam fa- :;:em sustentarent, nulla tamen vox est ab iis audita populi Romani majestate et superioribus victariis indigua. Quiu ctiam Cwsar quuu in opere singulas legione's appellaret, et, si acerbius inopiam ferrent. se dimissurum bppugnationem diceret; universi ab eo, ' ne id face ret,' petebant : ' sic sc complures annos illo imperante meruisse," ■ lullam ignominiam acciperent, nunquam infecta re discederent s fl^c se ignominia3 laturos loco, si inceptam oppugnationem reliquis sent : pracstare omnes perferre acerbitates, quam non civibus Ro manis, qui Genabi perfidia Gallorum kiterissent, parentarent.' 8 Haec eadem centurionibus tribunisque militum mandabant, ut per eos ad Caesarem deferrentur. ablatives, and vulgi is objective. X.V1. 1. In singula diei tempora, "For every hour of the day," "at all times.' J. Ab nostris occurrebatur, "Although counteracting measures were taken by our men as far as provision could 2. Intermissa, "Left open." I. Alteri, i.e. the yEdui. Alteri, i.e. the Boii. 4. Multum, $150, Rem. 3. 6. Non magnis facultatibus, %\88, Rem. 1. Usque eo, "To such an extent.' be made by generalship." Quantum 7 . 8e mtruitse depends on the verb of represents the limit to which the] saying implied in petebant. meaning of provideri extends} a sort, 8. Quam — parentarent. Quam, though of accusative of measure. * a Telativo word, usually connects 3. Ut, "So that." words in the same construction, likt a copulative conjunction ; so that th« XVII. 1. Cottar. The position of the' use of the subjunctive, though ar subject is here an unvsual one. cording to analogy, is rare. .152 DE BELLO GALLICO XVIII. Quum jam muro turres appropinquassent, ex captivis Caesar cognovit Vercingetorigem, consumpto pabulo, castra raovisse. propius Avaricum, atque ipsum cum equitatu expeditisque, qui inter equites proeliari consuessent, 1 iusidiarum causa eo profectum, quo nostros postero die pab'ulatuui venturos arbitraretur. v Quibus rebus cognitis, media nocte silentio profectus, ad hostium castra mane per- venit. Illi, celeriter per exploratores adventu Caesaris cognito, car- ros impedimentaque sua in artiores silvas abdiderunt, copias omnes in loco edito atque aperto instruxerunt. Qua. re nunciata, Caesar celeriter sarcinas conferri, arma expediri jussit. XIX. Collis erat leniter ab infimo acclivis : hunc ex omnibus fere partibus palus difficilis atque impedita cingebat, non latior ped- ibus L. Hoc se colle, interrupts pontibus, Galli fiducia loci contin- ebant, generatimque distributi in civita.tes, omnia vada ac saltus ejus paludis certis custodiis obtinebant, sic animo 1 parati, ut, si earn pa- ludem Romani perrumpere conarentur, haesitantes premerent ex loco superiore : ut, qui propinquitatem loci videret, 2 paratos 3 prope aequo Marte ad dimicandum existimarefc; qui iniquitatem conditionis per- spiceret, inani simulatione sese ostentare cognosceret. Indignantes milites Caesar, quod conspectum suum hostes ferre possent, tantulo spatio interjecto, et signum proclii exposcentes, edocet, 'quanto det- rimento, 4 et quot virorum fortium morte necesse sit constare victo- riam : quos quum sic animo paratos videat, ut nullum pro sua laude periculum recusent, summse se iniquitatis 6 condemnari debere, nisi eorum vitam sua salute habeat cariorem.' Sic milites consolatus, eodem die reducit in castra ; reliq.ua, qua; ad oppugjaationem oppidi pertinebant, administrare instituit. XX. Vercingetorix quum ad suos redisset, proditionis 1 insimu- latus, 'quod castra propius Romanos movisset, quod cum omni equi- tatu discessisset, quod sine, imperio tantas copias reliquisset, quod ejus discessu Romani tanta opportunitate et celeritate venissent ; non haec omnia fortuito aut sine consilio accidere potuisse ; 2 regnum il- ' lum Gallias malle Caesaris concessu quam ipsorum habere beneficio :' tali modo accusatus, ad haec respondit : ' Quod castra movisset, factum inopia pabuli, etiam ipsis hortantibus : quod propius Ro-. manos accessisset, persuasum 4 loci opportunitate, qui se ipsum mu- XVIII. 1. Consuessent, ^210, c. XIX. 1. Animo, $161. 2. Videret, g210, b : qui=3i quis. 3. Paratos, sc. Gallos. 4. Detrimento, morte, §162. XX. 1. Proditionis, §136. 2. Non accidere potuisse, " Could not have happened,;" literally, "had not been able to happen." Observe the difference of idiom. 3. Quod (§155) castra movisset, "As to Iniquitatis, |136. his moving the camp." 1 4. Persuasum, sc. esse sibi. LIBER SEPTIMUS. 153 nitione defenderet : equitum vero oporam neque in loco palustri de- siderari debuisse, et illic fuisse utileui, quo sint profecti : 5 sunirnain imperii se consulto nulli discedentem tradidisse, ne is inultitudinis studio ad dimicandum impelleretur ; cui rei propter aninii mollitiem . tudere oinnes videret, quod diutius laborem fe'rre non possent. Ro- raani si casu intervenerint, fbrtunta ; c si alicujus indicio vocati, huic habendain gratiam, quod et paucitatcm corum ex loco superiore cog- noscere, et virtuteiu despicere potuerint; qui, dimicare non ausi, turpiter se in cas.tra rcceperint. Imperiuni se ab Caesare per prodi- tionem nullum desiderare, quod habere victoria posset, quae jam es- tet sibi atque omnibus Gallis cxplorata : quin genus solertiae atque ad» omnia imit'anda atque efficicnda, qua) ab quoque tradantur, aptissi- muni. Nam et laqueis falces avertebant, quas quum destinaverant, tormentis iutrorsus reducebant; etaggerem cuniculis, subfcuabebant, eo scientius, quod apud eos magna; sunt ferrariso, atque omne genus ouniculorum notutn atque usitatuni est. Totum autem murum ex* omui parte turribus contnbulaverant,* atque bas coriis intexe'ran^. Turn erebris diurnis nocturnisque eruptionibus aut aggeri ignem.in- ferebant, aut milites occupatos in opcre adoriebantur ; et nostrarum turrium altitudinem, quantum 2 bas quotidianus agger expresserat, commissis suarum titrrium malis, adax[uabant; et apertoscuniculov' prseueta ac pneacuta materia et pice fervefacta et maximi ponderis saxis morabantur, meenibu-scjue appropinquare protybebant. ^ XXIIT. Maris autem omnibus Gallicis baec fere forma est. Tra- bes directa), perpetua) in longitudinem, 1 paribus intervaliis distantes* inter se binos pedes, in solo collocautur : ba3 revinciuntur intvorsus, et multo aggere vestiuntur. Ea autem, qua) diximus, intervalla grandibus in fronte saxis effarciuntur. His collocatis et coagmen- tatis, alius insuper ordo adjicitur, ut idem illud intervallum serve- tur, neque inter se contingant trabes, sed paribus intermissce spatiis singula) singulis saxis interjectis arte contineantur. 2 Sic deincep;; omne opus contexitur, dum justa muri altitudo expleftur. 8 Hoc quum 4 in speciem varietatemque opus deforme non est, altefnis trab- ib.us ac saxis, quae reetis lineis suos ordines servant ; turn ad utili- tatem et defensionem urbiuul suimuara bafcet opportunitatem ; quod et ab incendio lapis, ct ab ariete materia defendit, qua?, perpc^uis trabibus 6 pedes quadragenos plcrumque introrsus revincta, neque perrumpi neque. distrain potest. XXIV. lis tot rebus impedita oppugnatione, milites, quum toto tempore frigore et assiduis imbribus tardarentur, tamen continenti iabore omnia brcc superaverunt, et diebus XXV aggerem, latum pe> des CCCXXX, altum pedes LXXX, exstruxerunt. Quum is murum bostium paene contingeret, et Caesar ad opus consuetudine 1 exeuba- XXII. 1. Ut est, " Since they are ;' §136, Rem. i. 2. Quantum, §150, Rem 3. '■I. Cuuiculos, sc. Romanorum. XXIII. 1. PerpetuEe in longitudinem, " Extending lengthwise through the wall." The length of these timbers equalled the thickness of the wall. •_'. Sed contineantur is coordinate with ut servetur. "But, separated by equal spaces, are held tightly (to their pla- ces) by the stones placed between them (respectively).'* 3. Expleatur, £207. 4. Quum— turn, "Not only — but also." 5. Altcrnis trabibus ac saxis,§186 fc i?e/n. . 1- 6. Perpetuus trabibus, §186, Rem. I. — .. "Which, being usually braced within (the wall), sjnce the beams extend X clear through it (to the distance of) v forty feet, can neither, &c." XXIV. 1. Consuetudine, " According to custom';" — causal ablative, ex be- LIBEli SEPTIMUS. 155 ret, militesque cohortaretur, ne quod omnino tempusab opere inter- in itteretur ;-paulo ante tertiam yigiliarn est animadversuni fumare aggerem, quern cuniculo hostes succenderant : eodemque tempore toto m u i-o clamortysublato, duabus portis ab utroquc latere turriuin emiptio fiebat. A^ii faces atque aridam materiem de muro in agge- •" rem eminus jaciebafct, picem rcliquasque res, quibus ignis excitari \. potest, fumleba&it ; ut, quo primum occurreretur,- aut cu" rei ferre- iur auxiliurn,^x ratio irrfri posset. :; Tamfeo, quod institute) Crvsaris dase semper kgiones pro castris excubabant, plurcsque partitis tem- poribus erant in opere, ecleriter factum est, ut alii eruptionibus re- sisterent, alii turres reducerent, aggeremque interscindcrent, omnia vero ex. castris multitudo ad restmguendum concurreret. XXV.- Quum in omnibus locis, consumpta jam reliqua parte tisj pugnarctur, seinperque hostibus spes victoria) redintegrare- tiir, eo magis,*quod deustos pluteos turrium videbant, nee facile ad- ire 1 apertos ad auxiliaudum animadvertcbant ; semperque ipsi rccen- tes defessis.succederent, omnemque Gallire salutem in illo vestigio temporis- positam arbitrarentur ; accidit, inspectantibus nobis, quod, dignum memoria visum, prscterinittcndum non existimavimus Qui- dam ante portam oppidi Gallus, qui per manus sevi ac picis traditag glebes in ignem e regione turris projieiebat, scorpione ab latere (jtextro transjectus exanimat usque concidit. Hunc ex proximis unua joccutem transgressus, eodem illo jnunere fungebatur : eadem. ra- tione ictu scorpionis exanimato altero, successit tertius, et tertiu quartus ; nee prius i-lle est a propugnatoribus vacuus relictus locus, quain, restincto aggere, atque o'mni parte submotis bostibus, finis est' 2 pugnandi factus. XXVI. Omnia experti Gall I, quod res nulla successerat, poster.' die consilium ceperunt ex oppido profugere, 1 hortante et jubente Vercingetorige. Id, silcntio nootis conati, non magna jactura suo- rum s-esc effecturos sperabant, propterea quod neque longc ab op- pido eastra Vercingetorigis aberant, et palus perpetua, quae inter- cedebat, Romanos ad insequendum tardabat, Jamque boc facere nofltu apparabant, quum matres faniiliao repente in publicum pro- currerunt, flentesque, projectoe ad pedes suorum, omnibus precibus peticrunt, nc se et communes liberos hostibus ad supplicium dede- rent, quos ad capiendam fugam natura; et viriuni infirmitas impe- ing usually expressed. ]2. Est factoe, §200, a. -. Ocourreretur, §214. "In vthat direc- tion resistance should first be made. XXVI. 1. Profugere=pr ifugicnli. 3. Vix ratio iniri posset, "It could The use of the infinitivr in any oth«i scarcely be determined.'' ca?e than the nominative or accusa- tive, is comparatively rare in classi- XXV. 1. Adire, $c. noetros. 1 cal proee. 16G DE BELLO GALLICO diret. Ubi eos in sententia perstare viderunt, quod plerumque in summo periculo timor misericordiain non recipit, oonclamare et sig- nificare de fuga Romanis coeperunt. Quo timore perterriti Galli, ne ab equitatu Romanorum vise praeoccuparentur, consilio destit- erunt. XXVII. Postero die Caesar, promota turri, directisque 1 opcri- bus, quae facere instituerat, magno coorto imbri, non inutilem bane ad capiendum consilium ternpestatem arbitrates, quod paulo incau- tius custodias in muro dispositas videbafc, suos quoque languidius in opere vcrsari jus3it, et, quid fieri vellet, ostendit. Legiones intra vineas in oceulto 2 expeditas cobortatur, ut aliquando pro tantis la- boribus fruotum victoriae perciperent : bis, qui primi murum ascen- dissent, 3 prpsmia proposuit, militibusque signuni dedit. Illi *subito ex omnibus partibus evolaverunt, mururaque celeriter compleverunt. XXVIII. Hostes, re nova perterriti, muro turribusque dejecti, in foro ac loc^s patentioribus cuneatim constiterunt, boc animo, ut, si qua ex parte obviam contra 1 veniretur, aeie instructa.depugnarent. Ubi neminem in sequuni locum sese demittere sod toto undique muro circumfundi viderunt, veriti, ne omnino spes fugae tolleretur, ab- jcctis armis, ultimas oppidi partes continenti impetu petiverunt : parsque ibi, quum angusto portarum exitu se ipsi 2 premerent, a mil- itibus, pars, jam egressa portis, ab equitibus est interfecta : nee fuit quisquam, qui praedae studeret. 3 Sic'et Genabensi caede 4 et labore opens incitati, non aetate confectis, non mulieribus, non infantibus pepercerunt. Denique ex omni eo numero, qui fuit circiter XL millium, 5 vix DCCC, qui primo clamore audito se ex oppido ejece- rant, incolumes ad Vercingetorigem pervenerunt. Quos ille, multa , jam nocte, 6 silentio' ex fuga excepit, (veritus, ne qua in castris es eorum concursu et misericordia vulgi seditio oriretur,) ut, 7 procul in via dispositis familiaribus^suis 8 principibusqtie civitatum, dispar- andos deducendosque ad suos curaret, quae cuique civitati pars 9 cas- trovum ab initio obvenerat. XXIX. Postero die concilio convocato, consolatus cobortatusque est, ' ne se admodum animo demitterent, neve perturbarentur in- XXVII. 1. Directis, i.e. towards that part of the wall which was most vul- nerable. 2. In oceulto, i.e. screened from the enemy's view. 3. Qui primi ascendissent, "Who should first ascend. 1 ' XXVIII. 1. " Obviam and contra ap- parently form a pleenasm ; but ob- viam seems to indicate only the di- rection, whereas contra indicates the intention." — Zumpt. 2. Se ipsi, §85, b, c. 3. Studeret, §210, b. 4. Geuabensi caede, See ch. 3. 5. Quadraginta millium, se. numerus 6. Nocte, sc. consumpta. 7.,Ut, "So that." 8. ' Suis and suos refer to the fugitives 9. Quae pars = in earn partem quae. LIBER SEPTIMUS. V commodo : Ron virtute nequc in acie vicisse^ Romanos, sed artificio quodam et seientia oppugnationis, cujus rei fucrint ipsi imperiti : errare, si qui in bello omnes secundos rerutn proventus exspeetent : 2 sibi nunquam placuisse Avaricuin defendi, cujus rei testes' ipsos haberet ; sed factum imprudentia Bituriguni et nhnia obsequentia reliquorum, uti hoc incommodum acciperetur • id tanien se celcriter majoribus commodis sanaturum. Nam qua -1 ab reliquis Gallis civi- tates
  • it. XXXIV. Hoc decreto interppsito, cobortatus JEduos, ut con- tro'^ersiarura ao dissensionum obliriscerentur, omnibus omis- ais I buio bollo servirent, eaque, quae meruissent, prsemn nb se, devicta Gallia, exspectarcnt, equitatumque omnem ct peditum millia X sibj celeriter mitterent, quae in praesidiis rei frumentatia eret, 1 exercitum in duas partes divisit ; IV legiones in Senones Pafisiosque Labieno ducendaa dedit ; VI ipse in Arvernos ad oppidam Gergoviam secundum flumen Elaver duxit ; equitatu* partem illi attribuit, partem sibi reliquit.' Qua re cognita, Vcr- dngetorix, omnibus interruptis ejus fluminis pontibus, ab altera Elaveria parte iter facere coepit. XX XV. Quum uterque utrique esset cxercitus in conspectu, l'ere- que e regione castris 1 castra poneret, dispositis exploratoribus, necubi effecto ponte llomani copias transducerent, erat in magnis Ca>ari difticultatibus res, ne majorcm wstatis partem flumine impediretur; daod non fere ante autumnum Elaver vado transiri solet. ltaquc, ne id aceideret, silTe^iri looo castris positis, e regione unius .eorum pontium, quos ^rcingeturix rescindendos curavcrat, postero die II legionibus in occulto restitit ; reliquas copias cum omnibus imp s, ut consueverat, misit, captis quibusdam cohortibus, 3 iierus legion ura constare yideretur. His, quam longissimf possent, progredi juasie, <|.uum jam ex diei temper) conjecturam cap- eret, ra perventum, iisdem sublicis, quarum pars inferior in- %teg. 11 bat, pontem reficer'e eoepit. Celeriter effecto opere, leg: .i" transductis, et loco castris idoneo delecto, reliquas ivit Vercingetorix, re cognita, ne contra suam voluu- iiicare cogeretur, magnis itineribus a . V I. Caesar ex co loco quintis castris 1 Gergoviam pcrvenit, die levi facto, perspecto urbis situ, quae, pos- ita in altissimo monte, omnes aditus difficiles hitbebat, de expugna- • I ibua, •• V d vacancy "' — " tratt s being diseimi srr. from ing In the election." tain (additional) cohorts being takes along." . XX XI \ '. i . .0, a. tain. XXXV I. £ i "/•; rr- xx\ die. The U'>ui»ns a camp. BtriH-'l with the bui <• re- tverjr ni 1G0 Se BELLO GALL1CO tione d-esperavit ; de^Ressione non priu:? agendum constituit, quam rem frumentariarn ^elpedisset. 2 At Vercingetorix, castris prope oppiduni in monto positis, mediocribus circum se intervallis separa- tim singularum civiil|ium copias collocaverat; atque omnibus ejus jugi colKbus oocupam^qua despici poterat, horri>>il; ;n speciem prae- bebat : 3 principesque earum civitatium,. quos sibi ad consilium cap- iendum delegerat, prima luce quotidie ad se jubebat convenire, sen quid communicandum, seu quid administrandum videretur : 4 nequo ullum fere diem intermittebat,quin equestri prcolio, interject ; tarns, quid in quoque esset animi ac virtutis suorum/' periclitaretuv. Erat e regione oppidi collis sub ipsis radicibus montis egregie mu- nitus, atque ex omni parte circumcisus ; quern si tenerent nostri, et aqua3 magna parte et pabulatione libera prohibituri hostes videban- tur ; sed° is locus prjesidio ab ii's non nimis firmo tenebatur : tauten 7 silentio noctis Caesar, ex castris egressus, prius quam subsidio ex oppido veniri posset, dejecto prresidio potitus loco, duas ibi legiones collocavit, fossamque duplicem duodenum pedum a majoribus cas- tris ad minora perduxit, ut tuto ab repentino bostium incursuetiam singuli commeare possent. XXXVII. Dum haec ad Gergoviam geruntur, Convictolitani,-* iEduus, cui magistratum adjudicatum a Caesars demonstravimus, sollicitatus ab Arvernis pecunia, cum quibusdam adolescentibas col- loquitur, quorum erat princeps Litavicus atque ejus fratre,?, amplis- sima familia nati adolescentes. Cum iis prsemium 1 commuuicat, bortaturque, ' ut ye liberos et imperio 2 natps meminerint: unain esse JEduoruni civitatem, quae certissimam Galliae victpriam dW- tineat:; ejus auctoritate reliquas contineri; qua transducta, locum consistendi Romania in Gallia son fore : esse nonnullo se Caesaris* beneficio affectum, sic tamen, 3 ut justissiruam apud eum causani ob- tinuerit ; sed plus communi libertati tribuere : cur enim potius iEduide suo jure et de legibus ad Caesarem .disceptatorem, quam Romani ad iEduos, veniant?' Celeriter adolescentibus et uratione magistratus et praemio deductis, quum se vel 4 principes ejus corisilii 2. Expedisset, §206, b. XXXVII. 1 Fmmium inivy menu ciih- 3. Atque prcebebat is coordinate with- collocaverat. 4. Seu quid — videretur, " (To see) whether any thing, &c.;" i.e. to report daily for orders. . 2. Imperio, §144 cr the prospective advantage to derived from th&» expulsion of th Romans froni uit, uti Litavicus decern illis millibus, qua; Ojeeari ad belluni mit- terentur, praeficaretur, atque ea dueenda curaret, fratresque ejus ad Csesarem pracurrereut. Reliqua qua rationc agi plaaeat, constifc- uunt. XXXVIII. Litavicus, accepto exercitu, q'uuin millia passuum circiter XXX ab Gergoe XLII. ] . .Illi generi, Ae. Gallia. | the plundered good*." -winch, if 2. Pudcat, tr peace were made, mum I XLIII. 1. Capti tfompendio, &o.,"Ca] XLIV. 1. QiM reftrs to tbefoun-a«n< tlvaled by the gain to l>c eaved from! tence following. 164 1)E BELLO'GALLK'O ajquum, sed hac 2 silvestre et angustum, qua esset aditus ad alteram oppidi partem : huic loco vehenienter illo.s timere, nee jam aliter sentire, 3 uuo colle ab Rornanis occupato, si alterum amisissent, quin prone circumvallati atque omni exitu et pabulatione interclusi vide- rentur : ad hunc rauniendum locum omnes a Vercingetorige evocatos. XLV. Hac re cognita, Coosar mittit complures equitum turmais eo de media nocte : iis imperat, ut paulo tumultuosius omnibus in locis p.ervagarentur. Prima luce magnum numerum impedimento- rum 1 ex castris mulorumque produci, eque iis stramenta detraBfeL mulionesque cum eassidibus, equitum specie ac simulatione, oolli^Uw! circumvebi jubet. His paucos addit equites, qui latius ostentationis causa vagarentur. Longo circuitu easdem omnes jubet petere re- % giones. x HaBC procul ex* oppido yidebantur, ut erat a Grergovia de- spectus in castra; neque tanto spatio, 2 certi 3 q*uid esset, explorari poterat. Legionem unam eodem jugo 4 mittit, et paulo progressam inferiore constituit loco, silvisque occultat-. Augetur Gallis sus- picio, atque omnes illo ad munitionem copire transducuntur. Vacua castra bostium Cresar conspicatus, tectis insignibus suorum, oeculta- tisque siguis militaribus, raros milites^ ne ex oppido animadverte- rentur, ex majoribus castris in minora transdueit, legatisque, quos singulis legionibus proefecerat, quid fieri velit, ostendit: in primis ' monet, ut contineant milites, ne studio pugnandi aut spe praedas longius progrediantur : quid iniquitas loci babeat incommodi, pro- ponit : ' hoc una celeritate posse vitari : occasionis 5 esse rem, non proelii.' His rebus expositis,-signum dat, et ab dextera parte alio ' ascensu eodem tempore iEduos mittit. XLVI. Oppidi murus ab planitie atque initio ascensus, recta regione, si nullus anfractus intercede'rct, MCC passus aberat: quid- quid buic circuitus 1 ad molliendum clivum accesserat, id spatium itineris augebat A medio fere colle in longitudinem, ut uatura montis ferebat, ex grandibus saxis sex pedum murum, qui nostrorum impetum tardaret, praaduxerant (xalli, atque, inferiore omni spatio vacuo relicto, superiorem partem collis usque ad murum oppidi den- sissimis oastris compleverant. Milites, dato signo, celeriter ad mu- nitionem perveniunt, eamque transgressi, trinis castris 2 potiuntur. 2. Hac, sc. parte. I like nullo for nuUi. 3. Aliter seutire=dubitare. 5. Occasionis, £13$. "That the thing . depended on luck, not on fighting." XLV. 1. Impedimentorum=jumento-| rum. IXLVI. 1. Circuitus, {134. 2. Tanto spatio, $186, Rem. 1. 2. Trinis castris,^ " A triple camp." — 3. Cer'ti, §134, Rem. 1. The Gauls had encamped separately, 4. Eodem jugo. Eodem is an old dative,! by states. Seech. XXXVI. LIBER SEPTIIICS. 165 . Ac tanta fait in capier.dis castris celeritas, ut Teutomatus, vox Ni- tiobrigum, subito in tabernaculo oppressus, ut merwie conquieverat, superiore corpori .data, vulnerato equo, vix se ex manibui praedantium militum eriperet. , XLVII. Conswutus id, quod animo proposucrat, Crcsar rcceptui ni ] ju.isit, legionisque deoimse, qua turn erat comitatus, aigna con- A; reliquarum milites legionuni, uon exaudito tubce sono, * Jflpod satis magna valles intercedebat, tanien ab tribunis n)ilitum ^^Htisque, ut it; re pncccptum, retinebantur : sed elati spe ; fuga super io rumque temporum seeundis pi Inum sibi existimabant, quod non vjrtute con- s'equi posaenl ; : a que prius finem sequendi fecerunt, quam muro op- li portisqu . iuquareut . 3 Tuin vero ex omnibus urbis par-' tibus orto clamoro, qui longius aberant, repentino tunaultu perterri- ti, quuui hostem intra porl existimarent, sese cxoppido ejece- runt. Matres familiae do muro vestein argentumque jactabant, et pectoris fiuc prom tribus obtestabantur Romano s, ut ^ibi parcerent, neu, sicut Avaijhn fecissent, ne ruulioribus quidem atque infantibua abstiaerent. Nonnullre, de. muris per manus de- militibus tradebant. L. Fabius, centurio legionis VIII, quern inter suos eo die dixisse constabat. 'exeitari se Avaricensibus praemiis, 4 aeque coinmissuruni, ut prius quisquara inururu ascende- ret,' tro6 ictus manipulares, atque ab iis sublcvatus, tnurum Ipse rursus singulos exceptans, in murum extulit. XLVIII. [nterim ii, qui ad 'alteram partem oppidi, ut supra corivflnerant, primo exaudito c*ln- rhore, in :rebris nu ciia incitati, oppidumab !.' uitibus, n bcursu eo eontenderunt. Eo ■lurtqac primus venerat, sub mu£p consistebat, suorumque pug- Dtiuin numeruijj augebat. ■ Quorum quum magna multitudo con- . matres familiae, quae paulo ante Komanis de muro manus tendebant, suos obtest ire Gallico paasum capillum ostentare libarosjue in conspectuui proferre cceperunt. Erat Romani • nee numcro aqua contcntio : simul et cursu et spatio 3 pugnpe - sustinebant. XLIX. ( ';: at A ■ i rjugnari, hostiumque augeri co. . ad T. Sextiuna legatuin, quern minor- mi, '• That tno i-ignal red at Araricum tui, £144. XXV1L The intention ■; - XLVIII. l. OppidwnUnet ion 1) i'd to. nunciia. ralfcen»ibua prrcmii;", " Spatio, "Durat 1G6 DE BELLO GALLICO ibus castris pra v sidio celiquerat, mittit, ut cobortes ex castris celcri- j ter cduceret, et sub ipfimo colle ab dextro latere bostium constituo- ret : ut, si nostros demxlsos loco vidisset, quo minus liberc bostc-r- in.sequerer.tur, 1 terreret. Ipse paulura ex eo loco cum legioue pro- gressus, ubi constiterat^evontum pugnae exspeetabat. L. ' Quum'-acerrirne e.:»miuus pugnaretur, bostes loco et uuvnero, nostri virtutc connderent ; subito sunt iEdui yisi, ab lat<_ r BtpertO, quos Ca?sar ab dextra parte alio ascensu niarius distinct: causa mlserat. Hi similitudine armoruui vebementer nostras j ... terruer'uut : ac, tametsi dextris bumeris exsertis auiniadvertebantur, . ... • quod insigne pacatis esse consuerat, tamen id ipsum sui fallendi cau- sa milites ab bostibus factum existimabant. Eodem tempore L. 1 bius centuric^uique una murum ascouderant, circuriiventi atque in- terfecti de muro praeipitantur. ' M. Petreius, ejusdeiulegionis cen» turio, quum portas excidere conatus esset, a multitudine oppressus, ac sibi desperans, multis jam vulneribus acceptis, manipularibms auis, qui ilium secuti erant, "quoniani," inquit, "me una vobiscuin ■ servare non possum, restraj quidem certe vita) prospiciam, quos i piditate gloria} adductus in periculum deduxi. Vos, data facilitate, vobis consulite." Simul in medioa bostes irrupit, duobusque iutei- fectis, reliquos a porta paulum submovit. Conantibus: auxiliari suis, "frustra," inquit, "meae vita) subvenireconamini, quem s jam sanguis viresque deficiunt. Proinde hinc abite, dum est facultas, vosquc ad legionem recipite." Ita pugnans, post paulum coucidit, lac suia sal- uti fait. LT. Nostri quum undique prewerentur, XLVI centurionibi amissis, dejecti sunt loco : sed intolcrantius Gallos insequentes I< X tardavit, qua3 pro subsidio paulo a; quip re loco constiterat, rursus XIII legionis cobortes exceperunt, qua?, ex castris n 1 1 ■ ■ educta?, cum T. Sextio legato ceperant 1 locum siijtariorem. Legio* nes, ubi primum planitiem attigerunt, infestis contra bostes signi* constiterunt. Vercingetorix ab radicibus collis suos intra raunitioues reduxit. Eo die milites sunt paulo minus DCC desiderati. LII. Postero die Caesar, concione advocata, temeritatem cupidi- tatemque" 1 militum reprebendit, 'quod sibi ipsi judicavissent, quo procedendum aut quid agendum videretur, nape siguo reeipiei. dato constitissent, neque ab tribunia militum legatisque retineri pot- -~~. b, — » — —9-.-.^*, XLIX. 1. Insequurfcntur, §{"93, Rem. 5; terteret=deterrerrt. L. 1. Nostrig, §142. Rem. 3. -. JSSanus distinenda), see cii. XLV. 3. Quern. $ 129. Rem. 7. LI. 1. Ceperant, see ch. XLIX. LII. 1. Cupiditatem, sr. insdpend:, hd LIBER SEPTIMUS. 167 Dissent :' exposito, 2 'quid 3 iniquitas loci posset, quid ipse ad Avari- ruv.i sensiaaetj quum, sine duce et sine cquitutu deprebensis bostibus, exploratam victoriam dimisisset, ne parvum jpodo detrimentum in contentione propter Iniquitatcm loci aecideret. Quauto operc eorum animi magnitude nem admiraretur, quos non castrttrum muniti non altitudo mentis, non murus oppidi tardare operc liccntiam arrogafttiauique reprehendefe, quod quam impcra- in, da victoria atque exitu rerum sentire rent; nee mi- ftus sc in milite modestiam et continentiam, quam virtuteni atque - i mi magnitudineru desiderare ' MIL Hac babita cMiicionc, et ad extremum oratione oonfirmatis, cailitibu%, 'ne ob banc ca,usam anim© p; ntur, neu, quod in- iquitas loci attuli.-.- •:, id virtuti bestium tribi ; * eadem do pro- tione 1 cogitan.-, quae ante ?euser$t, legione? is rduxit, aeiemque idone 1 "ituit. Qumu Vei ix l.ibilo ma- 2 in rrquum locum descenderet, levi proelio atqui jecundo, in e;:stra exercitum reduxit. 3 Quuni idem postcro . satis ad Gallicam bstentationeni ndam ::ii', qtfe^inimos confirmandos faotumtexistimans, in S I ^fe tuin quidem insecutis bostibus, tertu» die ad tiumei . :tque exercitum transduxit. JAY. Ibi a Viridomaro atque Eporedorige .Eduis appell discit cum omni cquitatu Litavicum ad sollicitandos /Eduos profee- tum esse: opus esse et ipsos prsecedere ad confirmandain o i v i t : ' ulti.s jam rebus perfidiam ./Eduorum perspectam babebat, at- iruni disccssu admaturari defectionem civitatis existitii tamen • ndoB non censuit, ne aut iuferre injuriam viderctur, j . &ut dare timoris aliquam suspicionem. JDiseedentibus bis breviter sua*inflpEduos merita exponit : 'Quo* et quam humilea accepisset, 1 in oppida, multatos agris, omnibus ereptis copiis, iin- posito stipendio, obsidibus sumrua cum contumelia extortis ; et quam in fortuuam quamque in amplitudinem deduxisset, ut non solum in pritrtinuin statum redi- omnium temporum dignitatem et gra- tiam anl rentur, 1 His datis mandatis, eos ab se diinisit. LV. Noviodunum crat opptdum Jvluorum, ad ripas Ligeris op- portune loco positwn. Hue Cftsar omm (Jalliae, frumen- Ji -(',. The mi h I •".. Redaxi* ic. Caesar. in sentence follow T. Quid, §150, Rem. 2. iL.IV. 1. Quo* et quam humiles nccep- f Who, and liow humble they I. Dc profectione, i-ce ch.XI-III. were whin he em" to 2 Nirnlo magis, i.e. thnn he hud for-' his prol and hvmilu mcnly done. ] agreo with tot understood, and limit ! acctpiuet. 168 ■DE.'BELLO GALL1CO I ■ ■« turn, pecuniam publica^o, euorutn atque exercitus imped imcntoruin lnaguam partem contulerat : hue magnum numerum equorum, bujus belli causa in Italia atfcne Hispania coemptum, miserat. Eo quum Eporedorix Yiridomaafeque veniascn't, et de statu civitatis eogno- vissent, Litavicum Bibfacte 1 ab JEduis receptum, quod est oppidum apud cos rnaximrc auctoritatis, Convictolitaneni magistratum ruag- namque partem ^en'atus ad eum convenisse, legates ad Vercingetor- igem de pace et amicitia concilianda publiee rnissos ; non praeter- mittenduns tantum coninaodumexistimaverunt. Itaque, interfecti^ NoYioduni custodibus, quique eo negotiandi aut itineris 2 causa con- venerant, pecuniam at^ue equos inter se partiti sunt ; obsides civi- tatum Bibracte ad magistratum deducendos curaverunt ; oppidum, quod ab se teneri non posse judicabnnt, ne cui esset usui Ronianis, incenderunt ; frumenti quod 3 subito potuerunt, navibus avexerunt, reliquum flumine atque incendio corruperunt ; ipsi ex finitimis re- gionibus copias eogcre, prassidia custodiasque ad ripas Ligeris dis- ponere, equitatumque omnibus locis,'injiciendi timoris causa, osten- tarc cceperunt, si ab re frumentaria Romanes excludere, [aut adduc- tos iciopia ex pr.ovincia excludere* ] possent. Quam ad spem niul- tum eos adjuvabat, quod Liger ex nivibus creverat, ut omnino vado non pdsse transiri videretur. LVI. Quibus rebus cognitis, Caesar maturandum sibi censuit, si csset in perficiendis pontibus periclitandum, ut prius, quam essent majores eo coactrc copioo, dimicaret. Nam -ut commutato con iter in provinciam converterct, 1 (ut 2 nemo non tunc quidem sario faciendum existimabat,) quum 3 - infamia atque indignit: et oppositus mons Cevenna viarumque difficultas impediebat, tun; maxime, quod abjuncto Labieno 4 atque iis legionibus, t^gas una miserat, vehementqj tfrnebat. Itaque, admodum magnis diufni; atque nocturnis itineribjis confeotis, contra omnira opinionem ad Ligerim pervenit; vadoque per equites invento, pro 5 rei necessitate opportune, ut brachia modo atque humeri ad sustinenda arma liberi ab aqua esse possent, disposito cquitatu, qui vim fluminis refrin- geret, atque hostibus primo aspectu perturbatis, incolumem exerci- LV. 1. Bibracte, §166. 2. Itineris, i.e. had stopped there on a journey. 3. Frumenti (§134) quod potuerunt is direct, object of avexerunt. 4. Aut adductos inopia ex provincia excludere, "Or cut theia off from the province when induced by want of provisions (to march thither)." This is most probjMy an interpolation. prob^y LVI. 1. Ut convtrt.eret is the object of impediebat. Observe the use of ut for quominus, — a rare construction. 2? Ut, "Which." 3. Quum, "Not only.'' 4. Labieno, $142. 5. Pro, "Considering." * LIBER SEPTIMUS^ 169 turn transduxit : frumenturaque in agris cli .copiana pecoris nactus, repleto lis rebus exercitu, iter in Senonas facere instituit. LVII. Dura haec apud Caesareai geruntur, Labienus eo supplo- niento, quod nup«r v cx Italia venerat, relicto Agendici, ut esset im- pedimentis praesidio, cum quatuor legionib^a Lutetiam proficiscitur. Id est oppidum Parisiorum, positum in insula tluuiinis Sequanae. Cuju,s adventu ab hostibu* cognito, magnae ex finitimi8 civitatibus copiae convenerunt. Suniraa imperii traditur Camulogeno Aulerco, qui, prope confectus aetate, tamen propter singularem scientiam rei militaris ad eum est lionorem cvocatus. Is quum animadvertisset% perpetuam e?*e paludera, qua? influeret in Sequanani, atque ilium omnem locum maguopere impediret, hie cortsedit, nostrosque trans- itu prohibere instituit. LVIII. Labienus primo vineas agere, cratibus atque aggere palu- dera explere atque iter raunire conabatuv. Postquam id difficiliug confieri animadvertit, silentio e castris tertia vigilia egressus, eodem, quo renerat, itinere Melodunum pervenit. Id est oppidum Seno- num, in insula Sequanae positum, ut paulo ante Lutetiam 1 diximus. Deprehensis navibus circiter L, celeriterque conjunctis, atque eo inilitibus irapositis, et rei novitate perterritis o;>pidanis, quorum magna pars erat ad belluna evocata, sine contentione oppido potitur. Refecto ponte, quem superioribus diebus hoates resciderant, exerci- tum transducit, et secundo flumine ad Lxitetiam iter facere cocpit. Hostes, re cognita ab iis, qui a Meloduno profugerant, Lutetiam in- dunt, pontesque ejus oppidi rescindi jubent: ipsi profecti a de, in ripis Sequanae, e regione Lutetiae, contra Labieni castra uut. Jam Caesar a Gergovia discessisse audiebatur: jam de 3Ed\^um defectione et secundo 1 Galliae motu rumores affcreban- tur, 2 Gallique in colloquiis, ' interclusum itinere et Ligeri Cassarem, mnjiia frumentrcoactum, in provinciam oontendisse ' confirmabant. Hel lovaci autem, defectione iEduoruni cognita, qui ante crant per se infideles, manus cogere atque aperte bellum parare coeperunt. Turn Labienus, tanta rcrum commutatione, longe aliud sibi capien- dum consilium, atque antea senserat, intelligebat : neque jam, ut aliquid acquireret, prcjclioque hostcs lacesseret, sed ut incoLuniem exercitum Agentifleuni reduceret, cogitabat. Namque altera ex parte Bellovaci, quae crvitas in Gallia maximam habct opinionem virtutis, instabant; alteram Camulogenus parato atque instructo exercitu tenebat : turn legiones, a praesidio atque impedimentia interclusas i.VITI. 1. Lateti&m, tc. esse positam. !LIX 1. Secundo, "Successful." ' \fferebantur, §95, Rem. 4, c. O 170 ;Mfc BELLO GALLIC!) maximum flumes, (li.-tineoat. Tantia subito difficultatibus objectis, ab animi virtute auxiltum petendum videbat. LX. Itaque sub vesperum cousilio convocato, coliortatus, ut ea, quas imperasset, diligenter industrieque adniinistrarent, naves, quas a Meloduno deduxerat, singulas equitibus Romania attribuit, et prima confecta vigilia, quatuor millia passuum secundo flumine pro- gredi silentio, ibique se exspectari jubet. Quinque cohortes, quas rainime firmas ad dimicandum esse existimabat, castris praesidio re- linquit: quinque ejusdem legionis reliquas dcmedia nocte cum om- jiibus impediments adverso flumine magno tumultu proficisci im- perat. Conquirit etiam lintres. Has, magno sonitu remorum in- citatas, in eandem partem mittit. Ipse postpmulo, silentio egressus, cum tribus legionibus eum locum petit, quo naves appelli jusserat. LXI. Eo quum esset ventum, exploratores hostium, ut omni flu- minis parte erant dispositi, inopinantes, quod magna subito erat coorta tempestas, ab nostris opprimuntur : exercitus equitatusque, equitibus Romania administrantibus, quos ei negotio praafecerat, eeleriter transmittitur. Uno fere tempore sub lucem bostibus nun- ciatur, in castris Romanorum praeter consuetudingm tumultuari, 1 et magnum ire agmen adverso flumine, sonitumque reniorqm in ea- dem parte exaudiri, et paulo infra milites navibus transportari. Quibus rebus auditis, quod existimabant tribus locis transire legio- nes, atque omnes, perturbatos defectione ^Eduorum, fugam parare, suas quoque copias in tres partes distribuerunt. Nam, et prsesidio e regione castrorum relicto, efc^arva manu Metiosedum versus niissa, quae tantum 2 progrederetur, 3 quantum naves processissent, reliquas copias contra Labienum duxerunt. LXIL Prima luce et nostri omnes erant transportati, et hostium acies cernebatur. Labienus, milites cohortatus, * ut suae pristinae virtutis et tot secundissimorum proeliorum memoriam retinerent, atque ipsum Caesarem, cujus ductu saepenumero hostes superassent, praesentem adesse existimarent,' dat signum proelii. Primo con- cursu ab dextro cornu, ubi eeptima legio constiterat, hostes pellun- tur, atque in fugam conjiciuntur : ab sinistro, quern locum duodec- ima -legio tenebat, quum primi ordines hostium transfixi pilis oonci- dissent, tamen acerrime reliqui resistebant, nec^abat suspicionem fugoe quisquam. Ipse dux hostium CamulogeninrBuis aderat, atque eos cohortabatur. At, incerto etiam nunc exitu^ victorias, quum septimse legionis tribunis eiset nunciatum, quas in sinistro cornu gererentur, post tergum hostium legionem ostenderunt, signaque in- . ■ — — — f 2. Quantum, i. I>pposuerat : Bee ch. LV. \. W-niat, J198, Rem 1. Circumraittuntur, .vr. al dui«. L XIV. 1. Corruiupant, gl'J7, b. 172 DE BELLO GALLICO tera ex parte Gabalos proximosque pagos Arvernorum in Helvios, item Rutenos Cadurcosque ad fines Yolcarum Arecomicorum de- populandos mittit. Nihilo minus clandestinis nunciis lcgatio:iibus- que Allobrogas s\>llicitat, -quorum mentes nondum ab superiore bello resedisse sperabat. H'orum principibus pecunin?, civitati autem imperium totius provincue pollieetur. LXV. Ad bos omnes casus provisa erant prrcsidia cohortiutn duarum etviginti, quae ex ipsa coacta provincia ab L. Caesare 1 legato ad omnes partes opponebantur. Helvii, sua sponte cum nnitirajl proclio congressi, pelluntur, et C. Valerio Donotauro. Caburi filio, principe civitatis, compbaribusque aliis interfectis, intra oppida mu- rosque compelluntur. Allobroges, crebris ad Rhodanum dispositi* proesidiis, magna cum cura et diligentia suos fines tuentur. Caesar, quod hostes equitatu superiores esse iutelligebat, ct, interclusis om- nibus itineribus, nulla re ex provincia atque Italia sublevari poterat^ trans Rhenum in Germaniam mittit ad eas civitates, quas superiori- bus annis pacaverat, equitesque ab his* arcessit et leyis armaturse pedites, qui inter eos proeliari consueverant. Eorum adventu, quod minus idoneis equis utebantur, a tribunis militum reliquisque, sed efc equitibus Romanis atque erocatip, equos sumit, Germanisque distribuit. LXVI. Interea, dum hsec geruntur, hostium copi» ex Arvernis equitesque, qui toti Galliae erant imperati, conveuiunt. Magno horum coacto nuniercr, quum Caesar in Sequanos per extremos Lin- gonum fines iter faceret, quo facilins subsidium provinciae ferri pos- set, circiter millia passuum X ab Romania trinis castris Vercinget- orix consedit; convocatis^ue ad concilium praefectis'equitum, 'ven- isse tempus victorise' deuionstrat: 'fugere^in provinciam Romano* Galliaque excedere : id sibi ad praesentem obtinendam libertatem satis esse ; ad reliqui temporis pacem atque otiuca parum profici ; T majofibus enim coactis copiis reversuros, neque finem belli facturos. Proinde agmine impeditoa adoriantur. 2 Si pedites suis auxilium ferant, atque in eo morentur, iter confici, non posse; si, id quod magis futurum confidat, relictia impedimcntis, sUae saluti consulant, ct usu rerum necessariarum et dignitate spoliatum iri. Nam do equitibus hostium, 3 quin nemo eorum progredi 4fdo extra agmen audeat, ne ipsos quidem debere dubitare. Id 4 quo^ majore faciant LXV 1. "L. Casar was a relation of our author. He was consul B.C.. 64. and belonged to the aristocratic par- ty ; and although we here find him serving as legate under his great kinsman, he afterwards forsook hira, and joined his enemy Pompey." LXVI. 1. Parum^profici, '• Thnt but little was effected for their futurw peace and quiet "■ 2. Adoriantur, §217, Rtv\. 1. 3 De nquitibut hostium limits dubiU:re. 4. Id, i.e. ftdoriri. o. Quo, §193, Rem. 3. m LIBEK SEPTIMUS. 173 amino, copias se o nines pro castris babituruni, et terrori hostibus futurum.' Co'nclama'nt equites ' sauctissimo jurejurando confirmari portere, ne tecto recipiatur, ue ad liberos, ne ad parentes, ne ad sorem ad i turn habeat, qui non bis per agmen bostium perequitarit.' LX VII. Probata re, atqUe omnibus ad jusjurandum adactis, pos- iro 'lie in tres partes distributo equitatu, duae se acies ab duobus lateribus ostendunt : una a primo agmine iter iinpedire coepit. Qua re nuneiata, Cfflsar buum quoque equitatum, tripartito divisum, ire uitra bosteua jubet. Pugaatur una 1 tunc omnibus in partibus : oii.'-istit agmen : impedimenta inter legiones recipiuntur. Si qua a parte* nottri laborare aut gravius premi videbantur, eo signa in- erri Caesar aciemquc converti jubebat : quas res et boste,s ad inse« ulum tardabat,et no^tros spe auxilii confirmabat. Tandem Ger- dextro latere, summuui jugum uacti, bostes loco depellunt; (entes usque ad flunien,- ubi Vercingetorixcuui pedestribus copiis ederat, persequuntur, compluresque iuterficiunt. Qua re ani- aadversaj reliqui, ue circumvenirentur, veriti, se fugac mandant. Omnibus locis fit cedes : tres nobilissiini jEdui capti ad Caesarera rerducuntur : Cotus, prtefectus equitum, qui controversiam cum victulitane proximis comitiis 3 babuerat- et Cavarillus, qui post dcfeetiuueni Litavioi pedestribus copiis praefuerat ; et Eporedorix, jun duce ante adventum Caisaris JEdui cum Sequanis bello conten- , derant. LXVIII. Fugato omni equitatu, Vercingetorix copias suas, ut pro eastris collocaverat, reduxit; protinusque Alesiam,quod estop- pifluin Mandubiorum, iter facere ccepit; celeriterque impedimenta ex castris educi et se subsequi jussit. Caesar, impedimentis in proxi- inum collem deductis, duabusque legionibUs pra\sidio relictis, secu- tus, quantum 1 dici tempus est paasum, circiter tribus millibus bos- tium ex novissimo agmine interfecti?, altero die ad Alesiam castra fecit. Perspecto urbis situ, perterritisque bostibus, quod equitatu, Odl maxime parte exercitus confidebant, erant pulsi, adhortatus ad rem milites, Alesiim circumyallare instituit. LXIX. Ipsum erat oppidum in colle summo, admodum edito toco, ut, nisi obsidione, expugnari nun posse videretur. Cujus collia radices duo duab^pex partibus flumina 1 eubluebant. Ante id op- pidum planitics circiter millia passuuui III in longitudinem pate- bal . reliquis ex omnibus partibus colles, mediocri interjecto spatio. I. XVII. 1. Una, *c. parte temporis/'Al the f-Htne time." Fhinicn, i.e. the Saone LXVIII. 1. Quantum, {160, Bern. Z LXIX. 1. F/uffliM, the Lutosa and 3. Cdtaitiis, £107. | Osera, now called the Loze and Is- I zerain. I o2 174 DS BELLO GALLICO pari altitudinis fastigio, oppiduin cingebant. Sub muro,' quse par^ collis ad orientem solem epectabat, hunc omnem locum copisc Gallo- ruui compleverant, fossamque et maceriani sex in altitudinem pedum prseduxerant. Ejus munitionis, qure ab Romanis instituebatur, cir- cuitus XI millium passuum 2 tenebat. Castra opportunis locis erant posita, ibique castella XXIII facta ; quibus in castellis interdiu stationea disponebantur, ne qua subito irruptio fieret : hsec eadem noctu excubitoribus ac firmis praesidiis tenebantur. LXX. Opere instituto, fit equestre proelium in ea planitie, quam, intermissam collibus, 1 III millia passuum in longitudinem patere supra demonstravimus.' Summa vi ab utrisque cotitenditur. La- borantibus nostris Caesar Gcrmanos submittit, legionesque pro cas- tris. constituit, ne qua subito irruptio ab hostium peditatu fiat. Pra3sidio legionum addito, nostris animus augetur : hostes, in fugam conjecti, se ipsi multitudine impediunt, atque angustioribus 2 portis relictis 3 coarctantur. Turn Germani acrius usque ad munitiones sequuntur. Fit magna erodes. Nonnulli, relictis equis, fossam transire et maceriam transcendere conantur. Paulum legiones Cae- sar, quas pro vallo constituerat, promoveri jubet. Non minus, qui intra munitiones erant, Galli perturbantur ; veniri ad se confestim existimantes, ad arma conclamant ; nonnulli perterriti in oppidum irrumpunt. Vercingetorix jubet portas claudi, ne castra nudentur. Multis interfectis, compluribus equis captis, Germani sese recipiunt. LXXI. Vercingetorix, priusquam munitiones ab Romanis per- ficianfcur, 1 consilium capit, omnem ab se equitatum noctu rlimittere. 2 Discedentibus mandat, ut ' suam quisque eorum civitatem adeat, oranbsque, qui per aetatem arma ferre possint, ad bellum cogant: sua in illos rnerita ' proponit, obtestaturque, ' ut suce salutis ratio- nem habeant, neu se, de communi libertate optime meritum, in cru- ciatum hostibus dedant : quod si indiligentiores fuerint, millia hom- inum delecta LXXX una secum interitura' demonstrat : 'ratione inita, frumentum se exigue dierum XXX habere, sed paulo etiam longius tolerare posse parcendo.' His datis mandatis, qua erat nos- trum opus intermissum, secunda vigilia silentio equitatum diinittit: frumentum omne ad se ferri jubet ; capitis poentfto iis, qui non par- uerint, constituit : pecus, cujus magna erat ab Jmndubiis compulsa copia, viritim distribuit ; frumentum parce et palatini metiri in- stituit; copias omnes, quas pro oppido collocavegat, in oppidum re- 2. Millium passuum, tc. spatium. LXX„ 1. Intermi89am collibus, "Situ- ated between the hills." the passage of so great a numb* 3. Kelictis, i.e. in muceria. m LXXI 1. Perficiantur, §206, ^ 2. Angustioribus, "Rather narrow" for'2. Dimittere, see ch. XXVI. LIBER SEPTIVfOS. 175 gfpit. His ralionibus auxilia Gallia) exspectare et bcllum adminis- rrare parat. LXXII. Quibus rebus ex pcrfugia et captivis cognitis, Csesar Lac genera munitionis instituit. Fossa m pedum XX directis lateri- bus duxit, ut ejus solum tantundem pateret, 1 quantum summa labra distabant. Reliquas omnes munitiones ab ca fossa pedes CD re- duxit: 2 id hoc consilio, (quoniam tantum e'ssct neccssario apatium oomplexus, nee facile totum opus milituiu corona cingeretur,) ne de iuiproviso aut noctu ad munitiones hostium multitudo advolaret, aut interdiu tela in nostros, operi destinatos. conjicere poasi nt. Hoc intermisso spatio, 3 duas fossas, XV pedes lata*, eadetu altitu- dine perduxit : quarum interiorem, campestribus ac demissis locia, aqua ex fluminc derivata complevit. Post eas aggcrem ac vallum XII pedum exstruxit : huic 4 loricam piunasque adjecit, grandibus ccrvis feminentibus ad commissuras pluteoruni atque aggeria, qui as- oensum hostium tardarent ; et turros toto opere 5 circumdedit, qua? pedes LXXX inter se distarent. LXXIII. Erat eodem tempore ct materiari et frumentari et .tantas munitiones fieri necesse, deminutis nostris eopiis, qua? longius :\b castris progrediebantur : ac nonnunquam opera nostra Galli ten- tare atque eruptionem ex oppido pluribus portis summa vi facefe oouabantur. Quare ad hsee rursus opera addendum Cassur putavit, ^uo minore numero militum munitiones defendi possent. Itaque truncis arborum aut admodum firmis ramis abacisis, atque horum delibraii.- atque prueacutis cacuminibus, perpetual fossae, quiaofl pedes altae, ducebantur. Hue illi Btipites demiasi, 2 et ab iufimo re- viocti, ne revelli possent, ab ramis eminebant.' 5 Quini erant or- dincs, conjuncti inter se atque implicati ; quo qui ititravcraut, se ipsi acutissiciis vall.is induebant. Hos cippos appellabant. Ante hos, obliquis ordinibus in quincuncem disrjositis, scrobes trium in altitudinc;;; pedum fodiebantur, paulatini angustiore ad infimum fastigio. 4 Hue teretes stipites, femiuis' orasaitudine, ab s-unimo praacuti et praeusti, deinittebantur ita, ut non amplius digitis IV i.XXIl 1. Utjjat tr ^^xyitcBzts the re- ' tircly round tho town." suit of directis It^mbus. " So that 2. Hue demissi, "Sunk in these ditch- ■ tin- bj ttom wa- jim us 9ide as the top." Tantundeni, quantum ; §160,1 3 Ah rami'* cminet>nnt. " Trajfctcd Rem. .1. from tbe limbs upward :" tde trunk I Reduxit, '"Witbd^w." wa* buried in tbe bottom of tbt ■i Hoc *-puti'> ^160), » t. the two hun- ditch. dfcdfect 1 Angustiore «d infimum fo'iijrio, 4. rWic, i.e. Tallo. " Sloping inward tnwnrds lb< o. Tito opcrc, J166. torn ;" literally, "of .i narrowi r \ &c. liiLXIi*. 1. Perpeiuae, "Running en- o. Feminis, ^ 164, Rem. 2. 1 76 GALLICO ndi et sUbiliendi causa, singuli antur : reliqua pars scrobis ad 3 yirgultis integebatur. Hujus inter se pedes distabant. Id ex ant. Ante hcec tales, -pedem terram infodiebantur, ifiediocri- s locis disserebantur, quos stimu- ex terra eminereut : siinMjeoi ab infimo aolo pedes terra esc occultandas insidias viminibuj generis octoni ordineSTducti, .similitudine floris lilium a| longae, ferreis bamis infixis, busque intermissis spatiis, 01 los nommabant. LXXIV. * His rebus perfectis, regiones secutus quam potuit a3quissimas pro loci natura, XIV millia passuum complexus, pares ejusdem generis munitiones, diversas 1 ab bis, contra exteriorem hos- tem 2 perfecit, ut ne magna quidem multitudine, si ita accidat ejus 3 aiseessu, munitionum prassidia circumfundi possent: neu cum per- icUlo ex eastris egredi cogantur, dierum XXX pabulum frumentum- que habere omnes convectum jubet. ■ LXXV. Dum hsec ad Alesiam geruntur, Galli, concilio prin'ci- pum indicto, nou omnes, qui arma ferre possent, ut censuit Vercin- getorix, eonvoeandos statuunt, sed certum numeruna cuique civitati imperandum ; ne, 1 tanta multitudine confusa, nee moderari, nee discernere suos, nee frumenti rationem habere possent. Imperant ' ^Eduis atque eorum clientibus, Segusianis, Ambivaretis, Aulercis Br.mnovicibus, [Brannoviis,] millia XXXV ; parem numerum Ar- vernif?, adjunctis Eleutheris Cadurcis, G-abalis, Velaunis, qui sub ini})erio Arvernoruni esse consuerunt; Senonibus, Sequanis, Bitur- igibus, Santonis, Butenis, Carnutibus duodena millia ; Bellovacis X ; totidem Lemovicibus ; octona Pictonibus et Turonis et Parisiis et Helviis; S'uessionibus, Ambianis, Mediomatricis, Petrocoriigj Nerviis, Morinis, Nitiobrigibus quina millia ; Aulercis Cenomanis totidem; Atr'ebatibus IV; Bellocassis, Lexoviis, Aulercis Eburoni- bus terna; Bauracis et Boiis XXX ; universis civitatibus, qufe Oceanitm attingunt, qureque eorum eonsuetudine Arnioricae appel- lantur, (quo sunt in numero Curiosolites, Bhedones, Ambibari. Caletes, Osismii, Lemovices, Veneti, Unelli,) sex. Ex bis Bellova- ci'suum numerum non contulerunt, quod se suo, nomine atque ar- bitrio cunl Bomanis bellum gesturos dicerent,? neque cujusquam imperio obtemperaturbs : rogati tamen ab £oraBo, pvo ejus bos- pitio bina millia miserunt. Hujus opera Commii, ita ut antea lemonstravimus, piti LXXVI ^_ LXXIV. 1. Diversas, " Facing in the 3 opposite direction." 2. Exteriorem hostem, i.e. the cavalry that had been sent out, and the suc- cors it was expected to raise. Ejus .e. the cavafry; see ch.LXXI. LXXV. 1. Ne, sc. veriti. 2. Dicerent, §190', Rem. 1. LIBER SEPT1? 177 fideli aAque utili superioribus annis tra' lisns in Dritar.nia Casar : quibus llle pro meritis eiyitat' inmuneni esse jussen.f . jura legesque reddiderat, atque ipsi 1 MflBs attribuerat. Tatta tamen auiversse Gallia consensio- fuit 19HVti s vindicauda et pri:«tinrp belli laudis recuperanda, ut neijiu^^Hflciis, neque amicitia*. mem- • tpia moverentur ; omucsque et an '.flip et opibus in id be 1 hi in i neurit- berent, coactis eqnituni VIII mi!lil lituni circiter CCXL. Ihie in JEdm-rum fiuibua reeonsebantiir, numerusque injbatur : prsefeeti constituebantur : Comrtiin Atrebati, Viridomaro ct Epore- lorigi, jEduis, Vergasillaurio ArYe/jfa), consobrino Vereingetorigis, iininia imperii iraditur. His delecti ex civitatibus attribuuntur, inorutu oonsili i bellum adoiinistraretur. Oth nes alacres et iiducintt . ■ 1. r.i ad Ak"!un profieiscuntur : neque erat omnium quisquam, • jui aspectutn modo tanta multitudinia sustineri posse arbitraretur; sertim ane<| iti 3 proelio, quuui ex oppido eruptione pugnaretur, • tanta ctq ia equitatus peditatUsijue e'ernerentur. L XXVII. A' ii, qui Alesiae pbsidebantur, praterita die, qua moruru auxilia < xspectaverant, consumpto omni frumento, inscii, [uid in /Edui- gercretur, concilio coaeto, de exitu fortunarum sua- runt consultabaiit. Apud quos 1 variis dictis sententiis, quarum pars leditioneoii pars, dum vires suppetirent, eruptionem censebant, non 'wrereunda videtur oratio Critognati, propter ejus singularem ae nefariata crudelitateot. Hie, sunnno in Arrernis ortus loco, et mag- .,)•- oabttus uuctoritatis, " nihil," inquit, "de eorum sentcntia dic- uruj sum, qui turpfcsunani servitutem deditionis nomine appellant; leque bus babendos civiuui loco, neque ad concilium adbibc^doa teoseo. Cum iis mibi res sit, qui eruptionem probant: quorum. silio, omnium vestrum coosc isuj pristine} residere virtuiis i... - moria videtur. Anhni [lilies, non virtus, inopiam pau- isper ferre nun posse. Qui se ultro morti offerant,* facilius reperi- untur, quam qui dolorem patienter ferant. Atque ego banc senWn- iiiin prvbarem, (nam apud me tantum dignitas potest,) si nullam eterquam vit® nostra jaoiurani G videreth.; sed in cinailio ca- rjdo omm m Galliam rtipiciaraus, quam ad nostrum auxilium ttavimus. Qu^, honiurum millibua LXXX uno loco interfco- ropinquis coWuigun • - animi foi ' in ipsi.- cadaveribus prctlio decertare cogenturJ? Nolite hoi tro auxilio exippliare, qui vestrae Juti« causa suuDa periculum • I.XXVf. I. Ipsi.l.i C \f»gnse a«ct<>rit»tU. "Vcrj ;, An. 2 ti»l ;" $182, RtM I. I Vicij. ti, i.e. both lb '• - il *■ 4. Offorant, femnt, JtlO, b LXXVrl 1. Quo*. $129, Hem. 7. 178 H|flfcp L0 OALLICO neglexerint; 5 nee 6 s^OMf^Hpinieritate vestra, aut imbecillitate animi, omaem.G-alliatutjpBsnRSre et perpetua? servituti addicere. An, juod ad diem nonjp'enerunfllde eorum fide constantiaque dubi- ttttis ? Quid ergo? f'Romauosltn illis ulteriorrbus munitionibus animine causa quotidie exerceri.'putatis ? Si illorum nunciis con- firmari non potestis, ouini aditu'pnesepto, iis utiruini testibus. ap- propinquate eor.uru adventuru, cujus rei tirnore exterriti, diem noc- tenujue in opere versantur. Quid ergo mei. consilii 7 est ? Facere, quod nostri niajores nequaquanai pari bello Ciuibrorum Teutonum- que fecerunt ; qui in Dppida compulsi, ac simili inopia subacti, eoruni corporibus, qui retate inutiles ad bell am videbantur, vitam tolerave- runt, neque ee hostibuf tradiderunt. Cujujs rei si exemplum non haberemus, tamen libertatis\)ausa institui et t posteris prodi pulcher- rimum judicarem. Nam quid illi .simile bello f uit ?' Depopulata Gallia, Cimbri magnaque illata c.alamitate, finibus quidem nostris aliquando exeesserulit, atque alias terras petierunt ; jura, leges, agros, libertatem nobis reliquerunt : Romani vero quid petunt aliud, aut quid volunt, nisi invidia adducti,quos fama nobiles potentesque ' bello cognoverunt, horurn in agtis civitatibusque considere atque his aeternam injungejre seryitutem ? neque euim unquam alia&nditione bella gesserunt, Quod si ea, quae in longinquis nationibukgerun- tur, ignoratis ; respicite finitimam Gr'alliam, quaa in provinei&ln re- dacta, jure et legibus commutatis, securibus 8 subjects, perpet'.n premitur servitute." LXXVIII. Sententiis dictis constituurit, ut, qui valetudi retate inutiles's-unt bello, oppido excedaht, atque omnia prlus ex- periantur, quam ad Critognati scntentiam descendant: illo tamen • potius'utendum-eoiihilio., ! si res cogat atque auxilia morentur, q*uam aut deditionis aut pads subeundam couditionem. Mandnbii, qui eos oppido reeeperant, o-um liberie atque uxoribus'exirc coguntur. Hi, quuui ad munition.es Romanorum accessissent, flentes omnibus precibus orabant, ut se, in servitutem rceeptos, cibo juYawfat. At Caesar, dispositis in vallo custodiis, recipi prohibebat. LXXIX. Interea Commius, et reliqui duces, quibus gumma im- perii permissa erat, cum omnibus eopiis ad Alesiam perveniuut, et ;j. Qui neglexerint. The speaker putsiT. Mei consilii.wfc Book 1, XXI, 10. the matter as a supposed ease, tbv 8. Seeuribus, se^ vocabulary, dependent sentence taking the com-k £ plexion of the leading verb nolit-e ex- LXXVIII. 1. ConWio, $178, Rem. 1 " That that fb^L. however, ought rather to bo used* Observe the in- finitive sentence, mbeundamAondi- tionem, connected by quam to tf^xdum (ease). ' f* xpoliare, which expresses a purely subjective idea, the action existing only in the mind of.'jhe speaker. 6. 1 Nee is used with reference to the affirmative part of nolite, which part never occurs alone. is LIBER SEPTIMUS. . 179 colic exterioro occtipato, non longiuflHr^H|Vus ah nostris muni- tionibus considunt. Postero die equitfcun|r 'castris educto, omneni earn planitiem, quani in longitudit< m TIT (pillia passuum paterc dcmonstravinius, complent, pedestrfsque copias paulurn ab |p abditas in locis superioribus constituunt. Erat ex oppido Alesia despectus in campum. Ooncurritur, his auxiliis visffc: fit gratulatio inter eos, atquc omnium animi a<| laetitiam ex'citantur. Itaque. productis copiis, ante oppidum considunt, ct proxinmm fofisam cra- tibus integunt, atquc aggcre explent, seque ad eruptionem atque omnes casus comparant. LXXX. Caesar, omni exercitu ad utfamque partem munitionum disposito, ut, si usu- veniat, suum quisquc locum teneat et noverit, equitatuui ex castris educi ct proelium committi jubet. Erat ex omnibus 1 castris, quse sumiuum undique jugum tenebant, despectus; atque omnium militum intcnti animi puguae proventutn exspecta- bant. Galli inter equites raros Sagittarius expeditosque levisarma- burse iuterjeceraut, qui'suis cedeutibin auxilio suceunererit, et nos- trorum equitum impctum sustinerent. Ab his eomplure.s de im- proviso vulnorati proclio excedebailt. Quum suos pugna supcriorcs esse Galli conifiderent, et nostros prenn multitudiie Tiderent; ex omnibus nartibus et ii, qui munitionihus- continebantur, et i\ qui ad auxiHum convenerant, clamore et ululatu suorum animos con- firmabant. Quod in oonspectu omnium res gerebatur, ueque recte, ac turpitcr factum celari poterat, utrosque et laud is cupiditas et timor ignominiae ad virtutem excitabant. Quum a meridie prope olis occasum dwbia victoria pugnaretur, Gcrmani 3 una in parr. confertis turmis in hostes impetum fecerunt, eosque propulerunt : quibus in fugam conjectis, sagittarii cireumvctiti interfectique sunt. Item ex reliquis partibus nostri, cedentes 4 usque ad castra insecuti, sui colligendi facultatem non dederunt. At-ii, qui ab Alesia pro- cesserant, moesti, prope vietoria despcrata, se in oppidum receperunt." LXXXT. Uno die intermisso, Galli, atque hoc spatio magno cratium, scalarum, harpagonum numero effecto, media nocte silent in ex castris egressi, ad campestres munitiones accedunt. Subito cla- more sublato, qua 1 significatione, qui in oppido obsidebantur, de suo ' adventu cognoscer^fcossent, crates projicere, fundis, sagittis, lapidi- bus ntfstros de vall^dcturbare, reliquaque, quae ad oppugnationem pertinent, adminfetrare. Eodem tempore, clamore exaudito, dat LXXX. 1. OmnnWfe==totii. 3. Germain, i.t. Caesar s German cbt- 2. AfuMtionibus, twt works of the Ro-i airy. maAnot of the town, as the Gauls 4. Cedentes, $c. eos. liri'iAftken position outside of these. See«XIX, latter part. ILXXXI. 1. tere. Interiores, desperatis campestribus locis propter magnitudi- nem munitionum, loca proarupta ex ascensu 1 tentant : hue ea, quse paravcrant, conferunt : inultitmiine telorum ex turribus propugnan- tes 2 deturbant :» aggere et cratibus fdssas explent, aditus ©xpediunt : falcibus vallum ac loricam rescindunt LXXXVII. Caesar mittit primo Brutum adolescentria cum co- hortibus sex, post cum aliis septem C. Fabium legatum : postreimo ipse, quum vchementius pugnarent, integros subsidio adducit. ■ Re- ^tituto proelio, ac repulsis hostibus, eo, quo Labienum miserat, coh- tendit; cohortes oj^tuor ex proximo caBtello deducit; equitum se cMSkt .XXXIV. 1. Pugn^Kbus, §147. |2. Rem obtintre, to carry one's point. . Aliena virtuto ciBfctere, " To de-13. Ad dechVitatem, "Down-hill." p»nd »ipon the valor of others," (i.e. of the Komans^fho defended other LXXXVI. 1. Praerupta ex. ascensu, part- of the works.) which might "Steep from the point where the as- fail : at least n£m%n could trust for cent begins," or perhaps, "steep in y to another's valor ae confident- 1 consequence of the ascent." * T jfc to n ' 8 own. 2. Ex turribus propugnantcs, i.e. the Romans. 1. I'tri^iB, § 147. 182 DE BELLO OALLIC0 partem sequi, partem circumire exteriores munitiones et ab tergr hostes adoriri jubet. Labienus, pbsiquani neque aggeres neque fossjr rim hostium sustinere poterant,coactis undequndragiuta cobortibus. quas ex proximis prsesidiis deductas fors obtulifc, Caesarem per nun ados facit certiorern, quid, faciendum existimet. Accelerat Caesar, ut proelio intersit. LXXXVIII. Ejus adventu ex colore 1 vestitus cognito, (quo in- signi in prceliis uti consueverat,) turmisque equitum et eobortibu* visis, quas se sequi jusserat, ut de locis superioribus base declivia i devexa cernebantur, bostes proelium committunt. Utrimque clamow sublato. excipit rursus 2 ex vallo atque omnibus munitionibus clamor. Nostri, omissis pilis, gladiis rem gerunt. Repents '.post tergum equitatus cernitur ; cohortes alite appropinquant : bostes ter^a vev- tunt : fugientibus equites occurrunt : fit magna csedes. Seduliu dux et princeps Lemovicum, occiditur : Vergasillaunus Arvei ■ vivus in fuga comprebenditur : signa militaria LXXIV ad Caesarem referuntur ; pauci ex tanto numero se incolumes in castra recipiunt Gonspicati ex oppido caedem et fugam suorum, desperata salute, ©opias a munitionibus reducunt. . Fit protinus, bac re audita, eastris Gallorum fuga. Quod 4 nisi crebris subsidiis ac totius dioi labore milites fuissent defessi, omnes bostiuni copiro deleri poi .;■ sent. De media nocte missus 'equitatus novissimum aguieu cons- • quitur : magnus numcrus capitur atque interficitur: reliqui ex fuga in ciritates discedunt. LXXXIX. Postero die Vercingetorix, c»ncilio convocato, ' id sg bellum suscepisse non suarum'necessitatum, sed communis libertat aausa ' demonstrat : ' et, quoniam sit fortunae cedendum, ad utraut- que rem se illis offeree, seu morte sua Ronianis satisfacere, seu vivu tradere yelint.' Mittuntur de bis rebus ad Caesarem legati. Jubi arma tradi, prmcipes procluci. Ipse in munitione pro eastris conse- dit : eo ducea producuntur : Vercingetorix deditur, arma projici- untur. Reservatis iEduis atque Arvernis, si per eos civitates recu- per are posset, 1 ex reliquis captivis toto exercitu capita singula prje- dse nomine distribuit.' XC. His rebus confectis, in iEduos profiei|citur ; civitatem eipit. Eo legati ab Arvernis missi, quae imperfrret, se facturos pi licentur. Imperat magnum numerum obsidi^. . Legiones in 1 bernamittit: captivfrrum circiter XX millia J^duis Arvernisq' h reddit : T. Labienum cum duabus legionibds et erfuitatu in Sequ ___ . . : LXXXVIII. 1. Ex colore. A Roman general usually wore a scarlet cloak. 2. Excipit rursus, "Meets it again."" 3. Post tergum, ac. hostium. 4. Quod,, "And;" •LXXXIX. 1. Si posset, "(To s$) if 1 could." LIFE OF GJESA.R, . 183 no* proficisci jubet : liuio M. Setnprouiiiiu; Itutilum attribuit : U. Fabiurn ct L. Minuciuui Basiluftcum dualSfcs legionibus in Rentis oollocat, ne quam ab ti ti i tit^l^V^el 1 qTvac i s calamitatem accipiani. C Antistiutn Reginuni in Ambiwet'os, {T. Scxtium in Bituriges,, 0, Oaniniuin Rebilum in Rutcnos cutn s&igulis legionibus niiti.it. Q. Tullium Ciceronem et P. Sulpiciufci Uabilloni et Matiscone in JEcluis ad Ararirh rci frumentaria; causa collocat. Ipse Bibracte hieniaro constituit. His rebus Uteris Coesaris cognitis, Roraa3 dife~ rum XX supplicatio indieitur. LIFE O F CAIUS JULJUS CESAR. [FROM SCLIMITZ'S 02B6AR.] Caius Julius Cesar, uiie of the most distinguished characters in Roinai ry, was the son of C. Julius Ctesar and Aureiia — a woman not unworthy &JVii;;g rahaed with Cornelia, the mother of the Gracchi— ami was born on f Quintilis (July), in the year B. C. rOO. lie lost his father at the but his mother was still living it the Jime of hi> victorious ca- rter in Gaul. l>y her his education was superintended with the utmost care ; and the facility with which he comprehended the. most difficult subjects sub- mitted tj him. and the zenl he displayed in the acquisition of knowledge, pro- ie would utie day nereis* great influence on the iflVir^ of his country. '■• little is knowfc\reBpeclin,_- his early youth we iiave of him by Plutarch and Suet )niu , jMnn.naleiy dcfcctivV ;1:.- i (ginning being wanting in both. i at whi^fcl':'--ar appeared was tuwur.il of tiie Roman re- nablic. when an cml^ft> i opportunity wtp offered for the display of teat and vark I was t rn anun * .* 184 LIFE OF CESAR. of the nobles, supported by the sfiiate, bad just achieved a signal triumph over Marius, the leader of the populafiiarty, and had been raised to the dictator- ship — an office which gave him th$ first authority in t}je state, and enabled him to exercise the most tyrannic sw(K (';es»r. both frem inclination and from family connexion, joined the popjnar party, and ;has incurred tho hatred of Sulla, whohad already regarded.^im with jealousy, on account of his connexio: with Marius, who was married Is his aunt Julia. This dislike at length found vent, when Ccesar, in B.C. 83. married Cornelia, daughter of L. Ciuna, another of the political opponents of the newly-appointed dictator. Sulla now com- manded C:e?ar to divorce Cornelia ; but the young hero resolutely defied the order, and refused to part with his beloved wife — an act of daring resist- ance, for at this time all Rome trembled before the tyrant. In consequence of t this conduct, Ctesar was deprived of the priestly dignity of tlamen Dialis, to Avhich he had been shortly beforo appointed ; also of the dowry of his wife, and of his own property ; and if he had remained at Rome, bis life would un- doubtedly have Veen sacrificed. He therefore withdrew into the country, until he was pardoned through the mediation of the vestal "virgins and some of hie friends ; though Sulla forgave him with reluctance, remarking that this young man would be the ruin of the aristocracy, for that many Mariuses were slum- bering in him. Instead of remaining at home, Caesar preferred serving in the army, which vras then engaged in Asia Minor ; and he there so much distinguished himself, that he was rewarded with a civic crown. In B.C. 78 he was serving under P. Servilius against the Isaurians and pirates, when the news of Sulla's death in duced him to return to Rome. He was too prudent, and had too little confi- dence in Lepidus, to join him in liis attempt to abolish the institutions of the late dictator ; and like most young Romans of his time, he began his public career as an orator In the courts of justice. He accused several of the parti- -. sans of Sulla who had been guilty of extjortion and oppression in the provipi but his first efforts were unsuccessful, not from his want of power as an orator, ' but because it was a matter of vkal importance to the aristocracy^to obtain acquittal of the culprits. Hereupon, either with a view of escaping from assaults of his enemies, or for the purpose of devoting his time to the fculti tion of his mind,' he withdrew to the island of Rhodes, where he studied under the celebrated rhetorician Apollouius Molo On his way thither he was taken prisoner, in the neighborhood of Miletus, by the pirates, who at that tire scoured the Mediterranean in all directions. Thoir object, however, jyas only to extort money; and the s'ervants «f Ceesar, who were, sent out, succeeded thirty-eight days ' in obtaining the sum of fifty talents, with which he r somed himself. While in the hands of the. pirates, Cajsar gave proofs ofiRb fc extraordinary mind, and of the power which lie exercisecLover all with iratem he came in contact. So far from conducting himself asflpir captive, he neat- ' od them as if he had been their master, without their venturing to punish him ; and no sooner had.he regained his liberty, than he ijjfcncd some ships in the port of Miletus, attacked the pirates, took sevoral of them prisoners, and crucified thtm, although he was not invested with any officii power or au- thority. His stay in Rhodes did net extend beyond one year; aad in R. C. 74, J »hen Mithridates, king of Pontus, resumed hostilities agains^the Romans, ^esar, ■In •»•' LIFE OF C^felE; 188 though still ;i private "pi **Jon, Q>llcoted a sniaMorJJe, by which he kept the wa- vering towns fn Asia Minor iu submission to Mpno. Before the end of the he returned home, havifli»becn eleeied ponj^ia.the glace of his uncle, C. Aurelius Cotta. Upon hifeirrival, HWuscd eft; means to increase his popu- larity ; and as his propcrtywras uqtliufee, he fVrowed money from the usurers, who willingly gave hup what he deuuwded, tbmgh they had no security except his honesty, and the >w;6 public Mictftnight afford him the mi of paying his dolus Nol . he was elected by the'people one of the tribunes of tli li we do not know whethcr*Le fought in any of wntfs which were then carried on against Mithridatcs, Sertorius, and Spar- tacn- 1: is certain, however, that I prominent part iu the upsetting lie Sullauian institutions, which was brought about by Pompey andL. Au- is sufficient to establish him in the popular favor. In B. C. 08 he obt a orship, au office which was the first stepping- at magistracies of the republic. In this capacity he was sent where he distinguished himself chiefly in conducting the lav, li were I: re him in the various towns of the province. On his ia, a daughter of Q. Pompeius Kufus — Cornelia ing.died before Lev a. This marriage was undoubtedly intended to secure the friendship of Pompey, who allowed himself more and moro to be drawn over to the popular party by Coesar, the latter attaching and ridiculing the arist '■ ir apparently acted as the champion of Pompey ; 1 nt he knew that hi* friend could not stand without him, and that, in the end, he himself would be the first man in the republic: ho, in fact, used Pompey only a- an instrument to break the power of the aristocracy. With the- view, he supported him in all, his undertakings, and took no small share in obtaining for him the command in the war against the pirates, • and afterwards in that against Mithridates. ' In B.C. G5 he was elected curule aedile. It had been < ustomary, for a long :ering on this office, to endeavor ularity by en- iin.iug Unpeople with splendid games and' public jv ! ments, and so se r and support in the elections for higher offices. Although Cffi- rtfr had no great means of his own, his aedilcship Burpa | endor and :nificence all that had ever beeu seen at Rome. His liberality was bound- less : and in the games which were celebrated in the circus, there appeared three hundred and twenty pairs of gladiators, all equipped in the most i mat this was done with borrowed money: his popularity became im- rflfei.-' . and was increased by the manner in which he contrived on every occa ion to liumhlc the pride of the aristocracy One morning, the trophies and u .- pf Marine, which had been removed from the Capitol ill restored to th^j place*. Every one knew that this was Cesar's doing, ih- people, werd^Bighted at th< .uce o/ the monuments of their inpion,. wh. 1 . party, though alarmed in the bight grei ■dieting nothing short of a revolution, did not dare to challenge hi» ■ - * icdilcship he continued t# annoy the partisans of thr ^pjenate iii <.0 hut chiefly by bringing accusations against thoso who sjtre guilty of crimes committed under the protection of the laws of Sulla. In B^,08 ho waB elfjte 1 chief pontitF. although men far above him in rank * ii 18S LIFE OF CiESAR. and station were his competitors; and shortly after, he obtained the eflice of praetor for the year following. His enemies now made every effort to check him In his rapid progress, and if possible to crush him. '"The discovery of the Catilinarian conspiracy seemed to offer a favorable opportunity : he was privately charged With being an accom- plice ; but not a shadow of evidence was brought forward, aud there docs not seem to bo the slightest ground for believing that he could have embarked in that mad and senseless scheme. During his' praetorship vehement disputes were agitated, on account of Cicero having put to death sorr.e of the associates of Cataline without a formal trial. Csesar supported the enemies -of Cicero, while M. Oato opposed him. Owing to the violence with which the question was debated, Caesar and one of the tribunes were suspended by the senate from their offices ; but Ccesar's conduct on that occasion was so well calculated, and so prudent, that the senate in tho end was obliged to apologize for its hastj measure, and publicly to thank him for his moderation. This was a great hu- miliation for the aristocratic party, but they had brought it upon themselves. In the same year.Caesar divorced his wife Pompeia, having discovered that she was carrying on an intrigue with the notorious P. Clodius; but he did not prosecute the offender, because he was very popular, and a man of great im- portance of Caesar's own party. » After the termination of his praetorship, Caesar undertook the admit is ra- tion of the province of Western Spain. His debts had at this time beet«a«.sc enormous, and his creditors so clamorous, that ho was obliged to take somt steps towards relieving himself before quitting Rome. The wealthy Crassus and other friends became security for him.; and matters being thus arranged, he set out for his province. He was now, forthe first time, at the head of an army, and in a short time, like a true military genius, he at once displayed all the qualities of a great general. After having subdued some of the un • ' Kin tribes of Lusitania, and taken Brigantium, a town of the Gallfeci, ho re »d tO'Rome. The money he had collected in Spain enabled him to pay his ..... and in B.C. 60 he offered himself as a candidate for the consulship. His own influence and popularity, and the support of Pompey, secured his election ; but' the aristocrats, by immense exertion aud bribery, contrived to obtain the appointment of M. Bibulus, a stout champion of their party, as his colleague. Pompey had before this time definitely joined^he popular party ; for, on hifc return from the Mithridatio-war, the senate refused to ratify the regulations which he had made in Asia, and Csesar promised him by and by to compel its sanction. After his election, Csesar, Pompey, and Crassus formed an alliance, in which they agreed to support one another ; their union rendered them in- vincible, and they accordingly had the fate of the republic in their hands. The year of Ccesar's consulship is remarkable for several legislative euactmeuts. By one of these he compelled the senate to publish the repq^of its proceedings, whereby it became amenable to public opinion. The second was an agrarian law, by which twenty thousand citizens, aud among them j|fcny of Poiupey'e veterans, received assignments of the public land iu Campania. This law was carried by force of arms, and in spite of the most violent opposition of the aris- tocracy and his colleague Bibulus, who'was so mortified by the he withdrew altogether from public life until the expiration of By this law C»sar gained the firmest hold on the attachment of the ^Wplc i L1FJ£ OF CuESAR. •;ud liis next measure wa» calculated to secure rh.: favi r of the •. men, iu their eagernens to obtain contracts for raising the public rtrenuo in the provinces, had olftred larger sums than they could afford, .v.id Otesar now prevailed upon the peoplo to relieve theru of one-third 6f their pay men:. After tJiis he induced the senate to sanction the regulations of Pompoyin Asia. Toe donate had assigned to Cajsar a province from which neither* fame nor gain could be derived; but as he had now secured the sdpport .of the people, the equites. and Porapey, he prevailed upon the tribune Vatiuius to propose to the people that, after the expiration of his consulship, he should receive the ad- ministration of Cisalpine Gaul and Illyrieuin for 6ve years. Ti - i pas?, cil ; and the locate, of its own accord, added the proviuco of Transalpine Gaul, it being" appreheuded that the people would demand it for Csaar. Iu order to attach Bompey *s firmly as possible to his cauuo, Ctesir gave hii daughter Julia in marriage, nnu h< himself married the daughter of I, pnrnius Piso, who was elected consul for tho year B.C. 57. The province of Transalpine Haul afforded Cuesar a brilliant opportunity < ; displaying his military genius, and of attaching the army to his person ; while at the same lime he was not too far from Rome to continue his connection with the city, watch the proceedings of bis enemies, and keep his friends actively eagAged iu promoting his inter* he must have forseen that, if the aris- ■-.cy should ever succeed in gaining Pompey over to their side, they would not Bcrupl lini] him. After the close of his consulship, he ro- mained for some time in (lie oitjr; for although his successors in office were attacln (1 to his cause, the praetors Wante i to rescind his regulations ; 1 ut their attempts were useless. After quitting ilom;, he lingered for a fen mi his Legions iu the neighborhood of the ciry, with the view of suppoiting Cl.diua, who was then tribune of the people, and had resolved to br the downfall of Cicero. When the latter had withdrawn to rxile, Caesar, about .id of April. B.C. 58, set out for Gaul. We need not here give an ii'C'.UQt of his campaigns in that country, for they are described by the groal general himself. Suffice it to say, that during his administration of tiaul, from B.C. o(f|he completely s:i the Pyrenees and the Alps, notwithstanding the rep ■ at- tempts of the inhabit ike off the Rom ind that this was iho irat great ..Js Romanising a region in %hieh, doting the empire, :he t»tin language was as commonly spoken as in lt*jla. The ...$e, even at this day, is a livi ■ what exl one tune prevailed in Gaul. eover, twici <,ci- many, and twice invaded Britain, but mad [uests in e r It is rem i be received his provinces f r live yea riod which would ha n B»C. 64 ; but in B.t his army was in winter i'' :i 'BB ' ' had a meeting with Pna . | us in the north of Italy, at unvcli it was arranged thai Pompej should have :!)<• c n uU ship for the year JLC 6< . rus they ahoid | "f Spain .. euro for i , 'olotigatiou of b [ration of Gaul foi :. ■ mas brougli y a bili of . ul was now to be continued till 1 i he year Wter these io!W arrangements, Julia. the.wife of. ..ere t t* t h 188 fy LIFE OF CESAR. being no longer auy bend between Caesar and Pompey, their friendship began • l lo cool, especially on the part of the latter. The death of Crassus in his un- cinate campaign against the Parthians, in B. C. 53, left Caesar and Pornpoy , •alone at the head of the republic. Ccesar's victories in Gaul daily increased bis reputation,- and roused the people's admiration of his exploits ; .while Pom- pey, who had once been the greatest man of the state, began to-perceive, with feelings of mortification, that Caesar was rising above him in public estimation. Hence Pompey took no steps to check the terrible anarchy which prevailed at Rome about the end of B. C. 53, and the beginning of B. C. 52, in consequence of the murder of Clodius. During these disturbances he hoped to be called to the dictatorship; but though he was disappointed in this, his vanity wan gratified by being elected sole consul. As this was the doing of the aristoc- racy, he was inclined to become reconciled to them. He now also procured for himself the prolongation! of his proconsulship of Spain for five years ; but as he did. riot yet think it advisable to break with Ccesar, he had at the same time a law passed, conferring on C:rsar the privilege of standing for tb/c. con- sulship without appearing at Rome in persou. In the mean time, however, . Pompey continued to attach himself moro closely to the aristocracy, who, in consequence, became bolder and bolder in the display of their hatred towards Caesar. In B. C. 51, the consul M. Claudius Marcellus, one of the most vio- lent.aristocrats, proposed to send a successor of CYesar to Gaul, beeause the pacification of that provin.ee was completed ; and at the same time he made anal deprive; Caasar of the privilege which Pompey's influence bad recently procured for him. The consuls of the year following, and the ener- getic tribune C. Curio, were expected to strike a decisive blow at our hero, as they were believed! to be warm supporters of Pompey and the senate; but i Caesar's agents, and the liberal bribes which he caused to be distributed among the leading men, thwarted the plans o£-the aristocracy, and Curio was com-' pletely bought over. As the senate dreaded nothing so much as the election ' of Caesar to the consulship in his absence, and while he was at the head of his army, it was decreed, on the proposal of C. Marcellus, that he should lay do\m his command before the 13th of November, B.C. 50 — an unreasonable demand, as his proconsulship had legally vto last for another year. Curio, however, in- terposed his veto, and the decree was annulled. Cces&r, fully convinoed that he could not appear in Rome as a private person without exposing his life to imminent danger, in the mean time had inarched to Cisalpine Gaul, and was received by all the towns with the greatest enthu- siasm. The senate before this had demanded that he should give up two of his .legions, alleging that they were wanted for the Parthian war'; and he, uuwil- «jg ling to cause irritation by a refusal,' despatched the legions, though he knew that, iu all probability, they were intended to serve against himsolf. Some time after this, he took up his winter quarters at RavenBk the southernmost town of Cisalpine Gaul, and close upon the confines of Italy. Having there learned from Curio the real state of affairs, he sent him witfrfc conciliatory let- ter to the senate. When Curio arrived at Rome, tho senate could hardly be prevailed upon to allow the letter to bo-read ; tind after som% violent discus- sion, it was agreed that, unless Caesar should disband his army before a certain day, he should be treated as a public enemy. Two tribunes interposed U veto, b'vt to no purpose ; and as even their lives were threatened, they^red in LIFE OF CjESAR. M .M a 189 disguise to Casar at Ravenna, calling upon him to pMVct the sacred character of the tribuneship. The scuate, entirely relying 'upon Ponipcy, who never dreamed of the- possibility " Csesar taking up arms against him, and who fau- cisd that it required only his 'word to rouee all Italy to arm;!, commanded the consul- to provide for the safety of the republic. War was now declared, and the whole management of it entrusted to 1'ompey. But the aristocracy had mis- calculated : Pompey, iu Lis self-suriieicucy, had neglected every precaution, and lus party was so unpopular, that i! wai scarcely possible to induce any man to enrol bis name as w oldier. Ctvsar was informed byt^e tribunes of the last decree of the senate, he assembled the few troops he had with him, (for b'13 main army was still be- | and set cut towards the small river l.ubiccm, which formed the ftdary between his province < f Cisalpine Gaul and Italy. Oa its banks he hpBH for a while, doubtful as to whether hs should venture upon the uncon- stitutional act of advancing : but at length he called out, " The die is cast I" and crossed the river. The consideration of his own safety compelled him to ::ct ashedh.1: tiicrc was no nltcrnative. As he marched southward, all the towns threw their gates open to him, and his prog.re.s3 was like an uninterrupt- ed triumph. The fear and alarm at Rome became so great, that the senate, with Pompey at their head, fled from the city to Capua, and thence to Brun- dusium, forgetting in their hurry even to take with them the contents of the public treasury. fjsesarmei with no resistance, till he came to Corfmium ; but as Pompey did Dpi come to the relief of the town, it surrendered; and clemency and. generosity with which the conqueror here, as elsewhere, treated his humbled opponents, at once won the attachment and admiration of all. Pompey, who was resolved to quit Italy, reached Brundusium' before Caesar, 0:1 the 17th .if March he embarked for Greece. As Casar had no fleet, he unable lo pursue hini ; and he accordingly returned, and determined first : ect his arms :. gainst Afranins and retrains, the two legates of Pompey in a, who mi naged the administration of the province for him, and had a large >.rmy at 1 n !. Leaving H. Antony and tepidus behind to e- 11 , thejpiffairs <. f Italy. era of his friends to take possession of S 'ardinia, and Africa, he hastened to Spain. Some of these generals unsuccessful ; but their losses were more than counterbalanced by tho advan- - which Casar himself had gained. On his way, he found that the towu of ubmit to him ; but, without allowing himself to be detained, . ho left tw- • siege to the placo, and proceeded to Spain. He : met with grca • , aud uusti i «• severe reverses; but in the flpd he cti ireius to surreAler : they ■ rt, anl the t joined those of the conqueror. The subjugati ' .ys. <):\ his return to Gaul, Ma I • ants acy annf' g M- sillia, the proposal of M. ator This ba «^ 1 one of the consul* for B.< L'uring ! is ' * he acted as if he ha ..' . I 190 I LIFE OF CAESAR. knowledged sovereign of the itate, and bad seTeral beneficial laws passed, which greatly increased his popularity. In December, B. C. 49, he let oat for Brundusium, where his troops were already assembler]. Pompey in the mean time had not been idle in Greece; he had collected a large army, and great sums of money, and his fleet swayed the Mediterranean. Cassar's fleet, on the other hand, was 'so ^rnall, that he could not at once transport his troops, across the Adriatic. However, he arrived with a part of th«m safely in Epirus; but when he sent back the ships to bring the remainder, thgy were intercepted by M. Bibulus, Pouipey's admiral, and thus a number of tne forces were ob- liged to remain behind' at Brundusium. Notwithstanding this unfortunate circumstance, he forthwith began his operations. He took several towns on his road, and hastened to Dyrrhachium, in which city Pompey kept his stores. But Pompey reached the p'uee before Ctrsar, and the hostile armies -now ea- camped opposite one another. In the mean time Antony succeeded in carry- ing Caesar's troops across the Adriatic, though not without the greatest peril Pompey avoided a decisive engagement, and Crasar began to blockade him ; but the fortifications had scarcely been completed, when the former made an attack, and broke througn them. Caesar sustained a considerable loss. His army began to suffer from scarcity and sickness ; and having lost all hop/ • of succeeding at Dyrrhachium, he ventured upon a step, which in boldness sap- paased everything, he had hitherto attempted. He set out for ifheesa.ly, hav- ing to pass through countries where he'hrui to fight for every inch of ground, while he was pursued by Pomey's army. The conduct of the latter had huh-' haroace? ■ defeated one of his Ugates. The Parthian king was uSrly defeated at tjm ijrst encounter, and without, much difficulty. After ^hia victory, he sent to Rome trie laconic but' expressive report: "I came, .saw^hnd' conquered !" {• l V'') Hereupon he returned to Jlorne' where, by the sale of the property of Pompey and several oth«r aristocrats, he obtained the meatus of rewarding Lis soldiers and friends. For the same purpose Re increase number of quaestors, while he also cause'! himself to bo appointed djj|: for the next year. * n If jf LIFE pf CESAR. , 191 After remaining at Rome for a few months, hs i r Africa towards Uie end of B. 0. 47 ; for Cato an,d Scipio hnd there eaneete.l a numerous army of the Pompeian party, nud threatened to beoome formidable; bnt the battle of Thapsus, in April, B. C. -16. decided their fat,e in Africa ; and Cato, who ceuld not endure to survive the fall of the republic, put an end to his ewn life at Utica. The Pompeian party was now utterly destroyed, and Cmsar was tb« undisputed master of the whole of the Roman world. Before his return to Some, ever}' one dreaded a repetition of I he horrors committed in the days of Marius and Sulla ; but these fears were groundless, for cruelty and revenge formed no part of Caesar's character ; he showed a clemency and readiness to forgive which filled his enemies with amazement; and did everything in hit- power to allay all animosity and party spirit Tho dictatorship was now be- stowed ijpon'him for ten years, and the censorship, under the new title of praefeeluri morum, for three. In his triumphs which he celebrated over his quished enemies, ho took cure not to hurt ■ jg of the Rottaas by mentioning Roman citizens as their objeots. When these sol . am' their accompanying festivities, were over, he proceed d to innke Beve al vwi J salutary legal enactments. Tho.aUost important amo-jghis measures was the reform of the calendar, which, through the arbitrar - tnent of the pon . had been thrown into such confusion, that at that time it was about three Uobths in advance if the natural time. This reform was accomplished in B. C. 46, with the assistance of the Alexandrian mathematician Sosifcenei ' In the mean time the two sons of Poinpey, Cneius and Scxtus, had collected the last remnants of their father's. party in Spain,, and being joined by man;. of the Spaniards, they resolved to make a last and desperate attempt to re- cover what was lost. As soon as Cmsar heard of their movements, he hastened to Spain towards the end of B. C. 40. The enemies offered a most desperate /. resistance; but the battle of Muuda, which Ca-sar was on the point of losing; J and which he gained only by his personal v*lor and iutrepidity, decided the jtfetc of his antagonists Cneius was killed, but Sextus made bis escape On ^Tfckreturn to Rome iu October B. C. 46, Cmsnr celebrated another triumph. xCi was received by the senate with the most abject flattery and servility : be was honored with the title, of 'Father of his Couutry ." statues I him were otected in all the temples; the month of Quintilis, in which he was born, wa- henceforth called Julius (July) ; he received the title of Imperator, and the dictatorship for life, and the consulship for the next ten years. These and other extraordinary distinctions were laterally showered upon him : he, in fact, was tho sovereign of the empire. He now began to devise vast scheme the benefit of his couutry and his fellow citizens. He increased the number M£ the senators, quaestors, aediles, and praetors, which afforded him the means of rewarding those friends who had served him in his late struggles. He also .•■rfnok or designjeta great number of works of public utility; but few ol ia were comjdeteBpis his career was cot short in the midsf ol I It is a singular*fact, that. among his numerous tohen D« to show that he intended ttlfc-reform the constitution of the reptfblic; but it si i ms he was convinced that no reform could restore that of whio!> and srpiril departed long since; and eten if ho aimed at reform. ave knerwn thatlhc first thing to be done was to establish his ewn power in a nur k-gal Inundation. It was perhaps for this reason that he %as not content wit). A i s\ J» K 192 LIFE OF ESAR. the sub'tauce of regal power, but was anxious also to have the outward signs of royalty, and thereby, as it were, to legalise that which ho possessed. Ai attempt was accordingly made by M. Antony to offer him the diadem in Feb- ruary B. C. 44 ; but as the people rjfceived the proposal with coolness, Ca?sar for the present declined the honor. rifiw much he was' bent upon obtaj it, however, became manifest soon after, when two of the .tribunes were sent into exile for haying ventured to manifest their disapproval of conferring upo i •^v. him the kingly title. """-* One of his great plans was to secure the eastern frontier of the empire by war against the Parthians, for which some preparations had already beo made. When the Sibylline books were consulted respecting the undertaking they were reported to state that the Parthians could be conquered- only by king ; and one of Caesar's friends accordingly was to bring forward a proposi. in the senate, that Cajsarjout of Italy should be permitted to assume the titk of king. But this scheme was frustrated ; for a conspiracy had been forme against the life of the dictator at the Tery beginning of the year. It wa-' headed by Cassius and Brutus, and upwards of sixty persons were privy to it. Their pretext was the restoration of the refg'iblic ; but with the exception o! Brutus, there was perhaps not one who was actuated by pure motives ; mar of them had been mercifully treated, and promoted to high honors, by hiin whom they conspired to murder; and others, such as.Csssius, had no othi motive except wounded pride and thwarted ambition. The 15th of Marc ; the day on which Caesar was to receive the title of king, was fixed upon by tie conspirators as a fit opportunity for carrying their design into effect. When Caesar, having been cautioned in vain, entered the senate-house, one of the conspirators approached him, as if he were about to ask some favor, and (then gave him the first blow. Caesar defended himself manfully until he perceived Brutus, whom he loved as a son, among the conspirators ; he then wrapt him- self up iu his toga, and sank after receiving twenty three wounds. He die in the fifty-sixth year of nis age, B. C. 44. Thus did Rome lose th*»only map who could hare restored peace and haj piness^to the state, and under wuose mild sway she might have forgotten tl woes she had been suffering'for the last fifty years. Those who pretended to restore freedom, only plunged the commonwealth into still greater miserii than those from which she had emerged through the victories of Cajsar ; uKftil, ultimately, it was found preferable to' enjoy peace, and the security of life and property, under one ruler, than to plape all that is dear to man in perpetual jeopardy. As a general, Caesar had from the first displayed all the qualities of a great military genius ;' and though, in the province of Gaul, he sacrificed the lives of thousands of barbarians without remorse,' yet throughout his eivil wars he showed a generosity and mildness towards his vanquished opponents which filled those who had seen the fearful days of Msjjns and Sulla with ad- miration and affection. For the display of his statesmanship he had litt' time ; but what he did, is enough to show what he would have accomplishei if he had been permitted to carry out his plans. ' * f Perhaps the most surprising circumstance in Caesar's career, is the fact tha notwithstanding his extraordinary activity ever after his entering upon publi life, he found leisure to cultivate the arts and literature, and to compose works which, like those of Cicero, gave the.literary tone and character to thafcperiod, W " * LIFE fP CJBS.MN 193 ami which to this Jay are ranked among the fine«t specimens of ancient litera-. t urt-. Unfortunately, the greater number of them are lost, ami only a few is- olated passages remain, whicfa are occasionally quoted by later writers. He was" abo one of the first orators of hirfAge, and we possets a long catalogue ol Bubjette on which ho spoke iu public. But it was not only the history ami politics of his own time which engaged hie atteution : there was nothing capa- ble of furnishing materials for the human mind to reflect upon, which did not at one time or another occupy him : ami among his many works, there was one even on grammar, which is often quoted as an authority by the later gramma- rians of Home. In short, Ccesar must be pronounced to have been a. universal genius : he was great not only as a general, bat as a statesman, a lawgiver, a jurist, an orator, a poet, an historian, a scholar, a mathematician, and an ar- chitect. The existing productions of Crcsar are his memoirs of the Gallic and Civil wars, under the title of Commtntarii — that is, diaries or journals. Theirstyle is distinguished for its noble simplicity, transparent clearness and precision, :is wvll as perfect freedom from all rhetorical pomp. They are, in fact, speci- mens of what the language of conversation among men of education and talent was iu those times ; and the few peculiarities and irregularities which their style presents are, on the whole, nothing but what may be termed conversa- tional licences, showing a total absence of everything studied and formal. The substance of these works -was probably written down during the campaigns themselves, and they were afterwards revised in the time which their autbor spent in winter quarters. The Commentarii of the Gallic war contain the his- tory of the first seven years of his campaigns, in seven books: an eighth is commonly added, which is believed to be the composition of his friend, A. Hir- tius. The history of the Civil war between C;rsar and Pompey, in three books, contains the history from Caesar's crossing the Rubicon down to his arrival in ■gypt, after the battlo of Pharsalus. In the common editions of Crrsar's works, besides the eighth book on the Gallic war, r there U»appended a book on the Alexandrine, and another on the African war, both probably productions of A- Ilirtius; and lastly, a curious account of Cesar's War in Spain against the sons of Pompey, the author of which is utterly, unknown, and seems to have been a peiaon of no education. The only reason why these productions are usually j rinud^together seems to be, that they contain accounts of the successive wars in which the great general was engaged. The genuine productions of Ca;sar, however, consist, as already stated, of no more than the seven books on the Gallic, and the three on the Civil war. Q <• i ♦v i , I '" l2^2 1 VOCABULARY. EXPLANATION OF ABBREVIATIONS. » i m I abt ablative. i ate v ..acensatiYp. adj :. adjective, * adverb. •oty ..conjunct ioJj. , • comp comparative. dai dative. dtf. defective. dt.m iIomonstnvtiTf. dtp deponent. dim diminutive. / feminine. H'j figurative. Or. Bingham's Latin Oram mar. j'ri-q frequentative. fan genitive* ■>'mp impersonal. ine inceptive. ind indeclinable. . nf, infinitive. . interjection intransitive irr irregular. i masculine. n neuter. film numeral. ot>s obsolete.. pafrt participle. ;>ra n-lt'n Arabic numeral* refer to the book* atul chapters .it t!ie Commentai-ion tke Oallic V, - V. a:i nliliii.-Tiatinn t -.; Anlus. A. d. stand ' for ante ditm ; Or. ?-"4. 5. V. £h. Aba, prep, with itbl. I iq used • els an J c;, etis, f., a fir-tree. AIM KCrfS, a, nm, part., from ABJICM, ore, jcci, jectnm, tr., ab-jacte, to throw away; to throw or oast io a distance. Tragulum intra munitiovrs. Tela at vat throw down; bo abjicere arma. ABJUNCTUS, a, nm, part., from ABJUNGO, ere, jnnxi, junrtum, tr., -ere, ripui. ropuim, tr.. ab-rnpio. . natch or drag Violontly ai ay: Mrongur than abduco. Ai:s. Bee A. ABSC7D0, ere, cidi, e/sui.i, tr., rihs-cssdo. (Jr. JJ24, R; to cut off or away with a rharp in- strument. ;• ofi*. of turn ; AI'.SIMIIAa, e, adj., al>-- mliko ca«** to ttand, r. lu| m 196 flfc^KO— ' ADAUGEO. part from a' pines : to-loave off or dexNf funm anything. 'y' ABSTIXEO, hold'off or back. Abstincre se, or t,xbstinere alone, to restrain one's self from, f'offa$n from. ABSTRACTUS, a. urn, paul ABSTRAHO, ere, traxi, tractum, (jr., nbs- traho, to draw or pull away: drag away, tako sway by force. ABSUM, abesse, abfni, or afni, irr. intr., ab- Bum, to 1 be absent, distant, remote ; to keep or stand aloof, take no part in. Abtssf, alien i ,or aliquo, to be Qf no service to Que; to fail, be wanting. Multum ahe.it quin faciei, §193, Ex. he is far from doing ; longius alert guin facial., be is farther from doing. t ABUXDO, are, avi, intr., nb-nriilo, unda, to rise in waves, to overflow, abound, be plenti- fully supplied with. Gr. ?AC0. AC, conj., same as atque. ACC.EDO, ere, cessi, cessum, (in' r., always) in Caesar,) ad-cedo, to draw near to, approach; to arrive at; to bo added to, joined, annoxed.. Acccdebat, imp., there was added, there was thitt also. Accesstim est, J114, 5, an approach wan made. ACCELEEO, are, avi, atum, tr. and int., ad, aadedero, to be swift, to hasten, make hast,e to or towards a place, accelerate. ACCEPTJJS, a, urn, part, ami adj., accipio, • received, accepted ; acceptable, pleasing, agree- able. ACCIDO; ore, cidi, intr., ad-cado, to fall down upon; (of weapons.) to fall upon, strike, hit. To conic (suddenly), hence, to happen, be- fall 1 , — especially of calamities. Accidit, imp., it happens — generally of unfortukate events, while contingit is used of fortun&troccurrences. ACC/DO, ere, ci'di, ct'sum, tr*, ad-ca:do, £224, K! to cut into, cut at, begin tojfljut; to cut down, to fell. ACCIPIO, ere, e?pi, coptum, tr., an-capio, to take to one's self, accep* receivo, [admit; to take into one's possession, get, acquire, obtain — anything gond or bad; to tako (an insult); hf.net, to bear, enduro, suffer. To tako in — with the mind; to hear, lparn, understand; to accept of, approve. ACCf,7VIS, e, adj., ad-ch'vus. for olhiivus, clinOj sloping upward, rising, ascending, up- hill, steep. ACCLIVITAS, tntis, t, acclivis, ascent, steep- ness, slope or inclination upward. ACCO, onis, in. Acco, a chief of the Gauls; VI, 4 and 44. ACCOMMODJTUS, a, urn, part, -and adj.; iitted, suitable, adapted to; from ACCOMMODO, are, avi, atum, tr., ad and commodo, con-modus, to adapt, adjust, accom- te, fit. ACCURATE, adv.. accurals, exact: ai'- eura, wjth caro, exactly; carefully, attentively. ACCURRO, ere, curri seldom cueurri. curaUui. iutr., ad-curro, Or. J230, 3, to run 1 -. hasten to, run. ACCUSATUS, a. um. part., from ACCt'SO, are, avi. atum, tr., ad-rau--;t. to call to account — either privately or 'publicly : to blamo, reproach, complain of, accus ;, arraign? impeach, find fault with, censure. ; ACERBE, adv., acerbus, sharply, bitterly. severely. Acerbe ftrrt. to feel keenly, to tak« ill. ACERBITAS, tatis. f., aearbu*. the fliarth" taste of fruits; skarpnoss, bitterness, souYijesft. Obj. sorrow, affliction; Subj. harshness, urrtdre.J ness, austerity. • * ' • ' - j ACERBUS, a, .um, adj.,— root'ef,' whence aci'cs, acus, (ft., — sharp or harsh, to tho taste. unripe, bitter, sour. Fig. savno, disagreeable, hard. I ... ACERRIME, Seo Acritw. ■ ACERVUS, i. m., — root ar, whc:iies, atus. acufu dv., — a pointed heap, the.ii,, a heap of any sort) a pile. ACIES, ei, f.. root ac, whence acus, ttcu/i, accrvus, acerbus, dc, — a slfarp point or edjre; Choline of sight, the eyo; a lino of s;.: drawn up in battle array, then, a fight, action In acie, in lino of battle, also, in fight. Aei< instructa, tho line having been formed. Acie.' oculofurh, the keenness, Hash of the eyes. ACQUIRE, ere, quisivi, quisitum, tr., ad- qurero, to add to, acquire, get, obtain, procure gain. ACRITER, acer, sharp, stem ar'. which, hofl ever, is short, while the penult of acer is lonl whence some derivo it from ardeo, — viob ntly vehemently, strongly > keenly, sharp!*, vigoi ously, eagerly, courageously, fiercely. ACTUARIUS, a, um, adj., (ago.) easily im polled or driven. JS'avis actuarin, a swift sailei ACTUS, a, um, part, of ago. ACt'TUS, a, um, part, and adj. Aouo, t sharpen, root ac,— pointed, sharpened artificial ly; whilo accr tnoaus sharp naturally. AD, prep, with ace., to, unto, at; by, on, no.u among, towards, up £o, as far as, for, on ai of. in respect of, as to, according to, against, a. tor, with. JEsse ad exercitum, to be with th army. (With numerals,) about, up to; in which qase it is s.ometimesijfclverbial. ADACTUS, a, mriPpart., adigo. ADJEQU^USi, a-, um, part., from AKEQV^V are, avi", atum, tr. and intr., ad ;eqi;o, in make equal, to equal. Jdvsquar'r agpffem mtsntbi*, fo make the ni^und at as the walls. ' % .MiAMO. ei * a-rt, atum,' tr., ail-amo, t< quire a liking for, fallln love with, love; ADAUGEO, ere, xi^ctum, tr., addBg 1 augment, introale, more than make up. ADCANTUANNUSWDORIOR ADCANTUANN'US, i. ox. I Adcantnoruras, a ohiefofth^ Sotiates: III, 22. ADDICO, ere, xi, ctum, tr., ad-dic •, adjudge, mal. - .1. mii render; •, ..:-■. c rodemn, iIooid ; ft) I Q AJDD1TUS, a, urn, port.,, ADDO, ere, didi, ditum, tr., ad-do, ( i put to. to a 1.1, join. /'/((/ ■ ■■. to a; to I - nipt, induce, adimo. : a de- Mi ' ,;iK !i, BO vi i ; i-iO**- l» BO, in. ii. numi . arrive at — in ■ . i. um, pai !.. X.DEQ1 i r» i, at ;\ i, ;':.: i. . fflfea), equus. to ride up to or near to. AV\ ! ! ui, it um, tr., : . take. adu. ii ia, Call for, invito. .\!>H0i:Ti>;;. ari, atus Bum, dep. tr.. hing.) Aiiill'C. ail\ .. ad-buc, hie, until now, hith- . yet. . gi, Actum, tr., a I < drive, compjH to ■: ■ 'i I'limu •. :i:iu ■ •ill : naji v form. AD! . I •tain. ■.. ' I-iJti IV" from !'.»: VDBaTNCTUS. a. ur.i. part., from ADjB&GO, ere. xi. ctum, tr., ad-jungo, to add join totf annex, unite. iii!;, oris, in., adjuvo, an aider, abet- tor, supporter, helper, assistant. AD.ttUYO. are, juvi. jnilum, tr., ad-jir r. Multum, (gl->0. ii ailjumrr, to be of great assb contribute greatly. Rem protlinaiqm oefyuvan . to increa e the tendency of the thing. ADMATtfRO, are, avi, atuni. t; . tii mature, ripen, bring to complete maturity. ADMINISTER, (ri. in., ad-mini ant, mat t, ant, abettor, helper. ADMINISPBATUS, a, um, p rt., from ADM! I intr., ad-mini to administer, man:' vern. regulati irform. All HI illi ter tiie government. ADMIRAN1 .. ad- miror, to • lerful. AIiMIKATl'S. a. um, part., I v., ad-miror. to wvndor, wonder at tho greatness or sublimi- . ADMISSUS, a, um, part., sent forward; of . committed : !>•: loose, pusbi red on. lirfmi'sso • ADM!'. I m, tr., ad-uiitto, V or onward; t • admit— to an aval: tl ; j t ■ • : . i very, \o%Tnucli, ' \< •■Ho i. . II about. fully> quite. a> ma: > ', ere, ui, itum. tr.. . . , ml : I ' . ', ;>• i| ml subs. in. and f. an : ■ J . man or w*- WUh a proper i . • _ ■ . ■■ B :.' . S ! ! '. . • 'il'd at tho 1. whii h 1 | u) ' irtictb or f.T- !. vi, ultiiLi. mil.. aiMtoi- ■ \ :93 ■ ADORTUS— AFFINGO. vade. To/strive, try, undortake. To do some- thing difficult ; to begin. ADORTUS, a, um, part., adorior. ADSCISCO. See Aseisco. ADSPECTF-. Si e Aspectusf. ADSt'M. adesso, adfui, irr. iutr., ad-9um, to ■be present, at hand or near ; to aid, Btand by, assist. ADUATUCA, £e, f. Aduatucn, a fortress in the country of the Eburones : VI, 02. ADUATUCI, orum, m., the Aduatuei, a Bel- gian tribe: II. 4. ADVEXTITS, us, m., advenio, to come to ; ar- rival, coming to. approach. ADVERSARIES, a, um, adj., striding oppo- site. In a hostile sense, an eneraj", from ADvETtSUS, a um, part, and adj., adverto, opposite, over against, fronting, in front; ad- verse, hostile, unfavorable, opposing. Adversum o.j, turned towards the enemy. Adversoflumine, up Or against the stream. lies adversse, adver- sity, calamities^ misfortunes. ADVERSUS, adv. and prop, with ace, adver- to, against, in front of, opposito to, facing, to- wards. ADVERTO, ere, ti, sum, tr., ad-wrto, to turn to, or towards. Advcrtere animurn, or awfonitm advertere — by ecthlipsis amiinadvertere — to ap- ply onc"s thoughts to, observe, perceive, under- stand. ADVOCATDS, a, um, part., from ADVOCO, are, avi, atum, tr., ad-voco, to tall, call to, eumni'ii. ADVOLO, are, avi, atum, intr., — ad-volo, l fly-r-io fly to or towards ; to run to, rush, lias ten to. • ^DIFICIUM, i, n., a building, from iEDIFICO, are, avi, atum, tr., — sedes, a house, and facxo, — to build ; erect or rear a building ; to construct. JEDtTUS, a, um, adj. iEduan, of or belonging to tho iEdui. PI. iEdui, orum. The iEduans, a people of Celtic Gaul, whose country lay be- tween the Loire and the Saone: 1,10. JEGER, gra, grum, adj., faint, weak, sick. iEGKE, segrius, segerrimbj adv. a?ger, hardly, scarcely, with difficulty. 2EMILIUS, i, m. iEmilius, a Roman gentile name. L. JEmilius, a decurion in the Gallic cavalry of Cesar's army in Gaul : I, 2, 3. 2EQTJALITER, adv.,— sequalis, sequus, equal —equally, Uniformly. .35QU.1TUS, a, um, part., aequo. JEQUIXOCTIUM, i, n.,— mquus and nox— the equinox, the time at which the days and nights are equal. .HQUITAS, atis, f., fsquus'- equality. Fig. equity, impartiality; justice, moderation. An- imi equilas, equanimity, tranquillity of mind, contentment. iEQUO, are, avi, atum, tr.. to level, to make smooth; to equal; to make equal: from iEQL'US, a, um, adj., level, smooth, plain equal, like. Locus mquus, a lovel place; also, an advantageous or favorablo position or place. Fig. just, equitabla, fair, reasonable, right. imo, pationtly, with equanimity, will- ingly. iERARIUS, a, um, adj., ajs, relating to cop- per, copper. 2ES, aris, n., copper, bronze; anything made of copper or bronzo; money, coin. AZsalitnum, money owed to another, a debt. 2ESTAS, atis f., summer." JESTIJIATIO, oms,.f. avtimo. an estimating, a valuing; an-.' estimate or valuation; price, value. /E8TIMQ, are, avi, atum, tr., res, to estimate, value," appraise, esteem, rate, regard. To think, ho] 1, judge, determine, believe. Litem ustimarc, mate the damages, estimate the amount of an injury. Levi momenio xslimare, to esti- mate lightly. JEST/VUS, a. um, ailj., ajstas, summer, re- lating tn summer. ^STUARIUM, i, n., restus, a creek or arm oftheseain which the tides obb and il'.w, a frith, an estuary. ■ESTU3, us, m., an undulating, heaving mo- tion, the ebbing and flowing of the tide, the tide; undulating motion of air from boat; heat. iETAS, atis, f, —for a:vitas from eevum, att age,— age, time of life. iETEENUS, a, um, adj.,— for scvi,tei;:'. ffivum, an age,— eternal, everlasting; durable, lasting, permanent. iET'OLI, orum, m., the inhabitants o iEtolians. iETOLIA, m, f., a country of Greece lying upon the north side of the Corinthian gulf. AFFECTUS, a. um, part., afficio. AFFEEO, aflerre, attuli, alia turn, irr. tr.. ad-fero, Gr. §111 } to bring to; to take, bring, carry — of portable tilings, while adduce refers to men, animals, R>. To impart, gore, bring 'forward; to produce, canae, occasion; to assert, allege. Afferre furhi, to announce, feport. AFFICIO, ere, eci, eetum, tr., ad-facio, to ni'ive, afTect, influence. With an ablative it it often translates by a verb resembling the uoua in sense; za,afficcrejpplici", to punish, D, lore affici, to be affected with grief, to bo griev- ed, afflicted. Ajjicerc Iktitia, to delight, please. — maxima lictitia, to .might very greatlj cere beneficio, to bestow kindness on. Ajjici benjtfici", to receive a favor. jSK^GO, erojfci, xum, tr.J ad«figo, to fix, t . fix'or fasten to, affix, attach to, annex, join. AFJTNGO, ere, iuxi,'Sctum, tr.,'ad-i}i]go, t form, fashion, make a thing as an appendage to another; to add something false, devise iuad- ditujp ; to attach, jmpute. AFflNITAS— ALIftUlS. 199 AFFINITAS, atis. f.. afftnis, ad-Aais) the boundaries joining, nearness, :i.Ti;- ; . oeetion, alliance by marriage Q>njui &nitate, allied by uiai A1T1KMATI0, ouis, f.. affirms, a was louthv AFl l • iswn. AQ-ENDIC1 M, i, n. Ag< ndicu Celtic I ipital "f ii.r .• think, Pens : VI, -14. i, m.. a fi.-M. tdj a tcr- mntry ; S ■ .'.• atry, Uio bare soil. Regie ur n.ii of bonntry. A.UG ad-gero, a heap or pile of ■nythij wood, < tr.; a ui'. an!. ■! i'ii ; ; isod in making a .m. dep. tr., . : r the ptirpi • sense, attempt, • IlEOO, .ir.', avi, atum, leel : to Unite, :: •. tllllip:. I AOITAT1 8, .i. am, pari um, tr. freq, . .4 '< in'. ■ V . ■ '■' i urn inert, tl. i. ft» 'i,i discouAe with; to hold intero , Affitur, imp., they act, conduct them- selves. Agtrc cuniculum, t > run, extend. To B, conduct, direct, carry on; to pi contrive, take tneasui i i live, vineas or tur rr.s, to push' forward ■ war. [CULT! \w. . ■• . dtivation round, tilla ; .Mure. Al.\. pirits, ready, /..live. ; cheerful, joyful ; fl< ea The loubl in! ; pern or from ardeo, arcer, nicer, 1 1 \cuiTAS, atis, f., alacer, prom] eagerness, ardor, spirit, liveliness) briskness alacrity. Al ARIUS, a, Dm, adj., ala, a wing, thi o£au army; of or portaining to the win army, (which were . ry troops.) Al .. auxiliariei, ■ lj., white. '. . i vynian forest, priil>ably tli AI.KSIA, 83, i'.. iniw Alise, a city dubii in CelticOiuil: VII, OS. f ALIAS, ilv., al ns, in another way, alter an- othcr fashion, at another tinn Alias— e '. i u« tluwfr-at another. A U F.N A i : ... estranged, i . :r., .•ili'iiii-i. ■ . a phi- .ii another, !■■ m ike > I alienat Al.l ■ i tlier : ■ ■ : til. 11 i . • ■ ■ ,i. ..ii utrei ALU . ius, to lullilc. ILIQIJANDO, adv., Lliu BtU il i v ; at - >m alijlki, ; rj gftf ALIQUOT— ANCEPi know v. ing,onc. .' liquid novi, some- thing new. Aliquid novi consulii, some new ALIQUOT, pi. inil., Gr. (191, alius- quut, somey several, Bomc certain, a few, not many. AL1TBU, adv., alius, in a different way or manner, otherwise; in any. other way, else. Miter ac. otherwise than, differently from what. ALIUS, ;;. lid, adj., Gr. £58, Rem. 1; another, ther. Alius — alius, one — another. Alii — alii, soma — ithers. Alius, alia — axusa- illata, one offering, one reason an 1 anotl other. Alius at in ?z nave, one from one, an- other from another. Alius atqueov at, than, different from. Alia ratiom ih any other manner. Quid ilindf What other? what else-? It is used in enumerations, (1,1.) and a i; as, unus, alius, t'Ttius: in this ! ALL-JTUo, a, nin, part., affero. ALLEGO, ere, egi, ectum, tr, ad-lego, to for one's sell, elect to any thing. ALLICIO, ere, exi, ectum, tiv, ad-lacio, obt., ; i allure, to attract, invite, allure, entice, decoy. ALL/SUS, a, urn, part., allido. ALLOUUOX, ogis, m„ (ace. sing., a or em., I] — .; pi. Allobroges, am, the AUobroges. The AUobroges inhabited the country near the junction oftheSaone and the J£hone; J, 6. ALO, ere, alui, aiituiu and altum, tr.; to h, cherish, facd, support, keep, maintain; strengthen; to cherish, promote the prosperity of. ALPES, ium, f., the Alps, lofty mountains ihg Italy from France and Germany: Til. 1. ALTER, era, erum, adj., Gr. §5f>; one of tho two, the other; the pecoudj Gr. £05; another; different. Alter — alU r, the one — the other, the former — the latter. Altcri — ulteri, the one par- ty — the ol ii - - . ALTERNUS, a, um, adj., altsr, ouo after an- other, by turns, interchangeable, mutual, recip- rocal, alternate. ALTlTf'DO, inis, f., altns, highness, loftiness, height; depth. In aUitudincm, in height or depth. ALTUS, a, um, adj., alo, grown great by nourishing; hence high, tall, lofty. (Of perpen- dicular extent downwards) deep ALTUM, i, n., tho high sea, tho deep, I the main Bea. ALf'TA, ae, i'., originally an adj.,' s'c pollis, alwrneu, alum, a kind of soft leather prepared with alum. AMBACTI, orum, m., (a Celtic word.) the vassals or dependents of the Gallic knights: VI, 15. AMBARRI, orum, m., the JEdui Ambarri, a people of Celtic Gaul whose territory was near the junction of tho Saone and Rhone: I, 11. AMP.KKl, orum, m., the Ambiani, a people of Belgic Gaul whose principal city was Sam- arobriva, now Amiens : II, 4. AMUT1L1RI, orum, m., a peoplo of Celtic , (lau! belonging to the Armoric tribes : YII. 75. AMBILL4TE, orum, m., a people of . Gaul. AMBIORIX, igis, m. Ambiorix, a king of one 1 half of the Etrarones: V, 24. AMBIVABETI, orum, m., the Ambivareti, a people of Gaul : VII, 75. AMBIVAR/TRorum, ni., a per- ' oi Gaul, whose counjry was beyond t!/ Meuse, in the region of the pue"sent ISreda : I ►', '.). AMBO, ac, o, adj.rGr. |o4, Hem. 1; both. AMENTIA, ae, f., amens, a-mens, madness, insanity, folly, absurdity. JTUM, i, n, a strap cr thong attached to javelins and ether m i.eam of which they wore thrown with greater force. AMICITIA, ae, '-., amicus, frifendship, an al- liance, league of friendship. AMICUS, a, um, adj., amo,, friendiy; as a noun, friend, ally. AMISSUS, a, um, part., from AMITTO, ere, j'si, issum, tr., a-ia away, dismiss, let go; to lose — through mistake or accident, while p&rdere is to lose by one's own fault, throw away needlessly. AMOR, oris, in., atno, love, desire, affection. AMPLE, adv., ampins, amplins, ampftssime ; amply, largely, highly. AMPLIl'ICATUS, a, lim, part.^ from AMPLIFlCO, are, avi, aiuin, tr., facio, to make great, to enlarge, amplify, aug- ment, inc:case, improve, enhance. AMP LIOR, us, adj., comp. of Ampins. AMPLITUDO, inis, L, amplus, greatness, largeness, magnitude, extent, bulk, size-. Fij. greatness, dignity, distinction. AMPLIUsS, adv., comp. of ample, Gr. l\&5. Rem, 4; mote, further, 1 ; iiger; besides. AMPLUS, a, um, adj., (root ami),) large, spa- "* cious, ample,' great, extensive. Fig. splendid^ illustrious, maguiticent, die Am- . pli tr, largte greater, more abundant, nioro Amplhsimits, greatest, very great, spl< distinguished or illustrious. AN", conj.,in tho*Bcond part of a double ques- tion, or- in iattirect^uestions, Whetlur; in di- r,ect questions, like other interrogative parti- cles, it is not translated^ Gr. §214, Rem. 2. An— an, wjiethor-^ori Ne—an—an, whether— or— or. '- ANER^sClUTn, %$j th " Anertes, a nation ' borderingalpon the ljacians : VI, 25. ANCAL/'i'liS. ium, m.. the Aucalitcs, a peo- ple of Britain, whosSsituati >n is uncertain: V, 21. ANCEPS, ipitis, alj., am, around— caput, -$ . ANCORA —at* LtCO. 201 having two heads: doable: uncertain? doubt- t'nl; dangerous. ANd >i; A. ae. f.. an anchor. Incncoris, at anchor. Jarrre ancoras, to cast er drop anchor. SCuttdllere ancoras, to weigh anchor., ANDKS. ium. in., the Aml--i.ii people of Cel- nntry bordere 1 upon the Loire: II, 85. A \ FRACTCS ..'■ Amfrnctus, ns, m., am-fran- - turning or winding of a wax, a winding or bending; a circuit, cro 'v. bonav ANGWLUS, i, m., a ' draw t.-^ctli- n: an angle, corner, iich k. !v.. an gust us, itraitly, closely, oft) i liKctly, in a ( "«' space. / i i 1 1 u I y . fi ■ ■ ■ ■ .- |ly. AWUSTiA.ac. f.. narrowness, stiaitj place, defile; a difficulty, perplexity, i, Straits; it i.n inosl frequently i ural. A M.i , to draw to- gother; strait, narrow, closo, c mfined, limited; short, liric!. lies in angusto tH, thins,-' a state of difficulty i r danger, ttlo condition is perilous. Fig., scanty, sparing Montcs an- . ie sea: I M A, ae, f.. air in wotii n, a bi - wind. Air inhaled, 1 ••■:•.;.: life; Ehe loul, iind. AMMADYl'.RSI'S. a. um, fart., from v \ I M Ali YKRTn. cro. ti. -urn, tr., aninium- Kd— ve'rto, to turn the niiirl toj to take heed, • fcUond t ., oIh elder, know. To take e, hence up., ani- utadverii AM'-: Miimal. AMP' • rindpk'i _;n, in- (t-ntion, ;ard, feeling; 'i friendly ment. ./. "fa year, a I - .. .. . .-iniifLu. \ n - #W. V N T i i, , n i- omitted, it becomes an tslverb. ANTKA. advAinte-ca, ace. pi. of is, before, aforetime, formerly, heretofore, 'previously. ANTKHKi i. ; i US, i. m. Antebrogius, un am- bassador sent from the Rem! to Caesar-; 11, 8 ANtECEDO, cro. cssi. essum, tr. andfntr., ante cedo, to go before, precede, take the lead: to surpass, outdo, exceed, excel. ANTECURSOBi) erut, m., anto-cursfrr, enrro, a forerunner, pioneer; an advanced guard. ANTEFERO, ferre, tuli. latum, in. tr. ante- feroj bo carry or hear before j l " S( ' 1 before, • ANTENNA, Ie, f., thesall-yardv. ANTBl'ONO, ere. sui, si tutu. tr.. aute-pono, to place befo7e, prefer. AXTj-'.YKKTo, er<» ti, sum, tr., ante-veit... inticlpata : to plapc bi tors, prefer. ANTIQUJTUS, adv, anti'quus, of old, an- ciently, lormerly. AXT/yiTS, a, urn, adj.— ante, old, ofpnsed ont, i -I L eg Btan lin :. antique ; A\ I ISTI1 S, i. m., se,o Reginus. ANTONIUS, i, m., (Marcus,) Mark Antony, a distinguished Roman general, t lie friend of . and a monilier both <4 the first an bud triumvirate!, : VII. bl. Al'KUIO, ire, erui, ertum, tr.. ad-pario, to open or Bet open ; to i Al'KRTK, adv.. apcrtns, openly, clearly, man- ifestly. Al'KRTUS, a. um. part, and adj., aperio, open, free from w Is; uncovered, unprotected, cx- poscd, naked. Latere aperio or ab latere aperio, on the uaprotected Hank. Aperlumr litus, an opi ii Bhore, i.e. ha> ii ;ions. APOLLO, inis, in. Apollo, the god of music, poetry, '■ >1 .Inpiter and ! twinbn ia: VI, 1". I AI'i'A RO, are, a\ i, atuni, tr„ ad-paro, topn pare withlipeciaj cs.ro or expense, put in order; furnish, ciuip, provide. AITELLATUS, a, um, part.,/rom AI'l'KLLO, are, avi, ninm, tr., ad pello, to drive i .in '-. self to for I he purpi of addr< ll|io|], r-:ill bj .: : apply to; ; AITiil.Lo, ere, | uli, pulsuin, i iir to: to go ill . .; i ■ K I'l'l I Claudius. . AITI 20: APPROBO— ARTE. with. Applicire st ad arbortm, telean against. APPROBO, are, avi, atum/tr , ad-probo, to approve v conimond, applaud, praise; to prove, establish. API'ROriNQUO, aro, avi, atum, intr., ad-pro- jrinquo, propinquus, to draw nigh, approach, coma on, approximate. Primus ordinibus ap- propinquare, to be near ob'taining thefirst rank. APPULSUS, a, urn. part., appello. APRILIS, is, m., (for aperilis, aperio,) the month in which the buds open, April. APTUS, a, lAn, adj.. originally part, of apo, whonce apiscor, apt, proper, convenient, suita- ble, adapted, fit. APUD, prep, with ace, at, close by, near, with, by, among, in, before, in Dresencp of: at or in tin. house of, in possession of. AQUA, K, f., water. AQIL-1TIO, onis, f., aquor, to gel water, the act of getting, carrying, or fetching water, a watering. Aqualionis causa, for the purposeof obtaining water. AQUILA, aj. f., an eagle : aisp the standard or ensign of a Roman legion, which was commonly in the form of a golden or silver eagle. The eagle, as a' standard is said to have been introduced by Slarius. AQUILEIA, a>, f. Aquileia, a seaport at the northern extremity of tho Adriatic sea or Gulf of Venice : I, 10. AQUILIFER, eri, m., aquila-fero, a standard bearer, an officer who carried the chief standard , of the Roman legion. AQUITANIA, a, f., an adj., sc. terra, 6no of the three principal divisions of Gaul,, bounded, according to Julius Cajsar, by the Garonno, Py- rennees, and. the Lay of Biscay t I, 1. AQUIT^INUS, a, tira, Aquit^niam, of Aquita- nia; subs., an Aquitanian. I AJIAH, aris. or Araris, is, bu., Gr. J3o, Rem. 1, the Saone, a river of CelticGaul uniting with the Rhone near Lyons. ARBITER, ' tri, v\., ad-beto=adeo, one to whom persons go to decide disputes, an umpire, arbiter ; judge. ARBITR.4TUS, a, um, part., a'rbitr r. ARBITRIUM, i, n., arbiter, the sentence or judgment of an arbitrator, a determination, decision; will, pleasure, inclination, choice. Suo arbitrio, according to one r s own discretion. ARB1TR0R, ari, atus sum, dep., arbitei ' f, |222, 29, a; to judge, think; suppose, reck it, consider. Active form arbitro, to estima B8S. ARBOR, and Arbos, oris", f., a tree. AJtCESSPT'JS, a, im, part., from ESSO, ere, ivi, /turn, tr., arcio, ad and do, tq call, send for, invite, summon, fetch. — Hcnpqfe arcesscre, to hiro in, introduce on pay. !E. See Arte: frou- ARCTjg. SecArtus. ARDEO, ero, si, sum, intr., to burn, bs on fire, blaze'. Fig. to blazo, be on fire, as v/UA anger, sar : I, 31. ARISTIUS, i, m., (M.) Aristius, a tribune of thesoldiers under Csesar in the Gallic .war : VII, 42. ARMA, orum, n., originally defensive armor, then arms offensive and defensive, armor. It is applied only to such offensive arms as are held in the hand, while tela is used of those thrown tc a distanco. Fig. war, warfare ; a battle, ac- tion; instruments, equipments, tackling as ef a ship. Esse in armis, to be in arms, to carry on war; also, to be under arms, to bo armed. ARMAMENTA, orum, n , anno, implements (especially of ships,) tho ropes and cables ships; the rigging. ARMATCfRA, as, f.. anno, the kind of armor, equipment; then, soldiers, soldiery. jViiinii* levis armaturm, the light armed Nuuiidians. . ARM^ITUS, a, um, part.,/w?» ARMO„are, avi, atum, tr., anna, to arm; fit out, equip for war. ABJVIORICUS, a, um, adj., Armoiic, of or be- longing to the Armoric states. ARMORICJE, sc. civitates, the Armoricro, the general name of tho states of Celtic Gaul on th-a jwstern coast betwoen the Loire and the V.L 53, ARPINEIUS, i, m. (Caiu^,) A,-;, man knight: V, 27. ARROGANTER, ^dv., arrogag pro^y, insolently, Arrogantly, a™ iy-1 ' . . Aip,OGANTIA, 03, arrogaas, ad haughtiness, conceitedncss, presumption, arito- ganCe. ARSfltis, f.; contrivance. skill; science, art, profesSon, *ecupation,employinont : stratagem ; habit, practice. ARTE or Arcto, adv.. ;;;•<:< ■'■ closely, nan'-'.v- ly : tightly. go, pride. ARTICULUS— AUSCI. ARTICULUS, i, in. dim., artut, a joint, a inanll joint; juncture; a joinj or knot. ARTUS or Arctus, a, um, ior, issimus, adj., arceo, strait, narrow: close; strict, severe; scanty, small. • ARTIFIOIUM, i. n., artifcx, ars-facio, the exorciso of a profession, employment, trade, art; skill, science, ingenuity, workmanship, iexterity ; any ingenious ooutrivance ; device, trick, strategem : I. 31.. . ARYERNUS, i, nm, adj., Arvornian. Arver- tKU, i. m.. 'in Arvcrnian. ARX, cis, f„ arceo, a castle, fortress, citadel; d«ri stnee castles were usually on hill-taps, a height, summit, peak. » A.SCENDO, ere, di, sum, tr. and intr., ad- scando, to cliv$b ; to ascend, mount, climb. ; INS IV.' us. m., oscondo, the act of as- cending: an ascent. re, ivi, tium. tr., ad-scisco, to ap- provt, sciof to take, receive, admit, unit ASPECTl'S. us. in., aspicio, ad-epoi looking at. a beli. .Ming; the sight; of the thing seen, countenance, look, aspect, ail now. ASPER.'era, erum, adj., rough to the touch, rugged; harsh to the taste, sour; of prrscnal qualitv 'gp) cruel. Troubl us, formidable, perilous, f. ASSIDUUS, a, um, adj., assidoo, ad-seJoo, t', tit near: frequent) Continual, incessant, per- petual, constant, nndeaeing; diligent, indus- trious. ASHISTO, are, stitl, tr., ad-sisto, reduplicated from sto ; to stand, to stand near. ASSI I . eci, aetum. tr., assuco-fa- to accustom, habituate, iuur», use to a g, bring one to anything by use or custom. all. of limitation, or the inf. ASSVEFACTL'S, a, um, part., nssuefacio. ASSDESCO, ere, e\i, «tum, tr. and intr., ad- enosco, suoo, to beccme accustomed ; to accustom one's self* to .version), habituate; to he accus- tomed. AT, conj., Gr. gl23, Rem. 14; but, yet; ot least, but yet. ATQUE, conj., Gr. J123, Rem. 3; ad-que, the sxmc at ac.; and, and also; and indeed, and even; is sometimes added to introduce a (fr- ee with greater empha^i III. 1 *. ♦.! 'Ur aliter, secus, alius, Ac, than; of- similis. Ac, at; as. Idem atqut, the At: ai from . ■ami f ITBBTm, atis, m 'one of the Atrcbi Atrebat ATREBj4TES, lum, or um, in., Die Atribatcs, a people of Relgic Gaul, wl ;y bcr- [ dared upon those of the MoriniaudXera£: II. 4 ATRIUS, i, m., (Quintus.) Atrius, I Caesar's army : V, 9. ? ATTAMEX, conj., at-iamenfbut, but yet, for all that, however. . ATTEXO, ero. xui, xtuin.tr., ad-t, weavf ; to weave on to, add by weaving. ATTINGO, ere, igi, actum, tr., nd--ta- touch, rcach.gain, arrive at ; to bonier upon, c *- tend to. ATTUTRCO. ere, ni, tttnm, tr., ad-tri! attribute^ assign, ascribo, impute, lay to the charge of; to bestow, give, allot.. ATTU11UT1S. a, um. part., attribus. ATTTLT. etc. See Affero. AUCTOR, oris. m. and f., augOO, an author i » contriver, creator, maker, inventor; a founder, establishes leader, bead j arepi irter,attnonncer, informant; «n adviser, approver, instigator, di- rector, AucUttttse. to" favor, approve. M out- tore, by my advice. AUCTORITAS. ntis. r, auctor, being an tor; counsel, advice, infli reight. credit, reputation, authority, | AUCTUS, n. um, J^.irt., an AUDACIA, ae. 1'., and ax. audio, in a gornl sense, boldui -s. com i sense, audacity, bare-faced impudence, prcsumj>- • auDacii i ciislmj j adv.. courag. u ly. AUDEO. ere. auMii sum, intr.. Gr. J&iii t-- dare, adventu. : pn ume ' < . to endeavor, undertake, attempt, dare t . do. AUDIEXS, tis, part, ai d adj., hearing dient, subservient, from AUDIO,' t're, ivi, .'turn. tr.. to hoar, hearken, listen tO J attend, mind, Jjccd, understand: »/> approve, to regard: I bo informed of, hi AUDITIO, onis, f., audio, the act of hi a hearing; a lesson: a report, hearsay, l - AUDZTUS,"aV«n), part., audio. AUQEO, ere, ami, auctjiin, tr., 1 t m augment, magnify, enlarge; to adorn, furnish abundantly; toadvance, promote; to exalt t.v i . commend, extol. AL'LERCC8,a,Um, adj., Aulercian. Aulerci orum,m~, the Aulerci, nations of Celtic 04 AUSDS— BIPEDALI3. AUSUS, a, um, part., audeo. AUT, cmij., Gr v J123, Rem. V ; or ; or else; either; aup-aut, either— or. AUTEM, conj.. (ir. 123. Rem. 11; but, yet, nevertheless, However ; alio, likewise, more- over. AUTUMN IS, i. in., for nuctnmnus from au- geo, autumn, the time of abundance, extending from 22nd Sept. to 22nd Dec.. _ AUXi, etc. See Augeo. AUXILIARIS, e, adj. auxilinm, assisting, aiding, helping, auxiliary. Auxiliares, 7n.pl., -auxiliaries, allies. AUXILIOR. ari, at us" sum, dep. intr . uuxil- ium, to assist, help, aid. AUXILIUM, i, n., augeo, help, aid, assist- ance, succor. A. uz ilium ferre,to brjng assistance, to aid, succor; pi. auxiliary troops, auxiliaries. Auxilio (gl44)-ucnire, to come to one's assistance. Rtperire auxilium alicui rei, to find a remedy. ' AVATiICENSIS, e, adj., Avaricum, of or be- longing to Avaricum. . A-VAUICUM, i, n.,' afterwards-called Bituri- gao, whence its modern name. Bourges, tho principal city of the Bituriges: VII, 13. AVARITIA, ae, f., avurus, covetuos, aveo ; avarice, coreiousness, greedy desire. AVEBSUS, a, um, part, and adj.,/roTO AVERTO, ere, ti, sum, tr„ ab>-verto, to turn off or away, avert, withdraw ; remove, turn, put to flight; to change, shift ; to turn one's feel- ings from ; hence to alienate, estrange. Hostis avcrsus, ari enemy who had turned his back in flight, a flying enemy. Aversus ab hostc cir- eumveniri, from behind, in the rear. AVIS, is, f.. a bird, fowl. AVUS, i, m., a father's or mother's father, a grandfather or grandsire. AXOKA, ae, m., the Aisne, a branch of the river Seine; II, 5. B BAC&'NTS. is, f., Bacenis, a forest of Ger- many, supposed by some to be the Ilartz forest, by others to bo part of the Thuringian furest : VI, 10. BACULUS, i, m., (Sextius,) Baculu«, a cen- turion in Caesar's army, of tho first v rank: II, 25 ; III, 5 : VI, 38. BALEARIS, e, adj., of the Balearian islands, (Majorca, Minorca, and some smaller islands situated on the eastern coast of Spain, whose inhabitants were noted slingers.) Balearic, Balearian: II, 7. BALTEUS, i, m., and BALTEUM, i, n., a belt, a sword-belt. BAL VENTIUS, i, m.. (T.) Balventius, a Roman centurion of the f first rank: V, 35. BARBARU3, a, um, adj., barbarian, barbaric. The Greeks and Romans called all nations but themselves barbarians, and despised them I civilized; ktnrr, wild, savage, rude, uncivilized. barbarous. BASILCS. i. m., (L. Minucius.) Basil: officer in Caesar's amry: VI. 20. lie was wards one of the conspirators by whom Cacfitu was slain. BAT -4 VI, orum, m., the Batavians, HoU&n ders, Dutch, the inhabitants of the territory called by Caesar, Insula Batavorum. which wa» fojmed by tjje mouths of the Rhine : IV, 10. BELGA, ae, m., Belgian. The Belgians in Tiabited the region bounded by tho Marne, thn Seine, the Rhine, and the ocean : 1, 1. - BELGIUM, i, n., Belgium, a #>untry in ttv western part of Belgic Gaul, including the Bel lovaci, the Atrebates, and the Ambiani: V, 24. BELLICOSUS, a,um, adj., belluiu, Gr. g222 19 ; warlike. BELLICUS, tu nin, ailj., bollum, of or ]•>: taining to war; warlike. BELLO, are, avi. atum, n., bollum, to war. Ii wage or carry un war; to contend, fight. BELLOCASSI, orum, m., the Bellocassi. h people of Belgic Gaul inhabiting a territory north of the Seine. BELLOVACI, orum, m., tho Bellovaci, ii wen- like tribe of Belgac adjoining to ths BeUocast i 11,4. BELLUM, i. n., for duollum, duo, war ; :i battle, fight. Jlfllumfacere alicui, to make \va upon. • BENE, adv., bonus, melius, optime ; well successfully, happily. BENEFICIUM, i, n., bene-facio, a kindnew favor, benefit. BEN'OVpLEXTIA,ac, f., bonovpleus, beat volo, friendly disposition, good-will, kir favor, sincere regard. BIBRACTE, is, n., Gr. J2I, Exc.„ Autun, Mi* principal city of the iEdui; I, 23. BIBRAX, actis, f. Bibrax, a city about eight miles from tho -txona : II, 6. BIBROCI, orum, m., the Bibroci, a people u) Britain, who are saicT to have inhabited the re- gion now called Bray. BIDUUMyJI, n., bis-dios, the space of two days, two days. ' 'BIENNIUM, i, n, bis-uuuus, the space ol two years, two years. BIGERRIONES, um, ru., tho Bigerrionep. a people of Aquitauia near the foot of the Pyre- nees: III, 27. ' , BJNI, ae, a, adj., Gr. £63, for duini from d-w. like helium for duettum; two at a time, two by two, two. \ UT1T0, adv., bi or bis, and partitu*. in two parts or divisions. BIREDALIS, e, adj., bis-pes, two feet long, thick or wide. BiptdaUt trabes, beams twu feet thick. BIS— CANTABRUS. 12D-". BIS, adv, for elm's from due, like helium lb* ■'ucVtim, twice. BTTURTX. if:; 1 ', m., one of the Blturige •-, fl i of Celtic Gaul, whose territories were weit of the Loire, by which they were Bepara- ted from the £dui: VII. 6. RODl'OGXviTUS. i,m.,Boduognatus, a leader of the Nerrii: II, SB. HOTA, ae. f., sc. terra, tin untry Inhabited by the Boil: VTI. 14. POIUS, a, urn, adj.. Boian. BOII, ornm. m., the Boii, ft German tribe, (I, .'>,) lacorporated with the JCdui: 1,88, lidMTAS, atis f., bonus, goodness; excel- lent Quality. BOrJUSi a, inn, adj , melior, optimum; Gr. goi d, lit. suitable; skilful, noble, virtu- ■us; brave, gallant; favorable, kind. l'.i'M'M. i, n., any good; a good thing; bene- fit, advantage, profit ; bona, n.pl.. goods, prop- erty. elTects. BRACHIUM. i. n., originally tLo forearm, from the- elbow to the hand; then the whole aria ; an arm or bough of a tree. UKAWOY/CT.S. inm, in., a tribe of the Lularci. See Aulerci: Til, 75. BBANNOVTI, orum, m., a people of Celtic (fall: VII. 75. HRATUSPAXTTUM, i. n.. Bratuspintiuna, a ' wn Of the Hellovaci: 11.13. URKYIS. o, adj., short— both of time and >p\ ■■: transitory, brief. Brtvi, abl:, (sc. Um- pire,) in a short time, shortly. RREV1TAS, ntis, t, brevis. shortness, brevity; hortnen or townees of stature. BREVITER, adv., breris, _ short)y, briefly, in ", in a word, summarily. 3. i. m., a Briton, inhabitant of n: T.11. BRITAXXIA, ae. f., ic. terra, Britannus, Itritain or Great Britain: IV, 20. RRJTAX X KTS, a, nm, adj., Britannug, Brit- tle, irrithih. ffRf/MA, ae, f, brevlssima, brevima, brenma; the shortest day of the year, the winter solstice, midwinter. BRUTUS, i, m. (Decimtis) Brutus, one of ''■sear's officers : III, 11. BRE Krtta I c C-, en abbreviation of the praenomen Calus. to Roman notation, a bajedred. CABILLONUM, i, n. Chalons, a city of the fldui upon the Saono : TIT, 42. CABf/RUS, i, m. Cabnrns, (C. Velcrtus,) n . hirf of tbe TTelvii : I, 4T ; and VTI, 65. CACrjMEN, Inis, n.,— acumen, with prefix r, •i tuo ; the top or summit of anything, tl CAIMYKR, eris, ■ , sado, cr,rp««,dead 1 f"ADO, ere, sccidi. casum, intr., to falf.tumbla down; to fall or die in battle, be slain, perish. CADURCUS, a. am, adj., belonging to the Qadurci, a people in theBonthern part of Celtic Qaul; ri/hs.n Cadurcian: VTI. 5. CJCDES. is. f.. cesdo, Gr. {33, Rem. 8, Bxi cutting down, murder, slaughter, df'strmtio'i tdem, to do or commit murder. CTEDO, ere, ceci'di, caesum.tr.. cado, to to fall : hence, cut down, lop, fell, cut : to strike. beat: to kill, destroy; to sacrifice. O.'KR.'Ksrs. a, um, Cnreslan, pertaining t.. tho Caraesi. a people of Belgic Gaul: II, 4. I'.l'lilMUXIA, a .< Hay, caatra. <& put also for a day's march. ( ''»>'' • ,;r t . inf. .rm, acquaint, a; prise. Cert I am inform ■! or apprised, I receive intolll- With de. \UB, i. m.. a stag; ce'.vi, in military language ■ resembling the horns of a stag, achovauxdi frise, abattis CXSPES, or CJ SP ' '''■ il t,lrt or - id cut out, CESSl Oedo. CETERA, urn, a lj., (n mi. sing, masc residue, remainder '. tains in the GatUc pr rin ■ west f th ' separating tha Arverni fr..m the Tlelvii : CHEItUSCX olrum, mi, the Chen: of Genu t irtl%,i.!i.. th tense; having guarded one's self; legally secur- 1 ed; secure, safe, defended; 'cantio wary, provident, circumspect. CAVARILLUS. i, m. Cavarillus, a chief of i lie /T.dui: VII. 67. CAVAR7NU8, i, m. Cavarinus, brother of Moritasgus, king of the Senones : V, 64 CAVEO, ere, cavi, caututn. tr. and ii be on one's guard, to beware or tako u 1 of, against, avoi '. Ok security by ho CF.CIIH. etc, Se< Qado. C/-;Dit. ereierssi, ctfjun, ti and intr., logo from a place, withdraw, .retire, depart. To 3 o ■ nut of some one's way. give place to, yield, re- treat. T" yield in ran): or position; be inferior '"■ - • CELSIUS, a. am, CELER, «'m to impel ; swjft, speedy, fleet, quick. CELEUITAS Btis,f., eeler, swiftness, quicfe> eed, celerity. Ad cfUritatem onerandi, Ling expeditiously. CELEKIT Kit, celerius, celerrime, a A\ swiftly, quickly, -; ■ lily, immediately. CKI.'I. are. avi. atum. tr.. M.'l.a. t> hide, conceal, kepp sevet, CELT.t:, arum, m., th of Celtic Gaul, called by tin li: 1,1. F1LLD8, i. m. Celtillus, the fathei of \ ' ', . : V 1 1 . ' NX orum, m., tho Ceninuupt, a anciently i in the eastern part of England i •s: V, -1. CEXOM INI, omm, m., the Cononiani, one of ie tribes of the Aulcrci: VII, 75. CEKSEO, i' ui, censuin, rar-'i/ c« nsitum, tr.. to weigh, • ipinion, to advise, bo in favor of Ive. • i ving bwii taken. CENTItoN US, u a, m.. the Csntr >n is,a Gallic. nation luhabiujn : the Alps: 1, 10 • i M :. num. ad ,a bun Ircd, rli nn- iing at a (bit tieth part ■ f t lie infantry in al f 1 d i eople. i i n . nirion. ifantry in a Ccntu *ontn: Cibariu wit », i. ■ an allowance or : : dour. n mrUhnieni, victuals. « tua Tullius) ' the brotlier i f •' Tullius Cii ■ . '. II" was on Gaul, bdt during • '• war atta llllll-el! to tll<- I I ■ ' 208 CIPPUS— CLAM. I ingere murum, sc. militibus, to man the CIPPUS, i, in. acippus: a sharp slake or pailisadc. CIRCA, prep, with ace, and adv., ciFcus, ■i-aa, around. CIRCINTJS, i, :n., circus, an instrument) with 'which circles are described, a pair of compasses. CIRCITER. adv. and prep, with ace, circus, .)■ \it. near, somewhere about. CIRCLED ■•! i, iri, iri and ii, ituin- tr., irr, circuin andeo, togo round or about; to surround, 'encompass, invest, environ; to visit in course or successively, to go the rounds. CIRCUIT US, us, m., circueo, a going round in a circle; a circuit, revolution, kmpass ; a circuitous path or ros litu, in circuit or circrfm i so, Dund about, circuitous- .... fifteen miles ii CIRCUIT.. part., circueo. CIRCUM, prep, with ace., and adv., circus, around, 'about ; near. CIECUilCZDO, ere, »'di, isuni, tr.,circni i .it or paro about, te cut around, diminish, . ribe. , urn, part, and adj., i . ill o '. CIRCUMCLi- "DO, ei sum, tr., circuui- , Ivor. .., urn, part., from . id : to surround, ... rcumaafA mu- build a Willi aroun L ... ■ to lead or draw aiuum^H LCUMDUCTUS, a,um,p2».. CIRCTTMrUMX 1 , ci i. a, tr., ciruun- uindo, fJ14S, Ex., to. pour around; 1 o surround, iron. ■ -.'.; sense, to scatter themselves around in crowds, to press upon. CIRCUMFETSUS, a, urn, part., circumfundo. CIRCCMITUS, a, um, part., circumeo. CIECCMJECTUS, a, urn, part., from CIItCUMJICTO, ere, eei, ectuiu, tr., circum- jacio, to cast, throw or place around ; to en- compass, surround. CIRCUMMISSUS, a, urn, part., from CIRCUMMITTO, ere, si, ssuni. tr.,. i it to, to scud'around. CIRCUM.MUMO, ire, tvi, itum, tr., circum- munio, to fortify all around. C^BCUMMUN/TUS, a, um. part., circum- munio. CIRCL'MPLECTOR, ti, xus sum. dcp. tr., circum-plecto, to twine; to embrace ., around, to surround. CIRCUMSISTO, ere, steti, tr. and iutr., Ctr cum-sisto, reduplicated from sto, to plact : t stand around, surround. CIRCUMSPICJ ■ th, oil cnm-spi c'ii ..... : i i i cautious, to take heed, t wi igh, fully, ponder over, examin- revolve, consider. CIRCUMSTO, ai , irenm- sto, to stand around, surround. CIRCUMVALLATUS, a, um, part.,/ro»l CIRCUMTALLO, ■ .., tr-., eircuni- vallo, tomalct to surround rampart; to be ■ ;■ to surround. CIRCUMVECTUS; a, um, part.j/rom CIlfcUMYEIIO, ere, xi, ctnm, tr., circuni- voho, to carry; to carry, round about. / ride around. CIRCUMVEXLJ, ire, vcui, ventuni, tr., cir- cuiu-veuic,' i . tando around; round iu a hostile manni r; ass, if) vest, beset, blockade; to oppress, afflict-; to . i heat, defraud, circumvent. . ; i STUB, a; um, part., circiu. CIS, prep, with ace, (akin to ii With the de- . . . . . . usually denotes th 1 1 Rome. •CISALP/NUS, a, um, adj., cis-Alpes, pine, on t! , cuue. i -iNUS, a, um, . ,t or Gal side. CITA, knight: . up, moved; hii ried, swifti peedy, rapid. EKIOR, oris, adj. comp., Gr. ... a .i. . - hither. CITO, are, avi, atum, tr I late; to summon. I IITO, citius, i i i quickly, speedily. CITRA, prep., abl. sing, of 'citur. on thi CJ,TRO, •adv., old ace, citpoh of citer, only m connection with ultro; ultra e, this way and that, to and fro, backward and for ward. , C/VIS,; is, m. and f., a citizen, a free man 01 woman. CIVITAS, atis, f.,ciTis,i;itizenship; an assem- blage of citizens ; a nation, the inhabitants of state ; a city or state. CLAM, adv. and prep., with aec. or abl., G, JJ.20, Rem. 1, celo, without the knowledges u privately, privily, secretly. Ci.AMl'P) CO IT. . I. atutu, ii . .-ml iu'r., freq., ■ lamo, to csy al ml, vociferate. CLAMO, a#e, avi, atum, tr.'and hitri, tocry, ud, exclaim, complain w ith a loud • CIijCSII li:, oris, 1. 1., '':.<.!!". a loud void-. Crj oi tuon or animals, ehout ; clam ir, .my loud noisa US, urn, idj., clarn^ i ei ret, led, hidden, unkuov, n, private, i tine. CLARE adi .. cl :• di - tinctly ; openly, plu lyjai CLAK ■ J.-, : . : ueutal man . ■ i "- 1 in >us, illu t!i.' Roman peopl 'nltiib ; bodj of or in i i lament. ( \LA i'l'l is. i. in . is, a con- sul, A. 1 . 0. Tim : V. 1. CLATTbO, ei •'. -;. sum, I I >sc up; up the rear of the ai my. CLACSl'S. a, urn, port., i laud >. CL.lVl' 8, i. VOL., (k nail. OLEMENTBR, exh toltly, nassioi ,i,l!;.. Cl.r.Mi.NTl A. ae, .'.. . , entlej mihl- umanitj . cli money, iearance, mercy. I.T !).*.. S. tl-. n :■ cluens, from .1,. ne under the protection s, the i",.; liN'Xj:; \. . , state or rela- 1 otectibn ; j*!., .its or ,h pendents. Of a or 1 a in- . erful ■: adenl states them- . ■ iileliia/it'uj,. rliunt or dependent. CLTVUS, i ■ uinfii livlty. I I. 'lil 1 .-. 1. in. (l'ulih; . Roman, nili and talent*, but still r hit) endaoious profligacy; lo- waskilled v II. 1. CN., " 1 abbntoialion n/tht prmnomen CdScur. < N 1.1 3, • 1 Cm as, 1. hi. Cneus, .1 oommt D praeiionien among the Romans. See J\,mpi:ius. ' OACi i.\ \ 1 ; B, a, am, putt. .from COA('Ki;\ ' >. in 1 , ari, atnra, i: . v ,) to b< ap : igi t',' 1 : toheap up, . '■' tlljj, a. uai, part., cog", a f.,ning, con- straining; compulsion. Utodonly in abt,0r.{51. r2 COAGMENTO, are, avi, aUim, tr.. coagmeri- t'.i-ten togother, conn COARCTO, or Coal 1 • nni. tl'.,(cou- - I II' I'--'. • -.I'i'KS. u;u, anil ium, 111, t [uttania : I II. 27. COB • ('(ELESTI8, e. adj., ccctum, the heavens; lial. (fylesics, ium, m. ; COSMO, ere, emi,°euiptum, tr., buy up, to purchase I a,'um, pu:.. ii, i ivi, ii, ami iiiiiu. Intl'i in '.i, COl- (M I'l. 1, dof., Or., §113, 1 b . lilive-. OOl'.I'l'l s. a, inn. part., ccepi. 1 COERCEO, Gr. be acquainted with, examine: I I'teover. unil, mod, know, invesl ,-, ro- counoit gnitum at, it I was found Cignila ■ COGO, ere, CO«gJ, 00actum.tr., co-ag i, to bring or collect together; to drive, impel . do any thing; to condense. COIIORS, ti>. I., an Inclosuro, cattle or poul- try yard ; thai the things inclosed. In military language, a cohort, a ban* of foi 1 three manipuli, or six centQi Ii ■la legion. Cohort prmtoria, tlie praetoriM cohort, the 1 j guard chosen by tin* or commanding general for his ow u de- 1 "lim.TAi 10, i, an txb it- '■' '■ COHO •■ uiu, part.,/rom COHORTOR, ari.atus buu., i tr . eon-hor- tor, to *xhort. «ncouraga. 001 *». 210 COLLATU3— COMMQVEO. COLLviTUS, a, urn, part.; confero. COLLAUDATUS, a\ urn, part., /rom COLLAUDO, are, avi, atum, tr., con-laudo,.to praise in all respects, extol, commend highly. COLLECTUS, a, urn, part., colligo. COLLi'GA, ae, in., con-lego, one who is cho- sen at the same time with another; a colleague, partner in office. C0LLIG.4TUS, a, um, part.,/ro»i COLLIGO, are, avi, atum, tr., con-ligo, to to bind or tie together ; to join or fasten together, connect. COLLIGO, ere, egi, ectum, tr., con-lego, to g ither, draw or bring together, collect, assem- ble ; to obtain, acquire, procure. OMigere se, to recover or collect one's self, recover one's courage. COLLIS, is, m., Gr. g33, Rem. 6; cello, hill, rising ground. liicolle medio, halfway up the hill. COLLOCATUS, a, um, part., from COLLOCO, are, avi, atum, tr., con-loco, locus, to place, put, settle, post, station, establish; to dispose, arrange; set, place, lay. Of money, to put at interest. Of a daughter, to give in mar- riage. COLLOCcT'CUS, a, um, part., colloquorS COLLOQUIUM, i, n., colloquor, the act of conversing, conversation, discourse; a confer- ence, interview. COLLOQUOR, i, cwtus sum, dap. iutr., cou- loquor, to speak together, converse, confer. COLO,'ere, ui, cultum, tr., to cultivate, till; to bestow care upon, attend to, foster, cherish, practice; to respect, regard, venerate, worship. COLONIA, ae, f., (colonus, a farmer, fr. colo) the lan«l of a farmer; a colony or plantation to which people are sent to dwell; thai a num- ber of people transplanted from one country to another to form a colony; colonists. COLOR, oris, m., a color, complexion, tint, hue. COMBc/RO, ere, ussi, ustuin, tr., con-uro, to burn ; to burn together, to burn or consume utterly. COMES, itis,m. and f., con-eo, a companion, associate, comrade, attendant. COMINUS, adv., con-manus, nigh at hand, hand to hand, in close combat. COMIT^ITUS, a, um, part., comitor. COMITIUM, i, n., ooiy-eo, the comitium, a place for assembling in the Roman forum for tLe trial of causes and tho holding of elections. Fl, comitia, the comitia, an assembly of. the whole people to make or repeal laws, choose magistrates, etc. The election?, COMITOR, ari, atus sum, dep. tr., come. £222, 29, a; to accompany, attend, ; with, follow. COMME ATVS, us, m., cemmeo, a going back and forth : permission to go back and forth, a furlough, leave of absence from the army for a limited time'; persons who go back and forth, a trading company, caravan; that which is trans- ported; provisions, supplies. Duobu.i comnieat ibus exercilum reportare, at two transportation* or passages. , ' COMMEMORO, are, avi, atum, tr., con-mem oro, memor, to mention, call to mind, detail recount, relate. COMMEXDO, are, avi, atum, tr., con-mando to commit to any one's charge for safe keeping consign to any one's eare ; entrust to ; tt commend to; to recommend. COMMEO, are, avi, atum, intr., con-meo, to go; to go and come ; to pass back and foi tu ;*ti go, come, visit, frequent. Commeare ad aliquem . to go to any. one frequently, to visit. COMMILITO, onis, in., con-miles, a fellow - soldier, comrade. COMMISSfRA, ae, f., committo, a joining together, knot, joint, juncture, seam. COMMISSUS, a, um, part., .from COMMITTO, ere, isi, issuin, tr., con-mitto, to join together, connect, unite, to bring togethei in a contest,, to begin (a battle, war;) to begil any course of action (especially what is wrong. to Commit. '• With ut, to be in fault so that, cause that, To place a thing somewhere for, protection, to give, commit, intrust. Commissus est, a fault has been committed, a cause ha- been given: commissum (aliquid,) a crime com- mitted. COMMIUS, i, m. Commius, a king of tin- Atrebates, sent by Ctesar to Britain : IV, 21.— lie afterwards joined iri a general revoli I' the Gauls under Vercingetorix : VII, 70. 80MM0DE, adv.,commodu3, duly, iith conveniently, rightly, advantageQuflly, c^n...u diousl'y; opportunely; well, suitably. Stttk commode, conveniently enough, with sufficient readiness or ease. COMMODUM, f, n., (u. of commodus,) advan- tage, profit, utility, convenience. COMMODUS, a, um, adj., con-modus, having full measure, complete, perfect, suitable, conve- nient, apt, fit, expedient; useful, opporl agreeable, acceptable. COMMONEFACIO, ere, eci, actum, tr., (eom- monco, to remind, and facio,) Gr. glu7, Rem. 1, to put in mind, to remind forcibly, warn, im- press upon. COMMOR^tTUS, a, um, part., /row ■ COMMOROR, ari, atus sum, dep. tr. and iutr . con-moror, to stop, pause, stay, abide, remain, tarry, sojourn with. To stop, detain. COMMOTUS, a, um, part., moved, troubled disturbed, alarmed, from COMMOVEO, ere, ovi, omrn, tr., con-moveo, to meve together or wholly, put in violent mo tion. Fig. to affect, agitate, move, touch; to disquiet, trouble, alarm. COMMUNlCATUS»-Ci>NCITATUS. :n ( ■■ >MMUN1C.4TL"S, a, inn. part.,/rom COMMUN'ICO, arc, avi, atom, tr., communis, to make common with one, I licato, im- part, share with an j one, make n partner at, hold communion with; make a common cause with one, commune, confer, partake, shared to join, unite. Cum aliqwconfilium ounmwiicarc, to impart or communicate to, share h tl mune or consult with. ■ IMTJNIO, i"\ I'vi, itum, ir.. con-munioj n\ all around or stro soure, fortify. t OMM r\IS. e, adj., con-munus, 'common to several or all, common, general, univei ing to the public. or tji 11 1 nit interest, COMMl 1'ATIO, onis, r. for tilt bettt r o . )MMC1tO, are,,avi. atum, cou-muto, to al- ter : (•' exchange, barter. c.>Mi'AK.rrrs, a, um, parfc,/row COMPARO, arc'. a\i. atum, tr., con-paro, p ire earnestly or carefully, furnish, pro- ■ procure; get; to make; acquire; to buy. purchase. COMPELLO, ere, pnli,p n-pello, to drive or briug together, ass< mbtaj collect ; to drive, impel, urge,, compel, constrain", r •COMI'KM'I! M. i. n., con-pendOj what is i together, b ad ; gain . saving) profit, advantage. A sparing, abbreviating. eri, pertum, tr., c. a-pario, with certainty, ascertain accurately; get intelligence "1". detect, lean), be rtum'habeo, (stronger titan ■ i. I k in >w . i ml. a discovery is made. COLLECTOR, i, exus 'sum, dcp. tr., con- : win* roifiid, go round, an- -. surround : to comprisi head, contain ; to love, favor; to COMPfcEO, ere, i \i, num. tr., cou-pleo, obs., full, fill up; complete; to perform, finish, fulfill. COJiri./. II a. a, im, part., compleo. 'LEXUS, ub in., GMnplei -tin . i irrumfc- npleetor. 1 i >>1 ii. M; - : . urium, u.Jj., con- [ilus, ' ■ . . .ml. a ui, Mtinn. tr., .k-u-i . put or | i r. to join, connect, pUtce in > .\ i. atum, tr., i o&forto, to illo t. ■ '•■ i c • ; ; . < hendo, . .t with I '"ih lin apprehend; tal i illi the miii'l, comprehend, understand, discover. Com- ffrehendunt utrumquo— laj hold ikt fire. COMPREHENSUS, a, urn, put., i hendo. CQMPROBO, arc, avi, alum, tr.. con-probo, to approve entirely, to sanction; prove, '-"ii- lir ii. make go id, reniij . bo shon to beg I. COMPULI, i COMPULSUSj a. am, part., compello. - C ,v . ITUM, i, n., conor, a thing atten an endoavor, effort, nndertal ClNMTUS, as, in., cwior, the acl of attempt- ing, an ai tempt, endi COX-I'lTS. a, um. part.. I O0NC£DOlere, essi, osBiim, tr. and im c m retire, yield, depart, withdraw to go, repair (to it place;) t i assent to; to yield, give up ; to . allow, permit, o dum est, imp., permission should request should be granted. liUTi », art', avi, atum, intr , con-ccrto, . DESSDS, us. m. permitting ; pftrmisa Ii, isum, tr.. con-credo, Or. l'-2l, S ; to cut I : i ui down. kill, slay, destroy utterly; to 1 ■ ruin. '1)|>, ere. idi, intr.. coii-fcado, td fall down. .'.■ in. I ; (of the win,]., si.lt- ; to fall in i ill cay, i ruin. COXC1 l.l'>. ai -. a\ i. atum, tr., oncil (Mite, jl to attach, unil . tiring about, make. ■ ■in assembly, mi ' u< h an as emblj - Ih i . an- often interchanged and the distinction lost siulit of. C'lN' n meeting m where an oral' . c|ituni. tr.. con-capio, to with both li in '. im- conoito— confiteor. , ire, avi. atum, tr.. con-cji >, to ~tir tip. put in violent motion, excite, stii i, move, raise. CO-NCI..-!'' 1 "- are,ftvij atuin, intr'., eou-clamo, !.■> cry ; to crj cl y aloud, shout, ex- claim. !■, ure'SM'efort'ajn, Gr> §150, Hem. 2, total's ' ; of victory: concla- 'viarc a Shout to arms I With 4tZ .when a desire is implied. CONCLrilO. ere, si, sum. tr., cbn-fcjaudo, to shut up, confine, inclo e, circuntecribe) to hem in: to include, comprise; to end, close. CONCLITSI - it ■:., conclwdo. CONCUPO, are. in, itinii, intr., QOn-Cupo, to rattle, to mak< ' -h. rattle-, ring: ccn- cupare B ■• to male a i striking th shi Id ' ith tlie sword. GON( DIJ.RO, ere. eurri, cursum, intr., eon- cuwyl crowds-; flock or rush t.< gether; to i un together (with or without vio- lence.) To rnu-together in a hostile nia to fight, engage hi "fight, charge. To happen together; to concur, to occvir simultaneously: eoncurritur. imp., they rush or llocl to Ad arma coricurri oporlet, it is necessary for the soldiers to ran t CONCTJRSO, are, avi, atum, intr. freq., con- curso, to rush violently together, to run to and fro, to run up and down: concursalur, imp., they run up and down, hurry to arid fro. CONCURSTJS, us, in., cmcurro, a running or flocking together ; a meeting, assembling; an assembly, concourse ; a dashing Or striking to- gether ; a hostile running together, a conflict, charge, attack, onset. ■ CONCUKSUS, a, um, part., concorro. CONDEMNO, are, avi, atum, tr., con-damno, to sentence, find guilty, to condemn, charge with. CONDITIO, onis, f., condo, to put together,, establish ; the external position, state, position, condition, circumstances ; nature, quality. The establishing of terms, a contract, condition, com- pact, stipulation, terms ; a proposition, propo- sal : conditionem ferre, to offer or propose terms. • CONDONO, are, avi, atum, tr., con*-doijo, to give fretly, grant, prusent, bestow-, offer as a sacrifice. To give one a debt ; to remit, excuse; . to pardon, forgive : with jtAe accusative of the crime and the dative of the person it si'/nifies to pardon the fault for his sake, on his account. CONDRITSI, oruni, m. pi., the Coudrusi, a peeple of Belgic Gaul : II, 4. CONDi/CO, ere, xi, ctum, tr. and intr., con- duco, to bring or lead together, assemble, col- lect, to bring together by pay, to hire. Intr. to be profitable; to serve. CONDUCTUS, a, um, part., condttco.. C0NET0Dt7NUS, i, m. Conetoduuus, a lead- \ er of the Carnutes : VII, 3. eONFBCXUS, a, um, part. 'ERCJO, ire, (no pexf.,) turn, tr., con- farcio, to stuff; to Btuff, crowd, or cram together, to press close together. CONFERTUS. a, um, part, asd adj., crammed, full, crowded ; thick, cl ■; dense, in close ar- ray: confertissima acie or agminecpnferti in very clo^e array. C0NFER0, ferre, contuli, collatum, tr. irr.. • con-fero, to bring, carry, put. or lay together : to collect, gather. To contribute, pay. To into connection, to unite, join; (in a hostile sense,) to fight. To briug together in compari- son, to compare. To shorten hy l>: lights -to- gether, to abrid-. Can, {n,tnsive, to carry or direct, a thing somewhere, to betake : se fin/., to betake one's self. To apply, bestow; to attribute, ascribe, (culp im alicui.) To trans- fer to a future time, to put off, defer, .delay. CONFESTIM, adv., a'cin iofcstinb, fero. forth- with, immediately, speedily, with mt a moment's delay. ' COXflCIO, ere, cci, ectum,~tr., con-facio, t.> make completely; to finish, terminate, com- plete, settle, accomplish: tb effect, to cause; to execute, perform ; to finish a person, to kill, ' sweep. away,.destroy. To prepare, provide, bring togfSfeer : conjlctre tubules Uteris Grxcis, to compile, write. COKE /DO, ere, idi. and isus -um, intr., con- fido, to trust, to'tFHSt to, •feel confident in; to coniide in ; to'rely upon; to believe certainly, to be assured. CONFJGO, ere, xi, xum, tr., con-figo, to fix ; to fix or fasten together, fasten ; to pierce, transfix. « , CONF/NIS, e, adj., con-finis, next to, adjoin- ing, bordering upon, contiguous. CONFINIUM, i, ii., confinis, a boidering up- on, a oonfirje, common boundary, bound, limit, frontier ; neighborhood, nearness. CONFIO, clef., cou-fio. See Confit. CONFIRMATIO, onis, f., coufirmo, a confirm- *■* j ing, establishing, securing; encouragement, consolation; confirmation, proof ; an assertion, information, declaration. CONFIRMylTUS, a, um. part, and adj., cou- firmo, confirmed, established, settled; eneou r- aged, consoled; resolute. CONFIRJUO, are, ari, atum, tr., con-firmo, firmus, to make firm, strengthen, fix, confirm, establish; to Strengthen one's courage, encour- age, animate, enliven, persuade, consolu, sup- port ; to satisfy, confirm ; to prove; to affirm, assert, assure, declare. Lege confermare, to set- tle or fix by law. Confirmare se, to encourage one's self, take courage. ^ C0NF1SUS, a, um, parw, confido. CONFIT, confieri, cou-fio, Gr. gl!3, 11 : it is done. CONFITEOR, cri, essus sum, dep. tr., eon-fa- I CON FIXUS— CONSENSUS. !I8 ;or. f> confess, acknowledge, fu^ly. wit, can i 'lie, admit, allow, grant. CONFIXUS, a, am, ; art., c CONf ' • . avi, atum, intr., ! urn, to burn, be on nre. ■ . i i t r ■ ■ ■ COXORJU I, 1 CO^?UJRATIO, •nis, f., conjwro, a < ion : in a b,i ' spiracy, plo( : i be j . ■ f, atum, int: . 1 4 C ! having a common board ship, ta j .in! knowl ■; with - »i, kill kuow- . privy i I A, t. with ■ atum, t: •i ■ I I 214 COSSENTIO— CONSUL. .'-•nt: consensu omnium vestrum, by consent of you all, as you all agree. CONSENTIO, ?re, sensi, gensnm, intr., con- sentio, to agree in opinion, to consent, assent, agree in asserting, to determine, decree ; to plot together, conspire. COHSEQUOR, i, cittus sura, dep. to\, con-se- quir. to follow so as to lie along with, go after; to follow succeed; to imitate; to pursue; to come up with, overtake, reach, attain ; to pro- cure, gain pcssession of, obtain, get, gain, ac- quire; to attain intellectually ; to understand, learn. CONSERVJTUS, a, um, part., from CONSEEVO, are, avi, atum, tr., conserve, to preserve, leave unhurt, take care 6f, keep, de- feud, protect, save alive ; to observe, keep. CONSIDIUS, i, m., (P.) Considius, one of Cmsar's officers: I, 21. CONS/DO, ere, scdi, scssum, intr., con-sido, to set d'■ CONSULATUS— CONTRA. 2] ft magistrates annually elected at Rome. CONSUL. 1TUS, ns, m., (consul, through, the Intermediate form consulare, to be a consul,) the of consul, consulship, time of being con- sul. CONSTJLO ere, ui, tnm, tr. and intr., (con and nlis. sulo.) to consult, deliberate; to delib- erate upon a thing, consider, disease, weigh. To Isk advice of, consult; to conclude, determine. IVith a , ere, xi, ctum, tr., r,n-l •"over over, conceal by covering, bide, conceal. CONTBMNO, ere. psi, jit inn. tr.. c 'n-temno, to despise, to set small value upon, to despise, contemn, slight, treat with contempt. CONTKMPTIO, onis, f. contemn, a despising, contemning; disregard, contempt, scorn, dis- dain, lieui, te fall nipt with. !>•• despist '1 U\ . CONTl.MI'l : "-". 11-, m.. contemt -corn, disdain, dcrisio t'-inpt. CON'I o. Am, tr. and Inti beta with all attempt ; to hasten, go, shape one'.- Course; to peek for ear- nestly, urge, entreat, beg; to assert earnestly. insist, contend. ( Cos — together.) to strive to- gether, contend, dispute, fight. Oentendit ju'err. he persists in begging, begs earnestly. Summis copiis contendere, to come to a general erigage- nienl Obntenditur, a contest is carried on. CONTENTIO, snls, f, coutendo, an earnest Btretching »>• straining; an effort, exertion, en- deavor; a strife, debate, contention, contest, dispute. CilNTKNTUS, a. urn, part, and adj., contineo. holdiog one's self in one's proper place, re- straining one's self from (undue desire; Aence, content, satisfied. i i INTESTATUS, part., coutestor. COXTESTitK, ari. alns dop. tr., con-testor. testis, to i -all to witness, invoke, conjure. C0NTK3C0, ere, ui, turn, tr.. con-texo. to weavt, to weave together, interweave, entwine. unite, connect, join together; to make by Join- ing, compose. G0NTJ5XTUS, part., contexo. OONTIGI, SeeContingo. CONTINENS, entis, part, and adj.. c mtineo, holding together, holding, containing; adjoin- ing, adjacent, next to ; continuing. . continual, holding on without interruption : noun, sc. terra, the continent. COXTINENTKi:, adv., centihons, continual- ly, unceasingly, without intermission ■ agreeable or pleasing ; pleases, is dear U>. CORAM, prep, with, abl., (aiintoo*, with dem. prefix c,) before, in preience of, before the eyes of, openly, in person. CORIUM. i. n., the skin er hide of a beas' ; leather. CORNU,. us. n.. the horn of an animal, i trumpet, horn : the.trjng of an army. CORONA, ae, f., a crown, garland ; a ring .,/■ crowd of people : a circle of troops round a be- sieged city. Vender? sub corona, to sell nndei the corona, to sell for slaves, the captives being Crowned with garlands like animals preparsd for sacrifice. CORPUS, oris, n., a body, solid substance ; the body, person. CORRIPIO, ere, ipui,eptum, tr., con-rapio. t.- snatch, seize violently, take by surprise ; to take away by force, carry off; rob, plunder; to attack ; to reprove, blame. CORRUMPO, ere, upi, upturn, tr.,con-rnmpo. to break; to break all ft> pieces, to desdroy, to waste, impair..' mar, spoil, damage, hurt, injure. corrupt. CORTEX, icis, m. and f., the bark of a tree, the rind. CORUS, i, m., or Corns yentus, the north- west wind : V, 7. COSS., an abbreviation of Consnlibus. COTTA, ae, m. Cottu, (L. Aurunculeius,) one of Caesar's lieutenants in the Gallic war: II, 11. COTUATUS, 1, m. Cotuatus, a leader of the Carnutes : VH, 3. COTUS, i, m. Cotue, a nobleman of the JEdui : JII, 32. CRASSITCDO, inis, f., crassus, thick; thick- ness, bigness. CRASSUS, i, m. Crassus, a Roman family name of the gens Licinia. Marcus Licinius Crassus, a Roman distinguished for his immense wealth, who united with Pompey and Caesar to form the first Triumviate: 1,21. Publiut Cras- sus, the son of M. Crassus, was one of Cajsar's lieutenants in Gaul; J, 62, and II, 34. U. Cras- sus, a quaestor i« Csesar's army : V, 24. ORATES-CUSTOS. !17 CRATES, is, f.. a hurdle, wicker work : a texture of rods or twigs wattled together ; in t military language., fascine?. CRE.4TUS, a. am, part., oreo. . CREBER, lira, brum, akin to cresco, adj., fie- quent, repoated, thick, close, crowded, nnmor- ou . CREBRO, adv., creber, frequently, oftentimes. repeatedly. CRA'DO. ere, idi. ituin. tr. and intr.. irrtuui— do, to commit or intrust, ( rcdit, have confidence in, believe, trust; to think, suppose, imagine, be of opinion. CREMO. are. avi.atum.tr., to burn, tine usual expression for burning the dead, criminal?, Ac. CREO, are, avi.. atum, tr., to make, create, torm, generate, begot ; to appoint, elect. create; to produce, cause. CR.ES, rtis, m., ace. pi., Oirtas. adj^ Cretan. Subs., a Cretan, one born in the island of Crete: n, 7. CRESCO, ere. crevi, upturn, intr., creo, to in- CT( we, grow; to be promoted, advanced; rise, thrive, acquire authority ; to become greater. CR/MEX, inis, d., (for crimen, /row i ernoy) origi/iaily a judicial decision, then a charge, ac- cusation, indictment, impeachment; a fault) offence, crime. CR/XIS, is, m., (usually referred to root C£R, whence cerno, crimen,) the hair of the head > hair. CRITOQX^ITUS, i, m.,a chief of the Arverni : VII. 77. C$UCI.4TUS, us, m., crucio, crux, torture, pftin, agony, distress, vexation, angufth. IV wire in summum mutatum, to suffer the severest torture, to be tortured to death. CI'.l'Di'LIS. e, adj., (crudus./or cruidus./rom eruor.) cruel, fierce, unmerciful, hard I inhuman, savage, barbarous. CRUDELITAS, atis, f., cruddis, cruelty, bar- barity, inhumanity. CRUDEMTKR, udv.,crud'lis, in a crud man- ner, cruelly, barbarously. CRUS, uris, n., the leg from the knee to the anklo. CUB7LE, is, cubo, to lie ; a place where met or bea-t , lie down, a coucb, bed; a n< .) the top or summit of anything. CULPA, ao, f., (by some thought to bo akin to tcflun,) crime, defect, fault, failure, blame, guilt. COLTUS, us, m., colo, cultivation, culture.-* Fig. cultivation, civilization, elegance, polish ; style, manner of living. Cultus corporis, dress, apparel, attire. CUM, prep, with abl., Gr. $120. with, along S with ; together with: in conjunction with. In a hostile sense, with, i.e. against. CUM. See Quum. CUNCTATIO, onis, f., cunctor, a delaying, lingering, deferring; delay, doubt, hesitation. CUNCTOR. an. atus sum, dep. intr., (by some derived from CO nor, by Others' from Cltnctus;) to delay, linger; to hesitate, be perplexed, doubt. CUNCTUS, a, urn, adj., con-junetus, all, all together, the whole. ITX I'.ATIM. adv.. wedge-shaped, in theform of a wedge, from CUNEUS, i, m., a wedge ; a body of Soldier* placed in the form of a wedge. CUNICULUS, i, m., a coney, rabbit. From the custom of European rabbits to burrow ir.thr ground) a mine, a subterranean passage. CUPIDE, ius, issimf. adv., cupidua fondly. eagerly, desirously, zealously, vehemently. CI I'IDITAI, ntis, f. cupidus. desire With longing, eagerness ; eager or inordinate desire. lust ; thirst for gain, avarice, covetousness. CLTIDUS, a, urn, adj., cupio, desirous, fond, eager, sarnost; greedy, lustful. CUPIEXS, tis, part, apd ailj., desiring, desi- rous, wishing, eager, from CUPIO, ere, ivi, itum, tr., to covet, desire, be willing, wish, long for. Cupcre alicui, to wish one well, be friendly to. CUR, adv., quarc, why? wherefore? for what to what purpose? with what intent ? or in indirect questions, why, for which, where- fore. Cl'RA, ae, f., quaero, care, concern, anxiety, solicitude, trouble, sorrow, affliction, grief; care, diligence, attention, pains, study, thought, re- gard ; guardianship, charge ; management, ad ministration. Est tnihi curie, I have a care, I take care of, attend to. CURIOSOLITES, um, or Curios olitas, arum, m. pi., the Curiosolites, a people of Celtic Qaul : II, 34. CTRO, are, avi, atum, tr., cura, to take care of, see to, order, treat, provide, care, attend to. manage, administer. With afui. past, part., to order or cause the doing of a thing, have It done. CL'RRO, ere, cucurri, cursum, intr., to run. CURSUS, us, m., curro, a running speed; a course, journey, way, passage, march, ilagno curat, at full speed. Cursum ter.cre, to hold or keep one's course at sea. CUSPIS, idis, f, a point ; a spear, javelin. CUSTOD1A, ao, f., custoe, the act of keeping, mg, watching, guarding; care, charge ; a guard, watch. 'UM, ire.ivj, »tum, tr.,i nstos, to guard, ».it li. preset 'fend. CU8T08, odis m. and f., a keeper, preserver, guard, watch; a spy placed upon ons's actions. 213 D1CI— DEFATIGATIO. D ID., an abbreviation of the prasnomea Dec- iMXtB, DACI, orum, m. pi., the Dacians, a warlike people inhabiting a large country on the north of the Danube, extending eastward to the Eun- ice, and comprehending Transylvania, Moldavia •$B Walachia : VI, 25. DAMX.4TUS, a, um, part., condemned. — Dzmnati, m. pi., condemned persons, convicts : from DAMNO, are, avi, atum, tr., <3nr::-nuni, to i-nndemn. doom, sentence. DAMNUM, i, rr., (perhaps from demo, to take ,?way,) loss, hurt, damage, injury. i DANUBIXJS, i, m., the Danube, the great river of southern Europe : VI, 25. DATES, a, um, part., do. DE, prep, with abl., down from, away from, from. Of time, from, immediately after, at ; aa de node, at night ; de terlia vigilia, after the netting of the third watch, at or during the third watch. De media node, immediately after midnight. Of, about, concerning, with respect to. Of the causes from which an action procieds r for, on account of, because of; 7m de causis* De improviso, sc.loco, suddenly, unexpectedly. DEBEO, ere, ui, itum, tr., de-habeo, to owe, be in debt. Pass^ to be due, to be'come due. — With the infinitive it denotes duty, it is proper, it i3 indispensable., one ought. Debere aliquid alicui, to be indebted or under obligations to one. Debet pugnare, imp., a battle should be fought, they should fight. DEC.EDO, ere, essi, essum, intr., de-cedo, to depart, go away, withdraw, retire, retreat. Dis- cedere or vita discedere, a euphemism for moriri, to die, decease : discedere alicui or aliquo, to de- part from, shun, avoid. DECEM, num." adj. indl, ten. DECEPTUS, a, um. part., decipio. DECEENO, ere, crevi, cretum, tr., de-cerno, t9 decide, determine, decree ; to think, judge, conclude, resolve.; to give sentence, vote, order, appoint, settle. To decide by a contest, to fight, combat, contend, engage. DECERTO, are, avi, atum, intr., de-certo, to contend vehemently, strive, fight, dispute-. — Prcelio decertare, to fight, engage. DECESSUS : us, m., decedo, a going away, de- parture; decrease, disappearance. Decessus «*- tus, the ebbing of the tide. DECETIA, ao, f. Decctia, a city of the ^Edul : VII, 33. DECIDO, ere, idi, intr., de-cado, to fall from, fall down. DESIM^INUS or Deiumanus, a, um, adj.,dec- imus, of the tenth. Dtcimana porta, the deel- man gate or rear gate of the Roman camp, so called because the tenth cohorts were sfaiioaci" there. DECIMUS, a, um, num. adj., decern, the- tonth. DECIPIO, ere, epi, eptnm, tr., de-capio, tc- ensnare, entrap, deceive, beguile. DECLvlRO, are, avi, atum, tr., do-claro, cla- ms, to show clearly, make clear ; to prove, ovinco, manifest; to proclaim, announce, de- clare. DECL7VIS, o, adj., de-cltvus, cli'EO, bending or sloping 'downwards, steep, eloping. JEtftiali- ter declivis, sloping regularly. DECLIVITA3, atis, f., declivis, a declivity, escent, eloping downwards. Ad' declivitatunre fastigium, a descent, downward slope. DECRi'TUM, i, n., (part, from decerno,) a thing determined, voted sr ordered ; a decree,-' aet, ordinance, statute.' DECR£TUS, a, um, part., decerno. DECUMvlNUS, a, um, adj., decimu?. See Dec- imanus. * DECURIO, onis, in., decuria, decern, originally the commander of a decuria or ten horsemen. Jt is used also for the captain or commander of a turma or troop, consisting of thirty -two horse- men. DECURRO, ere, curri and cucurri, cursuni, intr., de-curro, to run down or along, to run, hasten. DEDECUS, oris, n., (de-decus, glory, from decet,) disgrace,' dishonor, shame, infamy; a. shameful or disgraceful action. DEDI. See Do. DEDIDI, etc. See Dedo. DEDITIO, oais, £, deab, a yielding ap, sur- render, submission, capitulation. Accipere or recipere in dedttionem, to admit to, surrender. Venire i?i dediiioncm, to surrender, capitulate. DEDITITIUS, a, um, adj., deditn3, one who has surrendered. Subs, dediiitii, orum, m., sub- jects. DEDITUS, a, am, part, and ad^, dedo,. g'v i> up ; devoted, addicted, attached to. D.EDO, ere, idi, itum, tr., de-do, to give or deliver up; to submit, surrender, consign, yields to devote one's self. DEDJ7C0, ere, xi, ctum, tr., de-dnco, to bring, lead or draw down or away; to draw or lead off, withdraw, remove, bring or lead forth, lead out, to bring, conduct, lead ; to conduct a bride to her husband, to take as a wife ; to accompany out of respect ; to bring to an opinion, lead, move, induce ; to turn away, \lraw aside, mis- lead, seduce. Deducere naves, to bring down from land to sea, to launch. DEDUCTUS, a, um, part., deduco. DEEST, &c. See Desum. DEFATIGATIO, onis, f., defatigo, a wearying out, tiring down, fatiguing ; weariness, fatigur^ exhaustion. "DEFATIGAT'OS— DBMITTO. 210 ©EFATHJjiTOS, part., dcfatrgo. DEFATiGO, arc, avi, atuni, tr., dc-fr' woary or tire greatly, tiro out, fatigue, exhaust. DEFECTIO, ouis, f., deficio, a failing, filling -iff, defect, failure ; a revolt, defection. DEPENDO, ere, di, sum, tr., de-fendc, cb.t., to r ward off, keep away, repel ; to defend) keep, protect, guard, preserve, Support. DEFENSIO, cnin, f., dofendo, a defending, de- Xvoee. DLFEXSOR, oris, in., dofendo, one who keeps. or wards off, a defender, an advocate. DEFENSJ : : , a. 811 , [art., defend©. . ESQ, terrc, tuli, latum, in-, tr., de-fero, to bear, bring, or carry down or away, to carry, bring, convoy ; to carry over, transfer, : . give, coiner, bestu\ , Dnoojnee, tell, narrate, report. Ad ali- ■•. to lay anything before • inc. DEFESSUi, a, um, part, and adj., de-fctiscor, tired down, worn out, fatigued, faint, weary, languid, exhausted. DEFETISCOR, i, fessus, i -latiscor, I i v, eatj out, exhau-'. . DEFICIO, c re, f:ci, fectui:i, tr. and inl facio, urt ih a middle sense, to make on down or off from, hence, ' • I, leave, ,iba:i ■■ intr. to fail, be wanl *efiri«:it, cease, disappear, losestreDgth wcqur- i i>h. Defieere ab aliquo, to revol I . DE1VGO, ere, xi, ctum, tr., de-fi'go, td fix in the ground, plant, fasten down; to fix, fasten. 1 XIO, ire, t'vi, t'tura, tr., de-fiuio. minute, hound, limit; to designate, mark out the limits of, define, determine, explain ; to pre- scribe, assign. DKl'iX/TUS, part., definio. DEJ IXb'.S, a, uni, part., d . DEI ' Gr. J113, 15; to bo about to . will cr would be minting. 'DK. ['.,r;aa, ugly, ml sho- iftightly, deformed. DEFi I i-fugto, tofli •diun. avoid. DEI . j :nn. 8, adv., .hi ii- r anotb- ly, continuously, immediately foj- I>iii.\°DK* or Bein, adv., de-ind*, then, after in the next j rule, ia the fu-i plan — In I ... dejicio, athi -. ECTU8, a, I adj., dejlclo. : down, Uuil dewn, .Iriro d . overthrow, kill, slay ; U> drivo away, dislodge. To cast down from a hope or prospect, do;.rir or rob of a thing. BEL.-1BOR, i, lapsus, dep. intr, do-labor, fall down, slip or slide down, fall. PE LAPSUS, part., delabor. DEL.1TUS, part., defero. DKLECTO, are, avi, atum, tr. freq., ( de and obs. lacio. to allure.) to allure, invite ; I > charm by alluring, delight, please. DELECTUS, US, r.i., deligo, a picking on;. choosing, selecting, choice; a lirvy, draft, of soldiers. DELECTUS, part., deligo, ere. DELEO, ere, cvi, etum, tr., de-ole ', to blot out, hinder from existing, efface, overthrow, de- stroy, annihilate. DELjETUS, a, um, part., deloo. DELIBERJTUS, a, um, part., /rom DELIBEKO. are, avi, atum, tr., (de-libra, a balance, from liber, froo to move either way,) to weigh well, to consult, deliberate, advise, de- bate, think upon, consider, ponder. DELIBRviTUS, a, um, part., from DELIBRO, are. avi, atum, tr., (do-lib. ■; . to strip 6IT the bark, peel. DELICTUM, i, n., (dellnqno, to do wrong.) lly a thing left undone; tfun a fault either of emission or commission, ac:i:; fence, sin. DELIG.iTUS, a, um, part.,/ro.7v BELIllO. are, avi, atum, tr., (do-ligo. ,' to tie, bind, make fast. DELIGO, ere, egi, cctum, ir., de-leg. >. to pick out, to select, choose, detail; of soldiers, to levy, DELITESCO, ere, litui, intr. inc., d< lateo, to lie hid» be concealed i self. DEMENTIA, ae, f., (demons, Triad, de-men*,) madness, roily, fooli*hne:>«, insanity. DEMESSUS, a, um, part.,from DEMEIO, ei mow duwn, reap, cut down, gather. DEMKiK.ITI .-. a; um, part .from DEMXQRO, are, avi, atum, intr., (de-migrc. ' . remove,) to remove from, chanf from, xmigrati dciiart. • DXMINUO, ere, ul, utum. tr., de-minuo, to lessen by taking from, (diminuo, meai break Into snja'.l pieces:) to diiniui-'^ take fruia a thing, withdraw, impair. PEMIN/'TI'.-v a. um, part., dcji i, li*uni, tr., . t down, sink, let down, let fall. ■ Ure u, to deecend, ? 1, despair. 310 DEMO— DES1UO. D.EMO, ere, psi, ptum. tr., do-enio, to take away, take off, subtract, withdraw, remove. DEM0NSTR,1TUS, a, uru, part.,/rom DEMONSTRO, are, avi, atuni, tr., (de-mon- stro, to show, nionco.) to show, point out, prove evidently, demonstrate ; to represent, signify, declare, name, mention, make mention, state. — Demonstralum est, it has, been shown, mention has been made. ,* DEMOROR, ari.atus sum, dep.intr. and tr., dc- moror, to delay, tarry, wait for ; tp stop, retard, hinder, prevent, impede. DEMOVEO, ere, ovi, otuni, tr., de-moveo, to remove, put away, displace, dislodge. DEMPTUS, a, um, part., demo. DEMUM, adv., (a lengthened form of demon- strative suffix dcm,\ at length, .it l-tst. just, pre- cise, not till, in fine, finally, l.i„.i,>. Turn di- mum, then indeed. DENA'GO, are, avi, atum, tr., de-nego, nr-c- *io, to say no, to deny, refuse, reject (a request or petition.) DEHI, ae, a, adj., decern, ten by ten, ten each, ten at a time, ten apiece. DEN1QUE, adv., probably for deinque, in fine, at last, finally, lastly; in short, in a word; at length ; at least. 4 DENSUS, a, um, adj., ior. issimus, thick, close, *et close, frequent. DENTJNCIO, are, avi, atum, tr., de-nuncio, to announce officially, intimate, declare, forewarn, ibretell ; to threaten, menace, denounce ; to command, enjoin, order. DEPELLO, ere, puli, pulsum, tr., de-pello, to drive, cast, or thrust down ; to drive away, ex- pel, remove, repel. Loco depellere, to drive from a p»8t or position, dislodge. DEPENDO, ere, di, sum, tr., de-pendo, to weigh ; hence, to pay ; to spend. DEPERDO, ere, didi, ditum, tr., de-perdo, to lose; to destroy, ruin. DEPEREO, ire, ii, intr., de-pereo, to perish, be lost, go to ruin, be undone. DEPQNO, ere, sui, situm, tr., de-pono, to lay or put down ; to lay aside ; to leave, leave off, resign, give#vp ; to laj up, put by, to put in a place of security ; to deposit. jUeponert mnn- uriam alia/jus, to forget. DEPOPUE-i'IUS, a, um, part., de-populor, used passively, Gr. $10V, 2. DEPOPULUR, ari, atus sum, dep. tr., de-pop- ulor, to lay waste, pillage, spo.I, ravage, plun- der, depopulate. DEPORTO, are, avi, alum, tr., de-psrto, to, carry down; to carry oil', convey . away, trans- fer from one place to another. DEPQSCO, ere, poposci, tr., dc-posco. to de- mand or request earnestly, requii ". DEPOSITUS, a, «m, part,, depouo. DEPR^VO, are, avi, atum, tr., de-pruvus, to . make crooked, distort, pervert ; to deprave, spoil, corrupt, vitiate, impair, mar. DEPRECATOR, oris, m., dopj^cor, he that averts by praying, an interccssou; mediator. DEPRECOR, ari, atus sum, dep. tr., de-pre- cor, to pray, prex, to avert by praying, depre- cate, pray against, try to beg off from ; to pray or entreat earnestly ; to allege or plead in ex- cuse, excuse. Deprecdndi causa, to pray for forgiveness. DEPREHEN'PO, ere, di, sum, tr., de-prehen- do, to seize, catch, take unawares, overtake ; to detect, to find out, discover. DEPREHENSUS, a, um, part., deprehendo. DEPRIMO, eri, essi, ostium, tr., de-premo, to press or weigh down, depress, sirfk. DEPUGNO, are, avi, atum, intr., de-pugno, to fight eagerly, to fight it out, contend violently. DEPULSUS, a, um, part., depello. DERECTUS, a, um, part., derigo. DEUEL1CTUS, a, um, part., from DERKLINQUO, ere, /qui, ictum, tr.. de-relin- quo, to forsake utterly, to abandon, leave, de- sert, leave behind.^ DERIGO, ere. exi, ectuni, tr., de-rego, to make straight. JJerecta ad papcndicalum tig* na, set or sunk perpendicularly. DERIV ATUS, a,.um, part.-, from DER/VO, are, avi, atum, tr., do-rivo, to drain off, rivus, to lead, convey or draw off. DEROGO, are, avi, atum, tr., de-rogo, to tak* away or repeal part of a law ; to take away from, abate, lesson, diminish.. DESCENDO, ere, di, sum, intr., do-scando, to climb, to go or come down, descoud, march down ; to lower one's self to, to have recour«j{ resort. DESECO, are, secui, sectum, tr., de-eeco, ' to cut, to cut off. DESECTUS, a, um, part, deseco. DESERO, ere, ui, turn, tr,, de-sero, to join to- gether, to undo one's.conjpction with"; to aban- don, leave, forsake, steseJfc DESEUTOR, oris;, mi'-desero. .me who for- sakes or abandons ; atwserter. DESERTUS, a, uni, part, and adj., de-rtjg>. deserted; desert, lonely, uninhabited. DESIDER^iTUS, a. um, part, and adj., fr,,m DESIDERO, are, avi, atum, tr.. (de and root sid akin to vid,) to look with longing, to de- sire, wish, long for; miss. Zhsiderari, pat:s., to he lost, wanting, missing. • DESIDIA, ae, deses, slothful, desedeo, sitting a long time in a place, sloth, slothfulness, idlr- • ness, inactivity. DESIGNO, are, avi, atum, tr:, de-signo, sig- num, to mark, mark out, describe, define; t<* signify, designate, denote, mean; to appoint, elect. DE6ILIO, ('re, silui, sultumjilntr., de-salio, to leap, to jump or leap down, alight, ICquites «d pedes desiluerunl, — alighted, dismounted. » lJEiS!>0-l'l(T10 221 DESIXO, exo, ivi *r ii. itum. tr. ami intr., de-sino, to leave off, give over, desist ; to cease M"]i. end. DIOSIS'IM. ere, Btiti, Btitnoi, tr. and inlr.. cfe- reduplicated from* sto, to cease, ^•\' 1 over, Ei om, discontinue, leave off. DESPECTUS, a, urn, f.iri., despicio. DESPECTUS, us, in., despicio, a looking down upon, a view or prospect from an elevated plai e. DESPERATIOj anls; f., deepen), h despairing) despair. DESPERATUS, ft, urn. part, mid adj.. de- . despaired of, desperate, abandoned. UKSl'/'KO, are, avi, atum. tr. and intr.. de> spero, with dat. or dc and llic all., to despair of, be without hope, despond. DESPICIO, ore. i'xi. ertum, tr., de-specio, to .<«•-•. to look down, to look down ui"'ii ; despise, look upon with contempt. Qua dmpici pot~ i ould look dow n whence there was a pr DESPOUO, are, avi, atum, tr., de -polio, to robj plunder, rava pillage, strip. depriti i ItKSTIN . a, um, part., desttno, assign- ed, appointed, destined; fastened, intent. DEST/NO, are, avi, atum, tr.. (de and root «ta if st.'.) to cause to stand firm, to tie. fasten, bind'; to destine; to determine, resolve, aim; ii assign, appoint, choose ; to depute, send. , I ii. See Desisto. 1 (TUO, ere, r.i. utum, (r., de-statno, to put di w n : to put one's self away from; hrnre, »K-a; forsake, nh indon. "IfcESTITJ/TlIS, a. um, part., destituo. DESTR1CXUS, a. um, part., from DESTRlXG >, ■ ■ , iuxi. ictum, tr., do-stringo, to draw tight, to ^t rip, pull, or pluck off; to draw, mslicath. l'l.r-l'M. essu, l.il, intr. irr.,- de-sum, to fail, to be # wanting or laekinL *_ DESUPBR, adv., >U-4apcr, from above. BETERIOR, US, adj., *Hjv-gV4, 1; deter, de- ter^ physically worse, poorer, moaner. Faeere dtfrrius, to make worse, injure, impair. DJtfCERREO, <-re, ui, itum, tr., do-tcrreo, tp •care off, to deter, frighten ; to hinder, discour- age from, prevent. l>KTEST.m>. a. um. part., from DKTESTOR, ari, atus sum, dep. tr., dc-testor, i> curse, to execrate, devote to destruc- tion ; abominate, detest. DET1XEO, ere,ui, entuin, tr., ae-teneo, to hold off, to detain, itay, kn p 1. ck, hold, stop, hinder. DETRACT) > #r DKTRECTO, are, avi, atnm, tr„ de-trio to, traho, to draw back from, to de- cline, refuse. DETRACTL'S, a, um, pafC., /rum • ETRAHO, ere, xi, ctuin. tr., dc-traho, to draw or drag down, pull down or off, take a- way, snatch away, remove, withdraw. DETRIMEXTOSUS. a, um, adj.. detrinicn- tum, full of harm or loss, detrimental, hurtful. DETRIMENTUM. i. n.,detero,«ie-tero, arub- bing^iff, detriment : disadvantage, damage, loss, harm. DETULI, etc. Bee DEFERO. DliTURB.ITU?. a, um, part., from DETURBO, are, avi, atum, tr., de-turbo, to disturb, to tumble down, cast or throw down violently, to overthrow ; to pull or tear down, demolish, dislodge, drive. away. PKf'RO, ere, ussi, ustum, tr., de-uro, to burn down. DEUS, i, : m., a god, deity or divinity. DEUSTUS, a, um, part., deuro PEVEHO. ere. xi. ctum, tr., de- velio. to earn down ; to carry, convey or bring to a place. DEVBNIO, ire, eni, entumj devvenlo, to come from one place to another; to come, ar- rivo, reach. DEVEXUS, a, um, adj., deveho, Inclining downwards, sloping, declining, steep. DEVICTUS, a, um, part., devinco. DEVINCIO, iii'. inxi. inctum, tr., de-vincio. to bind fast, tie tightly; to oblige, place under obligation. DEVINCO, ere, tci, ictum, tr., de-vinco, t' conquer completely, vanquish, subdue. DEVOCO, are, avi, atum, tr., de-voco, to call ' down or away. In dubium dtvocart, to bring into danger, endanger, expose. DEVOTUS, a, um, part, and adj., devoveo, bound by a vow, d( voted, doomed, deatini voted, attached /'• voti, crum. m.pl., devoted followers. DEYOYEO, ere, ovi, otum, tr., de-voveo, to vow; to devote, give up, attach one's self to an- other; to curse. DEXTER, ten and tra, terum and trum, a>U-- Gr. l"2, 4; on the right hand, right. Dtxkrm or dr.xlra, sc. manuf, the right hand. DIABLIXTES, ium, in., the Diablintea, a peo- ple of Celtic Qaul : 111,9. DIOO, are, avi, atum, tr., to proclaim, offer, give up, set apart, dedicate, devote, consecrate, vow. Dicart it alicui 'in clienU lam or serviiu- tern, to give ono's self up to be a client or bond- man. PICO, ere, xi, ctum, tr., to Bi«"ik, say, tell, . i ■ unt, write of; nar- rate, rclatu ; to appoint, name, determine, fix upon, agree to, promise ; t© mention. Dm tun, (jl, imj tion baa been made. rUcerr _,.-.■ ..niirtr Justico, giv«- Judgment. DICTIO, onia, f., dico, a speaking or uttering. a word, aajlng or expression; » phrase; a .•course ; a pleading, a doftnc*. s2 i 222 DICTUM— DISCEDO. DICTUM, i, d., dico, a word, saying, expres- sion, remark ; a command, picto audiens, obe- dient, Gr. §148, 2. DICTUS, a, urn, part., dico. DIDICI, etc. See Disco. DID TOO, ere, xi, cturn, tr., dis--d«co, to lead «r draw apart, separate, sever, part, divide ; to distribute, disperse, scatter. DIES, d, m. and f., Gr. j!19; a day; time, a period of time. Diem dicert, V> appoint or fix a •hue or day. Diem sumere, to take time. Diem *» die ducere, to put ofl' day after day. Ad diem, at the appointed time or day. In dies, daily, from day to day, every day. Diem noc- Gsmquc, day and night. DIFFERO, ferre, distuli, dilatum, irr. tr., dis- fcro, Gr. gLll ; to carry apart or in different di- rections, carry up and down, scatter, disperse; Ifa spread abroad, divulge, publish, proclaim ; its defer, ,-}>ut off, prolong. Intr. to be different, differ. DIFFICILE, (ius, lime,) adv., difficilis, diffi- «ttltly, with difficulty. . DIFFICILIS, e, uor, limus,) adj., dis-facilis, Ward, difficult. I'alus di_[ficilis, — of difficult pas- sage. DLFFICULTAS, atis, for difficilitas, difficilis, difficulty, trouble. Affici difficultate, to be in difficulty, to meet with difficulty. lies est mihi «a magnis difficultatibus, I am in great trouble. DIFF/DO, ore, fiaus sum, intr., dis-fido, to Artist, not to trust, to distrust, mistrust,, lack *oafidence, despair, be hopeless. With dat. or trU. with de. DIFF/SUS, a, um, part., diflY'do. DIFFLDO, ere, xi, xum, intr., dis-iluo, to fitva, to flow asunder *r in different directions. JZJienus in plures difflait parte.-., — divides or •roparates. DIFFDNDO, ere, udi, usnm, tr., dis-fundo, to pour out, sprei i. scatter, diffuse ; to spread out, extend. DIGITUS, i, m., (root Die,) that which points »ut, a finger; of the foot, a toe. Digitus pollex, the thumb. DIGN1TAS, atis, f., dignus, worthiness,,merit, desert ; dignity, greatness, grandeur, authority, nank, value, excellence, worth. , DIGNUS, a, um, adj., (root wc,) worthy, de- serving ; convenient, meet, fit, suitable, proper. DII, etc. See Deus. DIJUDICO, are, avi, atum, tp., dis-judico, to ifistinguish, discern, decide, determine. DILECTUS, a, um, part, and adj., diligo. DILIQENTEB, ius, issime, adv., diligens, •filigo, carefully, attentively, industriously, earn- estly, diligently . particularly, accurately, ex- actly. DILIQENTIA, a?, t, diligens, diligo, careful- ness, attentiveness, circumspection, caution, at- tention, earnestness, industry, diligence. BILIGO, ere, exi, cctum, tr., dls-lego, fo dis- tiuguish by selecting from others ; to love, es- teem highly ; to thoose, select. DIMENSUS, a, um, part., dimetior, measured or being measured, Gr. gl09, 2. DIMETIOR, iri, ensus sum, dep. tr., dis— ni?- tior, to measure out, (each part being in due proportion.) Tigna ad Jluminis allitudinen* dimensa, — proportioned to, adapted to. DIMICATIO, onis, f., dimico, a fight, strug- gle, furious encounter, battle; then, a fwnteit or any kind. DIMICO, are, avi, rarely ui, atum, intr., dis- mico, to move quickly to and fro, 'to brandish one's weapons ; hence, to fight, skirmish, en- counter ; to contend, struggle. Dimicatur, i>np.. a battle is fought, they fight, Gr. glli, 5 Divn- care prcelio, to fight, coutend. * DIMIDIUS, a, um, adj., dis, medius, halved, divided into t\v\» equal parts, half. Dimidut pars or uimidium, halt or the half. DIM1NUO, ere, ui, utum, tr., dis-miuuo, tu break into small pieces, diminish, lessen, abate, withdraw, take away, detract. - DlMlNfT'US, a, um, part., dis-minuo. ' DIM1SSUS, a, um, part., diuutto. D1M1TTO, ere, t'si, issuin, tr., dis-mitto, to send different ways, send off or away, dispatch; to dismiss, discharge, let go ; to break up, dis- band ; to lay down ur aside, give up, abandon, leave off; to reject, discard; to leave, desert, forsake; to omit; to lose, let slip, let go; to free. DIKECTO, adv., directus, in a straight line. DIRECTUS, a, um, part, 'and adj., dirigo made straight, in a straight line either korizon- tal or perpendicular; level, horizontal, straight right, direct ; precipitous, headlong, steep. Di- recta materie injecta, — laid on lengthwise. D1REPTUS, a, um, part., diripio. DIK1GO, ere, exi, ectum, tr., dis-rego, to lay straight or parallel with something else ; hence to place straight, draw up ; to direct, point, guide, steer, level, aim ; to arrange, set in or- der. Dirigere opera, to extend the works to a certain place. DIRIMO, ere, enii, eniptuin, tr., dis-emo, to part, divide, separate ; to interrupt, put an em to, break off, bring to naught, frustrate, destroy DIRIPIO, ere, ipui, eptum, tr., dis-rapio, ■ snatch, to tear asuudor or iu pieces; to plunder, spoil, pillage, lay waste, destroy. DIS, Ditis, m. Pluto, the god of the infer nal regions. ' DIS, m. and f., dite, u. gen., ditis, adj., whence ditior, ditissimus, same as dives; rich, wealth; DISCjEDO, ere, essi, essum, intr., dis-cedo, to part asunder, separate, divide ; to depart, go a- way, leave, march off, set out. Di'sceditur, imj a departure is made, they go, depart, go away Ab armis discedere, to lay down one's arms. DISUEPTATOR-- DIV1D0. D1SCEPT.4TOR, iris. in., discepto, an umpire, urbitrator, judge. DISCEPTO, arc. avi. utuin. lr., dl6-capto, eapio, to separate persons quarreling; hence, to judge, decide, determine. To debate before com- ing to a decision, to dispute, discuss, troat. DISCERNO, ore, crtvi, crctum, tr., dis-cerno. to separate, distinguish, discern, make a differ- ence. DISCESSI. See Disced... DISCESSUS, us, in., disenio a separation; a going away, departure, marching off. DISCESSUS, a, urn, part., discedo. DISCIPL/NA, ae, f., for discipulina, disci- pulus, disco, instruction, teaching, learning, ed- ucation ; knowledge, science, skill ; an 11:1, pro- fession, system ; nlllltarj discipline. DlSCiiVDO, orejsi, sum, tr., dis--<.lau.f.. to shut up apart, separate, keep at the proper dis- i.uirr apart. DISCLiVSUS, a, uni. part., dis ludo. WSOO, ere, didfei, tr., for dic-sco, root mc, to learn, acquire the knowledge of a thing, to become acquainted with ; to be informed or ap- prised of. t" become acquainted with. DISOK/MEX. inis. 11., for diacerimen, from dtBoerno, dh I ion, separation, interval ; ■> differ- distinction; tlie turning point, danger, risk, liazard, crisis. DISCURRO, ere, curri and cucurri, cursum, intr., dis-curro, to run different ways, to and fro, up and down, hither and thither. DISCUSSUS, a, urn, part., from DISCUTIO. ere, ussi, ussum, tr., dis-quatio, to shake asunder, dash to pieces, destroy, shat- ter, break up, disperse. DI8JECTUS, a, um, part., disjicio. PI8JICI0, ere, eel, ectum, tr., dis-jacio; to drive asunder, disperse, scatter, rout, discomfit, put to flight. DISPAR. aris, adj., dis--par, unequal, dis-imi- lar, unlike, different. DISPARO, are. avi, atum. tr., dispar, to lap- arato, divide. DISPERGJO, ere, si, sum, tr., dis-spargo, to spread or scatter on all sides, scatter about, dis- perse, distribute. DISPKRSIS, a, um, part., dispergo. DISPOXO, ere, posui, positum, tr.. dis—pono, to place here and there, set in different places, place or set in order, draw up, arrange, distrib- ute. DI3POSITU8, a, bin,' part., dispone. DISPUTATIO, onis. f., dispute, a disputati. 11, arguing, renaming, disputing, debate, dispute. IHSPL'TO, are, avi, atum, tr., dis-puto, t" think differently ; hettct, to del, ate. dispute, ar- pie, discuss; to treat or d 1- M amine, Investigate. I'lsHNMo.onis. ^difference of opinion. «is- i agreement, dissension, difference; v.vrltvnce, dls- cord, quarrel ; from DISSEXTI ). ire, si. sum, Intr., dis-sentip, t« differ in opinion, dissent, disagree. DISSER), arc, cvi, itum. tr., dis- to fix at certain distances, plant in the ground. DISSIMUI/>, are, avi. atum. tr., dissimtlia, t 1 make a thing unlmo it really is, t,> dissemble, cloak, disguise, conceal, counterfeit. inssii'.ms. a, nut, part., dissfpo. DISSIPO, are. avi, ahi.u, tr., dis-sipo, ODS., I'i throw, to scatter abroad, disperse, dissipate. DISSOLT i> era olei, olutu u. tr., dis -sol* >, to loosen asunder, to dissolve, loose, untie* na- loose, disjoin, disunite, destroy. DISS!' Vl', > . < ; . sum, tr., dis -sun I advitt, to dissHiade. advise to the mtrarv. DI3TBND0, .■•!■<■. di. turn, tr., dle-tendo, Is stretch asund or, extend; toswelloul J DISTINEO, ere iuul, entuin tr.. di-t--tcn • • ;• keep separate, keep apart: to separate, divide : Ife distract the attention, perplex; t • hold, off, hinder, prevent, del liu, stop. DISTO, are, intr., dis-sto, to stand apart, to he distant or apart ; t > dilV 1. I> . lifidreul DISTRAHO, ere, xi, ctum, ti\, dts-traho, te draw different ways, draw or pull a,ua 1 -i. tear : toseparate, divide, disjoin ; to alien- ate, estrange. DI8TRIBU0, ere. tii, 1H11111 tr., dU-tribu >. to divide, distribute. IMSTRIBTTUS. a, um, part., distribu .. D1STR1XU0, ere, xi, ctum. tr.. dis-stringo. to chaw apart, detain, hinder. DISTUI.I. etc. See Difforo. DISTURBO, are, avi. atum, tr., dis -turbo, t • drive violently asunder; to throw down, otii. throw', demolish, destroy. D1TI0, onis, f., probably from do, rulo, pow- er, dominion, sovereignty, empire, authority. control. D1TISSIM1 S. a. um.alj., sup. of dis. DIU, adv. Gr. §119, 3, in the day tint", b) day. As dies frequently means a period of time, long, for a long time, a long while. Diutiut, longer ; too long. DIUKNUS, a, um, adj., dies, of or pertaiuing to the day, diurnal, daily. DIUTINU8, a, um. adj., din. long, durable, lasting, continual. DIVEBJO, ere, ti. sum. intr. and tr., dis-- verto, to turn aside; to separate. DI VERSUS, a^um, part. an. I adj., div 1 different directions, separated ; InftMdoi a different way. at different places, separate, different, nnliki . diverse; distant, remote. DlVICOk enis, m DW •. a lUlvntlan g«net- al I I. 13. DIYSPO, ' ■ ■■ » n '' ■* In, part, separate. .CJ 221 DIV1NUS— DURITIA. DIV/NUS. a, urn, nilj., divus, dem, relating deity, divine Iwavenly. lies divinaL a religious ceremony, sacrifice, etc., divine wor- ship. P1V/SUS, a, rim, part, and adj., divido. DiyiTIACDS, i, m. Divitiacas. a chief of the JEdui: fc 8 and 16, Also, a king of the Sues- •ionea : II, 4-. DiVUb'-t), are, avi, aluai, tr., dis-vulgo, to make public, mike common to all, publish, di- vulge, DIAL etc. See Uico. DO, dare, dedi, datum, tr., to give, bestow, grant, concede, allow, permit; to commit, con- fer; to make cause, occasion; to bestow, offer, present', tfure arbitros to name, appoint. Dare iter to Slow a passing, permit to pass. Dare- in fnjiJ-iii. to put to flight. Dare se verity, to commit one's self to*the wind, to set sail, put to fiea. DOCEO, ere. cui, ctuin, tr., to teach instruct; ii show, point out, inform, tell, declare, apprise. D0CUJ1ENTUM, i, u., docoo, a means of allowing or proving, a document, example, pat- tern, lesson, warning; a proof, instance, speci- men. D OLLO, ere. ui, hum, intr. and tr., to suffer pain, to grieve, sorrow, be sad or sorry, bo' in pain; to%iourn, deplore, lament. DOTOjkpris, mi., doleo, grief, 'pain, distress, sorrow, aguish; chagrin, vexation, mortifica- tion, indignation ; a cause of grief, offence, af- front, insult. DOLUS, i, m., craft, /a device, artifice, artful contrivance, trick, guile, deceit, treachery, cun- ning, fraud. . DOMESTICUS, a, urn, adj., domus, of or per- taing to a house, home or family, domestic, familiar, private, household; of or belonging to one's country, domestic, civil. D0MICIL1UM, i, n., domus, a habitation, place of abode, residence ; a house. - DOMINATIO, onis, f., dominor, dominion, rule, mastery, authority, power, sovereignty ; usurpation, tyranny, despotism, domination. DOMINOR, ari, atus sum, dep. intr., doniinu*, to be lord audmaBter, rule, bear rule, domineer. DOMINUS. i, n., domus, a master of a house, master of slaves, proprietor of anything, possess- or, owner, lord, ruler, master. DOMITIUS, i, m. (L.) Doniitius Ahenobar- bus, a consul, A. U. C. 699 : V, 1. DOMUS, us, and i, f., Gr. J4S, Rem. 4; a house, home, dwelling, place of abode. Domum after a verb of motion, home; Gr. (S154. Domi, Cr. §166, Exc, at home, in one's own house : in on«'s own country. DONO, are, avi, atum, tr., domum, to give as a present, bestow freely, present ; to pardon, remit a deb* or obligation; to give up, yield. DONOTAURUSJ, m. See Valerias. D0NUM, i. n„ do, a gift, present, offering t« a deity. DORSUM, i, n., the back of a man or beast. Montis or juyi dorsum, ridge or summit. DOS, dotis, f, dj, a marriage portion, dowry. DRUIDES, urn. in. pi., the Druides, priests of Britain or Gaul : VI, 13. DUJBIS, is, in., the Daubs, a river of Belgi« Gaul : I, 38. DUBITATIO, onis, f., dubito, a doubting; doubt, uncertainty, hesitation. Dubitatio mi/ii I itur, doubt is excited in me, I doubt, hesitate. DUBIlUruS, a, um, part., dubito. DUBITO, are, avi, atum, intr., to doubt, be hi doubt, be uncertain, scruple. Non dabtto, qtfin; Gr. gl'JJ, Rem. 4; JJ195, Examples. OUBIUS, a, u,n, adj., duo-via, having tvre ways which we cannot choose between; hence. a :tiv -iii, wavering, uncertain ; passively, doubt- ful, undecided: uncertain, precarious, critical. Non est Uubiuin, quia, there is no doubt that: Gr. \ 193, Rem. i ; §195, Examples. Dubinin, », n., doubt, uncertainty". DUCENTI, ae, a, num. adj., two hundred. DfiTCp, ere, xi, ctum, tr., to lead, conduct, draw, .take along; to lead, command, cause to move-or march, be loader of; to bring forward; to protract, prolong; to defer, put off, make t» wait; to spend, pass; to draw, extend, build, make or construct; to draw, deduce, derive oiie'n origin from any thing: to lead, induce; to rs- teem, hold, think, consider, reckon, regard. Da (ire uxurentf to marry. DUCTUS, us, m., dueo, a leaJiug, conduct command. DUCTUS, a, urn, part., d«co. DUM, alv.au.i c.mj., Or.JlJi'; while, whilst. as long as, until. tflJMXORIX, igis. m. Duimiorix, a chief of the'-JEdui: 1,3,9,18. DUO, ae, o, num. adj., two. Gr. §61. DUODECIM, ind. num. adj., duo— decern, twelve. DUODECIMOS, a, uui, num. adj., duodeciut. the twelfth. DUOD.ENI, ae, a, um, num. adj., duodjeim, twelve by twelve, twelve eacli, twelve. DUODEVIGINTI, num. adj. ind., (duo, de and viginti,) eighteen. DUPLEX, icis, adj., duo--plieo, to fold, doub- le, two-fjld ; of character, false, deceitful. Du- plicem aciem instrucre, to draw up an army -in two lines. ( DUPLICATUS, a, um, part., from DUPLICO, are, avi, atum, tr., duplex, to double; increase, enlarge. DURE, ius, issime, adv., d«rus, hardly ; harsh- ly, roughly, sternly. DURITIA, ae, f., durus, hardness, callousness harshness, roughness ; hardness, , austerity 1» living ; self-denial ; cruelty, severity. DURO— EIS. 225 DURO, are, aTi, ntiini, tr., dtuus, to harden, tnako hard; to inure to hardships, make hardy or strong. Intr. to bear up,- hold out, endure, stand linn ; to remain, last, continue. DUROCORTORUM, i, n. Durocortorum, a town of the Rem! from ilfhom it afterwards took the name, of Rheims : VI, 44. DUKUS, i, in. S«e Laberius. Df/RUS, a, urn, adj., hard ; harsh to the taste; toilsome, laborious, difficult, arduous, severe, disagreeable, adverse; hard in manners, rough, unpolished, rude, uncouth, hardy: bard in character, rigorous, severe, inflexible, obstinate. cruel. .St nil sit during, if there is no unusual dancer. DUX, ducis, m. and f., a leader, guide, con- ductor : general, captain. DUXI. etc. See Duco. E K, of Ex. prep, with abli E stands befort consonants only, ex before cither vowels or conso- nants. From, out of, of ; alter: on account of, iu consequence of; according to, in accordance with. With partitives, of, among. Denoting a chaniji of condition, from, in place of. instead of, from being; ;'.'-". Facilia ex dificiUiun iu place or instead of. Aquitania ex lertia parte GaVin ustimanda — as the third part. Una ex part'. 6n our side. Ex tisu, of advantage. EA, EA8, etc. Sec Is. EA, adv.. (abl. of is, bc. parte,) thai \...\, there. JfeADEM. etc. See Idem. fEBUKoXKS, um, m.. the Eburones, a people Belgic Gaul. See Aulerci: 11,4. BBDB0V7CES, um, m..the Eburovici pie of Celtic Gaul : III. 17. dee Aulerci. ED/CO, i re, m. i turn. tr. and iutr., e- declare publicly, make known, decree, ordain, . ad, order, issue an i ED1CTUM, i. ii.. edioo. an edict, proclama- tion, order, charge, injunction, EDISCO, el '•. didici, tr., e in!< nsiri , — disco, to learn thoroughly, barn by heart, commit to memory. l.l'l i I S i. um. part, and adj.. cdo, put forth, published, raised, elevated; nigh, lofty. EDO, ere, idi, itum, tr.. i eat, to put forth ; 1 o,bring . to I \- bibit; to publish, spread abroad, hlrreomnia • in aliqu< iii, t i inflii t upon on< p mishment. ! i" ii r< > ere, ni, ■ il i.r in- IOW. I l S, ;i- um. | BD ■ • draw w lead i irth, draw nut. draw, bring out, summon; of time, to spend, pass. Of fowls, to bring out from the egg, to hatch, raise, rear; of children, to bring up, maintain, educate. EDI CTUS, a. um, part., educo. EFFARCIO and Effecclo, 4re, noperf., turn. tr., (ex-farcio, to stuff.) to stuff, cram, fill up. EFFECTUS, a, um, part., efflcio. EFFAMIXAXD08, a. um. part., /rom. EFFEMIXO, are, avi, atum.tr., ex- femina,t" make a woman of: to render -soft or effeminate, unman, enervate. EFFERO, efforre, extuli, elatum. tr. irr., <\- fero, to bring forth, carry forth or out. to pub- lish, spread abroad, proclaim ; lift up, elevate. valt. Effi rri aliqua re, to be puffed up. elated. EFFICIO, ere, cci. ectum, tr.. e«-facio, tc workout, to bring to pass, do, effect, accomplish. calico, occasion, render ; complete, finish, exe- ento : t i make, form, construct ; bo make out of another, to get, obtain, jirocure ; Jo produce, yield: to make out, prOTC. Um.Vm arena if. cere, to convert into — . EFFODIO, ere, odi, oesum, tr., ex-ibi dig out. dig up; to tear or gouge out. put out. II I OSSUSj »• um, part., effodio. EFFUG10. ere, ugi, intr. and tr., ex-i' fly, flee away, escape; to avoid, shun, flee from EFFDXDO, ere, »*di, usuin, tr., cx-fundo, to pour out, pour forth, drive out. east, out, send, out, spread abroad; to hurl, discharge ; to over- throw, to expel; to spend, Bqhander, consume, wa-t.-. Effundere se, to rush forth in crowds, pour forth, scatter, disperse. EGEXS, ti ■-.. pa it. anil adj., egco, m wanting: needy, in want. poor. EGEO, ere, ui. intr.. to be poor; t inei'd,want. be in want of: to bc without, lack, be destitute of. EGESTAS, atiftj f.. egeo, want, extrcn city, indigence, beggary. tc. Bee Ago. i. pro.. Or. £7- ■ i ■ Qr.g78, Hem. 2: I mj v.i- ours EGHEDIOR ■■ dep., iutr. and tr.. (e-gradior, to step,) to go out. move or • I ■ climb. Kjitti: • i bark. debark, land, ii >t ugly. . Um, adj bb-. eminent, surpass ! ""'- > lll " , < 1 ■' ' in t-. extraordinary. E< lent! t.'. i;i 22<5 EJECTUS— ERKPTUS. EJECTUP, a, mn, part., cjicio. EJICIO, ere, cci, ectum, tr., e-jacio, to cast or throv/ out, eject, expel, throw off; to banish. — Of ships, to rnn" aground, strand, wreck. Ejic- ero se, to burst forth, rush forth. EJUS. Seels. EJUSDEM. Seo Idem. EJUSMODI, pro. gen. of is and modus, Gr. §132 ; of this or that sort or kind, such. EL^IBOR, i, psus sum, dep., intr. and tr., e— labor, to slide or slip away, glide away, fall out, get off, escape. ELAPSUS, a, urn, part., elabor. EIMTUS, a. uin, part., effero. ELAVER, eris, n., the Allior, a river cf Gaul falling into the Loire : Til. 34. ELECTUS, a, nm, part., eligo, chosen K picked our, selected. ELEPHANTUS, i, in., an elephant. ELEUTERI or Eleutheri, orum, m., (Cadurci) a people of Gaul : VII, 75. ELICIO, ere, ui and lexi, itum, tr., (e— lscio, to allure,) to draw or entice out, fetch forth, elicit; to draw, entice, induce; tocallforth, find out, discover. ELIGO, ere, egi, ectum, tr., e— lego, to choose, select, pick out. ELOQUOR, i, c«tus sum, dep.tr., e-ioquor, to epeak out. declare ; to utter, prpnounce. /• ELUS--1TES, ium, m., the Elusateu, a people of Aquitania, whose principal city was Elusa : III, 27. EMIGRO, are, avi, atom, intr., (e-migro, to remove.) to remove from one place to another, migrate. • • EMINENS, tis, part, and adj., emineo, rising up, projecting, standing out or over, eminent, high, lofty, prominent, conspicuous. EMINEO, ere, ui, intr., (e-mineo, to hang over,) stand out or over, project, run out, Kland or show itself above others, be prominent ; to appear, be conspicuous; to excel, be eminent. EMINTJS, adv., e-manus, from a distance, at a distance, far off. EMTSSUS, a, urn, part., emitto. EMITTO, ere, j'ui, iscum, tr., e-mitto, to send forth or cut, letgo; to sling, hurl, throw, dis- charge 1 ; to let slip, release. EMOLIMENTUM, i, a., (emolior, to -accom- plish, e-molior,) pains, difficulty, trouble.. EMO, ere, emi, emptum, tr., to buy, purchase. ENASCOE, i, natus sum, dep. intr., to sprout or grow out or forth ; to spring from. ENIM, conj., Gr.§123, Rems. 17 and 20 ; for, indeed. Weque enim, for not. ENJTOR, i, fsus and ixus sum, dep., intr. and tf., e,--:i!'tnr, to make an effort, strive,, struggle, endeavor hard ; to force one's way out or\i\<, to mount, reach by climbing or with difficulty. aENPIIERO, are, avi, atum, tr., e-numero, to enumerate, recount, reckon ap, recite, count up, rate, estimate. ENUNCI^tTUS, a, urn, part., from ENUNCIO, are, avi, atum, tr., e-nuncio, t say out, toll (a Bccret) ; spread abroad, divulgi disclose, rrveal, declaro, state, say, express.— Enunciatunx est, imp. a disclosure was made. EO, t're, t'vi, or ii, itum, intr. irr., Gr. Jill j to go (in the widest sense of the word,) to wallr, travel, march, proceed. Itur, imp. they go. — Itum est, they went. EO, adv,, for eon, old ace. of is, thither, t 1 that place, person or thing, to those .places, etc.; so far, to such a pitch, to such an extent, t such a pass ; in or upon thpm, that or those. — All., ou that account, therefore, for this reason : lor Hi, there, in that place. Eo quod, like proj- terea quod, because. EO. See Is. EODEM. Seo Idem. EGEEM, adv., for eondem, old ace. of idem. to the, same place; to the same purpose, end s object. Eodtm pertinere, to tend to the sarr thing or tho same result, to have the eame in- fluence, i.e. upon one's mind. EORUM, etc. See 13. EOSDEM. See Idem. EPIIIPPIvlTUS, a, urn, adj., furnished with a saddle. Ephipplati cquites, horsemen riding with an cpltippium: from EPIIIPPIU3', i, n., a horse cloth, housin .-, saddle. EPISTOLA, ae, f., a letter,, epiatio EPOREDORIX, igis, m. Eporedorix, a chiei of the jEdui : VII, 3S. EPULUM, i, n. PI. Epulaj, arum, f., afea?t. banquet. EQUE. See E or Ex and que. EQUES, itis, m., cquua, a horseman, a kuighi.. Equilcs, horsemen, a title of rank among tr~ Hainan:. The knights constituted an crder i citizens briween the patricians and plebeians.- - Also collectively, cavalry, horsemen. EQUESTER, tris, tre, adj., eques, portainii to a horseman,; equestrian. Equestre prcelimn, ■■ cavalry battle. Equestri prcclio contendere, to fight with cavalry. EQUIT.iTUS, us, m., equito, eques, ridin, cavalry, a body of horsemen, troop or squadrt. of horse. Magnus equitatus, a groat body j : cavalry. EQUUS, i, m., a horse, steed. Ex equo or eqtti . on horseback. ERAM, etc. See Sum. ERATOSTHENES, is, m. Eratosthenes, ■ philosopher, poet and geographer ; a native Cyrene : VI, 24. ' ERECTUS, a, nm, part, and adj.; erigo, eb* vated, erect. EREPTUS, a, nm, part., eripio. ( ERGA— EXCITO. ERGA, prep, with ace., (akin to vtrgn,) to-' words. ERGO, cunj., (akin to vergo,) therefore, then, i , tisequcntly. ERIGO, ero, oxi, cctum, tr., e-rego, to raiso nj). set upright; to lift or set up, build up, elo- t to ; arouse, excito, chocr, encourago. Erigere m, to raise one's self up, rise. ERIFIO, ere, ui, eptum, tr.,(o-raplo, to snatch,) itch away, tako away by forco, to take away, withdraw ; to pull or drag out ; to free, lerato, rescue. Have, deliver from, extricate. ERRO, are, avi, atum, intr., to wander up («id down, wander about; to stray, mis* the right way, err, mistako, go wrong. ERUM PO, err, i/p[, upturn, tr. and intr., (o- rumpo, to break,) to break or burst forth. Bally rth impetuously, rush forth. ERUPTIO, onis, f., erumpo, a bursting forth. ■ i sally. ' ESSE, etc. See Sum. ESSEDARIUS, i, m.,essedum,one who fought from a war chariot, an ossedarius. ESSEDUM, i, n., tho essedutn, a kind of two- whcelod war-chariot used by tho ancient Brit- ons. ESSUI, orum, m., the Essul, a people of Gaul whose place of residence is uncertain : V, 24. EST. See Sum. ET, conj., Gr. £123 ; and, even; also, too; et—tt, both — and. When et occurs before' each of two or more successive words or clauses, the first et is omitted in translation. ETIAM, conj., ct-jam, Gr. £123; also, like- wise, furthermore, besides ; cvon ; nay, nay % rather; with comparatives, yet, still ; att,etiam gravius. ETSI, conj.,Gr.J123; et-si, though, although. It is usually followed by tamen in a subsequent clause. EUM. See Is. BUNDKNDEM. Seo Idem. EV.4D0, ere, si, sum, intr., (e— Tado, to go,) to go out, go forth, get away, run away, escape ; to escape upward, to ascend ; to happen, come lo pass, occur. Tr., to shun, elude. KVKLLO, ere, elli or vulsi, vulsum,tr., e-vel- II out, pull out, pluck up. EYENIO, ire, veni, tentum, intr., e-venio, to come out or forth; to happen, fall out. (orn out, result, issue. K\ I'.NTL'S, us, in., cvenio, an event, occur- rence, accident; an issue, result, consequence, end. Ex cvrntu natrium, from what had hap- pened to the • EVINCO, ere, vi'ci, victum, tr., o-vinco, to OTercomo completely, conquer thoroughly. EVOCO, are, avi. atum, tr., o-voco, to call out forth, to bring out, invite, challenj ; to command to appear ; to draw, attract, EVCC4TUS, a, um, p.-,;?. called cut, sum- moned. Evocati, orum, m., RutUiers, who having served out their time wen terwarda called on to serve r.s volunteer.;. EYOLO, are, avi, atuic. •.:., (o— Yolo, to Jty,) to fly out or away ; to sal!., forth, rush forth ; escape. x EX. See E. EXACTUS, a, um, part., exigo. EXiEQUO, are, avi, atum, tr., ex-ceqmo, to mako equal or even with anything, I ;>luce on a level, regard as oqual. KXAGITATUS, a, um, part., ex.. EXAGITO, are, avi, atum, tr.. ox-agito, to drive out of place, stir up, disturb; to harass, vex, agitate, toss about; to drive out, drive from place to place, toimont, persecute. EXAMIN^Tl'S, a,.um, part..//o»i EXAMIXO, are, avi, atum, iuir. and tr., (ex- amen, a sUxlyarJ, ox-ago,) to v .igh; to exam- ine, weigh, ponder, consider. 1 iminarcadcer- tumponJus, to make of a cert.-... m weight. EXANIM.1TUS, a, um, pari deprived of lifts, dead) tired out, out of brea:.i, wearied, from EXANTMO, are, avi, atuin, tr., ex-animus, to deprive of life, kill, slay; to scare to death,terri- fy, alarm greatly; to weaken, exhaust. EXARDESCO, ere, arsi, intt . inc., ex-ardeseo, ardeo, to kindh . to grow hot, become inflamed, blaze, be on firo. Fig. to be i, illumed, enraged. EXAUDIO, ire, tvi, ituiii, tr., ex-audio, to hear, hear from a distance, hear perfectly ; to give ear to, hearken or listen to, regard, obey. EXAUD/TOS.'a, um, part., exaudio. EXC&'DO, ere, cessi, eessuni, intr., ex-cedo, to depart, go forth or out, retire, withdraw ; to go beyond, advance. ExcccUre pugna or prozlio, to retire from the contest, give over fighting. EXCELLO, er<», ui, sum, intr. and tr., ex-c\ i- lo, obs., to rise, elevate one's self, be high, be raised high. To excel, outdo, outstrip, surpass. EXCEPTO, are, a i, atum, tr. frcq., excipio, to take up ; to take or draw in, catch up, snuff up; to receive, takei EXCEPTUS, a, um, part., excipio. EXCESSI, etc. SoeExcnK EXC/I>0, ere, idi, isum, tr., ex-ca:do, to cut out or off, cut or hew down; to overthrow, de- stroy, rase. , EXCIPIO, ere, e\>\, cptuin, tr., ex-capio, to take nut, exi ept ; to fetch, taki ; t" catch with the oar, to attend or listen to, to heed ; to sur- prise, come upon Unawares; to obtain; upon one's seif; to receire, sustain, encounter, endure, bear, support: to follow, topoeed, re- lieve, rapport. EXCITvlTUS, a, um, part., excib . EXCITO, are, »\i, atum, it freq., ex-ciep, to call out ; to call i, ut, «a)to up. route; to more, stir or raise up, excite, kindle, spur on, stimu- latu, enliven. 328 EXCLUDO— EXPLORATUS. EXCLJTDO, 'ere, si,- Bum, tr., tx-claudo, to abut out, exclude ; to cut off, to separate, divide; to except, exclude; to drive out; tohinder, pre- vent, prohibit, delmr. EXCLTSUS, a, urn, part., excludo. EXCOGITO, are, avi, atum, tr., ex-cogito, to think out, think over, devise. EXCRUCIO, are, avi, atum, tr., ex-crucio, to torture, crux, to torture greatly, excruciate; to afflict «r torment exceedingly ; to distress, dis- quiet, harass, fret, vex. EXCUBITOR, cris, m., excubo, a watchman, Kuard, sentinel. EXCUBO, are, ui, itum, intr., ex-cubo, to lie ; to lie or sleep out of doors ; to lie out on guard, watch, be on guard, stand sentry ; to be vigilant, be on the alert. I EXCULCO, are, avi, atum, tr., ex-calco, to trample upon, calx, to tread or trample upon ; to tread firm or close, fill by treading, ram. EXCURSIO, onis, f., excurro, to run out ; a running out, excursion ; a sally, attack, inroad, invasion. • EXCUSATIO, onis, f., exewso, an excusing ; an excuse, plea, defence. EXCFSO, are,-»vi, atum, tr., ex-oausa, to ex- cuse ; to allege in excuse, plead as an excuse. EXEMPLUM, i, n., exinio, to take out ; what is taken out as a sample, a copy, transcript, im- itation; a design, model, sample, pattern; an uxample, incident, precedent; a manner, way ; .1 warning example, severe punishment as an uxample to others, exemplary punishment. EXEO, ire, ivi, and ii, itum, intr. irr., Gr. Jill ; ex-eo, to go out or forth, go away, depart, march out ; to terminate, end. EXERCEO, ere, ui, itum, tr., ex-arceo, to drive axuay; to drive on, keepjrasy ; to practise, train, inure to labor, keep actively employed, exercise ; to do, practise, be employed upon ; to agitate, vex, trouble; to harass, distress. EXERCITATIO, onis, f., exercito, an exer- cising, exercise, use, practice, skill. EXERCIT^TUS, a, urn, part, and adj., exer- cito, exercised, well versed, trained, practised, accustomed. EXERCITO, are, avi, atum, tr. frcq., exorceo, to exercise diligently, practise. EXERCITUS, us, m., exerceo, originally an exercise, training; then a trained body of men, an army. In distinction from equitatus it sig- nifies the infantry: as, excrcitum equitatumque castris continuit. EXHAURIO, ire, si, stum, tr., ex-haurio, to draw ; to draw or drag out, empty, drain, ex- haust ; to take out, remove, carry away. EXII, etc. See Exeo. EXIGO, ore, egi, actum, tr., ex-ago, to drire or thrust out, to lead out ; to send forth ; to pass through or beyond ; of time, to pass, lead, spend, finish, complete ; to demand, require. EXIGTJE, adv„ exiguus, briefly, sparingly, scantily, hardly. EXIGUITAS, ntis, f, cxigiius, smallness, shortness, fewness. EXIGTJUS, a, urn, adj., exigo, small, brief, short, slender, scanty, slight, few. EXIMIUS, a, lini, adj., eximo, to take oiit ; excellent, choice, select, remarkable, extraor- dinary. Eximia opinio, a high reputation. EXISTIMATIO, onis, f, existimo, an opinion, judgment; Teputation, character, credit, good name. EXISTIM^ITUS, a, urn, part., from, EXISTIMO, are, avi, atum, tr., ex-ajstimo, to judge, deenr, think, consider, esteem, suppose, imagine; to decide, determine, rass.imp. it is thought. EXITUS, us, m., exeo, a goi::g out, exit, de- parture ; place of going out ; passage out, end, close, termination, result, amount, sum, pur- port, sum and substance. EXORIOR, iri, ortus sum, orititrus, dep.intr.. ex-orior, to rise, arise, spring up unexpectedly. EXPEDIO, ire, »vi or ii, itum, tr. and intr., ex-pes, to pull the feet out of a net ; hence, to free, discharge, liberate, loose, disentangle, dis- engage, extricate ; to bring out, make ready, elear; to despatch, finish, accomplish, manage, settler; to explain, unfold, declare, relate, tell, set forth. Expedire aditum, to clear up or open a way. EXPEDITIO, onis, f„ expedio, an excursion against the enemy, an expedition. In expedi- tionem, upon an expedition. EXPED7TUS, a, um, part, and adj., expedio, freed, liberated ; free from baggage, unencum- bered, light-armed, prepared, equipped, ready, disengaged, unoccupied; free from obstacles, un- impeded, easy. Expedita re frumentaria uti, to be promptly and easily supplied with provis- ions. EXPELLO, ere, puli, pulsuin, tr., ex-pello, to drive out or away, expel, banish. EXPERIOR, iri, ertus sum, dep. tr., ex-pe- rior, to try, make trial of, attempt, prove, expe- rience. Omnia experiri, to try every expedient EXPERTTJS, a, um, part, and adj., experior. EXPIATUS, a, um, part., expio. EXPIO, are, avi, atum, tr., ex-pio, to appease, pius,.to expiate, atone for, make amends for, do away, make satisfaction for. EXPLEO, ere, evi, etum, tr., ex-pleo, obs., to fill, fill up ; to satisfy, satiate ; to complete, fin- ish, accomplish; to fulfill, discharge, perform. EXPLOR^TOR, oris, m., exploro, a spy, scout. EXPLORJTTJS, a, um, part, and adj., exploro, explored ; ascertained, certainly known, sure. Babeo rem ezploratam, stronger than rem ex* ploravi. Habere pro explorato, to consider ad certain, be confident. EXPLORO— EXURO: 220 EXPLORO, arc, av:. alum. tr.. eX-plorO, cry- out, to se&rch diligently iftto, prj in1 tinize, explore, examine, seeife put, ascertain, reconnoitre; to spy out, sootrt ; to try, prove, put to the ti i. EXP0NO, ere, sui, i-itum. tr.. ex-pono, to pn1 out, sefr/orth, expose ; to expose to view, dis- play : tO put away: tO w-l on Shi bark, land ; to oxplain, tell, relat I BXPORTO, are, avi, alum, tr., ax-porto, to carry or bring out, convey away, export, ;:\ P0S( ' ■■ ere, poposci, tr., e or require earnestly, cat, im- plore. EXPOSITUS, a, um, part, and adj., i EXPRI5IO, ire, essi, cssum, tr., ex-premo, 1" press out, Bqueoze out, compress, strain. i ilently ; to press int to represent, express, portray, imitate, d t., i express, signify, dec! re; to pronounce, utter. ulatc : to raise, raise op, t 1 ' BXPUGNATIO, onis, f.,expugnp,atal tsault . . torm, storming. EXPUG-NA CUS, :. um, pa i:\ pi ■ ro ■■■ i. atnm, tr/, ex-pn ;ne, to take or carry by Btorm, to i arry by ass uilt, to storm ; to conquer, vanquish, subdue, on in by force, i CM. etc .-. . ■ i . i:\ cxpcllo. EXQU/RO, ■ tun, tr., ex-quaero, to Bearcli ".it. - ly, a.-eertain, iixjuiro illy into, examil quirere scntentias, to take the opinions. i:\i.'i [SITl i um. part, and adj., exquirt). l . \ 3 1 follow to the end, ; [ i\v after, take pattern alter: to follow u . finish, execute, perform ; to go throteh with in tell- ing, to relate, i< 11 : to I. 'How with pun maintain. EX3ERO, i'iv. ui, tunv tr., li out. protrude. i part, and thrust forth, um o\ i i. stituni. inl . (ex-tUto, re luplicated from slo,) to i nit, app u' : t.. artoe, - , . . me. i, intr. ami tr., ex- ■4epivto, to look 1'iit or wail for • Vpect, to look forward either with 'I read: . :. delay ; t i look oul . I • : ' ■Uiiii- to happen, ■ mk into ; ;;\ riXHSXTO, ere, nxi, nctum. tr., cx-tinguo. Input oul .- to put out (a light,) to extinguish : to cut Off, kill, destroy ; to abolish, annihilate, annul. EXSTO, are. intr.. ex-sto, to slaTtd ; to stand out, project; stand up, appear or be above; to remain, be extant, exist. EXSTRUCTUS, a, um, pari., oxstruo. EXSTRTJO, ere, xi, etum, tr.. ox-struo. to pile- up; to build up, rail. e. r.'.ir. pile up, heap up ; to hoard up. KM SIX. ulis.jn. audi'., BX-BOlum, soil, one i from his native soil, an exile. EXTENDO, ere. iji. Mini and' tum, tr., cx- temlo, to stretch Gut, spread out, extend. 4on- t ii'ue. longtherJj increase, ajnlafge. EXTERIOR, us, adj.. {comp.qf exter, (Jr. ',::. ■i.'i outward, exterior, outer. EXIERREO, ere, ui. itum, tr., ex-terreo, to ]r, frighten greatly or suddenly, affright. BXTERRITUS, a, um, part, exterreb. EXTERUSor EXTER, a, Rem. 1; on the outside, outer, outward, for- • ner country. EXTIMESCO, ere, timui, intr. and tr. inc.. ex-timesco, timeo, to be greatly afraid, fear greatly; to dread. EXTOLLO, ere, extuli. elatum, tr., ex-tollo,, jto lift out or up, raise up, elevate, exalt, in- i large. EXTORQUEO, ere. si, tum, tr., ex-torqueo, to tibist ; to twist or wrench out, take away by force, wrest, extort: to pul out of joint, torture. EXTORTUS, a, um, pan., extorq EXTRA, adv. and prep, with ace., (abl. of exter, »c. parte,) without, oul of, outside of, on the outside ; except, besides. « EXTRAUO, ere. xi, ctnin, tr.. eX-tl i draw ..ui, drag out) • ' liberate, extricate ; to draw out. protract, pro- to . -011-111110. waste, pai - away. EXTK/.'MUS, a, um. adj.. (tup. of exter. •• tromc : last, final; :.; loteet; hindmost, in tl the end or close of. Or. £12s, Kern. V Kxtremum the tear, tho rear-guard. Kxtremum. i, n., the end, extremity, farthest point. Ad extremum, at last, at length ; to till l extremity*, in extreme ponle, on tho end of tho bridge. i, t/sum, tr., ox-tnido, ( > elude. drive off, keep out. . 8D8,a,um, part., exti i;\ : iio. iT. put . lay i r ti 280 EXUSTUS— FERAX. EXUSTCS, a. rim, part,, exi.-ro. EXf7TUS, a, irai. part., exu > F FABER, bri, m,, one who works iu wood, .•mot;'.:; a carpenter, smith, mechanic, workman. FABIUS, i, m. Fabius, the name of a distin- guished patrician family. Q. Fabius Maximus Vitnctator, the famous dictator in the first Punic war. In his consulship - he defeated the Ar- verni 'and Ruteni : 1,45. C. Fabius, one of Cwsar's lieutenants : V, 24. L. Fabius, a cen- turion in Cttsar's army : VII, 47. FACILE, facilius, facillime, adv., facilis, easi- ly, readily, without difficulty. FACILIS, e. adj., facio, capable of being done, easy, ready; easy of access, affable, courteous.- Hoc facilius, the nrore easily. Gr. §16S. FACINUS, oris, u., facio, an action, deed, af- fair or exploit (either good or bad ; but as bad daedsare more common than good ones, Hence,) a bold or audacious act, villany, crime, wicked- ness, guilt. FACIO, ere, eci, actum, tr. and into., tomato, do; to act; to form, create ; to produce, cause, render; to commit, perform ; to furnish, give; to value, esteem, regard. Facere copiam, to fur- nish a supply. Facere jussa or imperata, to execute commands. Facere prsedam, to plun- der. Facere sijnifihationem, to intimate. Facere castra, to pitch a camp. Facere potestatem, to give leave or an opportunity. Facere fidcm, to make to believe, show, prove, persuade, con- ■vince; also, to give, a promise, pledge one's faith, promise. Nihil reliqui sibi facere, to leave nothing remaining or undone ; to omit nothing which one can do. Factum est, imp., if cams to pass. FACTIO, onis, 1., facio, a making, doing : a company of persons acting together; a faction,. party, side, sect. Gallise totius factiones esse duas, that all Gaul was divided into two parts. FACTUM, i, n., facio, a thing done,, a deed, act, action, exploit, conduct, achievement;^ t?ifi abstract, action. Facto opus est, there is nood of actio a, one must act. Si quid facto opus csset, if any thing should need to be done, if there should bo any necessity for action. FACULTAS, atis, f., facilis, capability, power, ability, occasion, opportunity, means, resources; abundance, plenty, abundant supply. VAGUS, i, f., a beech-tree'. FALLO, ere, fefelli, falsum, tr. and intr., to deceive, delude, dupe.cheit, mislead; to be con- cealed, escape notice. Spes me fallit, I am de- ceived or disappointed in my expectations. JlLSUs, a, um, part, and adj., fallo, decciv- l»1, ruisled, mistaken ; falsa, protonded, untrue, unfounded, groundless. FALX, cia, f.. a sickle, reaping hook, pruning knife, pruning hook ; a hook or bill. JWcw murales or falces, hooks used in tearing -down walls. F,1MA, ae, f., farf, what people say, common talk, report; rumor, news, public opinion; rep- utation, character, renown. FAMES, is, f., hunger, fasting. FAMILIA, ae, f., famulus, a slave, the 6lavos belonging to one master, a retinue of slaves ; the vassals, serfs, dependents or subjects of a powerful man; a family. Pater familias and Mater familias. See Fat:r and Mater. FAMILI^IIIIS, e, adj., familia, of or belong- ing to the family, household, domestic, private; familiar, intimate, friendly. JRes familiaris, > private property, property. Subs, an acquaint- ance, friend, intimate friend. FAMILIARITAS, atis. f., familiaris, famili- arity, acquaintance, familiar friendship, inti- macy. FAS, n. ind., the will of the gods, divine law ; justice, equity, right: right, lawful, proper, permitted by divine law. FASTKUTUS, a, um, part.'and adj u fastigo, narrowed gradually into a sharp point, pointed, sloped ; sloping up or down, steep, inclining. FASTIGIUM, i, n., fastigo, the top or highest part of a building, the point of the roof; the highest part of anything, a peak, summit ; steepness, sfopo, descent. FASTIGO, are, avi,atum,tr., to narrow grad- ually into a sharp point, to sharpen. F-iTUM, i, n., fari, to speak ; what has been said, a prophecy, oracle, prediction ; Site, des- tiny. FAUX, cis, Gr. §51; tho upper part of the throat, the larynx, the top of the gullet. FAVEO, fire, favi, fautum, intr., to be well disposed to, to favor, countenance, befriend. FAX, facis, f.-, a torch, firebrand. FA'CI, etc. Sefc Facio. FEFELLI. SeeFaHo. FELICITAS, atis, f., felix, fruitfulm tility; felicity, happiness; good fortune cess. FELICITER, adv., felix, happily, fortunately, auspiciously, luckily. FjBLIX, icis, adj., (root fe, whence fetus, fe- cundus, femina.) fruitful, fertile ; happy, fortu- nate; lucky, prosperous, .auspicious, successful, advantageous, favorable. FEMEN, inis, n., the thigh. Tlie nominative, accusative and vocaiiiM singular are not mad. Gr. g51. FEMINA, ae, f., (root fe-, whence felix, feenn- dus, &c.,) a woman; of animals, the female. FEMUR, oris, n., the thigh. FERA, ae, f., sc. bestia, a wild beast. FERAX, acis, adj., fero, fruitful, fertile, abun- dant. FERE— FLAGITO. 231 FERE or EERME, adv., fero, almost, nearly, rell nigh, about, for the most part, generally, osually. FJERME, adv. Sec Fere. FERO, ferre.'tuU, latum, Gr. gill; to beari carry. To bear, produce, yield ; I submit to, endure. Buffer, sustain, withstand, stand. ■■' ste,f rrs, t unwillingly ; to gi ict^ or be indignant at, take it ill, bo vexed. To carry or take away ; to get, receive, require, gain; to say, give out, . lo bring with itself, require, de- . be constituted. Consuetudo fert, •it L-. th is u u: I or cu tomary, 1't mca opinio fert, as my opinion is. as J tl uppose. Firrt loco luminous. Pa tie sense, to toTo, i mi. ru h, jo \. iib all FKKKAMFXTVM. i. n., ferrum, any Instru- ponol iron. &RARIUS, a, um, adj., forrum, pertaining ;,i iron. ' FERRARI A. :k -..!'., sc. fudina. an Iron-mine. FERREM, etc. Si ■■ Fero. FERREUS, a, um, i lj.. ferrnm, of iron, made . i' iron. i instrument of iron, word. TILIS, e, adj., fero, fertile, productive, i rich. S, f, rertiUs, fertility, fruit- . um, adj., wild, rode, uncull uel. VI,;; ■ vefacio, ■ ith the headd 1 :. tr., lVrveo- makc hot, li FEKyTiNS, tie, part, aud adj., fcrvco, hot, t, fervi, intr., to FIBULA, :!■ . !'.. ;. • ing bi i Bqgo. Liable. PID1 ■ In alll- ds anylbin. the proi ei . . . cijScre in fulcm, to receive into favor ot under one's protection. Perfidt «< circumventus— I. ./■'.i- cere fulcm, to produce a belli dible; one's faith. Pidem habt n (o tni-t one; the Same at alien! fidere. FIDUI I ! , to /rust ; trust, dence, reliant ance, sell HA, ae, f., (root rta ol 'fingi I,) a foi in. shape. 1 1 1,1 A, ;ii\ !'.. (./'•■;;/. «..f filius.) a daughter. FILIUS, i. m., a son* FUiiu fratris, a broth- er's Bon, a nephew. 0, ere, finxi, Qctum, tr., to form, shape, ■ i. Frame, make : to form or repn ipi contrive; to represent to others, to invent. feign. Pingere vuUinn affrighted,) aten mi a, to apj i ar calm OT uncull FINIO, ire, t*vi, t'tum, u limit, bound ; a in t, as- sign; to flniah, terminate, end, put an i -, is, ni. and f., Qv.$23; a boundary, limit; at lusion, a termination.; pi. limits, boundaries; at country, a territory. Fitiem fac< i . end, to end, terminate, finish, pul an l to. (Juan ad finem, rs fa: a . far as ; pec- toris fine prominentia. li \rn.\l I'S, a, inn, adj.. finia, a bordering upon, Adjoining. Piniiimi, orum, m. b FIO, fieri, foi irr. pass, of facie, Or. {ill; to be mode, doue or executed ; to be- . teemed or valued ; cur. happen, fall out, c ime to pae /".; ■.'., i . : . . jitbai, imp., it i , cauta fieri, that it was not without a reason. FlU.Ml'i'Ult. adv., firmus, Eirml] . f, firmus, ti. bility, etl • nicy. .ivi, atuin, ti .. fii i ii. lirni. I'l HMDS, a, um, inij , fin i lot' . . ■ 1 ■ FL A!- iMA . -F BUMENTA R ! US . demand earnestly, fi ler.tly; to call for. FLAMMA. ae. f., (fur flagma, roo/ n. \o.)'a flame, blaze, flash ; tlie flame of passion, love) passion. FLECTO, ere. xi, Sum, tr., (akin to plccto,) to liend, bow. curve, turn; to bend one's pur-4 I pose ; to move, touch, persuade. Fleeter? se, to ' ricli turn. bend. FLEO, ore. «vi, ctum, intr. and tr., to weep, shed tears, lament, bewail. • FL.ETUS, us, m.. fleo. weeping, wailing, la- menting, tears. FLO, are. avi. atura, intr. and tr., to blow. FLOREO, ere, ui, intr.. flos, to bloom. FLQRENS, tis, part, and adj., flonrisfiing, blooming,- blossoming. Fig? prosperous, suc- cessful, in great repute. FLOSl'floris, m., a flower, blossom. / FLUCTUS, us, m., fluo, a wave, surge, billow. FLc/MEN, inis, n., fluo, a stream; a river. Id '■> J! limine iter facere—c\own or along the stream. Secundum naturam fluminis procum- bcre, to incline according to the courso- of. the, river, i. e. to incline down stream. Secundum flitmen, along the river. Adverse* flumine, up stream. FLUO, ere, xi, xum, intr., to flow. FODIO, ere, odi, ossum, tr., to dig, delve, dig up, dig out ; to pierce, stab. F(EDUS, eris, n., a league, covenant, treaty, compact, bargain, agreement. FOXS, fontis. m., (akin to fundo,)a fountain, spring, well, origin, source. FOREM, cs, et, etc., def.. Or. £110, 15: I might be, same as esse'm ; inf. fore, same as l'u- turUs esse; with a subject acciisative, will or would be, or come to pass. ' FORIS, adv., (abl. of fbra', whence foras.) without, out of doors, out of the city, abroad. FORMA, ae, f., form, shape, figure, fashion; a fine form, beauty; a mould, model. FORS, tis, f., fcro, what brings itself, chance, luck, hap, fortune. Abl. forte, by chance, ac- cidentally, casually, peradventuro. FORTASSE, adv., fors, perhaps. FORTISj e, ior, issimus, adj., fero, enduring much, strong, steadfast, brave, gallant, valiant, courageous. FORTITER, fortius, fortissimi, adv., fortis, strongly, stoutly, vigorously; bravely, gallant- ly, courageously. FORTITPBO, iuis.f., fortis, fortitude, fim- ndurance, resolution, bravery, courage, magnanimity. FORTIUS. See Fortiter. FORTU1TO, adv.. fors, by chance, casually, accidentally. FORTt'NA, ae, f., fors, fortune, chance, haz- ard, hap, luck, lot. state, condition, circum- ■s. fate; the goddess Fortune: good tor- tune, bad fortune, misfortune; pi. property lies, wealth. EU magna f.rr tun.r. it is a remarkable chan'ce, a great pica of good luck. J ' '.ITUXATl S. a, urn. adj., fortuno, to pros- per. |)rospeiid. happy, fortunate, lucky, pros- in prosperous circumstances, wealthy. FOREM, i. n.. (akin to foris and 'jbrxs fron fero.) what is out of doors, a market place . market; the Forum, a prrblic place in Rome where assemblies of the people were held, jus tice was administered, and other public business was transacted. FOSSA, ae, f ,\part. of fodio, sc. terra.) i ditch ; a trench, moat. Fossaih ducerc, to make, dig — FOVEA, ae, 1'., a pit made for catching wile beasts, a pitfall. • \ FRACTUS, a, nm, part., frango. NaMbu fractjs, — Erected. FRANGO, ere, fregi, fractum, tr., to break, dash in piece-, shiver, crush; to conquer, vai quish, subdue, weaken; to dishearten, discou age. FRATER, tris, m„ a brother; pi. brothers - brethren. An honorary title. FRATEENUS, a\ urn, adj., frater, of a broth- er, brotherly, fraternal. FRAUDO, are, avi, at cm, tr., fraus, to commit a fraud ; to defraud, cheat, deceive'. FRAUS, dis, f., fraud, deceit, guile, cheating, treachery, dishonesty; act of fraud, ,a fault, ol fence, trespass, crime; a being deceived, an er ror, mistake; the result of being deceived, los damage. FREMITUS, us, m., fremo, to murmur, a low roaring noise, humming, roaring, raging, clan or. FREQUENS, tis, adj., frequent, constant, > ten repeated; numerous, many, in great auui bers, in crowds. FRi'TUS, a, nm, adj., trusting to. relying on. supported by. FRIGIDUS, a. um,adj.. (frigeo. strengthened form oirigco, to be stiff,) cold. FRIGES, oris, n., frigco.cold, coolness. Praj ter frigcru, on account of the cold. FRCXS. tis.f., forepart of the head, the for< I id, Lvov,; the front of anything. A front or in frentCj in front, on the front side, , FR UCTUOSUS, a. nm, adj., fructus, fruitful, fertile: profitable, n Ivanfegeous. FRUCTUS, us, in., i: eirjoyment, that from which enjoyment proceeds, the fruit; or produce of tho earth, tlje fruit offices: proi it. advantage, product, fruit, income, rent, in tercst. l'!:UMEXTARIUS, a,' urn, adj., frumentum of or belonging to grain. Locq frumrnUiri,- P ■ " i producing or. Abounding' m grain, A'&j FRUMENTATIO-GENEVA. 233 W • ntaria, supply of grain, corn. A^tffe frumcntaria, a ship loaded with ■ frumenlaria, scarcity of] FRUMENTATIO, onis, a providing or procur- ing of grain ; a foraging. FRUMENTOU, ari, atus sum, dtp. intr., fru- mentum, to collect grain, to forage. FRUMENTUJEgL n„ frnor, means of enjoy- ment, corn or gram of all kinds, pur!,, wheat and bailey ; rations of grain. FRUOR, i, fruitus or fructussumy dep. intr., o delij one's self with, deri from : I" enjoy, i eap the fi i; I'RA, adv., (for, fraustera. all. of old lusterp udo.) in vain, to no purpose, without effect. FUERAM, etc. See Sum. I'l G A, ae, Bight ; a 1 unuing a\. tfl fuga, to betak 's self by flight, to flee. ntere fugani i fugam dare, to put t. Ft it \Ti ; b i '. If UGIO, ere, fugl, fugitum, intr. niid tr., to Bee or By, run huu. i., lugio, tugltivi uing away ; XI FUGC to Ben, to put •." tiii lit, rout FTJI, etc. See Sum. ' ;i. : 'i i ■. at i. atimi. intr.. lUniUS, to emit ■ niuke, reek, smoke, ft 1-V'MUS, i, m., • moki , f i FUNDA, ae, f., fundo, an instrument from which stones are poured forth, a sling. FUNDnsblt, orb, m, funda, one that fights with a sling, a slinger. FUXDO, ore, ft/di, ft/sum, tr., 'to pour, spill; to/fuse, mel i it'n abundantly, to perse; to \> oir out ftJXGOR, f. fun'tus sum, dep. intr*, to busy ■ Diployi d in. t i disc! execute or perform a] cute, do. m. and f, a rope, cord ; a cable. FUNL'Sj eris, i< . (ak i l unit.) literally what Is Brawn Aenceafuner- ion, funeral i IJRi ii';. oris, in . furo, to be mao{ tur; nose, rage, distraction. I DBTCM, i. d., tb a Ftratagcm, ambuscade. inn. pail.., f:i Fl>ILI£. <*, ,i4j . fundo, that may be out. nvrl II -II -. it l / i ; i • i it will ( I DM I TB G GABALI, iirnm, in., the Gaball, a people of Aquitania : All, 7. GABIN'IUS, i, m. Gabinius, a Roman gentile name, -t- Qdbiniut Paul us, consul with L. Qxlpurnim J'iso, A. U. C. G9G : I, G. lie was afterwards proconsul af Syria and zealously es- poused the cause* of Ciesar in the civil war. i ; BSUM, i. ii.. a heavy dart or juvolin, BBOd by the ancient Gauls. GALllA. ae, m. Calba, a king of the Bue*> siones : 11,4. Servius (ialba. one of Ca^ar' . li. luti nants in the Gallic war: III. 1. GALE L ae, i'.. a helmet, (usually of leather.) ,'. head pi . GALLIA, ae, f., sc. terra, Gallus, the name given to the north of Italy, south of the LIp% usually ' dtalptna as OaUia Citer-. !nr, and divided by the .I'o into Gallia ' ana and Gallia 'i'ranspadana ; and the count ry the Alps called Gallia Ulterior ox Tratu- nlpina, and subdivided into Relgic, Celt A.juitauic Gaul, and the 1 Roman province, G \ LLKTS. a, urn. adj., Gallia, of or pertain- ing to Gaul, Gallic. I I \ l.Ii/NA. ae, 1., (gallus, a cock.) a hon. GALLTJS, i, in., a Haul, an inhabitant of (lai.l. especially: of Celtic Gaul: 1,1. Also, a Roman cognomen. See Trtbius. SAiLUS, a, um, adj., Gallic. Gallus homo, a Gaul. G AR7TES, uim. hi., t in- Garitt s, a pei Aquitania: III, 27. G ARTJMNA, ae, f., the Garonne, a river ol Franco rising in the Pyrenees and flowing int I, 1. GARU.VNI, orum, m., the Garumni, i j j le who lived on the banks of the Caroline: II I, 27. GAUDE'i. ere. gavi'nU sum, intr.. to feel joy : to rejoice, be glad. Opposed to /.rtor,to exhibit Joy. GAV/SUS, a, um, part., gaudeo. ' : i:ili« M. orum, m., the G< duni, ■■< people of Belgic Gaul: V. 39. GENABBN8IS, e, adj., Genabum, of or be- longing to Genabiim. YBENSES. iuin. m., Genabum, the la- Get m. VI], 11 sr.i'M. i. n.. a town of the Oarnul lianorum City- 's hi m eit model n n tmi ' h leans • R, i i-in-law, dau: hinds: illy. a town ol i L . eva: I 234 I abeo: ■Hi **««£■■ . ■ GENS, tis, f., {root gen of gign mong the Romans containing m descended from a common ana people, nation, tribe. GEN1B, eris, n., (root gen,) a race, birth, ori- gin, descent, kind, family, stock, lineage, kin- dred, breed ; a kind, sort, class, quality ; nature, manner ; a race, tribe, nation, people. GERGOVIA, ae, f. Gergovia, a town of the Arverni : VII, 4, 34, 50. Also, a town of the Boii : VII, 9. GERM.4NUS, a, urn, adj., of Germany, Ger- man. GERMANI, orum, m. Germans, the Ger- mans : 1, 1, from GERMANIA, ae, f., sc. terra, Germanus, Ger- many. Ancient Germany was bounded by the German ocean and the Baltic, the Vistula, the Danube, and the Rhine: IV, 1. GERMANICUS, a, um, adj.. Germanus, Ger- manic, German. GERO, ere, gessi, gestum, tr., to bear, carry, wear, have; to administer, manage ; tp conduct, wage; to do, perform, execute, carry on ; gercre rem or negotium, to conduct the affair, to fight. Res geritur, the affair is carried on, tho battle ■a, fought. Rem bene gercre, to perform a great ■ exploit, to engage or fight successfully. Res gestss, actions, deeds, exploits, warlike achieve- ments. Male re gesta, by bad management, tfeilnw GEEIUS, a, um, part., gero. GLADIUS, i, m., a sword. G.LANS, dis, f., an acorn, chestnut or other .kind of mast ; a leaden; acorn-shaped bullet thrown by the slingcrs. Glans ex argilla, a Jball or i bullet of clay. GL.EBA, ae, f., a clod vr lump of earth ; land, soil, a lump, mass,, piece of any thing. GLORIA, ae, f.,.glory, renown, fame. Gloria belli atque fortitudinis, renown in war, and re- putation for hravery. GLORIOR, ari, atus sum, dep. intr., gloria, to o-lory, boast, br%g,i.*a,unf„ pride one's self. GOBANTf 10, onie, m. Gobanitio, a leader of rtfae Arverni : VII, A. .GB.MCVS, a. urn, A#.,of Greece, Grecian, Greek. GR^CI, orum, m., fiia inhabitants of Greece, ■Grecians, Greeks. GRJ3CIA, sc. terra, Graecus. GRAIOCEI I, orum, m., the Graiocoli, a peo- ple of Citerior Gaul, whoiived among the Alps, and whose principal city iras Ocelum : 1, 10. GRANDIS,'e, adj., (perhaps akin to '-resco,) large, great, plentiful, abundant. GRATIA, ae. gratus, favor in which a person Kt&ads with others, popularity; influence, in- terest, authority ; friendship, concord. Favors shown to another, kindness, courtesy. An ac- knowledgment oi a kindness, return, requital, gratitude, thanks. Refcrre gratiam, to recom- pense, remunerate, make a requital. Agere gratias, to give thanks, thank. Habere gratiam, to feel obliged or indebted; to thank, be grate- ful. Gratia, in favor of, for the sake or purpose of, on account of. GRATULATIO, onis, f., gratulor, a wishing one joy, congratulation, a rejoicing, public joy. Gratulationcm alicui faccre, . to congratulate one. ' GRATULOR, ari, atus sum, dep. tr. and intr., gratus, to congratulate, wish one joy; to thank, return thanks. ■GR.4TUS, a, um, adj., grateful, pleasing, ac- ceptable, agj-eeable ; grateful, thankful.. Gra- tum alicui facere, to oblige or do a favor to — . GRAVIS, e, adj.. heavy, weighty, ponderous; loaded) laden ; important, weighty ; burden- some, to the stomach, unwholesome; severe, grievous, sore, bitter, oppressive, painful, ca- lamitous. Grave helium, a formidable war. Omnes gravioris mtatis, — of a more advanced age, more advanced in life. Aliquid grave stat- ■uere, to pass a severe judgment, order a severe punishment. GRAVITAS, a tis, f., gravis, weight, heaviness: weightiness, dignity, importance ; firmness, strength, power. GRAVITER, gravius. gravissime, adv., gravis 1 , heavily, strongly, deeply, greatly, violently, much, severely, bitterly, grievously; with, sor- row, indignation, chagrin. Grainier j'erre ali- quid, to grieve on account of, be indignant at. GRAVO, arc avi, atum, tr.. gravis, to burden, load, weigh down, oppress. Gravari, pass, to be vexed, to grudge, refuse, be loath to. , GRUDII, orum, m., the Grudii, a people of Belgic Gaul : V, 39. GUBERNvtTOR, oris, m., guberno, to steer a ship ; a pilot, steersman; a governor, ruler. GUSTO, are, avi, atum, tr., to ta-ste. H HABEO, fire, ui, itum, tr. and intr., to have, hold, keep, possess ; to occupy, inhabit; to hold, reckon, judge, esteem, think, consider ; to make. hold, deliver, pronounce, utter, speak; to hold, assemble ; to hold, treat scmo one. 'With the perfect participle, habco forms a periphrasis, stronger than the indicative present perfect : as, Mihi persuaswn habco, I am persuaded, I believe. Habco coactum, I have collected. — Habeo redemption, I have purchased or farmed. Habere in hostiwm numero, to reckon among one's enemies; to treat as enemies. Haberc.in se, to contain. Habere custra, to pitch a camp, encamp. Habere se, to be. Habere iter, to travel, journey. Magni habere, to esteem high- ly, think highly of. Habere in- aniiuo, to in- tend, design, have in mincVMfck of. Habere HABITUS— HUMILIS. raticntm, to keep an account or reckoning; dUoj to liavo regard, pay attention tr«. care for. Habere quscstioncm, to malic or carry oa. With the subjunctive, non beHbto, quid agam, I know not what to do. Xon habeo, quo recipiavi. I know not where to go; have no place to re- treat to. HABITUS, a, ami part., habeo. 1IABIT0. are. avi, ntnni. tr. and intr. t'r. ■ ;., habeo, to huve frequently, hold'; to dwi 11. -a- bide, live in, Inhabit. HAC, .- 1 ■ 1 % parte or vi'i , OU this side. II/ESIT.'. are, iivi. atiini. intr. fie, p. to stick fast, remain fixed : to hesitate, he at n loss, lie perplexed, doubt. RAMUS, i. in., a hook. HARP AGO, onis, in., n hook, a grappling hook. IlAltrPKS. am, m., the Harudes, a people of Germany, north oi the Danube; 1. 31. IIAUD, adv.. nol Generally utcd vit'i< ad- Dl rbs. HEiVETICCS and HELVETrCS,a,um, adj.. of or belonging to Helvetia. Helvetian. IIKLVKTII. orum, m., the Helvetians, the Bwiss, the inhabitants of Helvetia -r Switser- land : 1, 1. Ill'.l.vn. orum, m.. the Helvit, n no the Gallic Province : VII, 7, lll.KCYM ("S.a. inn. adj.. llercj'aian, / ia SUva, the Black Forest, an ex.1 of Germany : VI, 24. lli'.in h :.■ : inhci i- tance. heirship : an inheritance. IIIBJ-'I'NA. oiuni, u. sc. casttu. hlberuus, hienis. a winter camp, ".\ inter quarters. 1I1P.1.KM \. ac, I. ftpland: V. 10. BIO, ha.c. hoc, del !:• this. he, she, it : that, uch Roc, al '.. r.i thin sic- ount. for Hi mpara- tives, the. so mm ti ; kbc facilius, the more, so niiirh the More easily. II l<'. adv.. hie, here, in tlii- i I hereupon : on thin oi HLEMO, are, avi, at um. intr.. 1 ii uis, to Win- er, peas the w inter. n I i:ms. emis, f.. winti i 1II.NC. a,h .. hie. ■ 'arc, on hi* side : tie nee, Et»m that place. HISPAN] ' ntry of he Qispani. Spain : I. 1. HI SIMM's, a. adj.. pertaining t •> Spain. -'pani-h : \ HOC. .'-■"Hie. II'iHii;. .:'.\.. h c-die, to-, lay: at thin day, t tlii-< time, now-a-dayti. HOMO. ii.< r « 1 1 ile, noble, dignified, respectable ; deserving honor, virtuous, right, fit, creditable. HONOR and H0N0S esteem, reverence, regard ■ n mark tion, a public ofiice. magistracy, preferment. post, dignity, office, .ftonori, -r.out of respect to — . for the purpose of hon H0NQRIFIC0S, a, dm, adj., hon causing fir bringing honor, honorable. MORA, ae. f„ ar. hour, the twelfth part of a day: tiine. period. Hum quarto, the fourth hour. i. e..troin nine ',. ten o'clock in the in.-t. flora octavo, from one tot two oVl ok in the attorn iou. HQRRJBO, ere. ni. intr. and tr., to -land on end, bristlt : tot rem bio or quake with fear : to shudder- to bo rough, look frigbrful ; u to trei ible OT shudder at. UIBILK, e. adj.. horroo, Itorvihlu. dread- ful, terrible, frightful. | HORRTDUS, a. nm, adj., horreo, rough, rug- ged; hoi rid, horrible, dreadful, hideous, fright- ful. HORTATUS, n, nm, part., from IIORTOR, ari. atus sum, dep. tr., (fur liori- tor, root 9B Of iion. whence orior,) to urge strong- ly, exhort, encourage, excite, instigate, prompt, move, eiubniden. cheer. HORTJM and JIOS. See Ilic. PES, itis, -,i. ;.:,.] r., akin I who is nt' 1 1 in,, ' r lodgi d m one's house, a guest, s trail journer, visitor; one .rho treat* another as a host. i I 'SPITIUM, i. lr.. 1: iSp of hospitality u-il i err Btrike n must, press or drive forward: urgo on, propel, Impel; to incite, [t move, persuade. IMPENDEO, ere, intr., in-pendoo, to hung over; to >vi rhang/iiang over, impend, threaten. IMPENDO, err, di, Bum, tr., in-pondo, to weigh out; hence, to lav ont, expend; to be- ■jkow^employ, devote, apply. IMPEXSUS, a, um, part' and adj., in and peusus, pernio, th.it cannot be weighed, l.-ir c ; ■ ■ ! UPER^TUS, 0, um. part., inipero.' IMPEll.iTOl!. oris, n»., baipeno, acomi '••; chief, leader, gem ral. nil'CIJ.I'ri'M. i. li.. in:, mini d. ) to do that which i.-> ordered, obey an order. .'. m venire, to conv ;it i ' i i id, IMPERFECT1 S, a, am, adj., in-perfectus, Imperfect, unfinished,, IMPERJT1 S, i'. um. adj., In-perrtus, unskil- ful. Ignorant, unlearned, inexperienced, rude, with. IMPERII M, i. n.. impero, a command, order, p, injunction; the right or powei manding, poyver, authority, Bway, control; su- prcihc pi >wi r, crapint, dominion, government; supreme military power, dignity. An empire, realm, BtateV IMPERO, arc. avi, alum, tr. and intr.. to ■ dcr, give directions. Obsi- de$ impcr re, to demand hostages. Kquitatum dry. IMPETB IT1 S, a. i,m. part IMPETRO. are, a\i. atum, tr., in-p obtain or procure i or entreaty);. ■ lit • i;it, ku.- cecd in i IMPETUS, n i. in., Im] ■ nit. oiim'I : Q or ex- ■ ' IMPI1 S, a. inn. adj.. in- ; . w icked. Withi lutiful. Withoi IMP1 rl IMP] II II i Jinrt ., in . I M I'l.i- iiv-plico, 1 ■■■■!■/; t. J. With the uccusative, int unto; towards; upon ; .on : over; among; un- til : I.. i latitudinem, in breadth. |j j n 'lum, after thie um ablative, In, within ; in ti ; upon. i n ; among, amidst ; at ; o> r ; concerning, ras] ■ man fjj-.pi.- v 1 \ INIS, e\ adj., empty, . ■ I ' TI'. ' Tt .v '. ▲ .* 238 IN C BNDlJfa WNfc U LG EO. INCENDIUM, i, n.. incendo, a fire,'conflagra- tion ; a. burning, setting fir. to INCENDO, ere, ili. sum, tr., ^n-candco< to glow; to kindle, set fire to, burn ; to illumine. brighten ; to inflame, stir up, en mate, excite. INCENSUS, a, tun, part., incendo. J$CEPTUS?a, urn, part., incipio. I-NCERTUS, a, um, adj., in-ccrtus, uncertain, doubtful, dubious, at a loss, undecided; scatter- ed, disordered. INCIDO, ere, idi, casum, tr.. in-cadd, to fall into or upon ; to come upon unexpectedly ; to fall out, happen, occur. In aliqticm incidere, to foil in with, meet with, come upon. INC/DO, ere, idi, /sum, tr., iu-ca?do. cut into, cut open; to carve, engrave. INCIPIO, ere, rpi, eptum, tr. and intr., in- capio, to seize upon, to commence, begin ; to at- tempt, undertake. Inception, an attempt, un- dertaking, INC/SUS, a, um, part., incido. INCITMTUS, a, mo, part., iheito. INCITO, are, avi. atum, tr. freq_., i;i-cico, to call; to set in rapid or violent motion ; fcoincite, hasten or put forward ; to stir up, arouse, ex- cite; toirrifcte; to encourage, stimulate, spur on; to increase, augment. Incitare se, to rush in. Equo ineil lio, bavin-- spurred his horse to full speed. INCLCDO, ere, Br,' sum, tr., in-claudo, to shut- up, confine, inclose, keep in, include ; to block up, stop, hinder ; to finish, end. INCIiJTSUS, a. um, part., includo. INCO^NITUS, a, urn, adj., in-cognitus, un- known. INCOLO, ere. colui, tr. ami intr., in-colo, to inhabit; to abide, dwell r.r live in a place. INCOLUMIS, e, adj., in-columis, sufc ; unin- jured, unhurt, without loss, safe, sound, whole, entire, » INCOMMODE, adv., incommodus, inconveni- ently, unsuitably, troublesorn^ly, unseasonably, unluckily, unfortunately. INCOMMODUS, a, um, adj., in-commodHfl, inconvenient, unseasonable, unsuitable, unfav- orable, troublesome, hurtful, disadvantage! tfs. INCOMM.ODUM, i. n.. inconvenience, disad- vantage, detriment, damage, loss, harm, disaster. INCONSULTE, adv., in-consultus, consulP, forethought, inconsiderately, impru- dently, unadvisedly, rashly, injudiciously, in- discreetly . LNCREDIBILIS, e, adj., in-credibilis, credo, incapable of being believed, not to b,o believed, incredible, extraordinary, unparalleled. INCRBPITO, are, avi, atum, and ui tar., iu-crepo, to sound; to make a noise, re- sound ; to exclaim loudly against; to chide, re-, prove, upbraid, censure, assail, crepitant vociuii.t. to speak reproaehfuJly ofi 'CUMBO, ere, cubui, cnbitum, tr., in-smbo, ■ lay one's self upon ; to lean or recline uponjMto apply or devoto one's self to, i one's wtention to, take pains with. 1NCUKSI0, onis, f.. incurro. to ran upon, a running upon or against, an attack ; an incur- sion, inroad, irruption. ENTCURSUS, us, m., incurro, to run v% running against, assault, attack, inroad, incur- sion'. INCDtBOj are. avi, atum, tr., in-causa cuse of something, blame, find fault, with, i piain of. censure, fNDE, adv., (in, aid. of pronomial root i, and (?".) thence^ from that place; from that time. then, next, afterwards. INDICIUM, i, n., index, in-dico, a discovery, notice, information, disclosure, testimony; a sign, indication, symptom, mark, token. ; - '• >. ere, si, ctum, tr., in-dico, to declare public!;,-, proclaim, publish; to appoint, sum- mon: to impose, enjoin. INI) ICO, are, avi, atum, tr., index, t. > be an itidcx; to show, indicate, discover, disclose, in- I form, tell, give evidence or information, betray. INDICTUS, a, um, adj., in negative — dictus, not said. Indicia causa, without being tried or hear.]. Part, iri&ico, ere, appointed, proclaimed. 1NDIGEO, ere, ui, intr., in or indu and egoo, to want, need, stand in need of, require. INDICjNE, adv.. indignus, iu.s, issime, unwor- thily, undeservedly; shamefully, i - honorably. INDIGNITAS, atis, f., indigmTs, unworthi- ness ; meanness, baseness; indignity, tin,, treatment. INDIGNQIl, ari, atus sum, dep. tr., indignus, to consider improper, scorn, disdain, be wry an- gry or displeased with, be indignant. INDIGNUS; a, um, adj., in-dignus, unwoi ti.y. undeserving; shameful, unbecoming, un 1 ed, cruel, harsh, severe. LG ,"..\;'. tin, adj., in-diligens, di!', negligent, careless, hcedfess. - ' INDILIGilNTi::: civ., indiligen ;, m igl ly, carelessly. LNDILTGENTIA,ae, f : indaigcns,nc'gli carelessness, IXDl'CI.E or' INDUTIiE, arum, f., i btium, quiet in the middle of war, a true cessation of hostilities. INDt'CO, ere, xi, ctum, tr., in— < or bring in, lead into, introduce; to put on, draw on : to overlay, put over, cuvur over, cov- er. Fig. to induce, persuade, incite, lead. INDt'CTUS, a, um, part., indued. INDUEGENTIA, ae, f., indulgens, iirfty HJd^ilgenc ,Javor, courtesy, con lescension; INDULGEOj ere, si, turn, intr., in-dulci 1 1\ DUO— IMTl'S. 230 in ncp. and urgoo, to indulge, gratify, humor; to make much of, favor. INDUO, ere. ui, tttum, tr., to put on, ■ i fall into or upon, bo entafrgled in. impale one's self bpon. INDUSTRIE, adv., industrius, iHdustruo, in- i : ualy, diligently. INDUTIOIMRUS, i. m. Indntiomiu-us, a chief of the Trcviii : V. 3. [NEO, tie, ii. ituin. intr. and tr. irr., in-eo, to £<> into, enter; to continence, b i i o,number,i Twin consilium, to form a i ■ plot; also, to ilefib- orate, con rait. Into 'i im, to get inl i fav- or with, gain favor. Tnir< devise, form a to male* a reckoning or calculation. INERMIS, e, and INERMUS, a. am, adj., in- nnn.i, without arm i'S. tie, adj., are, without a trade or occupation; Blothful, indolent, inactive lazy, dull, Bluggieh. INFAM1 A. ae. f. inf-mi I f;ma. ill farm .. dishon- or, ignominy. Habere infamiam, inded « ith. INFAN8, tis, adj., |n— fari, totjpeak; that oan- ung, little, infant; tubs* an in- fant. , INFECIUS, a, urn, adj., in-factus, not done, • lishing [NFE1 nferus. INI i EfWli, illatum, tr. irr.. in- • hring upon: to infli :: to interpose. In ig\ to throw, cast, tnfi forward the - advance agaii i make war npon. moram. to interpose ■ delay. Jnfcrre vutnjis, und. Ivfirrr t- r: -. , , m, , i n. Tnftxre causam, to offer, ad- i reason. Inferre hope, Ji./irr- in equum, to j I account, p. infimux or imut, lowest; last; I ■ IM 1> n> a, urn, adj., in nrj . ■Il-ili: ■ . turn, tr., il . t'i infort. taint, coi I INFIDSTilS, o, adj.,in-fldelis, fidus, unfaith- ful, faithless, trefceherous, perfidious, sum, tr., in-fi k in. rNFIMUS, etc. See In:' TXKIN/TI'S. a, am, adj.. in-finitus, finio, bpundless, endless, without limits, immense, in- finite. ENFIRMITAS, atis, f. infirmm, want of strength, weakness, feebleness; w,e&kn< character, fickleness, Inconstancy, levity. tNFlRMUS, a, urn, adj-i In-firm i Lfirm, INFIXU ; . a, am, part., Inftgo. • INFLECTO, ore, xL, sum', tr., in--th- t<>. to b ind, era k, curve. id ii^elf, /. r. to b ■ ■ l or be bent. * INFLEXUS, a, uin. part.. Inflect >. lXl'Lt',). ere. :;i. wan, intr., in-tlui. to flow or run into, discharge, empty. Quo Rhenus in- Jluit, Into which the Rhine empties. i.\r . os3om, tr.. it-fodio, I in, dig; bury in the groan I. INFRA, prep, and adv., (fdT infeira sc. parte.) Ibw, under, beneath, un- . i; below, lower, il i . inferi- maller than. .".i 1 yen*,) es beyond its kind ; henos \.i*'. big, T.-itun.) ■ - ungrateful, unthankful. REDIOR, i. issus sum, dep, intr. in-gradior, to go; to step into, ent enter upon, engage in a th imence, a thing: to walk, ivanco. • IN/ BAT, ete. See Ineo. INIMIOITIA, ae, f., in inl ■ N INIMICUS, a, nni, adj . in-amt'eus, unl ile, unkind ; adverse, hurtful, I iurious. INIM7CUS, i, m.. a priv ite enomy, an my. //• >ttis, a public enemy. . i.. im'quus, inequality evenm disadvantaged] lice, unfairm rum iniquitat, difficr IN/QUUS, a, urn, adj, in-seqous, ui able, di He, ad- I \ 111 I M. •. . ginning. 240 INJEOTUS- iniia, an estimate having been made. INJECTUS, a, um, part., injicio. INJICIO, ere, eci, ectum, tr., in--jacio, to throw or cast into or in ; to lay or put on ; to' put into, infuse, inspire, cause, occasion. ' IXJUXGO, ere, xi, ctum, tr., in--jungo, to join or fasten into : to fix upon.' inflict, occa- sion, bring upon, impose upon. INJURIA, ae, f., injurius, in-jus, what is con- trary tO justice, injury, wrong, injustice ; dim- age, harm, violence. .Injuria, abl., unjustly, without cause or reason. IXJUjSSU, abl., Gr. §51, in-jussii, without orders.'* IXXASCOR, i, natus sum, dep. intr., in-nas- cor, to be born in, to grow in ; to arise Or spring up in ; to exist in nature. I-XX^ITUS, a, um, part, and adj., innasettr, born in, inbred, natural to, inborn, innate. IXX/TOR. i, nixus sum, rarely m'eus, dep. intr>, in-iii'tor, to lean or rest upon, recline up- on, support one's self on. IX NIXUS, a, um, par,t., innt'tor. IXXOCENS, tis, adj., in-nocens, harmless, guiltless, faultless, blameless, innocent. IXNOCEXTIA, ae, f., innocens, hatrmlessness, innocence; uprightness, integrity, disinterest- edness, freedom from rapacity or avarics'. IXOPIA, ae, f., (inops, in neg. and ops.) want, lack, need, scarcity, dearth ; indigence, poverty. IXOr/XAXS, tis, adj., in-op/nans, opinor, to think : not thinking, not expecting, unexpected, unawares. INQUAT.I, def. verb, Gr. §113: to say. INSGffiXS, tis. adj., in-sciens, scio, not know- ing, ignorant. Insciente aliquo, without one's knowledge; without one's knowing. IXSC1US, a, um, adj., in--scio, ignorant of a thing, not knowing, unaware. INSECi/TUS, a, um, part., insequor. • IXSEQUOR, i, ciitus sum, dep. tf., in-.sequor, to follow close after, come after,, follow, pursue ; to persecute, harass; to pursue with words, censure. IXSERO, ere, erui, ertum, tr., in-sero, to connect; to put or introduce into, insert. INSERTUS, a, um, part., insero. IXS1DIJE, arum, f., iusideo, in-sedeo, lying in wait, ambush, ambuscade, snares, treachery, trick. Ex insidiis capias collocare — for the pur- pose of an ambuscade. INSIDIOR, ari, atus sum, dep. intr., insidise, to lie in wait, lie in ambush, lay snares or am- buscades for. 1 INSIGX1S, e, adj., in-signum, distinguished by a mark, marked ; remarkable, extraordinary, distinguished, noted, notorious, famous, promi- nent. INSIGNE, n.,, a badge, distinction mark, sign: PI. the badges of office, insignia; badges or or- naments worn on the helmets and shields. , INSTRUMENTU.M. IXSILIO, ire, silui, tr. and intr.. in-salio, to leap; to leap into or upon. IXSIMULATUS, a,'um, part., insimulo. IXSIMULO, are. avi, atum, tr., in-.-simulv similis, to blame, charge or tax with, accuse. IXSIXUO, aro, avi, atum, tr:, in-stnuo, sinu to put into one's bosom, introduce, insinuat ■. make one's way into. INSISTO, ere, stiti, stitum, intr., in-sisto. reduplicated from sto, to stand upon, tread or step upon ; to stop, halt, pause ; to press upon ; to proceed ; to commence, begin, enter upoi to pursue, adopt, apply one's self to; to perse- vere in, persist in. Firmitcr insistere, to stand firm. IXSOLEXTER, adv., insolens, unusual, in- soleo, contrary to custom, unusually, excessive- ly, immoderately; insolently, proudly, arn gantly, haughtily, presumptuously. IXSOLITUS, a, um, adj., in-solitus, unaccus- tomed to, unacquainted with, not inured to: unusual, strange, uncommon. IXSPECTO, are, avi, atum, tr. freq., inspicio, to look at, behold, observe, view attentively. IXSTABILIS, e, adj., in-stabilis, not standing fast, unsteady, tottering, not firm, unsolid, un- stable, inconstant, uncertain, fickle, wavering, changeable. INSTAR, n. ind., Gr. §51, image, likeness, re- semblance, form, figure, appearance. Iristar muri, like a wall. IXST/GO, are, avi, atum, tr., '(£» and root stig, whence stimulus, and the English verb stick; or, perhaps, insto-ago, like castigo from castum-ago, fatigo from faiis-ago) ; to urge, incite, stimulate, instigate; to rouse, animate, encourage. v INSTITUO, ere, ui, atum, tr., in-statuo, to put or place into, appoint; to purpose, deter- mine, resolve upon ; to collect, got together, as- semble, form, make, construct, build, arrange : to establish, introduce, ordain, institute, appoint; to obtain, procure; to undertake;, to adopt; to begin, commence ; to teach, instruct, educate. With inf. to make it a rule, to.be accustomed or wont; IXSTITJTTUM, i, n„ instituo, a thing estab- lished, a regulation, custom, institution ; a rule, plan, practice, manner : a design, purpose, in- tention. Instituto suo, abl., according to his de- sign or custom. INSTITJ7TUS, a, um, part., instituo. INSTO, are, iti, intr., in-sto, to stand in, over or upon any thing; to be near or at hand, draw nigh, impend, approach, threaten ; to push or press upon, assail, harass, pursue; advance, press forward. INSTRUCTUS, a, um, part., instruo. INSTRUMEXTUM, i, n., instruo, an utensil, instrument, implement ; means, assistance, fur- therance ; baggage, furniture, apparatus. INsTlirO— BJTERPONO. ctuni, tr.. i ; p : to bnil i in Of into-; : . Imilil. | | ' M 1 I | | || draw up in buttle array, fo prepare, furnish, roi idi > egnip out, rig : to insl root, teach. [TfSUEB'ACIO, we, f : ci, factum^n I i 'i ii -t im, U:il lit hi 1 1 ■. (ruin. INSUEFACT1 S, n i up, p«Ert„ in '. SSU ETUS, a, urn, adj., in-sui tus. ii J bo, unacqu tint "1 with; uuiisn il. unv u' ■(] ins; ;.u wa- INST3 p.ouTi m i n-taiiRO, un- l. unhurt, an ' ■ ntire; sound in health, • i. fresh, tin i INTEGO, ere, si, ctuni, I r., in— to ;o, !.• corcr, . , ELI ECT .INTELLIGO, ei , xi. < lum, tr.. inter- 1, onderstau : ras dis- •overed. 1 STKXli \. ere. .Ii. lum and sum, tr., i.n-ten* .... tend. ■villi, tnrneil nr directed tt> earnest, ! Villi!. ^ twixt ; anion in the • lh : i . with, her. I \ ' i ' . 'come with- ; iin-t, in t < i kinder, pr< \ part., int. n | i, tr., inter- - ■ ■ bhul in. INTER! I ivrr.i;i»/< ii. .... . xi, < turn, tr. put one's word l.i>t v. hid judii iaJIj | - • I' 241 ciall; i I the ose of fire and \ to banish. Tat rdicitur, imp,, a prohibition is . i vrr.!:inrn>-. a, nm, part., interdico. * r.vratoir. adv., inter-din, in th CNTERDtjM, adv., inter-dam, sometimes. ) : meanwhile, in th 'me. i in the mos meanwhile. INXBRBS8J ■ am. BRfiO, (re, ii. itam, intr. irr., inter the midst oi oiii. r things - , be annihilated, be dcstiojed, bo slain. l v . ri'in-'i.r.i'i 8, ;,. ,-,,. ',,;,,•!. , intorfli INTERJTCIO .um.ir.. mtei to kill, slay, murder, put to death, desl [NTERFUI. etc Sec fntershm. INTERIM, adv., [inter tutd im from tfae mean time, meanwhile. INTERITUS, us, '•■.. i i . t ■ re .. de ti death. [NTERIL .INTERIOR, oris, adj., inter, Qi within, more Inward, farther in, inner. interior. [NTERJECtfoS, a. urn, INTERJIQIO, ere, jeci jectum, t r.. i i sio, to ill row or place between, intermix, in- •ii>. add to short time after. . itermitto. INTERMIT!! tr.inter-mitto, itweeu, interrupt; i over for a time, lew tr. intermit, discontinue; elude from participal ilumen inter it flow, ixpiration of thn ■■ : thr 1 1.\ . .1/. passuum ihi I the distance ofi ./»?- ,• ■ linate. turn, intr.. 242 INTERPOSLTU^i-IN VITUS. Mtspieionem, to causo, occasion, excite suspicion. Jnte.rpoiie.rc decretum, to make a decree between two parties. INTERPOSITUS, a, nm, part., interpsno. INTERPRKS, etis. m. and f., intor-pretium, aa intermediate agent; a translator, interpre- ter, explainer. INTERPRETOR, ari, atna sum, dop. tT., in- terpres, to interpret, expound, explain ; to un- derstand, comprehend ; to conclude, decide. INTERROGATES, a, urn, part., from INTERROGO, are, avi, atom, tr., inter-rogo. to ask, question, inquire, interrogate, oxamino; to accuse, charge. INTERRUMPO, ere, «pi, upturn, tr., inter- runipo, to break ; to break iu the middle, to break down, break off or asunder; to disturb, interrupt". INTERRUPTUS, a, nm, part., ihtorrumpo. INTERSCINDO, ere, Mi, issum, tr., inter- »cindo, to cut asunder or in the midst, cut-down ; tweak down. INTERSUM, esse, fui, intr. irr., inter-sum, to be in the midst, come or lie between; to differ, be different ; to be present at ; to take part in ; to engage in, be employed in, have the charge of. Interest, imp., it concerns or imports, is the interest of, is of importance. Magni interest, it is of great importance: Gr. §135, (e) Rem. 4. INTERVALLTJM, i, u., inter-vallus, the space between the stakes of a rampart of a. camp ; a •pace, interval, distance. Jntervallo pedum du- orum, with an interval, — or at the distance of fewo feet. 1NTERVENIO, ire, veni, ventuni, intr., in- tor-venio, to come between, to come upon, come in while anything is doing, intervene ; to hin- der, disturb, interrupt; to be present, inter- meddle, interfere ; to fall out, happen, occur. INTERVENTUS, us, m., intervenio, a coming io, intervention ; an interruption, interference INTEX1, etc. Seolntcgo. INTEXO, ere, xui, xtum, tr., in-toxo, to weave into, interweave, inweave; to weave, plait ; to interlace, surround, cover. INTEXTUS, a, urn, part., intexo. INTOLERANTER, adv., intoleraus, in-tolero, iutolerab'y, immoderately, excessively. Intol- m-ant<:r insequi, hotly, furiously, eagorly. INTRA, adv. and prep, with ace., (for intera, so. parte, from interns, obs.,) within, in. INTRiTUS, a, urn, adj., in-tritua, tero, not rubbed or worn. Jntritus ab labora, not weak- «nod or fatigued by labor, fresh. INTRO, are, avi, atum, tr., (for intero, from inter,') to go into, enter, penetrate. INTRODi/CO, ore, xi, ctum, tr., intro-dweo, to bring or lead in, conduct within, introduce. INTROEO, t're, ii, itum, intr. irr, Gr. §111, intro-eo, to enter, go into, come in. INTROITOS, us, m., introeo, a going or com- ing in, entrance; an avenue, place of entrance, passage. INTR0MISSU3, a, um, part., intromitto. INTROMITTO, ere, isi, issum, tr. intro-mitte, to send in, let in, introdnco; to admit, allow to enter, receive into one's house. INTRORSUS. adv., for introversus, intro- ve'rto, toward the inside, inward, inwardly. within, internally, i ito the interior. •NTRORUMPO. ere, wpi, upturn, intr., intro- rumpo, to break ; to break or burst into? break x in, rush in, enter by force. INTUEOR, eri, itus sum, dep. tr., in-tueor, to look at, gaze upon, behold ; to observe, consid- er, contemplate ; to look up to with regard laugh : to laugh at : to m >ck, ridicule. IRRIDICULB, adv.; (in neg. and rldiculus, laughable,) unwittingly, without humor or pleasantry. jWmi irridicule, wittily, pleasantly. IRRUMl'O. ere. upi, upturn, i:;tr., in-rumpo, to break, to break in violently; to enter by force, burst into, break or rush in. IRRUPTIO, onis, f., irrumpo, a breaking or bursting in ; an irruption, inroad, incursion. IS, ea. id, d( in. pr >., Qr. £82, 83; that or * lii. : he, she, or il : such. Eo, n. abl,, by that or this: ori that nr this account, for this reason, by tliis means; , so much, by bo much, the, the more ; Gt. J188. bl it\ sometimes fol- lowed by a g 134, Rem. 1. thus; in this man- ner, in such a manner; accordingly; bo much, t.) 9uel • as, as, so that. Ita acriter ut,. as bravely as. Jt is soro'timm used - r liy xv ■ y if rpposition, I a manner similar to id. Xnnitamog- nm, not very great. ITALl A. a. . i. Italy, Bometimoa including Gallia Gisalpina : I. LO. ITAQ1 I i-iiue, there- fore ; and so. and thus. I'l'ICM. adv. ;i ml conj , als in like . ner. ' ITER. may, march, route, mad, pal passage; * marching. In or ex ilintre, on the I .-. ni y or in ircb in j it - oct/Hrnoui'iii' . — by night. lUr ■ ribut, by forced ITERUM. :i iv . ■•, i i mi . Ill I .-. i. . • port among the M V. •_'. I'llDI. lee Ko. JACl i-eclino, to be n.l u.itNl ; to lie , dead. Jactulu, the {alien, tic JACIO, crc, jeel, jactum, tr„ to throw, cart, fling, hurl; to throw or cast up, raise, erect, place. JACTO, are, avi, atum, tr. frco.., jacio, to tow about, to throw, oast, dischnrgo; to weigh, con- sider, discuss, talk about, agitate. JACTITRA, ae, f.. Jacio, the throwing of goods overboard in a storm: a loss, damage, defri- me it, expense, cost. •T ACTUS, a. um, part., jacio. JAODLUM. i, n., jacio. a javelin, dart. JAM. adv., now, Immediately, presently even, already. Jam ante or anle.a, long ago. some time a^ >. already. JOVIS, etc. See Jupiter. JUBX, ar, 1'., the mane of a horse or othor ■ beast. Juj&bO, ere, Jussi, jussum, tr, to order, bid. command, enj iin, charge, enjoin* wi-li. request,. JUDICIUM, i, n., judiro, the art of judging, judgment, a trial, sentence, decision, opinion : a court of justice ; the power of judging! sMs- c rnment, ch li ic, discretion, Ricsri judicium, to judge, give an opinion. Jinlicic, abl, duH- berately, on purposi . designedly. JUDK'i. are. avi. atum, tr.. judex, jus-dico. I ijuflgi mtenco, deter- mine, form an opinion, decidfl; to judge, think, deem, BUppose, believe; to declare, pronounce; if, imp., a judgment or conclusion may be f rmed. JUQTJM, i. -i.. a yoke: a frame for supporting vinos; the summit or top o| a mountain; the ridge. In military language n frame consisting i if (wo spears silicic into the ground, with a third laid horizontally on t >p of them, under which vanqnii l were sometimes compelled to march without their aims, ad a mark «.f disgrace. JUMENTUM, 1, n.. (/or jugumentuiii it ni burden, pad horse; a ' JUNCTf/RA, ae, ... toting. junctun . joint. i U8, a. um. ; \i elnm. tr., to join, o.npt* yoke; to unite gr join ; ig ther, • nneot. * .ii *> 1 1 s, i, 1 1 . .-entile nam Junius, a Spaniard in the ■ Gaul; V. •:-. .11 r'TI'.R. .lov,-. • Q Jupiter, Jove; / I otrd \ I. 17. .' . KtondJ IS, U> > privileges. Ju< tutqni, to 1 . thor. Hi JUSJUi )\\j.<. ' :/ suojurc. in one's own light, in ■ i rcise of one's own right. » JUSJURANDtfM, i, n.j Gr. ;.!>: jus-juran- n oath. Dare ju.'jurand, swear, prad one - self to oath! JUSSI, etc. See Jiibe'o. .TUJsS'iT, abl., Gr. gol ; jubeo, by command order. JUSist s, a, inn. part., jubeo. .il'STITIA. ae, f, Justus, justice, impartiality, (with the additional idea of clemency or mercyi) JUSTUS, a, urn, ftdj., jlis, just; upright, 1 r, - ful. right; suitable merited, due, propel cierit, full, complete, satisfactory. J uuple or suitable funeral rites. JUYEN1S, is, adj., (Jr. g~4, 3 ;■ younj ful. Jtfniorns, the young men. those of military age. J1JVENTUS, trtis, f.g'uvenis, the ago of youth, from about twenty to forty year,- ; via youth, the young men. •JUVO, are,J«vi, jtttum, juvaturus, ti\. to aid, help, assist, succor, profit, benefit. JUXTA, prep, with, ace., {root jug of, and jugum,) nigh, near toj by, har 1 ' . :. to attack. LACKIM.f r an.l LACRYMA LACI1I»AX! KALENPJE. SecCalenda L L, aa abbreviation of tliOj In Roman notation, fifty. LABERIUS, i, m. (Quimtiis, Laberius Varus.) t tribune of the soldiers in Caesar's army : V, 15. LABLEXUS, i, in. (Titus.) Labierius,' one of the most favored and trusted of Caesar's lieu- tenants in the Gallic war. In the civil war he took the side of Pompey, LABOR, i, lapsus sum, dep. intr., in glide down, slip down, descend, fall ; to run. lip away, escape ; commit a fault ■ crime; t, i mistake, err; to perish. Eke p lapsus, having fallen from ibis- bone, being dis- appointed in this. LABOR, oris, m., labor, toil, fatigue, exertion. distress, hardship, trouble, misfortune. LABGRO, arc, avi, atuui. intr and tr., labor, to labor, strive, struggle, take pains; to labor or, endeavor to obtain, strive to accomplish; to Labor under, suffer with, be opj n sed or afilict- • 1 with; to be hard pressed ; to be in trouble, difficulty, danger, distress"; to be concerned, so- licitous, anxious. Animo Utborare, to be ex- 'remcly anxious or concerned. LABRUM, i, n., lamb®, a lip : the extremity, ; im, brink, margin. J.AC, lis, hn ■ u,\ ,',ri, .num. m . the I pie of LEVIS, e, adj., light, small, slight: trifling, . d i ere lit or esteem, iuconstdi fickle, incotistantj capricious, iless, unreliable. 1'AS, etis. (.. i i action, agility, niinblenogs, swift- . bil ivi, atum, tr., leVis, to I : to excite, r i ■ . tighten : to free, titer; to le?6en, diminish, impajr. LEX, legls, f., written law; a law, statute, to enj iy ..lie's own independent LEXOVII, oram CelticOanl: 1 1 1, 0. . odv ; Uben , , wil- ; . ; I : : man ; a noble, kind, u friendly di-, , LIBEJB I '•:; I. ii.:.. 246 LIBERTAS-JMACHINATIO r. ideate. LIBERTAS, Otis, f., h'ber, freedom, liberty. LIBR/LIS, e, adj., libra. apoundjof a pound; lil/rilia, sc. saxu, stones weighing a pound. L1CEXS, tis, part., licoor. LICENTIA. ao. f., licena, free, licet, tho pow- er of doing OBrfa pleasure, license, liberty, , per- mission, leave ; presumption, contempt oi' right- ful authority ; licentiousness, insubordination. LTCEOH, cri.licitus sum. dep. into, and tor., to hid for, offer a priee for, bid. Contra liccri, to bid against. . LICET, imp., it is lawful, it is permitted or allowed ; one may. Licet viilii, ill}, etc., I may, he may, etc. Idea voluntate lied, I permit or nllow. LICET, conj.. Gr.§200, Rem. ft; though, al- though. LIGER, eris, and LIGERIS, is, m.. the Loire, , Aixo largest river of Gaul: III, 9. Abl. Ligcri, "(.Jr. $33, Rem. 1. •LIGNATIO, cuis, f., lignor, lignum, getting wood. L1GN-4TOR, oris, in., lignor, one sent to get wood; a hewer of wood, a wood cutter. LILIUM, i, n., a lily ; a lino of funnel-shaped pits, with asharpstako planted in the middle * reach: VII, 73. LINEA, ae, f., li'inira, flax, a linen thread, a card, String, line. LINEUS, a, um, adj., linum, made of linl or flax, llaxen, linen. LINGC-NES, um, in., the Lingones, a people of Belgic Gaul : I, 26- LINGUA, ao, f., the tongue ; language ; dia- lect, speech. LINGULA, ae, f., dim., lingua, a little tongue; a tongue or narrow neck of land, narrow pen- insula. LIN'JCER. tris, £, a boat, skiff, wherry, canoe. LiNUM, i, n., flax, lint; a thread, string, tinning line ; linen, a linen garment. LISCUS, i, ni. Liscus, the chief magistrate •f the jEdui : 1, 1G. LITAVICUS, i, m. Litayicus,'an iEduiiu of noble family : VII, 37. LIS, litis, f., a strife, dispute, quarrel, con- troversy, lawsuit ; the matter which is the sub- ject of a lawsuit, the thing injured, tho right violated. Hence, litem xstimare, to estimate the damages. " LITTER A <>:• LITERA, ae, f, lino, to smear, aiettor of the alphabet ; pi, letters, characters* a writing, a letter, an epistle ; a document, pa- per; literature, letters, learning. LITUS, oris, n., tho shore, sea-side. Rtronfl, (oast. LOCUS, i, m.,pl, loci, m. and loca, n., Or. J54; a place, situation, spot, locality, part ; station, post, position. Fiff^ place, room, occasion, cause, opportunity; rj ing, state, family, rank, station, dignity, stand- ing; a subject. BAftcf, point, part, particular; Principcm locum obtiwn, to occu] place ; to lead, be chief. Loco or in in the glace or stead of, for, as, ioca ' op&niground. Omnibus in locis. in all places, everywhere. LOCt^US, a, um, pari., loquor, LONGE, ius, issime, adv., lougus, far, far cfi. a great way from, at a distance : very much, by fir; of time, long, far, much. Longing, far- ther; longer; too far, somewhat remote tant, quite far. 7V • ice ( f three miles, t iree miles off. Lon- gissime. farthes o remote, farthest distal LOKGINQUUS, a, um, i ir. issimus, adj., Ion gus, far off, remote, distant ; living far o I . of long duration. LONGISJ3IME. SeoLonge. LOJNuITi --1)0, iiiis, f., longua, length. m inem, in length, to the length. LONGIUS. See Longo. LONGURIUS, i, m., longua, a long pole. LO.JGUS, a, um, adj., long; remote, i Longum cxt. it is tedious, it takes up too m'nclf time. LOQUOR, Rci/tus, sum, dep. tr., to talk, discourse, utter, say, tell, declare- LOR/CA, ae* £, lorium, a leather, si: leather cuirass, a corslet made of leather thongs, a coat of mail, breast-plate, cuirass, corslet; breast-work ; a parapet. . LUCANIUS, i. m. (Q.) Luemius, a c on : V, 3j>. LUCIUS, i, m. Lucius, n Roman ftmnoiu-n. LUCTEItlUS, i, m. Lucterlus, a Cadurci.m, one of the- officers of "\ i'ix.:VlI, 5; LUGOTOaiX, igis, to. Lugoteri.it, a leader io.ciN : i . 23. L(7lN"A, ao, f., tiio moon. Lima plena, th« full moon. ^ LUTETIA,Vke- '■'■■ »' '■"' "■'■> L "" tetia of the Parisii. now Paris : VI, 3. LUTUM, i, n.', clay, mire, mud, dirt. . LUX, cis*, f.," light, day-light, day. luce, at 'day-break, at dawn of day. OHa luce., day-light having appeared, when it was day- light. LUXURIA, ae : f., aud luxuries, ei, f., iuxus, luxo, toput out of joint, luxury, excess, profu- sion, extravagance, riotous living. M JUL, an abbreviation ot theprxiwmr n Mciretu. MACKltIA, ae, f , an enclosure, a wall. MACillNATIO, onis, f., niachinor, to contrive, machina. a contrivance, device, artifice, machi- nation : a machine, engine :roiiMA- m \ 217 MAGETOBRJ ' . .-. . .'. Ha Saul whose sit< ;•; unoi tata : MAO is ' I V£l\ 3, i. no at; bo much I' " Ither. V. 20. MA(i 1 ' - US, ii-. la., (uiagisl r»of MA'I of Ol a magistral-. ; a maj iatrate. • MAGNIFICIiS, a, urn. adj., . nus-fu iio, great, nol tiigH-soul MA" I i.i. intr. ami i ... t.ta.y. tarry, abide, remain, 4 firm or ■jUM^bnggtagikoaBtrUl, ostentatious; mi sent, Bploi di 1 1 'anmptuou i, rich, ■ MAG N if wait for. bulk, ma ■' ; weight, Hani tanco; in i' fori inipuTar. do wind puniahn MAG •j ■■■• I ' • xcced- UAi mp. major, •ilj.. grei • nt. im- lld voire. MANIPULUS, . liiu.ill'nl. armful, bundle; a band of • company, maniple . the third pai I bundle of hay curled on the t M.\> ■ ,. ii.. manua, sueo, facio, pass., Mansuefi tame. I • KAJESTA ■ i band ; a !> >d, MA ; iic, niiihis. ' ly, cnioj ■ M AL1 . a bad a in, a •.. Innn, m » BfALUS, a, am, a ItJ KALUS, i. in., i.. i applr tro»; i t.) \.n i I FUM, i. ii. . inando, wli vmI to MA' udo. firo in; • MA.\ Hi .;! I, v.i ii with the id to 1 my: I. ." ! - ■» ' ■ - Ultll S] Hi ' i i ■ 243 MATELtlOR— MF.TIOU aber, (opposed i 'in. futft.) ; ■ : I : , jBiul : \ MAT! mi thei lood, Dare alicui fiUam ' S' vc in marriage, to marry. U ATlto?s A , ae, f., the Marno, a river of Fran.ce w hich i' ies, little abova Paris: . \[\ t rius, matarime and matur- ■ b time, si i porfcunely; hi peedily. ;,[\' ; , nrui.ii in-ns, to ton turity. -,; Vi' " and intr.. matu allien ripe, bring to maturity ; to ite, quicken, hasten, despatcli ; with in/ (■) make haste, hapten. 'j , a urn, adj., ripe, mature; of tin; proper age fit, seasonable timely, opportune; early, spee.dy, quick. iv.. (sap. otmdgis,) in the high- i ist of all. very, above all, very much, particularly, chiefly, espi i illy, prin cipally. -v. a. inn, adj., (sup. of I !,i.i,-l. chi< f, lafj i ■ rery greal quantity of ba Hiii ■ ■ ' ■' i " ' i to ■ i hei 1, re ie- dj ; tfl i : e, correct, p) .'...■■ .' Idling, mod- erate, t.lerablc, ordinary. - amor) . ancom- ihon. extraordinary. MEDIOCRITER, adv.,medi< tolerabl; i ly, slightly, ordia i iter, not moderately, (. e. orately, greatly, exceedingly. MEDIOMAXlUGIjOium, imatrici, a. people of lielgic Gaul: IV, 10. MEMTERRANEUS, a, umj adj.-, medius-ter- ra, inland, intoi ior. MEDIUS, a. cm, adj., Gr. gl! middle, in the r.iiddle or midst. Xocus utriu: ■('.:'. a place hall way between them; Or. jjl3-l. mid lie of this passage. MELDT, orum, ni. li, a people of Qallia ( ■: ica between the Marne and Seine: V,5. MEL1 comp. of bonus,) better, pref- erable, su] i; r. more excellent. MUL uuum, a town of the Seuones on an island in the. Seine : TIT, OS. MEMERl Ji. i ; i:.. -. niember, limb. 1. tr. and intr., . . . bear in mind, udful, rcmembi MKMORIA, ae, f., meinor, memory, remora- retinere . be ir in mind. Time of renii ml I oi recollection. Wea . moriq, within my memory, in my time. MENAPII, orum, m., the Menapii, a i.coplo of Belgic Gaul: 11,4. MEXDACICM, i, n . e.tior, a lie) falsehood. mind, disposition, heart, h • intellectual facu! iiea, up M lib , t ,<,. , re, vvilh heart and soul. MENSJBi i; - :l -.. '••' of time r e ! by the revolution of the moon, a. month. MENSJfRA, ae. :., metier, a measuring; a measure. Mi nsi dra or water-glass, a kind of holif-gluss in which water was osed instead of sand. MENTIO, ouis, ..... calling to mind, king mention • of. . mercor, to trade*, raerx, a merchant, a trader. 'AT ; /KA, ae, f., mercor, the trade of a merchant, buying and soiling, tni I common u trad- ing. • "ages, pay ; i ce ; income, rcvenu ii . lUElUS, i,"m, jury, the son of Jupiter and Maia. an§ the i - of the .1, 17. MEREO, ere, ui, itum, tr. and intr.,' and .... ,!■■; ■.. Do a : ve, merit, 'be .; To j iin, gct.acquin fei ■ ■ . i ■ i ■ MERii)I-4NliS,'a, mu, adj ■ of nfid- : ■ aidi . . at mid da'y or noon. AIKUIIMES, ei, m':, medii ud-dajr, noon; the south. ME.RXTO, (adv. ofoieriiiumj •'■■■. ei ■. e.:i.y with reason: JIERITUM, i, n. : mere,), merit, doscrt (either ofrowa uncut;) a kindness, favor St; demerit, fault, blame. MERJIlfSi ■■•■ nm, ; arl . s ui i haY- r desej ie,l ; d serving'; P< earned - fit- MESS .-I LA, ae. nu Messala, a lloman family name. M; fffteriu '• & Rouian consul, A. U. C. G83, A. C. (il : i, - and 35. METIOR, .'ri, saehsus sunt. dep. tr., to mcaa- ure of (lands, corn, ' I. >'il. icssi gather, i foe mi.ti . 1)038.7 to A.i.n istUfi : M ETI ! M-. in.. -i.m : rear, di i ad. WEUS, a, urn. udj. ing t MIDI. M/I.i. gion di I i, war. U ! LIT] i., fieo; war. inillia, i mile. I If I, 17. ' . . very little. U I \ of. -ill, i lli'- yolll I - . ■Iiiiiiiililc. Mt'i P i I'm. mi A by a da1 word; hurl, .: ixible, ta>it, variable ■ ■ i 360 MtfiSTOiStf-NANCISCOR. HCESTUS. a, urn, adj.. nicereo, sad. sorrowful, ko.u1, Afflicted. MOLES, in, f.. a huge, shapeless 'mass, aheap, uugobulk; a huge pilo or fabric; a mound, dike ; a difficulty. ' MOLESTE, adv., molestus, tro;ihli'some,awlcs. MOVEO, ere, i, tum, tr. and intr., to move, stir, sot in motion ; to remove, drive away. — Slovere castra, to remove one's camp, decamp. Fig. to make an impression upon, move, affect. influence. ' MULIi: oris, f., (perhaps from mollis,) a offensively, troublesomcly. Molesle fart, to woman bike ill or unkindly, botlispleased at. M0L1MENTUM, i. n., molior. to strive, great offort. endeavor, exertion, struggle, pains, troub' le, labur. MOL1TUS, a, um, part., molo. .V10LL10, ire, ivi or ii, itum, tr., mollis, to uiako soft or pliant ; to render less difficult or disagreeable. BHvuni mollire, to make the as- e.ent. of a bill easier. MOLLIS, e, adj., for movilia, jnoveo, pliant, flexible; soft, stipple, yielding, tender, delicate; gentle, mild, placid, temperate, calm ; weak, ■oft, unmanly, (Agminate, voluptuous, irreso- lute. MoJleUtiQ a gently ^loping beach. MOLL1TIES, , linger, loiter ;"to cause de- lay ; to retard, detain, hinder, impede, delay, stop, prevent, huld in check. MORS, tis, f., death. MOKTUUS, a, um, part, and adj., morior, load. MOS, merit, m., a manner, custom, way, us- ago, practice. More or ex more', according to custom, after the manner, according to the us- age or practice So morions aliquorum. MOSA. ae, f., ihe Meuse, a river of Bolglc Gaul : IV, l J. . MC/i'US, us, m., a motion, moving, movement; 4 t»aimotion, tumult, sedition, rebellion. Mt'MJS, eris. n., service, function, duty, em- ployment; a service, a favor; a gift, present, reward, fivor. MURALIS, e, adj.. minus, of a wall, mural. Murale pilum, a heavy javelin used by tho»e wlio fought on the walls of a besieged place, a mural dart or javelin. Falccs muralet, hook* for pulling down walls; wall-hooks. MtfRUS, i, in., a wall of a city etc. MUSCULUS, i, m. dim, mus, a mouse, a littlw mouse ; a shed used in besieging towns. . MUTILUS, a, um, adj., maimed, mutilated. Mulilus vornibus, having the horns broken 6f& without horns. N NACTUS, a, um, part., nanciscor. NAM or XXyUll.ii, conj.. Gr. gl2:.:, 4, i7 ; lor. NAME1US, i. ril. -N'ameius, a ehiefHf the Ilelvetii, senL as an ambassador to Ca-sar : I, 7. NAIlQCEi conj., nam-quo. See Warn. . NANCiSOOK, i, nacfus and nanctus sum \. -J NANNETES- fcr., to get, obtain, receive ; to moot with, find, find by chance, fall nr light on. NANN/i'TES, urn! m.. (lie Xannotcs. a people of Celtic Gaul, whose country was oil tho north Of the Loire, and from whom the town of Nantes takes its name: III. '■'• NANTTMTES, urn, mi, the Nanraatcs, u peo- ple of Celtic Gaul who resided at the foot of tho Alps: III 1. NABBO, onis, m.. the Narbonne, a colony and .'. nation, peopli u itimes more restricted in its mi ' BomO- •imes identical with it. NAT/VUS a, am, .-.'If.. natus,tbat haaariscn >Y birth, that is I) »rn, baring an i [Inning; tmparti d by birth, inn ' boral, not artificial. NATTJ, in. abl., Gi { 51, irth. in age. Major nutu. older. ••. the >lder persons, old men. ciders, NATi'KA. ao, f, nascor, nature; the nature, latural liimtion, bent, aocoi d- ii:; i a the natural ( ur I the river, — down stream. Triqwtra nktnra, miturally triangular. X.lTI.'S. a. ii n. pi • b ru, sprung, (risen: prodi 'at., fil', born to, ori.Kil or i; ti - '' I for, lit for, suited to. NATTTA. ae, m., '* •■ lavita, navis, a sailor, mariner; Beanian. NAUTICUS. a. urn. adj.. of or belonging to uat iners nr .•■hips, nautii il. m ral. NAV.1MS. e. srij ■faipa, naval. NAYH UP \. ne. f. ,l:in.. mvi-. a little fkifl". jkiff, b >a( NAVIGATIOjOi navigat- ing navigation ; a \ NAVKillM. I, n., uaviga I. boat. NAVIGO, are, avi, atum. tr. and iutr., navi- - i steer or navigate iship;1 sail, navi- tail in nr up- n, - i i over. Navigator, im- u igation is carri I on tin y sail. N„1YIS. is. f . a -' hip of war. .VatJi - transport. NvlVo, are. avi, atum. tr. navns form rigorously or diligently. Cjpenun - stly or •eiiloniily. If K. ronj.. Qr. {183, Rein. 2; tl • 4fT not, )e ? t. AfUr tvrbt of hindering, from. HBG0T1UM. S5l with the participial noun ; as. l^rt'rrrrr n- /rv- minium can/rrant, to deter from collecting. NE*— QriDEM. a h-.. not even. NE. ni-'.-fi- .y.,,;., Or. (JS1, '2 ; g21C, 3 : i reel f/wfti^ii-- il is ammnnly oiniited in :, tnp into finglish; in in!': Whclfir •i? or w. — )', whether — or. NEC or NEQUE, conj., no-quo, awl n •thcr. nor. bat nol I . noither — nor. Nitqtte — owit, neither— nor. Njfiuc tamen, utk) yet not, but yet not. NMCITT.;. a, um. part,, neco. NBCBSSARIUS, a, um, aa] iiocesm^ ry, needfu'.. unavoidable, urgent, pressing, >•- friendly, favorable. A • virtus. )', ai. , a nneotion, intimate friend. ttbl. ». adv.. by l. imjmu, a critical tim< ; a time of need. NECESSE, n. ind.uidj.. nc-ccdo, whal ble, nocc nary, of n tnl \ -•> est, it is necessary, n ble. NECESSITAS. utis, f., necesse, unaj idable- iii'.-. ii tale ; pl„ .<■ -i : . wants. NECESSITTfDO, iiii-'. f. • need; relationship, friendship, connection, se- at ii NECNE or NEC NE, nee— no, conj! oi or no, (used in the second part ol a double ques- tion.) NECO, are, avi, or ni, atum, rnrrh.. ncctnm, tr., to put to death, blay, kill, destn y. witJiout a weapon, by hunger, poison, ir. NECTJBI, adv., tfo-alicobi, soinowhen anywhere, that nowhere. KEFARIUS, a, urn, adj., nofas, wicked, im- pious, base, villainous, execrable nefarious, abominable.' NEFA3, n. iud. adj., ne-fbfi, oontcarj todlrin*. law: n it lawful, unlawful, oxecrablu ; mbs. »» unlawful thing or action ; an i: wicked deed, impiet] .villainy. NEGLECTC8, a. Dm, part., i gllgo. NEG1 IGO, ero. \-i. ctni ]lick Up ; -hn rr. to 11 slight, make light ol l.ok. pa ivi. atom. t!'. and in'r . | t'ir. infin ■ [I I ■ •i ii"M. I, n.. i ■.it of nee '/" ■* 25 2. .. the Xe lam, in no jfese, by n i means, n it at all. c . . ; ll'i;i"A.M. adv., nc^quidqi i ■ - . ] . ■ ■ ii, not without on, 1 ■■ itTi >i t n iequ i ' tgdl&lS, 'oe NE' QUIS,' qua, qtiod or quid, NEfl i t.hio X".' i !'-!:!■ ' pi iplo ■ . I . Vi . EHUS- I ''\:\ ':'. .mm:, coilj . :; .:-vi , and that I leithci I ithcr — or. NEUTER, tra, trum, adj., no— titer, neither of a two,' .« N EX laugh- i: r. Vila i ' ■ nited power. NIHIL, n. i [ILUfl,i,n.ne-hilum, the eye o] a pea, nothing nought, not a whit, nothing at all. Acs., §155, in no respect, in eg, not at all. With, a genitive, no, mine. F tliosi jv-hi not i i. A .'..■ ■> : tin : i m of their /.tmili.i or family, and the pru- i . r name of the individual. To thi s inn limes added the ;t{ a mart, given on acwuiit of some exploit or peculiar characteristic! XOMiX.n. . [iri : .■■ rally: NOMiNO, are, a\a ,i iiw in, io name, call by name, speak of; to nominate for an office, neg. adv., not, no. •VONiE} arum, f., nonus, the nones or niutli . . fore the ides. The nones fell on the sCv< enth day.of March, May, July and October, and the fifth of tli" other months; Gr. 'i->±- NONAGINTA, ind. num. adj., novem, ninety. NOND NONNIIIIL or NO o ■■ ■ . . NONNULLUS, a, urn, adj., .Hon-nulhi; XOXXt..\i;iJ.\lI, alv.. nohvimnquam, j . i, .. o ionally. XoXUS, it, ni ;n. the ninth NOTIELA, a'i, f. Noreia, tiie principal tin.- Xu Jiany : 7. 5. -. . : . rut, of 0:r /win;/ ; X-.i i . See EgOj , novi, urrtum. ii'., to get kuo«l- m ., tain I d with, learn ; to ax- r. X.,r'. 1 i ave Learned 1 am ' XO«MET— fjB J|Ql KNTIJi acquainted with, I know, under.--: -.-id, st.-i. />.'.. our men. fellow -country, men, soldiers, troops, etc. NOTITIA, ae, f. iMns, knowledge, acquaii tance; sexual intercourse; a notion, concert Hon, ide;). NOTTS, n, inn, part, and adj., nosco, kno well-known, ascertained, manifest, notorious NOV EM, num. adj. ind.. i HOVI, etc. See Nosco. NOVIOIH'NUM, i. n„ a town .>f the .Edui, now Nevers: VII, .">.">. \1>., a town of the Biturigcs, now Noann-lc Fuzela VII, 12. Also a town of the Suessioncs. now Soisaons: 11. 12, NOYITAS, utis. f., novus, newness, novelty, strangeness, unusual NOYTJS, a, urn. .nij., new, fresh, rei -m ; nov- el, unusual, uncommon, strange, ..Re* nova, change of government, a revolution. So novum wmptrium: 11. 1. Nbvistimut, a. m, sup., last, extreme, hindm t. in the i muma^nt«ti,'the rear-guard, rear. NOX, ctis. f.. night, night-time, the night. Midta nod . lati at night, at a late hour in the night. N'OXA, ao, t.. noceo, t» Aart'.hurt, harm, dam injury; an offence, fault, crime. NUBO. ere, nupsi and nup'.a sum, nuptum, intr.. to cover with a veil, veil. Hence, as brides in ancientlfmes were accustomed to put on a veil, l'i man;/, be married, spoken of the bride only. Nuptum COllocarc, t > give in marriage, Gr.jm. NUD.4TCS, a. uin, part., nudo. Ni1>'», arc, avi. atum, tr., nudue, to make 1, plun- _ dor, deprive: to lay bare. ■ lofence- less or N (7DTJ8, a, inn. adj., naked) b u •-. ui . .indefended. ' -,, with the body unprotected, without a shield. NULI.L'S. a, mil. adj., ne-ulln-. n. i any, none, v HUM, jnterrog. >u not translated; in indirect question*, whether, whether or not, Gr. §81, 3; 21«, 3. HtrMEN,inis, n.. (nuo, obs.,) a nod ; the will (as expressed l>y nodding the head ;J tlie divine will, rule er power of the gods; adeity, divinity, god. HUMERUS, i, m., number, quantity ; rank, ion. In Hitmen hmUum, among •ne- enemies. Ad numn-um, to the full or bed number. M Ml" 1m arum, in., the Numidian*. tants ol' Nuinidin, Also, adj, Numidian: II. 7 HUXMUB or H7MUS, I, m., apioo* , I rf, a coin ; money. F" 4MBy^ c Xunqiiam. NT. adv., now. ;it, this i,,,,,., ^ prcHitit. NCTATtTS, a, u:„. part., from st vein .a.,-, yi, atum, tr., nuncio* to an 'unce. bring news, bear tidings, tell, report make Known, relate; iuTotm, advise^ 'uioialur, imp., it is announced, int. J, i- given, word is brought. NU.VC1CS, i, m. iiovum-cio, a bringer ot Wi news, tiding*; intelligence;' a message, command, order. HI VN'ro.ai-eavi, atum, tr.. nome„-, ; « pio . to name, call by name, express, name. pro . nou nee. NUXQUAM, adv. ne- u „quumv at no tim( . never. M'vrroifeNU.VTius. As rTaacio, etc. PER, adv. /or n , viper from novus. not ""•e. lately, recently, ot late. M I'Trs.a, urn. part., nubo. CI s.-iu, ui. ..,,,,.;, lwJ . anodw «*«, pr '' round, go too,- visit; to an -. perl mil , tecute, do. direct; sc (0 die. OBIT US, us, m., ob-eo, death. 0BJ1 '. to throw or pui "now in the way. throw to, hold out. " n "'- |,; ' . o,.p OW , P ,a " ' .-,,,. ,,,,|.. site to. lying i OBLriTUg, a, uin. pa] l.. ■ OBUi obliquely. OBLyyCDi, a, urn, adj., ob-liquus,*) . slanting. " I!l M BOOB ■ ■ , U and ,m. ob and root uv, to t- . obsacio, •*■ Cram, to ait f„r ision. ODI or OSUSSUM, def., Gr. gll3; I hate. dotest, abhor; dislike, am displeased with. CSHDM, i, n., hatred, hair, grudge, ill-will, malioo, animosity, dislike, enmity. OFPENDO, ere. di, mini, intr. and tr.. 9b and against, hit, Btrike or run against, run into: to hurt by Btriking ■• to shock, offeni. give off< nee, displease, annoy ; to err, blander, commit a fault. \ [CO , a king of the Nlttobrigasi vii. 81. OMIS-TS. a, urn, part., OtnittO. OMITTil, en um, tr., ob-mitto. to let go, let fall 1 . leave off, or.. by or over, let alone; to give 01 neglect, make no use "i : !■• pass oyer in silence, •'ay notbl oM.N/NO. :i 'U.. omnia, wholly) entirely, alto : at all, iuall.onh vlly. OMNItv . . :, ]|.. \idually. the Omnia, all : OHM LRU ,.. onus, of burden. Oncrar ibip , : |,uri <-hij>, tr- ON'Elt'i. are, avi, atam, .. mum, bo load, lade, fill, ti. m. : shir' of so great burden. STUS, 11. urn, adj., onus, laded, loaded, burdened, freighted ; full of, filled with. OPERA, a?, f., opus, pains, exertion, labor, service ; care, attention; help, assistance, aid. Men opera, by my means, agency, assist- ance. Dare operant, to take pains, take care, see toll .use. OPERA, urn, See opus. OPES. Sit ops. opinio, onis, f., qpinor, to think, opinton, supp isition, belief, conjecture, expectation; m teom, Credit, good Opinion, repute, reputation. fame; rumor, report. Opinionem rirtulis hab- tre, to hay a reputation f>r valor. Ofrinii/tnm timoris prJtbere, to occasion the baJUef thai one is afraid. OPORTET, ere, nit, imp., opus.it is meet, lit or proper, necessary, needful, requisite ; it ought, it behooTes; the law requin OPPIIUXI IS, a. urn, adj., eppidum. of or bo- longing to 1 to^ a. Sf'i:.. 1 ppidant, townsmen, inhabitants of a tow n OPPIDUM, i, n., op^-do, a wailed town, town. Among the G.iuh,a. tract of dense woods en- clo ed by a rampart and ditch : V. -1. OPPONO, ' re. suv -itutn. tr.. Qb-pOnO, to place against, sot opp ' hold be- fore. OPPORTTNE, ad\ fitly, see a ably, conveniently, opportunely. Satit oppor- tune, quite opportunely. OPl'ORTUNiTAS.ot;-. f.,i pporttiaaM convenience, saitab] inei advantagoousn favorable circumstance 0/ opportunity, a lack] chauce; an ad\anta;r\ OpporttmitaUt loci. local advantages. . OPPORTVNt's. a, no., idj., ob partae, at the port; hena , lit. convenient, lalteble, proper, advantageous, seasonable, opportum . 0PP09ITUS, a, Um, part, and alj., opp-.n... tgeJast, opposed, lying aver against, op- posite. 0PPRE881 Si a. u . imo. 0PPR1 MO, 1 1 u h. 'uj.press; to fall on suddenly, surprise, can l. \ t* ovarpow< t. ine, overthrow, root, bury, hid", cot. 0PP1 . a fightiDj. n town by brae : an 1 1 of assault. OPPUG 'I'pi fight a( well, ex power, might, means. OPT/1TUS, n, um,*(ior, issimii adj., (opto, to wish.) wished, desire* pleasing, acceptable, pleasant. OPTIME, nilv., (sup. of bone,) vi • dlently. best of all, best. (M'TTMCS. a. nm, adj., (.wp. nf bonus, rent '-JP')/' optn.) very good, best, best of all, excel- lent, choice. Optimum judicium tie aliquo, the highest, most favorablo opinion. Optimum est, it is best, most cxpediont. Optimum facia esse diixerunt, they thought it best. OPUS, oris, n., work, toil, labor; performance, task ;. military works, fortifications, engines. Nagnnfypere, or magnnpere, greatly. OPUS, inch subs, anil adj.. (Jr. gl60, Rem. 1, need, necessity; a>tj., necessary. Opus est, it is needful, useful, necessary. 0})us est mihi, I need, have need of. Facto opus est, there is i need of action, ORA, 88, f, os, the extremity of a thing, edge, margin nr border of a thing; the coast, sea- coast, shore. Ora maritima, the country on the coast. ORATIO, onis, f., oro, speech, discourse, lan- guage; a speaking; a set speech, oration, har- angue. OR.4T0R, oris, m., oro, a speaker, an orator; an ambassador. ORBIS. is, m., a circle, ring; a body of troops drawn up in circular form. ORCUXIA, a;, f., Oieynia, a 'name of tho Black Forest in Germany: VI. 24. ORDO, inis, m., order, arrangement, method; au order, rank, degree; a rank, row; a series, course; a rank or line of soldiers; a band, cen- tury, company. Primus nrdo, tho first century in a legion. Also, the first centurion of the legion. Ordints servarc. to keep ranks, remain in line. * ORUETORIX, igis, m.. Orgetorix, a chief of tho Helvetians: 1.2 — 5. ORIENS, tis, part., orior. ORIOR, iri, ortus sum, oritarus, sub. imp. ore- retur, dep. intr., to rise, arise, grow up, spring; to commence, begin, appear. Orient sol, the rising sun, the east. ORN'AME.NTUM, i. n., orno, apparatus, equip- ment, trappings; an ornament, embellishment, decoration, jewel; an honor, distinction. ORN./1TUS, a, urn, part, and adj., orno, fur- ttished, provided, equipped; splendidly furnished, ornamented. i >RNO. are, avi, atum, tr., to lit out, furnish, ••quip; to adorn, ornament* deck, embellish garnish ; to honor. ORO, are, avi, atum, tat?, and tr., os, to speak, utter; to beg, ask, crave, entreat. OKTUS v a, nm', part., orior, risen, born, de- scended, sprung. STKK. oris, n„ tho mouth; the face. II, orum. m., the Osismih a people ii* crn part of Celtic Gaul : II. 34. NDO. ore, di, sum and turn, tr., ob-*.n- • retch before one, to show, expose nr piv- sent to view, exhibit, display; toindicate, make known, signify, declare: to dlscloso, manifest, discover, tell, inform. OSTEXTATIO, onis. I., a showing, exhibition, display; vain show, exhibiting of one's self, pomp, vanity, vain glory, ostentation; a false show, pretense, deception. OSTENTO, are, avi, atum, tr. freq., osteudo, to show, present to view, point out, exhibit, dis- play vainly or ostentatiously; to make show of, to offer, promise. OTIUM, i, n., ease, leisure, freedom from bu- siness, idleness; retirement from public busi- ness, private life; .rest, quiet, n pose, tranquilli- ty, [leaee. OVUM, i, n., an egg. P P., an abbreviation of tbbprsenomen PubHus. PABULATIO, onis, f., pabulor, a collecting forage, foraging. PABUL^TOR, oris y m., pabulor, a forager. PABULOR, ari, atus sum, dep. intr., to feed, graze ; ire military language, always to forage. PABULUM, i, n., irnot pa of pasco,) food for . cattle nr horses, grass, pasture, fodder, forage. PAC-1TUS, a, um, part, and adj., p:ico, paci- fied, reduced to a state of obedience, conquered, subdued; peaceable, quiet, tranquil, friendly. P.'1Ct), are, avi, atum, tr., pax, to bring into a. state of peace, pacify, tranquillize; to subdue, conquer, bring into subjection. .PACTUM, i, n., (paciscor, to bargain, root i>ac, whence paco, pax.) a bargain, agreement,- contract. Paclo, abl., a way, mariner, method, means. PADUS, i, m., the Po, the largest river of Italy: V. 24. P^EM^INI. orum, m., the Pasmani, a people ot BelgicGaul: II. 4. PiENK or Pi'.N'K. adv., almost, nearly. P.tGUS, i, m„ (perhaps akin to pasco) a can- ton, district. Fig., the inhabitants of a canton or district. PALAM, adv. and prep, with abl., openly, publicly, in open view; before, in the .presence nf. PALMA, a), 1., tlld palm of the hand, the hand ; the palm-tree; ja palm branch as a toketf-,. of victory. PALUS, adis, f., a swamp, marsh, mon bag, lell, pool 1", LUbTJSR, tris, tre, adj., palus, marshy, fenny, boggy, swampy, growing in marshy place*. Ken i ass, PANE i* PANDO. ere, panBum and possum,, open; to spread out, stretch. Crines i>«< capillus pisstti, disheveled hair. 1' A It. pads, adj.. equal, uvon with, ^katch lor. Whin J'nU'iw d by ct, aland a^Bk thv. BUD6 as. 1'AR.ITl'S. a, inn. part, and adj., paro, pro- pared, ready, [>rovided, furnished, fitti 'I, equip- ped. PARCH, adv., (parcm, paring,) sparingly, frugally, thriftily, peiruriously ; moderately, in (mall quantities, PARCOj ere, peperci and parsi, parcitum and Dorsum, intr., (parous, /<• rtia^ . for paricus, akin topaium parvus,) to be , to Bpare, ab- ately : to ci itain, forbeaij omit. I'.\ Kl'.NS. li-. i.i. ami C, pario,a parenl •r mother. PARENT >. are. avi, atnin. intr.. pal perform : of parents, to offer sacrifices in theii h> nor*; I k sacrifice, satisfj . PARBO, <>re, ui, Hum, bit parte,) Co como forth, appear, be - it or at band; toappi order, to obey, lubmit ti>; comply with, PARIES, . tie, i.i.. the wall of a house or other buildingj a wall VA UM. ere, peperi, pari turn a; o partum, tr.. i.i bear 01 bi ing f rtfc yoi Jui e. asion, i ause, ma k real ; to I I 1 Al.i.- I !. 01 urn, m., thi Parisii, a ,-■ Gaul Inhabiting both banl principal city « as Lutetia, n no V PAKlTKi:. adv.. par. equally, in like n ulilic: time. l'Al; . to buy. (lUlilii •c] . TAK?. tis, f.. a part, portion. «h:in fry, region, quartet 4li in) ramqur part'.m lata, m citherevi it, cith< SLixiwie rlic in ist pal ■ PAB or , ; ' , a share in, pi v2 tri'o 26T associate, accom- adv., (n . irtly, in part, ire, t'vi, itum, tr., and PAl'.TIOR, i. dop. tr., pais, to part, bhare, dis- I'Al: T/TUS. a, nin, part., partio and partlor, being divided] having divided. I" VRTUS, a, am, part., pario. i'AiU'1. etc 8tt Pared. PARtJM, a lv„ parvus, (Jr. gUO, Hem. 2; not enough, a little, but a little, too little , not. PARVULTJ8, a, urn, adj. dun., parvus, very l small, very little, petty, tiny, puny. A from infancy or childhood. PARVUS, a, am, adj., comp. minors nip, min- inall. Blight, petty, puny. PASOtl ere, pavi, pastum, tr., to paetnre, drive to pasture, feed; to graze, browse upon, eat. I' l£ JIM, adv, pando, Bpread about, here and Up and down. -loosely, without order, in- discriminately, promiscuously, at random; all ■ cry where, every wav. I S, us, 111.. pando. the stretch of the leg in walking, a pace, consisting of five, human feet. Milk pautt, ;i mile. : 8, a, um. 1 ;i. t., patter. PA33US, a. 11111. part., pando. VAI i.I'ALlO, eie, ffci, factum, p04$. 1 ..'flu pateo-t'acio, to lay open, open ; to disclose, bring to light. PATRFACT08, a, um. pari., pufefacto. PATENS, part, and adj., pateo, Open, lying ted, a I, witb- e; extended, wide. I'A rjSO, cic. ui, intr., t.. !»• e|ien, lie 1 extend, tretch; to ix , to l* to be 1 lear, pi Uo, ei . idlest. be known. PATER, tris, m., a father, sire. J'jlrr famil- ies orfamilti . the lather or maetei of a family, fir.gtt. t] AMILI.V.. .-., , I'A 1 'I ENTER, ad* \ 1 huly. PAT1 ' patlens, the quality oi bearing, luAriBg, •ndnriug; cap bilitj - 1,1 ing. path 1. I.. 11. line, lenity. I'A I ! ,r; un- ' , ■ ■ I'ATI • • I • r, patl u< <■«.) I'ATI ' • 268 PAUCI, »3, a, adj. pi., few, a fow^ " pondere to answer briefly or iu a ft" PAUCITA8, nti«. f„ fewm ss, scarcity, paucity, i-mallness of Dumber. PAUti^TIM,adv.,paurus, by little and little. by degrees, gradually. PAULISPER. adv.. paulus, «b'r a litii ■ wbife, i.t little while. fAULULUM, adv., (ace. o/paululus, paulus,) little, a little, somewhat. PAULUM, adv., [ace. of paulus,) Utile, a lit- tle, Bomewliat. PAULUS, a, um, adj., little, small; paulo, abl„ Gr. § : i6S ; by a little, a little, somewhat. post orpnst paulum, soon after. PAX, pnefe, f., peace, quiet, tranquillity. PECCO, are, avi, atum, intr. and tr., to do f rong or amiss, commit a fault, err, mistake. transgress, offend, sin ; to sin against, injure, hurt. PECTUS, oris, n., the breast. PECUNIA, ae, f., (pecus, because money origin- illy consisted of cattle,) a sum of money, money. PECUS, oris, n., cattle, including oxen, horses, swiae, sheep, goats, &c. Pccorc vivcrc. ii]"m the flesh of cattle. PED.i LIS, e, adj., pes, of a foot, a foot long rr broad. PEDES, itis, m., pes, on foot; a foot soldier; collectively, the foot or foot soldiers, the in- fantry. PEDES. See Pes. PEDESTEK, tris, tre, adj., pes, foot, going hi foot, pedestrian ; as opposed to naval or by noa, it signifies on land. Pedestres copix, infan- try, foot soldiers. PEDITM TUS. ns, m., pedes, the infantry or "oot soldiers of an army. PEDIUS, i, m., a Roman gentile name. Pg- •lius, (Q,) one of Caesar's lieutenants in the Gal- lic war, and consul, A. U. C. 714; II. 2. PEJOR, jus, adj., (comp. of mains,) worse. PEJUS, adv., (comp. of male,) worse. PELLIS, is, f., the skin or hide of a beast. .Sub peUibus, in tents, us the tents of liomai) soldiers were made of leatker. PEhLO, ere, pepuli, pulsum, tr., to .beat, wtrike. knock ; to drrvo back or away, disc mfit, rout; to drive out, to remove forcibly, expel, dispossess. PENDO, ere, pependi, pensum, tr., to cause to bang up, to hang; to weigh; to weigh or poun- der in one's mind, think of, deliberate, consider ; to esteem, value, regard; as money wjs an- ciently weighed, to pay, liquidate, discharge. Pendere pcenas, to suffer punishment. PENES, prep, with ace, (root pen,) with, in the power of, in one's hands or possession. PENITUS, adv., (root pkn, wliencc penes, pe- getro,) inwardly, within, on the inside, .fir within, deeply; thoroughly, totally, wholly, ijfirely. quite, altogether. PEPENDI, etc. See Pernio. PEPERCI, etc. Set l'arco. PER. pr(i[>. with ace. Of space, through, through the midst "f. throughout, over, along. Of time, during, through. Of medns, through, on account of, by reason. of, by, by means of, Gr. §169, Rem. 5. Per me, se, t£c, of myself, y, acquire, gain, receive; to pi feel; to understand, comprehend, one. ive, learn, know. PERCONTATIO-, onis, f., fpeteontor or por- cunctor. to inquire, per-cunctus.) an asking, questioning, inquiry, interrogation. PERCULSUS, a. um, part., percello. 1'ERCURRO. ere, cnrri and cucurri, cui? tr., p r-curro, ta run through ttr over, ha., ■ > through, traverse survey.' PERCUSSUS, a, um. part., percutio. ' 1'ERCUTIO. ere. ussi. nssum, tr.. per-quatio, to shake,' In strike, hit. pierce, thru;! through. PERDISCO, ere. di.liei.tr., per-diso, to learn thoroughly or perfectly. PEUDITUS. a. um, part, and adj.. lost, ruin- ed, desperate, abandoned. PERDO, ere, dill, ditum, tr„ per-do, I by carelessness, squander ; to destroy, ruin. PERD6 r C0. ere. xi, ctum. tr, per-d«co, to bring through or all the way. conduct, lead, bring, convey ; to draw out, extend, lengthen, prolong, protract ; to bring. or draw over, per- suade. I'l-rdaccre fissam, inn rum, etc, to ex- tend, make — PERDUCTUS. a, um. part., perduco. PEKENDINUS, a, um, adj., (perendie, day after to-litorroWJ the day after to-morrow, the third day hence. PEREO, ire, ii, itrtm, intr., per-eo, to go through, come to an end, perish, he .lost or ruined, be destroyed ; to die. PERI QUITO, are, avi, atum, intr., por-equi- to, eques, equus, to ride through, round or all 259 I OUt, ! E >. ere iscui, latum andixtum, fr.. to throw into ( coi PERM ISTUSi a, uiu, port., pqrmi PERMISS1 8, a, inn. part., pormitto. PERM it rn. in.-. misi, mi.-- um,tr., pcr-mitto, ad av throw, Uurl, Ring. ra-t. . I i - - : ipoi mi;, j^tani . ill low to concede; to commit, intrusl with, iu- t:u-t. give up. Biirrender. Itrmii ■ rend atd retion. PEUMOTOS, ;•. inn. nai^t perm PERMOVEO, ere, n» ■ ■. t" mow (■/■ -Mi- up thoroughly , Indi ' rail upon, poi torn rv« to anger, terror, tr.; to alarm, I ■ LI ..: tiiul I mulc- d'l> . I turn, tr,, to rub geu the, ap- PBRFRIM light. • ■ , ehat- " a, urn, part,, porntalceo. •■ itrmount, overcome; to infringe, rio- PERNICIR8, ei co, death, Me destruction, ruin, cxtcrminatioi T'. R erter. calaii .. per-fugio, to flee PE1! over, per unities r ronn'i in every direction; PtfRKXTCKIOS, a, nm, adj., (per int«-nsiv^' and exigtros 1 v t\ r'a ill, very little. PtRKACIUS, e, adj., (;)<•;■ intensive an I f, oilis.) very easy I'erfaciU facta, very 1 PER PECTUS, .'. i:ni. part., perficio. PKRTERO ferrc. inli.rtiiin.in.il-., per-fcro, to bear »r carry tli oflgh ; i<> beai convey : to endure to theend, unci: port, Riifler. bear patiently, bearorpittnp with, ence. feel ; to ran; announce, report, spread abroad. PHI! I'it I 1. ■ D; c:ct. 1 ctum, tr., per-i finish, i- implete. a ■•! ■ ip.i.li'i;, etTi ct. malt form, • , 1 >ri 11 jr to an, PKRP1D1A, . '. PER tor. a-\ lam. I'r.i: ! I : tivjly. PERI • (j., por-pau< i. i nv few. a PERPENDICULI M. i. „.. perpi ado, pet plummet. PEB i' CI i.i'M peri ■ leilileil « .th (I . PERU,< ' P.. . . I ' -.a. nm, adj., kilful, well u'nted with, familiar with. PK I 1. part., )•■ , ' Phi l'f.lil.l ' ei ■ lli. utuni PEB1CL11 ':.. art, tue am, d< ■: :: . tior, to suffer with 1. pariculam, to trj •V>tf)nl ol 1 i»; to ! ■:• in Uangt'i PEEPETI I ■ - p . itinually, * risk. Ily, always, . Pi UK . piWri, quUil ! ' itly. PKH '''■■' 1 mil .. I impo. Phil il , 1 > 1 ' % 2C0 PERSOLVO—I'LACIDE. 118 >L,VO, ere. solvi, - I /turn, lr. | to, to discharge cotni>lot^l v, r»> pay ofT. 7'< im* ■vr- paintf*. t i infler punishment. i::::.". irt., perepicio. PER? . :tum, fr., per-specio, tn see, 'igh. look through; to see plainly i -• distinctly, discern, understand certain fullj . to see,; to perceive,! bseivo, note, t-. :i-r.Tt:ti n ; observe carefully, examine, inspect. Persgistus, evident, certain, PERSTO. .t«. ili. (/turn, intr., per-sto. to stand firmly, to persist, continue, persevere, hold out; t 1 '-t. e i lure. FK1: e, si. sum, intr. with dat. of c. of .filing} per-suadeo, to advise to persuade, advise successfully, induce, prevail upon. Alicui illiquid persnadere, to make bid • beHOve a thing; persuadfe ofiie. Ptr- ■.'. I am persuaded, induced. Ac; I believe. Mitti non potest persuaderi, I cannot be persuaded. Mihi persuasion liabeo, 1 be- lieve.' PERSU A II ' '. a, um, part, and adj., per- ftjddeo. ♦ ' PERTEI'IIEO, ore. ui. item, tr ,• per-terreo, to frighten gi'o:itly. terrify. Pfi.'-.Tv.i.i;. i US a. um, part., perterreo. PERT1MESC0, ere, mui, tr. and intr., per- tinie-co. timeo, to fear greatly, become greatly afraid of. PERTINACIA, re, f., (pertifi&x, obstinate, pcr- tineo.) obstinacy, stubbornness, pertinacity.- PERTINEO, ere, uui. intr., .per-teneo, to reach,. extend, Bt etch; to have a tendency ; to tend, aim; to relate to, concern, regard, pertain, bel mg to a; ply to. tTULI. Set f.-rfero. PERT p URBATIO, ouis, f., perturbo, confusion, dlsturban . disorder, disquiet, trouble, pertur- PEilTUftBj4 TUS, a. um:, part., pcrturbo. PEJtfTORBO are, avi, atum. tr., por-turbo, to disturb, to disturb greatly, throw iuto confu- sion, disorder, confuse. Puss., to bo thrown into c infusion ; to be perplexed, at a lo-s. P -'.;\\ IGOR, ai i at us sum, dep.tr. and intr., per-vagnr, to wander throuji, wander or go over, rove about, spread over, overrun, range. PERVEH9. ore. xi, ctuin, tr.. per-veho, to carry through, carry along, convey, conduct. PERVENIO .10 veni, ventum, ^ntr., per- Tonio, "... come thri ugh, arrive at. come, arrive; to fall to, J,' ad puueitatem defensoram pn-- vencrat, thi re bad come to be but few defenders. '■'arr-niii <;<[. to reach. PKRVEXTIIS, a. uui. part., pervouio. PUS, pedis, m., the foot of a man or animal; s foot as a measure of length. Pdibus, on foot, by land. Hi to draw back, retire, retreat serally with the face to the KOOIIIV.) rET'TUS, a. um, part., peto. ' PETO, ere, t'vi, /turn, tr., to fall upon. In a ns,;, to ruslj at, attack ; with afrlend/) i drill, to go to. repair to, seek ; to ask for, beg, entreat, require, demand, seek ; to strive after, pursue; to desire. Pdere db'aliquo, to ask of une, ask, beg'pr request one, petition. Pctcrc fagam, to flee. 'PETIIEIUS, i, m., I'etreius, a Roman gentile name, J\r. J'etriiua, a centurion in Civsar's ar- my;: VII. SO. PETROCORII, omm, m, a people of Celtic Gaul: VII. 75. PETROdlDIlia, i. in., ; L.) Pctrosidim, a stan- dard bearer of the Roman army: V. J7. PHALANX, gis, f., a large body of met) drawn up in close order ; a phalanx, or Rectangular parallelogram of men with their shield* locked over their head I. PICTJNES. urn, m., the lactones, a people of Celtic Gaul: III. 11. P1ETAS, atis ■'., (pius. dutiful.) dutifulncss to one's parents; veneration for the- god-, piety;; devotion to on..'.- country, patriotism, loyalty. PIGNUS, oris, n., a pawn, pledge, gage, secu- rity, mortgage; a stake, wager, bet; a token mark, proof, testimony, assurance. Pi LUM, i, n., a pestle or pounder; the heavy Javelin or dart of the Roman infantry, live feet and a half fn length, pointed with a triangular head of steel nine inches long. P/L.US, i, m., a company of soldiers armed with the pt'lum, a comp uiy of t'ir. triaiii or third tine if /Ionian soldiers, the first line c* siding of l lie hastati, andt'ir. s-i»nd if Wcpiin- cipes. Primus pilus. the first company of the triarii c/)- the. centurion of "the first c ■ iinpauy : See Liijia and Primipilu-S. PINNA or PENNA, «, f„ a feather; a wing; a pinnacle, battlement. PIRU'STJB arum, m., the Pirustas, a people of Illyricuui: VI. PISsOIS, is. in., a fish. PI SO, ottis, in., a Roman surname of the gens C'a parnia. M. Pupius Pi/q, a Roman consul, wit/i M. Valerius Measala, A. U. O l JS; I. 2 and 35. t. Cupurnius J'iso, the Mjher-in law ot Caisar, and consul with A. Gabjuius, A. U..C, G9U; I. 6 and 12. L. J'iso, the grand-lather of L. Calpurnius Piso, and a lieutenant of L. Ca»- sius l.ongiuus. was slain in a battle with the liiUvtii, A. U. C, C47; I. 12. Piso AquituntU, a distinguished Aquitanian, killed in the war against the Usipites: IV. 12. 1'IX. picis, f., pitch. PLACEO, to. ui, itum. intr., to please, be pleasing Hgreeable, welcome, acceptable; to satisfy PJuert milii. it seems good to me, I de- cide, determine, resolve. P1.ACID& adv., p'acidus. quiit, phi ceo, softly, gently, mildly, quietly, peaceably, calmly. PLACO— !•(!.■ 261 PL. 100. -an, avi, atom, tr., (causative form of . to appease, pacify, reconcile, make mild ■r gentle, soften, calm, quiet, mitigate, as- suage. PLANCU3. i. m., (L. Munaliu-.) Plancws, one of Osssar's lieutenants: V. 2 '. PLAN";;. adv., plums, openly, manifestly, ■ Icarly. plainly . evidently : wholly, totally, en- tli ely, i fi.AM ri i:s. ci. i'.. pi/mis, a piano, r oven surface; a plain, level ground. PL.tNUS. a. am, uilj., flat, en a : plain, manif i leaf. Pii'UKS, <-i or is, i f., tho ulus is uluce. PLENE, id... pknuM, fully, cotnplotoly, en- tirely, quite, ill roughly. PLANUS, a am, rtj., pleo, full, replete, tilled. I idea. IM.EK CTMQUE, adv . pli I part, commonly, . morally, often. PLERUSQUE, aque, unique, adj., pleo, and que,) most, the greatest part ; tin the plural; a great part, the greater part, most, most persons or tliiu !'LKi:.M .»xil. orutn, m., the Ptoutn i people ml : V. 39. PLUMBUM, i. u.. lead. Plumbum ■ tin. PLUR1MUS, a, nm, adj., (sup. of muttus,) very many or much, D atesl part. PLCKIMU M, adv., most dally, very inneli. exceedingly, ray. Qmtm plurimnm. as much as possible PLUS, pluris, adj., (eomp. I many! Plus p nore powerful or efficient. y.jr i/> n. PLUTKUS. i. m.. and PLI TKUM, i; n.. ■ pentaoti telct, made of hurdles with raw bides, o r iiiiii the Ri man • • walls ■ ")i m ii tr ill. it- . r i I'M, i. ii.. ip, drinking pot or bowl, goblet, I'flJN A. as, f., satisfaci u, punishment, • . ..'■•nian 1 J'd.N ill I, ■ ire. 'ui, t.- . pent. I ; POLLK ' OR,eri, itu- iu • i •. 1 complimentary infinitive. PJLLTCITATIO. onis, f.. (pallMtor, to piom- ) a free or Voluntary prom Ise, a promise. POLI ICITUS, a, nm. part., aoU* P0MPE1US i, n, Cn., Pompey, the rival of Csesar: IV. 1. Cn. Pompey, an interpreter In the ( mp the lieutenant I'll V.3C. P0ND08, eri-, n., : .t. heaviness, a weight, load. Land' I ; authority, weight, BOW urn, tr . (po/or pete .) to put, place, set. lay . to bcI uj . to lay aside, lay down; 1 :i ; to USe a tl depend 1 on, to depend «n. /" .'".'/"• '" fiusl t . flight for safety, place safety in flight. • p pitch a camp. Pi to set . pi lci I i itui PONS, tis, ],i., ■ bi POPOSCI. POPI ■ plunder! POPDLOR. ari, OtuaTnim, y the figure of mlate, j ravage, lay \va- • troj . spoil, plunder, | Pi ITU'S, i. i:i., a poople, nation. tOU RECTUS, a, inn. part.and adj., porrigo. urn, tr., pori'o-rego>, I !i ■•/ -pi r id out. extend ; to hold out or ^. (strengthened from pro.) on- v\ n d. forward, fartln ovc r, i" sides, als >. i \. ■ I' h\>. n»um. tr.. 'to ran v, bear, convey. P0R1 | - PORTUS, 01, m.. porto, th .. poi t. hai b < POSH ; - : [)K«i to poa>e- POST— PR^CIPUUS. Or. §111; to be able, havo'power ; lean. PI] rimym. posse, Gr. $140, Rraar. 3; to have th greatest power, be most powerful, be very pow- erful, have very great influence. Plus posse. • Jr. §150, Rem. 3; to be more powerful. Nvr mero or multitudinc posse, to be powerful in numbers. JVihil posse . equitatu, to have no power in cavalry, not to be strong in cavalry. POST, prep, with ace. and adv., poue-est, af- ter; since; behind, in the rear of, inferior to; next in order, afterwards, subsequent to. Post diem, quartam, on the fourth day after. POSTEA, adv., post-ea, ace. pi. of is, after- wards, after that or this, thereafter, subsequent- ly , besides. Postca quam. See Posteaquam. POSTEAQUAM, or .POSTEA QUAM. conj., postea— quam. , • POSTERUS, a, um, adj., post, Gr. §72, 4; coming after, following, next, ensuing, future. !n posteruin, sc. diem or tcmpus, till the next day, or for the future. Posteri, orum, m., pos terity, future or after ages. POSTHABEO, ere, ui, itum, ir., post -habeo, to postpone, esteem less, set less by, lay aside, i:oglect. POSTPONO, ere, sui, sitiun, tr., post-pono, to place after, value or esteem less, throw or lay -side, postpone, neglect; disregard. POSTPOSITUS, a, um, part., post-pono, post- poned, laid aside. POSTQUAM, or POST QUAM, conj., after, ivhen, as soon as, since. POSTR.EMO. adv., ahl.of postremus, sc. loco, lastly, ultimately, finally, at last, in a word. POSTRjBMUS, sup. of posterns, last,' hind- most. FOSTRIDIE, adv., for po3tero-die, the day after, the day following. Postridie ejus diet, subjective gan. that day's successor, i. e. the day after that day, the day after, the following day. POSTUL.4TUM, i. n., postulo, . a tliin.c de- manded, demand, request, desiro. POSTUL.4TUM, supine of postulo. POSTULO, are, avi, atum, tr., strengthened (tomposca, to demand, ask, crave, desire, re- quire, claim. POSUI. See Pono. POTENS, tis, adj., possum, able, having power over, powerful, capable, strong; potent, power- ful, mighty, strong, efficacious, rich, having great weight or influence, influential. Polen- iiores, (he more powerful. POTEN'lUTUS, us, m., potens, power, do- minion, rule, command, empire. POTENT! A, te, f„ potens, might, power, force; authority, influence; dominion, rule, empire; virtue, efficacy. POTESTAS, Otis, f., possum, ability, possibll- ly, power, right to do a thing, leave, license, liberty, opportunity, force, efficacy, •■fleet, vir- tue ; control, command, political power, rule, dominion, sovereignty, empire, authority. Esse in potcstatc alicujus, to be subject to, — be in or under one's power. Potcstatem sui facere, to give an opportunity of attacking him. Puy- nandi potcstatem facere, to give an opportunity of lighting, to offer battle. Est mihi pntestau I have it in my power, I am able. Facere po- testalcm, to permit, allow. POTIOR, iri, itus, sum, dep. intr., potis, able, Gr. §159, Rem. Cj to make one's self powerful by means of anything, to be or become master of, acquire, get, obtain, gain possession of, cap- ture, take. Potiundus, a, um, Gr. §177, Rem. 4. POT7TUS, a, um, part., potior. POTIUS, adv., potis, better, preferable. ' POTUI, etc. See Possum. PRiE, r)rep. with abl. [per or prus, whenc: pro, prior, primus,] before ; in comparison with, with respect to, by reason of, on account of. PRiEACUO, ere, — , tttum, [prse-acuo, root ac,] to sharpen at the end, bring to a point. PRiEACCTUS, a, um, part, and adj., praj- acuo, sharpened at the end; sharpened pointed. PRiEBEO, ere, ui, itum, tr., prae-habeo, to hold forth, offer, proffer, to give, supply, afford, minister, furnish, provide; to exhibit, show, present. Prtebcre sptciem atque opinionem pwf- nantis, to wear the appearance and produce the impression that one is fighting. PRiECAVEO, 'ere, avi, autum, tr. and intr., pi.T-caveo, to provide or guard against, before- hand, to take care beforehand, be on the watch. be on one's guard, use precaution. i PRJEC.EDO, ere, cesai, ccssum, tr. and intr., pra3-ecdo, to go before, precede, outgo ; to out- strip, surpass, excel, outdo, be superior to. PRiECEPS, cipitis, adj., prse-caput, headlong, with the head foremost; rash, hasty, precipi- tate, sudden; downhill, steep, precipitous. Ag- ere precipilem, to drive headlong, to put to rout. PR.ECEPTUM, i, n., precipio, something or- dered or enj»ined, a precept, rule, maxim ; ad- monition, advice, counsel, instruction ; a com- mand, injunction, order, direction. PR/ECEPTUS, part., prweipio. ' PRJECIPIO, ere, cepi, ceptum, tr., pra»-ca- pio, to take or seize beforehand, take in ad- vance, anticipate, prevont,' forestall, preoccupy- to give directions, to instruct, teach, direct, charge, enjoin. Prxcipere opinionem, to con- jecture beforehand, anticipate : prmceptum est mihi. it is enjoined upon me, I am commanded, directed or instructed. l'K.ECIPITO, are, avi, atum, tr , prteceps, to throw or tumble down headlong, plunge, throw ' headlong, precipitate ; to hasten. PRJECIPUE, adv., pnecipuus, particularly, BSfieciaUy, chiefly, peculiarly, principally. PRiECIPUUS, a, um, adj., prtecipio, takeu PRJECI-VDtVP&ESTO 268 "there, particular, peculiar, especial ; raj aafkabie, noted, singular, principal, >'i-!iti- lialied. excellent, extraordinary. PR JECL/7D0, ere, si, sum, tr., pr:> -rlaudo, i aliut up in one's face, close, shut against, ilt, bar ; to forbid access to, Mock i tpedo. rii.V.CLPSUS, a, um, part., prteeludo. PRJ3CO, onis, m., a public crii-r. herald. pro- aimer, publish) r. PRiECOX/NUS. i. m., [L. Valerius,] P mnus, a Roman lieutenant, defeated and Caul: Til. 20. PRiECtTRRO, ere, cucnrri and curri, onnum, r. and intr.,' pne-curro, to run before, go bc- ■ re, precede, anticipate; {o outrun, outstrip, oirpass, excel. PR T.PA. r\ t.. [prses, a si i y ; (he ,. reperty ' a sin- in taken to pay a debt;'] prey.. I U, pillage; gain, profit. Ayrrc j :. to drive off captured cattle and cap- i rea as booty, to collect booty, plunder Phc* pfaiam. Bee F-.icio. PR&DIOO, are, avi, atum, ;r.. proe-d make known, to spread abroad, proclaim, re- Dblish, declare; to say. tell, l -nt, State, affirm ; to praise, command, extol: to boast. RDOR, ari, atus sum, dep. tr. and intr., i, to rob, Blunder, pillage, spoil, ravage. PRJSDZ7CO, ere, xi. ctum, tr. prae-dt aw, make or put beforo or in front of. PRIEST, etc. See Praesum. PlUBFECnrS, i, m., praeficio, obo puf over r placed in command, a superintendent, ovor- cr, director, preridenf, commander, prefect. ' I'K.KKi:';). l'erre, tuli, latum, irr. tr., pfte- ! ro, to bear i rry beforo or iu front, carry or publicly; to show, indii pr< fer,l Ive the preference to, choose ratli< • . PRJEFIOIO, er •. fed, t stum, U . ■ 111 in autln.rity over, appoint tO J umand of, place in command of. I ' i ; . 1 : 1 . ■ : »,ero, ixi. ixnm, tr. pra^-l ifli or fasten before, set np beforo; to fix n the end of. to tip, head. ]'i: BFfiCUS, a, um, part., pra> PB : -um. IT. 1 M BT1 t.and adj., , ■■ tuo, fearing beforehand, am PRiKMKTTJO, ere, tr. and intr., pra«-n"-tu' .. - 1 beforehand, be anxious. -, a, um, part., praemltto. PR.EMlTTn. ere, isi, issum, tr., prae— mitto, I for ward or despatch befon With qui Ind thr tubj. denoting a jmrpotr. Or. J 210. PRSMTUM, i,n.,prae, profit derive* from booty, profit, advantage; ar< ward, recompense, premium. " PR/EOCCVPO. sre. nvi. atnm. tr.. pr»' •forehand, surprise, preoccupy:- sto anticipate, prctent. PR.EOrTO, nre,avi, atum, tr.. prae-opt wish, to with rather, desire more, choose rather, prefer. PR .TlPAR.lTl >. a, um, part., praeparo PR J'.PAKO. are, avi, atum, tr., pn prepare, get or make ready, provide PR EPONO, ere. posul, positum. tr.'. | pono, to put or Bet before, place Brat; to set over, i ntru'-t with the charge or command of. place at the head of. put in command of, PR EPOSlTl S, ft, um. part., prat PRjERUMPO, ere, ri/pi, ruptum, tr., pr rumpo. ( ' reak off in fi aaundor, cut in 1 PR/FbTTTl S) ft, um, part, and adj., | rumpo, broken off; broken, steep, craggy, hard to climb, difficult of ascent. PB B8CR/BO, ere, psi, ptum, tr., prae-t to write before, prefix in writing; to] limit ,■ > direct, com i dictate. PR ESCRIPT1 I direction. PRESENS, tis, . j , of Bum,] present, at haifd. Inpretcntia, te. pnrct. nt p the present loai ait lime, at that time. . PRESENT! \ presence : presenHa (•■>iini, pre courage, resolution. PR.ESEXTb aensom, tr., ] • ntio. to feel cr perceive beforehand, li presentiment, i \ preconceive, foreknow. PRTESEi'Io. ,i, tr., ptae- . Dade. IT. ^SEPTUS, a. am, i art., praei Pfi ESERTTJ chiefly, principally, particularly. PRESIDIUM, I, n.. praeots, prae-eed presiding oyer : pecially of $oldiert acting as a guard, garrison : a Station security. I um and atum. tr. and intr.. pfM-StO, to stand before; to be am, to or better than, excl, prees. press upon; to burden, load, weigh down: u. press, olo-e. squeeze; to pursue closely, charge, bear down upon, press upon, harass, crowd, op- press, incommode, overwhelm; to constrain. compel, force, straighten, press, urge. He. fru- meiitaria preihi, to suffer for want of provisions, be reduced t» short rations. Obsidionc premi. i praeter-ea. besides, more- ] to be closely besieged. n. i>n one elsA . ii, itum, irr. intr. and tr. pass by or over, go past or ; to pass over- in silence. PK ETEKEUNDUS, a, urn, part,, practer-eo, to be past over or omitted. PR^TERITUS, part, and adj., praetereo, past, pine by : pruterita. orum, v., things past; the past. PR.ETERM1TT0. ere, rm'si, missum, tr., prae- terr-mitto, to pass lover, let slip, omit, neglect, overlook ; to pass over in silence, make r.o men- lion of. «* J'RiETERfJUAM or rR /ETER QUAM, adv.. save, except, beyond, beside. PRiETERVElIO, ere. xi, ctum, fr., praeter- ■veho^to carry by: prat rvrlmr. pass., to be car- ried by «r past, be wafted by or over, ride or *ail past. PRyl'TOR. oris in., fur pAeitor, from prae- eo, a chief, leader, head, president, commander c,r magistrate, a general ; a praetor or Roman' magistrate charged' with the administration of justice Tke.office was'injstitutcd A. C. <7., 3S7, and after the first Punic war there were two prxtors, praetor urbauus. for Roman citizens, and praetor peregrtnusj for foreigners. PRiETORTUS, a, nm, adj., praetor, of or be- longing to a pretor, pretorian: prmtoria cohors, the pretorian cohort or general's guard. fliJEURO, ere. r.ssi, ustum, tr., prao-wro, to burn before or at the end. 1'KiEUSTUS. a, um, part,, praeuro, burnt be- fore, burnt at tlie end or point. PRjEVERTO. ere, ti. sum. tr., prae-verto, to prefer; be before, outstrip outrun, to despatch first, do in preference to anything else, do be- forehand; anticipate, prevent; preoccupy, pre- possess. ' PR.4VU3. a, rm, adj , crooked, misshapen, deformedJflhtorted, opposed to probus. Fiy., wrong, m&ffftlird vicious, depraved. PRECOR, ari, atus 3um, dep. intr. and tr., prex, to | ray, entreat, supplicate, beg, desire, request. PRECIBUS. See Prex. PRKCI^NI, orum, m.. the Preciani, a people of Gaul living in Aquitauia, on the borders of Spain : ill. 27. * PRENDO. Sie Prehendo. PRET1UM, i, n., the price of anything that is to be sold, value, price, woi th ; a reward, pay, wages; rf wrong doing, a punishment: parvo prctio, at a low price, at a low rate. PREX, dat. preci, Qr. §51; a prayer, suppli- cation, entreaty; a curse, imprecation. PRIDIK, adv., pri, all. if per or pris. and die, on the day before : pridie ejus diet, on th» day before, on that day's predecessor, subjective genitive. PRIMIP7LDS, i, m., primus-ptlus, the first company of the triarii; also, the centurion oi the first company of the triarii, the centurion of the first rank. PR/MO, adv., abl. of primus, sc. tempore or loco, at first, in the first place, in the beginning. PRIMOP/LUS, i, m., the same as primipilm, which see. PR/MUS, a, um, adj., sup. of prior, Gr. (S 128. Rem. 8, first, the first part, foremost; principal, chief, excellent; in front, in the van ; prim.umagme.ncr acies prima, the van. In pri- mis or imprimis, abovo all, especially, particu- larly, first, among the first, in the first place: p>-( mi, the first men, tho principal or most dis- tinguished men: primum, adv., Gr. §150, Rem_ 3 ; the first time, in the first place, first of all, first. Qitam primunl, as soon as possible, tfum or ubi primum, as soon aB. Tain primum, thes for the first time. PRINCEPS, ipis, adj. in. and f., pn'mus-ca- pio, first in order of time, foremost, most dis- tinguished. Subs., an adviser, leader, head, chief, principal, prince: princeps belli inferc::- di, first in commencing hostilities. PRINCIlMi'US, us, m., princeps, the first or chief place, pro-eminence, supremacy ; tho im- perial power, dignity or government; the highest power, sovereignty, rulo, dominion. Factionix principalum te.ntre.. to be at the head of a faction or party. PRIOR, us, gen. oris, adj., Gr. §76, pris (•• prus previous, prior, former, in the van, ante- cedent, sooner. PRISTiNUS, a. um, adj., pris, former, ear pristine, accustomed, wonted: pristini die\ paj fidia, the treachery of yesterday, of tho 'da: belore. , m I PRIUS— 1 FRIUS, jj-.Iv., prior, before, sooner, earlier) :u on account ■f. Pro se quitque, each according to his abili- ty,' or for himself. Pro tempore ct pro re, ac- cording to time and circunuTl PROBATUS, a, um, part, and adj.. probo, proved, tried, approved. PBOBQ, arc avi, Mum, tr., probus, Lsfled with, approve, approve df| pi.".. PROCLIXATT?. a. um. pari, procli'no. PB001 ivi, aini.i. tr., pro-clino, ft) forward, incline. Adjmn nroclintit'Ott. U) increase the tcndenC] thing, t rone, PRO ■•■•.. pro-consul, a proconsul. ■'I, am/ .try command. propiter, from propc.) near by, close to; for, ot account of, by reason of, owing to, becauso of. PROPTEREA, adv., propter-ea, therefore for this or that cause or reason ; on that ac count. Propterea quod, because, because that PROPUGJSMTOR, oris, m., propugno, a de fender, maintainor, champion. PROPUGNO, are, avi, atum, tr., pro-pugno to fight in defence of, fight or contend for, do fend ; to rush out to fight, sally forth. ^ PROPULI, etc. Seo Propello. PROPULSO. are. avi, atum, tr. feq., propello PRORA— PUDOR. 267 . i drive ftiway or back, repel, keep or wa .PROltA, a?, f., (he prow or fore-part of a ship, a in puppis. PRORIPIO, ere, ipui, eptum, tr.. pi i drag or hurry forth, take away by forcej hurry away, snatob away. Proripere se, to hurry away, rush out. escape quickly. PROKUO, en', ui, hi vim. tr. and intr., pi"- run. to rush, to pud 'ill Of one. to beat down violently, overthrow, over- turn, throw down; ie. rush forth, tumble down. PRORUTUS, m um.part., proruo. PROSECETUS, a, urn, part., prosequer. PROSEQUOR, i. cmIi • sum, dep. tr., | quor, to follow after in a friendly or hostile r ; follow, iiuil inpany, . 'to ad- Iress, Bp'i i K to. PROSPECTUS, us, ui., prospicio, a looking ■ rward; Ifpros] ct, view, sight. be in sight, PROSPICIO, err. exi, actum, intr. an.; tr.. pro-specia to .■■■■ . in look for? ard in) - I tance, loov ou hand,' bo on oiii*.- guard, watch; t.> oreseo. to piw providi ■ ■, ply. PROSTERNO, en um ir„ pro- sterno. n front Of or ■vn. throw or dash (<• the irow, ovej turn, pro ruin. PRO.^U.U. i .;i. irr. intr.. i«. lir. §111; to d PROTKiiO. . tr., pre-* r in front of, Bholti •.nan), protect, PKc: ui, [turn, tr.,prorteweo,to a or chase away. Rcaro, drive away by terror, riff. frightened. ]•;;.'•; I NUS, adv., (pr*-tenus, at faros,) for- ward, rb.1 ou, conlinu- ininterruptodly, it Umtly, forthwith, . in the next . are, avi. atuin, tr.. pro-;:; 1 pulse drive 1 .■a, part., pre i ' vnio, to pro pear; to originate, arise, to take root, thrive grow, increase, be produced ; to succeed, tura out, prosper. PROYENTUS, us. in., provenio, a coiniug forth, growth, increase: an issue, event f BUC- od fortune. PROVTDEO, ere, *di, visum, intr. and tr., pro-vidi . i i int. 1 re.-ee; to see hi, look alter: t» provide for, take care of ; to prepare. ) to perceive, discern. Provision ■ ■•'. provision was made. PR0Y1NCIA. ae, £, pro-vinco, x conquered country governed by a strata sent fi. mi Romi i iinciOf often ii. • called i ingfrom ihr Pyrenees to the Alps, and northwari t, c. /Vo, •/pina: ' 1. hi. provlncia, of or W- longing t" a province, provincial. PROV/SUS, a, um, part., provid d, got ready. PROVOLO, ai'v. avi, atum, intr., pro-vo!o, /• rush forth, run for- ward, ha rward. PROS ap. of proj , .'i :.t, very near; e PROXIMl'.S. a, um, adj., sup. a/propior, £74. 1. very near, neighboring, man I. n. ,t. last. lUr pro.- PRUDENT1A, a-, f., pi d, for providens, foresight; prudence, sagacity, dis- cretion. P17BER or P CUES puberty, adult. Subs., Pub of mature age. adults. PUBLICS, adv., publicus, publicly, in public, by public authority, in the name , if the state. on the public account, at public expense, witk regard to the public, to the public at large or -tale. PUBLICO, are, avi, atum, tr., publico . confi» nribo. PUB! form of pepiii. ,. pup. . pub* . .ii piiii- ?6S PUER-^QUANTUS f p'-i>pri . i \ . gumi in -'-poet: reputation, honor: ;i sense ef'honor; m cause of shanie, disgrace.-; PUER, eri, m., a boy, lad, stripling. A p"~r- is, irom boyhood or childhood. PUER/LIS, e. adj., puer, of or pertaining to * boy, boyish. Pueriti^dtus, boyhood, child. \;<. a jist. I rtginally a fist quarters; then a fight Oc it, engagement, combat, i fight. Imptdimentum ad in fighting. ■t. and adj., pugno, fight- fights, a combatant. i, part., pugno. turn, intr., pugr ( a, to fight 'ugnatur, pass, imp., the ght, Or. 2114, 5. PULCHER, ....... clirum, ior, errimus. adj., fair, beautiful, handsome in shape anil appcar- ■ii', : beautiful ia character, honorable, glori- ous, illustrious. PULFIO, onis, m., T. Pulfio, a centurion : r. u. PXmtfSS, a, am, part., pello, struck ; beaten , routed, defeated. PULSUS, us, m., pello, a driving forward, Im- pelling', impulse, striking, beatiDg, stroke. PULYIS, oris, m., dust. PUXCTUM, i, n., pungo, a small-hole, pnne- ture; a point. • PUPPIS, is, f., the stern of a ship. PURG^iTUS, a, urn, part., purgo. PURGO, are, avi, atum, tr.,' purnm-ugo, to make clean, cleanse, purify; to excuse, justify, clear, acquit, exculpate. PUTATUS, a, urn, part., put... PUTO, are, avi, atum, tr., putus, to cleanse, to prune ; to weigh, consider, ponder ; to think, • ■steem, judge, reckon, imagine, suppose. PYRENiEUS, a, uni, adj., Pyreneau. Pyre- mci monies, the Pyrenees, a range of lnoun- :iiis separating France from Spain. Q Q, an alibreviation of the pranomen Quin- QUA, adv , abl.fem. o/.qui, so. via or parte, 6a the Side of part on which, where; in what way. QUADRAG.ENI, ae, a, num. adj., quadragin- ' i, forty each, forty at a time. QUADRAGINTA, num. adj., quatuor, forty. QUADR-4TUS, i, in., the Robust, agnomen of 0. Yolusenus. See Vclusenus. QUaDRAGEXTI, ae, a, num. adj., quatuor-- •ntum, four hunched. 'iliaERO, ere, sivi, st'tuni, tr., to seek, Beck M'ter, search for, go in search of; to ask, inquire, >;;ate; to investigate, search, examine int.i. Queerere aliqiiid ex or ah aliqno, to ask i -one about anything, make inquiries concerning. QUiESTIO, onis, f., quaero, a seeking, inquir- ing, searching; an examination, inquiry, inves- tigation; a judicial examination, trial, prose- cution. Qutestioncm de ali-iuo habere, \o exam- [ iue, try, try or question one; — dc ctliguo nego 'in. to investigate a thing, QUiESTOK. oris, m., quaero,, a Quaestor, the 1 title of a class of Rornan magistrates, some of ■ whom had the care of the public money, and others conducted criminal trials. The .. urbanuf or aerarii, was public treasurer, and remained in the city ; the quiegtor militaris combined the offices of a modern quartermas- ter and commissary general, and one was ap> j pointed to assist each consul or praetor in com- mand of a province. QUiESTUS, us, m., quaero, a gaining, acquir- ing ;" a means of acquiring a trade, occupation ; what is acquired, gain, profit, advantage. Quxs- tuspecunise, a gaining or making of money, acquisition of wealth. QIULIS, e, pron., Or. g 91 ; of what kind or sort, what ; as, just a3, such as. QUAM, conj., qui, g 203, Rem.- 1,_ how, how ■ much, as much as, than. Tam—quam, so— as : quam late, very widely. With superlatives, as ; ; os, quam maximum, as great as pos- sible. Quam celerrime potuit, as quickly as he could or as possible. Quam diu, see Quamdiu, Quam, plures, see Quamplurcs. QUAMDIU, conj., quam-diu, as long as. QUAMOBREM, conj., quam ob rem, why, wherefore; therefore, for which cause or reason. QUAMPLETRES, or QUAM PLFRES, adj. pi., vefy many. QUAMPLURIMUM or QUAM .PLURIMUM, as much as possible. QUAMPR/MUM. and QUAM PR/MUM, adr. quain— primum, as soon as possible, as quickly as possible. QUAMVIS, adv. and cod j., quam-vis, from volo, as much as you will, however much : al- though, though, albeit ; however. QUAMVIS, pron. See Qut'vis. QU^NDO, conj. and adv., when, when? Afl< r si. ne, or n'um, ever, any time; as, si quamlo,- if ever, if at any time. QUANTOPEBE, adv.,. quanto-opero, how greatly, how much. TaQfopere— quantop greatly — as, as much — as. QUAXTUS, a, -um, cor. pron., Gr. §91; now great, how much, how important, as gri The neuter quantum is often followed of t If • partitive. gmitive, Gf ■ §134, Rem. 1. Qudnlo. abl., by how much. Quanta opere, see Qkanl- iViih (antus exprctsid or implied, ai gri at— as ; as much^-as, as far— as.. Qui adv., JlfivT, Rem. 3; as much ».■ as. QUANTUSVI.S, t'avis, tumvis. adj.. qua • ml vis froij 11 ], lease, lm^ jreat soever, ever so great, hi (.JUvtRE, conj. and adv., abl. ol »r interrogative, and res. by which i whereby; for which reason, on which account >vhorofore. why, ott account of which, on what account : as !-■... i five, g 210, so lhat on tin's account. QUARTUg, a, tun. num. adj., the fourth. '<\ \S(. :ij.. (uam-si, as if. as it were, just as if. QUATUQR, ind. num. adj.. tour. •tATUOKDi'-OIM. ind. num. adj., quatuor- decem, Forfrti QUE, . rkiitic conj., Gr. \ 223, and; que-et, it- fOi , both — b QUEMABMOt)! M; conj. and adv.. qu In ■ ner, in what way, hnw; a*. in whatever waj . like as just h ■-. QTJEROR, i, questua suin, dep. tr. and infer.' i ' i omplain aplain. QTJGSTUS, i. li'.u. part., quoror. QtTESTUS, us, i.. raeror, complain •Jlinll QUI, quae, quod, pro.reL (!r. |87; who, which, that, « UP; {168, )>) that, liy how much, the; quo mi- Rem, 3; that, in order that, n qui, as ohe wh iic, in;, much a ■ he. Q$tCUMQi id unique, i '1. pro. Ur. §87; qui--eumque, quisquo, whoso- evor, w!i i " i i-. wlii:-, ever, whatever. All who, fvery tug that, Ji vsudlly ttands ■ QU1I> QU/I).\M. qiiaedain, quoddum and quiddam, neon., ,■ ■ Quil/EM, oonj , indeed, truly, in truth, e-r- iftinly. ted by the Itiri QDrDQufa) 'ill I ES, eti ;. Cap- ■ QUIA'Tl H, a, um, iur, huimus, adj., pari, of >, qoies, quieted, reduced to % stab- of ' . calm, tian.juil. |" arcibl. . etiU, undisturbed, mot i< i i; ijui, ' i ? that ut that, from * 269 hi' no del i> io . n ipse situ irtrit- mittcd suicide. Quia cliam ' llOIll plilu du from tin m ■ w2 out, iA<- . \ \M. Sec Quisnam. £K<.'ONX. uncis, in., quinquc and uncia, t\\ elfths of an as, the five spot's [I em, after the manner of the five points on dice, in quincunx ; as, $ * *. IDEOIM, ind. num.adj., tjulnque— dcconi fifteen. (JUINBTIAM. nc tjuin. (>t IXUKYI I. ac.a. num. adj., -de- cem, live hundred. QU/NI. in', a, num. adj., quinque, i .ch, live apiece, five at a tine. QTJINQUAGINTA, ind. num. adj., quinque-- ajnta, tiny. QUINQUE, iud. num. adj., live. (>i [NTUS, a, um, num. adj., qninqve, tht fifth. QU1NTUS, i, m., Quintns, a Romau preeno- QTJig or (Jul, quafe, quod or quid, intcrroga- i indefinite pro., Gr. g 88 sad 89; who? what? any one, any thing, any ; some- body, something, some. Ai quit, that no one, '■ [ui.i. Quid, what? why? ,. ,iid r&iqui consilii, what other measures. QUISNAM and QU/NAM, quaenam, quoi»- iiiiiii and quidnam, interrogative prp u (Jr. \ 88, quia or qui — nam, who pr%y? which! what? what then? QUISPIA M, quaepiam, quodpiam and quid- piam, ii ine, any body I bing, some. ;r.V?.i. quaoquam, quidquam or quis- I any. anything where ail Aw . tium. QUI3QUE, nsdque and quidque. [ae, every man, each, all, imum 1. tb» I antiquity. quldquid . ng. , treat, tho power of retreating; a refuge, p.. of refuge. Habere receptum ad aliC[Uf,jn, to li- able to retreat to or fail back upon. Reeeptui cunere, to give the signal for a retreat ; to sound a re treat. RECEPTUS, a, um, part., resipio, received. RECES.5US, us. m., roc edo, a going bad . retiring, reti'eat. RECIDO, ere. idi. casum, intr., re-cadi fall back, recoil. With dd or in, to come to, fall upon, befall. RECIPIO, ere, cepi, ceptum, tr., re-capio, to take again, get back, retake, regain, recover, receive'. Reciperc or recipere se, to betake one'* , self, retreat, withdraw, retire, return, come back; also, to recover one's seif, recover, recover one's strength. To admit of, allow, suffer; to take !,;>'. :c's self, admit or receive into. RECITO, are, avi, aturn, tr. and intr., re-cito, to recite, read out, read aloud. RECLIN-1TUS, a, um. part., reel; no. RECL/NO, are. avi, aturn, tr., re-clino, to bend, to lean or rest on, be::d back, red: RECTE, siv., rectus, directly, in a . linn; rightly, pi pc •: ■ dul safety. "I-/"' (perpi .. regit.*' g\ river Danube, .■'. . H !■'.'. I '! EKO,jxri . :ivi. ntum, tr., re 11 Br. UECrso, ;uc. .wi, atum. intr. and tt\. ro- nusa, to mal ;k<<:, de- Sony, reject, object . innka oppo ition to, be uuwilling or reluctant; to make a defence in- excuse. Wits eti refuse Hi REDACT! S, a, in brought. REDDITUS, a. um.part., r.-.lilo. resto dored. i:i:i)l>o. are, tr., ro-do, back, restore, return . togivo up, hm, deliver; to make, i tmpense. .' administer ju . . . m, i. part., i odimo REDEO, ire, ii, itum, iuti return, to 1"' I i I . .11, compel ; to bring, REDIMi y • ' •: , in pttTcha , farm. iptegro, : to re- . ..-. begin, i • ■ fill up, iempl turn. B KuffCO, i • bring . to draw ..fi', K 111, ill ;i\. . ' irlit vr W n. I wed. ii. latum, \: i . retui i 271 id :', rruil,..- :i;i;i' ■ ■ RKFRlNtJO, p:v. x % \ to l< i:i. " ill QIO, cro,f k w away, ru ape. I NUS. i, in . (C. Anti i - lioutenant.i in Gaul : VI, a straight 1 d action; a ri laud country, district. 8 regirme, over agaii op- p ; EBS&IUS^a, um, adj., rex, of or like a king, kingly, rival, princely, n RfiON i. ere, av ; , num. t,' reign, i ) ' '. .M. i. nv. i -." al power, I or government, ompii r, kingdom. i, ere, xi, stum, tr., t i keep straight, direct; iway, control, g ivi'ii. rule. REG11EDU ' .i cturu. iTUS, a. inn, port'., i tr., Mag back, throtv in return ; t ■ back, 1 ject wil ;:i.i..ri i'.v a, am, part!, n REL£00, are, avi. atliw RELK hind, U-rt. RELIGIO, 1\ . tin' careful | or reUfo, to bind back, m iral obligati m\) t!if fear of G - IlELIQUI/E— REQUIRO. cum, V.,- faints, wwoans. Relin juilur, ith ut, it remains, the result is. RELIQUIiE, arum, f., reliquus, the, l.-iv- ■lics; the remainder, relinquo, Gr. $128, ■st ; the residue, the er flight. Reliquus. •■. Reliquum, i. n., . Reliqui, the rest. It, nothing is left, Facere reliquum, In reliquum tem- e future. .Vi>»7 ad celerilatem sibi Iieir utmost speed, - r iwer. minsum, intr.. ro- remain, continue, ldure, remain. or, remedy, cure. remus-ago, a rower. Re- migis instituere, to collect rowers. REMIGO, are, avi, atum, intr., remix, to row, be a rower. REM1GRO, are, avi, atum, intr., re-migro, to remove, to go hack. romoTO back, return. REMINISCOR, i, dep. intr. sChd'tr., {root sten, whence' mens, inemini,) to remember, call to mind, recollect. REMISSUS, a, urn, part, and adj., sent hack 'like, a bow when unstrung;) let loose; relax- ed, languid; careless, remiss. Frigora remis- siora, the cold is less, intense, the winters are less severe. REMITTO, ere. m?'si, missum, tr., re-niitto, to send back, let go back, return; to throw or oast back ; to slacken, let loose, relax; to remit, abate, make an abatement, dispense with ; fo ■jive back, restore ; to leave off, intermit, cease, giv£ oveu omit. Rcmittcrc de aliqua re., to les- sen, slacl en, abate any thing. REMOLLESCO, ere, intr., rc-raollesco, to ■jrvu soft, mollis ; to grow or become soft, bo mollified; to become effeminate, become feeble »r enervated. REMOTUS, a, urn. part, and adj., removeo, removed, withdrawn , remote, distant, afar off, retired. REMOVEO, ere, movi, motum, tr., ro-movco, to move back, draw-back, take away, set aside ; to remove, withdraw, draw off, drive away. REMUNEROR, ari, atus sum, dep. tr., .re- muueror, munus, to remunerate, reward., re- quite, recompense, return a kindness. R.EMUS, i. m., an oar. R.EMUS. i,,m., a Remian, one/of the Remi: il, 6. Remi, orum,m., the Remi, a peoplo of BelgicGaul: II, 3. _ RENOVO, arc avi, stum, tr., re-nuvo, novus, '» remake, r*mew, restore. ' RENUNTIATUS, a, un\. part., renuncio. 11EXUNTIO, are, avi, atum, tr., re-nuntio, to bring or carry word back ; to report, declare; announce, give notice; to proclaim, publish offi- cially. Itenuntiatur, it is reported, word il brought. REl'ELLO, ere, puli, pulsuin, tr., re-pello, to drivo or beat back, repel, repulse, drive or turn, away, keep off. REPENTE, adv., ropens, sudden, repo. to crap, suddenly, on a sudden, unawares. REPENT/NU8, a, lira, adj., repens, sudden, unlooked for, unexpected,. sudden. REPEUIO, ire, peri, perfum, tr., r^-par.io. to find, meet with, find out, discover (either by searching or accident;) to perceive, observe, as- -certain, learn, see ; to inVcnt, contrive, Revise ; to find, .gain, acquire, procure. REPERTUS, a, urn, part , reperio, found, found out, discovered. REPETO, ere, ?'vi, t'tum, tr., re-peto, to ask or apply for again ; to demand again ; to demand back,' claim the payment of a debt. Repctere poenas ab aliquo, to exact satisfaction from one, inflict punishment on one, punish one. REPLEO, ere. evi. ctum, tr., re-pleo, obs., to refill, replenish, fill up; to restore, refresh ; to furnish, supply, make up for. REPLiJTUS, a, um, part? and adj., repleo, filled, filled up, replenished, full, provided, fur- nished, abundantly supplied. REPORTO, are, avi, atum, tr., re-porto. t<> bring or carry back. jREPOSCO, ore, tr., re-posco, to demand back, claim; to demand, ask, exact, require. Rationem a!> ' , poscere, to' demand a reckoning of one, call one to an account. REPR-iESENTO, are, avi, atiym, tr., ro-prie- sento, to present, prsesens, to represent, lay be- fore one; to jay on the spot ; to do before the time; to do immediately ,.do or execute with- out delary REPREHENDO, ere. di, sum. tr., re-prehen- do, to hold back, hold fast ; to ca;cli again, lay hold of, seize ; to reprove, blame', censure, it- buke, find fault with. REPRESSUS, a, 11:11, part., reprimoj REPRIMO, ere. pressi, prossuni, tr. ie-prenio, to press back, keep back, repress, check, re- strain, curb, confine, stop, hinder, prevent. REPUDIO, are, avi, alum, tr., repudium, « divorce, pudet, to cast off, put away, divorce \ to reject, refuse, cast off, disown, scorn, disdain. repudiate, REPUGNO, are, avi. atum, intr., re-pugno, to fight'back, fight against, make a resistant-*-, resist, oppose, contend against. REPULI, etc. See Repello. REPULSUS, a, um, part., ropello, dri , beaten back, repelled, driven away. . Ab spt repulsus, deprived of a hope, disappointed. REliUiRO.'ere, siivj-and sii, situm, tr.. i-v- RES— HOB UR. jucero, to Beek agai r, search ■ to sock to know, ask or inquire after, to nd, 1'1,-nirr, Deed. t'> niifi.-*. look in Tain RES, fei, i'.. roor. what 1st! ■ thing, mat ter, conci rn ; Riot, reality, truth, («ed, e ico, circumstance, net, meas- ure, BUbject, pnrpoe ; . condi- tion, situation; interest* ind, rea- innn ilitv. Rtx mili- ■'is rib us, in the ci ti. a] con- iix i 'a r .< i •/, my ( i •> :oi n is w iili tho 'I \ ::i ', ere, idi, issum. ti i ■ :iniio, to rut Off, out lo ISO, cut 07 bri i > annul, di i ii, Itiun, tr. inc., ■ • i ;.. Bl IK/BO, . iv. , -,. ptiim, tr., rc-scr back or in return, reply by writing, write word back, write again ; to oni ill anew, t> re- eulisf. Rescriben insfer Boldion .inch of sen ■ lior. fie> fuum, to trai • valry. rUS, a, urn, i i strain; - naiu Bit tin,;: i RE! down, - i iim, bi ;:r>i-. j ping I ding. ■ ktand, resist, hold out, ti Id oo1 .■_ ist, make tr. apd intr.. book nnon ; I RESPOND] RKSIM I'.l I ' r republic, government : politics, public RESPFO, etc, ui, tr., re-spno, to pit, to *pit out, reject, repel, refuse, disapprovi . spurn. RESTINCTCS, a,um,par1 quench od, extinguished. Ik RE3TINGUO, ere,nxi, nctr.m, tr., n-stfn^io. aguish, quench, put RE3TITI, itato. ■ oro, in. u\ ir i -it up again, to replace a thing in it- I n. restore to ' pair, rebuild, renew ; to reinstate, u; -, »i\e PracKum or pwjnam restore tho fight. i iTTTi:.-. a, co 1. repaired; reston d, renewed. RETENTUS, ■•>. uin, part., rctim retained, detained. Kl'.'i IN'.: '. i ■• oin, tr., re- - .' •ii ild or keep back, not 1( ; go, stop, detatn, hin- der : tu retain, keop, in check, repress. .'. ri quin epi\jiccrtnt, to be restrained Grom throwing. KETT.MI i, (tun), tr., re-traho, to draw nr jiull back, with Ii btfck by fftce. drag bark. RETUIil KK\ KI.l.O, ere, velli. vul.-um, t;.. re-Vcllo, (c ,:\\ iv. pull or tear ofT, pull Up, tear Up. ii... . tr. nil intr., aud . -u- sum, dep. intr., re-vet to, to turn back; to come back, return. REV! NCIO, ire, vlnxi, vinctum, tr.,ri fast, fasten. RKVINCT1 - REVOCiTtTS, ; . ui i, pari . i ■ RETl ■ ill : tu withd , iroign, mon- l;ll fc'Di in lag'- with fonr wh< . . K1IKI>''N !'..-. urn. ;-.i . i i i ne ric tribes i ■ '. 1. ' ', 1. i.; i ■ • i:/\ i .- ROGATUS— SATIS. heart of oak. 'Fig. strength of body, robust- ness, vigor, haMibood. ROGATUS. a, um, part.,' rogo. ROGO, are avi, atum, ti\. to ask. interrogate *Qp;re. request, demand, inquire. Edgar: mili- s-k soldiers whether tkey will atk, to administer t,. .them . to enlist eoldiPts. ..me. u, adj., (Roma,) o'.'..r belong- n. Romanits. i", mJ u Bo- ■ m, ra.pl., the Romans. L.) Roscius. >n of I ' . tlic snout or . the beak rr b:!i of a bird ; I he prow of an acta! for the ito an enemj ' el. bramble or blackberry ■ RCTFUS, i, m. Rufus or the Red, a very com- mon surname among the Romans. See Sulpicius. RrMOR, oris, ra , r.umo, "oer again, a repeated saying or Idling : hence, * rumor, popular report ; fame, common report. ■RrrES, is. f., a rock. crag, cliff. BUBStTS, adv., re-versas, backward; again on the other hand, on the contrary : in mrn: again, a second time, afresh, RUTi'NI, orum. m,, the Ruteni, a peoplo of Celtic Gaul, a part of whom were included i:i ike Roman province, and were thence " ialcs : I, 4o. HUTILUS, i, m.. the Red jnomen, Rulilus, (m. Semproniiis.) an offl VII. 00. S S. T. R. and S. P. Q. R.. abbreviati man people, and oi Senatus p-pulu.- ■ :. the Senate and Roman people. SABltCOS, i. m. irius • SABL-. i- m. Gr, §33, Rem. 1, a river of Gallia Belgica : II, 16. - . pile; I SACRAMESTUM, i. n., s'acro, to consecrate. crated tbing ; the engagement made by 1 troops, followed by the military oath, jutjurandum; then the military oath itself. SACRIFIC1UM, i, n., sacrificii , ncer-facio, a :>acriiice. S.X;' !ten; ire- quently, man parotide s.ncpius for ike positive. Minimi atly. very rarely. S.EPENUMERO, adv.. saepe-numero, often, frequently, oftentimes. S.KVIO. ire, ii, itum. hitr.. s.tvus, to rage, [>e fierce or cruel, be violent. SAGITTA, ae. f.', an arrow. SAGITTARIUS, i. m.. sa^ltta, an archer, bow- man. , • SAGULUM, ;. ri. dim., sagum, a soldier!* cloak, a soldier's cloak or blanket. SAIiTUS, us. m.. salio, a leaping, leap, jump. SALTUS, us. m., a wood, thicket. SALUM, i, n., sal, salt, the sea; the deep.. SALUS, wtis, f.. salvus, safe, safety, pr< tion. health, welfare. SAMAROBR/YA, ae, f. Samarobriva, a city of the Ambiani in Belgic Gaul : V, 2i. SANCIG, ire, have good taste; to have sense or discern- ment, to understand, s,ju Igc rightly; to know, .find out. [NA, ae, f., sarcio, a bundle, burden, load, pack ; baggage carried on the back, a k. Legionen attack a legion with their knapsacks on. SARCIO, i're, .-;a.,i. sai turn, tr., to meed, re- pair: to make good* make, amends for, com- peusate. repair, make up for, retrieve 1 . SARMENTUM, i, n., (Jar sarpimen turn from surj ■■>. '■- prune.) a twig, cutting of a vine; brushwood, fascines. SATIS, indecl. adj.. 3*dbs. and adv., enough, sufficient; sufficiently, enough, well enough: " tolerably, moderately. Satii -pportune, quite i its, pretty large , better, more useful or advantage .ous. Satiui est, it 'fit 1 ''ere, to be . contented or satisfied ; also, to Aeom sufficient.. en nigh, sufficient reo- S vTISFACIO— SEMEN'fl! SATISFACIO, ere, feci, iaHunvt... satis-faoio, give satisfaction, satisfy, to make amends, nake reparation"; t . > .- 1 ik having ivon offenco, uiiiki' an apology, excuse one's elf. SATISFACTIO. onis, i'., satisfaoi ... n satlsfao ion ; amends, reparation; an excuse; plea, ipology. BAUOnJS, a, imi, adj., wottnded, hurt. SAXTJM, i, n., a rock, a large stone, a ■' id fragment of rock. SC.iE.E. arum, f., aid ladder, stair, a waling ladder, ladders. SCALDIS, is. in., tlio Scln Idt. a rivci la Bolg ca: TI. SCAPHA, ;; . f., a -!.in. SCKl.i'i;.:'! rs. a, um, i lollntcd, wicked, bad, imj i ..i] : - aci ursed. 8CELUS, oris, n . . crime, enormity. 80] K" VIA. skill, exportn. SClSDI 1, ere, scid ■end, break asunder, soparate by fori e split, livid.-; t.> overthrow, d roy, BCIO, ire, ivi and ii. (turn, tr.. t'i know, nn- . ; know '■■"'• * ■ • ; . b« snr- irised, i i.'.S. i. in., a ,'iv.;. V. crag. R.PIO, onis, in S( 'i' ! " • I, ptnm, i. .. to mark; to write. . to make, draw np ■ oerb writt,) to write t >, intimate tn ■■ iihmand by letter. SCUOBIS and SCRQBS, bis, m.l pit) trench BO0TUM, i, n.. ■• sbJi Id ■v.i i 1 with leather. SE, etc. SceSui. 8JPBUM or S£VTJM,1, n., tftUov BECIU8. SeeSccns. SECliCDO, ere, si. sum, tr., s^claud... I Apart, shut out, eclud. . i der. BECLOTBXty, a, um. part . Inded, thai oat, separated) rw SI'.CO, are, eui, ctnm, rarely secatum, tr., to out, cat off or asunder. SECR/JTO, adv., seer'tus. nparate, rnt.ly, apart ; Feeretly, privily, in I i TI. i. ..ii is. {.. wf>co, a cutting, divil goodf retailing; tana booty to bo divided, booty ^•longing t. . the state. Hpoiln. AaSECTOK. »ri. atu.s Hum. 1 ■. | nor, to f..l!..v,' eagerly, foil i\i after, atten I, to i base, pursue, strive after. SECT OH A, a... f., s, eo, a cutting, th ■ cutting: a place where anyth ^..i.to uEraria ^** SEC1". I. lil«. of liiitain: V. 21. dlla Celtics: SEME I rmrl, wlieu 01 soon as. tarrf, »ero, a a SEMITA— SI. tes quam maxima.* facer&&o sow as mucft us possible. " ] ' " ! 1 T A . ao. f.. se-eo or semi-iter, a narrow ith. v -, forever, continually. lempronius, a Roman is. icx. a senator, mem- •x, a senate;, the sen- M, i, n. orsenatoaxon- or decree of the senate. Id, aged, advanced in n or woman. ., sex, sis each, six. he Senonesl, a people of town was Agendicurn, Denes, or after the OreeJc SENTENTIA, at-, ;., sentio, opinion, judg- tnent, resolution, mind, purpose, intention, will; an expression of opinion, a vote, sentence, judg- ment , purport or substance of what is said. '7 , ntentiam, to give one's opinion. In itia permanere, to remain in, persist in, a- Hide by one's opinion. Dicere in earn sententiam, to speak to this purport or effect. SENTIO, ire, sensi, s'ensum, tr., to discern by the .-'uses, be sensible of, perceive, feel ; to un- derstand, perceive, find out, know, be sensible oraWre; to experience, prove; to think, judge, imagine', suppose, entertain an opinion or senti- ment. Idem sentire, to be of the same opinion. SENTIS, is, m., a brier, bramble, thorn. SEPARvlTIM, adv., separo, separately, apart, severally. SEPAJMTUS, a, um, adj. and part,, separo, separate, distinct, particular. SEPARO, are, avi, atum, tr., so, apart and paro, to sever, separate, part, disjoin, divide. SEPES, is, f., a hedge. SEPTEM, ind. num. adj., seven. SEPTEMTRT ONES,um,pl. m. septem-triones, the seven plough-oxen, the seven stars which form the constellation called Arctos, the Bear, Charles's Wain ; also, the North Pole, the North. Sub ieptemtrionibus. in tho northern regions, in a high northern latitude. A septemtrionibus on the north. . , SEPTIMUS, a. um, num. adj., 6cptem, the seventh. SEPTINGENTI, ac, a, num. adj. septem-een- tum, seven hundred. SEPTAGINTA, indecl. num. adj., seventy. SEPULTJ7RA, ae, f., sepelio, to bury, the act of burying; burial, interment, sepulture; a funeral ; funeral rites, obsequies. SEQUANA, ae, in., the Seine, a river of France : I, 1. SEQUANUS, a. nm, adj., of the Sequani. Se- quauian. Subs.., a Sequanian. Sequani, m,, thp. Sequani, a people of Gaul living along the Seine and sejn rated from tile Hclvetii I Mr. Jura : I, 1. SEQTJOR, i, ctttus sum, dep. tr., to gynr con- after, follow, attend, wait upon : to :>eek for. rfeek in attain, pursue, court; to appreve, agre. with; to happen, fall out, occur. SERMO, onis, m., eero, to connect, common discourse, talk, speech, conversation. SERO, serin- scrissime, adv., scrus, late', U«> late. SKI! \ ate, si ", i, satum, tr., to sow, plant. SERTOIUUS. i. m. (Q.) a Roman general /III, 20. SERV/LIS, i-. adj.,servu3, of or pertaining to a slave, servile. .'■' ri'ilis tumultus, the servil war, au insurrection of slaves, under Sparticun. In madum servil cm, after the manner of or lik* slaves. SERVIO, fro ivi, 'mm. intr.. servus, to be slave, serve, obey, be subservient to, have r - gard to, pay attention to, devote one's self to. S !•'!'. Y 1TUS. utis,£, servus. slavery, servil ud e subjection. SERflTlUS, i, m. Sorvius, a Roman pr»f riomen. See Gallia. SERVO, are. avi, atum, tr.. to save deliver, keep unharmed, protect, preserve; to obsorv i, keep, maintain, uind, hoed : to guard, watc observe. Survmfi fidem,, to perform one's proi ise, keep die's word. SERVUS, i hi., a slave, b mdman, servant. SESE. See Sui. SESQUIPED^lIS, c adj.. sesqui, half . v.n/i.'.'i, .and pedalis, pes, of a foot and a halt Lij/nrt sesquyspejdalia, piles or posts a foot and - half thick or Bquare. SESUTII, orum, ra., the Sesuvii, a people pi Gallia Celtica : II, 34. SEC, couj., sive, whether Seu — seu or, Si1 whether — or; implying do«W, either — or: I.;' SEVERITAS, atis, f., sevcrus, severe* gravitr. sternness, seriousness, severity, harshness, rigi I - strictness. S.EYUM, i, n. See Sebum. SEYOCO, are, avi, atum, tr., t% apart a voco, to call apart or aside, take or draw aaid*. take to one side. SEX, ind. num. adj , six. SEXACrlNTA, ind. num. adj' sex, sixty. SEXCENTI, ae, a, num. adj., sex-centum, s - hundred. SEXDECIM or SEDECIM. ind. num. adj.. sex-decem, sixteen. SEXTIUS, i, m. Sextius. SeeBaculus; «£.-■ T. Sextius, one of Ca;sar's lieutenants : VI, 1. • SI, conj., if, whether, il perchance. # Si quo if an j r , if any one, whoever. Siinodo, if onl. provided. Si quo, if any whither, if any plate, Si quanda, if at any time. Before si, whethc tllBI-SIVE. after tiopestfl, cstpiriori 4c, wo must in English supply to MS, ' i;. ■•'■i.rtuiii, nr the like. SIBI. Sue Sui. SIBUZ^TES, inn aiid'inm, in., the Sibuzati , .; people of A^ujtnuiH : til, 27. y iC,- adv., ipi'uuociial root i,) so, thus, iii such a manner, to such b degree > ■"■; ui. ^o that, so as. SiCAMBKI, oruiu, m., the Sicambri, a pow- erful German people) livir: ; near the l.'bij: !Y, 16. SICC1TAS, utis, f., siccus dry, dryntsa, want of moieture; drought, dry weather, want of rain. SICl'T, '•■■!,;.. fir-iit. just as, as, as it were, like. SICUXI, coin;., sic -iiti. See Sicut. S./DUS, eris, d , a constellation; star. 8IGAMMU, or SUGA&tfiRI, or SICAMBKI, .•mm. ta, Bee Si :imi>ri. SItJXIFliH, era, erum, adj., slgnum-fero, boaring a sign . /• image. Subs, a standard- bearer, ousign. SlGNltflCATIS, onis, i.. aignifico, a pointing out, indication, signification, intimation, declar- ation, expression, inaik, sign, token. Xymji- oalione Jtti-ti, notice being given. SlliXltjC. >. ai 6, avi.atum, tciignum- facio, to make sign.-; to give notice, signiiy, indicate, mtiniate, show, declare, express ; to gi»e prool or evidence, b/ignificulur, imp., pro .1 i an intimation is afforded. blij.M M, i, n.. a mm k, token, sign; a statue, image; a signal; a watch-word, Htgnurn miii- signum, a standard, banner, Sag; by uiUiiiyioy. troops, lore-.-. C.nj'ri. .; yiia in WittM locum, to Unite the standard.-., concentrate the forces, i'-rri: ttym <. t ■ bear <,r advance the slaudaids, to march. Oare su/mbm, to give a ■dguai, to give the signal fol battle. biL ndnifc to h« a bat one is Dot; ton: I teeming, guise feigning, a pretence, feint, disguise, deceit; imitation, false or assumed appearance, insin- cerity, hypocrisy. &'ni«iu(to Uineris, pre- tence of pursuing a journey. %l S1MUI..ITU.S, ii, ii m, part., simAh^jji^lcnd. ed, feigned. SimulaUi euniaUui, nnde Of friendship. SIMULA*, ore, avi, atnm, tr., atmilis, to make like, to imitate; to pretend a thing to be whai it is not : I p foign, pretend, coiiutanfcit. assume falsely, simulate . ' ^\ S1MULTAS, utis. 1.. simul, UI aev\< the same tiling by two part es a i -am /'cmv, rivalry, contention, jculoiw* malice nr enmity. ret gi udge, dfUPHJNKha- tied, enmity, hatred, aiiiinoMly. BIN, coio;., si-nc, but if, if however, .si,, autrtn, but if. SIXCA'KE, adV., sinccrus, sincere, siti-cera — as of honey without wttx; uprightly, honestly, sincerely, plainly, frankly, iiigci,uoii»,y. S1.\E. prep with aid., without. BIXG1LLATIM. See Singulatim. SIX JUL. IK IS, o, adj., siagulus, one at a time lone, solitary, only, a nglo, Beparato; singular. excellent, matciiiev-.. remarkable, extraordinc ry. Ubi tinyplaret cgredunte* cvuipcxcmnt, disembarking one ai a time, single individuals disembarking. 8IMJLL.1T1M, adv., Biugulnsj one by one, singly, iudiv, dually, severally SliSGOLUS, a. urn, num. adj., (ir. gG^ ; {used, by Cx.;ur only in pi. ) .-ingle separate, I ore se, arate From another; onebyone,eai ery, one at a time, individual ; unedistubuure- ly, one to each, in u)i?i«» tiliffuios, yearly, an- nually. SinyuUctiut sinyuli siiiyuUit Uejfiytrani, whom they had se- lected Individually, every man "MleoUugj on.-. l-.T cjp.ii-.., / pita .inyutu Uutnb- uit, one to each soldier through the wnole army. ISTaH, tra, tru yy uncertain,) ■ the iult. F,y. siuiM- i, unlucky, ad- itrary, hurnul, poi u :■,-. the Irii Ira, at the left, on I MX l - -versus, to- the left hand, to .ho left. BINO, ere, sivi, sit urn tr., to pot or set down; to permit, suffer, aU< w, give mm i . k i (jUA.xi^i, il < m i . H »; MJ tune. Siyb'li and S1({U1, skjux, i njuwd and siquio, wwiy n gnu, (si sun mde/intU , a form, Jlgure, fashion, shape, appearance; a pretext, show semblance, colon? pretence. Ad speciem, to appearance. Ii&ipeciem, in appearance. Sun- ma species, the general appearance. Specie, un- der the appearance of. SPECT0, are, avi, atum, tr. freq.. specie tu t,v/-e intently at; to look nr gaze upon; to view; to lie « spectator of; to look to or to- wards; io be turned or lie towards; to point, tend or incline towards ; to face; toste. observe, mark, regard, consider, hotice. heed, care for; to seek, look for. expect, wait for. Nnn hoatem (esse) ai'ciorcm, se.d rent tpect&K, that the enemy was not an adviser but merely -an observer of fact". SPECULATOR, oris, jn.. sjieculor, a spy, scout, explorer. SPECU1.ATORIUS, a, um, adj., speculator, ^belonging to spies or scouts. Spe.culutoria nu- vigia, spy-boats, vessels ol observation. SPECULOR, ari, atus sum, dep. tr. and intr- (specula, a watch lower, specio,)to view, recon- noitre, observe, spy out, examine, look around, explore. Speculandi causa venire, to come as a spy. SPEKvlTUS, a, did, part., spero, hopod for. expected, longed for. SP£ltO, are, avi, atum, tr., to hope, trust, expect, look for, hope for. SPES. ei, f., a loskiug for, uwaiting (either with desire or dread ;) hope, expectation ; con- fidence ; expectations, prospects. In spem veni- re, to entertain or conceive the hope. SPIRITUS, us, m., spiro, tn breathe, a breath- ing nr blowing ; a breath, a breath of air ; the spirit or soul ; spirit, elevation of mind, energy, courage; haughtiness, pride, arrogance, haugb- ty demeanor. Tantns spiritas, such lofty *irs. . SP0LI.4TUS, a, um, part., spolio, plundered, despoiled. SPOLIO, are, avi, atum, tr., spoliuci, spoil. to strip, bereave, deprive of, rob, plunder, pil- lage. SPOL1UM, i, n., the skin stripped ofT a beast : spoil taken from an enemy, plunder, pillage, booty, prey. SPONS, tis, f., Gr. §61; spoudeo, a pledging of one's self freely, free will. Sponte tua or Bimply tponte, of bis own free will, of one's own accord, voluntarily, freely ; by oue's self alone, without anyone's aid. STABILIO, ire. ivi, t'tum, tr., stabiliser*, sto, to make steadlast, firm, stable or sure ; to prop, support ; settlej fix. STABILITAS, atis, f., stabilis,./Sr«, sto, nrm- ness, stability, steadiness. %. 8TATIM-SUBLICA. ETATTM, adv., sic, firmly, constantly. steadK ly ; on the cpot. immediately, toithwith, ftraif.htw.iy. STATIO, onis. f„ sto, the net of standing; a ■day, journey; i>. station, post, outpost, sentry, pic'; it. guard. In stations, on guard. aTATiVDS. a, uni, adj., sto, standing, stand- lug still. SUttiva entire, a sanding camp, sta- tion, quarters, 6T.ATU0, ere, ui, utum, tr., sto, to rauee to • stand, to set up, raise, erect ; to put, place, es- tablish.; to maintain, judge, think, coin lode. be of opinion'; to resolve, determine) ordain^ decree : to give tentence. p»-.« sentence or judg- ment on any one. ST \Tri5 A. <••• r. sto, stature, height of body. ST.nTf'-. 08, in., sto. a standing; ifhta'.e, sta- tion, condition, situation. STIMULUS, i, m.. (root BTIO of is-slign, Eng- lish .'tick.} any sharp pointed thing; a goad ; a • harp pointed instrument concealed beneath the Stirface of the ground to annoy an enemy's cav- alry. Fig., .in incitement, instigation, induce- ment, incentive, motive, a spur. BTIPENDIAIUU8. a, urn. ar foundation of a thine.; a stock, family, race, lineage. STO. stare, stcti^stntun, intr., to stand, stand rtrm. Btand still, remain standing; to remain, abide, tie; to make a stand, hold out; maintain ono"s ground, persevere, persist ; agreoto, abide by. stand to. BTRAMENTUM. i. n., sterno. In tpmut. that which serves fcr spreading, straw, Utter, thatch; * a horse-ei,>th, pannier, pack-saddle. 8TREPITUS, us, m„ gtrepo, a wild and con- futed noise, a rattling, clattering, clashing, din; clamor, shouting, uproac STRINGO, ere insi, ictum, tr., todrawtight, other, constrain, hold fast, Stringrrr gtadium, to draw nr umheath theeword. ■ ere, s . cturo, tr.. to pile up, join together, build erect, -triiet. BTUDKO. ere, ul, studi'vi once, Intr., t'>. api nltivatc, !>»y particular attention to; take delight in Jfia pursue, l>" bent un aiding; to desire, aim, wish, !>e anxious; tistpdy. .Y..n> r- lilt [ram beneath, ra,-,- or hold up, suppui t ; to list, aid; to eai , lighteu. lessen, dimin- ish. .SabU-rvi" ■ s'l sell uj to rise, SUULICA, SB, f.. a »tnk«"i wwnm, intr., sub-si'do, to tightj to sit down, crouch down : to sink down. settle, subside; to remain, stay, stay behind. SUBSISTO, ere, stiti, tr. and intr., sub-sisto, to stand, to stop, stay; to remain, abide; to stand still, halt; to resist, withstand, hold out against. SUBSUM, esse, fui, irr. intr., sub-sum, to be under, among or behind, to lurk underneath, be within ; to be near, imminent or at hand. Subesse mille pasuum, to bo a mile off. SUBTRAHO. ere, xi, ctum, tr., sub-traho, to take away from beneath or secretly, take away below, remove, withdraw, carry off. SUBYECTIO, onis. f., subveho, a carrying, conveying transporting. SUBYEHO, ere, xi, ctum, tr., sub-veho, to carry or bring up, convey in a ship ; to carry, convey. SUBVENIO, t'ro, Teni, venture, intr., sub- venio, to come to oueV assistance, assist, aid, heljk succor, relieve. SUCCEDO, ere, cessi, cessuni, intr., sub-crdo, to go or come unto or into, to come up from below, to mount, ascend ; to go or come up. ap- proach, advance ; to follow close upon ; take or come into the place of, reliove ; to border upon ; to succeed, turn out well, be successful. In ttu- ii/mem succedere, to mount guard iu one's place SUOCENDO. ere di. sum. tr„ snb-canrto, obs„ to set fire to, set on fire, kindle, burn. SUCCENSUS, a, urn, part., succendo, sot <.;» fire, lighted, burnt. SUCCESSUS, us. m , Ruecdci, a coming tip to : an approach; a prosperous event; prosperity, success. SUCC/DO. ere, cYdi, cr'stim," tr., sub-credo, t cut off below : cut down, fell. SUCC/SUS, a, urn, part,, snecido, felled, cut down. SUCCUMBO, art. pi in ;i] itmd in ■ ■ - ' r war. ' ' admin? ; i Hie war. 5 ho whole amy. the in i hull, G ml tali up. r.f t upei u . ■ ■ ii t, chief, mi i ii . most ira- : aicnt ; tl ; wild ■ ■ . :,i. i', «.. the m I under- iflict punish- Olo n, . j . expd'.l- endid. mo, i sumptu, at i upon. v 1110. uly. me;' ! atum, tr. anil kiti ; . xci 1. surmount, me ; In i .p.i jui r. ranquisn, huhduo; to be go .,■ climb over, i i niiive. liv« i Sliri.i;.-..! sosstnn, tr. mi iipi-i-M-.H- ■. to all ii i» >d ; to be superior to, tor-' nprt .ii from ..r duclino battle. 8UfK ..iii'.. coper-sum, to ■ ; tus or i re, »'vi, itura, intr., Rib be near or at hand, bo in store dx be Mipplicd. might ity of cm ii. l.i'MKNTIJM. i, n., suppleo? /: i . a rupply. Biting up; supplies, ; recruits. ■i.. BUb-Vl|^ .i.r.r. , 'LICATIO. r,nis, f., ^ ,ppU- ub-plico, a gupplicalife. soli nm I i:«r,e'r ui' a suppliant, humbly, huluni.-i autly. "«'' 8UPPMCIUM, i. n., supplico, the knees, cither in prayi /■ or in r« mum punitK ■ i: ,, ...v. ;i supplication, entreaty; ii Sup- plicatory sacrifice ; a punishment, torture, tor- ment. ! UPPORTO, are. avi. atum, tr.. BOli-porto, to carry, couvey, import, bring up foi SUPRA, adv. and prep, with oci ie. above, overj upou ; be I'm ' i i . in. tak< ii up, ...... . upon. SUSCIPIO, are, ccpi, ceptum, tr., Biib-capio, r lift up, receive, catth up; to under- take, take in hand, enti r upon; eug igo In. . S '<'M . ;.' take upon one's self, undertake. ECTUS, a, uni. part, and adj., i suspicious, tli picion, suspc •in. part., BUspicor. i:n, intr. and tr. Up (.,' upv. . • [CIO, onis, ;.. . truil : ground nf suspicion, i i .illi of . ari, atuB suiri p. ;r.. s.u 5UST1 . up- , to lustain, uphold i. ■; ■■ . i. ni ■ to endure, hi Id nut. i .' (I i 14, i>. JBjjr* ii a" < ■• INK ' 'ii . t tun. t< ntnni, tr., tnh or 1-UlMJIII .. ... Mlli-tnllO, - r lilt up, I i irr>. I -. a. um, poM. and i ■ i . Jit«.Uf,s XL' *82 T— TEMPESTAS. (U, theirs. Sui, p!., one's part }. people, coun- trymen, friends, soldiers, etc. Sua., n.pl., one's property, effects, p' ssessions. w T m of the prxnom&t Titus. ' ■■:, i, n., taberna, a hut, a I'ot tab, whence taberda, a picture; a table't covered on ; a writing book. f., tabulo, covering with . planking, boarding, floor- n., tabulo, to cover "joitlt ry in o buildings a board- ini, tr. and intr , to bo ai- ••: b, say nothing; to be silent iiir ;, keep secret. T a, um adj., taceo, silent, saying .„i..i.i S noiseless. TALliA, as, f., a slender rod, staff, stick, bar ; a stake. Tulea fr.rrea, pieces of iron used by the ancient Britons for money.. A stake of a ■out in length buried in the ground, and armed Willi iron hooks to obstruct the progress of cavalry ; a kind ot caltrop. T.tLIS, e, adj., such, of this or that kind. such like. TAM, iidv., so, so much, so very. TAMEN, conj., notwithstanding, nevertheless, yet, however ; at least. It introduces the com- plement if a concessive sentence. , TAMESIS, is, m., th» Thames : V. 11. TA.YUTSI or TAMEN ETSI, conj., though, although albeit • TANDEM, adv.. turn and demonstrative suf- fix dem. it length, at last, finally. Quid tan dem f what then ? what pray ? TANGO, ere, tetigi, tactuui, tr., to touch ; to be contiguous, border upon. TANTjl'ERE. adv., tanto-opere, so much, so greatly, to such a degree. TANTULUS a. um, adj. dim., tantus, so little. rto s.uall, so trifliu j;. TANTUM, adv., tantus, Gr. §150, Rem. 3, so much, to such an extent, so far : only, alone. merely. TANTUMMODO, adv., tautum-modo, only, if only, provided only. TANfU.xD^M, adv., tintus-dem, Gr. § 15C. dem. o, just so, much, just so far. ,, TANTUS. a, um, adj.. Gr. §91; tam, so great, so much, such ; so little, so small. Its comple- ment is ut or quantus. Tunti esse, Gr. £137, to be of so great value, bo prized so highly, be so highly esteemed. 'Panto optre, see TauUipere. Tantus — quantus, as great — as; as much— as; ».s far — as. Tantu.ui p.Uebat — juantuin. loci aaes occupirc patemt, extended as far as the- space which a Hue of battle could occupy. Ta.ntu.in, n.. is'oftsn follmved by the r/em't.ix, Gr. J 134, Rem. l.-i TARBELLI, oruni, m., tho Tarbelli, a people of Aquitania: III. 27. TARDvlTUS, a, um, part., tardo, retarded, hindered, stopped, delayed, checked. TARDE, ius, issime, adv., tardu", slowly, tar- dily. TARDO. are, avi, atum, intr. and tr., tardus, to be slow, to loiter ; to make slow, retard, stop, delay, impede, hinder. TARDUS, a, um, a'lj.,slow, tardy, sluggish, slack. TARUS.tTES. ium, m.. the Tarusates, a peo- ple of Aquitania: III. 23. TASGETIUS, i, m., Tasgetius, a king of tho Carnutes: V. 25. TAURUS, i, pi., a bull. TAXIMAGDLUS, i, m., Taximagulus, a king of Kent: V. 22. TAXI'S, i, f., the yew tree. A poisonous de- coction was made from the berries. TE. See Tu. TECTOSAGES, um, m. : VI. 24." See tolas, TECTUM, i, n., tego. the covering or roof of a house ; a house, dwelliug. TECTUS, a, um. adj. and part., tego, covered; protected, defended, safe. TEGIMENTUM or TEGUMENTUM, i, n., tego, a covering. Settlor um by/imeiila, the leathern covers or cases of shields, protecting them from dust and injury. TEG 3, ere, texi, tectum, tr.. to cover ; to hv' ■ . conceal, disguise ; to defend, protect. T&'L/UM, i. n , a missile weapon ; a dart, j i el in, spear. Opposed foarma defensive weopotiA TEMERAR1US, a. um, adj., imprudent, in- considerate, rash, indiscreet, headstrong. TEMERE, advt, happening by chance, acci- dental; by chance, at random, rashly, thought- lessly, fi olisldy; easily, readily. TEM.:UITAS,atis, f„ temere, rashness, in- considerateuess. temerity, imprudence. TEMO, "iiis. nj.j the beam of a plough or wagon, to the end of which the yoke was tied; the pole or tongue of a chariot. TEMi'ERASTIA, se, f., tenipcro, mode.sty, moderation, temperance, discreetness, sobriety, abstinence, Self control;' self-government. TEMl'UR.-lTUS. a. um. part, and adj., tempe- r ■. coin-p* tempe.ratior, tempered, moderated; moilerate, temperate, sober, mild. TWMi'ER. >, are. avi. atum, tr. and intr., tem- pus, a pio-e cut "if, a pin-lion, to temper, mingle ' various things in due* proportion ; to mitigate, soften, modify : to Itioder ito, restrain ; to ab- stain, lel'rain fuibcar. jfj^j^rum silii, to gov- ern one's sell', moderate : iSr restrain one's self. TEMt'EnTA.-s, utisj f. tempus, time ; a season CMPUS— TOLLO. 2?S time with reference to tin-, weather; stormy,! Ti imigh "/• boisterous weather; a r-toiiu or tem- pest, hurricane, tornado. TESll'U;v. oris, ii.. rout te* in cut, a portion or period ;»i time, tame, space of time ; a season. Omni t.iir.pnir. always, ever. An occasion, op- ten or much affright alarm. If- in tiMnture, earthy. TKllllKO, ,iv. nl, itntii. tr., to affrighl. alarm frighten, terrify ; to scare away, to detwhi w TKItKlT,). are, tr. freq . tern o, to u-riifty of-' porfunity. Ad L mpus, in time, at the appoint- ed time, promptly, in good season, seasonally. Cnu tempore., aX once. teiupvre exdust want of time. TKNCH . il/::u. arum, m., the Tcnulnh-n:, a people of Germany: IV. 1,4. TIOM) >, ere, teiciidi. leusum :• ltd ton turn, tr. and intr.. to stretchout. extend; to go, advance. Utadere tabemaculuiit, or simply temUre, to spread or pitch a tent, encamp. TKNKliU.i;. arum, f., darkness, Obscurity, (loom. TENKO, ere, ui. tentum, tr. ana intr., tend", o hold, hold fast, keep ; to possess-, hold, have, occupy, gain possession of, gain; to guard* de- fend,. maintain ■. t , • continue, extend; I" I;..; possession of, to retain, preserve; to detain, re- *train. check'. 2»:ner< st eastris, to remain shut up; to continue in. i liquo, to be in one's |iOsseS8ion. Ciic-uuiventum teneri, to be snrrouuded. Locum Imnc. to beep on remain at one's p ist, hold one's position, main tain one's ground. TiCX ,.K. era, eru n, ». !j . . young. '1 i..\T.n 1 ,S, ii, urn, part., tried, proved. TK.NTO. are, avi, atuui, tendo, tr., to I amine, luj., to try. attempt; to prove, put to the test, tempt, sound; to attack, assail; to prove, ce ,i,i , i i.u ler. Ii, U ce to revolt. T...N l ; . -. ii . simus, adj , i . •Jo, drawn out line, linn, slender, fine; little, small, poor, scanty, moon, . •«, deli- cate. TKNUITAS. litis, f., tennis, thin tenuitj | poverty . .-: means.' Tri.NLili'j idv., te ins, thinly, sU ri 1 1 1 ■ , y . Atai worked down thin. 'J i. it adv.. tros, three times, thri id 1..U...-, *- l » -- adj., t'io, to Tv.li, tap smooio. louudi Tf.li.li . Ill, i. n., the bai k of a M&fl or beast. Verba. I'ott lergum, bchinu hind, in tko reef. Ab Urgv, (turn behind. 'i ii, •■ : a. . a, adj., ter, ties, throe, three by; iiu. i 'l i.i. \..o. I iLe earth in opposea TkguvvMi i land U> muter, -a cuoatry, region territory, laud. 'Jtriu: or or bus terra- to alarm greatly, to nil with liar. TURKOK. oris, in., terreo, i : it rear, tenor, fright, dread. ,"\ TKUTIO, adv., tertius, lor he thrVd time. ThltTfUS, a. urn. bird, tin- third. TKSTAM l'.XTUM. i. n.. • ^ tis, a testament or last will. TESTIMONIUM, i. D., testis, a . Ay y evidence, proof. But testimonui, to be roof: Gr. 1 144. , IK8T1S, is. m_ and f.. a witness, eye Witness. spectator. TfrTMiO. inis, f., teste, a fheU, a tortoise; itirs, a U'tu'lo i coverhig by the shields of soldiers lie! I oyer their heads to protect t In- 1 ii -t i . -m falling darts, ete. ; alto, a ing orehcdfoi the protection of '-rs. TEUTOMATOS, i. ia..-'i'i in. -in, it us. a m of 01- lovico king of the NitobrigM : VI] 'l'Ki; i'o\ i orum, or TKUTpN fciS, um, ni.,the : TetitotH's. a German nation who in habit i I Kt < land and Kinieu. islands at the entrance ui tin Baltic: J. 3S. TtX S lego. TI..I Sec Tu. 'I'l ;.\U.\l. i, n., tego, building material, tim ber tor building; a st.ck of timber, a beaut, TldUK/.M. oiurn. :n., the Tigurini the in- llllbltliuts, .. /'.;/ li'mui ; 1. 1 -. Tll.U / \ I 8, : ( um. a l| 7 JU ">n- foni cantons into n liich Helvetia l 1U. TIMi.'i- n. ni. tr. and ii .. to [ear, be afraid oi. appi eln ad, < tu • •(y of any person or thing, be i or alarmed lor or about. TI.MIIi;.. adv.. tiinidii.. I <. um, adj.. nun i, . i ful, t dnt timid, afraid, cowardly. I1M0U, oris, in., [um.. eusibn, dread, alarm, anxiety, ali'iight, pauie. Amor dly fear, « hiiu . ... gi i ei dlr i apprehension, such as hravu uiou ma; lee|. I'l rUIUUd, i. iii. Titurius (lj .- I I I'l.S. i, in. TltUS, a ii >.n 1. 1 ,• rum, the emu. the world, ftrra UaUia, the tuli, I itly, - count i .. •■. n.iiil. ii ib 1 Tu.hH f, m.. T. Torra'idius, n man ind out, hold <>ui. ^ lo the Uuelli tor sjapplle*: ILf. i IMI.I. i. are, u. [ruut tol tficuct ■ 2S4 TOLO \ IRaNSVJSRWUS iif'i • tiike up ; id u[,: t^j TRANSDOj ere; did to take away, See Trado. : iriwtii toHerc, ] 'KAN: ;, ii'V:.(. ... . xi, cttlin, tr.{ trail- ■:,- tollere, to : Ur. gl62, Rein. :>; to bring or carry over", Ii td« I costey over or through, trail port, trim town of tlu: i load, carry. o Carumua: J TRANS DUCTUS, si, u n i TRAXSKO, ire, ii, itu.n. ii I ti'.* (h t of Toulouse: §111; trans-eo. to ■. or ; i - o\iHt or beyond | pass, cross. Truhsilvr viU<> is fcrdable a }s, inhftbi- i to desert, go or pasj.ow I i pas J away, pass: '..a war- j TRANrir^RO, ferre. bull, i t.r.. larts, etc.; the trans-itero, to carry or c . ovorjcj trail*- • a / ■ pe, con!; fer, tin p. .; TRANSIT GO, ere. : ■ :.., to parch, to fix; to i-nn or drive i . .. . ; t.-jlix, stab 1 jiiei i' . TRANSFIXTJ8, a, um, pa* . tra;is-f;'gi , pier -demote many, ced, transfixed. IJKANSF.ODld er ti\, traira- 50, all fodio, to pierce thrptagh .. i isfii,thrusl ii: us TftANSiKRSDIOR ., sum, dep- lind intr., trans-gra ■ . , ■;. .... , ■: 08 -. TRANSGRSSSUS, rredior \ •<-" PUS, us, It '.,- [ran ■ i DUS.'us. ui ..... ■. ■ .■ .i.u. i.«.ltor, rafter dm TKABS, trains, l TRACTiJS. iv. mi). rawiHj drawn away. TRA! TUS. ui, m., traho. a !'r v . <■: !:. . ,. extent; a tract. region*, country, distrii t. territory. TRADITIJS a, um, ■• : .. . ■ I ; own,.' c. T\ ' 00. ere. didi, diti . to give d aver, consigs e ■ ..... down, i . ' TKA .>. aorl I'javclii , TR.V.i TKAJ1U10, ere, jeei, jectuin, t:<, to»throw or cast over, fling beyond; lu pierce, penetrate, transfix, run or thrust through; to trans on . carry over. TUA..QU1LL1TAS, «tis, f.. tra.quillus, traw- .fail, quietness, ttillness, calmness, tranquillity; -«lm,..-.s of l he »o;i , a calm. Tli \NS, prep, with aec , on the farther side .f; LeA uud, over, it U often opposed to ct's. T. arts Uhrnum, on the oihei ; ide of the Rhine. f. e. in the Mile farthest from the writer, on the easjtei n t,ide. Stl^AN'SALPiNUS, a, um, adj. trans-Aipi'nus, Uj.H. beyond the Alus, Transalpine. T. ANSUENDV, ere, di, sum, tr., trans-scan- do, U> climb; .to climb or go over, pass, cioss. 1 !' ■:...!... part., trjf TRANSJ1CI0 iocturn', j icio. Sei I ' : i , . . , - ; . I. i ... : ■ ■ . ' AWSNMTO, are I eq I :",!:> »Wi m, ii ■ ; 1 svv im ove: aingi TRANSl'ORTMTU.S. a, um, trausj car ried over, transpoi le '■. TRANSPORTO, are, avi. ar;: i tr. ti . '-por to, to carry from one place t.i another, trans- port, carry or convey over. TRANSRUENjINUS, a. um, adjj trans-Rhc w nunus, of the Rhine, on the other si>te of th«- Rliin... Trantrhettani, <■, .. , ise living beyond the Rhine. > TRANSTRUM. i, u.. a 1 ■ ■ fu rok ers in >i ship. TRANSVRIIO, ere, vexi. . ti afld veho, to carry, convey trr brilig over, tiai MiANSYfiRSuS, a, um, a'Jj., traiuveiio, Ij TKKBlUS— UBl. Atrn.tnraed aoroea, athwart, crostt St .Jr. tnins- ; TIlfSTi.H wrrnw'ul, <1ej _».,* rnmOTViTT i _.. *■ ■ ■ • -t_ - »erpo. td)Hqufl XRBBIC8 i. m. (M.) Trabtaa Galta lent by Ofaaar 1 the CuriotoUtea for n ni. v. TRSRi Nil l iC.) Trcti knight : VI, ' . •, ■ s ■ . ■ ■ three )>' TRISTltTIA, *e, f. I TKUNCUS, i, tn., »ho tru a tree. ■ ac, f. u tn. . rt>, tultweand r»tiw «uni ik-p., to ' ".. louk at, l> TKI >t, ntiim, ii I •'fir/i '. for fear, hui irn in .1 sti to tremble for fear, In afraid or rAiuciI. Trepidatut f trepidation, • i Hlnni) or fear. aairi. adj„Oi Ailj a, belonging u> the Tio I ;v ti iti..rr of Galliu Hel- ' NGI, orum, ■ • be T>.'?i.. TULLUS, i, in. (C. VoIcatiiiR.) Tullu* ■ tin bridge which he I vi, 2a. TUM, in tin place next; then, at I xim,. ami < fttm .. i TUU.NNII . :;:'(. be in nu uproar TUMI >.. ttimnljtn«8n9,tumu2ttta, tumult«i TIM. umtuotion, fA-.lit i hi, iuhur- ■■ -i . T0MULU8, i. in. tam hill ich, n TUN<\ adv., then, at thai TUK.M A, »<•. f., a ti ningat first thirty, and afterwarde thirty two men. SI, orum, n Turonea, h !«• >ple ■ • ■•. .1 -1 »i mod. an«cemly; shiiuefu ! l'i:il;i Iv. tu ' TUKi I parts . < ITMI— VACATtO. where, in what or which plnce ; whin ■ i UBlt, or am, m., the Dbii, 'a people of Ger- • tho bank? of the Rhino : 1.5^. OUB, ;tdv., ubi, wherever, ever) ■■ re. I um, (top, tr., to chastise, , • on, roTo:;.' VIA. y, any one. i i .T Ij., corap., Ur. #74, 1. lit a, ulti-u" farther, on tho , fttMber Gaul beyond tho A! ■ ., -a'5j., (xup. of ulterior, far- :. most remote, wont distant; bind- in 'If.,- reaT. Ul.TRA, adv. and prep, with ace, (ail. o/ul- t, farther. I ' .!■:<-., to to the farther sidu. Uilri que, back and forth, to in 1 I Other aid ,*'.«. with >ut i' Bi from this Hide, hence, voluntaiilj *coord. Ultrn .;y run- nitrg togel , ULL . .'i>wling >.-r yulo gethor- all at on '-lie linio, along with, tu- jpther h il h. UNDj uoutial root n, ■ what place which place, fi Pom which. I .\ DEC1M, "'■' e i. UNDKCIM1 ii. adj., m I the eli 4 ONDEQUADRAC i to ■ .i.i., Or. ji*. 4 : i ty-nihe. UND1QU ;•;.. adv., u • . of the Auoric tribes inhabiting the wi 11,34. D-SI1 ni, adj. una; I I; j)Z., all. ■ i ifNUS, a, uui, uuiii. udj I; ■ to a man all rithuui • lucum, only, a- urbi, of or pertaining to URBS, urMa, f., (akin to .:•>';»,) a city, the city, f. e. R me. URliEO, CO JYv- ■ rux. -hief of :. VALX1 i hody, healii; ▼ALUS a id VALLKS is, t, a valley, VALLUJ: ■it. bi.l- 1 Rhine I (L.) Yarenua, a Roman ■v in Gaul . I VA&IU8 a, am, i ij pim, liffi ront. di- vorso, changeable, manifold; ol n, on.,, part , vaato. laid «a«ie, ted. VAftTO, arr, a>i, atnoi, tr. v* to to lay », raTage, dtTastate, dost VASTUS, a. uin, adj., (ak tmpty, t, «-ji.'.te, oU, f., vatidn*r. to prcphtty I frnn ■ ing; adivinai VE, ontliti.- coti.i., Gr. $l£i. 2 paid foi freight; duty on got>da i;i>,>urt. ! ry -u ■ . I : ■ oualy. .11, 7. VKLA yNl, oi-uin i,i . th< • a town 11,11. \ . i ■ Vol... I II, I. VKI. iptd. . lum from ■ sail. .is if. ■ '..Hi. V&MDO, ere, didi, iJitum, tr., rsnani sell, vend, let or exj Y£NKXI, orum, ni.. tu« tnbca in th<- weatarn | VliNKIiA, ao, i., K.dm, Veuetia, tit tej of thai . f Celtic Gaul taiuiu* ti from veoio. | indulgence; givencM; t favor, kindness. a, ar tet' pi. o, so pUti i at m TITO— VICIES. : .■. er of a person : to Hur- ■ frequently. wind. i.. the Spriuj urn, in., th< 1 ragti, a people ' ' ' . - . . etia : I, 27. •i. >.- 1 ; pi., v. >i'(] i, r.xprea- I cak, discourse. . , igis, in. : VII, 4. , . in troth, ri, itua sum, dep.tr. and intr., to revon afraid of, apprehen bat not vr le-v not ; v ■ With (m- or Concern ! about. \ LUNCJS, ... illuunux, trverni: VII, t*. to ben ,. !' ! ■ of thy \Ei .lili.i, like the ikely, probable. > ... ! ' • , ; ■'. IU ■ . : i. adv. and <-oi>j.. wri. . rover. iin, in., the Yeromaudui, Ilia llclgic-a: II, 4. ir. freq,, vorto, to i . change ; toe: • baoge, ite. disturb, i . each in,tur; aent; forema v.upieri. sugageil. I. 'j lied, ex. . VEKSIWl and VERSUS, . aoc.. vejto, toward? or towa ■>ri'n; as, a/' -fei lowuidw n. As » prep, it uainilty .-^uti'di aiturita t «ue. 50S,us, m., vtito. aturnfagof I). ;i iiue, row ; >> line V tiltS US, a, uu», part., v.-nd f tU« j whu seat iaformat on l^esiegc-d m V'E;: TO, *re, ti, sum, tr. trad Intr., to turn, turnaround; to cluing*, alter, taint form. Vcr- h back, ran uway. VEKUPOCTlUf. . m. Verndoctioa, a chicr uf the II or to Cajwar : 1,7. V.ERUS. a, true, rea ".'nuiiiD: right, filling, pj • .• ; t ii jn»t, iii., pioper. fOtrum, i, n.,.tbe truth, truth. VEIir/TOM, i, n., veru, i lin. -NTIO, ouia, :. Vosontio, the chief town of the i VESP1 dug VEj-TEK. tra, trut yours; of you. VESTI UUM. i. n., a foo: • JSwi- | I \ I.I ■ VETO i it» old stati ■ ■'.',! . t . VETi ri ler; ol I | en. liar.. , VlvVll.l.UM, i n, andard; the . general n teul VEX . .: ue; to trouble, molest, vex. i postage, path ; the street in a Via i-,Uui,' * i to jouraey or mi . • lays march or ji Vi.l'I'OK, oris, ui., via, a traveller. ■ :, a, num. adj.. viginti, twenty 61 I ■ B, a, uui. nu V X ■■. I, etc iit-e Vinco. hr., viginti, twtiitj . i ; .. ■ two tliouaaud. viciNr: vs— voLrxiA'- YICINITlS, «Us, f.. fio/nm. ntar- ior«. v turn*, vcnw.v, *e, r., vMioo. .1 ■»,. ,'!i, vi.-iij^ tWT. FOb- .inn uki'. n '/&■'■ I - s— bound— . i. atnni. tr. an . ■ iu ii>h. inllict punishment, i Yo I! Tf I VINEA. a«, f.. bc porti as, » ' Witll TMl.- he walls of towns wereaas * VTO I Tiri, m., ft ;u , . a iiimi of * .')'i?!J /■■ ' "'.lalitie'J v/sus I V'/\ i Hum, iatr., f.> 1 i \ . VIS adv, difficult so that hardlj ■i^m of i,. VadAu,;,. T»:. .m, rn., tlif I . ] I 1 inturily. ru. i. m, Vosegus, acl .Jans i return, (r.«i. rtorl is; to tai ■ ■