I DUKE UNIVERSITY LIBRARY DURHAM, N. C. THE UNIVERSITY OF CHICAGO HISTORICAL AND LINGUISTIC STUDIES IN LITERATURE RELATED TO THE NEW TESTAMENT ISSUED UNDER THE DIRECTION OF THE DE- PARTMENT OF NEW TESTAMENT AND EARLY CHRISTIAN LITERATURE FIRST SERIES: TEXTS VOLUME II oar pS’ Py”) <3 "ἐ * i he wh ᾿ vb. A Ae y hte ; 3 κῶν at ι | WON te, ate nee al i a oF rin ene ΩΝ ΡΝ “oh i δι | ἼΩΝ ΓΝ ΤΟ ᾿ ἐμ" ᾿ a ᾿ } RP, 7: WA ἘΝ a \ δα ἐνῷ " THE UNIVERSITY OF CHICAGO PRESS CHICAGO, ILLINOIS THE BAKER & TAYLOR COMPANY NEW YORK LONDON TOKYO, OSAKA, KYOTO, FUKUOKA, SENDAI THE COMMERCIAL PRESS, LIMITED ' SHANGHAI GREEK GOSPEL TEXTS IN AMERICA By EDGAR J. GOODSPEED THE UNIVERSITY OF CHICAGO PRESS CHICAGO - ILLINOIS The Department of New Testament and Early Christian Literature issues, from time to time, His- torical and Linguistic Studies in Literature Related to the New Testament. These Studies are grouped in three series: I, Texts; II, Linguistic and Exegetical Studies; III, Historical Studies. The volumes in each series are issued in parts. EpaGar J. GooDSPEED SHIRLEY J. CASE Donatp W. RippLe Harowp R. WILLOUGHBY ERNEst C. COLWELL Frep MeErRIFIELD ef ae ἮΝ 3 ) ᾿ ρ΄» Ἶ 4, Son K. “72 eh ΜΠ ΔΝ ABS. σ΄. 2.32. va » 2,7 WO 7: ) Sv, L / atic PREFACE Ai This volume gathers up six collations of Greek gospel manu- scripts now in American collections. Five of these are cursives, dating from the eleventh century to the fifteenth. In collating these manuscripts the Received Text as exhibited in the Lloyd and Sanday reprint of Estienne’s (Stephanus) edition of 1550 has been used as a basis. In dealing with an ancient uncial such as the Freer Gospels, however, it seemed more practical to use a modern critical text, Westcott and Hort, as the basis of collation, more especially as so many students are desirous of knowing how the new discovery stands related to the West- cott-Hort text. While the late Professor von Soden took no account of the few American cursives in his work on New Testament manu- scripts, after its publication he communicated to me his esti- mates of the Newberry, Toronto, Haskell, and Harvard Gospels. They will be found on pages 159, 174. The present collection does not of course assume to cover all the Greek gospel manuscripts known to be in America. Be- sides the uncial fragments from Oxyrhynchus, there are in this country at least seven other cursive Gospels. Of these latter the Syracuse Gospels has been collated by Professor H. H. Severn, of Kalamazoo College; Professor Hatch and Professor Edmunds are producing a study of the three Gospels belonging to the General Theological Seminary; and the excellent col- lection of Drew Theological Seminary still invites the New Testament paleographer. W455 a Digitized by the Inte in 2022 with fun Duke University L ee ee er ots Ae, 7 ᾳ may Mie Vea eee Ei wv. VI. CONTENTS Tue NEWBERRY GOSPELS Tue Toronto GOsPELs . Tue FREER GOsPELs . Tue Brxsy GOSPELs . Tue HASKELL GOSPELS . Tue HarvarD GOsPELs . 194655 Vil PAGE LIST OF PLATES ΠΣ ΔΤ ΕΠ ΒΕΉΗΥ GOSPEES ὑπ νἀ te ee yale 3 Bie Ponenmo,Gosprne (80 Cb Ny ein Yate tele vel ides aye hae Mirra Mima ΠΟΒΡΕΙΤΙΕΙ Sh a tical te yaa Vi ws EPS EME A EOSPRES fe PE iy! fae re) itt aug oad 91 Serr) GOSPMER) Sh Guia Dials fe. lat tee? ey) au hav \qasy eau, OO Tue HarvarpD GosPELs Bib ee Bal LaLa Rae Gee DIN I INL ἐπ Cen toe ia | νὴ ᾿ ' SCA One j ᾿ ᾽ ᾿ ᾿ ] 4 ἔχη . ὡ 7 i ! ' u ot ε ; NY ὩΣ Sj ᾿ bi is *(vS-1:1 mV) STAMSOD AUNAAMAN AHL AVI tm) A wy, ᾽ δ γλωλκιὐν. | ᾿ Peter d γλι. ᾿ Ja ete τὰ be DM Laowry vy Vapor pet. ἐν ἔν ry > Jo OWEN «οὐ dake 4 Phe abe ν καὶ 35 tu? cipta bab. * Nem leony Αἱ κα, td Pile BHP e Rpt ks ke’ x Ode rd pe yok 4 shes TW ot om here “ux Ἢ 'y Mare 12 λει, Ψ » AY [2 ε rn pro TO παιδίον 25 ty nv aylov 37 αὐτὴ pro αὐτὴ 39 ἐεαυτων pro αὐτῶν 40 αὐτῶι pro αὐτό. 3:2 ἐπὶ ἀρχιερέως pro ἐπ᾽ ἀρχιερέων | om τοῦ ante ZLayapiov A ρήμῳ ex err pro ἐρήμῳ : cap mg om 18 om οὖν το om Φιλίππου 22 εὐδόκησα pro ηὐδόκησα 23 ἠλεί ῥγο “Ηλὶ 26 σεμεεί pro Lepel ’ , > an , \ > 7, 27 ἰωαννᾶν pro Ιωαννᾶ 28 κοσάμ pro Κωσὰμ 30 lwavvav pro Ἰωνὰν 32 ναασών pro Ναασσὼν 33 add Tov ἰώραμ post ᾿Αρὰμ ve , ΄ ‘ 34 Pappa pro Θάρα 35 cepovy pro Lapovy. 4:40mo0 7 πᾶσα pro πάντα & ἐγ εἶπεν αὐτῷ | om γὰρ ο οὔ ὁ 14 οἵη 18 εἵνεκεν pro ἕνεκεν | εὐαγγελίσασθαι pro εὐαγγελίζεσθαι 23 om τῇ anle Katrepvaovp 26 σαρεφθὰ pro Σάρεπτα 28 ἀκούσαν- τες pro ἀκούοντες 29 om τῆς ante ὀφρύος 35 om τὸ ante μέσον e > / > / 38 om} 42 ἐπεζήτουν pro ἐζήτουν. 5:1 γενησαρέτ pro Vevvnoaper 2 ἀπέπλυνον pro ἀπέπλυναν 5 χαλάσομεν pro χαλάσω 6 tr πλῆθος ἰχθύων 8 γόνασιν ἰησοῦ pro , Lal > ἴω A / 3). , γόνασι τοῦ *Inaovd 10 om διὰ ante ποίας 26 ἔλαβε πάντας pro ἔλαβεν ἅπαντας 29 om ὁ ante Aevis 36 om ἐπίβλημα: 309 ἐγ νέον θέλει. iad fal 3 ΝᾺ > ΄ > Ἂν » rn 6:3 ἐγ ὁ ἰησοῦς εἶπε πρὸς αὐτούς 7 Om αὐτὸν ο ἀποκτεῖναι pro > S io > nr - -“΄ » LA > ͵ὔ ἀπολέσαι 10 εἶπεν αὐτῷ pro εἶπε τῷ ἀνθρώπῳ | ἐποίησε pro ἐποίησεν οὕτω τῷ ἀπὸ pro ὑπὸ 23 χάρητε pro χαίρετε 26 om ὑμῖν ante ὅταν | εἴπωσιν οἱ ἄνθρωποι : om πάντες 27 ἀλλὰ pro ἀλλ᾽ 280m καὶ 21 om καὶ ante καθὼς 34 0m οἱ 35 om TOU 87 add Kat post κριθῆτε 44 om ἰδίου. 7:2 ἔμελλε pro ἤμελλε 6 tr μου ὑπὸ τὴν στέγην | om εἰσέλθῃς man prim; suppl corr mg 7 ἀλλ᾽ ῥγο ἀλλὰ ττοηῖ οἱ τ2 αὐτὴ pro αὕτη | om ἣν 13 αὐτὴν pro αὐτῇ: 16 πάντας pro ἅπαντας 24 τοῖς ὄχλοις pro πρὸς τοὺς ὄχλους 27 add γὰρ post οὗτος 31 om 5 ἌΣ ἢ ΄ ΄ rn > > . εἶπε δὲ ὁ κύριος 34 ty φίλος τελωνῶν 30 ἔστιν pro ἐστι man prim ?, ἐστι corr 46 ty τοὺς πόδας μου. ᾿ 8:3. σωσάννα pro Σουσάννα | αὐτοῖς ῥγο αὐτῷ 5 ἑαυτοῦ pro > lal ΕΣ > \\ »Ά \ > ᾿ \ 3X ” . αὑτοῦ | ἔπεσεν ἐπὶ Pro ἔπεσε παρᾶ ὃ εἰς pro ἐπὶ τὸ €av pro ἂν bis 21 om αὐτόν 24 ἐπαύσατο pro ἐπαύσαντο 26 ἀντίπερα pro ἀντιπέραν 27 τῆς γῆς pro τὴν γῆν 20 παρήγγειλε pro παρήγγελλε 33 εἰσῆλθον pro εἰσῆλθεν 34 om ἀπελθόντες 42 αὐτὴ pro αὕτη > a > 9 \ , 3 \ > \ 43 ἰατροῖς pro εἰς ἰατροὺς το πίστευε corr? 51 ἐλθὼν pro εἰσελθὼν | ty ἰωάννην Kal ἰάκωβον. 45 16 HISTORICAL AND LINGUISTIC STUDIES Q:1 om μαθητὰς αὐτοῦ 5 om ἀπὸ ante τῶν ποδῶν 6 om τὰς ἡ γενόμενα pro γινόμενα 8 ἡ ᾿Ηλίας pro‘Hrlas ex err οοηϊι ὃ τοῖν ἔρημον τόπον | βηθσαϊδάν pro Βηθσαϊδά 13 tr ἰχθύες δύο | ἀγοράσο- μὲν pro ἀγοράσωμεν 15 οὕτως pro οὕτω 20 οἵ! ὁ 24 ἐὰν pro ἂν ante θέλῃ 27 ἑστώτων pro ἑστηκότων | γεύσωνται pro γεύσονται 28 om τὸν 45 εἶπε πέτρος pro εἶπεν ὁ Πέτρος | tr μίαν μωσεῖ 36 ἑωράκεισαν pro ἑωράκασιν 40 ἐκβάλωσιν pro ἐκβάλλωσιν 41 ff τὸν υἱόν σου ὧδε 47 εἰδὼς pro ἰδὼν 49 om τὰ το ὑμῶν pro ἡμῶν bis 55 add ὁ ἰησοῦς ante ἐπετίμησεν 57 ἐὰν pro ἂν 62 tr ὁ ἰησοῦς πρὸς αὐτόν. 10:1 add δύο post δύο 2 ἐκβάλῃ pro ἐκβάλλῃ 4 βαλλάντιον pro βαλάντιον 6 om μὲν 8 om & τι add εἰς τοὺς πόδας ἡμῶν post ὑμῶν 12 om δὲ 13 βηθσαϊδάν pro Βηθσαϊδά 15 om τοῦ 20 om μᾶλλον 22 ἐγ μοι παρεδόθη 52 ἀντιπαρῆλθε pro ἀντιπαρῆλ- θεν 36 tr πλησίον δοκεῖ σοι 39 τῶν λόγων pro τὸν λόγον 40 μέλλει pro μέλει. 11:2 om ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς 8 ὅσον pro ὅσων το ἀνοιχθήσεται pro ἀνοιγήσεται τι ἢ ῥγο εἰ καὶ 13 tr δόματα ἀγαθὰ 26 ἐλθόντα pro εἰσελθόντα 28 om αὐτόν 32 νινευῖται pro Nwevi 33 κρυπτὴν pro κρυπτὸν 34 add ἔσται post σκοτεινὸν 38 πρότερον pro πρῶτον 42 add δὲ post ταῦτα 44 om οἱ ante περιπατοῦντες το om ἀπὸ καταβολῆς κόσμου 51 add τοῦ δικαίου post” ABeX 54 om καὶ ante ζητοῦντες. ἣ 12:4 ἀποκτεννόντων pro ἀποκτεινόντων ἡ add ὑμεῖς post διαφέ- ρετε g ἔμπροσθεν pro ἐνώπιον: τι μεριμνήσητε pro μεριμνᾶτε | ἀπολογήσεσθε pro ἀπολογήσησθε 15 αὐτῷ pro αὐτοῦ post ζωὴ 20 ἄφρον pro ἄφρων 21 add ταῦτα λέγων ἐφώνει: ὁ ἔχων ὦτα ἀκούειν ἀκουέτω post πλουτῶν 22 ἐνδύσεσθε pro ἐνδύσησθε 23 πλείων pro πλεῖόν 24 ταμιεῖον ὃ pro ταμεῖον 27 τοὺς ὃ pro τὰ man prim; τὰ corr 28tr σήμερον ἐν τῷ ἀγρῷ 20 καὶ pro ἢ 33 βαλλαν- tia pro βαλάντια 38 οὕτως pro οὕτω 44 αὐτῷ pro αὐτοῦ 45 tr μου ὁ κύριος] ἐλθεῖν pro ἔρχεσθαι 47 αὐτοῦ pro ἑαυτοῦ 48 ἀπαιτήσουσιν pro αἰτήσουσιν 40 ἐπὶ ῥγο εἰς το ὅτου ῥγο οὗ ςς ἐπὶ pro ἐφ’ 54 οὕτως pro οὕτω 56 tr τοῦ οὐρανοῦ καὶ τῆς γῆς 58 βάλῃ pro βάλλῃ. 13:3, 5 μετανοήσητε pro μετανοῆτε 4 add τοὺς ante ἀνθρώπους 6 tr ζητῶν καρπὸν 8. κόπρια pro κοπρίαν τι tr ἔχουσα πνεῦμα 46 THE TORONTO GOSPELS 17 15 ὑποκριταί pro ὑποκριτά 200m Kal ante πάλιν 21 ἔκρυψεν pro ἐνέκρυψεν 29 om ἀπὸ ante βορρᾶ 31 add αὐτῷ post προσῆλθον 34 ἀποκτέννουσα pro ἀποκτείνουσα | τὰ ἑαυτῆς νοσσία pro τὴν ἑαυτῆς νοσσιάν 35 om ἔρημος | om ἀμὴν : ἐγ λέγω δὲ. 14:2 OM ἣν το ἀνάπεσε pro ἀνάπεσον 13 om ἀναπήρους 15 ἄριστον pro ἄρτον 26 ᾿Αυτοῦ pro ἑαυτοῦ" 27 tr εἶναι μου 300m ὅτι 32 ty πόρρω αὐτοῦ 33 ὑπάρχουσιν αὐτῷ pro ἑαυτοῦ ὑπάρχουσιν. - 15:4, 7 ἐνενηκονταεννέα pro ἐννενηκονταεννέα 4 add οὗ post ἕως 7 Οὕτως pro οὕτω | om τῷ ante οὐρανῷ ο συγκαλεῖ pro συγκαλεῖται το οὕτως pro οὕτω 20 αὐτοῦ pro ἑαυτοῦ 24, 32 ἀπολωλὼς pro ἀπολωλὼς corr 26 om αὐτοῦ. 16:5 αὐτοῦ pro ἑαυτοῦ 15 om ἐστιν 22 om τοῦ ante ᾿Αβραάμ 25 ὧδε pro ὅδε 20 add δὲ post λέγει. 17:1 add αὐτοῦ post μαθητὰς 4 om ἐπί ce 6 φυτεύθητε pro φυτεύθητι 7 ἀνάπεσε pro ἀνάπεσαι 9 om αὐτῷ το οὕτως pro οὕτω | tr ἀχρεῖοι δοῦλοι 23 Οὔ ἢ 24 οῃῇ καὶ 26 ογῇ τοῦ ante Νῶε 30 τὰ αὐτὰ pro ταῦτα 340m ὁ ante εἷς παραληφθήσεται. 18:1 add αὐτοὺς post προσεύχεσθαι 7 ποιήσῃ ῥγο ποιήσει Q OM καὶ ante πρὸς ἑαυτοὺς pro ἑαυτοῖς τι ἐγ ὁ τελώνης οὗτος 13 ἔτυπτε pro ἔτυπτεν : om εἰς ante τὸ στῆθος 14 add yap post ἢ 15 om αὐτῷ 28 om ὁ. 19:3 ἐδύνατο pro ἠδύνατο 4 om δι᾽ | ἔμελλε pro ἤμελλε ἢ πάντες pro ἅπαντες ὃ ἰησοῦν pro Κύριον 13 πραγματεύσασθαι pro πραγματεύσασθε 19 πέντε corr? 23 0m THY ante τράπεζαν 29 βηθσφαγὴ pro Βηθφαγὴ 300m ἀνθρώπων : suppl mg 31 om οὕτως 37 0m ἤδη ἤρξατο pro ἤρξαντο 40 0m ὅτε 46 tr ἐποιή- cate αὐτὸν 48 om τὸ ante τί | ποιήσουσιν pro ποιήσωσιν. 20:1 ἱερεῖς pro ἀρχιερεῖς ο om τις 14 om δεῦτε 19 OM τὸν λαόν 24 δείξατέ pro ἐπιδείξατέ | add οἱ δὲ ἔδειξαν: καὶ εἶπε" post δηνάριον 28 povons pro Μωσῆς 32 om πάντων 34, 35 ἐκγαμί- ζονται pro ἐκγαμίσκονται. 37 μωῦὐσὴς pro Μωσῆς ar add τινὲς post λέγουσι 46 πρωτοκαθεδρίαν pro πρωτοκαθεδρίας 47 μακρὰ pro μακρᾷ. 21:2 ty Twa καὶ τι φοβητρά man prim: corr φοβηρά 12 πάντων pro ἁπάντων 16 tr συγγενῶν καὶ φίλων Kal ἀδελφῶν 22 πλησθῆναι pro πληρωθῆναι 30 om ἤδη ante ἐγγὺς 31 οὕτως pro 47 18 HISTORICAL AND LINGUISTIC STUDIES οὕτω 34 βαρηθῶσιν pro βαρυνθῶσιν | αἰφνιδίως pro αἰφνίδιος 35 ir τῆς γῆς πάσης 36 om ταῦτα. 22:3 0m ὁ ante Σατανᾶς 4 om τοῖς anle στρατηγοῖς 5 ἀργύρια pro ἀργύριον ο ἑτοιμάσομεν pro ἑτοιμάσωμεν 12 ἀνάγαιον pro ἀνώγεον 18 γενήματος pro γεννήματος 50 καθίσεσθε pro καθίσησθε 32 ἐκλίπῃ pro ἐκλείπη 34 φωνήσῃ ῥγο φωνήσει 35 βαλλαντίου pro βαλλαντίου | οὐθενός pro οὐδενός 36 βαλλάντιον pro βαλάντιον 45 om αὐτοῦ 47 om δὲ ante αὐτοῦ | αὐτούς pro αὐτῶν 53 ἀλλὰ pro ἀλλ᾽ 54 om αὐτὸν post εἰσήγαγον 57 om αὐτὸν ante λέγων 60 om ὁ ante ἀλέκτωρ 61 add σήμερον post φωνῆσαι 62 om ὁ Πέτρος 66 om τε | αὐτῶν pro ἑαυτῶν. 23:1 ἤγαγον pro ἤγαγεν 2 add ἡμῶν post ἔθνος 8 add χρόνου post ἱκανοῦ τς ἀνέπεμψε pro ἀνέπεμψα | αὐτὸν πρὸς ἡμᾶς pro ὑμᾶς πρὸς αὐτὸν τ ογ! τὸν το ὃς pro ὅστις 23 αἰ Τὸν pro αἰτούμε- νοι αὐτὸν man prim; corrrubr 26 om τοῦ ante ἐρχομένου 35 σέσωκε pro ἔσωσε 44 ἐνάτης pro ἐννάτης 46 παρατίθεμαι pro παραθήσομαι 51 αὐτὸς προσεδέχετο pro προσεδέχετο Kal αὐτὸς 54 0m Kal ante σάββατον 55 om καὶ ante γυναῖκες. 24:4 tr ἄνδρες δύδ. 5 τὰ πρόσωπα pro τὸ πρόσωπον τὸ σαν pro ἦσαν man prim : ἦσαν corr 18 om ἐν ante Ἱερουσαλὴμ το ὡς pro ὃς 24 οὕτως pro οὕτω 33 τοῖς pro τοὺς ante σὺν 40 ἐδειξεν pro ἐπέδειξεν 42 μελισσείου pro μελισσίνυ 43 ἔφαγε pro ἔφαγεν : postea ca 25 litt ras (? forsitan καὶ τὰ ἐπίλοιπα ἔδωκεν αὐτοῖς ut in “K ΠῈ 13. 42. 88. 130. τότ." 207 mg. 278 mg. 300. 346 al” Tisch) 46 οὕτως pro οὕτω 49 tr ἐγὼ ᾿Ιδοὺ | ἐνδύσεσθε pro ἐνδύ- σησθε man prim : ἐνδύσησθε corr. τὸ κατὰ ἰωάννην ἅγ(ιον) évayyéd(cov) John 1:28 βηθανίᾳ pro Βηθαβαρᾶ 20 om ὁ ᾿Ιωάννης 40 0m δὲ 42 Πρῶτον pro πρῶτος | μεσίαν pro Μεσσίαν | om ὁ ante Χριστός 44 om ὁ Ἰησοῦς post ἠθέλησεν | add ὁ ἰησοῦς post αὐτῷ 46 ovens pro Μωσῆς | om Tov ante Ἰωσὴφ 49 om ὁ ante ᾿Ιησοῦς 52 om καὶ λέγει αὐτῷ. 2:4 add καὶ ante λέγει 16 add καὶ ante μὴ 17 καταφάγεταί pro κατέφαγέ 19 om ὁ ante Ἰησοῦς 22 ἔλεγε pro ἔλεγεν : om αὐτοῖς 23 add τοῖς ante ἱἱεροσολύμοις. 3:2 αὐτὸν pro τὸν ᾿Ιησοῦν 30m ὁ ante Inoods | add ὅτι ante ἐὰν 48 THE TORONTO GOSPELS 19 4.0m ὁ ante Νικόδημος 5 0m ὁ ante ᾿Ιησοῦς το om ὁ ante Ἰησοῦς τό οὕτως pro οὕτω 20 tr αὐτοῦ τὰ ἔργα 23 σαλήμ pro Σαλεὶμ 3; 25 ἰουδαίου pro Ιουδαίων 28 om μοι 36 add τὴν ante ζωὴν. 4:3 ἀπῆλθεν pro ἀπῆλθε : om πάλιν 13 om ὁ ante ᾿Ιησοῦς 20 ty τοῦ ὄρει τούτῳ 25 μεσίας pro Μεσσίας 30 om οὖν 31 add αὐτοῦ post μαθηταὶ 33 om οὖν 34 ποιήσω pro ποιῶ 37 om ὁ ante ἀληθινὸὸ 42 ἐγνώκαμεν pro οἴδαμεν 44 om ὁ ante ᾿Ιησοῦς 46 tr πάλιν ὁ Ἰησοῦς 47 ἔμελλε pro ἤμελλε 51 υἱός pro παῖς. 5:1 add ἡ ante ἑορτὴ | om ὁ ante ᾿Ιησοῦς 4 add κυρίου post XN 3 , / 3 / > / >] Xx yap |s€doveTo pro κατέβαινεν | ἐταράσσετο pro ἐτάρασσε | δ᾽ av pro δήποτε τριάκοντα καὶ ὀκτὼ ῥγο τριακονταοκτὼ Barn pro 2) 5 Τρ ρ Ii 1 βάλλῃ 8 κράβαττον pro κράββατόν 9g, 10 κράβαττον pro κράββα- TOV το ἐστι pro ἐστιν | add καὶ ante οὐκ τι κράβαττον pro κράββατον 12 om vs tot (ἠρώτησαν Be NE a περιπάτει) man prim; WA “ > / rat suppl man al mg 21 οὕτως pro οὕτω 25 ἀνθρώπου pro θεοῦ 300m πατρός 35 ἀγαλλιαθῆναι pro ἀγαλλιασθῆναι 39 om αἰώνιον At ἀνθρώπου pro ἀνθρώπων 46 μωσεῖ pro Moon. 6:3 κάθητο pro ἐκάθητο man prim : ἐκάθητο corr τὸ add A yy > Ν lal e°> rn ἄνθρωποι ante ἄνδρες 17 add εἰς TO πλοῖον ante ὁ ᾿Τησοῦς 24 om καὶ ante αὐτοὶ | αὐτόν pro τὸν ᾿Ιησοῦν 28 ποιῶμεν pro ποιοῦμεν 29 om ὁ ante ᾿Ιησοῦς 39 ἀλλ᾽ pro ἀλλὰ 40 γάρ pro dé | add ἐν ante ™ 44 add ἐν ante τΏ 45 om τοῦ ante θεοῦ | ἀκούων pro ἀκούσας 51 σωτηρίας pro ζωῆς 52 ir τὴν σάρκα δοῦναι 54 add ἐν ante τῇ 55 ἀληθής pro ἀληθῶς bis 58 ζήσει ῥγο ζήσεται ὅο tro λόγος οὗτος 65 στὶ pro ἐστι man prim; ἐστὶ corr 71 ἔμελλεν pro ἤμελλεν. / Ni » \ ᾽ a > ΣΝ ε \ 7:8 om TavTny" 9 om δὲ | αὐτὸς pro aUTOLS το tr εἰς τὴν ECOpTHY, τότε καὶ αὐτὸς ἀνέβη 12 om δὲ 16 add οὖν post ἀπεκρίθη 20 ἀπεκρίθησαν οἱ ἰουδαῖοι καὶ εἶπον αὐτῷ ῥγο ᾿Απεκρίθη ὁ ὀχλος καὶ 5 c > a > a >? / > , εἶπε 21 om ὁ ante ᾿Ιησοῦς 26 om ἀληθῶς: 27 ἐστί pro ἐστίν: 29 om δὲ 32 tr οἱ ἀρχιερεῖς Kai of φαρισαῖοι 33 om αὐτοῖς 39 om oante Ἰησοῦς 40 τῶν λόγων pro τὸν λόγον : add αὐτοῦ 4τ om δὲ 52 ἐγείρεται pro ἐγήγερται 53 — 8:11 om man prim : suppl man al mg. [peric tot suppl mg (saec XII1?): lin prim absciss; incip βαθέος ἦλθεν ὁ ἰησοῦς εἰς τὸ ἱερόν, Kal πᾶς [lin dimid amiss in mg sup | [δασκεν αὐτούς. - explic καὶ μηκέτι ἁμάρτανε. 49 20 HISTORICAL AND LINGUISTIC STUDIES 7:53 καὶ ἐπορεύθη. . . . 8:2 ὄρθρου absciss cum mg sup. 8:2 βαθέος add post ὄρθρου | ἦλθεν ὁ ἰησοῦς pro δὲ πάλιν πα- ρεγένετο | post καὶ πᾶς litt 30 amiss, absciss in mg sup usque ad δασκεν αὐτούς 3 ἐπὶ pro €y| add τῷ ante μέσῳ 4 εἶπον pro λέγουσιν | ταύτην εὕρομεν ἐπ᾽ αὐτοφώρῳ μοιχευομένην pro αὕτη... . μοιχευομένη ς ἡμῶν add post νόμῳ μωῦσῆς pro Μωσῆς | om ἡμῖν | λιθάζειν pro λιθοβολεῖσθαι 6 κατηγορίαν κατ᾽ pro κατηγο- ρεῖν | τὸ pro τῷ ] add μὴ προσποιούμενος post γῆν 7 ἀναβλέψας pro ἀνακύψας | εἶπεν αὐτοῖς pro εἶπε πρὸς αὐτοὺς | om τὸν | βαλέτω ἐπ᾽ αὐτήν pro ἐπ᾽ αὐτῇ βαλέτω g ογι καὶ ὑπὸ. ... ἐλεγχόμενοι | om ἕως τῶν ἐσχάτων | οὖσα pro ἑστῶσα το εἶδεν αὐτὴν Kal pro καὶ μηδένα... .. γυναικὸς | ογι αὐτῇ | γὔναι pron γυνὴ | om ποῦ. . .. gov; τι εἶπεν pro εἶπε | add ἀπὸ τοῦ νῦν post πορεύου. 8:12 tr αὐτοῖς ὁ ἰησοῦς | περιπατήσῃ pro περιπατήσει 14 Om δὲ | ἢ pro καὶ: 19 om ὁ5 26 λαλῶ pro λέγω 58 ἃ ἠκούσατε prod ἑωράκατε | τοῦ πατρὸς ῥγο τῷ πατρὶ 390mav 42 om οὖν 44 add τοῦ ante TaTposy 52 γεύσηται pro γεύσεται 53 om σὺ 54 ἡμῶν pro ὑμῶν. 9:3 om ὁ 9 om ὅτι" | add δὲ post ἐκεῖνος τς ἐπέθηκε pro ἐπέθη- κεν | ἐγ μου ἐπὶ τοὺς ὀφθαλμοὺς 21 ἑαυτοῦ pro αὑτοῦ 25 om οὖν 27 ἐπιστεύσατε pro ἠκούσατε 28 οι οὖἦν 20 μωσεῖ pro Moon 33 ἐδύνατο pro ἠδύνατο 56 add καὶ ante τίς. 10:4 ἐκβάλλῃ pro ἐκβάλῃ 7 om ὅτι 8 tr ἦλθον πρὸ ἐμοῦ 120m τὰ πρόβαταϑ 13 μέλλει pro μέλει τΆ 0m 0? man prim; suppl corr 230m τοῦ 33 om σὺ 39 om οὖν 4τ σημεῖον : init σ Om rubr, suppl corr 42 tr ἐκεῖ πολλοὶ. 11:7 add αὐτοῦ post μαθηταῖς g om | tr ὧραι εἰσὶ τε ἀλλὰ pro ἀλλ’ 16 σὺν αὐτῷ pro met’? αὐτοῦ 200m ὁ φτοῦ ἡ 32 tr αὐτοῦ εἰς τοὺς πόδας 37 ἐδύνατο pro ἠδύνατο 48 οὕτως pro οὕτω 51 ἐπροφήτευσεν pro προεφήτευσεν 57 om καὶ". 12:2 ἀνακειμένων σὺν pro συνανακειμένων 6 ἔμελλεν pro μόνος τι αὐτόν pro τὸν Ἰησοῦν τ2 0m 6? τ συνάντησιν pro ὑπάντησιν | ἔλεγον pro ἔκραζον | om ὁ ante βασιλεὺς 14 αὐτῷ pro αὐτὸ 17 ὅτι pro ὅτε 18 ἤκουσαν pro ἤκουσε 300m ὁ απίο Ἰησοῦς 33 ἔμελλεν pro ἤμελλεν 34 om ὅτι ante δεῖ 35 ἐν ὑμῖν pro μεθ᾽ ὑμῶν 37 ἐπίστευσαν pro ἐπίστευον 39 ἐδύναντο pro ἠδύναντο το οὕτως pro οὕτω. 50 THE TORONTO GOSPELS 21 eae ἦλθεν ῥγο ἐλήλυθεν 15 om ὑμῖν: τ add yap post ἐγὼ 25 add οὕτως post ἐκεῖνος 33 tr ἐγὼ ὑπάγω 34 tr ἵνα καθὼς ἠγάπησα ὑμᾶς 38 om αὐτῷ ὁ | φωνήσῃ pro φωνήσει. > tal \ ig lal > \ δὲ λ 14:3 add ἐκεῖ ante καὶ ὑμεῖς 4 om ἐγώ τῇ Om ὃὲ 22 add Καὶ ante τί 23 om ὁ ante Ἰησοῦς 26 ir διδάξει ὑμᾶς | εἴπω ῥγο εἶπον 30 om τούτου | εὑρήσει pro οὐκ ἔχει 5τ οὕτως pro οὕτω. 15:6 αὐτὸ pro αὐτὰ | add τὸ ante πῦρ 8 γένησθε pro γενήσεσθε τό μείνῃ pro μένῃ 26 add μου post πατρός τ. 16:4 add αὐτῶν post ὥρα 7 add "Ey post γὰρ τό, 17 om ἐγὼ 22 ἕξετε pro ἔχετε 23 ὃ pro ὅσα 33 ἔχετε pro EXNTE man prim; ἔχητε corr. 17:2 ἔδωκας pro δέδωκας | δώσει pro δώσῃ 6 ἔδωκας pro δέδωκας 7 ἔγνωσαν pro ἔγνωκαν | ἔδωκας pro δέδωκάς 8 ἔδωκάς pro δέδωκάς 110 pro ods τ 3 ἑαυτοῖς pro αὐτοῖς 20 πάντων τῶν πιστευόντων pro τῶν πιστευσόντων 23 add Kal ante ἡμεῖς. 18:8 0m ὁ 200m 24 add οὖν post ἀπέστειλεν 20 add ἔξω ante πρὸς 31 δὲ pro οὖν: 32 ἔμελλεν pro ἤμελλεν 34 ἀπεκρίνατο pro ἀπεκρίθη | ἄλλος σοι εἶπε pro ἄλλοι σοι εἶπον 56 οηι ὃ 400m πάλιν. Ἂν 5 \ SN \ \ > fol 19:3 καὶ ἤρχοντο πρὸς αὐτὸν add ante καὶ: 4 καὶ ἐξῆλθε pro ἐξῆλθεν οὖν | ty αὐτὸν ὑμῖν 6 add αὐτόν post σταύρωσον: 11 om Ὁ » 5 > 4 td e \ € \ ot | ἔχεις pro εἶχες 12 ἐκραύγαζον pro ἔκραζον | ἑαυτὸν ῥγο αὑτὸν 13 τούτων τῶν λόγων pro τοῦτον τὸν λόγον | om τοῦ | γαβαθά pro Γαββαθᾷ 16 οὖν pro δὲ | ἤγαγον pro ἀπήγαγον τῇ ἑαυτοῦ pro αὐτοῦ τόπον pro Tov? 20 tr ὁ τόπος τῆς πόλεως 25 κλοπᾶ pro Κλωπᾶ 27 add ἐκεῖνος post μαθητὴς 310m ἡ 54 εὐθέως pro εὐθὺς 35 tr ἐστιν αὐτοῦ 380m δὲ post μετὰ | om ὁ ante ᾿Ιωσὴφ 40 add ἐν ante ὀθονίοις. 20:14 om Oante Ἰησοῦς τς ἐγ ἔθηκας αὐτόν το add αὐτοῦ post \ > , ’,ἅ e ral μαθηταὶ 21 ἀποστέλλω pro πέμπω “8 om ὁ ante Θωμᾶς 20 om Θωμᾶ 31 0m ὁ ante ᾿Ιησοῦς. \ lal e / , . 21:2 om καὶ Θωμᾶς ὁ λεγόμενος Δίδυμος man prim : suppl corr >’ / > / »” »Μ ᾽ \ mg 3 ἐνέβησαν pro ἀνέβησαν 6 ἴσχυον pro ἴσχυσαν ττ εἰς τὴν γῆν pro ἐπὶ τῆς γῆς 14 om αὐτοῦ 18 ἄλλοι σε ζώσουσιν καὶ ἀποίσουσιν pro ἄλλος σε ζώσει καὶ οἴσει 20 om δὲ post ἐπιστραφεὶς 24 add ὁ ante καὶ γράψας. , “ \ > , e ti 3 f τέλος TOU KATA LWAaVYNY αγίου ἐυαγγελίου 51 apa? ey HE EREER GOSPELS. 2 aes eae th. ΣΙ χὰ ᾿ ‘Thine : ᾿ Pa’ re ! λυ ὦ ter ἐ δ ᾿ bal ὴ oe ἤ ᾽ ᾿ ι “ ‘ a } ἐμὰ πὰ ἐπι ? £ ‘ » . ᾿ Ἢ 4 os ν, Ἶ 4 ." We) Sak. eink piace oe. ‘ Σ ἡ wy ν A. ὡς ᾿ ΕΣ ᾿ cee ae ws = & y © ss τὴς bss wy ASE ANNA ZS: ay’ 8 fe. ΟΣ δε ΥᾺΝ THE FREER GOSPELS: MARK τό:τγῦ-20 THE FREER GOSPELS BY EDGAR J. GOODSPEED ASSOCIATE PROFESSOR OF BIBLICAL AND PATRISTIC GREEK THE UNIVERSITY OF CHICAGO THE UNIVERSITY OF CHICAGO PRESS CHICAGO, ILLINOIS Copyricut 1914 By Tue UNIVERSITY oF CHICAGO All Right R _ 1 Published July τοῖα A ἐφ ) THE FREER GOSPELS YY The Freer Gospels first claimed the attention of modern scholars in the autumn of 1906, when a Gizeh dealer showed it with other ancient Biblical manuscripts to Dr. Grenfell and Dr. Hunt in Cairo. The manuscript with its three companions was purchased on December το, 1906, by Mr. Charles L. Freer, and was sent to America. At a meeting of archaeologists held in Chicago on December 30, 1907, it was announced and briefly discussed, by Professor Henry A. Sanders. The text of the manuscript, which Professor Gregory has designated W, has since been carefully collated by Professor Sanders with an Oxford edition (1880) of the Received Text. The limited currency of that text and particularly of that edition in this country, and probably also in England, and the fact that we are dealing not with a mediaeval cursive, but with an ancient uncial, make it seem desirable to put forth a collation with the text of Westcott and Hort, as the one most generally in use among English-speaking students. The appearance through the munificence of Mr. Freer of an excellent facsimile edition of the Freer Gospels and the distribution of this edition among leading libraries make such a collation easy, but not superfluous, since relatively few of those who feel an interest in the text of the manuscript will have convenient access to the facsimile edition, and few who do will have leisure for a continuous collation. How the new manuscript relates to Westcott and Hort is moreover what many students wish to know. To make the testimony of the Freer Gospels accessible to the widest possible circle of textual students, therefore, I have undertaken to provide a collation of its text with that of Westcott and Hort. I have sought to make this collation substantially complete; but mere itacisms, except in some proper names, and in some words where they may have a certain significance, I have disregarded, as well as iwavvys for “Iwavys and the habitual addition of v-movable to ἐστί, third singulars in ε, and words in σι. This is so constant that I have sought to record in a special note only W’s failures to insert it where it might have stood. The Freer Gospels is a parchment codex of 187 leaves, generally measuring cm. 20.7 by 14, arranged in twenty-six quires, usually of 57] 5 6 HISTORICAL AND LINGUISTIC STUDIES eight leaves each. F.98 between John and Luke is left blank; else- where the writing is in single columns, usually of thirty lines. At the end of the codex just below the last lines of Mark stands a short subscrip- tion which Professor Grenfell ascribed to the fifth century, and to that century or even the fourth he assigned the manuscript. It is now generally referred to the fifth century. The hand is a clear, rapid, sloping uncial, very like the better hand of the Akhmim Enoch. The first quire of John was evidently early lost from the codex, and was replaced probably when the present binding was put on. This binding is of boards, handsomely painted in the Coptic style, with full-length figures of the evangelists, Matthew and John on the front cover and Luke and Mark on the back. From the style of these paintings, Professor Morey thinks they cannot be earlier than the eighth century. It is not improbable that when they were made and put upon the codex the quire lost from the beginning of John was also restored, as the hand in which it is written suggests a date about the eighth century. The manuscript once contained the Four Gospels in the order Matthew, John, Luke, Mark, but early lost the first quire of John (r:1— 5:11, apov τον] xpaBBarov) which has since been supplied. Two leaves following f. 86 (John 14:25b—16: 7a) and one leaf following f. 185 (Mark 15:13-38a) are missing from the codex. These have either disappeared since the first quire of John was replaced or if already wanting at that time, as the binding suggests, were perhaps not missed and hence were left unsupplied. The margins of the codex are remarkably free from lectionary or other notes. There are no chapter or section titles or num- bers. The scribe occasionally marked his Old Testament quotations with ΞΞ in the margin, in the usual way, and in seven instances a corrector who may be called the second hand has added in the margin a word which he thought belonged in the text. There are brief titles at the beginning and end of each gospel, and the end of each is marked by a * While the facsimile edition begins with a Description of the Manuscript (pp. v- vii), this fails to state how many leaves the codex contains and just how they are grouped in quires. Its statement of the manuscript’s use of ‘“‘two dots over ¢ when initial or when separated from a preceding vowel in pronunciation” is inadequate in view of the frequency of tios. The use of page numbers instead of the usual leaf numbers throughout the edition is likely to lead to some confusion. This is less serious perhaps than the treatment of the blank leaf 98 which the edition represents by a blank leaf (not a facsimile) but disregards in its page numbering, so that p. τος of the edition is really p. 197 of the manuscript and so on to the end, p. 372 of the edition being p. 374 of the manuscript. The lacunae in the codex (two leaves after f. 86 and one leaf after f. 185) are painstakingly represented by stubs, but a note on the preceding verso (Desunt folia duo, or the like) would have helped the student. 58 THE FREER GOSPELS 7 simple pen-and-ink ornament, beside and below the closing lines. Aside from this the margins are clear, except for two notes on the last page. The paragraphus occurs frequently, usually in the primitive form exhibited by the papyri, but sometimes embellished with a flourish below. There is some punctuation (a middle or double point), and the diaeresis, the apostrophe and a single point above v occur. There are a few rough breathings and a moderate amount of abbreviation. Oc- casionally after the close of a sentence the rest of the line is left blank, and a space is sometimes left between clauses or sentences. Occasion- ally a slightly larger letter projects into the left-hand margin to begin a paragraph. The writing is remarkably clear and bold, except where the ink has printed off upon the opposite page and left it somewhat blurred. The stout covers have preserved the book from serious damage, and in many cases the quire numbers at the upper right hand corners of the first rectos are quite clear. In a very few cases, especially at the beginning, the ends of lines have suffered slightly, but on the whole it would be difficult to find a clearer or better preserved uncial manuscript. To my friends, James W. Melvin and Chester C. McCown, I am indebted for assistance in the work of collation. At the same time I have myself undertaken to go minutely over the whole facsimile twice. It will be understood that our basis of collation is the full, continuous text of Westcott-Hort, including all words in brackets, half-brackets and dopble brackets, and that where any such are wanting in W, the collation indicates the fact. ευαγγελιον κατα μαθθαιον Matt. 1:1 dalvelid 2 [τον] | τουδα[ν] 3 εἴρωμ᾽ for Ἑσρώμ (-ap) twice 5 Boot for Boés twice | ὠβηδ᾽ for Ἰωβὴδ twice | εἰεσσαι for Ἴεσσαί 6 add ο βασιλεὺς after Δαυεὶδ᾽ | σολομωντα for Σολομῶνα 7 aoa for ᾿Ασάφ (-σὰφ) twice 8 eyervnoer? ο εγεννησενἶ 2d hand, cor- rected from εεννῆσεν of ist hand | axyaf’ for "Axas twice 10 mavaons for Μανασσῆς | auwy for ᾿Αμώς (-ὡς) twice | ἴωσιαν for Ἰωσείαν τι twovas for Ἰωσείας | [t]ex[ovluay 13 ελιακιμ᾽ for ᾿Ελιακείμ (-κεὶμ) twice 14 caddwk’ for Σαδώκ (-δὼκ) twice | axew for ᾿Αχείμ (-eiw) twice 15 ματθαν for Μαθθάν (-θὰν) twice 17 16 for Sexaréccapes”? 18 omit Χριστοῦ | add yap after μνηστευθείσης το παραδιγματισαι for δειγματίσαι 20 [ι]δίου] | tr. to evavn κατ ovap | μαριαμ᾽ for Μαρίαν 24 διεγερθεις for ᾿Εγερθεὶς 25 τον viov avrys τον πρωτοτοκον for υἱόν. 2:1 lepovoadnm’ for Ἰεροσόλυμα 2 ἴδομεν for εἴδομεν | [kale ; 59 8 HISTORICAL AND LINGUISTIC STUDIES 3 [axolucas | tr. to ηρωδης o βασιλευς 5 εἰπὸν for εἶπαν 6 τὴ for γῆ 8 tr. to axpiBws eeracare 9 eorn for ἐστάθη τι ἴδον for εἶδον | Cuvpvay for σμύρναν ist hand: add o above ¢ 2d hand 13 tr. to τω Ἰωσήφ κατ ovap 16 Ὕαμων for μάγων 17 ἵηρεμιου for Ἰερεμίου | omit τοῦ προφήτου 1st hand: supplied by 2d hand in margin. 18 θρη- vos και κλαθμος for kAavOuds το tr. to καὶ ovap gawerac 21 ἤλθεν for εἰσῆλθεν 22 add em before τῆς Ἰουδαίας 23 ναζαρεθ for Natapér | vatwpeos for Ναζωραῖος. 3:1 Ἰωαννῆς for Ἰωάνης and so usually 2 add καὶ before λέγων 5 κα for καὶ 6 παταμω for ποταμῷ 7 add avrov after βάπτισμα 12 add αὐτου after ἀποθήκην | aBeorw ist hand, later corrected prob. by 2d hand to ασβεστω 14 add twavyns before διεκώλυεν 15 πρὸς avrov for αὐτῷ | δικαιωσυνὴην for δικαιοσύνην τό και βαπτισθεις for βαπτισθεὶς δὲ ] ανεωχθησαν αὐτω for ἠνεῴχθησαν | ἴδεν for εἶδεν | τὸ πνευμα Tov θεου for πνεῦμα θεοῦ | add καὶ before ἐρχόμενον τῇ Tov oupavou for τῶν οὐρανῶν | ηυδοκησα for εὐδόκησα. 4:2 τεσσαρακοντα for τεσσεράκοντα twice 3 εἰπὲ for εἰπὸν 5 ltornow for ἔστησεν 6 evrev for λέγει ο λέγει for εἶπεν 12 add o ungous before ὅτι 13 ναζαρεθ᾽ for Nafapa | καφαρναουμ᾽ written then changed by the 1st hand to καπερναουμ᾽ | rapa θαλασσαν for παραθαλασσίαν | νερθαλιμ᾽ for Νεφθαλείμ τς omit γῇ | νεφθαλιμ᾽ for Νεφθαλείμ 16 addy before σκοτίᾳ 18,19 αλιεις for ἁλεεῖς twice 20 add avrwy after δίκτυα 21, 22 omit Kal προβὰς ἐκεῖθεν εἶδεν ἄλλους δύο ἀδελφούς, Ἰάκωβον τὸν τοῦ Ζεβεδαίου καὶ Ἰωάνην τὸν ἀδελφὸν αὐτοῦ, ἐν τῷ πλοίῳ μετὰ Ζεβεδαίου τοῦ πατρὸς αὐτῶν καταρτίζοντας τὰ δίκτυα αὐτῶν, καὶ ἐκάλεσεν αὐτούς. οἱ δὲ εὐθέως ἀφέντες τὸ πλοῖον καὶ τὸν πατέρα αὐτῶν ἠκολούθησαν αὐτῷ. 23 odAnv την γαλιλαιαν for ἐν ὅλῃ τῇ Γαλιλαίᾳ | add o τησοὺυς before διδάσκων 24 add καὶ before δαιμονιζομένους. 5:1 προσῆλθον for προσῆλθαν 6 δικαιοσυνὴν ist hand: w added above o by 2d hand το δικαιωσυνὴς for δικαιοσύνης τι διωξουσιν for διώξωσιν | add ρημα after πονηρὸν 13 ada for ἅλας twice | omit ἔτι | βληθηναι for βληθὲν | add καὶ before καταπατεῖσθαι 18 κεραια for kepéa 19 ovpa[ywr]' | omit ὃς δ᾽ ἂν ποιήσῃ καὶ διδάξῃ, οὗτος μέγας κληθήσεται ἐν τῇ βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶν 20 mdeov for πλεῖον 21 φονευσῆς for φονεύσεις 22 add εἰκη after αὐτοῦ" | ραχα for Ῥακά | a for dv? 25 add σε παραδω after κριτὴς 26 ov for ἂν 60 THE FREER GOSPELS 9 29 add τὴν before γέενναν 30 KoWov for ἔκκοψον | βληθη es Ὕεενναν for eis γέενναν ἀπέλθῃ | 31 add ore after δὲ [ eay for ἂν 32 πορνιας for πορνείας 33 amodwons for ἀποδώσεις | omit δὲ 36 τριχαν for Tpixa | weXavay for μέλαιναν 39 Omit gov 41 avyapevon for ayya- pevoer 43 μισησης for μισήσεις 44 Tov for τοὺς | omit καὶ | add εὐλογειται TOUS καταρωμένους ὑμας καλως ποιειται τοις μισουσιν ὑμας before προσεύχεσθε | add εἐπηρεαζοντων ὑμας και before διωκόντων 47 φιλους for ἀδελφοὺς | τελωναι for ἐθνικοὶὺ 48 ὠσπερ for ὡς. 6:τ omit δὲ | ἐλεημοσυνὴν for δικαιοσύνην 4 add avros after κρυπτῷ | add ev τω wavepw after σοι 5 προσευχὴ for προσεύχησθε | eon for ἔσεσθε | worep for ws | add αν after ὅπως | add οτι before ἀπέ- χουσι 6 αποδωση for ἀποδώσει | add ev Tw gavepw after go. 7 βατ- ταλογειται for βατταλογήσητε | omit ὅτι 1st hand, later supplied above by 2d hand 8 omit 6 θεὸς 12 αφιομεν for ἀρήκαμεν 13 add ort σου ἐστιν ἡ βασιλεια Kat ἡ δυναμεις καὶ ἡ δοξα εἰς τους αιἰωνας any after πονηροῦ 14 υμων for avtwy ist hand which later changed it to avrwy 16 womep for ws | add ort before ἀπέχουσιν 18 κρυπτω for κρυφαίῳ twice | add autos before ἀποδώσει 20 οὔτε' first written οὐδὲ then cor- rected by rst hand to ovre| omit οὐδὲ κλέπτουσιν 21 vuwr for σου twice 23 tr. to ἡ 0 οφθαλμος σου πονήρος | tr. to ἐστιν OKOTOS 26 ovxer for οὐχ 28 avéaver for αὐξάνουσιν | κοπια for κοπιῶσιν | νηθει for νήθουσιν 29 omit ὅτι 30 add ev aypw before ὄντα 32 επι- ζητεῖ for ἐπιζητοῦσιν 33 add του θεου after βασιλείαν | δικαιωσυνὴν for δικαιοσύνην 34 εαυτῆς for αὑτῆς. 7:4 απὸ for ἐκ ς tr. to τὴν δοκον εκ Tov οφρθαλμου gov 8 αἰτων for ζητῶν 1st hand; 2d hand ζητων ο add εστιν after τίς | εαν autnon for αἰτήσει | επιδωση for ἐπιδώσει το και εαν for} καὶ 13 Δ44 η πυλη after πλατεῖα 14 τι for ὅτι 15 add de after προσέχετε τό σταφυλὴν for σταφυλὰς 17 ouvrws for οὕτω | omit ἀγαθὸν, later supplied by 2d hand in margin 18 zovew for ἐνεγκεῖν 21 omit τοῖς | add autos εἰσε- λευσεται εἰς THY βασιλειαν των ovpavwy after οὐρανοῖς 24 ομοιωσω αὐτον for ὁμοιωθήσεται 25 ndOov for ἦλθαν | προσεκρουσαν for προσέ- πέσαν 27 ἤλθον for ἦλθαν 29 add και οι φαρισαιοι after αὐτῶν. 8:2 ελθων for προσελθὼν 3 add οιησους before λέγων | εκαθαρισθη for ἐκαθερίσθη 4 προσενεΎκε for προσένεγκον 5 εἰσελθοντι for Εἰσελ- θόντος | avtrw for αὐτοῦ | καπερναουμ᾽ for Καφαρναοὺμ | exarovrapxns for ἑκατόνταρχος 7 add καὶ before λέγει | add o tnoous after αὐτῷ 61 10 HISTORICAL AND LINGUISTIC STUDIES 8 add και before ἀποκριθεὶς | omit δὲ 9 omit τασσόμενος 13 add αὐτου after παῖς | nuepa for ὥρᾳ τό yovouerns for γενομένης | for πνεύματα ist hand started to write tva (πνευμα) but at once changed to πντα (πνευματα) τῇ add ott before Αὐτὸς 18 add πολὺν after ὄχλον τὸ αν for ἐὰν 21 add αὐτου after μαθητῶν 22 ewe for λέγει 23 ἐνβαντι for ἐμβάντι add ro before πλοῖον 25 add οι μαθηται αὐτου before ἤγειραν | add ηἡμας after σῶσον 27 add o avOpwmos after οὗτος 28 ελθοντι avtw for ἐλθόντος αὐτοῦ | omit εἰς τὴν χώραν | yepyeonvey for Γαδαρηνῶν 20 expatov for ἔκραξαν | add tnoov before υἱὲ | απολεσαι nuas και προ Karpov βασανισαι for πρὸ καιροῦ βασανίσαι ἡμᾶς 30 βοσκομενων for βοσκομένη 31 επιτρεψον nuw απέλθειν for ἀπόστειλον ἡμᾶς 32 απηλθον for ἀπῆλθαν | τὴν αγέλην των χοιρων for τοὺς χοίρους 33 αἀπηΎΎΥειλον for ἀπήγγειλαν 34 συναντησιν for ὑπάντησιν | wa for ὅπως. 9:1 evBas for ἐμβὰς | add ro before πλοῖον | Ἰουδαιαν for ἰδίαν 2 ἀφεωνται for ἀφίενται 3 εἰπὸν for εἶπαν 4 ἴδων for εἰδὼς | add vues after “Iva τί 5 agawvyra for ᾿Αφίενται 6 tr. to aguevat ἐπι τῆς yns | evepes for Ἔγειρε 9 μαθθεον for Μαθθαῖον | καλουμενον for λεγόμενον το tr. to TeAwvar πολλοι 12 add ιησοὺυς before ἀκούσας | add αὐτοῖς after εἶπεν 13 €deov for Ἔλεος | tr. to δικαιους καλεσαι 14 add πολλα after νηστεύομεν 15 vnorevew for πενθεῖν | agepebn for ἀπαρθῇ τό ayvagou changed by 2d hand to ayvagous τῇ απολουνται for ἀπόλλυνται 18 εισελθων for εἷς προσεὰ- θὼν το ἠκολουθησεν for ἠκολούθει 20 αἱμοροουσα for αἱμορροοῦσα 22 επιστραφεις for στραφεὶς | θυγατὴρ for θύγατερ 24 λέγει αὑτοις for ἔλεγεν | κατεγέλουν for κατεγέλων 27 tr. to τω ιησου εκειθεν | add avrw after ἠκολούθησαν | vios for υἱὲ 28 προσηλθον for προσῆλθαν 30 ανεωχθησαν for ἠνεῴχθησαν | eveBpiunoaro for ἐνεβριμήθη 32 add avOpwrov before κωφὸν 34 omit Ἐν 36 ερριμμενοι for ἐριμμένοι. 10:2 omit καὶ before Ἰάκωβος 3 pwar’@aos for Μαθθαῖος | add λεββαιος o επικληθεις before Θαδδαῖος 4 κανανιτης for Kavavaios | om ὁ before Ἰσκαριώτης 5 εξαπεστιλεν for ἀπέστειλεν | σαμαριτων for Σαμαρειτῶν 8 tr. to Aempous καθαριζεται δαιμονια exBadderar vekpous eyerperat τὸ paBdous for ῥάβδον | add eorw after αὐτοῦ 12 add λεγοντες εἰρηνὴ TW οἰκω ToUTW after αὐτήν 14 των Aoywr Ist hand for τοὺς λόγους: altered by 2d hand to τοὺς λογους | omit ἔξω 15 youopwy for Toudppwy 17 παραδωσωσιν for παραδώσουσιν | omit 62 THE FREER GOSPELS 11 αὐτῶν 19 παραδωσουσιν for παραδῶσιν 21 Texva for τέκνον 22 omit οὗτος 24 add avrov after διδάσκαλον 25 βεελζεβουλ for Βεεζεβοὺλ 28 amoxrevvovtwy for ἀποκτεινόντων | add τὴν before ψυχὴν" | add το before σῶμα 31 add αὐτοὺς after φοβεῖσθε 32 omit τοῖς 33 και οστις for ὅστις δὲ [ omit τοῖς 40 αποστιλοντα for ἀποστείλαντά 42 εαν for ἂν. 11:6 εαν for ἂν 8 add ἵματιοις after μαλακοῖς | add εἰσιν after βασιλέων o εξεληλυθατε for ἐξήλθατε 10 444 γαρ αἴζει οὗτος τι γενη- τοις for γεννητοῖς | μιζον for μείζων" | tr. to ἐστιν αὐτοῦ 13 προεφη- τευσαν for ἐπροφήτευσαν 14 ndvas for Ἠλείας τς add axovew after ὦτα τό omit ταῖς | και προσφωνουσιν for ἃ προσφωνοῦντα | erepors αὐτων for ἑτέροις τῇ add και before λέγουσιν | ηυλησομεν for ηὐλήσα- μεν | add uw after ἐθρηνήσαμεν | ἐεκλαυσασθαι for ἐκόψασθε 20 addo ingous after ἤρξατο 21 σιδονι for Σιδῶνι 22 σιδονει for Σιδῶνι 23 καπερναουμ᾽ for Καφαρναούμ | ἐγενοντο for ἐγενήθησαν | ἐμεινον for ἔμεινεν 25 amexpuwas for ἔκρυψας 27 επιγιγνωσκει for ἐπιγινώσκει twice | βουλεται for βούληται 29 πραος for mpais. 12:1 add εν before τοῖς | add τοὺς before στάχυας 2 εἰπὸν for εἶπαν 4 ws for πῶς | evaryev for €payov 5 add εν before τοῖς 7 ἔλεον for Ἔλεος το χειραν for χεῖρα | θεραπευσαι for θεραπεύειν | κατηγορησουσιν for κατηγορήσωσιν τι ἐνπεσὴ for ἐμπέσῃ τ2 οὐ ἴοτ οὖν 13 {τ. to τὴν χειρα σου 14 οι δε for EéeNOovres δὲ οἱ 15 add οχλοι before πολλοί | παντας de ovs εθεραπευσεν ἐπεπληξεν αὐτοις for πάντας τῇ omws for ἵνα 18 add εἰς before dy? | ηυδοκησεν for εὐδόκησεν 20 add μη before κατεάξει 21 add emt before τῷ 22 προσηνεχθὴη avTw δαιμονιζομενος τυφλος Kat κωφος for προσήνεγκαν αὐτῷ δαιμονιζόμενον τυφλὸν Kal κωφόν | add και τυφλον before λαλεῖν 24 βεελζεβουλ for Βεεζεβοὺλ 25 ἴδως for Εἰδὼς | add οιησους after δὲ 27 βεελζεβουλ᾽ for Βεεζεβοὺλ | tr. to κριται ἐσονται autor 29 διαρπαση for διαρπάσει 31 ἡ δε του πνευματος βλασφημια οὐκ ade ist hand, in an erasure | add τοις ανθρωποις after οὐκ ἀφεθήσεται 33 ποιησηται for ποιήσατε 34 περι- σευματος for περισσεύματος 36 εαν λαλησωσιν for λαλήσουσιν | απο- δωσωσιν for ἀποδώσουσιν 38 omit αὐτῷ 40 add καὶ before ὁ υἱὸς 44 tr. to ἐπιστρεψω εἰς τον οικον μου | omit καὶ 46 add δε after Ἔτι 47 add εἰπεν δε τις avTw ἴδου ἡ μητηρ σου Kat οἱ adedgor σου εξω ἐστηκασιν ζήτουντες σοι λαλησαι 48 omit τῷ λέγοντι αὐτῷ [ἡ for καὶ | omit εἰσὶν το xa for καὶ before μήτηρ. 63 12 HISTORICAL AND LINGUISTIC STUDIES 13:1 add δε after Ἔν | add azo before τῆς 2 evBavra for ἐμβάντα 3 σπειραι for σπείρειν 4 ηλθεν τα πετεινα καὶ for ἐλθόντα τὰ πετεινὰ 8 ἐπεσαν for ἔπεσεν ο add axovew after ὦτα 10 εἰπὸν for εἶπαν 11 add αὐτοῖς after εἶπεν 14 ακουσητε for ἀκούσετε | βλεψηται for βλέψετε 15 επιστρεψουσιν for ἐπιστρέψωσιν 16 ακουει for ἀκούουσιν 17 ede for ἰδεῖν [εἰδον for εἶδαν 19 σπειρομενον for ἐσπαρμένον 20 add μου after λόγον | add καὶ after εὐθὺξ 22 add μου after λόγον" | add rovurou after αἰῶνος 23 ynv τὴν καλὴν for καλὴν γῆν | add μου after λόγον [συνιων for συνιείς 24 ομοιωθὴ for Ὡμοιώθη 25 ἐσπειρεν for ἐπέσπειρεν 26 omit καὶ before τὰ 27 εἐσπειρες for ἔσπειρας 28 add δουλοι after οἱ δὲ | εἰπὸν avtw for αὐτῷ λέγουσιν | συνλεξωμεν for συλλέξωμεν 29 εφὴ for φησιν 30 μεχρις for ews | συναγαγεται for συνάγετε 32 κατασκήηνουν for κατασκηνοῖν 35 add κοσμου after καταβολῆς 56 add o ιησοὺυς after οἰκίαν | προσηλθον for mpoondOav | ypacov for Διασάφησον 37 add avros after εἶπεν 38 ἐστιν for eiow? later changed by the 1st hand to εἰσιν 30 add του before αἰῶνός 40 καιεται for κατακαίεται | add rovrov after αἰῶνος 41 add καὶ before ἀποστελεῖ 42 κλαθμος for κλαυθμὸς 43 add axovew after ὦτα 44 add παλιν before Ὁμοία [παντα οσα exe. πωλει for πωλεῖ ὅσα ἔχει 45 add avépwrw before ἐμπόρῳ 46 os evpwy for εὑρὼν δὲ [ πολυτιμιον for πολύτιμον 48 ayya for ayyn 50 κλαθμος for kAavOuds 51 add λέγει avrors o τιησοὺς before Luvnxate | add κυριε after Ναί 52 εκβαλει for ἐκβάλλει 54 add ταῦτα Kat τις after τούτῳ 55 ovx’ for odx? | iwons for Ἰωσὴφ 56 tr. to mavTa TavTa 57 em for év™ | add avrov after πατρίδι. 14:1 Terpapxys for rerpaapxns 3 add avrov after ἔδησεν | εθετο ev φυλακὴ for ἐν φυλακῇ ἀπέθετο | npwiada for Ἡρῳδιάδα 4 tr. to avTw ο twarvyns 6 Ὑγενεσιων δὲ αγομενων for γενεσίοις δὲ γενομένοις | omit τῆς 7 μεθ for μετὰ | tr. to dovvac αὐτὴ 8 add evrev before Δός ο ελυπηθη for λυπηθεὶς | add δὲ after διὰ 10 add tov before Ἰωάνην 12 σωμα for πτῶμα αὐτο for αὐτόν 13 Kat axovoas for ᾿ΑΚούσας δὲ 14 add o ιησοὺυς after ἐξελθὼν | ἴδεν for εἶδεν 15-mpoon\Oov for προσῆλθαν | add αὐτου after μαθηταὶ 18 tr. to αὐτοὺς woe 19 add και before λαβὼν [ηυλογησεν for εὐλόγησεν 21 Omit ὡσεὶ 22 evBnvar for ἐμβῆναι [ add ro before πλοῖον 24 μέσον τῆς θαλασσης nv for σταδίους πολλοὺς ἀπὸ THs γῆς ἀπεῖχεν | the rst part of βασανιζόμενον may possibly be over an erasure 25 οὖν for δὲ | απηλθεν 64 THE FREER GOSPELS 13 for ἦλθεν 26 και ἴδοντες avtov οἱ μαθηται for οἱ δὲ μαθηταὶ ἰδόντες αὐτὸν [την θαλασσαν for τῆς θαλάσσης 27 εὐθεως for εὐθὺς | tr. to αὐτοις Ο ἰῆσους 28 tr. to avTw o πετρος emev 29 add o before Πέτρος | ἔλθειν for καὶ ἦλθεν 30 add ἴσχυρον σφοδρα after ἄνεμον | add ελθειν after ἐροβήθη 32 εἐνβαντων for ἀναβάντων 33 add ελθοντες after πλοίῳ 34 ηλθον for ἦλθαν 35 απεστιλον for ἀπέστειλαν 36 διελωθησαν for διεσώθησαν. 15:1 add οἱ before ἀπὸ | tr. to Ypauparis και φαρισαιοι 2 add αὐτῶν after χεῖρας | ἐσθιουσιν for ἐσθίωσιν 4 ενετιλατο λεγων for εἶπεν | add gov after πατέρα" | add σου after μητέρα 5 εαν for ἂν] av for ἐὰν | add και before οὐ μὴ | add ἡ τὴν μητερα αὐτου after αὐτοῦ 6 την ἐντολὴν for τὸν λόγον 7 προεφήτευσεν for ἐπροφήτευσεν 8 εγγι- ζει μοι ο λαος ovTos τω στοματι avTwy και for Ὃ λαὸς οὗτος 12 add αὐτου after μαθηταὶ | εἰπον for λέγουσιν 14 οδηγοι εἰσιν τυφλοι τυφλων for τυφλοί εἰσιν ὁδηγοί | ἐεμπεσουνται for πεσοῦνται 15 add ταυτὴν after παραβολήν τό δἀάιησους after6 δὲ 17 ovrwforov 18 εξερχε- ται rst hand, for ἐξέρχονται, changed by 2d hand to ἐξέρχονται 18, 19 omit κἀκεῖνα κοινοῖ τὸν ἄνθρωπον. ἐκ yap THs καρδίας ἐξέρ- χονταὶ 19 tr. to Topyiar μοιχιαι govor 22 expavyacey αὐτω for éxpatey 23 ἡρωτων for npwrovy | eumpoobev for ὄπισθεν 25 προσε- κυνησεν for προσεκύνει 30 tr. to Kwgous χωλοὺς τυφλοὺς κυλλους | eppuvay for ἔριψαν [του ιησου for αὐτοῦ 31 τοὺς oxAovs for τὸν ὄχλον | add κυλλους ὑγιεις after λαλοῦντας 32 omit αὐτοῦ | φαγειν for φάγωσιν 33 add αὐτου after μαθηταί 34 εἰπον ἴοτ εἶπαν 35 εκελευσεν τοις οχλοις for παραγγείλας τῷ ὄχλῳ 36 και λαβων for ἔλαβεν | omit καὶ before εὐχαριστήσας | edwxev for ἐδίδου | add αὐτου after μαθηταῖς | Tw οχλω for Tots ὄχλοις 37 tr. to ἡραν TO περισσευον των κλασματων | σπυριδας for σφυρίδας 39 ανεβη for ἐνέβη | μαγδαλαν for Μαγαδάν. 16:2 πυραζει for πυρράζει 2, 5 omit ὁ οὐρανός καὶ πρωί Σήμερον χειμών, πυρράζει γὰρ 5 γιγνώσκεται for γινώσκετε | add δοκιμασαι after δύνασθε 4 add του προφητου after Ἰωνᾶ 5 add αὐτου after μαθηταὶ 8 ελαβεται for ἔχετε ο ovre for οὐδὲ το σπυριδας for σφυρίδας τι aptov for ἄρτων | mpocexev for προσέχετε δὲ τ2 του αρτου for τῶν ἄρτων 13 εξελθων for ᾿Ελθὼν | κεσαριας for Καισαρίας | add we after λέγουσιν 14 εἰπον for εἶπαν | omit Οἱ μὲν [ηλιαν for ἬἪἬλείαν τῇ και αποκριθεις for ἀποκριθεὶς δὲ το add και before δώσω | αν for ἐὰν 20 διεστίλατο for ἐπετίμησεν | add αὐτου after μαθηταῖς | 65 14 HISTORICAL AND LINGUISTIC STUDIES add ιησοὺυς before 6 χριστός 21 0 ιήσους for Ἰησοῦς Χριστὸς | tr. to απέλθειν εἰς ἱεροσολυμα 23 wou εἰ for εἶ ἐμοῦ 24 avrov for ἑαυτὸν, changed by 2d hand to eavrov 25 av for ἐὰν | ἀπολέσει for ἀπολέσῃ] αὐτη[ν] for αὐτήν 26 ὠφελειται for ὠφεληθήσεται 27 αποδωση for ἀποδώσει 28 omit ὅτι | whe ἐστωτες for τῶν ὧδε ἑστώτων. 17:3 ὠφθησαν for ὥφθη [ηἡλιας for λείας 4 omit 6 before Πέτρος | omit εἰ | ποιησωμεν for ποιήσω | tr. to ἡλια pray και μωῦσι 5 nvooxnoa for εὐδόκησα | tr. to αὐτου axoverat 7 προσελθων for προσῆλθεν | omit Kal? | nYaro for ἁψάμενος | add και before εἶπεν 8 omit αὐτῶν | omit αὐτὸν 9 omit αὐτῶν | avacrn ex vexpwy for ἐκ νεκρῶν ἔγερθῃ το ηλιαν for λείαν τι ηλίιας for ᾿Ηλείας 12 nas for Ἠλείας | omit ἐν 14 add avrwy after ἐλθόντων 15 πασχει for ἔχει | omit πολλάκις 17 tr. to ἐσομαι μεθ vuwy το εἰπον for εἶπαν | vues for ἡμεῖς later corrected by 1st hand to nues 20 add ιησοὺυς after ὁ 6¢| exrev for λέγει | απιστιαν for ὀλιγοπιστίαν | μεταβηθει for MeraBa | evrevOev for ἔνθεν 21 add τοῦτο de To yevos οὐκ ἐκπορεύεται ει UN εν προσευχὴ και νηστια 22 αναστρεφομενων for Συστρεφομένων 24 To διδραγμα for τὰ δίδραχμα twice | εἰπὸν for εἶπαν | ovre for ov τελεῖ 25 οτε εισηλθεν O Lnaous (ο Lnoous has been doubly marked for deletion) for ἐλθόντα 26 λέγει avTw o πετρος for εἰπόντος δέ 27 αναβαινοντα for ἀναβάντα. 18:2 add o ungous after προσκαλεσάμενος 3 yeveoOar for γένησθε 4 yap for οὖν | ev rn Bao is written by 1st hand over τοὺ οὐρα imper- fectly erased 5 tr. to παίδιον τοιουτο ἑν 6 εἰς for περὶ 7 add εστιν before ἐλθεῖν | add exeryw before oval 8 avra for αὐτὸν | omit εἰσελθεῖν | tr. to xwAov ἡ κυλλον τι add ηλθεν yap o vios Tov avOpwrov σωσαι To ἀπολωλὸς 12 ages for ἀφήσει | omit καὶ before πορευθεὶς 14 ὕμων for μου | es for ἕν τς auaprn es σε for ἁμαρτήσῃ | και εἐλεγξε for ἔλεγξον 17 εἰπε for εἰπὸν | omit 6 before ἐθνικὸὲὸ 18 add τω before οὐρανῷ twice το δε ὑμιν λεγω for ἀμὴν λέγω ὑμῖν | Yuwy συμφωνησω- σιν for συμφωνήσωσιν ἐξ ὑμῶν | oforod 21 tr. to avTwo πετρος εἰπεν | αμαρτηση fot ἁμαρτήσει 22 add’ for ἀλλὰ 24 προσηνεχθὴ avTw εἰς for προσήχθη εἷς αὐτῷ 25 add αὑτοῦ after κύριος | add αὐτοῦ after γυναῖκα | εἰχεν for ἔχει 26 add κυριε before Μακροθύμησον | tr. to σοι αποδωσω 27 vaviov for δάνιον 29 add es τοὺς ποδας αὐτοῦ after αὐτοῦ | add παντα before ἀποδώσω 30 add ov after éws 31 δὲ for οὖν 33 καὶ eyw for κἀγὼ 34 μασανισταῖις for βασανισταῖς | add avrw 66 THE FREER GOSPELS 15 after ὀφειλόμενον 35 εἐπουρανιος for οὐράνιος | add τα παραπτωματα auTwy aiter ὑμῶν. 10:1 γαλιλαιας (?) seems to have been written by 1st hand for Ἰουδαίας, then changed by same hand to ‘tovdaras 3 προσηλθον for προσῆλθαν | add aurw after λέγοντες | add avOpwiw after ἔξεστιν 4 add αὐτοις after εἶπεν | ποιήσας for κτίσας 5 evexey for évexa| add αὐτου after μητέρα 7 κα perhaps first written for καὶ and ε later added by 1st hand | add αὐτὴν after ἀπολῦσαι 8. tr. to εἐπετρεψεν ὑμιν προς τὴν σκληροκαρδιαν vuwy ist hand; (2d hand supplied ὑμιν after ἐπετρεψεν) 9 vpwy for αὐτοῦ first written, then corrected to αὐτου by ist hand | omit καὶ before yaunon | add καὶ o απολελυμενην γὙαμων μοιχατε after μοιχᾶται το add αὐτου aiter μαθηταί τι add τοῦτον after λόγον 13 προσηνεχθὴ for προσηνέχθησαν 14 add αυτοις after εἶπεν το tr. to avrows τας χειρας τό tr. to ame avtw | add αγαθε after Διδάσκαλε | ἕωην exw for σχῶ ζωὴν τῇ eyes αγαθον for ἐρωτᾷς περὶ τοῦ ἀγαθοῦ | οὐδεις αγαθος εἰ μὴ εἰς o Geos for εἷς ἐστὶν ὁ ἀγαθός | tr. to εἰσέλθειν εἰς τὴν ζωὴν τηρῆσον for τήρει 18 εἰπεν for ἔφη | omit Τό το add covafter πατερα 20 tr. to παντα ταῦυτα | ἐεφυλαξαμὴν ex veorntos μου for ἐρύλαξα 21 omit τοῖς before πτωχοῖς | ovpayw for οὐρανοῖς 22 omit τοῦτον after λόγον 23 tr. to δυσκολως πλουσιος 24 εἰισέλθειν δια τρύπηματος ραφιδος for διὰ τρήματος ῥαφίδος εἰσελθεῖν | add εἰσελθειν after θεοῦ 25 add αὐτου after μαθηταὶ 28 torpand for Ἰσραήλ 29 add ἡ γυναικα after μητέρα ονοματος μου for ἐμοῦ ὀνόματος | εκατονταπλασιονα for πολλαπλασίονα 30 add εσονται after ἔσχατοι. - 20:1 otpowa for Ὁμοία ς omit 6@ 6 add ὡραν after ἑνδεκάτην | add apyous after ἑστῶτας 7 add και o εἐαν ἢ δικαιον λημψεσθαι after ἀμπελῶνα 8 add avrois after ἀπόδος ο και ελθοντες for ἐλθόντες δὲ το ἕλθοντες δὲ for καὶ ἐλθόντες | και αὐτοι ava δηναριον for τὸ ἀνὰ δηνάριον καὶ αὐτοί 12 add ὅτι before Οὗτοι | tr. to nu αὐτοὺς (-υς written by 1st hand over v?) 13 tr. to εἰπὲν ev αὐτων | erepe for Ἑταῖρε 15 add 7 before οὐκ | ποιῆσαι ws θέλω for ὃ θέλω ποιῆσαι τό add πολλοι yap εισιν κλητοι ολιγοι de εκλεκτοι aiter ἔσχατοι 17 Kat αναβαινων o for Μέλλων δὲ ἀναβαίνειν | tr. to εν τὴ οδω Kat το ἐνπεξαι for ἐμπαῖξαι | αναστησεται for ἐγερθήσεται 20 παρ for ἀπ’ 21 add σου after δεξιῶν 22 mw for πιεῖν | add ἡ το βαπτισμα ο eyw βαπτιζομαι βαπτισθηναι after πίνειν 23 add καὶ before λέγει | add 67 16 HISTORICAL AND LINGUISTIC STUDIES και το βαπτισμα o eyw βαπτιζομαι βαπτισθησεσθαι after πίεσθε | add μου after εὐωνύμων | add rovro before δοῦναι 25 add avros after εἶπεν 26 eora for ἐστὶν | eav for ἂν 27 tr. to πρωτος εἰναι 20 ἵεριχω for Ἰερειχὼ 30 tr. to eXengov nuas κυριε 31 εκραζον for ἔκραξαν | tr. to edenoov nuas Kupte 33 ανεωχθωσιν for ἀνοιγῶσιν | tr. to ἡμων ot οφθαλμοι 34 σπλανχνισθεις for σπλαγχνισθεὶς | ορθαλμων for ὀμμά- των | add avrwy οι οφθαλμοι after ἀνέβλεψαν. 21:1 ἤλθεν for ἦλθον | βηθ᾽σφαγη for Βηθφαγὴ | προς for εἰς | eXewr for ᾿Ελαιῶν | add o before Ἰησοῦς 2 πορευθηται for Πορεύεσθε | απεναντι for κατέναντι | evdews for εὐθὺς 5 εὐθεως for εὐθὺς | αποστελλει for ἀποστελεῖ 4 add ολον before γέγονεν ς a for 6| omit ἐπὲ before πῶλον 6 προσεταξεν for συνέταξεν 7 ἐπάνω for ἐπ᾽ | add avrwy after ἱμάτια | exabecey for ἐπεκάθισεν 8 αὐτων for ἑαυτῶν | omit ἀπὸ τῶν δένδρων g omit αὐτὸν | omit of} τι tr. to ιῆσους o προφητης | vafaper for Nafapef 12 add Tov θεου after ἱερόν 13 εποιησατε for ποιεῖτε 14 tr. to χωλοι kar τυφλοι τς εἰδοντες for ᾿Ιδόντες | omit τοὺς before xpafovras τό εἰπὸν for εἶπαν 18 πρωΐας for Ipwi | υπαγων for éravayayav το αὑτῆς for αὐτήν | ex for ἐν: later changed to ev, perhaps by 1st hand | omit Οὐ before μηκέτι 21 καὶ for κἂν 22 eav for ἂν 23 €APovte αὐτω for ἐλθόντος αὐτοῦ | προσηλθεν for προσῆλθαν 25 omit τὸ before Ἰωάνου | rap for ἐν 26 avOpwrov for ἀνθρώπων | tr. to ἐχουσιν Tov Ἰωαννὴν ws TpoynTny 27 εἰπον for εἶπαν | tr. to ὑμιν λέγω 28 add καὶ before προσελθὼν | add μου after ἀμπελῶνι 29 ov θέλω ὕστερον de μεταμεληθεις απηλθεν for "Eva, κύριε᾽ Kal οὐκ ἀπῆλθεν 30 και προσελθων for προσελθὼν δὲ | erepw for δευτέρῳ | απεκριθεις for ἀποκριθεὶς (-ει- τοὶ hand, over an erasure?) | ΕΎω κυριε Kat οὐκ απηλθεν for Οὐ θέλω᾽ ὕστερον μεταμεληθεὶς ἀπῆλθεν 31 add αὐτω after λέγουσιν | πρωτος for ὕστερος 32 tr. to προς μας iwavyns | omit οὐκ, later supplied above by 2d hand | in ἐπιστεύσατε and ἐπίστευσαν the endings -are, -σαν show correction by rst hand | ov for οὐδὲ [τω for τοῦ 33 efedoro for ἐξέδετο 38 κατασχωμεν for σχῶμεν 4r απολει for ἀπολέσει | atodbwowow for ἀποδώσουσιν 46 επειδη for ἐπεὶ | ws for εἰς. 22:1 omit παλιν | tr. to avros ev παραβολαις 2 ομοιωθη for Ὡμοιώθη 4 ητοιμασα for ἡτοίμακα | add μου after σιτιστὰ 5 εἰς for ἐπὶ 6 omit αὐτοῦ after δούλους 7 καὶ ακουσας o βασιλεὺς εκεινος for ὁ δὲ βασιλεὺς | ὡργισθη Ist hand, written over ὑβρισθὴ 9 αν for ἐὰν 68 THE FREER GOSPELS 17 10 ogous for ods | yauos for γυμρὼν 12 erepe for Ἑταῖρε 13 tr. to εἰπεν o βασιλεὺς | apare avrov και exBaderar for ἐκβάλετε αὐτὸν | κλαθμος for κλαυθμὸὲξ τό λεγοντες for λέγοντας τῇ εἰπε for εἰπὸν | tr. to κηνσον δουναι 18 τας πονήριας for τὴν πονηρίαν 20 ἵκων (written ἱκων) for εἰκὼν 21 add αὐτω after λέγουσιν 22 απηλθαν ist hand; o added above a” by 2d hand 24 ervyauBpevon for ἐπιγαμβρεύσει 25 yaunoas for γήμας 28 tr. to ovv αναστασι 30 γαμισκονταῖι for γαμίζονται | add του θεου after ἄγγελοι | omit τῷ before οὐρανῷ 32 omit ὁ before θεὸς νεκρῶν 35 add και λέγων after αὐτόν 37 add inaovs after ὁ δὲ | εἰπεν for ἔφη | omit τῇ before ψυχῇ 38 Tpwrn και ἡ μεγαλὴ for μεγάλη καὶ πρώτη 39 add δε after δευτέξα 40 και οἱ προφηται κρεμανται for κρέμαται καὶ οἱ προρῆται 43 tr. to κυριον αὑτον καλεῖ 44 add o before Κύριος | ὑποποδιον ἴοτ. ὑποκάτω 46 tr. to avrw αποκριθηναι | wpas for ἡμέρας. : 23:1 omit ὁ before Ἰησοῦς 3 τήρειν τήρειται Kar ποιειται for ποιήσατε καὶ τηρεῖτε 4 add και δυσβαστακτα after βαρέα | τω de for αὐτοὶ δὲ τῷ ς δὲ for γὰρ | add των ἵματιων avrwy after κράσπεδα 6 τε for δὲ 7 add ραββει after Ῥαββεί 8 ο καθηγητὴς ὑμων for ὑμῶν ὁ διδάσκαλος ο 0 πατΊρ ὑμῶν ο εν ουρανοις for ὑμῶν ὁ πατὴρ ὁ οὐράνιος Io εἰς yap ἐστιν o καθηγητὴς for ὅτι καθηγητὴς ὑμῶν ἐστὶν εἷς 13 add ovat δε ὑμιν Ὕραμματεις και φαρισαιοι ὑποκριται OTL καταισθειεται τας οἰκειας των XNPWY και προφαει μακρα προσευχομενοι δια τουτο λημψε- σθαι περισσοτερον κριμα 14 omit δὲ after Oval 17 τι for τίς | αγιαζων for ἁγιάσας 18 eayfor ἂν 19 add μωροι και before τυρλοί 21 κατοι- κήσαντι for κατοικοῦντι 23 Tov ἔλεον for τὸ ἔλεος | aguevar for ἀφεῖναι 24 add ot before διυλίζοντες 25 add αδικειας after ἀκρασίας 26 avTwy for αὐτοῦ 27 Kexoviacuevors for κεκονιαμένοις 28 tr. to μεστοι EoTaL 30 nuev for ἤμεθα twice | tr. to κοινωνοι avTwy 36 add ort before ἥξει | tr. to παντα ταυτα 37 λιθοβοληήσασα (corrected by 1st hand from λιθοβολησουσα) for λιθοβολοῦσα | tr. to ἐπισυναγει ορνις 58 add epnuos after ὑμῶν. 24:1 tr. to ἐπορεύετο απὸ του tepov 2 ιήσους for ἀποκριθεὶς | tr. to παντα Tavra | omit ὧδε rst hand, supplied above by 2d. 3 add avrov after μαθηταὶ | εἰπε for Εἰπὸν | add της before συντελείας 6 add παντα before γενέσθαι ἢ em for émit | add λοιμοι και before Awol 8 tr. to ταυτα δὲ TavTA ο παραδωσωσιν for παραδώσουσιν τι αναστήσονται for ἐγερθήσονται | ὑμας for πολλούς 13 omit οὗτος 14 omit πᾶσιν Γ᾿ 69 18 HISTORICAL AND LINGUISTIC STUDIES 15 αναγιγνωσκων for ἀναγινώσκων 16 em for εἰς τῇ καταβαινετω for καταβάτω 18 κα for καὶ [τα ἵματια for τὸ ἱμάτιον 20 tr. to ὑμων ἡ φυγὴ 21 οὐδε for οὐδ᾽ ob 24 omit μεγάλα 1st hand, supplied by 2d hand in margin | rAavnoa for πλανᾶσθαι 27 add και before ἡ παρουσία 28 add yap after ὅπου 30 add τω before οὐρανῷ 31 add tore before ἀποστελεῖ | omit τῶν before ἄκρων 32 η of ἤδη seems marked by a point for deletion | above and before o before κλάδος 2d hand wrote 7, which has been erased | exguet for ἐκφύῃ | γιγνωσκεται for γινώσκετε | evdus (v8 over an erasure, in a 3d hand?) for ἐγγὺς which the rst hand probably wrote 33 εἰιδηται for ἴδητε | tr. to ταῦτα TavTa 34 omit ὅτι 35 παρελευσονταὶ for παρελεύσεται 36 omit οὐδὲ ὁ vids | add pou after πατὴρ 37 δὲ for yap | add καὶ before ἡ παρουσία 38 womep for ws | omit ἐκείναις | ἐκγαμισκοντες for γαμί- fovres 30 add ap after ἕως | add καὶ before ἡ παρουσία 40 tr. to δυο egovrat | add o before eis twice 43 nacey for εἴασεν | διορυγηναι for διορυχθῆναι | Tov ovxov for τὴν οἰκίαν 44 tr. to wpa ov δοκειται 45 add αὐτου after κύριος | διδοναι for δοῦναι [ omit αὐτοῖς 46 tr. to ποιουντα ovTws 48 0 κυριος μου ελθειν for μου ὁ κύριος 49 omit αὐτοῦ | ἐσθιειν τε και πινειν for ἐσθίῃ δὲ καὶ πίνῃ | μεθυστων for μεθυόντων 51 κλαθμος for κλαυθμὸς. 25:1 ὡμοιωθη for ὁμοιωθήσεται | αὐτων for ἑαυτῶν | ἀπαντησιν for ὑπάντησιν 2 tr. to σαν εξ avrwy | tr. to φρονιμοι καὶ πεντε μωραι 3 αἰτινες for αἱ γὰρ 4 add avrwy after ἀγγείοις | avrwy for ἑαυτῶν 6 add epxerat after νυμφίος | add αὐτου after ἀπάντησιν 7 avrwy for ἑαυτῶν 8 evrov for εἶπαν ο φρονιμοι ist hand; above οὗ 2d hand has written a |add δὲ after πορεύεσθε τι nAOov for ἔρχονται 14 omit yap τό evdews paragraphed with ἀπεδήμησεν, not with πορευθεὶς | add de after πορευθεὶς | ἐποιησεν for ἐκέρδησεν | add ταλαντα after πέντε 17 add και after ὡσαύτως | add και autos after ἐκέρδησεν 18 εν TH YN for γῆν | awexpuer for ἔκρυψεν τὸ xpovoy τινα for πολὺν χρόνον | tr. to μετ avrwy λογον 20 omit τάλαντα before λέγων | evde for ἴδε | add em αὐτοις after éxépdnoa 21 add de after on 22 add de after προσελθὼν | ede for ἴδε add ex avrois after ἐκέρδησα 24 orov for ὅθεν [οὐκ eoxopmicas for οὐ διεσκόρπισας 25 ede for ἴδε 26 add eyw avOpwiros avornpos ee after ὅτε 27 tr. to ow ce|add Tw before τόκῳ 29 omit παντὶ | περισευθήσεται for περισσευθήσεται | aro de του for τοῦ δὲ 30 κλαθμος for kAavOuds 31 add ayo before 70 THE FREER GOSPELS 19 ἄγγελοι 32 συναχθήσεται for συναχθήσονται | tr. to παντα τα evn ἐμπροσθεν αὐτοῦ 34 KAnpovounonre was perhaps first written, then corrected by the rst hand to κληρονομήσατε 35 add καὶ before ἐδίψησα 37, 38 ἴδομεν for εἴδαμεν twice 39 ἴδομεν for εἴδομεν | acbevn for ἀσθενοῦντα 4x εὐωνυμοις for εὐωνύμων | add ov before κατηραμένοι 42 omit και before ἐδίψησα 46 εἰ for eis before ζωὴν. 26:1 Tous for τούτους 2 μεθ nuepas δυο for μετὰ δύο ἡμέρας 5 add φαρισαιοι Kat ou before πρεσβύτεροι 7 tr. to ἀλαβαστρον μυρου εχουσα | τὴν κεφαλὴν for τῆς κεραλῆς 8 add avrov after μαθηταὶ ο add τοις before πτωχοῖς 12 βαλλουσα for βαλοῦσα 14 δεκα δυο for δώδεκα 15 καὶ eyw for κἀγὼ | παραδω for παραδώσω 17 tr. to λεγοντες τω inoou | add azreNOovres before ἑτοιμάσωμεν 18 Ta for τὸ το εἐποιησαν ουν for καὶ ἐποίησαν 22 εκαστος auvTwy for εἷς ἕκαστος 23 tr. to εν TW τρυβλιω τὴν xetpa | exewvos for οὗτος 26 add τον before ἄρτον | evxapiornoas for καὶ εὐλογήσας | εδιδου for δοὺς | add και before εἶπεν 28 add ro before τῆς | add καινῆς before διαθήκης | exxvvowevoy for ἐκχυννόμενον 29 add οτι after ὑμῖν 30 edXewv for ᾿Ελαιῶν 31 δια- σκορπισθησεται for διασκορπισθήσονται 33 add καὶ before πάντες 35 add de after ὁμοίως | εἰπον for εἶπαν 36 tr. to o tnoous per auto | γεδσημανι for Γεθσημανεί | add αὐτου after μαθηταῖς | αν for ov | tr. to προσευξωμαι exer 39 προσελθων for προελθὼν | παρελθετω for παρελθάτω | ovx’ for οὐχ 41 ἃ of εἰσέλθητε written over p by 1st hand, which probably started to write εὐσερχησθε 42 add am eyov after παρελθεῖν 43 tr. to evpey avrous παλιν 44 tr. to απέλθων προσηυξατο παλιν | omit πάλιν after εἰπὼν 45 add αὐτου after μαθητὰς 48 eav for ἂν 49 προσηλθεν for προσελθὼν | add καὶ before εἶπεν το eErepe for Ἑταῖρε 52 avrots for αὐτῷ | tr. to cov την μαχαιραν | μαχαιρα for μαχαίρῃ | arofavovvra for ἀπολοῦνται 53 add αρτι after δύναμαι | omit ἄρτι πλιους ἡ for mew | Aeyewvas for λεγιῶνας (ι perhaps changed to ε by rst hand) 54 de for det 55 add προς ὑμας after ἡμέραν | tr. to exabefouny διδασκων ev Tw tepw 59 add και οι πρεσβυ- Tepo. after ἀρχιερεῖς | Pavatwoovow avrov for αὐτὸν θανατώσωσιν 60 add και before πολλῶν | tr. to Ψευδομαρτυρων προσέλθοντων | add οὐχ evpov’ after προσελθόντων | add τινες Yevdouaprupes after δύο | εἰπον for εἶπαν ὅτ add avrov after οἰκοδομῆσαι 63 add αποκριθεις after καὶ | add rou ζωντος after θεοῦξ 65 addorvafter λέγων | evde for ἴδε | add αὐτου after βλασφημίαν 66 εἰπον for εἶπαν 67 epiticay for ἐράπισαν 71 ᾿ 20 HISTORICAL AND LINGUISTIC STUDIES 69 tr. toeEwexafnro 70 add avrwy after ἔμπροσθεν 71 add avrov after δὲ | ἴδεν for εἶδεν | add και before Οὗτος 72 μεταρορκου for μετὰ ὅρκου 74 εὐθεως for εὐθὺς 75 add του before Ἰησοῦ | add avrw after εἰρηκότος. 27:2 add αὐτὸν ποντιὼω after παρέδωκαν 3 παραδιδοὺς for παρα- δοὺς | απεστρεψεν for ἔστρεψεν | add τοις before πρεσβυτέροις 4 abwov for δίκαιον | δὲ corrected (from δι 7) by 1st hand | εἰπὸν for εἶπαν ξεν Tw vaw for eis τὸν ναὸν 6 εἰπὸν for εἶπαν | ἐστιν for ἔξεστιν 9 ἵἴηρεμιου for ‘Tepeuiov τὸ edwxa for ἔδωκαν τι €orn for ἐστάθη! omit 6 ἡγεμὼν | add αὐτω after ἔρη 12 add των before πρεσβυτέρων 17 omit τὸν | 7 first omitted, or written 1, then supplied, or corrected, probably by 1st hand 21 εἰπὸν for εἶπαν | omit τὸῤφ 23 add ἡγεμὼν after 6 δὲ 24 απεναντι for κατέναντι | add του δικαιου before τούτου 28 tr. to περιεθηκαν avrw χλαμυδα κοκκινην 29 εθηκαν for ἐπέθηκαν | τὴν xegadny for τῆς κεφαλῆς | exe την δεξιαν for ἐν τῇ δεξιᾷ | everefov for ἐνέπαιξαν | ο βασιλεὺς for βασιλεῦ 32 ἠνγαρευσαν for ἠγγάρευσαν 33 λεγομενον Kpaviov τοπος for Κρανίου Τόπος λεγόμενος 34 οξος for οἶνον | nOedev for ἠθέλησεν 30 tr. to αὐτων τας κεραλας 41 omit καὶ [φαρισαιω for πρεσβυτέρων 42 add εἰ before βασιλεὺς | πιστευ- σωμεν for πιστεύσομεν | αὐτω for αὐτόν 43 add avrov after νῦν | add του before Θεοῦ 44 omit σὺν | wridifav for ὠνείδιζον 45 tr. to ἐγένετο σκοτος 46 nu nt μα for Ἔλωί éAwi λεμὰ | Oe for Θεέ, a 2d € being later added above (by 2d hand ?) | ἐενκατέλειπες for ἐγκατέλιπες 47 €KEL- στήκοτων for ἐκεῖ ἑστηκότων | ἡλιαν for λείαν 40 ἐλεγον for εἶπαν! εἰδωμεν for ἴδωμεν [ηλίιας for ᾿Ηλείας | σωζων for σώσων | omit ἄλλος δὲ λαβὼν λόγχην ἔνυξεν αὐτοῦ τὴν πλευράν, καὶ ἐξῆλθεν ὕδωρ καὶ αἷμα 50 tr. to κραξας παλιν 51 tr. to εἰς δυο απ ανωθεν ews κατω | ἐσχισθη for ἐσείσθη 52 ανεωχθη for ἀνεῴχθησαν | nyepOn for ἠγερθησαν 54 Ὑενομενα for γινόμενα 55 omit amd" | διακονησαι ist hand, for διακονοῦσαι, changed to διακονουσαι by 2d hand 57 apiuabeas for “Apiuabaias | euabnrevoer for ἐμαθητεύθη 58 προσέλθω for προσελθὼν | add ro σωμα after ἀποδοθῆναι το omit ἐν before σινδόνι 60 ὦ for δὶ μέγα for μέγαν | add ἐν before τῇ θύρᾳ ὅτ μαρια for Μαριὰμ | ἐπι for ἀπέναντι 64 add αὐτου after μαθηταὶ 65 add δε after ἔφη. 28:1 θεωρουσαι for θεωρῆσαι 2 κατεβὴ for καταβὰς | add απὸ τῆς θυρας after λίθον 3 idea for εἰδέα [ woe for ὡς 4 eyevovro for ἐγενήθησαν 5 omit δὲ 6 ederar for ἴδετε | add o κυριος after ἔκειτο 8 εξελθουσαι for ἀπελθοῦσαι g add o before Ἰησοῦς | arnvrncey for 72 THE FREER GOSPELS 21 ὑπήντησεν το Kau exer for κἀκεὶ τὶ απηγγειλον for ἀπήγγειλαν 12 συνβουλιον for συμβούλιόν 14 add avrov after πείσομεν | ποιησω- μεν for ποιήσομεν το μέχρις for μέχρι | omit ἡμέρας τῇ add αὐτῶ after προσεκύνησαν 18 omit τῆς. ευαγγελιον κατα μαθθεον The eighth quire, ff. 57-64 (John 1:1—5:11a), with its super- scription, is in another hand, probably of the eighth century. EvayYeXLoy κατα Lwayyny John 1:1 addo before θεὸς 4 omit ἣν after ζωὴ 6 απο for rapa | add nv before ὄνομα 13 σα of σαρκὸς over an erasure (hand c?) | adda for ἀλλ᾽ 14 πληρις for πλήρης 15 ov εἰπον ὕμιν for ὁ εἰπών | add os before ἔμπροσθεν τό και for ὅτι | add ζωην before ἐλάβομεν τῇ add δὲ before χάρις 18 adde μὴ ο before μονογενὴς | wos for θεὸς | add ἡμῖν after ἐξηγήσατο 19 omit πρὸς αὐτὸν | epwrnaovow for ἐρωτήσωσιν 20 omit καὶ 21 add παλιν after αὐτόν | τι ody ov ev’ ἡλιας᾽ for T- οὖν; ov Ἤλείας εἶ; | add τι ovy’ before ‘O προφήτης 23 add ευθιας ποιειτε τας τριβους αὐτου after Κυρίου 24 add οι before ἀπεσταλμένοι 25 ἥλιας for λείας 26 add δε after μέσος | ἐστηκεν for στήκει | add ὁ before ὀπίσω 20 omit πρὸς αὐτόν | Tas αμαρτιας for τὴν ἁμαρτίαν 30 add ὕμιν οτι after εἶπον | ἐνπροσθεν for ἔμπροσθεν 31 βαπτιζιν for βαπτίζων 32 μενον for ἔμεινεν 33 εἰδηὴς for ἴδῃς | αὐτω for αὐτόν" [οτος for οὗτος: v later supplied above by hand b 34 eopaxa for éwpaka’ 35 mad for πάλιν | add o before Ἰωάνης 36 evde for Ἴδε add ο ἐρων τας αμαρτιας Tov κοσμου after θεοῦ 37 tr. to αὐτου μαθηται 38 ζητιται for ζητεῖτε 40 add δε after Ἦν | σειμωνος for Σίμωνος 41 πρωτος for πρῶτον 42 add καὶ before ἤγαγεν | add και before ἐμβλέψας 43 γαλιδεαν for Γαλιλαίαν 44 omit ὁ 4: Tov τω for υἱὸν τοῦ ναζαρεθ᾽ for Ναζαρέτ 46 ναζαρεθ for Ναζαρὲτ | omit 6 47 add δὲ ο after εἶδεν | ede for “Ide | Ἰσραηλιτης for ᾿Ισραηλείτης 48 γιγνωσκις for γινώσκεις 49 ραββι for Ῥαββεί 50 omit ge | tr. to τουτων μιζω 2:1 Ὑ for τρίτῃ | eyuero for ἐγένετο 1, 11 γαλιίιλεας for Γαλιλαίας twice 2 add ex after Ἰησοῦς 4 ov for σοί 5 εαν for ἂν 6 tr. to ὕδριε λιθινε! β for δύο 7 add καὶ before λέγει τι add τὴν before ἀρχὴν 12 omit εἰς Καφαρναοὺμ | tr. to οἱ μαθητε avrov και ἡ μητηρ KaL οἱ 73 22 HISTORICAL AND LINGUISTIC STUDIES adeAgor avrov’ | omit ἐκεῖ 14 κολλυβιστας for κερματιστὰς τς add ws before φραγέλλιον | εχ for ἐκ τό tr. to πωλουσιν τας περιστερας! add και before μὴ | won (with o crossed out) for μὴ | evropiov" for ἐμπο- piov τῇ add και before ᾿Εμνήσθησαν | add ort before Ὁ | wat’ for pe 20 μ και © for Τεσσεράκοντα καὶ ἕξ | tr. to o vaos ovros orxodounOn | Ὕιρις for éyepets 21 avros for ἐκεῖνος 22 nveorn for ἠγέρθη | avrw for of μαθηταὶ αὐτοῦ [ὦ for ὃν 24 add o before Ἰησοῦς | επιστευσεν for ἐπίστευεν | o added and crossed out before αὑτὸν | eavrov for αὑτὸν 25 εγιγνωσκεν for ἐγίνωσκεν 3:2 ἐλοιλεθας for ἐλήλυθας | tr. to τα σημια ταυτα 3 evdw for ἰδεῖν 4 omitd 5 omit ὁ τὸ γιγνωσκιίς᾽ for γινώσκεις τι εορακα- μὲν for ἑωράκαμεν 12 πιστευσηται᾿ for πιστεύσετε 13 ἐστιν os aveBn for ἀναβέβηκεν 14 ovrw for οὕτως | tr. to δὲ ὕψωθηνε | avov for ἀνθρώπου το ζων for ζωὴν hand a, changed by Ὁ to ἕωην 20 tr. to αὐτου Ta epya 21 εἰσιν for ἐστὶν 22 es for eis hand a, ὁ supplied above by Ὁ | κακι for καὶ ἐκεῖ 23 ενων᾽ for Αἰνὼν | evyus for ἐγγὺς | σαλιμ᾽ for Σαλείμ 24 add o before Ἰωάνης 26 ede for ἴδε 27 avos for ἄνθρωπος 28 omit ἔγὼ twice 29 νυμ᾽ duos for νυμφίος 31 ανοθεν for ἄνωθεν | omit ἐστὶν καὶ ἐκ τῆς γῆς 36 ovx for οὐκ 4:1 omit ἢ 3 γαλιλεαν for Γαλιλαίαν ς ov for 6| omit τῴ" 6 οδηποριας for ὁδοιπορίας | add de after ὥρα 7 add και before ἔρχεται | me for πεῖν 9 σαμαριτις for Σαμαρεῖτις | σαμαριτιδος for Σαμαρείτι- dos | σαμαριταις for Σαμαρείταις 10 avraov’ hand a for αὐτὸν: a? after- ward marked for deletion | add ἡ γυνὴ after αὐτῷ τι tr. to To dpeap eorw’ Babv και ovre avTAnua exis’ | και ποθεν ἐστιν for πόθεν οὖν ἔχεις 12 μιΐζον for μείζων [44 ro ἕων after φρέαρ 14 add δε after δ᾽ ἂν ἰδιψηση for διψήσει | add eyw before δώσω 15 ερχωμε for διέρχωμαι 16 add o unoous after αὐτῇ | tr. to τον avdpa gov τῇ omit αὐτῷ after εἶπεν | omit 6 before Ἰησοῦς | εἰπας for εἶπες 18 € for πέντε 22 ook handa for οὐκ: changed to οὐκ byhand b 23 προσκυνουτας for προσκυνοῦντας | add ev πνευματι after αὐτόν 24 os for ὁ θεός 25 xp hand a for Χριστός: changed to ys probably by same hand | αναγγελλι for ἀναγγελεῖ 27 ηλθον for ἦλθαν | Nader for ἐλάλει | add γε after μέντοι 29 εἰδετε for ἴδετε | omit μοι | oca for ἃ 30 add ovr after ἐξῆλθον 31 add και before Ἔν | add αὐτοῦ after μαθηταὶ 35 τετραμῆνον for Terpaunvos 36 Cwv for ζωὴν 38 omit ὃ before οὐχ | κε[κ]οπιακαται 39 σαμαριτων for Σαμαρειτῶν | οσα ford 40 σαμαριται for Σαμαρεῖ- 74 THE FREER GOSPELS 23 ται | npwrovy for ἠρώτων | β for δύο 42 omit drt? | omit ἀληθῶς 45 β for δύο 45 εορακοτες for ἑωρακότες | add τοῖς before Ἱεροσολύμοις | omit αὐτοὶ 47 nkev for ἥκει | tov of tovdeas (for Ἰουδαίας) perhaps corrected from γαλ or yadu: hand a probably started to write yaA[tAeas] 48 omit o before “Ingots | εἰδητε for ἴδητε 50 ὦ for ὃν 571 tr. to ὑπηντησαν avrw οι δουλοι avrov’ | add καὶ ἀπηγΎγιλαν before λέγοντες 52 εἰπον for εἶπαν | omit αὐτῷ | ζ for ἑβδόμην 53 add εν before ἐκείνῃ | add ort before Ὁ 54 B for δεύτερον | tr. to ἐποιησεν σημιον 5:1 add o before Ἰησοῦς 2 Tn emtdeyouevn for ἡ ἐπιλεγομένη | βηθσαϊδα᾿ for Βηθζαθά | € for πέντε 3 add εκδεχομενοι τὴν του ὕδατος κινησιν after ξηρῶν 5 μὶ και ἡ for τριάκοντα καὶ ὀκτὼ 6 εἰδων for ἰδὼν 7 οσω for ᾧ ο omit εὐθέως το αριν for ἄραι Ϊ add σου after κράβαττον 11 o δε απεκρινατο for ὃς δὲ ἀπεκρίθη | ποισας for ποιήσας | ὕγιην for ὑγιῆ | with apov rov the intrusive quire ends 12 omit ἠρώτη- σαν αὐτόν Tis ἐστιν ὁ ἄνθρωπος ὁ εἰπών cor “Apov καὶ περιπάτει; 14 εἰδε for Ἴδε | tr. to τι σοί το add de after ἀπῆλθεν | ανηγγειλεν for εἶπεν | add καὶ εἰπεν avrots after Ἰουδαίοις 16 add τω before σαββάτῳ 17 απεκριθη for ἀπεκρίνατο 18 tr. to αποκτειναι ov Lovdator 19 απεκριθη for ἀπεκρίνατο | evrev for ἔλεγεν | aun for “Auny™ rst hand: ν supplied above in another (3d?) hand | tr. to ad eavrou ποιειν | eav for ἂν | omit τι [ο for ἃ 20 δειξη for δείξει 21 tr. to τοὺς νεκροὺς Εγειρει ο πατὴρ 24 tr. to οὐκ ερχεται εἰς κρισιν 25 aKovowow for ἀκούσουσιν 26 ws for ὥσπερ | tr. to ἕωην edwxey 28 ακουσωσιν for ἀκούσουσιν 20 εξελευσονται for ἐκπορεύσονται | add καὶ after ζωῆς 33 Tn shows above 7 a dot: for deletion? 34 de shows a dot above ε: for deletion? 35 tr. to προς wpav αγαλλιαθηναι 36 μειζων for μείζω | μαρτυρουσιν for μαρτυρεῖ 37 omit αὐτοῦ after εἶδος 309 ερευ- vatau for épavvare | avrar for ἐκεῖναι 44 παρα for παρ᾽ | omit θεοῦ 47 πιστευσηταῖι for πιστεύσετε 6:2 θεωρουντες for ὅτι ἐθεώρουν 3 ovy for δὲ 7 add o before Φίλιππος | add τι after βραχὺ το add δε after εἶπεν | omit of before ἄνδρες 12 περισευσαντα for περισσεύσαντα 14 οι εἰδοντες for ἰδόντες | o for &| σημιον for σημεῖα | omit ὅτι 15 omit πάλιν τό omit οἱ μαθηταὶ αὐτοῦ 17 evBavres for ἐμβάντες | add το before πλοῖον 18 διηγειρετο (1st hand wrote -vro then changed to -ero) for διεγείρετο 19 κε for εἴκοσι πέντε | for τριάκοντα 21 avrov βαλιν for λαβεῖν αὐτὸν 22 ἴδον ἴογ εἶδον 23 add δε after ἀλλὰ | add της after ἐκ | omit 75 24 HISTORICAL AND LINGUISTIC STUDIES ἐγγὺς τοῦ τόπον 25 εἰπαν for εἶπον 26 ovyx’ for οὐχ 28 avrw for πρὸς αὐτόν | ποιήσωμεν for ποιῶμεν 29 omit ὁ before Ἰησοῦς | πιστευσηται for πιστεύητε 30 omit σὺ 31 dedwxev for ἔδωκεν 35 με for ἐμὲ 36 adda for ἀλλ᾽ | add μοι after πιστεύετε 38 ποιήσω for ποιῶ 30 avrov for αὐτὸ 42 ovx’ for Οὐχὶ | omit καὶ τὴν μητέρα 43 add ovy o after ἀπεκρίθη 44 add προς με after abrév™ 45 με for ἐμέ 46 eopaxe for ἑώρακέν" | avros for οὗτος | εορακεν for ἑώρακεν" 51 omit δὲ after ἄρτος" 52 omit αὐτοῦ 53 omit μη ist hand; supplied above by a later (4th?) one 56 after τὸ αἷμα add exer ζωὴν αἰωνιον Kayw αναστήσω avTov Tn EcxaTn ἡμέρα ἢ yap σαξ μου adnOns eorw βρωσις Kat TO ata pou adnOns ἐστιν Todis ο τρωγων MoU τὴν σαρκα και πινων pov To aya (= 54b-56a repeated by homoeoteleuton) 57 ζήσεται for ζήσει 58 ex Tov for é | tr. to τον aprov τοῦτον | fnon for ζήσει 60 εἰπον for εἶπαν | omit ἐστιν 61 ἴδως for εἰδὼς 62 ειδη- ται for θεωρῆτε 65 omit ὅτι 66 omit ἐκ before τῶν 71 add wy after els 7:1 εἰχεν εξούσιαν for ἤθελεν 3 καὶ εἰπὸν for εἶπον οὖν | tr. to τα epya gov 4 tr. to ev KpuTTw τι] αὐτο for αὐτὸς 5 επιστευσαν for ἐπίστευον 6 omit οὖν | ovderw for οὔπω 9g avros for αὐτοῖς το αλλ for ἀλλὰ 14 peons ovens for μεσούσης | add o before Ἰησοῦς τό add o before Ἰησοῦς 17 omit θέλῃ | ποΐη for ποιεῖν το δεδωκεν for ἔδωκεν 21 addo before Ἰησοῦς 23 omitd before ἄνθρωπος 25 ἱεροσολυμιτων for ἸἹεροσολυμειτῶν 26 ede for ἴδε 27 γιγνωσκει for γινώσκει 28 omit ὁ before Ἰησοῦς | omit καὶ before λέγων 30 τας xetpas for τὴν χεῖρα 31 ovv οχλου for ὄχλου δὲ 34 omit we? 36 omit we? 37 omit τῇ μεγάλῃ | εἰ for ἐάν 39 ἐλαμβανον for ἔμελλον λαμβάνειν | add αγιον after πνεῦμα | ovderw for οὔπω 40 αὐτου for τούτων | omit ὅτι 41 add ort after ἔλεγον 42 οὐχει for οὐχ 44 eweBadev for ἔβαλεν 45 avl- αὐτοις for αὐτοῖς | add avrots after ἀπεκρίθησαν 48 omit ἐκ before τῶν ἀρχόντων το add To before πρότερον 52 add ras ypadas after ἐραύνησον | ede for ἴδε | tr. ἰοπροφητης ex της γαλιλαιας The Pericope περὶ μοιχαλίδος 7:53—8:11 is omitted with Westcott and Hort. . 8:12 καὶ evrev for λέγων: margin λέγων in 2d hand | ἐμοὶ for μοι 14 tr. to ἡ μαρτυρια μου adnOns εστιν | και for ἢ τό omit καὶ before ἐὰν 19 add o before Ἰησοῦς 23 tr. to Tovrov Tov κοσμου 24 omit ὅτι 25 evrovfor ἔλεγον 26 εἰπειν for λαλεῖν | αλλα for ἀλλ᾽ 28 omit 76 THE FREER GOSPELS 25 ὁ πατὴρ 31 μενηται for μείνητε 33 omit ὅτι 35 omit ὁ vids μένει εἰς τὸν αἰῶνα 36 omit 6 vids 38 απο του πατρος Tavra for Tapa τῷ πατρὶ | omit οὖν 39 εἰπον for εἶπαν | nre for ἐστε | ἐποιειτε for ποιεῖτε AI πορνιας for πορνείας | ov γεγενημεθα for οὐκ ἔγεννηθημεν 42 add οὐκ before ἐλήλυθα | adda for ἀλλ᾽ 46 δι[α rst hand, but in margins | omit ὑμεῖς 48 capapitns for Σαμαρείτης 52 εἰπον ἴοτ εἶπαν 53 omit πατρὸς ἡμῶν 54 omit μου after πατήρ | nuwy for ὑμῶν 56 edn for ἴδῃ 57 εἰπον for εἶπαν | ewpaxes for ἑώρακας 58 addo before Ἰησοῦς 59 omit δὲ 9:2 γενηθη for γεννηθῇ 4 ἡμᾶς for pe | ws for ἕως 6 επεχρισεν for ἐπέθηκεν αὐτοῦ | add του (1st hand rv: corr. by a later [4th ?] hand) τυφλου after ὀφθαλμούς 7 κολυνβηθραν for κολυμβήθραν og omit ὅτιϊ το omit οὖν after Πῶς τι omit ὁ twice | omit ὅτι 14 ηἠνεωξεν for ἀνέῳξεν 16 tr. to σημια τοιαυτα τῇ tr. to συ τι τῷ omit λέγοντες 20 omit οὖἦν 21 ἢ Tis: rst hand first wrote τις, then erased it and wrote 7 τις before continuing | ηνεωξεν for ἤνοιξεν | omit αὐτὸν épwrn- gare 22 εἰπὸν for εἶπαν | συνεθεντο for συνετέθειντο | αν for ἐάν 23 εἰπὸν 1st hand for εἶπαν: εἰπαν later (4th?) hand 26 εἰπον for εἶπαν | ἡνεωξεν for ἤνοιξέν 30 omit τὸ | nvewter for ἤνοιξέν 31 add de after οἴδαμεν | tr. to αμαρτωλων o θεος | adda for ἀλλ᾽ 34 εξεβαλαν for ἐξέβαλον 35 add de o after ἤκουσεν [ omit ἔξω 36 omit ἀπεκρίθη ἐκεῖνος καὶ εἶπεν | add edn after ἐστιν 37 eopaxas for ἑώρακας 38, 39 omit ὁ δὲ ἔφη Πιστεύω, κύριε᾽ καὶ προσεκύνησεν αὐτῷ. καὶ εἶπεν ὁ Ἰησοῦς 41: αι αμαρτιαι for ἡ ἁμαρτία | μενουσιν for μένει 10:2 €Kelvos ἐστιν oO ποιμὴν for ποιμήν ἐστιν 5 ακολουθησωσιν for ἀκολουθήσουσιν 7 αὑτοις for πάλιν | add ort before ἐγώ 9 αν for ἐάν | omit καὶ εἰσελεύσεται το περισον for περισσὸν 13 omit ὅτι μισθωτός ἐστιν 15 διδωμι for τίθημι 16 ἐκ first omitted, then sup- plied above by 1st hand | axovowow for ἀκούσουσιν τῇ tr. to o πατὴρ we | rst hand first wrote αὑτὰ for αὐτήν, then αὐτὴν 18 ερει for ἦρεν | add και before ἐξουσίαν | for παρὰ 1st hand wrote azo, then erased it, writing wap and finally adding a above 21 ελεγον δε αλλοι for ἄλλοι ἔλεγον 23 σαλομωντος for Σολομῶνος 24 εἰπε for εἰπὸν | παρρησια: what looks like a dot above p* may be meant to delete it 25 omit Te | aura ταυτὰ Ta εργα μαρτυρήσει for ταῦτα μαρτυρεῖὶ 29 μειζων for μεῖζόν | add μου after πατρός 30 add μου after πατὴρ: afterward dotted by ist hand for deletion 31 omit of Ἰουδαῖοι 32 omit 77 26 HISTORICAL AND LINGUISTIC STUDIES καλὰ | add μου after πατρός | ovv for αὐτῶν | λιθαζεται pe for ἐμὲ λιθάζετε 34 omit ὁ before Ἰησοῦς 36 omit τοῦ before θεοῦ 38 πιστευ- era for πιστεύητε | αναγνωτε for ἵνα γνῶτε | γινωσκεται for γινώσκητε 40 εμεινέκει for ἔμενεν ἐκεῖ 41 tr. to εἐποιῆσεν onmor | οὐδὲ εν for οὐδέν | omit Ἰωάνης" 42 πολλοι ovy for καὶ πολλοὶ 11:2 μαρια for Μαριὰμ 5 ede for ide 4 adda for ἀλλ᾽ 7 ain αγωμεν is written by a later (3d?) hand over s of μαθηταις and a faint original a 9g omit τούτου 1st hand; supplied by 2d in margin τὸ omit τὸ 12 εἰπὸν for εἶπαν (τ. to avrw οἱ μαθηται 14 ever for οὖν εἶπεν | rapno.a for παρρησίᾳ τῇ tr. to ἡμέρας non | tr. to ev Tw μνημιω exovra 18 add ἡ before Bnfavia'| ὡς omit rst hand, supplied above by 2d 19 τὴν μαριαν for Μαριὰμ 20 μαρια for Μαριὰμ | exaOnro for ἐκαθέζετο 21 add τον before Ἰησοῦν 22 add adda before καὶ νῦν | eav airnons for ἂν αἰτήσῃ 24 omit ἡ | € of ἀναστήσεται cor- rected from t, probably by 1st hand 26 omit εἰς ἐμὲ before οὐ 28 μαριαν for Μαριὰμ | evrovea ort ἴοτ εἴπασα 30 omit? 31 μαριαν for Μαριὰμ 32 μαρια for Μαριὰμ [ο for ἦν add de after ἰδοῦσα 33 αὐτῇ omit rst hand, supplied above by 2d 34, 36 evde for ἴδε twice 37 εἰπὸν for εἶπαν 38 ἐνβριμων for ἐμβριμώμενος 43 expatey for éxpavyacev 44 add και before ἐξῆλθεν | omit αὐτὸν before ὑπάγειν 45 μαριαν for Μαριὰμ α for ὃ 46 eov for εἶπαν [ add o before Ἰησοῦς 48 την πολιν for τὸν τόπον 49 omit ὧν 50 nuw for ὑμῖν 51 ἄρχων for ἀρχιερεὺς | προεφητευσεν for ἐπροφήτευσεν | ἡμελλεν for ἔμελλεν | tr. to αποθνησκειν enoovs 54 εφρεμ᾽ for "Edpaiu | και exet for κἀκεῖ 12:1 add o before Ἰησοῦς 2 add avrw after διηκόνει | omit ék | συνανακειμενων for ἀνακειμένων σὺν 3 papa for Μαριὰμ | omit ἐκ 6 γλωσσοκομιον for γλωσσόκομον | exov τα for ἔχων τὰ ο add o before πολὺς | omit ἐκ | nAPov for ἦλθαν | omit ἐκ νεκρῶν 12 omit ὁ 16 tr. to ot μαθηται avrov | add o before ᾿Ιησοῦς | omit τότε 18 omit ὁ 19 εἰπὸν for εἶπαν | ede for ἴδε 20 αναβαντων for ἀναβαινόντων 21 προσῆλθον for προσῆλθαν | add tw before Φιλίππῳ | Bndcaida for Βηθσαιδὰ 22 omit ὁ και παλιν avdpeas και o φιλιππος for ἔρχεται ᾿Ανδρέας καὶ Φίλιππος καὶ 25 tr. to φυλαξει αὑτὴν εἰς ζωὴν αἰωνιον 26 tr. to eyw ener 209 δὲ for οὖν | εστηκως for ἑστὼς | add de after ἄλλοι 30 tr. to inoous καὶ εἰπεν 31 Omit τούτους 32 eav for ἂν 35 λαβὴ for καταλάβῃ 36 add ὁ before Ἰησοῦς 40 exnpwoer for 78 THE FREER GOSPELS Pai ἐπώρωσεν | ειἰδωσιν for ἴδωσιν | ἐπιστρεψωσιν for στραφῶσιν 41 ere for - ὅτι 42 omit καὶ ἐκ] tr. to πολλοι των αρχοντωὼν 43 ὑπερ for ἤπερ 44 εκραξεν δε o ιήσους for Ἰησοῦς δὲ ἔκραξεν 47 add μη before ἀκούσῃ | unde for καὶ μὴ | αλλα for ἀλλ’ 48 omit τῇ 49 tr. to ἐντολὴν μοι 13:2 παραδω for παραδοῖ | ida σειμωνος (or ἴδας σιμωνος) for ᾿Ιούδας Σίμωνος | tcxapuwrn for Ἰσκαριώτης 6 add και before λέγει | add exewvos after αὐτῷ 7 σοι for od τι for ἄρτι 8 tr. to avTw inoous g tr. to πετρος σειμων τὸ add o before Ἰησοῦς τι παραδιδουντα for παραδιδόντα 12 eavtov for αὐτοῦ τό μειζον for μείζων 18 ovs for τίνας | adda for ἀλλ᾽ | μετ ἐμου for μου | ἐπηρκεν for ἐπῆρεν 19 οταν γενηται πιστευσηται for πιστεύητε ὅταν γένηται 21 add o before Ἰησοῦς 22 add ουν after ἔβλεπον 23 add δε after ἦν | omit αὐτοῦ 24 πυθεσθαι τις av evn for καὶ λέγει αὐτῷ Εἰπὲ ris ἐστιν 25 επιπεσων ουν for ἀναπεσὼν | omit οὕτως 26 omit οὖν ὁ [ἰ δωσω εἐνβαψας το ψωμιον for βάψω τὸ ψωμίον καὶ δώσω αὐτῷ | και ἐνβαψας for βάψας οὖν | omit λαμβάνει καὶ | Ἰσκαριωτη for Ἰσκαριώτου 27 add ο before Ἰησοῦς 28 omit δὲ 29 γὙλωσσοκομιον for γλωσσόκομον | add ο before Ἰησοῦς 31 add ο before Ἰησοῦς 32 εαὐτω for αὑτῷ | omit καὶ εὐθὺς δοξάσει αὐτόν 33 εἰρηκα for eirov| omit ὅτι [οπιῖϊ ἐγὼ 56 add avtw ο before Ἰησοῦς 37 νυν ακολουθησαι for ἀκολουθεῖν | αρτι is con- nected with what follows | tr. to ὑπερ σου τὴν ψυχὴν μου 38 add o before Ἰησοῦς | συ με arapvynon for ἀρνήσῃ με 14:2 omit ἂν 3 omit καὶ tr. to ὑμὶν τοπον | {{. to eyw εἰμει 4 omit ἐγὼ 5 δυναμεθα τὴν οδον εἰιδεναι for οἴδαμεν τὴν ὁδόν 6 add o before Ἰησοῦς 7 εγνωκεται for ἐγνώκειτέ | γνωσεσθαι for ἂν ἤδειτε | add και before ἀπ᾽ | γιγνωσκεται for γινώσκετε | add αὑτον after ἑωρά- κατε ο τοσούτω xpovw for Τοσοῦτον χρόνον 10 λαλω for λέγω | add o before ἐν ἐμοὶ | avros for αὐτοῦ τι μήγε for μή 14 eyw for τοῦτο I5 τηρήσατε for τηρήσετε τό και eyw for κἀγὼ | wevn fory τῇ γιγνω- σκει for γινώσκει | avrov for αὐτός 19 ζησεσθαι for ζήσετε 20 omit ἐν before ἐκείνῃ | tr. to γνωσεσθαι ὑμεις 21 καὶ eywfor κἀγὼ 22 ovx’ for οὐχ | add και before τί | tr. to μελλεις ἡμιν Two leaves following f. 86 and covering John 14: 26—16: γα [ὁ δὲ παράκλητος ... ἔλθῃ πρὸς ὑμᾶς] are lost from the manuscript at this point. 16:12 tr. to λέγειν ὑμιν 13 omit δὲ | ev τὴ αληθεια παση for εἰς τὴν ἀλήθειαν πᾶσαν | axovoer for ἀκούει τῇ οὐκετι for ov | eyw for 79 28 HISTORICAL AND LINGUISTIC STUDIES Ὅτι 18 το ford λέγει το εγνοι for ἔγνω | nueddov for ἤθελον 20 add δὲ after duets? 22 εξεται 1st hand for ἔχετε: x written above & by 2d hand | αφερει for ἀρεῖ 23 omit ἐν᾽ [ ore αν for ἄν 7u| tr. to εν τω ονοματι μου δωσει ὑμιν 24 αιτησασθαι for αἰτεῖτε | πεπληρωμενὴ ἣν for 7 πεπληρωμένη 26 αιτησασθαι εν τω ονοματι μου for ἐν τῷ ὀνό- ματί μου αἰτήσεσθε 27 θεου for πατρὸς 28 omit ἐξῆλθον ἐκ τοῦ πατρὸς 29 add αὐτω after Λέγουσιν | omit αὐτοῦ | εἰδε for Ἴδε 32 και ἐμε for κἀμὲ 17:1 λελαληκεν for ἐλάλησεν | add ο before Ἰησοῦς 2 dws αὐτω for δώσει αὐτοῖς 5 γινωσκουσιν for γινώσκωσι | omit ce | απεστιλεν for ἀπέστειλας 4 add σου after ἔργον | ἐδωκας for δέδωκας 6 gov for σοὶ | και evo. for κἀμοὶ 7 εγνωκα for ἔγνωκαν | dedwxas for ἔδωκας 8 edwxa for δέδωκα | αὐτο for αὐτοὶ | omit καὶ ἔγνωσαν 9 εἐδωκας for δέδωκας τι ovro for αὐτοὶ [ και eyw for κἀγὼ | edwxas for δέδωκας 12 edwxas for δέδωκας 14 εδωκα for δέδωκα τῇ add 7 before ἀλήθειά 19 omit ἔγὼ 20 μονων epwrw for ἐρωτῶ μόνον | ὑπερ for περὶ; 22 add μου after δόξαν | δεδωκας 1st hand: 6* marked by rst and 2d hands for deletion 23 καὶ for tva?| xape for ἐμὲ 24 πατερ for Πατήρ | και εκεινοι for κἀκεῖνοι | θεωρουσιν ist hand for θεωρωσιν: w added above o by 2dhand 25 πατερ for Πατὴρ | tr.toeyvwyoe 26 και eyw for κἀγὼ 18:1 add o before Ἰησοῦς | του κεδρου for τῶν Κέδρων | εἰσεληλυθεν for εἰσῆλθεν 2 add o before Ἰησοῦς 3 omit ἐκ τῶν 4 de for οὖν | tdws for elas εξελθων εἰπεν for ἐξῆλθεν καὶ λέγει 5 add o τησοὺς after αὐτοῖς | εἰστήκει for ἱστήκει 7 tr. to avrous ἐπηρωτήσεν | εἰπὸν for εἶπαν το επεσεν for ἔπαισεν 14 συνβουλευσας for συμβουλεύσας 15 tr. to Ὕνωστος nv 16 os ἢν ὝΎνωστος τω ἀρχίερει for ὁ γνωστὸς τοῦ ἀρχιερέως | τω for τῇ before θυρωρῷ | εἰσηνεγκεν for εἰσήγαγεν τῇ avTw for τῷ Πέτρῳ: avrw ἡ should perhaps be read avrwy | add τω Πετρω after θυρωρός τ omit ὁ 20 addo before Ἰησοῦς | ἐλαλησα for λελά- Anka 21 ede for ἴδε 23 ο δε ιήσους evmev αὐτω for ἀπεκρίθη αὐτῷ Ἰησοῦς | εἰπον for ἐλάλησα 27 evOus for εὐθέως 20 tr. to προς αὑτοὺς o πείλατος efw | add xara before τοῦ 30 εἰπὸν for εἶπαν | παραδεδω- κειμεν for παρεδώκαμεν 31 add o before Πειλᾶτος | omit αὐτόν" | add ουν after εἶπον 32 tr. to πληρωθὴ o λογος του tnoov 34 και απεκρι- varo o for ἀπεκρίθη | ad eavrov for ᾿Απὸ σεαυτοῦ 35 μὴ for Μήτι 36 tr. to ἣν εκ του κοσμου τουτοῦ 37 omit ὁ before Ἰησοῦς | γεγενήμαι for γεγέννημαι 38 tr. to αἰτιαν εὑρισκω εν αὐτῶ 39 απολύω for 80 ᾿ THE FREER GOSPELS 29 ἀπολύσω" | add iva before ἀπολύσω | βαρραβαν for Βαραββᾶν first written, then changed to βαραββαν by 1st hand 19:1 λαβων for ἔλαβεν | omit καὶ 4 εξηλθεν ουν for Kai ἐξῆλθεν | o πειλατος e&w for πάλιν ἔξω ὁ Πειλᾶτος | evde for Ἴδε | αἰτιαν ev avTw οὐχ evpioxw for οὐδεμίαν αἰτίαν εὑρίσκω ἐν αὐτῷ 6 ἴδον for εἶδον | tr. to vets avrov | ovxe for οὐχ not quite certain 7 omit αὐτῷ | add του before θεοῦ ο καὶ written and deleted by 1st hand before καὶ λέγει το σταυρωσαι for ἀπολῦσαί | aroAvoa for σταυρῶσαί τι addo before Ἰησοῦς | παραδιδους for παραδούς 12 tr. to avrov απολυσαι | expavya- tov for ἐκραύγασαν | tr. to ποιων eavroy 13 tr. to Tov ἰήσουν e&w | add του before βήματος 14 ἐλεγεν for λέγει | ede for Ἴδε τς οἱ δε ἔλεγον for ἐκραύγασαν οὖν ἐκεῖνοι 16 οἱ δε παραλαβοντες τον ιησουν απηΎαγον for Παρέλαβον οὖν τὸν Ἰησοῦν 17 eavtw for αὑτῷ 20 Tore for τοῦτον | tr. to ανεγνωσαν πολλοι | tr. to τῆς πολεως ο τοπος | εβραειστι for Ἑλληνιστί 21 tr. to exer των Ἰουδαιων 23 τεσσαρα for τέσσερα 24 add ἡ λεγουσα after πληρωθῇ | omit ἑαυτοῖς 25 εἰστηκεισαν for ἱστήκεισαν | omit τοῦ Ἰησοῦ 26 omit παρεστῶτα | idouforide 27 εἰδε for Ἴδε | tr. to αὑτὴν o μαθητης 28 ἴδως for εἰδὼς | omit ἤδη 30 omit ὁ [παραδεδωκεν for παρέδωκεν 31 omit 7 33 emex for ἐπὶ | ἴδον for εἶδον 34 adda for ἀλλ᾽ 35 πιστευσηταῖι for πιστεύητε 38 πιλατον for Πειλᾶτον | add o before ἀπὸ | αριμαθιας for ᾿Αριμαθαίας [ηλθον for ἦλθεν | npav for ἦρεν | avrov for τὸ σῶμα αὐτοῦ 30 τον ιήησουν for αὐτὸν | ἐχων for φέρων | ἵμυρνης for σμύρνης | woer for ὡς 40 nv for ἐστὶν 20:1 paptay’ for Μαρία | omit πρωὶ | eri for eis | κα for καὶ | add amo τῆς θυρας before ἐκ 4 επι ἴογ εἰς 5 μεντοις for μέντοι (s marked for deletion by 2d hand?) 6 add ο before Σίμων το eavrovs for αὑτοὺς 13 τεθεικασιν for ἔθηκαν τά εἰδὲν for θεωρεῖ το omit εἰ | εβασταξας for ἐβάστασας | tr. to apw avrov τό, 17 add o before Ἰησοῦς twice τό ραββουνι for Ῥαββουνεί τῇ omit μου 18 papa for Μαριὰμ | αναγγελλουσα for ἀγγέλλουσα 19 μιας for τῇ μιᾷ 20 ταῦτα for τοῦτο | omit καὶ before τὰς 21 παλιν αὐτοις for αὐτοῖς ὁ Ἰησοῦς πάλιν 22 tr. to αὑτοις και Neyer 23 advevrar for ἀφέωνται 24 addo before Ἰησοῦς 25 εορακαμεν for Ewpdxaper | tr. to μου τον daxrudov χειραν for χεῖρα 26 pera for μεθ᾽ | omit αὐτοῦ | omit ὁ before Ἰησοῦς 27 ede for ἴδε 20 εἰπεν δὲ for λέγει | eopaxas for ἑώρακάς | evdores for ἰδόντες 30 memonxer for ἐποίησεν | add avrov after μαθητῶν 31 πιστευσηται for πιστεύητε | tr. to o χριστος ἐστιν 81 30 HISTORICAL AND LINGUISTIC STUDIES 21:1 0 tnoovs παλιν for πάλιν Ἰησοῦς 3 εξηλθον for ἐξῆλθαν | οὐδὲ ev for οὐδέν 4 yevouerns for γινομένης | omit eis τὸν αἰγιαλόν" οὐ μέντοι ἤδεισαν οἱ μαθηταὶ ὅτι Ἰησοῦς ἐστίν 5 και Neyer for λέγει οὖν | omit ᾿Ιησοῦς | omit τι 6 λεγει for ὁ δὲ εἶπεν | οἱ δὲ εβαλον for ἔβαλον οὖν | ἴσχυσαν ελκυσαι for ἑλκύσαι ἴσχυον 8. πλοιω for πλοι- αρίῳ | πηχεων for πηχῶν ο αἀνεβησαν for ἀπέβησαν τι ενεβη for ἀνέβη | tr. to μέεγαλων ἴχθυων 12 αρισταται for ἀριστήσατε | add δε after οὐδεὶς 14 omit Ἰησοῦς 15 πλειον for πλέον | add παντων before τούτων 16 tr. to παλιν λέγει avTw | προβατα for προβάτιά 17 aya- mas for φιλεῖς | Neyer for εἶπεν" | γιγνώσκεις for γινώσκεις | omit Ἰησοῦς | προβατα for προβάτιά ist hand; προβατια 2d hand 18 αλλοι σε ζωσουσιν Kat αποισουσιν σε for ἄλλος ζώσει σε Kal οἴσει | add συ after ὅπου το ἐλεγεν for εἶπεν 20 omit ἀκολουθοῦντα | add αὐτω after εἶπεν 21 omit οὖν | εἰπεν for λέγει 24 add και before μαρτυ- ρῶν | omit 6 before γράψας 25 οσα for ἃ | οὐδε for οὐδ᾽ | χωρησαι for χωρήσειν ᾿ κατα twavyny Omit the Pericope John 7:53—8:11. F. 98a, ὦ is left blank. evayyeAtoy κατα λουκαν Luke 1:1 omit ἐν 2 αὐθοπται for αὐτόπται ς afd’ for ᾿Αβιά! αὐτὴ for αὐτῆς | ἐλισαβετ’ for ᾿Ελεισάβετ here and so elsewhere 6 ενωπιον for ἐναντίον | πασινῦ for πάσαις: changed by 1st hand to πασαις 7 omit ἡ 15 add του before Κυρίου | ev κοιλια for ἐκ κοιλίας 17 nwa for ᾿Ηλεία 20 axpis for ἄχρι ἧς | πλησθησον for πληρωθή- σονται 22 ἤἬδυνατο for ἐδύνατο 25 εφειδεν for ἐπεῖδεν 31 συνλημψη for συλλήμψῃ 32 αὑτος for οὗτος | δωση for δώσει 34 εστι for ἔσται | γιγνωσκω for γινώσκω 35 διοτι for διὸ 36 συνγενεις for συγγενίς 4τ tr. to ἡ ελισαβετ᾽ τον ἀσπασμον τῆς μαριας 43 Omit pou | με for ἐμέ 45 ηἡ καρδια for μακαρία 59 ηλθον for ἦλθαν 62 avrov for αὐτό 63 add το before ὄνομα 65 tr. to εν oAn τή ορινὴ τῆς ἰουδαιας και 66 ταις καρδιαις for τῇ καρδίᾳ 68 omit Κύριος | του λαου for τῷ λαῷ 70 tr. to αὐτου προφητων 77 omit τοῦ before δοῦναι | αὐτου for αὐτῶν © 2:1 add του before ἀπογράφεσθαι 2 add η before ἀπογραφὴ | κυρινου for Kupnviov 5 απογραφεσθαι for ἀπογράψασθαι 7 omit τὸν πρωτότοκον ο add ododpa after μέγαν τι tr. to κυριος χριστος 82 THE FREER GOSPELS 31 12 add τὸ before σημεῖον τό nAOov for ἦλθαν | evpov for ἀνεῦραν 19 waptay’ for Μαρία 20 ἴδον for εἶδον 21 συνλημῴφθηναι for συλ- λημφθῆναι 26 omit ἢ ἂν | evdn for ἴδῃ | omit τὸν before χριστὸν 27 εἰσαγειν for εἰσαγαγεῖν 28 avkadas for ἀγκάλας | ηυλογησεν for εὐλόγησεν 34 nudroynoer for εὐλόγησεν 36 6 for ἑπτὰ 37 add nv before αὐτὴ | ws for ἕως | πὸ for ὀγδοήκοντα τεσσάρων | add re after νηστείαις 41 καθ for kar’ 42 dexadvo for δώδεκα 47 omit οἱ ἀκού- οντες αὐτοῦ 48 εἰδοντες for ἰδόντες | καγω for καὶ ἔγὼ | οδυνουμενοι for ὀδυνώμενοι | εἵητουμεν for ζητοῦμεν 49 ζητειτε for ἐζητεῖτε | ovdare for ndevre | omit μου | tr. to με εἰναι 51 ernper for duernper 52 addo before Ἰησοῦς 3:1 τιβαιριου for Τιβερίου | rerpapxovvros for τετρααρχοῦντος thrice | tovdaras for ᾿Ιτουραίας [ omit καὶ before Λυσανίου | αβιληνης for ᾿Αβειληνῆς 5 εὐθειαν for εὐθείας 7 omit φυγεῖν | omitdpyfs 8 καρπον αξιον for καρποὺς ἀξίους 10 εἐπηρωτησαν for ἐπηρώτων ττ εἰπεν for ἔλεγεν 14 προς αὐτοὺς for αὐτοῖς 17 και διακαθαριει for διακαθᾶραι | συναξει for συναγαγεῖν 19 TeTpapxns for τετραάρχης | add φιλιππου before τοῦ ἀδελφοῦ | των πονηρων wy εἐποιησεν for ὧν ἐποίησεν πονηρῶν 20 add και before κατέκλεισεν | add τη before φιλακῇ 21 παντα for ἅπαντα 22 Ἠυδοκησα for εὐδόκησα 23 X for τριάκοντα 23-38 omit τοῦ Ἡλεί. . . τοῦ θεοῦ 4:1 μὶ for τεσσεράκοντα 4 omit μόνῳ 5 add εἰς opos after αὐτὸν | γῆς for οἰκουμένης 6 πασαν ταυτὴν for ταύτην ἅπασαν | eay for ay | παραδιδωμι for δίδωμι 7 πανταὰ for πᾶσα ο add avrov after ἔστησεν το add zept σου after περὶ σοῦ 12 γεγρατπταῖι ἴοτ ὅτι Εἴρηται τό ναζα- ped’ for Ναζαρά | ανατεθραμμενος for τεθραμμένος 17 omit τὸν before τόπον τ τεθραμμενοὺυς ist hand for τεθραυσμένους: changed (by 3d hand?) to τεθραυμενους 20 add καὶ before ἀποδοὺξ 21 omit ὅτι 24 e€aurou for αὐτοῦ 25 add ort before πολλαὶ | ἡλιου for ᾿Ηλείου | add emt before ἔτη | μεγαλη for μέγας 26 ηλιας for λείας | σαραπτα for Σάρεπτα | σειδωνιας for Didwvias 27 ελεισεου for EXuoaiov 35 omit μηδὲν βλάψαν αὐτόν 36 δυναμε ist hand for δυνάμει: ι added above ε by 1st (or 2d?) hand 38 add 7 before πενθερὰ 40 παντες for ἅπαντες | ηγον for ἤγαγον 41 omit ἀπὸ | κραυγαΐζοντα for κράζοντα | na for εἴα | tr. to λαλειν αὐτὰ 43 tr. to der we 44 των tovdawy for τῆς Ἰουδαίας 5:2 ἀλιεις for ἁλεεῖς 3 tr. to εδιδασκεν εκ του TAOLOV 4 επανα- 88 32 HISTORICAL AND LINGUISTIC STUDIES ὝὙαγεται for "Eravayaye 5 add o before Σίμων | add avrw after εἶπεν | ow ρηματι for ῥήματί gov 6 διερρήσσοντο for διερήσσετο 7 συνλαβεσθαι for συλλαβέσθαι ἐπλησθησαν for ἔπλησαν 8 add o before Σίμων | omit Πέτρος 9 ἡ for ὧν 10 add o before Ἰησοῦς 11 add καὶ before ἐπὶ | awavra for πάντα 12 καὶ ἴδων for ἰδὼν δὲ 14 omit αὐτὸς 17 xwpas for κώμης 18 omit αὐτὸνξ 20 add avrw after εἶπεν | omit σοι | tr. to σου ai ἁμαρτίαι 21 adevevat apaprias for ἁμαρτίας ἀφεῖναι 23 omit σοι | tr. to gov at apaptiac 24 παραλυ- TiKw for παραλελυμένῳ 25 παντων for αὐτῶν: changed by 1st hand to avTwy 26 omit Kal ἔκστασις ἔλαβεν ἅπαντας καὶ ἐδόξαζον τὸν θεόν | εἰδομεν for Εΐδαμεν 29 αμαρτωλων for ἄλλων 30 κα for καὶ 31 omit ὁ Ἰησοῦς 34 νήστευειν for νηστεῦσαι 37 μὴ for μήγε | απολλυνται 1st hand for ἀπολοῦνται: later changed to απολουνται 38 βαλληται for βλητέον 39 add xa before Οὐδεὶς 6:1 tr. to τους graxvas και ηἡσθειον | ereddov first written for ἔτιλ- λον: then corrected by 1st hand 2 εἰπὸν for εἶπαν | add ποιεῖν after ἔξεστιν 3 tr. to o ιήσους προς αὐτοὺς evtey 4 Omit λαβὼν 7 παρε- τήρουν for παρετηροῦντο | κατηγοριαν κατ for κατηγορεῖν 8 avOpwrw for ἀνδρὶ | χειραν for χεῖρα first written: then corrected by 1st hand before proceeding 9 tr. to προς αὑτοὺς o tngovs 10 omit αὐτοὺς | τω avOpwrw for αὐτῷ | και eferwer for ὁ δὲ éroinaer | add ὑγιῆς after αὐτοῦ τι ποιήσειεν for ποιήσαιεν 14 σιμων for Σίμωνα | ματ᾽θολο- μεον for Βαρθολομαῖον 15 μαθθεον for Μαθθαῖον | omit καὶ before Ἰάκωβον 16 toxapwwrny for ᾿Ισκαριὼθ τῇ add και της wepeas after Ἰερουσαλὴμ | ndOov for ἦλθαν 18 oxAovpevor for ἐνοχλούμενοι 20 avrwy for ὑμετέρα 21 γελασουσιν for γελάσετε 22 omit ὅταν] evexey for ἕνεκα 25 ἐνπεπλήσμενοι for ἐμπεπλησμένοι 26 add ὑμιν after οὐαὶ 1st hand: later dotted for deletion | omit oi before ἄνθρωποι 27 add μου after ἀκούουσιν | add και before καλῶς 28 add καὶ before προσεύχεσθε 20 εἰς for ἐπὶ 31 add και ὑμεις before ποιεῖτε 33 omit yap 34 tr. to xapis eorw vu | απολαμβανωσιν for ἀπολάβωσιν 35 μήηδενα for μηδὲν | ἐσται for ἔσεσθε 36 γιγνεσθαι for Γίνεσθε 37 wa for καὶ οὐ" | ἵνα for καὶ oi? 1st hand; καὶ ov 2d hand above 38 tr. to σεσαλευμενον πεπιεσμενον 30 mn for μήτι | evmecouvra for ἐμπεσοῦνται 41 καλῴος for κάρφος | omit τὸ 42 add ἡ before πῶς 43 κακὸν for σαπρόν 44 γιγνωσκεται for γινώσκεται 45 add avrov after καρδίας" | omit τὸ before ἀγαθόν | add avOpwros after rovnpds | omit τὸ before 84 THE FREER GOSPELS 33 πονηρὸν | repicevparos for περισσέυματος 48 πλημυρης for πλημμύρης | δια rst hand over an erasure 40 οἰκοδομουντι for οἰκοδομήσαντι | και for 7 | προσερρηξεν for προσέρηξεν: add αὐτη after it | evfews for εὐθὺς | ἐπεσεν for συνέπεσεν 7:3 avtw for αὐτὸν" 1st hand: changed by 2d hand to avrov 5 ἐποιη- σεν for ῳκοδόμησεν 6 eExovTos for ἀπέχοντος | add προς αὐτοὺς after ἔπεμψεν | tr. to μου ὑπο τὴν στέγην 7 ἴαθησεται for ἰαθήτω 9g omit ἀκολουθοῦντι αὐτῷ τι τὴ for ἐν τῷ 12 ηγγειζεν for ἤγγισεν | omit ἦν before χήρα 13 ιήσους for κύριος 16 απαντας for πάντας | ΕὙηΎερται for ἠγέρθη 18 απηγγειλον for ἀπήγγειλαν | Ἰωαννὴ for "Iwaver 19 ιησουν for κύριον 20 εἰπὸν for εἶπαν | erepov for ἄλλον 21 add το before βλέπειν 22 εἰπατε for ἀπαγγείλατε | iwavvy for "Iwaver | εἰδατε rst hand for εἴδετε: changed (by 3d hand?) to εἰδετε | add και before xwAot 23 av for ἐὰν 26 εξεληλυθατε for ἐξήλθατε 28 add δε after λέγω | ore μιζον for μείζων | και ο ford δὲ 30 avrous for ἑαυτούς, changed to eavrous by 1st hand | add το βαπτισμα Ἰωαννου after αὐτοῦ 32 ayopats for ἀγορᾷ | Aeyorra for ἃ λέγει 33 add o before Ἰωάνης | εσθιων for ἔσθων | μηδὲ for μήτε 34 ἐσθιων for ἔσθων 36 ανεκλιθὴη for κατεκλίθη 37 τις for ἥτις 38 αὐτου first written for αὐτῆς: changed by 1st hand to αὑτῆς | efeuakey for ἐξέμασσεν 39 omit λέγων | omit ὁ before προφήτης | eyvyvwoxev for ἐγίνωσκεν 409 tr. to evrev o ιησοὺυς | tr. ἰο φησιν εἰπε 42 add δε after ἐχόντων | πλεον for πλεῖον 43 ο de for ἀποκριθεὶς | add inaous after 6 δὲ 44 τον otxoy for τὴν οἰκίαν | ὑπο Todas μοι for μοι ἐπὶ πόδας | eredwxas for ἔδωκας 45 διελειπεν for διέλιπεν 46 omit τοὺς πόδας μου 47 αφιενται for ἀφέωνται | tr. to αὐτῆς at apaptiat 48 αφιενται for ἀφέωνται 49 προς avrous for ἐν ἑαυτοῖς: ε added above before a by 1st hand. 8:1 δεκαδυο for δώδεκα 2 tr. to { δαιμονια | εκβεβληκει first written for ἐξεληλύθει: changed by 1st hand to εξελήλυθει 3 twavva for Ἰωάνα 4 εισπορευομενων for ἐπιπορευομένων -ς omit τοῦ before σπεῖραι | a for 5 | omit τοῦ οὐρανοῦ 6 επεσεν for κατέπεσεν | δια το 1st hand over an erasure (apparently of και δια το) | -a- of ἀπέπνιξαν over an erasure: probably by 1st hand ὃ emu for eis g omit αὐτοῦ το omit τῆς βασιλείας | ἴδωσιν for βλέπωσιν | συνωσιν for guviwow: changed by rst hand to ouviwow 12 axovoytes for ἀκούσαντες τό επιτιθησιν for τίθησιν: τῇ omit yap | γνωσθήσεται for μὴ γνωσθῇ 18 omit ἂν" | εαν for Gv? τῷ παρεΎενοντο for παρεγένετο 20 καὶ amnyyedbn for 85 34 HISTORICAL AND LINGUISTIC STUDIES ἀπηγγέλη δὲ] tr. to σε θέλοντες 21 avros first written for πρὸς αὐτούς: changed to πρὸς αὐτοὺς by 1st hand 22 add τὸ before πλοῖον 24 omit ἐπιστάτα" | εἐγερθεις for διεγερθεὶς | exavoaro for ἐπαύσαντο 26 κατεπλευσεν for κατέπλευσαν | γαδαρηνων for Tepa- σηνῶν | γαλειλαιας for Γαλιλαίας 27 os εἰχεν for ἔχων | ex χρονων ἵκανων καὶ for καὶ χρόνῳ ἱκανῷ | ἵματιον οὐκ ενεδιδυσκετο for οὐκ ἐνεδύ- σατο ἱμάτιον 28 add αὐτω after εἶπεν 29 εδεσμιτο for ἐδεσμεύετο | διαρρησσων for διαρήσσων | υπο for ἀπὸ | δαιμονος for δαιμονίου 30 add λεγων after Ἰησοῦς | tr. to ἐστιν ονομα | λεγεων for Λεγιών | tr. to δαιμονια πολλα εἰσηλθεν 31 omit Kal παρεκάλουν αὐτὸν 32 omit ἐκεῖ | βοσκομενων for βοσκομένη | add rovrw after ὄρει | tapexadovy for παρεκάλεσαν 33 εἰσηλθεν for εἰσῆλθον 34 Ὑγεγονως for γεγονὸς | eduyay for ἔφυγον 35 ndOov for ἦλθαν | evpoy for εὗραν | tr, to τον avOpwrov kabnuevov | εξεληλυθει for ἐξῆλθεν 56 και οι εἰδοντες for οἱ ἰδόντες 37 ἡρωτησαν for ἠρώτησεν | παν for ἅπαν | γαδαρηνων for Γερασηνῶν | evBas for ἐμβὰς | add το before πλοῖον 38 omit ἐδεῖτο δὲ αὐτοῦ ὁ ἀνὴρ ad’ οὗ ἐξεληλύθει τὰ δαιμόνια εἶναι σὺν aire’ | εδιδασκεν for ἀπέλυσεν | add ο τησοὺυς before λέγων 40 evyevero δε ev for Ἔν δὲ [ὑποστρεψαι for ὑποστρέφειν 41 avros for οὗτος | add τοῦ before Ἰησοῦ 42 -πνιγ- of συνέπνιγον 1st hand, over an erasure (of -θλιβ-}) 43 add tarpos προσαναλωσασα ολον τον βιον after ἥτις | ὑπ for ἀπ᾽ 45 add και οἱ συν avrw after Πέτρος | add και λεγεις τις ο αψαμενος μου after θλίβουσιν 46 εξελθουσαν for ἐξεληλυθυῖαν 47 εναντίον for ἐνώπιον | πως for ὡς 48 add θαρσι before Θυγάτηρ 49 απὸ 1st hand for παρὰ: changed by 2d hand to παρα | add aurw after λέγων | un for μηκέτι το add λεγων after αὐτῷ | πιστευε for πίστευσον 51 ovdeva for τινὰ | omit σὺν αὐτῷ 54 add exBadwv παντας e&w καὶ after αὐτὸς δὲ | eyerpou for ἔγειρε 55 tr. to δοθηναι αὐτὴ 9:2 εἰιασασθαι τοὺς ασθενουντας for ἰᾶσθαι 3 add ava before dio | χειθωνας for χιτῶνας 5 αποτιναξατε for ἀποτινάσσετε 7 TETPAPXNS for rerpadpxns | add ὑπ αὐτου after γινόμενα | εγηγερται for ἠγέρθη 8 add λεγοντων after τινῶν δὲ | nas for ’HXeias | εἰς for τις 9 καὶ evrev for εἶπεν δὲ ὁ [τι xst hand for ris: changed to τις by 2d hand | add eyw before ἀκούω το εποιῆσεν for ἐποίησαν | τοπον ἐρῆμον πολεως καλουμενης βηθ᾽ σαΐδαν for πόλιν καλουμένην Βηθσαίδα τι δεξο- μενος for ἀποδεξάμενος 12 omit δὲ after προσελθόντες | evroy for εἶπαν | απέλθοντες for πορευθέντες | add τοὺς before ἀγροὺς 13 tr. 86 THE FREER GOSPELS 35 to ὕμεις φαγειν | εἰπον for εἶπαν | πεντε ἀρτων for ἄρτοι πέντε 14 omit ὡσεὶ τς avexeway for κατέκλιναν 16 ηυλογησεν for εὐλό- γησεν | παρατιθεναι for παραθεῖναι 17 περισσευμα αὐτων των for περισσεῦσαν αὐτοῖς | κοφινους for κόφινοι 18 add αὐτου after μαθηταί | tr. to λεγουσιν οἱ oxAot το εἰπον for εἶπαν [ηλιαν for λείαν 20 tr. to αποκριθεις δὲ πετρος 23 απαρνησασθω for ἀρνησάσθω 24 omit αὐτοῦ" | ἀπολεσει for ἀπολέσῃ 27 we for αὐτοῦ | ἐστωτων for ἑστηκό- των 28 add και before παραλαβὼν 30 nas for λείας 31 add τῇ before δόξῃ 32 εἰιδον for εἶδαν 33 omit ὁ before Πέτρος 34 λεφελη for νεφέλη | επεσκιασεν for ἐπεσκίαζεν | εκεινους εισελθειν for εἰσελθεῖν αὐτοὺς 35 αγαπητος for ἐκλελεγμένος 36 add o before ᾿Ιησοῦς | απηγγειλον for ἀπήγγειλαν | eopaxacw for éwpaxay 38 ανεβοησεν for ἐβόησεν | δαιομαι tst hand for δέομαι: € added above αι by 2d hand | ἐπιβλεψον for ἐπιβλέψαι | tr. to ἐστιν wor 41 tr. to Tov ὑϊον gov woe 42 epntev for ἔρρηξεν 43 ἐποιήσεν o tnoous for ἐποίει 46 omit ἐν 47 ἰδὼν for εἰδὼς | παιδιου for παιδίον 48 eay for ἂν twice | αποστι- λοντα for ἀποστείλαντά | era for ἐστιν 49 ἴδομεν for εἴδαμέν | ere for ἐν | exwAvoayev for ἐκωλύομεν το και εἰπεν for εἶπεν δὲ | add o before Ἰησοῦς 51 συνπληρουσθαι for συμπληροῦσθαι | ἐστηριξεν αὐτου for ἐστήρισεν 52 add τοὺς before ἀγγέλους | avrov 1st hand: ε added before it by 2d hand | σαμαριτων for Σαμαρειτῶν | wore for ws 53 εξε- δεξαντο for ἐδέξαντο 54 add αὐτου after μαθηταὶ | εἰπον for εἶπαν | add ws Kal ἡλιας εποιήσεν after αὐτούς 57 eyevero δε for Καὶ | add κυριε after ἀπέρχῃ 58 κεφαλὴ for κεῤαλὴν το add κυριε before ᾿Επίτρεψόν | omit πρῶτον 60 add o ιησους after αὐτῷ | tr. to vexpous εαὐτων 62 tr. to o ingous προς αὐτον ἐπιβαλλων for ἐπιβαλὼν | add αὐτου after χεῖρα | εἰς τὴν βασιλειαν for τῇ βασιλείᾳ 10:1 add καὶ before ἑτέρους | omit δύοϊ | omit δύοΞ 2 ovy for dé | tr. to exBadyn epyatas 3 add eyw before ἀποστέλλω 4 μηδε for μὴδ| ασπασασθαι for ἀσπάσησθε 5 οικειαν εἰσερχησθαι for εἰσέλθητε οἰκίαν 6 tr. to ἡ exer | ἐεπαναπαυσηται for ἐπαναπαήσεται 7 εσθιοντες for ἔσθοντες | omit καὶ πίνοντες | add ἐστιν after αὐτοῦ 8 δεχονται for δέχωνται το εἰσερχῆησθαι for εἰσέλθητε πλατιους for πλατείας II ὑμιν first written for ἡμῖν: changed to μιν by rst hand | omit ὑμῶν ist hand, supplied above by 2d hand | add μων after ποδας | add ed υμας after ἤγγικεν 13 ova for Οὐαί" | χορεζειν for Χοραζείν | βηθσαΐϊ- day for Βηθσαίδα | omit εἰ | σιδονει for Σιδῶνι | ἐγένοντο for ἐγενήθησαν | 87 36 HISTORICAL AND LINGUISTIC STUDIES καθημεναι for καθήμενοι 14 σιδονι for Σιδῶνι τς καπερναουμ᾽ for Καφαρναούμ | » for μὴ | add του before οὐρανοῦ | ὑψωθεισα for ὑψω- θήσῃ | omit τοῦ | καταβιβασθηση for καταβήσῃ τό αποστίλοντα for ἀποστείλαντά τῇ omit δύο [ὦ for τῷ 19 omit τοῦ before πατεῖν | omit τὴν before δύναμιν 20 πνα (πνευμα)ὴ for πνεύματα | eypadn for ἐνγέγραπται 21 0 ιήσους for τῷ ἁγίῳ | tr. to eyevero evdoxera 22 add και orpadets προς Tous μαθητας evrev before Πάντα | γιγνωσκει for γινώσκει | eav for ἂν βουλεται for βούληται 23 καθ᾽ for κατ᾽ 24 οὐχ for οὐκ᾽ | edov for εἶδαν 25 add και before λέγων 26 avayt- yvwoxers for ἀναγινώσκεις 27 add τῆς before καρδίας | εξ ολης τῆς yoxns for ἐν ὅλῃ τῇ Yux7 | εξ ολης της ἴσχυος for ἐν ὅλῃ τῇ ἰσχύι | εξ ολης της διανοιας for ἐν ὅλῃ τῇ διανοίᾳ 29 δικαιουν for δικαιῶσαι 30 add de after ὑπολαβὼν | teprxw for ᾿Ιερειχὼ | add τυγχάνοντα after ἡμιθανῆ 31 συνκυριαν for συγκυρίαν | καταβαινων for κατέβαινεν 32 omit δὲ | add Ύενομενος after Λευείτης 33 σαμαριτῆς for Σαμαρείτης | add avrovr after ἰδὼν 35 add εξελθων after αὔριον | add avrw after εἶπεν 36 add ow after τίς 37 ovvfordéatrm 38 evevero δε ev for Ev δὲ | add και before αὐτὸς 38 Tov οἰκον αὐτῆς for τὴν οἰκίαν 39 Tavrn for τῇδε | παρα- καθεισασα for παρακαθεσθεῖσα | παρα for πρὸς | tnoov for κυρίου 40 ενκατελιψεν for κατέλειπεν | εἰπε for εἰπὸν 41 tnoous for κύριος | evos for ὀλίγων | omit ἢ ἑνός 42 papa for Μαριὰμ | δε for yap | add am before αὐτῆς 11:2 προσεύχεσθαι for προσεύχησθε | add ἡμων o εν τοις ovpavors after Πάτερ | add γενηθήτω το θέλημα cov ws εν ovpayw καὶ ἐπι γῆς after βασιλεία σοὺ 4 οφιλομεν first written for ἀφίομεν: changed by 1st hand to αφειομεν | add adda ρυσαι nuas aro Tov Tovnpou after πειρασμόν 5 eperfor εἴπῃ 7 εστιν for εἰσίν 8 avrov φιλος for φίλον αὐτοῦ | dbwon for δώσει g ανυχθησεται for ἀνοιγήσεται το ευὑρισκει | avnxOnoera for ἀνοιγήσεται τι tr. to o vios αἰτήσει | add aprov μὴ Aor ἐπιδωσει avrw η Kat before ἰχθύν | tr. to ἐπιδωσει avTw 12 av at- tnon for αἰτήσει | un ertdwon for ἐπιδώσει 14 add και αὐτο nv before κωφόν 15 εὐπον for εἶπαν | βεελζεβουλ᾽ for Βεεζεβοὺλ | exBaddeww for ἐκβάλλει τό tr. to παρ αὐτοῦ εἴητουν εξ οὐρανοῦ 17 μερισθεισα for διαμερισθεῖσα 18 εμερισθη for διεμερίσθη | βεελζεβουλ᾽ for Βεεζεβοὺλ | εἐκβαλλει for ἐκβάλλειν με το omit εἰ δὲ ἔγὼ ἐν Βεεζεβοὺλ ἐκβάλλω τὰ δαιμόνια | exBadovow for ἐκβάλλουσιν | tr. to κριται μων 20 omit ἔγὼ 22 add o before ἰσχυρότερος | verxnoer for νικήσῃ 24 add δε 88 THE FREER GOSPELS 37 after Ὅταν | add avaravow after εὑρίσκον | omit τότε 25 omit σχο- λάζοντα 26 tr. to emTa ETEPA πνευματα πονηροτερα EavTOV 27 tr. to yun φωνην 29 omit γενεὰ | ἐπιζητεῖ for ζητεῖ | add του προφητου after Ἰωνᾶ 30 omit 6 before “Iwvds | tr. to σημίον τοις νινευειταις 31 σολομωντος for Σολομῶνος 33 add de after Οὐδεὶς | deyyos for φῶς 37 add τις after Φαρισαῖος | αριστησει for ἀριστήσῃ 38 εἰδων for ἰδὼν 40 ovx’ for οὐχ | κα for καὶ 42 omit δὲ | αφιεναι for παρεῖναι 44 add γὙραμματεις και φαρισαιοι ὑποκριται after ὑμῖν | omit τὰ before μνημεῖα | omit of? 48 μαρτυρειτε for waprupés ἐστε] add αὐτων τα μνημια after οἰκοδομεῖτε 49 omit καὶ before ἐξ | azoxrevovow rst hand: αποκτεινουσιν 2d | εἐκδιωξουσιν for καὶ διώξουσιν το exxuvvouevoy for ἐκκεχυμένον 51 add tov before αἵματος twice 53 λεγοντος δε αὐτου ' Ταῦτα προς αὑτοὺς for Κἀκεῖθεν ἐξελθόντος αὐτοῦ 54 add ζητουντες before θηρεῦσαι | add ἵνα κατηγορησουσιν (w supplied above -ουὅ- by 2d hand) αὐτου after στόματος αὐτοῦ 12:1 tr. to των φαρισαιων ητις ἐστιν ὑποκρίσεις 2 συνκεκαλυμμενον for συγκεκαλυμμένον 4 αποκτενοντων for ἀποκτεινόντων 5 βαλιν for ἐμβαλεῖν 6 πωλειται for πωλοῦνται | tr. to δυο ασσαριων 7 add ovy after μὴ ὃ ομολογηση for ὁμολογήσει τι προσφερωσιν for εἰσφέρω- ow | μεριμνατε for μεριμνήσητε | ἀπολογήσεσθαι for ἀπολογήσησθε 13 tr. to avrw εκ Tov oxAov 14 δικαστὴν for κριτὴν 15 avtwy for αὐτοῦ | avrwy for αὐτῷ τό ηυφορησεν for εὐφόρησεν τῇ εαὐτω for αὑτῷ | συναξαι τϑοῖ hand for συνάξω: w supplied above -αἰ by 24 hand 18 omit μου [τὰ γενήματα pou for τὸν σῖτον το ov for Ψυχή 20 amatrovow for αἰτοῦσιν 21 εν eavtw for αὑτῷ 22 tr. to vuw λεγω | omit ὑμῶν 23 omit yap 25 tr. to προσθειναι em τὴν ἡλικειαν avtov|add eva after πῆχυν 26 ovre for οὐδὲ 28 tr. to Tov χόρτον σήμερον ev aypw οντα | αμφιεννυσιν for ἀμφιάζει 29 ἢ for kal? μετεωριζεται for μετεωρίζεσθε 30 omit τοῦ κόσμου 1st hand: supplied by 2d hand in margin | επιζητει for ἐπιζη- τοῦσιν 31 Tov θεου for αὐτοῦ | omit ταῦτα 32 ηυδοκησεν for εὐδόκησεν 33 ενγιζει for ἐγγίζει 36 αὐτων for ἑαυτῶν 38 omit κἂν ἐν τῇ dev- τέρᾳ | και eav for κἂν" | add οἱ δουλοι before ἐκεῖνοι 39 διορυγηναι for διορυχθῆναι 40 add οὖν after ὑμεῖς ar add avrw after δὲ 42 εἰπεν de for καὶ εἶπεν | δουναι for τοῦ διδόναι 44 omit ὅτι | avtw for αὐτοῦ 46 γιγνωσκει for γινώσκει | omit τῶν 47 αὐτου ist hand: e added above a by 2d hand | omit ἢ ποιήσας 48 odevya for ὀλίγας | add ro 89 38 HISTORICAL AND LINGUISTIC STUDIES before πολύ" 50 omit ὅτου: ὁποὺ supplied for it by 2d hand 52 tr. to ow é 53 διαμερισθησεται for διαμερισθήσονται | θυγατρι for θυγατέρα | omit καὶ θυγάτηρ ἐπὶ τὴν μητέρα | add αὑτῆς after πενθεράν 54 εἰδηται for ἴδητε | add την before νεφέλην | απὸ for ἐπὶ | omit ὅτι 55 ἐρχεται for ἔσται 56 tr. to de καιρον | οὐ δοκιμαζεται for οὐκ οἴδατε δοκιμάζειν 58 παραδω for παραδώσει | Badn for βαλεῖ 59 add ov after ἕως 13:1 mtAaros for Πειλᾶτος 2 ο ιήσοὺς for εἶπεν αὐτοῖς | τοιαυτα for ταῦτα 3 woavTws for ὁμοίως 4 add και before ὀκτὼ | omit τοὺς" | add ev before Ἱερουσαλήμ 5 μετανοειτε for μετανοήσητε | ouows for ὡσαύτως 7 omit ad’ ov 8 tr. to ev de unye ets To μέλλον τι add nv before γυνὴ 14 omit ὅτι after ὄχλῳ 15 ovy for δὲ | ὑποκριτα for Ὑποκριταί | ev for τῷ [ πατνης for φάτνης | απαγαγων for ἀπάγων 18 δὲ for οὖν το add μεγα after δένδρον 20 omit Καὶ 21 ενεκρυψεν for ἔκρυψεν | avrnvpovoara for ἀλεύρου σάτα | ζυμωθη for οὗ ἐζυμώθη | odn for ὅλον 22 Topas for mopetay ἱἹερουσαλημ᾽ for Ιεροσόλυμα 24 muAdns for θύρας | omit λέγω ὑμῖν | οὐκ᾽ for οὐκ 25 add κυριε after Κύριε 26 aptnoOa for ἄρξεσθε 27 λεγω for λέγων | add ὑμας after οἶδα | add της before ἀδικίας 29 omit amd? 31 ταυτὴ τη ἡμέρα for αὐτῇ τῃ ὥρᾳ | προσηλθον for προσῆλθαν | tr. to σε θέλει 32 επιτελὼω for ἀποτελῶ 33 δε for δεῖ 34 ορνιξ for ὄρνις 35 add ort before οὐ | add αν ἡξει (rst hand: ηξσι perhaps first written) ore after ἕως 14:3 αὐτοὺς for τοὺς | add εἰ before "Εξεστιν | θεραπευειν for θερα- medoa | omit ἢ οὔ 5 add αποκριθεις o inoous after καὶϊ | tr. to evrev προς αὐτοὺς | add rn before ἡμέρᾳ 6 add avrw after ἀνταποκριθῆναι 10 εἰπη for ἐρεῖ | omit πάντων 12 tr. to σε αντικαλεσωσιν | tr. to σοι avramodoua 13 adda for ἀλλ᾽ | tr. to tons δοχην 15 ὃς for ὅστις | αριστον for ἄρτον τό emoinoev for ἐποίει τῇ add παντα after ἐστιν 18 tr. to παραιτισθαι παντες εξελθειν και for ἐξελθὼν 21 εαὐυτοῦυ for αὐτοῦ" 22 ws for ὃ 23 tr. to ο οἰκος wou 24 γευσηται for γεύσεται 26 avrovu for ἑαυτοῦ" | de for τε | tr. to eavrou ψυχὴν | tr. to μου μαθητης eat 27 add και before ὅστις 28 add o before θέλων | οκοδομησαι for οἰκοδομῆσαι 20 ενπεζειν for ἐμπαίζειν 530 ovx’ for οὐκ 531 tr. to συνβαλιν ετερω βασιλει | βουλευεται for βουλεύσεται | απαντησαι for ὑπαντῆσαι 32 αὐὰ τα before πρὸς 33 omit οὖν | αὐτου for ἑαυτοῦ | tr. to μου εἰναι 34 omit ody | ada for ἅλας twice | omit xal 15:1 omit πάντες 2 omit re 3 Omit τὴν 4,7 40 for ἐνενήκοντα 90 THE FREER GOSPELS 39 ἐννέα twice 5 e€avrov for αὐτοῦ 7 tr. to εσται εν τω OVpayw ὃ οτου for οὗ 9 συνκαλειται for συνκαλεῖ | add ras before γείτονας to tr. to xapa yewerar τι εσχεν for εἶχεν 12 καὶ for 6 δὲ 13 αἀπαντα for πάντα 14 toxupos for ἰσχυρὰ τό add γεμισαι την κοιλιαν και before χορτασθῆναι | απο for ἐκ τῇ εἰπεν for ἔφη | μισθιου for μίσθιοι | περισ- σευουσιν for περισσεύονται | omit ὧδε 19 omit ποίησόν με ὡς ἕνα τῶν μισθίων σου 20 εἐπεσεν for ἐπέπεσεν 21 tr. to αὐτω o vios | add και before οὐκέτι | omit ποίησόν με ws ἕνα τῶν μισθίων gov 22 omit Ταχὺ add aurw after δότε 23 eveyKavres for φέρετε 24 omit ἦν ἀπολωλὼς καὶ εὑρέθη 26 omit ἂν 27 omit ὅτι 28 ovr for δὲ | omit αὐτοῦ 29 omit αὐτοῦ | tr. to gov ἐντολὴν 30 μοσχον τον attevTov (2d hand tio above -revu-) for σιτευτὸν μόσχον 32 ανεζησεν for ἔζησεν | omit καὶ before εὑρέθη 16:1 add αὐτου (2d hand eavrov) after μαθητάς 3 omit ἐν | avrw for ἑαυτῷ 4 omit ἐκ | avrwy for ἑαυτῶν 5 χρεωστων for χρεοφιλετῶν 6 Badous for βάτους | και evrev for ὁ δὲ εἶπεν αὐτῷ | To Ὕραμμα for τὰ γράμματα 7 addxat before λέγει [ το Ύραμμα ἴοτ τὰ γράμματα 9 Kayw for καὶ ἐγὼ | tr. to ποιησατε eavrots (ε- a correction by rst hand) | εκλειπηται for éxNimn 12 ὑμέτερον for ἡμέτερον | tr. to ὑμὶν δωσει 14 add και before of | omit καὶ before ἐξεμυκτήριζον το βδελυσμα for βδέλυγμα τό ews for μέχρι τῇ παρελθειν for πεσεῖν 18 add mas before 6? 20 add ny after τις | add os before ἐβέβλητο 21 add των ψιχίων after ἀπὸ | ἀπελιχαν for ἐπέλειχον 22 add του before ᾿Αβραάμ 23 add τον before ᾿Αβραὰμ 25 add ov after ἀπέλαβες 26 επι for ἐν] tr. to ὑμων Kat ἡμων | omit ἔνθεν | add οἱ before ἐκεῖθεν 27 omit οὖν 29 add avrw o before ᾿Αβραάμ | μωσεα for Μωυσέα 31 οὐδὲ for οὐδ᾽ | atedOn for ἀναστῇ | πιστευουσιν for πεισθήσονται 17:1 omit αὐτοῦ | tr. to wn ελθειν τα σκανδαλα | ov (ε add 4th[?] hand) de for πλὴν oval 2 ovixos for μυλικὸς | ἐριπτε for ἔρριπται | tr. to €va τῶν μικρων τουτων 3 add de after ἐὰν: 4 add rns nuepas before ἐπιστρέψῃ | omit πρὸς σὲ 5 εἰπὸν for εἶπαν 6 σινήηπεως for σινάπεως 7 omit aire’ 8 διπνωσω for δειπνήσω ο tr. to χαριν exer | add exervw after δούλῳ | add ov doxw after διαταχθέντα το omit ὅτι | add ort before ὃ dvepxerar for διήρχετο | μεσου for μέσον 12 add avutw after ἀπήντησαν | ἐστησαν for ἀνέστησαν | πορρω for πόρρωθεν τό capapitns for Σαμα- ρείτης 17 add οὗτοι after δεκα 20 add ποτε before πότε: later dotted 91 οφιλομεν for ὠφείλομεν τι add αὐτον after πορεύεσθαι | 40 HISTORICAL AND LINGUISTIC STUDIES for deletion 21 καὶ tdov for ἢ 22 οὐχ ἴοτ οὐκ 23 wée ἴδου exer for ἐκεῖ ἢ Ido ὧδε 24 add ev τη ἡμέρα αὐτου after ἀνθρώπου 27 εξεγαμιζοντο for ἐγαμίζοντο | ἁαπαντας for πάντας 28 και ὡς for καθὼς 29 λωθ᾽ for Λὼτ | tr. to θειον kat πυρ] ἀπαντας for πάντας 30 ταῦτα for τὰ αὐτὰ 31 ἐστιν for ἔσται | add τω before ἀγρῷ 32 λωθ᾽ for Λώτ 33 σωσαι for περιποιήσασθαι | απολεση for ἀπολέσει twice | καὶ os εαν for ὃς δ᾽ ἂν | add aurny before ζωογονήσει 34 αὐτὴ for ταὐτῃ | tr. to δυο εἐσονται | omit 6° | add και αποκριθεντες λεγου after ἀφεθήσεται: later dotted for deletion 35 tr. to δυο evovrat | omit ἡ" καὶ ἡ for ἡ δὲ 37 omit καὶ f συναχθήσοντε οι αετοι for οἱ ἀετοὶ ἐπισυναχθήσονται 18:1 add και before παραβολὴν | εκκακειν for ἐνκακεῖν 2 ανθρωπους for ἄνθρωπον 4 tr. to δε ταυτα | και ανθρωπον οὐκ for οὐδὲ ἄνθρωπον 5 omit μοι | ὑποπταζη for ὑπωπιάζῃ 7 ποιήσει for ποιήσῃ | προς αὑτον for αὐτῷ | μακρυθυμων for μακροθυμεῖ 9. omit καὶ 10 addo before εἶ! 11 tr. to προς εαυτον TauTa | προσευχεται for προσηύχετο 12 αποδε- κατω for ἀποδεκατεύω 13 Kato for ὁ δὲ [ ndvvaro for ἤθελεν | tr. to εἰς tov oupavov erape | add εἰς before τὸ | αὐτου for ἑαυτοῦ 14 ἢ εκεινος for map’ ἐκεῖνον το emeriunoar for ἐπετίμων τό προσκαλεσαμενος for προσεκαλέσατο | εἰπεν for λέγων | ewe for με (1st hand, over an erasure ἢ) 21 εφυλαξαμην for ἐφύλαξα | add μου after νεότητος 22 add ravra after δὲ | oupayw for τοῖς οὐρανοῖς 23 eyeverofor ἐγενήθη 24 add περιλυπον γένομενον after Ἰησοῦς | add εἰσελευσονται before εἰς | omit εἰσπορεύονται 25 τρυμαλιας padidos for τρήματος βελόνης 26 εἰπὸν for εἶπαν! ἀκούοντες for ἀκούσαντες 27 omitrw 28 omit ὁ | αφηκαμεν παντα και for ἀφέντες τὰ ἴδια 20 tr. to ὑμὶν λεγω | tr. to yovers ἡ αδελῴους ἢ γυναικα | ἐνεκεν for εἵνεκεν 30 ov for οὐχὶ [ απολαβη ἴοτ λάβῃ 31 ἵεροσο- λυμα for Ἱερουσαλήμ 32 ενπεχθησεται for ἐμπαιχθήσεται | ἐενπτυσθη- σεται for ἐμπτυσθήσεται 33 αποκτινουσιν for ἀποκτενοῦσιν 35 ἵεριχω for Ἰερειχὼ | προσετων for ἐπαιτῶν 40 add ο before ᾿Ιησοῦς | ενγι- σαντος for ἐγγίσαντος 41 add λεγων before Ti 42 omit αὐτῷ 43 ἠκολουθησεν for ἠκολόυθει: later corrected by 1st hand to ἠκολούθει 19:1 εἰσελθων ist hand: changed by 2d hand to εξελθων | tepixw for Ἱερειχώ 2 ovros nv for καὶ αὐτὸς. 4 προσδραμων for προδραμὼν | omit εἰς τὸ | συκομωραιαν for συκομορέαν | εἰδὴ for ἴδῃ 5 add ειἰδεν avrov kat before εἶπεν | faxxate for Zaxxate 8 faxxavos for Ζακχαῖος] το ἡμισυ for τὰ ἡμίσιά | tr. to των ὑπαρχοντων μου | tr. to διδωμι τοις πτωχοῖς τι tr. to αὑτον εἰναι Ἱερουσαλημ᾽ | tr. to ἡ βασιλεια του θεου 92 THE FREER GOSPELS 41 μέλλει 12 nv evyevns καὶ for εὐγενὴξ 13 πραγματεύεσθαι for πραγμα- τεύσασθαι 15 omit αὐτῷ | εδωκεν for δεδώκει | Ὕνω for yvot | add τις before τί | ἐπραγματεύσατο for διεπραγματεύσαντο τό προσειργασατο δεκα for δέκα προσηργάσατο 17 ev for Εὖγε 18 tr. to κυριε ἡ μνα σου Ig Ύενου ἐπάνω for ἐπάνω γίνου 20 omit ὁ 21 tr. to εἰ avornpos 21 eomepes for ἔσπειρας 22 add δε after λέγει 23 pov TO αργυριον 1st hand: changed by same hand to τὸ αργυριον pov | και eyw for κἀγὼ | add tw before τόκῳ | tr. to empata αὐτο 25 omit καὶ εἶπαν αὐτῷ Κύριε, ἔχει δέκα μνᾶς 26 add yap after λέγω | add am αὐτου after ἀρθήσεται 27 exe.vous for τούτους | omit αὐτοὺς 28 -pevero of ἐπορεύετο probably 1st hand, but over an erasure 29 βηθανιαν for Βηθανιὰ | eXewva for ᾿Ελαιῶν 30 αὐτου εἰπων for λέγων | omit καὶ 31 add αὐτω after ἐρεῖτε 32 evpay for εὗρον 33, 34 εἰπὸν for εἶπαν twice 35 eavrwy for αὐτῶν 37 ελεων for ’"EXaidy | ηρξατο for ἤρξαντο | αἀπανταν for ἅπαν 38 omit 6 βασιλεύς | tr. to εἰρηνὴη ev ovpavw 39 φαρισαιοι for τῶν Φαρισαίων | evroy for εἶπαν 40 add αὑτοις after εἶπεν | κεκραξονται for κράξουσιν 42 Kal ov καιγε ev TH ἡμέρα σου ravrn for ἐν τῇ ἡμέρᾳ ταὐτῃ Kal σὺ | add gov after εἰρήνην | am for ἀπὸ 43 περιβαλουσιν for παρεμβαλοῦσιν | omit καὶ συνέξουσίν σε 44 εν σοι λιθον emt λιθω for λίθον ἐπὶ λίθον ἐν σοί 45 add εν auvTw και ἀγορά- ζοντας after πωλοῦντας 46 οτι ο οἰκος μου οἰκος προσευχῆς ἐστιν for " Καὶ ἔσται ὁ οἷκός μου οἶκος προσευχῆς 48 ποιησουσιν for ποιήσωσιν | εξεκρεματο for ἐξεκρέμετο 20:1 add εκεινων after ἡμερῶν | add αὐτω after ἐπέστησαν: later dotted by 1st hand for deletion | tepers for ἀρχιερεῖς 2 εἰπὸν for εἶπαν | tr. to προς aurov λέγοντες | εἰπε for Εἰπὸν 5 συνελογιζοντο for συνελογίσαντο 6 avOpwrov for ἀνθρώπων | ras o λαος for 6 λαὸς ἅπας 9 add τις after “AvOpwros | εξεδοτο for ἐξέδετο 10 add ev before καιρῷ | dwow for δώσουσιν | διραντες avrov εξαπεστιλαν avrov for ἐξα- πέστειλαν αὐτὸν δείραντες τι tr. to πεμψαι erepoy 12 tr. to πεμψαι τριτον 13 add ἴδοντες after τοῦτον 14 διελογιζοντες for διελογί- ζοντο | eavrovs for ἀλλήλους τό -τοὺυς Kat dw- rst hand, over an erasure | εἰπὸν for εἶπαν τ πεσειτε for πέσῃ το oxAov for λαόν! tr. to τὴν παραβολὴν ταυτὴν εἰπε, 20 ὑποχωρήσαντες for παρα- τηρήσαντες | εἰς το for ὥστε 21 add οἰδαμεν before Διδάσκαλε, οἴδαμεν 22 ἡμὶν for ἡμᾶς 23 add τι με πειραζεται after αὐτούς 24 αποκριθεντες εἰπὸν for οἱ δὲ εἶπαν 25 αὑτοις for πρὸς αὐτούς | 98 42 HISTORICAL AND LINGUISTIC STUDIES tr. to awodore τοινυν 26 αὐτου for τοῦ" | ἐσιωπησαν ist hand for ἐσίγησαν: changed by 2d hand to eotynoay 27 avrideyorres for λέγοντες 28 αποθανὴ for ἢ | εξαναστησει for ἐξαναστήσῃ 30 και ἔλαβεν ο δευτερος τὴν yuvatka Kat ovros αἀπεθανεν ατεκνος for καὶ ὃ δεύτερος 31 add και before οὐ 32 ὕστερα δε παντων απεθανεν kar ἢ γυνὴ for ὕστερον καὶ ἡ γυνὴ ἀπέθανεν 33 εν τὴ ovv αναστασι for ἡ γυνὴ οὖν ἐν τῇ ἀναστάσει 34 add αποκριθεις before εἶπεν | ἐκγαμι- ζονται for γαμίσκονται 35 τῶν ist hand for τῆς ἐκ: changed by 2d hand to τῆς ex | ἐκγαμιζονται for γαμίζονται 36 ουτε for οὐδὲ | μελ- λουσιν for ἔτι δύνανται | add του before θεοῦ 37 εδηλωσεν for ἐμήνυσεν | add τὸν before θεὸν" | omit καὶ θεὸν Ἰακώβ 38 add o before θεὸς | αὐτου ovrot for αὐτῷ ζῶσιν 30 evrovfor εἶπαν 40 de for yap 41 tr. to viov Saved’ εἰναι 42 καὶ avros for αὐτὸς yap | add των before Ψαλμῶν | add o before Κύριος 44 tr. to κυριον avrov | tr. to vios avrov 45 add avrov after μαθηταῖς 21:1 tr. to Ta dwpa avTwy εἰς To γαζοφυλακιον 2 τινα καὶ for δέ τινα |tr. to δυο λεπτὰ 3 tr. to ἡ πτωχή avtn| πλιω for πλεῖον 4 amavres for πάντες | add τοὺ θεου after δῶρα aravra for πάντα 5 αἀναθεμασιν for ἀναθήμασιν | Kexoounro ist hand for κεκόσμηται: changed by 2d hand to κεκοσμητε 6 λίθος first written λιθον: then corrected by 1st hand | λιθον for λίθῳ | omit ὧδε 7 μελλει for μέλλῃ 8 add ort after λέγοντες | add ovy after μὴ το επι ἴου ἐπ᾿ τι tr. to κατα τοποὺυς και tr. to Aor Kat λοιμοι | tr. to σήμια απ ovpavov 12 omit ras? | ἀγομένους for ἀπαγομένους τ 3 add δε after ἀποβήσεται 14 εἰς Tas καρδιας for ἐν ταῖς καρδίαις το αντιπειν οὐδὲ αντιστηναι for ἀντιστῆναι ἢ ἀντειπεῖν | παντες for ἅπαντες τό συγγενεων for συγγε- νῶν 19 κτησασθαι for κτήσεσθε 20 ειδηται for ἴδητε | γινωσκεται for Ὑνῶτε 21 omit of 23 add δε after οὐαὶ | omit ταῖς" | add ev before τῷ 24 paxatpats for μαχαίρης | tr. to παντα τα εθνη | omit οὗ | omit και ἐσονται 25 εσται for ἔσονται 25 ἢ ws nxovons for ἠχοῦς | cadous for σάλου 26 οικουμενὴς for οἰκουμένῃ 28 ανακαλυψατε for ἀνακύψατε 30 απ avrwy for ad’ ἑαυτῶν 31 εἰδηται for ἴδητε 33 παρελευσεται ist hand for παρελεύσονται": corrected to παρελεύσονται by 2d hand 34 κραιπαλη for κρεπάλῃ | tr. to εφνιδιος ed ὑμας επιστη | omit ἡ Ist hand: supplied by 2d 35 yap επελευσεται for ἐπεισελεύσεται yap | tr. toTns yns taons 36 ουν for δὲ | κατισχυσατε for κατισχύσητε | tr. to παντα ravra | omit τὰ 37 omit ἐξερχόμενος | ἐλεων for ᾿Ελαιῶν 94 THE FREER GOSPELS 43 22:4 add τοις before στρατηγοῖς | tr. to avrovy παραδω avro.s 6 tr. to avrois arep oxAov 7 add ev before 7 9 εἰπὸν for εἶπαν το ov for eis ἣν 12 αναγιον first written for ἀνάγαιον: changed by 1st handtoavayeov 13 εἰρηκεν foreipnxe 14 add δωδεκα before ἀπόστολοι τς omit we 16 add ουὐκεντι before οὐ" | εξ αὐτου for αὐτὸ τῇ add το before ποτήριον | eavrous for εἰς ἑαυτούς 18 add ore before οὐ μὴ] omit ἀπὸ τοῦ before γενήματος | του for οὗ 1st hand: changed to orov by 2d hand 20 tr. to ὡσαύτως καὶ το ποτήριον | ere for αἵματι | ἐχχυννο- μενον for ἐκχυννόμενον 22 Kat o μὲν vios for ὅτι ὁ vids μὲν | tr. to πορευεται KATA TO ὡρισμενον 23 ἤρξατο for αὐτοὶ ἤρξαντο | αὐτοὺς for ἑαυτοὺς 25 εξουσιαζουσιν for oi ἐξουσιάζοντες 26 γενέσθω for γινέσθω 27 omit δὲ | tr. to εἰμει εν μέσω ὕμων 30 εσθειηται for ἔσθητε | καθη- σεσθαι for καθῆσθε | tr. to κρινοντες τας δωδεκα φυλας 31 add εἰπεν δε o κυριος before Σίμων, 32 εκλειπὴ for ἐκλίπῃ | στηριξον for στήρισον 33 omit ἕτοιμός 34 μη φωνησὴη for φωνήσει πριν ἡ for ἕως | omit με | μη εἰδεναι pe for εἰδέναι 35 εἰπον for εἶπαν 56 ovr for δὲ [ omit 6? | omit τὸ 37 πληρωθηναι ist hand for τελεσθῆναι: τελεσ added above πληρ by 2d hand | ἐλογισθην for ἐλογίσθη 58 εἰπον for εἶπαν | και for Κύριε 39 evs 1st hand, over an erasure of τω | ἐλεων for ᾿Ελαιῶν 42 παρενεΎκειν for παρένεγκε | tr. to To ToTNpLoy TovTO 43, 44 omit ὦὥφθη δὲ αὐτῷ ἄγγελος ἀπὸ τοῦ οὐρανοῦ ἐνισχύων αὐτόν. καὶ γενόμενος ἐν ἀγωνίᾳ ἐκτενέστερον προσηύχετο᾽ καὶ ἔγένετο ὁ ἱδρὼς αὐτοῦ ὡσεὶ θρόμβοι αἵματος καταβαίνοντες ἐπὶ τῆν γῆν. 45 tr. to avrous κοιμω- μενοὺς 47 αὐτου for αὐτούς 48 ο δε ιήσους for ᾿Ιησοῦς δὲ 40 εἰπον αὐτὼ for εἶπαν | ἐπιταξομεν for εἰ πατάξομεν | μαχαιρα for μαχαίρῃ 50 tr. to τον δουλον του αρχίερεως | tr. to αὐτου To ovs 51 εασατε for Ἔδτε 52 add o before ᾿Ιησοῦς εξεληλυθατε for ἐξήλθατε 53 add ἡ before αὕτη 54 συνλαβοντες for συλλαβόντες | συνηγαγον αυτον for εἰσή- γαγον | τον οἰκον for τὴν οἰκίαν 55 αἀψαντων for περιαψάντων | add αυὐτων after συνκαθισάντων | εν ueow for μέσος 57 add αὑτον after ἠρνήσατο | tr. to yuvat οὐκ oda αὐτὸν 58 εἰπεν for ἔφη 59 dtacryoaons for δια- στάσης 61 λογου for ῥήματος | omit σημερον 62 add o πετρος after ἔξω 63 Tov tnoovy for αὐτὸν 64 add ετυπτον αὐτοῦ To προσωπον kat before ἐπηρώτων | add avrov after ἐπηρώτων 66 ανηγαγον for ἀπήγαγον | eaurwy for αὐτῶν 67 εἰπε for εἰπὸν 68 add καὶ before ἐρωτήσω | add μοι ἡ απολυσηται after ἀποκριθῆτε 69 omit δὲ 70 εἰπὸν for εἶπαν | ovv for δὲ 71 εἰπον for εἶπαν | tr. to χρειαν ἐχομεν μαρτυριας 95 44 HISTORICAL AND LINGUISTIC STUDIES 23:2 εὑρομεν for εὕραμεν | omit ἡμῶν | tr. to καισαρι dopous | omit καὶ before λέγοντα 3 exnpwrnoev for ἠρώτησεν | avros for ὁ δὲ ἀποκριθεὶς αὐτῷ 5 omit καὶ 6 add γαλιλαιαν after ἀκούσας 7 -λυ- of Ἰεροσολύ- wots by 1st hand over an erasure (of Av?) 8 θελων εξ ικανου xpovou for ἐξ ἱκανῶν χρόνων θέλων | add πολλα after ἀκούειν ο avrov first written for αὐτῷ: changed by 1st hand to avrw τι εξουθενισας for ἐξουθενήσας | omit ὁ | ἐνπεξας for ἐμπαίξας | add avrov after περιβαλὼν | omit τῷ 12 tr. to πείλατος Kat o npwdns: o before npwdns omitted then supplied by 1st hand | eavrovs for αὑτούς 14 οὐδὲν for οὐθὲν τς ἀνεπεμψα yap vuas προς avrov for ἀνέπεμψεν yap αὐτὸν πρὸς ἡμᾶς 17 add αναγκὴν δε evxev αἀπολυειν avrots Kata εἐορτὴν eva τ8 ανεκραξαν for ἀνέκραγον | ovy for δὲ" | omit τὸν 19 βεβλημενος εἰς την φυλακὴν for βληθεὶς ἐν τῇ φυλακῇ 20 ουν for δὲ [ omit αὐτοῖς 21 σταυρωσον for Σταύρου σταύρου | avrov rst hand over an erasure (of grav?) 23 add kat των apxtepewy after αὐτῶν 24 Ο deforxal 25 εν τὴ φυλακη for eis φυλακὴν 26 σιμωνος τινος κυρηναιου ἐρχομένου for Σίμωνά τινα Κυρηναῖον ἐρχόμενον 27 add καὶ after αἱ 28 add o before ᾿Ιησοῦς 29 omit ai? | εθηλασαν for ἔθρεψαν 31 δἀά τω Ὀεΐοτε ὑγρῷ 32 tr. to δυο κακουργοι 33 αἀπηλθον for ἦλθαν | τον for ὃν" 34 omit ὁ δὲ Τησοῦς ἔλεγεν Πάτερ, ἄφες αὐτοῖς, οὐ γὰρ οἴδασιν τί ποιοῦσιν | -ov of αὐτοῦ rst hand, over an erasure (οἵ των Ὁ) 35 add εν οις before καὶ} ἐστήκει for ἱστήκει | add συν avrots after ἄρχοντες 36 ενεπεζον for ἐνέπαιξαν | προσευχομενοι for προσερχόμενοι | add και before ὄξος 538 add γεγραμμενὴ after ἐπι- γραφὴ | add γὙραμμασιν ελληνικοις και ρωμαΐκοις και εβραΐκοις after αὐτῷ | ouTos εστιν o βασιλεὺς των Ἰουδαιων forO ΒΑΣΙΛΕῪΣ ΤΩΝ iOTAATON ΟΥ̓ΤΟΣ 39 add λεγων after αὐτόν | e for Οὐχὶ | και avrov for σεαυτον 40 επετειμα for ἐπιτιμῶν | λεγων for ἔφη | ἐσμεν fore? 42 add τω before Ἰησοῦ | add κυριε after μου | ev τη βασιλεια for εἰς τὴν βασιλείαν 43 add o tnoous after αὐτῷ | tr. to λέγω σοι | o of σήμερον 1st hand over an erasure (of tr?) 44 nv δε for Kal ἦν ἤδη 45 και εσκοτισθὴ o ἡλιος for τοῦ ἡλίου ἐκλείποντος | και ἐσχισθη for ἐσχίσθη δὲ 47 εκατονταρχος for ἑκατοντάρχης | εδοξασεν for ἐδόξαζεν 48 θεωρουντες for θεωρήσαντες | add avrwy after τύπτοντες 40 αὐτου for αὐτῷ" | omit ἀπὸ" | συνακο- λουθησασαι for συνακολουθοῦσαι 51 αριμαθιας for ‘Apimabaias | add και after ds | add και avros after προσεδέχετο 53 tr. to αὑτὸ ενετυλιξεν | αὐτο for αὐτὸν | οὐδέπω for οὔπω 54 παρασκευὴ for παρασκευῆς | omit καὶ" | ἐπιφαυσκεν for ἐπέφωσκεν 55 omit αἱ | tr. to avrw ex τῆς γαλιλαιας 96 THE FREER GOSPELS 45 24:1 βαθεος for βαθέως | tr. to ηλθον (for ἦλθαν) ext TO μνημα | add και τινες συν αὑταῖς after ἀρώματα 3 Kat εἰσελθουσαι for εἰσελθοῦσαι δὲ 4 διαπορισθαι for ἀπορεῖσθαι | αιἰσθησεσιν αστραπτουσαις for ἐσθῆτι ἀστραπτούσῃ 5 ενῴφοβων for ἐμφόβων | το προσωπον for τὰ πρόσωπα | εἰπὸν for εἶπαν 6 ανεστη for ἠγέρθη 7 tr. to ort δει τον υἱον του avOpwrov το omit ἦσαν δὲ | ἴωαννα for ᾿Ιωάνα τι αὐτων for ταῦτα 12 εαὐτον for αὑτὸδ 13 tr. to σαν πορευομενοι εν αὐτὴ TH ἡμέρα 14 add περι παντων ist hand after ὡμίλουν: later dotted for deletion 15 addo before Ἰησοῦς τῇ eorat for ἐστάθησαν 18 add o before εἷς | ὦ ovowa for ὀνόματι το εἰπὸν for εἶπαν | ναζωραιου for Ναζαρηνοῦ 20 tr. to αὑτον παρεδωκαν 21 συμπασιν for καὶ σὺν πᾶσιν | add σημερον after ἄγει 22 ορθειναι ist hand for ὀρθριναὶ: 2d hand ορθρειναι 23 ἤλθον for ἦλθαν 24 απηλθον for ἀπῆλθαν | add και after καθὼς | οὐχ for οὐκ 27 διερμηνευειν for διερμήνευσεν | αὐτου for ἑαυτοῦ 28 προσε- ποιειτο for προσεποιήσατο | Toppwrepw for πορρώτερον 29 εἐσπερᾶς for éorépay|omit ἤδη 30 κατακεισθαι for karaxAOjvat| omit λαβὼν τὸν ἄρτον 32 εἰπον for εἶπαν | add ev nuw after ἦν | add καὶ before ws? 33 ὑψε- στρεψαν for ὑπέστρεψαν | συνηθροισμενους for ἠθροισμένους 34 omit ὄντως 1st hand: supplied by 2d above καὶ 35 rofor7a 36 αὐτοῖς o inoous for αὐτὸς | add eyw eer un φοβεισθαι before Εἰρήνη 37 φοβη- Gevres for πτοηθέντες | evdoBor for ἔμφοβοι 38 tats καρδιαις for τῇ καρδίᾳ 530 εἰδετε for ἴδετε | omit pov | tr. to avros eyw eter | omit ye | pe for ἐμὲ 40 επεδειξεν for ἔδειξεν 41 TH for τῆς 44 avTots for πρὸς αὐτούς | omit μου | omit τοῖς 46 add και ourws eda after γέγραπται 47 καὶ for eis' | apEayevoy for ἀρξάμενοι 48 add de εσται after ὑμεῖς 49 tr. to eyw ἴδου | ἀποστέλλω for ἐξαποστέλλω | add tepoveadny’ after πόλει | tr. to δυναμιν εξ vyous το add e&w before ἕως | omit πρὸς: 2d hand supplied εἰς before Βηθανίαν βηθανιας ist hand, βηθανιαν 2d | omit αὐτοῦ | nuAoynoey for εὐλόγησεν 53 add αἰνουντες και before εὐλογοῦντες ευαγγελιον κατα λουκαν ευαγγελιον κατα μαρκον Mark 1:1 add viov θεου after Χριστοῦ 2 ws for Καθὼς | τοις προφη- ταις for τῴ Ἡσαίᾳ τῷ προφήτῃ | add eyw after Ido) 3 ποιειταῖι for ποιεῖτε | after αὐτοῦ add πασα dapayé πληρωθήσεται και Tay opos Kat 97 46 HISTORICAL AND LINGUISTIC STUDIES Bovvos ταπινωθησεται Kat eoTrat παντα Ta σκολια εἰς εὐθειαν Kat ἢ τραχεῖα εἰς πεδιον Ka‘ οφθησεται ἡ δοξα κυριου και οψεται Taga capt το σωτήριον Tov θεου ort κυριος ἐλαλησεν φωνὴ λέγοντος βοησον Kat εἰπα τι βοησω οτι πασα σαρξ χορτος και πασα ἡ δοξα αὑτῆς ὡς ανθος χορτοῦυ εξηρανθὴ o χορτος και To ανθος ἐξέπεσεν το δε ρημα κυριου μενεῖ εἰς TOV αἰωνα᾿ 4 add και before ἐγένετο | Ἰωαννης for Ιωάνης | omit ὁ | add και before κηρύσσων ς tr. to και εβαπτιζοντο παντες | tr. to εν Tw ἵορδανη (omit ποταμῷ) ὑπ αὐτου 6 ην δε iwavyns for καὶ Rv ὁ Ἰωάνης | nv αἰσθιων for ἐσθων 7 Tov ὑποδήματος for τῶν ὑποδημάτων 8 add μεν after ἐγὼ | add ev before ὕδατι | βαπτιση for βαπτίσει | add ev before πνεύματι 9 ἐγένετο de for KAI ETENETO | add καὶ before ἦλθεν | ναζαρεθ for Ναζαρὲτ | tr. to ὑπο iwayyov εἰς τον iopdayny 10 εὐθέως for εὐθὺς | καταβαινον απο Tov ovpavov woe. περιστεραν for ὡς περιστερὰν κατα- βαῖνον | και μενον ex αὐτον for εἰς αὐτόν τι Tov ovpavoy for τῶν οὐρανῶν | ὦ for σοὶ | ηυδοκησα for εὐδόκησα 13 add exer after ἦν" | μ for τεσσεράκοντα τά pera δε for Καὶ μετὰ | omit ὁ before ᾿Ιησοῦς | add της βασιλειας after εὐαγγέλιον 15 των ουρανων for τοῦ θεοῦ 16 περιπατων δε for Καὶ παράγων | ἴδεν for εἶδεν | αὐτου for Σίμωνος | add αμφιβλησ- Tpov after ἀμφιβάλλοντας | adverts for ἁλεεῖς 17 omit 6 | adves for ἁλεεῖς 18 εὐθεως for εὐθὺς 20 omit εὐθὺς | add εὐθεως before ἀφέντες | tr. to μετα των μισθωτων ev τω TOW | ηἠκολουθησαν avTw for ἀπῆλθον ὀπίσω αὐτοῦ 21 εὐθεως for εὐθὺς 23 omit εὐθὺς 24 ov for σοί | tr. to nuas απολεσαι] add wée after ἀπολέσαι 25 και εἰπεν for ὁ “Ingots λέγων | ex του avOpwrov πνευμα ακαθαρτον for ἐξ αὐτοῦ 26 και εξηλθεν το πνευμα σπαραξαν αὐὑτον᾽ και ἀανεκραγεν φωνὴ μεγαλὴ και απηλθεν απ αὐτου ἴοτ καὶ σπαράξαν αὐτὸν τὸ πνεῦμα τὸ ἀκάθαρτον καὶ φωνῆσαν φωνῇ μεγάλῃ ἐξῆλθεν ἐξ αὐτοῦ 27 εθαυμαΐζον παντες και συνεζητοὺυν προς eautous λέγοντες for ἐθαμβήθησαν ἅπαντες ὥστε συνζητεῖν αὐτοὺς λέγοντας | τις ἡ διδαχὴ ἡ κενὴ αὐτὴ ἡ εζξουσιαστικὴ αὐτου Kat ort for Τί ἐστιν τοῦτο; διδαχὴ καινή" κατ᾽ ἐξουσίαν καὶ 28 omit εὐθὺς 20 efed- θων δε εκ της συναγωγης ηλθεν for Καὶ εὐθὺς ἐκ τῆς συναγωγῆς ἐξελθόν- τες ἦλθαν | add καὶ taxwBov after ᾿Ιακώβου 30 tr. to κατέκειτο δὲ ἢ πενθερα σιμωνος | omit εὐθὺς 31 εκτινας τὴν χειρα και εἐπιλαβομενος ηγειρεν αὐτὴν for ἤγειρεν αὐτὴν κρατήσας τῆς χειρός | αὐτω for αὐτοῖς 32 εδυ for ἔδυσεν | omit καὶ τοὺς δαιμονιζομένους 33 ἡ πόλεις ολή συνηΎμενη ἣν προς τας θυρας for ἦν ὅλη ἡ πόλις ἐπισυνηγμένη πρὸς τὴν θύραν 34 add απ αὐτων after ἐξέβαλεν 35 omit πρωὶ | omit λίαν | omit 98 THE FREER GOSPELS 47 ἐξῆλθεν καὶ | και exer for κἀκεῖ 36 κατεδιωξαν for κατεδίωξεν 37 λεγοντες for καὶ εὗρον αὐτὸν καὶ λέγουσιν | omit ὅτι | tr. to ἕητουσιν σε παντες 38 omit ἀλλαχοῦ | κηρυσσιν for ἵνα καὶ ἐκεῖ κηρύξω | ἐληλυθα for ἐξῆλθον 39 nv for ἦλθεν | omit καὶ τὰ δαιμόνια ἐκβάλλων 40 Omit γονυπετῶν | omit αὐτῷ ὅτι | add κυριε before Edy 41 ο de ιήσους for καὶ" | tr. to ἡψατο αὐτου | λεγων for καὶ λέγει αὐτῷ 42 evOews for εὐθὺς | omit καὶ ἐκαθερίσθη 43 omit καὶ ἐμβριμησάμενος αὐτῷ εὐθὺς ἐξέβαλεν αὐτόν 44 omit μηδὲν | δειξον εαυτον for σεαυτὸν δεῖξον | καθαρσιου for καθαρισμοῦ | oford 45 omit πολλὰ | omit αὐτὸν" | αλλ for ἀλλὰ 2:1 παλιν epxerat for εἰσελθὼν πάλιν | omit δι’ ἡμερῶν | add και before ἠκούσθη 2 omit μηδὲ τὰ πρὸς THY θύραν | προς avrous for αὐτοῖς 3 add ἴδου avdpes before ἔρχονται | προς avrov βασταζοντες ev κρεβαττω for φέροντες πρὸς αὐτὸν | omit αἰρόμενον ὑπὸ τεσσάρων 4 προσελθειν for προσενέγκαι | απο του οχλου for διὰ τὸν ὄχλον | omit ἐξορύξαντες | εἰς ov for ὅπου ς ἴδων δε for καὶ ἰδὼν | αφεωνται for ἀφίενται 7 add λεγοντες before Τί | ovrws for οὕτω | βλασφημιας for βλασφημεῖ | adewat for ἀφιέναι 8 omit εὐθὺς | omit αὐτοῦ | omit οὕτως | omit ἐν éavrots | omit ταῦτα ο add yap after ri | omit τῷ παραλυτικῷ | ade- wvrat for ᾿Αφίενταί | ἐγειρε for ᾿Εγείρου | omit καὶ ἄρον τὸν κράβαττόν σου τὸ omit ἐπὶ τῆς γῆς 11 omit Σοὶ λέγω | add και before apov 12 Ο δε εγερθεις for καὶ ἠγέρθη | omit εὐθὺς | add αὐτου after ἄρας | ἐμπροσθεν παντων απηλθεν for ἐξῆλθεν ἔμπροσθεν πάντων | θαυμαζειν αὐτοὺς for ἐξίστασθαι πάντας | omit λέγοντας | evdov for εἴδαμεν 14 TOU τελωνιου for τὸ τελώνιον | ἠκολουθει for ἠκολούθησεν το ανακειμένων αὐτων for κατακεῖσθαι αὐτὸν | omit αὐτοῦ, καὶ [ ἠκολουθησαν for ἠκο- λούθουν 16 omit ἰδόντες ὅτι ἐσθίει μετὰ τῶν ἁμαρτωλῶν καὶ τελωνῶν | δια τι for Ὅτι 17 omit αὐτοῖς ὅτι | adda for ἀλλ᾽ | ἐλήλυθα for ἦλθον 18 μαθηται των φαρισαιων for Φαρισαῖοι | omit οἱ μαθηταὶ το omit ὁ Ἰησοῦς | νυμφιοι for viol: νυμ rst hand over an erasure | omit ὅσον χρόνον ἔχουσιν τὸν νυμφίον μετ᾽ αὐτῶν ov δύνανται νηστεύειν: 21 επισυναπτι for ἐπιράπτει ἵματιω παλαιω for ἐπὶ ἱμάτιον παλαιόν | tr. to am αὐτου To πληρωμα | whew for χεῖρον 22 add αλλ εἰς καινοὺς after παλαιούς | διαρρησσονται ot ασκοι for ῥήξει ὁ οἶνος τοὺς ἀσκούς | exxerTar for ἀπόλλυται | add απολλυνται after ἀσκοί | add βαλλουσιν after καινούς 23 πορεύεσθαι for διαπορεύεσθαι | ἐεσπαρμενων for σπορίμων | τίλλειν for ὁδὸν ποιεῖν τίλλοντες 24 οι δε for Kal οἱ | ede for Ἴδε 25 οὐδὲ τοῦτο for Οὐδέποτε | o for τί 1st hand: τι 2d hand | -er αὐτ- of per’ αὐτοῦ 99 48 HISTORICAL AND LINGUISTIC STUDIES 1st hand, over an erasure 26 εἰισελθων for εἰσῆλθεν | omit ἐπὶ ᾿Αβιάθαρ ἀρχιερέως καὶ | tr. to εφαγεν Tous aprous της προθεσεως | καὶ ἐδωκεν καὶ τοις μετ αὑτοῦ ous οὐκ ἐξεστιν φαγειν εἰ μὴ τοις ἵερευσιν for ods οὐκ ἔξεστιν φαγεῖν εἰ μὴ τοὺς ἱερεῖς, καὶ ἔδωκεν καὶ τοῖς σὺν αὐτῷ οὖσιν 27 λέγω δε ὑμιν ore for καὶ ἔλεγεν αὐτοῖς | exricOn for ἐγένετο | omit καὶ οὐχ ὁ ἄνθρωπος διὰ τὸ σάββατον 3:1 εἰσέλθοντος αὐτου for εἰσῆλθεν πάλιν | add τὴν after εἰς | epxe- Tat avOpwiros προς avtov for καὶ ἦν exe? ἄνθρωπος | exwv Enpay for ἐξηραμ- μένην ἔχων 2 παρετήρουντο for παρετήρουν | θεραπευει for θεραπεύσει | omit αὐτόν 3 tr. to ἐχοντι τὴν χειρα | εκ του μεσου for εἰς τὸ μέσον 4 αγαθον ποιῆσαι for ἀγαθοποιῆσαι | ov for κακοποιῆσαι | ἀπολεσαι for ἀποκτεῖναι ς περιβλεψαμενος δε for καὶ περιβλεψάμενος | omit συνλυ- πούμενος 6 εξέλθοντες δε for Καὶ ἐξελθόντες | omit εὐθὺς | συνβουλιον for συμβούλιον | ἐποιουντο for ἐδίδουν 7 ο de for Καὶ ὁ | tr. to avexw- pnoev μετα των μαθητων avrov | omit ἠκολούθησεν | omit awd? 8 omit καὶ ἀπὸ τῆς ᾿Ιδουμαίας | σιδονα for Σιδῶνα | ἠκολουθουν avrw for πλῆθος πολύ ἐποιει for ποιεῖ | omit ἦλθαν πρὸς αὐτόν το εθεραπεὺυεν for ἐθεράπευσεν | ἐπεπιπτον for ἐπιπίπτειν | αὐτου after ἵνα is changed by 2d hand toaurw τι Ta mvevpara δε for καὶ τὰ πνεύματα | ἴδον for ἐθεώρουν | λεγοντες for λέγοντα ὅτι 12 omit πολλὰ | ποιωσιν for ποιήσωσιν 13 avaGas for ἀναβαίνει | omit Kai? | προσεκαλέσατο for προσκαλεῖται | omit αὐτός 14 18 μαθητας for δώδεκα | tr. to ἵνα wow μετ αὐτου ous Kat αποστολους ὠνομασεν | omit καὶ | αποστιλη for ἀποστέλλῃ | add το εὐαγγέλιον after κηρύσσειν το εδωκεν αὑὐτοις for ἔχειν | add θεραπευειν τας vooous ᾿ kat after ἐξουσίαν | και περιαγοντας κηρυσσιν το εὐαγγέλιον for καὶ ἐποίησεν τοὺς δώδεκα 16 omit τῷ 17 κοινως δὲ αὑτοὺς ἐκαλε- σεν for καὶ ᾿Ιάκωβον τὸν τοῦ Ζεβεδαίου καὶ ᾿Ιωάνην τὸν ἀδελφὸν τοῦ Ἰακώβου καὶ ἐπέθηκεν αὐτοῖς ὄνομα | Boavaynpye for Βοανηργές 18, 19 σαν δε ovrot ciuwy Kat avdpeas ἴακωβος Kat wavyns φιλιππος και μαρθολομεος Kat μαθθεος Kat θωμας Kat ἴακωβος o Tov add@atov Kat σιμων ο Kavaveos Kal ἴουδας toKapwwrns o Kat παραδοὺς αὐτον᾽ for Kal ᾿Ανδρέαν καὶ «Φίλιππον καὶ Βαρθολομαῖον καὶ Μαθθαῖον καὶ Θωμᾶν καὶ Ἰάκωβον τὸν τοῦ ᾿Αλφαίου καὶ Θαδδαῖον καὶ Σίμωνα τὸν Καναναῖον καὶ Ἰούδαν ᾿Ισκαριώθ, ὃς καὶ παρέδωκεν αὐτόν. 20 omit ὁ 21 περι αὑτοῦ οἱ Ὕραμματεις και οι λοιποι for οἱ παρ᾽ αὐτοῦ | ἐλεγαν for ἔλεγον | εξηρ- τηνται αὐτου for ἐξέστη 22 omit οἱ" | tr. to o απο ἱεροσολυμων κατα- βαντες Ὕραμματις | βεελζεβουλ for Βεεζεβοὺλ τον αρχοντα for καὶ ὅτι 100 THE FREER GOSPELS 49 ἐν τῷ ἄρχοντι | add καὶ δι αὐτου before ἐκβάλλει 23 εἰπεν αὑτοις εν παραβολαῖς for ἐν παραβολαῖς ἔλεγεν αὐτοῖς 25 Kav for καὶ ἐὰν | δυνα- ται for δυνήσεται | omit ἡ οἰκία ἐκείνη | σταθηναι for στῆναι 26 εαν for εἰ | omit ἀνέστη | omit καὶ | σταθηναι for στῆναι | add ἡ βασιλεια αὐτου before ἀλλὰ 27 οὐδεις δυναται for ἀλλ᾽ οὐ δύναται οὐδεὶς | τα σκευὴ του ἰσχυρου διαρπασαι εἰισέλθων εἰς τὴν οικειαν for εἰς τὴν οἰκίαν τοῦ ἰσχυροῦ εἰσελθὼν τὰ σκεύη αὐτοῦ διαρπάσαι | τα σκευὴ for τὴν οἰκίαν2] διαρπαση for διαρπάσει 28 tr. to Ta αμαρτηματα αφεθήσεται τοις ὑϊοις των ανθρωπων | omit ὅσα ἐὰν βλασφημήσωσιν 29 omit eis" | omit εἰς τὸν αἰῶνα | apaprias for ἁμαρτήματος 30 exe αὑτὸν for ἔχει 31 epxerat for ἔρχονται | tr. to αὐτου ἡ μητηρ | ἐστωτες for or7- KOVTES 32 στήκουσιν ζήτουντες for ζητοῦσιν 33 os δε απεκριθη και εἰπεν αὑτοις for καὶ ἀποκριθεὶς αὐτοῖς λέγει | tr. to Kat οἱ αδελῴοι μου 34 κυκλὼω αὐτου καθημένους tous μαθητας for τοὺς περὶ αὐτὸν κύκλῳ καθημένους | εἰδε for Ἴδε 35 add και before ds | roun for ποιήσῃ | tr. to μου adeAdos 4:1 tr. to ἤρξατο πάλιν | προς for παρὰ | συνηχθη for συνάγεται | add ro before πλοῖον | ἐνβαντα for ἐμβάντα | παρα τον αιγιαλον for ἐν τῇ θαλάσσῃ]εν τω avytadw nv for πρὸς τὴν θάλασσαν ἐπὶ τῆς γῆς ἦσαν 2 omit πολλά | λέγων for καὶ ἔλεγεν αὐτοῖς ἐν τῇ διδαχῇ αὐτοῦ 4 omit ἐγένετο ἐν τῷ σπείρειν | το for ὃ | opvea for πετεινὰ 5 adda δε for καὶ ἄλλο | τα meTpwon for τὸ πετρῶδες | ort for ὅπου | εὐθεως for καὶ εὐθὺς | ανετειλε for ἐξανέτειλεν | omit διὰ τὸ μὴ ἔχειν βάθος γῆς 6 ηλιου δε ανατιίλαντος for καὶ ὅτε ἀνέτειλεν ὁ ἥλιος 7 αλλα for ἄλλο | ἐπι for εἰς | avra for αὐτό | εδωκαν for ἔδωκεν. 8 επεσαν for ἔπεσεν | εδιδει for ἐδίδου | avéavo- μενον for αὐξανόμενα | Peper for ἔφερεν | το ev for εἰς | Ἃ for τριάκοντα | add το before ἐνὶ | £ for ἑξήκοντα | add το before éy? | p for ἑκατόν 9g 0 exwv for “Os ἔχει το επηρωτησαν for ἠρώτων | οι μαθηται avrov for οἱ περὶ αὐτὸν σὺν τοῖς δώδεκα | τις ἡ παραβολὴ αὐτὴ for τὰς παραβολάς τι λέγει for ἔλεγεν | tr. to δεδοται το μυστήριον | omit τὰ 12 omit βλέπωσι καὶ | omit ἀκούωσι καὶ συνωσιν for συνίωσιν τό ουτοι δὲ for καὶ οὗτοι | omit ὁμοίως | ovrwes for οἱ | εὐθεως for εὐθὺς 17 και for ἢ | add καὶ before εὐθὺς | σκανδαλιζεται 1st hand for σκανδαλίζονται: changed by 2d hand to σκανδαλιζονται 18 ov δε for καὶ ἄλλοι εἰσὶν οἱ axovoytes for ἀκούσαντες 19 Gov for αἰῶνος | απαται for ἡ ἀπάτη | omit καὶ ai περὶ τὰ λοιπὰ ἐπιθυμίαι | ἀκαρποι γίγνονται for ἄκαρπος γίνεται 20 οὔτοι δε for καὶ ἐκεῖνοι | πίπτοντες for σπαρέντες | καρπον 101 50 HISTORICAL AND LINGUISTIC STUDIES φερουσιν for καρποφοροῦσιν | add το before é thrice | \ for τριάκοντα | E for ἑξήκοντα | p for ἑκατόν 21 λέγει for ἔλεγεν | omit ὅτι | o λυχνος καιεται for ἔρχεται ὁ λύχνος | add’ for οὐχ 22 οὐδεν for od | add’ for ἐὰν μὴ | tr. to εἰς davepov €XOn 24 omit καὶ προστεθήσεται ὑμῖν 26 add oray before βάλῃ | omit τὸν την ynv for τῆς γῆς 27 εγειρεται for ἐγείρηται | μηκυνεται for μηκύνηται 28 add yap after αὐτομάτη | evra for εἶτεν twice | tAnpns o σειτος for πλήρη σῖτον 29 omit δὲ | παραδω for mapadot | omit εὐθὺ 30 την παραβολην for αὐτὴν παρα- Born | δομεν for θῶμεν 31 κοκκον for κόκκῳ | ororay for ὃς ὅταν | τὴν yn for τῆς γῆς, μικροτερον rst hand: puxporepos 2d | wy for ὃν 32 omit καὶ ὅταν σπαρῇ | avéer for ἀναβαίνει | λαχανων κ- ist hand over an erasure | tr. to αὐτου ὕπο τὴν σκιαν | κατασκηνουν for κατασκη- voiy 33 omit πολλαῖς | ἐδυναντο for ἠδύναντο 34 καθ εἰιδιαν for Kar’ ἰδίαν | μαθηταις αὐτου for ἰδίοις μαθηταῖς | avras for πάντα 36 αφιουσιν for ἀφέντες | add και before παραλαμβάνουσιν | αμα πολλοι noay for ἄλλα πλοῖα ἦν 37 μεγαλου for μεγάλη | εἰσεβαλλεν for ἐπέβαλλεν | add avro after ὥστε | omit τὸ πλοῖον: 38 tr. to ἣν autos | omit τὸ | προσκεφαλαιου for προσκεφάλαιον | διεγειραντες for ἐγείρουσιν | omit καὶ before λέγουσιν | omit αὐτῷ 430 εγερθεις for διεγερθεὶς | και TH θαλασση και εἰπεν for καὶ εἶπεν τῇ θαλάσσῃ | φιμωθητι for Σιώπα, πεφίμωσο | omit μεγάλη 40 λεγει for εἶπεν | ovrws for οὕπω 41 ἢ θαλασσα και οι ανεμοι ὑπακουουσιν for καὶ ὁ ἄνεμος καὶ ἡ θάλασσα ὑπακούει 5:1 nav for ἦλθον | τὴ for τὴν 1st hand: changed by 2d (or 3d?) to τὴν | γεργυστηνων for Γερασηνῶν 2 εξελθοντων avrww for ἐξελθόντος αὐτοῦ | omit εὐθὺς | απηντησεν for ὑπήντησεν | tr. to avOpw- πος εκ των μνημιων (a ist hand, over erasure of 7) 3 tr. to etxev τὴν κατοικησιν | uynutors for μνήμασιν | αὑτον οὐκετι edvvavto for οὐκέτι οὐδεὶς ἐδύνατο αὐτὸν 4 tr. to πολλακεις avrov | δεδεσθαι και wedes Kat αλυσεσι for πέδαις Kal ἁλύσεσι δεδέσθαι | διεσπακεναι δὲ for καὶ διε- σπάσθαι | omit ὑπ᾽ αὐτοῦ | συντετριφεναι for συντετρίφθαι | μηδενα δε ἴσχυειν for καὶ οὐδεὶς ἴσχυεν | add ert before δαμάσαι 5 νυκτος de kat nuepas δια παντος for καὶ διὰ παντὸς νυκτὸς καὶ ἡμέρας | ορεσιν καὶ εν τοις μνημίιοις for μνήμασιν καὶ ἐν τοῖς ὄρεσιν 6 ἴδων de for καὶ ἰδὼν | omit ἀπὸ | προσεδραμεν for ἔδραμεν | avrw for αὐτόν 7 ov for got | omit tod’ 9 λεγεων for Λεγιὼν το αποστιλὴ αὐτον for αὐτὰ ἀποστείλῃ 11 tr. to ayeAn χοίρων μεγαλὴ προς τω Opt 12 παρακαλεσαντες for παρεκάλεσαν | εἰπαν for λέγοντες 13 πνευμα (πνα) for πνεύματα | 102 THE FREER GOSPELS 51 evan Oar for εἰσῆλθον 14 ανηγγειλον for ἀπήγγειλαν | εἐξηλθον for ἦλθον 15 εὑυρισκουσιν for θεωροῦσιν | omit καθήμενον ἱματισμένον καὶ | λεγεωνα for λεγιῶνα τό εἰδοτες for ἰδόντες 18 ενβενοντος for ἐμβαίνοντος 19 διαγγειλον for ἀπάγγειλον | tr. to σοι o κυριος | ἡλεηκεν for ἠλέησέν 21 duamepacavres for διαπεράσαντος | tr. to ev Tw πλοιω TOV LNGOU 22 add idov after Καὶϊ | τις for εἷς [ὦ ovoua for ὀνόματι | edwy for ἰδὼν | προσπιπτι for πίπτει 23 παρεκαλει for παρακαλεῖ | ζησεται for ζήσῃ 25 ιβ for δώδεκα 26 eavrns for παρ᾽ αὐτῆς 27 add και before ἀκούσασα | omit τὰ | omit ἐλθοῦσα | omit τοῦ ἱματίου 28 omit ‘Edy | tr. to Kay των ἵματιων αψωμαι αὐτοῦ 29 εὐθεως for εὐθὺς | εἰαθη for tarat 30 εὐθέως for εὐθὺς | εἰπεν for ἔλεγεν 31 omit αὐτοῦ | συντρι- Bovra for συνθλίβοντά | τις μου ist hand: w erased (or accidentally washed out) so as to read τι gov 32 omit ἰδεῖν | πεποιηκυΐαν for ποιή- σασαν 33 ἰδυῖα for εἰδυῖα | add ex before airy | add ἐμπροσθεν παντων before πασαν | αἰτιαν avrns for ἀλήθειαν 37 αὐτω ovdeva for οὐδένα μετ᾽ αὐτοῦ | παρακολουθησε for συνακολουθῆσαι | μονον for τὸν; 38 ερχε- ται for ἔρχονται 40 add εἰδοτες ore απεθανεν after αὐτοῦ" | o for αὐτὸς] eavrov for μετ᾽ αὐτοῦ | add κατακειμενον after παιδίον 41 omit αὐτῇ] ταβιθα for Ταλειθά kop 42 evdews for εὐθὺς" ιβ for δώδεκα | omit εὐθὺς" 6:1 omit ἐκεῖθεν, καὶ ἔρχεται 2 ἠρξαντο for ἤρξατο | tr. to ev TH συναγωγή διδασκειν | omit of | avrw for τούτῳ | omit αἱ | γεινονται for γινόμεναι 3 adeddos δε for καὶ ἀδελφὸς | Ἰωση for Ιωσῆτος 4 edever de for καὶ ἔλεγεν | omit αὐτοῖς | συνγενεσιν for συγγενεῦσιν | omit αὐτοῦ: 5 οὐκετι ποιῆσαι for ἐκεῖ ποιῆσαι οὐδεμίαν 6 εθαυμαζεν for ἐθαύμασεν | tr. to κυκλω κωμας ἢ ιβ for δώδεκα | ἐδωκεν for ἐδίδου 8 παρηγγελλεν for παρήγγειλεν | apwow for αἴρωσιν | tr. to μη πηραν μη αρτον | mnpay for ζώνην ο add’ for ἀλλὰ | ἐνδυσησθαι for ἐνδύσασθαι το omit αὐτοῖς | αν for ἐὰν τι akovon for ἀκούσωσιν | avrwy for αὐτοῖς 12 εκηρυσσον for ἐκήρυξαν 13 εξεπεμπον for ἐξέβαλλον | add αὐτοὺς after ἐθεράπευον 14 βαπτιστης for βαπτίζων | ex νεκρων nyepOn for ἐγήγερται ἐκ νεκρῶν | αὐτου for ἐν αὐτῷ 1st hand: w added by 2d hand above τοῦ 15 ηλιας for Ἠλείας τό ειἰπεν ort for ἔλεγεν | tr. to eyw ov ist hand: ον eyw ov 2d hand 17 omit 6|add ry before φυλακῇ τ γυναικα exew for ἔχειν τὴν γυναῖκα 20 tows for εἰδὼς | nroperto for ἠπόρει 22 αὐτῆς for αὐτοῦ | kat apecaons for ἤρεσεν | εἰπεν o βασιλεὺς for ὁ δὲ βασιλεὺς εἶπεν | ernoa for Αἴτησόν | ὃ αν for ἐὰν 23 omit καὶ ὥμοσεν αὐτῇ Ὅτι ἐάν με αἰτήσῃς δώσω σοι | ἡμισυ for ἡμίσους | omit μου 24 7 de for καὶ] 108 52 HISTORICAL AND LINGUISTIC STUDIES add airnoe before Τὴν | βαπτιστου for Barrifovros 25 omit πρὸς τὸν βασιλέα ἡτήσατο λέγουσα | omit ἐξαυτῆς | μοι δωσης for dws μοι 26 tr. to aurnv abernoa 27 evdews for εὐθὺς | omit ὁ βασιλεὺς | σφεκουλατορα for σπεκουλάτορα | evexOnvar for ἐνέγκαι | add ἐπι πινακει after αὐτοῦ | φυλακει first written, then changed by 1st hand to duvAakyn 28 omit αὐτὴν 29 ηλθον for ἦλθαν | κηδευσαι for καὶ ἦραν | avrov for αὐτὸ 30 απηγγειλον for ἀπήγγειλαν | add καὶ after πάντα | exounoey for ἐποίησαν | omit dca? | εδιδασκεν for ἐδίδαξαν 31 εἰπεν for λέγει | omit αὐτοὶ | αναπανεσθαι for ἀναπαύσασθε | λοιπον for ὀλίγον | omit oi? | nuxepouv for εὐκαίρουν 32 κα ist hand for καὶ: και 2d hand | omit é | tr. to εἰς ἐρῆμον ToTov τω TAOLW 33 ἴδον for εἶδαν | αὐτὸν for αὐτοὺς" | ὑπαγοντες ot οχλοι for ὑπάγοντας | ἐπεγνωσαν for ἔγνωσαν | omit καὶ προῆλθον αὐτοὺς 34 εσπλανχνισθηὴ for ἐσπλαγχνίσθη | avros for αὐτοὺς | ἡρξαντο for ἤρξατο 35 omit αὐτοῦ [ λεγουσιν for ἔλεγον | παρηλθεν for πολλή 37 p for διακοσίων | δωμεν for δώσομεν | add ἵνα ἕκαστος avrwy Bpaxu τι AaBn after φαγεῖν 38 tr. to aprous exere | εἰδεται for ἴδετε 30 ανακλιναι for ἀνακλιθῆναι | συνποσια for συμπόσια" | omit συμπόσιαΣ 40 ανδρες p for κατὰ ἑκατὸν | ava ν for κατὰ πεντή- κοντα 41 nudroynoe for εὐλόγησεν | add πεντε before ἄρτους | add αὐτου after μαθηταῖς 43 κλασματων ιβ κοφινους for κλάσματα δώδεκα κοφίνων 44 omit τοὺς ἄρτους 45 ενβηναι for ἐμβῆναι | omit εἰς τὸ πέραν | βηθαϊδαν for Βηθσαιδάν | add αν after ἕως | απολυση for ἀπολύει 48 add ododpa after αὐτοῖς | add και before περὶ | omit πρὸς αὐτοὺς 49 tr. to περιπατουντα emt τῆς θαλασσης | davtacua εδοξαν ewat for ἔδοξαν ὅτι φάντασμά ἐστιν το evdoy for εἶδαν | και evOews for ὁ δὲ εὐθὺς | tr. to μη φοβεισθαι eyw εἰμι 51 εκ περισσου for λίαν | avrots for ἑαυτοῖς | add και εθαυμαΐζον after ἐξίσταντο 52 συνηκον for συνῆκαν | nv yap for ἀλλ᾽ ἦν -ς3 ηλθαν exe τὴν Ynv for ἐπὶ τὴν γῆν ἦλθον | omit καὶ προσωρμίσθησαν 54 add a avdpes του τοπου after αὐτὸν 55 add ets before ὅλην | περιχωρον for χώραν | omit τοῖς | κρεβαττοις for Kpa- Barros | ort for ὅπου | add exer after ἔστιν 56 οποταν for ὅπου ar | εἰσεπορεύοντο for εἰσεπορεύετο | omit eis”? | ετιθουν for ἐτίθεσαν 7:2 τινες for τινὰς | τινας for ὅτι | εσθιοντας for ἐσθίουσιν | add ἐμεμψαντο after ἄρτους 3 πυκνα for πυγμῇ 4 add de oray eNwow after ἀγορᾶς | βαπτισωνται for ῥαντίσωνται | add και κλεινων after χαλκίων 5 εἐπιτα for καὶ | epwrwow for ἐπερωτῶσιν | add λεγοντες before Διὰ | tr. to ot μαθηται σου ov περιπατουσιν | add rats before χερσὶν 6 add 104 THE FREER GOSPELS 53 αποκριθεις before εἶπεν | add οτι before Καλῶς | ἐπροεφητευσεν for ἐπροφήτευσεν | omit ὅτι | ayaa for τιμᾷ | exer for ἀπέχει 9 στησηται for τηρήσητε 10 αθετων for κακολογῶν τι av for ἐὰν 12 add xa before οὐκέτι 13 add τὴν ἐντολὴν after λόγον | παρεδοτε for παρεδώ- κατε | omit καὶ παρόμοια τοιαῦτα πολλὰ ποιεῖτε 14 παντα for πάλιν! αἀκουεται for ᾿Ακούσατέ | συνιεται for σύνετε 15 avro ist hand for αὐτὸν": changed to αὑτον by 2d hand | tr. to avrov κοινωσαι | add exewa before ἐστιν τό add eu τις exer wra ακουειν ἀκουέτω τῇ εἰσηλθον for εἰσῆλθεν | περι της παραβολὴης for τὴν παραβολήν το διανοιαν for καρδίαν | adda for ἀλλ᾽ | xwper for ἐκπορεύεται 21 after γὰρ a letter (a of alzro?) has been erased | omit of? 21, 22 μοιχιαι πορνιαι κλοπαι dovos (changed by 1st hand from φονοι) for πορνεῖαι, κλοπαί, φόνοι, μοιχεῖαι | πλεονεξιαι was first written, then changed by erasure to πλεονεέξια | πονηρια for πονηρίαι 23 omit ταῦτα 24 και for ᾿᾽Εκεῖθεν δὲ | omit καὶ Σιδῶνος | add την before οἰκίαν | ηδυνηθη for ἠδυνάσθη 25 αἀκουσασα yap for ἀλλ᾽ εὐθὺς ἀκούσασα | omit αὐτῆς | ev πνευματι ακαθαρτω for πνεῦμα ἀκάθαρτον 26 avpa φοινισσα for Συροφοινίκισσα 27 Ο δε ιήσους εἰπεν for καὶ ἔλεγεν | tr. to καλον εστιν | tr. to βαλειν τοις κυναριοις 28 αὐτω λέγουσα for καὶ λέγει αὐτῷ | omit Nat | ψιχων for ψιχίων 20 tr. to To δαιμονιον ex τῆς θυγατρος gov 30 omit αὐτῆς | To δαιμονιον εξεληλυθος και την θυγατερα βεβλημενὴν επι της κλινὴς for τὸ παιδίον βεβλημένον ἐπὶ τὴν κλίνην καὶ τὸ δαιμόνιον ἐξεληλυθός 321 καὶ σιδωνος ἡλθεν for ἦλθεν διὰ Σιδῶνος | εἰς τὴν δεκαπολιν for Δεκαπόλεως 32 μογγιλαλον for μογιλάλον 33 προσλαβομενος for ἀπολαβόμενος | omit τοὺς | omit αὐτοῦ | tr. to πτυσας ets τα ὠτα αὐτου Kat | yAwooas for γλώσσης 34 εφεθθα for ᾿Εφφαθά | διανυχθητι for AtavoixOnre 35 add evdews after καὶ | διηνυγησαν for ἠνοίγησαν 36 οσω for ὅσον | omit αὐτοὺ 37 ὑπερπερισσω for ὑπερπερισσῶς | πεποιήηκεν for ποιεῖ | omit ἀλάλους 8:1 add δε after ἐκείναις | add avrwy after ἐχόντων | add αὐτου after μαθητὰς | omit αὐτοῖς 2 τω οχλω for τὸν ὄχλον 5 add ews before εἰς | nkaow for εἰσίν 4 omit αὐτοῦ | λέγοντες for ὅτι | woe δυνασαι αὐτοὺς for τούτους δυνήσεταί τις ὧδε 5 ο δὲ ἡρωτησεν for καὶ ἠρώτα | add wie after Πόσους | tr. to aprous ἔχετε 6 xa for Kai παρηγγειλεν for παραγγέλλει | € for ἑπτὰ | avrous for τοῖς μαθηταῖς αὐτοῦ | παραθωσιν for παρατιθῶσιν 7 tr. to avra evdoynoas | omit καὶ ταῦτα | παραθειναι for παρατιθέναι ὃ περισευματα for περισσεύματα | omit κλασμάτων | 105 54 HISTORICAL AND LINGUISTIC STUDIES ¢ for ἑπτὰ | σπυριδας for σφυρίδας: add πληρεις after it g add ox gayovres after δὲ 10 evBas evOus for εὐθὺς ἐμβὰς | omit τὸ | add καὶ before ἦλθεν | προς to opos δαλμουναι for eis τὰ μέρη Δαλμανουθά 11 am for παρ᾽ | ex for ἀπὸ 12 omit αὐτοῦ | σημιον exitnre for ζητεῖ σημεῖον | omit λέγω | ov for εἰ | tr. to ravrn τη yevea 13 evBas εἰς TO πλοιον for ἐμβὰς 14 απελθοντες for ἐπελάθοντο: add οἱ μαθηται αὐτου after it | eva μονον ἔχοντες αρτον for καὶ εἰ μὴ ἕνα ἄρτον οὐκ εἶχον 15 φαριοεων for Φαρισαίων | add azo before τῆς" [των ηρωδιανων for Ἡρῴδου τό οι δε forxai τῇ add οιησους before λέγει | add ev eavrots ολιγοπιστοι after διαλογίζεσθε 18 εχετε και ov βλεπουσιν for ἔχοντες οὐ βλέπετε | exerat και for ἔχοντες" | omit καὶ το πεντακισχιλιοὺς 1st hand: ε added after x by 2d | tr. to πλήρεις κλασματων 20 add δε after dre | ¢ for ἑπτὰ: add aprovs after it | σπυριδων for σφυρίδων | omit κλασμάτων] οι δε εἰπαν for καὶ λέγουσιν αὐτῷ | ¢ for Ἕπτά 21 λεγει for ἔλεγεν | add πως before Οὔπω 22 βηθαΐδαν for Βηθσαιδάν 23 avrov for τοῦ τυφλοῦ | εξηγαγεν for ἐξήνεγκεν | ἐνπτυσας for πτύσας | add και before ἐπιθεὶς | add ἐπ᾿ before αὐτῷ | nowra for ἐπηρώτα | e βλεπει for Εἴ τι βλέπεις 24 0 δὲ for καὶ | Neyer for ἔλεγεν | omit ὅτι | omit ὁρῶ 25 επεθηκεν for ἔθηκεν | add αὐτου after χεῖρας | απεκατεσταθη for ἀπεκατέστη | ανεβλεπεν for ἐνέβλεπεν 1st hand: € added above a by 2d hand | παντα τηλανγως for τηλαυγῶς ἅπαντα 26 add τον before οἶκον | un for Μηδὲ 27 tr. to τοὺς μαθητας αὐτου ernpwra 28 απεκριθησαν for εἶπαν αὐτῷ | οἱ μεν for ὅτι" | αλλοι δε for καὶ ἄλλοι | ηλιαν for ᾿Ηλείαν | eva for ὅτι εἷς 20 λεγει avrots for καὶ αὐτὸς ἐπηρώτα αὐτούς | omit εἶναι | add δὲ after ἀποκρι- θεὶς | add ο vios του θεου του ἕωντος after χριστός 30 λεγουσιν for λέγω- σιν 31 add amo Tore before ἤρξατο | azo first written for ὑπὸ: changed by 1st hand to ὑπο | omit τῶν | rn τριτη nuepa for μετὰ τρεῖς ἡμέρας 32 mapnova for παρρησίᾳ | tr. to avrov o merpos 33 ἴδως for ἰδὼν | add tw before Πέτρῳ | λέγων for καὶ λέγει 34 omit αὐτοῖς | ἀκολουθειν for ἐλθεῖν | apas for ἀράτω | omit αὐτοῦ καὶ 35 αν for ἐὰν | ψυχην αὐτοῦ for ἑαυτοῦ ψυχὴν | απολεση for ἀπολέσει | eavrou ψυχην for ψυχὴν αὐτοῦ 36 add τον before ἄνθρωπον [εαν κερδηση for κερδῆσαι | ζημιωθη for ζημιωθῆναι | eavrov ψυχην for ψυχὴν αὐτοῦ 37 δωσει for dot 38 αν for ἐὰν | omit λόγους | omit ταὐτῃ | και for μετὰ g:1 tr. to των woe | omit ἂν 2 μεθ for μετὰ | add τον before ἸΙωάνην | καθ for xar’| add εν τω προσεύχεσθαι αὐτοὺς before pere- μορφώθη | add o τησοὺς after μετεμορφώθη 3 ws for οἷα | omit οὕτως 106 THE FREER GOSPELS 55 4 add idov before ὥφθη | avros for αὐτοῖς | ηλιας for ᾿Ηλείας | μωύση for Μωυσεῖ 5 εἰπεν πετρος for 6 Πέτρος λέγει | tr. to woe nuas | θέλεις ποιήσω woe for ποιήσωμεν | tr. to oxnvas τρις | μωυση for Μωυσεῖ | ἡλια for Ἠλείᾳ 6 dade for ἀποκριθῇ | noay yap εκφοβοι for ἔκφοβοι γὰρ ἐγένοντο 7 add ἴδου after καὶ | αὐτοὺς for αὐτοῖς | omit ἐγένετο" | add. λεγουσα after νεφέλης 8 περιβλεπομενοι for περιβλεψάμενοι | adda τον unoouv povoy μεθ εαὐτων for μεθ’ ἑαυτῶν εἰ μὴ τὸν Ἰησοῦν μόνον 9 καταβαινοντων δε for Καὶ καταβαινόντων | απο for ἐκῖ | εξηγήσονται for διηγήσωνται το ov δε for καὶ [οταν for τὸ | αναστη for ἀναστῆναι Il ἐπηρωτησαν for ἐπηρώτων [τι ov for “Oru | nay for Ἠλείαν 12 αποκριθεις evrev for ἔφη | ndvas for Ἠλείας | omit μὲν | πρωτος for πρῶτον | αποκαθιστανι for amoxarioraver εξουθενηθη for ἐξουδενηθῇ 13 ηδὴ for kai? | ηλιας for λείας | ηλθεν for ἐλήλυθεν | ηθελησαν for ἤθελον | avrw for αὐτόν 14 ἴδον for εἶδαν | omit πολὺν τό eavrous for αὐτούς" τῇ αποκριθεις εκ Tov οχλου εἰς εἰπεν αὑτω for ἀπεκρίθη αὐτῷ εἷς ἐκ τοῦ ὄχλου 18 αν for ἐὰν | omit αὐτὸν" | ηδυνηθησαν εἐκβαλειν αὐτο for ἴσχυσαν το καὶ for ὁ δὲ | add o τησους before λέγει | απιστε for ἄπιστος: add και διεστραμμενὴ after it | ἀνεξωμαι for ἀνέξομαι 20 omit καὶ before ἰδὼν [εὐθέως το πνευμα for τὸ πνεῦμα εὐθὺς | εσπαραξεν for συνεσπάραξεν αὐτόν 21 tr. to αὐτου τον πατερα | add λεγων before Πόσος | εἕ ov for ὡς | παιδοθεν for παιδιόθεν 22 omit Kal? | tr. to αὐτον εἰς tup | adda for ἀλλ᾽ 23 Touro for Τό 24 Kau evews for εὐθὺς | To πνευμα for ὁ πατὴρ | παιδαριου for παιδίου | εἰπεν for ἔλεγεν | βοηθησον for βοήθει 25 συντρέχει for ἐπισυντρέχει | add o before ὄχλος | omit τῷ ἀκαθάρτῳ 26 omit τοὺς 27 omit αὐτοῦ | omit καὶ ἀνέστη 28 add προσήλθον avtw after οἶκον | omit αὐτοῦ | και ἐπηρωτησαν for ἐπηρώ- των | add λέγοντες before Ὅτι 29 add καὶ vyoria after προσευχῇ 30 καὶ εκειθεν for Κἀκεῖθεν | taperopevoyto for ἐπορεύοντο | Ὕνω for yvot 31 λέγει for ἔλεγεν | Tn τριτη ἡμέρα εγειρεται for μετὰ τρεῖς“ ἡμέρας ἀναστήσεται 52 ερωτησαι for ἐπερωτῆσαι 53 διελεχθητε προς EavTous for διελογίζεσθε 34 add avrwy after τίς | μιζον en for μείζων 35 omit katt | ιβ for δώδεκα 36 omit αὐτὸ ἐν | ενανκαλισαμενος for ἐναγκαλισά- μενος 37 ex for ἕν | παιδιον for παιδίων | ev for ἐπὶ | δεξηται for δέχηται 38 και αποκριθεις for Ἔφη | add evrey after ᾿Ιωάνης | εἰδομεν for εἴδαμέν | os οὐκ ἠκολουθει nu και ἐεκωλυσαμεν αὐτον for καὶ ἐκωλύομεν αὐτόν, ὅτι οὐκ ἠκολούθει ἡμῖν 39 omit ᾿Ιησοῦς | ev for ἐπὶ | δυνησονται for δυνήσεται | omit ταχὺ | tr. to με κακολογησαι 4τ tr. to αν yap | add 107 56 HISTORICAL AND: LINGUISTIC STUDIES μου after ὀνόματι | χριστος εσται for Χριστοῦ ἐστέ 42 μου for robrww | add εἰς eve after πιστευόντων | omit αὐτῷ | περιεκειτο for περίκειται | μύλον ονικον for μύλος ὀνικὸς | εβληθη for βέβληται 43 σοι ἐστιν for ἐστίν σε] tr. to εἰς τὴν ζωὴν εἰσέλθειν κυλλον | omit εἰς τὴν γέενναν 45 σκανδαλιση for σκανδαλίζῃ | κοῴον for ἀπόκοψον | σοι ἐστιν for ἐστίν ce απελθειν for βληθῆναι 47 εἰ for ἐὰν | σκανδαλιση for σκανδαλίζῃ | omit cé?| omit βληθῆναι | add την before γέενναν 48 σβεννυεται for σβέννυται 49 αλισγηθησεται for ἁλισθήσεται το ada for ἅλας twice | μωρανθη for avadov γένηται | αρτυσηται for apricere | ὑμεις ouv ev εαυτοις exerat for ἔχετε ἐν ἑαυτοῖς 10:1 omit καὶ before πέραν | συνπορένεται for συνπορεΐύονται | omit πάλιν" | oxdos for ὄχλοι 2 οι δε for Kai | tr. to φαρισαιοι προσέλθοντες | ἐπηρωτησαν for ἐπηρώτων | αὐτου first written for avrov™ and changed by 1st hand to avrov 4 tr. to μωυσης εἐπετρεῴψε 5 και αποκριθεις o for ὁ δὲ [ omit ὑμῖν 6 0 θεος for αὐτούς 7 add και εἰπεν before ἕνεκεν | εκαστος for ἄνθρωπος | add και προσκολληθησεται προς τὴν γυναικα αὐτου after μητέρα 8 οὐκ for οὐκέτι | tr.to capt μια ο εζευξεν for συνέζευξεν 10 εν τη οἰκεια for εἰς τὴν οἰκίαν ἐπηρωτησαν οἱ μαθηται αὐτου for οἱ μαθηταὶ περὶ τούτου ἐπηρώτων αὐτόν τι, 12 €av απολυση γυνὴ τον ανδρα αὐτῆς Kat γαμηση αλλον μοιχαται Kat €av avnp απολυση τὴν Ὑγυναικα μοιχαται for Ὃς ἂν ἀπολύσῃ. .. ἄλλον μοιχᾶται 13 tr. to αψηται αὐτων | εἐπετιμων for ἐπετί- μήησαν | τοις προσφερουσιν for αὐτοῖς 14 add επιτειμησας after καὶ | tr. to αὑτοις eve | eve for με | των ουρανων for τοῦ θεοῦ τό εναν- καλεισαμενος for ἐναγκαλισάμενος | επιτιθει for κατευλόγει τιθεὶς | add και εὐλογει aura after αὐτάξ 17 add ἴδου τις πλουσιος before προσδρα- μὼν | omit εἷς | omit αὐτὸν" | add λεγων before Διδάσκαλε το tr. ἴο μὴ μοιχευσης μη φονευσης | omit Μὴ ἀποστερήσῃς | add σου after μητέρα 20 αποκριθεις εἰιπεν for ἔφη | add τι ὑστερω ert after μον 21 omit ὁ δὲ evBdeWas for ἐμβλέψας | add εἰ θέλεις τελιος εἰναι before Ἕν | omit τοῖς | ovpavois for οὐρανῷ | add apas τον σταυρον cov before δεῦρο 22 amo Tov λογου for ἐπὶ τῷ λόγῳ | add az avrov after ἀπῆλθεν 24 omit πάλιν | add πλουσιον after εἰσελθεῖν 25 τρωμαλιας for τρυμαλιᾶς | ειἰσέλθειν for διελθεῖν | tr. to εἰς την βασιλειαν του θεου πλούσιον 26 eavrous for αὐτόν | δυνησεται for δύναται 27 add δε after ἐμβλέψας | add μεν after Παρὰ" | add τοῦτο before ἀδύνατον | adda for ἀλλ᾽ | add τω before θεῷ" | omit παρὰβ 28 tr. to αὐτω λέγειν o πετρος | omit 108 THE FREER GOSPELS 57 ᾿Ιδοὺ ἡμεῖς | tr. to παντα αφηκαμεν 29 αποκριθεις o inoovs evrev for ἔφη ὁ Ἰησοῦς 30 omit Kai ἀδελφοὺς | unrepa for μητέρας 31 omit οἱ 32 omit of δὲ [ avrw for ἐφοβοῦντο | 18 for δώδεκα 33 omit Trois? | omit αὐτὸν: 34 ἐνπεξουσιν for ἐμπαίξουσιν | μαστιγωσουσιν avtoy καὶ ἐνπτύσωσιν avtw for ἐμπτύσουσιν αὐτῷ καὶ μαστιγώσουσιν αὐτὸν | add autov after ἀποκτενοῦσιν | tn τριτη ἡμέρα for μετὰ τρεῖς ἡμέρας 35 προσεέλθοντες 1st hand for προσπορεύονται: changed (by 3d hand ?) to προσηλθον | omit δύο | omit αὐτῷ | θέλωμεν for θέλομεν | αν for ἐὰν | σε αἰτησωμεθα for αἰτήσωμέν σε 36 add με after θέλετε 2d hand | ποιῆσαι for ποιήσω 37 εἰπον for εἶπαν | tr. to ex δεξιων cou | εὐωνυμων for ἀριστερῶν | βασιλεια της δοξης for δόξῃ gov 38 add αποκριθεις after Ἰησοῦς | avrw for αὐτοῖς | το αἰτισθαι for τί αἰτεῖσθε 39 omit αὐτῷ | omit ὁ δὲ Ἰησοῦς εἶπεν αὐτοῖς | add μεν after Τὸ 42 0 de for καὶ | omit αὐτοὺς ὁ ᾿Ιησοῦς | ov for oi? | omit αὐτῶν 43 omit δέ | οστις for ὃς | tr. to ev ὑμιν μέγας Ύενεσθαι 44 ὑμων for ἐν ὑμῖν | add ὑμων before πάντων 45 λουτρον for λύτρον 46 ἵεριχω for Ἰερειχὠ (-χὼ) twice | omit Βαρτί- μαιος | omit προσαίτης | add προσαιτων after ὁδόν 47 ο wos for Υἱὲ 48 omit καὶ ἐπετίμων... ἔλέησόν με 49 avtov φωνηθηναι for Φωνή- σατε αὐτόν | omit αὐτῷ [θαρρων for Θάρσει το αναστας for ἀναπηδήσας 51 add λέγει after ἀποκριθεὶς | omit εἶπεν | tr. to θελις ποιησω σοι | ραββουνι for Ῥαββουνεί 52 ο δε for καὶ ὁ ᾿Ιησοῦς | evdews for εὐθὺς ττῖτ ἐνγιζουσιν for ἐγγίζουσιν | ἐλεων for ᾿Ελαιῶν 2 λεγων for καὶ λέγει | κατεναντι kwuny for κώμην τὴν κατέναντι ὑμῶν | εὐθεως for εὐθὺς | ὦ for ἐφ᾽ ὃν | tr. to ovmw ovders | ἐπικεκαθεικεν for ἐκάθισεν λυσαντες for λύσατε | ayayere for καὶ φέρετε 3 omit ποιεῖτε τοῦτο | add ort after εἴπατε | evdews for εὐθὺς | ἀποστελει for ἀποστέλλει | omit πάλιν 4 amnNOov de for καὶ ἀπῆλθον 5 τινες δε for καί τινες | ἐστωτων for ἑστηκότων 6 evroy for εἶπαν | add autos after εἶπεν 7 ayovow for φέρουσιν | omit αὐτῶν | καθιζει for ἐκάθισεν | avrw for αὐτόν 8 πολλοι de for καὶ πολλοὶ | omit αὐτῶν | ἐστρωννυον for ἔστρωσαν | omit ἄλλοι δὲ στιβάδας κόψαντες ἐκ τῶν ἀγρῶν og add λεγοντες after ἔκραζον | omit Ὥσαννά το εἰιρηνὴ for Ὥσαννὰ 11 οψειας for ὀψὲ ἤδη | ιβ for δώδεκα 12 avpvov for ἐπαύριον | εἰς βηθανιαν for ἀπὸ Βηθανίας 13 tr. to απὸ μακροθεν συκὴν | add evs αὐτὴν after ἦλθεν | εἰς αὐτὴν for ἐν αὐτῇ | add μονον after φύλλα | ov yap ἢν ο καιρος for ὁ γὰρ καιρὸς οὐκ ἦν 14 δἀάοιήσους after αὐτῇ | tr. to καρπον μηδεις | φαγη for φάγοι] ἤκουσαν for ἤκουον 15 omit καὶ τοὺς ἀγοράζοντας | ν Tw ἵερ of ἐν τῷ 109 58 HISTORICAL AND LINGUISTIC STUDIES ἱερῷ rst hand, in an erasure (of is τα iepa?) | add ekexeev after κολλυβιστῶν τῇ λεγων autos for καὶ ἔλεγεν | ἐποιήσατε for πεποιή- κατε τῷ ἐγεινετο for ἐγένετο | tr. to εἕω τῆς πολεως εξεπορεύοντο 20 εἐξηρανμενὴν for ἐξηραμμένην 21 εἰδε for ἴδε 22 omit καὶ | add του before θεοῦ 23 add yap after ἀμὴν | omit ὅτιϊ | ἀρθηναι for “ApOnrt | βληθηναι for βλήθητι | πιστευση for πιστεύῃ | a ever for ὃ λαλεῖ 24 προσευχομενοι for προσεύχεσθε καὶ 25 στηκηται for στήκετε | avn for ἀφῇ 28 και for ἢ | tr. to ταυτην την εξουσιαν εδωκεν | omit ἵνα ταῦτα ποιῇς 29 add αποκριθεις after Ἰησοῦς | erepwrw for ἐπερωτήσω | add καγω after ὑμᾶς | omit καὶ | τινι for ποίᾳ 30 omit τὸ am for é 31 αὑτοὺς for ἑαυτοὺς | add οτι after λέγοντες | add ημιν after ἐρεῖ | omit οὖν 32 add εαν for ἀλλὰ | φοβουμεθα for ἐφοβοῦντο | λαον for ὄχλον | παντες for ἅπαντες | ἡδισαν for εἶχον | tr. to ort ovTws 33 otdo- μεν for οἴδαμεν ist hand, changed by 3d to ovdayer | add αποκριθεις after Ἰησοῦς 12:1 avOpwmos τις εφυτευσεν αμπέλωνα for ᾿Αμπελῶνα ἄνθρωπος ἐφύτευσεν | add αὐτω after περιέθηκεν | εξωρυξεν for καὶ ὥρυξεν | εξεδοτο for ἐξέδετο 2 omit πρὸς τοὺς γεωργοὺς | του καρπου for τῶν καρπῶν 3 οἱ δε for kal’ | add kau απεκτιναν after ἔδειραν 4 omit πάλιν | κεφαλεωσαντες απεστιλαν ἡτιμασμενον for ἐκεφαλίωσαν καὶ ἠτίμασαν 5 add παλιν before ἄλλον | omit κἀκεῖνον ἀπέκτειναν | tous de for ods μὲν | τοὺς for ods? | ἀποκτινοντες for ἀποκτέννυντες 6 ὕστερον δε for ἔτι! Uiov ἐχων Tov for εἶχεν, υἱὸν | add αὐτου after ἀγαπητόν | omit αὐτὸν | tr. to προς auTous ἐσχατον | omit ὅτι 8 tr. to αὑτον απέεκτιναν | omit αὐτὸν: 9 add ουν after τί τὸ ανεγνωκατε for ἀνέγνωτε 12 omit καὶ ἀφέντες αὐτὸν ἀπῆλθαν 14 οι de for Kai’ | ἡρξαντο ἐρωταν αὐτον ev δολω for λέγουσιν αὐτῷ | omit oi | add evrov ow nuw after διδάσκεις | omit κῆνσον 1st hand: supplied by 2d hand τς add ὑποκριται after πειρά- Cere | εἰδω for ἴδω τό omit αὐτῷ 17 Kat αποκριθεις for ὁ δὲ Ἰησοῦς | add avrots after εἶπεν | εθαυμασαν for ἐξεθαύμαζον 18 exnpwrnoar for ἐπηρώτων τῷ €xn for καταλίπῃ | tr. to τέκνον μη adn | omit αὐτοῦ" 20 ἀπεθανεν Kat for ἀποθνήσκων 21 omit καὶ 5 | οὐδε avros αφηκεν for ἀπέθανεν μὴ καταλιπὼν 22 tr. too c (for ἑπτὰ) και | omit καὶ 23 add ovy after ἀναστάσει | tr. to avrwy τινος | ¢ for ἑπτὰ 24 αποκριθεις de ο Lngous εἰπεν autos for ἔφη αὐτοῖς ὁ Ἰησοῦς 25 γαμίισκοντε for γαμί- ζονται | add οι before ἄγγελοι 26 εἰ for ὅτι | ανεγνωκατε for ἀνέγνωτε | τὴς for τοῦ | ws for πῶς | tr. to οθεος λέγων αὐτω | omit 6? 28 προελθων 110 ᾿ THE FREER GOSPELS 59 for προσελθὼν | axovwy for ἀκούσας | ἴδων for εἰδὼς | tr. to πρωτη EvTody | omit πάντων 29 o δε ειἰπεν avtw for ἀπεκρίθη 6 ᾿Ιησοῦς ὅτι | παντων πρωτη for Πρώτη ἐστίν | ἱστραηλ᾽ for Ἰσραήλ | omit εἷς 30 add τῆς before καρδίας | add avry πρωτὴ after ἰσχύος gov 31 add και before δευτέρα | add ομοιως before αὕτη 32 add και before Εἶπεν | evras for εἶπες | add @eos after εἷς 33 addrns before καρδίας | κα το for καὶ | add σου after πλησίον | σεαυτον for ἑαυτὸν | πλιον for περισσότερόν | omit τῶν 34 omit αὐτὸν | add ort after αὐτῷ | tr. to eroAua avrov οὐκετι | ἐπερωταν for ἐπερωτῆσαι 35 omit ὁ Ἰησοῦς | Neyer for ἔλεγεν | omit 6? | tr. to ἐστιν δαυειδ 36 omit τῷ | add o before Κύριος | ἐκχθρους for ἐχθρούς 37 πως for πόθεν | tr. to vos αὐτου ἐστιν | omit 6 before πολὺς 38 tr. to ἔλεγεν ev τή διδαχη αὐτου | add rats before στολαῖς 40 κατεσθιοντες for κατέσθοντες | omit τὰς | omit τῶν | add καὶ ορῴφανων after χηρῶν | οιτινες for οὗτοι | περισσον for περισσότερον 41 ἐστως o ιήσους for καθίσας | add παντας after ἐθεώρει | add τον before χαλκὸν 43 omit αὐτοῦ | Neyer for εἶπεν | omit ὅτι | βεβληκεν for ἔβαλεν | omit τῶν βαλλόντων 44 περισσευματος for περισσεύοντος | avtwy for αὐτοῖς | omit πάντα ὅσα εἶχεν . 13:1 omit ἴδε 2 αποκριθεις for ὁ ᾿Ιησοῦς | αφεθη οὐδε διαλυθησεται for καταλυθῇ: add after it και δια τριων ἡμερων αλλος ἀναστήσεται avev χειρων 3 καθημενοὺυ δε for Καὶ καθημένου | ἔλεων for ᾿Ελαιῶν 4 omit πάντα ς add και αποκριθεις αὐτοις before 6| omit δὲ [ omit αὐτοῖς 6 add ο χριστος after εἰμι 8. omit γὰρ | em for ἐπ᾽ | omit ἔσονται add rapaxar after λιμοί | omit ἀρχὴ ὠδίνων ταῦτα ο omit βλέπετε δὲ ὑμεῖς ἑαυτοὺς | και δωσουσιν for παραδώσουσιν το add δε’ αἴξεῖ πρῶτον τι οταν δε for καὶ ὅταν | αν for ἐὰν | exewo for τοῦτο 12 παραδωσει δε for καὶ παραδώσει | αναστησονται for ἐπαναστήσονται 13 omit οὗτος 14 εἰδηται for ἴδητε | στηκον for ἑστηκότα 15 add δε after 6* | add εἰς τὴν οἰκειαν after καταβάτω | εἰσέλθετω for εἰσελθάτω | tr. to ape εκ τῆς οἰκειας αὐτου τι τό add ων after ἀγρὸν | ta ἵματια for τὸ ἱμάτιον 17 omit ταῖς 19 θλιψεις for θλίψις | omit κτίσεως | ns for ἣν 20 omit Κύριος 21 evdov for Ἴδε twice | κυριος for χριστός 22 add πολλοι before ψευδόχριστοι | πλαναν for ἀποπλανᾷν | add καὶ before τοὺς 25 omit ἔσονται | recouvre for πίπτοντες | omit ai?| Tw ovparw ist hand for τοῖς οὐρανοῖς: changed to τοις ovpavois by 2d hand 26 vededn for νεφέλαις 27 επισυνστρεψουσιν for ἐπισυνάξει | omit αὐτοῦ | add τῆς before γῆς | axpwy ουρανων for ἄκρου οὐρανοῦ 28 omit ἤδη | tr. to 111 60 HISTORICAL AND LINGUISTIC STUDIES auTns o KAados 20 tr. to ravra εἰδητε 30 add δε after ἀμὴν | ews for μέχρις οὗ | tr. to παντα ταυτα 31 mapedevoere for παρελεύσονται | μη παρελθωσιν for παρελεύσονται 32 Kat for ἢ | add o before ἐν 33 add de after βλέπετε | add και προσευχεσθαι after ἀγρυπνεῖτε | add εἰ μὴ ο πατήρ και o vios after yap | omit ἐστιν 34 worep yap for as | add και before ἑκάστῳ 35 omit ἢ" | μεσανυκτιον for μεσονύκτιον 37 a for δ omit λέγω 14:1 φαρισαιοι for γραμματεῖς | omit ἐν | kparnoovres for κρατή- σαντες 2 δε for yap|tr. to θορυβος ecrac 3 γυνὴ προσηλθεν for ἦλθεν γυνὴ | πολυτιμου for πολυτελοῦς | add και before συντρίψασα | To for τὴν 4 add των μαθητων after τινες | add και λέγοντες after ἑαυτούς | omit τοῦ μύρου 5 εδυνατο for ἠδύνατο | omit τοῦτο | tr. to πραθῆναι To μυρον | 7 for τριακοσίων ἐνεβριμουντο for ἐνεβριμῶντο 6 add avrots after εἶπεν | κοπον for κόπους | add yap after καλὸν 7 ὑμῶν for ἑαυτῶν | omit πάντοτε 8 evxev for ἔσχεν | tr. to μου To σωμα ο omit δὲ | add ort before ὅπου | av for ἐὰν το add ἴδου after Kal | add o before ᾿Ιού- δας | o ἱσκαριωτης for Ioxapi | omit ὁ | 8 for δώδεκα | tr. to παραδοι avroy | omit αὐτοῖς 13 αποστιλας for ἀποστέλλει | tr. to των μαθητων αὐτου δυο | omit kai? | add ειἰσεέλθοντων ὑμων before ἀπαντήσει 14 omit καὶ | av for ἐὰν | dayoua for φάγω τς αναγιον for ἀνάγαιον | omit καὶ 16 add ετοιμασαι after ἐξῆλθον | add αὐτου after μαθηταὶ τῇ ιβ for δώδεκα 18 tr. to εἰπεν ο ιησους | ὑμω for ὑμῶν | tr. to με παραδωσει το add or δε before ἤρξαντο | ka for κατὰ 20 add αποκριθεις before εἶπεν | ιβ for δώδεκα [ἐνβαπτομενος for ἐμβαπτόμενος | omit ἕν 21 omit ὅτι [ add παραδιδοτε before ὑπάγει 22 omit αὐτῶν | εδιδου for ἔδωκεν | add avrots after εἶπεν | omit ἐστιν 23 add τὸ before ποτήριον | τοις μαθηταῖς for αὐτοῖς 24 add το before τῆς | tr. to ὑπερ πολλων exxuvvouevov: add εἰς adeow ἀμαρτιων after it 25 omit οὐκέτι 26 εἐλεων for ᾿Ελαιῶν 27 σκανδαλισθησοντε first written, then changed to σκανδαλισθησεσθαι by 1st hand: add ev euou ev Ty vuxte ταυτὴη after it | σκορπισθησεται for διασκορπισθήσονται 28 add ex vexpwy after we 29 αποκριθεις λέγει for εφη. ad’ for ἀλλ᾽ 1st hand, changed to add’ by 2d hand 30 omit σοι | tr. to Tn νυκτι ταυτη | omit ἢ δὶς | apynon for ἀπαρνήσῃ 31 add zerpos after ὁ δὲ | μαλλον περισσως for ἐκπερισσῶς | ἔλεγεν ort for ἐλάλει | tr. to με den 32 e€epxovrar for ἔρχονται | yeoonuavw for TeOonuavet 35 εἐπεσεν for émixtey| τὴν γὴν for τῆς γῆς | tr. to εἰ δυνατον ἐστιν ἵνα 36 add pov after πατήρ | add eorw after σοι | adda. for ἀλλ᾽ 38 εἰσελθηται for ἔλθητε 40 ὑποστρεψας ευρεν αὐτοὺς παλιν 112 THE FREER GOSPELS 61 for πάλιν ἐλθὼν εὗρεν αὐτοὺς | tr. to or οφθαλμοι αὐτων καταβαρουμενοι for καταβαρυνόμενοι | tr. to avTw αποκριθωσιν 41 omit τὸ [ add το τέλος after ἀπέχει | tr. to ἴδου ηλθεν ἡ wpa: add καὶ after it 43 omit εὐθὺς | omit 6 | 18 for δώδεκα | add πολὺς after ὄχλος | omit τῶν 2 44 συσημον for σύσσημον | tr. to λέγων avrors | αἀγαγεται for ἀπάγετε 45 evOews for εὐθὺς | add xaupe before Ῥαββεί 46 επεβαλον for ἐπέβαλαν | αὐτων for αὐτῷ | ἐκρατουν for ἐκράτησαν 47 καὶ εἰς for εἷς δὲ παρεστωτων for παρε- στηκότων | omit τὴν | ἐπεσεν for ἔπαισεν | wriov for ὠτάριον 48 συν- λαβειν for συλλαβεῖν 49 add των προφητων after αἱ γραφαί το τοτε ot μαθηται αὐτου for καὶ | tr. to παντες epvyov 51 add εἰς after Kai | tr. to τις veavicxos | nkoAovde for συνηκολούθει | omit ἐπὶ γυμνοῦ | οἱ de νεανισκοι ἐκρατησαν for καὶ κρατοῦσιν 52 add am αὐτων after ἔφυγεν 53 add καΐαφαν after ἀρχιερέα | συνπορευονται for συνέρχονται | o for oi? first written, then changed to o by 1st hand 54 ηκολουθει for ἠκο- λούθησεν | omit Kai? 56,57 omit καὶ ἴσαι ai ἁμαρτίαι οὐκ ἦσαν. καί τινες ἀναστάντες ἐψευδομαρτύρουν κατ᾽ αὐτοῦ το tr.to nv elon 60 omit Οὐκ ἀποκρίνῃ οὐδέν; | ort for τί 61 omit οὐκ | tr. to οὐδεν απεκρινατο | add καὶ before πάλιν | omit ὁ ἀρχιερεὺς | add ex δευτερου after αὐτὸν | evdoynuevou for εὐλογητοῦ 62 add αποκριθεις after Ἰησοῦς | add avrw after εἶπεν | της δυναμεως for τῶν νεφελῶν 63 add evOus before διαρήξας 64 add παντες after ἠκούσατε | την BAacdnuay for τῆς βλασφημίας: add του στοματος αὐτου after it | tr. to φαινεται ὑμιν | και for οἱ δὲ | tr. to εἰναι -evoxov 65 evmrvew for ἐμπτύειν | tr. to το προσωπον αὐτου | omit ara? | add νυν χριστε τις ἐστιν o Tecas σε after Προφήτευσον | ἐλαμβανον for ἔλαβον 66 omit τοῦ" | tr. to ev τη αὐλὴ κατω 67 ιήσου ns for ἦσθα τοῦ Ἰησοῦ 68 εἰς τὴν e&w avdnv for ἔξω eis TO προαύλιον 69 omit πάλιν | παρεστήκοσιν for παρεστῶσιν 70 npvnoato for ἠρνεῖτο | περι- ἐστήκοτες for παρεστῶτες | omit καὶ yap Γαλιλαῖος εἶ 71 ομνυειν for ὀμνύναι 72 evOews for εὐθὺς | αναμνησθεις for ἀνεμνήσθη | του ρηματος ov for τὸ ῥῆμα ws | omit dis | omit καὶ 15:1 evdews for εὐθὺς | add ἐπι το before πρωὶ | add των before γραμματέων | arnyayov for ἀπήνεγκαν | avrov τω πιλατω for Πει- λάτῳ 2 add λεγων after Πειλᾶτος | εἰπεν for αὐτῷ λέγει 3 add autos δε οὐδεν amexpivaro after πολλά 4 evde for ἴδε | tr. to σου Toca 6 ἴωθει o ἡγεμων απολυειν for ἀπέλυεν | nrovvto for παρῃτοῦντο 7 add tore after δὲ βαρναβας for BapaBBas 8 avaGonoas for ἀναβὰς το nde for ἐγίνωσκεν | παρεδωκαν for παραδεδώκεισαν 11 βαρναβαν for Βαραβ- 113 62 HISTORICAL AND LINGUISTIC STUDIES Bay 12 omit παλιν | εἰπεν for ἔλεγεν | omit ὃν λέγετε 13-38e [ol δὲ πάλιν... ἐσχίσθη eis δύο] lost with the leaf that followed f. 185 39 παρεστως αὐτω for ὁ παρεστηκὼς ἐξ ἐναντίας αὐτοῦ | kpatas for οὕτως | tr. to o ἀνθρωπος ovtos | tr. to nv θεοῦ 40 ην for καὶ | won 1st hand for ᾿Ιωσῆτος: changed to won by 2d hand 41 και for at | διηκο- νουσαν for διηκόνουν | omit αἱ 43 twons for ᾿Ιωσὴφ | add o before απο: later dotted by 1st hand for deletion | αριμαθειας for “Apipabaias 44 τεθνηκεν for ἀπέθανεν 45 παρα for ἀπὸ σωμα for πτῶμα | won for Ἰωσήφ 46 add evdews ἡνεγκεν και before καθελὼν | εἰς την σινδονα for τῇ σινδόνι | μνημιω for μνήματι | add τῆς before πέτρας 47 iwon μητήρ for ᾿Ιωσῆτος | τιθεται for τέθειται 16:1 omit ἡ" | omit τοῦ" | κα for καὶ | εἰσελθουσαι for ἐλθοῦσαι 2 omit καὶ λίαν | omit τῇ | μνημα for μνημεῖον | add ετι before ἀνατεί- λαντος 3 αποκυλιση for ἀποκυλίσει | aro for ἐκ 4 αποκεκυλισται for ἀνακεκύλισται | tr. to σφοδρα weyas 5 θεωρουσιν for εἶδον 6 φοβεισθαι for ἐκθαμβεῖσθε | add oda yap ort before ᾿Ιησοῦν | tr. to τον ναζαρηνον ζητιται | edere exer for ἴδε | add avrov ἐστιν after τόπος 7 add καὶ before εἴπατε | ἴδου mpoayw for Προάγει 8 ακουσασαι εξηλθον και for ἐξελθοῦσαι | exxev for εἶχεν | doBos for τρόμος | εἰπον for εἶπαν g omit πρῶτον το omit καὶ κλαίουσιν 12 εφανερωθίη ely 13 απηΎΎελον for ἀπήγγειλαν 14 omit δὲ [ omit αὐτοῖς | ιβ for ἕνδεκα | omit ἐκ νεκρῶν I5 κακεινοι απελογουντε λεγοντες OTL O αἰων OUTOS τῆς ανομιας και τῆς απιστιας ὑπο τον σαταναν ἐστιν O μὴ εων τα ὑπο των πνευματων ακαθαρτα τὴν αληθειαν του θεου καταλαβεσθαι δυναμιν δια τουτο αποκαλυψον σου την δικαιοσυνην ndn εκεινοι EAEYOY τω χριστω και ο XPLOTOS EKELVOLS προσελεγεν OTL πεπλήρωται ο ορος των ETWY TNs ἐξουσιας του σατανα αλλα εγγιζει αλλα diva και ὕπερ wy ἔγω αμαρτήησαντων παρεδοθὴν εἰς θανατον ἵνα ὑποστρεψωσιν εἰς THY αληθειαν και μήκετι αμαρτησωσιν᾽ ἵνα τὴν εν τω ουρανω πνευματικὴν Kat αφθαρτον της δικαιοσυνὴης δοξαν κληρονομη- σωσιν adda for καὶ εἶπεν αὐτοῖς 16 κατακριθεις ov σωθησεται for κατακριθήσεται τῇ TavTa παρακολουθησει for ἀκολουθήσει ταῦτα | add καινες after λαλήσουσιν 18 omit καὶ ἐν ταῖς χερσὶν 19 omit οὖν | tnoous χριστος for Ἰησοῦς 20 add αμὴν after cnueitwr.—Omit ΑΛΛΩΣ and the Shorter Conclusion. 114 THE FREER GOSPELS 63 ευαγγελιον κατα μαρκον Below, in a semicursive hand not later than the fifth century: ἡ χριστε αγιε ov μετα του dovAllov σου τιμοθεου T και παντων των αὐτου T A different name originally stood at the end of the first line, where οὐ σου τιμοθεου is written over an erasure. Professor Gregory ascribes the second line of the subscription to this second hand; but of this Iam not sure. τιμοθεου is not quite certain: is it possibly owofeov (for ZevovOiov) ? If so, the original prayer was perhaps for the scribe, and was later changed to one for the local convent and its inmates. At the top of this last page a rude late hand has written [wey Ῥ]αλου vaws, or possibly κίαλος vaws. The manuscript’s omissions of v-movable are Matt.: καιουσι 5:15, ἐστι 14:2, e€eoTe 22:17, John: εξεστι 5:10, τίμωσι 5:23 (cf. τιμωσει for τιμῶσι ibid.), eopaxe 6:46, Luke: ανωθε 1:3 (cf. ἐστι for ἔσται 1:34), πασι 2:38, εἰπε 9:50, mpocedwvnoe 23:20, Mark: εἰχε, ανετειλε 4:5, ακουσωσι 4:16, συνπνιγουσι 4:19, αλυσεσι 5:4, ἐκρατησε 6:17, NvayKacE 6:45, nOede 7:24, εβαλε 7:33, ἐπετιμησε 9:25, EPWYNTE 9:35, ἐπετρεψε 10:4, eypawe 10:5, φωνουσι 10:40, εἐδιδασκε, Tact, εθνεσι 11:17, αγρευ- σωσι 12:13, προσεκυλεισε 15:46." tThe excellent facsimile edition makes it possible to supplement Professor Sanders’ collation and conclusions in this as well as in some other particulars. To his record of 16 omissions of »-movable (Washington Manuscript of the Gospels, p. 25) the above list adds 14 others. The statement that “‘the article never has the breathing,” p. 18, should be modified to admit the following exceptions: Matt. 2:5; 10:22; 11:23; 12:11. Luke 8:10; 10:37; 14:9; 23:29. Mark 10:20; perhaps also John 1:15, 26; 3:36; 4:46 (these latter in the intrusive quire). The paragraphs marked by blank line-ends ought to have been noted as well as those marked by marginal initials or the paragraphus. In Matt. 1:2 tax|w8’t should be +a|xw8’t: « is quite plain and begins the line. In 1:17 it is for the second and third uses of δεκατέσσαρες that W has «6. In 4:13 καφαρναουμ᾽ was first written, and later changed to καπερναουμ᾽ by the ist hand. παραθαλασσαν should of course be παρα θαλασσαν, cf. op. cit., p. 53. In 6:14 for avTwy the 1st hand first wrote ὑμων: ὑτῶν is improbable. ocuora is written for ὁμοία 20:1. In 20:26 γενεσθαι is a correction (4th hand?) probably from γίνεσθαι. The mark over ¢ in txwv, 22:20, is probably a rough breathing intended for ἡ just before. In 24:32itisa7 from the 2d hand, not a breathing, that has been erased above o, The first ἡ of nn, 24:32, seems to have been deleted by a point so as to read 67. The corrections credited to the manuscript in Matt. 15:8 and 16:25 are not confirmed by the facsimile. In 26:54 λει for δεῖ should be added. In 27:17 7 was first omitted, 115 64 HISTORICAL AND LINGUISTIC STUDIES In type of text W is curiously heterogeneous, showing three some- what distinct strata, neutral, Western, and Syrian. Matthew and Luke, chaps. 8-24, are decidedly Syrian in type. John and the early part of Luke (chaps. 1-7) which follows it are neutral, with some interesting Western readings interspersed; e.g., the omission of the Lucan genealogy. The primitive subscription κατὰ ἴωαννὴν is a further hint of the neutral ancestry of this part of the manuscript. Mark is decidedly Western throughout, and while its readings are often not those of D they are usually of the same general kind as they, and so illustrate Hort’s feeling that the Western is as much a textual tendency as a definite textual type. The paragraph divisions of the manuscript present a good deal of variety. There are first those marked by the paragraphus or by an initial, usually slightly enlarged, projecting into the margin; second, those marked by leaving the line ends vacant; third, those marked by leaving a space of 1 to 2 cm. within the line between paragraphs. Closely related to these are the shorter intervals of from 1 to 3 letters’ space, left in the text, usually with the force of the colon or comma. The freedom and variety of this system is its most outstanding feature. The simple pen and ink ornaments which mark the close of each gospel are less pretentious even than those of Vaticanus, and are or written «, then supplied, or changed from « to 7, by the rst hand. The super- scription of John is in the hand that wrote the whole (8th) quire, but was written after the quire was finished, not when it was begun. In John 1:37 κήκουσαν should be x, (i.e. kat) ἤκουσαν. A large capital in the text marks the beginning of a paragraph at 5:1. κολυνβηθραν is written for κολυμβήθραν, 9:7. On 21:4 the note should read «σοὺς pro, instead of the sign of omission. In Luke 4:10 it is unlikely that τεθρωμενοὺς was first written and then changed to Te@pavyevous: the first writing was doubtless τεθραμμενους, influenced by αἀνατεθραμ- μενος a few lines above. In 5:37 απολλυνται was first written. In 8:2 εκβεβληκει was first written for efeAnAvOer. In 9:10 ἐποίησεν for ἐποίησαν should be added. In 9:38 it is above the first at of δαιομαι that ¢ has been added. va, 10:20, should be read mvevua, not πνευματα (πντα); cf. Matt. 8:16, where the 1st hand started to write 7va but at once corrected himself and wrote tyra. λιθὸος of 21:6 has been cor- rected from Aor, probably by the rst hand. In Mark 5:13 W has 7a (πνευμα) for πνεύματα. In 5:31 τίς μου has been altered to Tt gov by the (possibly accidental) erasure of μ. In 7:22 πλεονεξιας was first written, then changed by erasure to πλεονεξία. W’s reading in 7: 26 should be printed συρα φοινισσα, not συραφοινισσα. In 8:18 W has exeras, not exere, for the second exovres. In οἵ 40 W’s reading should be αλισγηθησεται (shall be polluted), not ades ynOnoerat, In 13:37 it is the second λεγω that is omitted. There are a few other misprints: vm John 20:19; vexuw (for evkuw) Luke 2:5; εξηὰλθ εκαι Mark 1:35; καρφαναουμ 2:1; dedwxa (for Swoexa) 3:14; διεσπαρκεναι 5:4; akvaeimevous 7:26; εκπαιδοθεν (for ex madofev) 9:21; απόομακροθεν (for amo μακροθεν) 1 eg 116 el THE FREER GOSPELS - 65 most like those of Sinaiticus, but are without its use of red. On the other hand, the ornaments in W, except the one at the end of Mark, have as their central feature a neatly drawn little bird which recalls the stiff little bird-ornament (paragraphus?) in the Abusir Timotheus. The impression made by these ornaments as by the reserve in the use of letters even slightly larger than the text is one of great antiquity, that is, of the best period of Greek codices. The superscriptions of the gospels which are probably from the first hand are in the secondary form εὐαγγελιον κατὰ papxov like the superscriptions in Alexandrinus and the subscriptions in Sinaiticus. The subscriptions to Matthew, Luke, and Mark are in the same form, but the subscription to John is in the archaic form xara ἴωαννην, like the super- scriptions of NB and the subscriptions of B. This fact interestingly accords with the substantial neutrality of the preceding (John) and following bodies (Luke, chaps. 1-7) of text. The extreme rarity of this form of subscription, which is otherwise confined to B, gives its occur- rence in W a high degree of interest. The superscription of John is in the hand which wrote the intrusive quire in which it stands. Its differ- ent appearance is due to its having been written, naturally enough, after the quire was finished. If the writing of the quire was slowly and irregularly done or the quire lay about unprotected for a time before being finished or at least entitled and put into the gap in W it was made to fill, the rubbing and defacing of the first recto would be explained. The title shows the same strong offprint as the last line of the last verso, immediately after which it was probably written. The relative lateness of this intrusive quire, so strongly suggested by its hand and position, is further confirmed by the large capitals that occasion- ally appear in its margin and once even in the text (John 5:1); and the evidence of the rulings, which are too wide for the column of writing by I, 2, or even 3cm., points in the same direction. There are no running titles in the manuscript. The Freer Gospels, by reason of its age, importantly reinforces ancient testimony for the various types of text its reflects. In its Syrian parts it stands with Alexandrinus as a second and hardly inferior Greek wit- ness. In its neutral parts, while less pure than B, it has sustained probably no more adulteration than ἐδ, with which it shows certain external affinities; and in antiquity it ranks next after these codices among uncial witnesses. In its Western portion it is certainly no less free than D, and with its greater probable age it promises to play an important part in further studies of the Western text. 117 ASA Paras ae Oe oT bine rire oe ἣν, rae) vx ha ΤΥ erty ὮΝ aA na Ayes ; = . » ' ds res Δὰν t ie plib—gt it “nosy ) ‘saqayy, 10 snyAjoddipy MOYMLIY lyasuvasy oy yp, I ‘S'THdSOD ΛΕΧΙΒ AHL pS-1:1 ayn] ayn’y istpBurasy oy, Il ‘STadSOD AWXIA AHL Pe BLABY: ἙὉΟΒΡΕΙ.5 BY EDGAR J. GOODSPEED ASSOCIATE PROFESSOR OF BIBLICAL AND PATRISTIC GREEK THE UNIVERSITY OF CHICAGO THE UNIVERSITY OF CHICAGO PRESS CHICAGO, ILLINOIS THE BIXBY GOSPELS (G'>.703) In the library of Mr. William Keeney Bixby of St. Louis, Missouri, is a Greek manuscript of the Gospels which presents some interesting features. It was seen by Professor Caspar René Gregory on his visit to St. Louis in 1912, and he at once recognized in it a manuscript that he had seen on July 31, 1883, in the hands of Quaritch in London, and had included as No. 703 in his catalogue of Greek Gospel cursives, but had later lost sight of.t Professor Gregory had informed me that he understood there was a Greek manuscript of the Gospels at St. Louis, and on seeing it he at once wrote me of its identification, at the same time suggesting to Mr. Bixby that it be sent to Chicago for more detailed examination. Mr. Bixby kindly consented and a few months later put the manuscript in the hands of Professor Shorey, who was lecturing in St. Louis, and who most obligingly brought it to Chicago. My sincere thanks are due Professor Gregory, Mr. Bixby, and Professor Shorey for thus helping me to an acquaintance with the manuscript. The history of the manuscript presents an interesting feature by reason of a note scrawled perhaps a century ago at the foot of f. 246 of the prefatory part. It reads: +rerpaevayyedov μονῆς τοῦ παντο- Kpa|Topos Kai σωτῆρος χριστοῦ τὸν εν τῶ ἄθω: “Gospels of the Convent of the Omnipotent (Pantocrator) and Savior Christ in Athos.” This means that early in the last century the manuscript belonged to the ᾿ς * Gregory described the manuscript (Textkrittk des N.T., 1900, p. 214) as follows: 703: Friiher London, Quaritch. “1251, 21.617, Perg, 2 Bde, ἢ B] (Bd.1: τοῦ BI), 1Sp,18Z; Karp, Kan-L, Vorw, Kap-L, Kap, Aufs, Abs, (Mk 234: 16, 9 wie es scheint), Kan, Lit, Anf, Syn, Men, rote Mus zu den Lesestiicken, Bild, Verse: Evv; Ehebr fehlte, aber eine sp Hd schnitt Bl. 3 u. 6 aus Heft μα heraus, und setzte Bl. 3.6.7 Jo 7, 18-28 und 7, 48-8, 17 ein, unter Zusatz jenes Stiickes; Jo 1, 28 erste Hd βηθαβαρᾶ, sp Hd βηθανία 8, 2 βαθέος ἦλθεν 6 ts 8, 5 νόμω ἡμῶν͵ μωῦσῆς 8, 7 dvaSdévas; enthalt am Anfang einiges chronologische (Hipp 9), dem der Schreiber sowohl das Jahr der Welt 6759 (das ist n. Chr. 1251) als auch aus falscher Berechnung das Jahr des Herrn 1259 hinzufiigte. Ich sah sie am 31 Juli 1883. Wo sie heute ist, weiss ich nicht. 123) 5 6 HISTORICAL AND LINGUISTIC STUDIES monastery of Pantocrator on Mount Athos. When Curzon visited Athos in 1837, however, he found the library in ruins. “. . .. It had been destroyed during the revolution.”* The tower which had contained it was ruinous, and the books scattered and rain-soaked. “Neglect and damp and exposure had destroyed them completely”’ (p. 343). Yet modern scholars report the library of Pantocrator as still existent. Lambros includes its manuscripts in his catalogue, Professor Gregory reports seeing more than a score of New Testament manuscripts there in March, 1902, and Professor Lake informs me that he has studied manuscripts in that library. Mr. Sprengling too saw manuscripts there, but was not shown the library. It was probably less seriously affected by the disturbances of 1821-27 than Curzon supposed. It may be remarked that the leaves of Vol. I of the Bixby Gospels are very badly water-stained at beginning and end, and unmistakable traces of smoke appear on several leaves of Matthew. If, as now seems probable, many of the Pantocrator books escaped serious injury in the Revolution, the Bixby Gospels may have been somewhere about the convent at the time of Curzon’s visit, or it may have been carried away from Athos in the course of those disturbances. We can be sure only that not long before the Revolution it was in the library of Pantocrator. By 1868 it had passed into the hands of Bernard Quaritch of London, for it is No. 1 in Quaritch’s Catalogue of Books of that date.* Quaritch began to deal in rare books about 1858, so that the manuscript can hardly «Curzon, A Visit to Monasteries in the Levant, p. 341. 2 As the first printed notice of the Bixby manuscript, Quaritch’s description may, despite its defects, be reproduced here in part: “‘Evangelia Quatuor, Graece, quibus praepositi sunt Canones Eusebii, 410 leaves, in 2 vols. sm. 4to. including ro blank ones, fine Byzantine Manuscript on Vellum written in the latter half of the Ninth Century, with 4 large paintings of the Evangel- ists, the capitals and headings in gold, beautifully bound in brown morocco extra, blind tooling, enclosed in a red velvet case, with compartments and spring, £250. circa A.D. 860. [Later catalogues put the date at 1000.] “‘Artistic illustrations.—St. Matthew seated before a lectern and a desk, on which are placed writing materials; the head surrounded by a nimbus and looking to the right, three quarters of the face shewn; hair and beard grey. St. Mark, a book in his hand, a nimbus round his head, seated before a desk; looking to the right, with brown hair and beard. St. Luke, also sitting in a similar position, with brown hair, and small beard. St. John, round-headed with grey hair and beard, looking to the left, also seated before a lectern, and more Asiatic in appearance than the other three. . . . . One example alone will evince the critical care bestowed on the work; in the 124 THE BIXBY GOSPELS 7 have come into his pdssession before that time. In 1883 Professor Gregory saw it in Quaritch’s stock in London. It appears as No. 6 in Quaritch’s great Catalogue of 1887. A description of it, evidently clipped from a later catalogue, is now pasted inside the front cover of Vol. 1. Mr. Bixby purchased the manuscript May 2, 1902, through a representative, from a sale at Sotheby’s, to which Quaritch had sent it. A second feature of interest is the presence in the manuscript of three leaves of chronological material, mostly from the Chronicle of Hippolytus of Thebes, ca. A.D. 700, in which the main periods of Old Testament and Christian history are reckoned in years. The five periods before Christ aggregate 5,500 years, and the time from the birth of Christ to the writing of the manuscript is reckoned at 1,259. There is no reason to suppose this to be the date of the Gospels manuscript, as some have thought. The chronological section is in a different hand, and the leaves on which it is written are unlike those about them. The worm holes in them do not extend to the adjacent leaves. Moreover the hand of the Gospels manuscript, as Professor Lake remarked, on seeing the manuscript on January 1, 1914, strongly suggests an earlier date than the thirteenth century. The chronological leaves are evidently from another manuscript and found their way into their present place, perhaps because they had become detached from the manuscript to which they belonged, and to unite them with another substantial manu- script seemed the best way of preserving them. That they were written for the purpose of insertion in this manuscript is improbable. They present some distinctive features both in contents and decoration, and give the manuscript an interest for the student of Christian literature and of Byzantine illumination. A third feature of some interest is the use of musical notes to guide the reader of the church lections. These are in red, and are of course confined to the parts of the text designated for lectionary use. They may be seen in the facsimile of the first page of Matthew. A fourth feature of interest is the presence of miniature paintings of the four evangelists. These are well described in Quaritch’s Catalogue first chapter of John, verse 28, the word By@aBapa .... was evidently erased by the writer, who has substituted Byéavia..... The latter reading is probably to be found in no other manuscript of the period.” Some variants mostly correct follow, with an extravagant estimate of the textual worth of the manuscript. 125 8 HISTORICAL AND LINGUISTIC STUDIES (note 2, p. 6 above). They are of the usual Byzantine type described in Herbert’s Illuminated Manuscripts, p. 64: “8. Matthew is always an old man, with white hair and beard. S. Mark is much younger, dark haired. .... S. Luke is a young man in his prime, fair, with good features of Greek type and slight pointed beard... . . S. John . is generally depicted as an old man, with long white beard and bald head.”’ This description applies wonderfully well to the Bixby miniatures. The way in which the Pericope, John 7:53—8:11, was introduced into the text, from which it was originally wanting, is a further point of interest. A century or two after the manuscript was written two leaves, 3 and 6, were removed from the 41st quire, and three leaves, 3, 6, and 7, were inserted in their places to make possible the introduction of the Pericope. The hand of these new leaves, while not at all the same as that of the chronological section, can be shown on paleographical grounds to belong to their period, and this suggests that these two alterations in the manuscript belong to the same time—the end of the thirteenth century. But the chronological leaves seem from their condition to have been old when they were inserted in the present manuscript, and probably found their way into it at a later date. The manuscript is now in two volumes richly bound, and lettered, Vol. I, τα | reaoapa | ευαγγελια || Towos A || Ματθαιος | και | Mapxos Vol. II, τα [τέσσαρα | evayyeda || Touos B || Λουκας | και | Ιωαννης. They are inclosed in a red velvet case lettered in gilt: Evangeliarium | graece | MS. Sec. IX. Case and binding seem to be at least as old as 1868, since both are described in Quaritch’s Catalogue of that date. The first volume contains ff. 24 of prefatory matter beginning with a picture of Matthew, and followed by ff. 172 arranged in 22 quires of 8 leaves each except 1 (9), 7(7), 12(7), and 22(5). The second volume contains ff. 206, quires 23-48, each of 8 leaves, except 23 (7), 41 (now 9 but originally 8, 2 original leaves having been replaced by 3 later ones, in order to introduce the Pericope into the text), and 48(6). The total number of leaves is 40 5, not including fly-leaves. The quires are num- bered at the lower left-hand corner of the first recto. The leaves usually measure cm. 21.5X16.5. The text is in single columns, usually of 18 lines. The single-column arrangement has been thought by Schmidtke* τ Texte τι. Untersuchungen, XX XVII, τ, p. 13. 126 THE BIXBY GOSPELS 9 to point to an origin in the eastern provinces. The paintings of the evangelists are full-page pictures done in much detail; only that of John is slightly smaller. The paragraph divisions, frequent except in John, are marked by neat marginal capitals in gold or red. Vol. I contains, after a parchment fly-leaf: 1. A full-page painting of the evangelist Matthew, seated, writing, f. τὸ (Plate r). 2. A chronological outline from creation to the time of writing, 1259 A.D., ff. 2a-4a. These three leaves are evidently extraneous, as the hand is not that of the other parts of the manuscript, and the date given is too late for them. The worm holes which pierce these three leaves do not extend to the adjacent ones. The elaborate Byzantine ornament in red which stands at the head of each of these six pages is quite unlike anything in the other parts of the manuscript. It occu- pies the upper third of each page, ff. 2a-46, leaving the column of writing (20-21 lines) square (ca. cm. 10X10) (Plate 1). 3. The Menology, September 1-December 11 (2 ff. apparently cut out), January 23—-August 31, ff. 5a-11a, ending with ἐυαγγέλια εἰς μνήμας ἁγίας καὶ ἑτέρας λιτουργίας, fi. 9b-11a. Ff. 11b-120 are blank. 4. τὰ ἐν τοῖς σάββασιν καὶ τοῖς κυριακοῖς τῶν ἁγίων νηστειῶν evay- γέλια, ff. τ2α-τ4α. 5. Synaxarium: συναξάριον σὺν θεῶ τῶν ἐναγγελίων τοῦ ὅλου ἐνιαυ- τοῦ, ff. 146-200. 6. Eusebius to Carpianus, ff. 208, 21a. 7. Eusebian sections and canons, ff. 214-220. 8. ὑπόθεσις τοῦ κατὰ ματθαῖον ἁγίου ἐυαγγελίου, f. 23a (as in von Soden, I, 1, p. 314 [120]).—This in a finer, almost semi-uncial, hand. 9. List of 68 chapters (κεφάλαια) for Matthew, ff. 235-240. to. Four verses in honor of Matthew: ματθαίου τόδε ἔργον... .. βροτὸν αὐτὸν ἐόντα (as in von Soden I, 1, p. 378, 5, and on f. ττὰ of the Haskell Gospels), f. 240. Below this a modern hand has scrawled +rerpaevayyedov μονῆς τοῦ παντοκράϊτορος καὶ σωτῆρος χριστοῦ τὸν εν τῶ ἄθω: Another hand has repeated this below: -Ἐτετραευάγγελον povns του παντοκρατορος ] καὶ [[......-......--- Τ]ωνι τι. The Gospel of Matthew, in 357 sections, the last at 28:16; headed ἐναγγέλιον κατὰ ματθαῖον in a broad low Tl-shaped ornament, ff. 1a—100b. 127 10 HISTORICAL AND LINGUISTIC STUDIES 12. Picture of Mark, ὁ ἅγιος μάρκον, f. rorb. 13. List of 48 chapters (κεφάλαια) for Mark, fi. 102b-1030. 14. The Gospel of Mark, in 234 sections, the last at 16:9, headed ἐυαγγέλιον κατὰ μάρκον, in a tasteful Tl-shaped ornament, ff. roga—_ 172b. Two rough old fly-leaves follow, showing the same water stains with the later leaves of Mark. Marks of tooling and gilding on the last show that it was the parchment “end sheet”’ of an earlier binding. Vol. II contains, after a fly-leaf marked vol. 2 in pencil on the recto: 15. List of 83 chapters (κεφάλαια) for Luke, on three prefatory leaves, ff. 15-30. τό. Picture of Luke (ὁ ἅγιος λουκᾶς) beginning to write his Gospel {. τὸ (Plate 2). 17. The Gospel of Luke, ἐναγγέλιον κατὰ λουκᾶν under a wide TT-shaped ornament (Plate 2), ff. 2a-114a. Section 340 (ru) at Luke 24:36 is the last one marked. 18. List of 18 chapters (κεφάλαια) for John, ff. 1146-1154. 19. Picture of John, ὁ ἰω(άννης), f. r15¢. 20. The Gospel of John, ff. 116a—206b. Section 232 (σλβδ)Ρ at 21: 180 is the last one noted. Ff. 3 and 6 of quire 41 have been cut out and replaced by ff. 3 (7: 18-28), 6 and 7 (7:48—8: 18a) in a later (thirteenth- century?) hand, in order to insert the Pericope, which was originally wanting in the text. At least a dozen correctors have retouched the text at different periods, but the introduction of the Pericope is the only extended altera- tion it has sustained. In a few cases an omitted verse has been supplied. The last lines on f. 18¢ have been retraced by a later hand. Quite as many hands have altered or supplemented the lectionary notes. The text of the manuscript does not of course justify the extravagant estimate put upon it by Quaritch in 1868. The text in general is very close to that of Stephanus. In one chapter it coincides with it entirely. In some particulars it is nearer to von Soden’s K-type or some form of it, than is Stephanus, but now and then a more primitive reading appears. To Luke 8:15 a corrector has added πολλή, as in 13, 69, 346, manuscripts of the Ferrar group. The form in which the Pericope appears has no bearing on the quality of the rest of the manuscript, since it has been written in from another text: It exhibits a curious 128 )- THE BIXBY GOSPELS ἱ 11 blending of von Soden’s types, agreeing in 9 particulars with μῆ, in 17 with y?, in 17 with μῖ, in 18 with y3, in 21 with yp‘, and in 30 with p°. The date of the manuscript can hardly be that given in the intrusive chronological.section, A.D. 1259. That is probably the date of the three leaves of chronological material, which doubtless belonged to some other manuscript (witness the worm holes in them which do not extend to the adjacent leaves) and were rescued from its remains and preserved by inclusion in some former rebinding of these Gospels. But the hand of the Gospels text so resembles that of eleventh-century cursives that an origin in that century is highly probable. Both hand and ornamental headings closely resemble a Paris manuscript of Gregory of Nazianzos dated A.D. 1007.‘ On the other hand, the three leaves inserted in quire 41 to introduce the Pericope into the manuscript are in a hand much like that of a Paris manuscript dated A.D. 1282,? and were probably added to the manuscript in the thirteenth century. While the writer of the chronological statement is evidently much confused in his earlier figures and summaries, it is more reasonable to suppose that he knows in what year of our era he is writing than to try to correct his anno Domini date by his date reckoned from the creation. The latter is indeed nowhere twice alike in his estimates, although 5,500 years is probably meant. This chronological section, though not properly a part of the manu- script, but an accretion, is its most interesting feature. It is not a fragment, but stands complete. Its leaves are disarranged, 1 and 2 having been transposed in binding. The text is decidedly corrupt in some particulars, especially the numbers. In the following transcript of it the ordinary abbreviations ἣν xv’ θκς Kv’, etc., have been expanded. It belongs for the most part to the work of Hippolytus of Thebes (ca. 700), though no one of the forms of his work published by Diekamp precisely corresponds to this. The suspected paragraph which Diekamp desig- nates VIIla (pp. 34, 35), contains the substance of the opening lines, both items and figures agreeing pretty closely; Adam to Noah, 2,242 years in both; to Abraham, 1,170 in both; to Moses, Hippolytus 444, Bixby 442; to David, 599 in both; to Christ, 1,045 in both. The totals Ci. Omont, Fac-similés des manuscrits grecs daiés de la Bibliotéque Nationale du 1X¢ au XIV siécle (1897, Pl. XII). 2 Omont, op. cit., Pl. LXIII. 129 12 HISTORICAL AND LINGUISTIC STUDIES differ widely: Hippolytus 5,500, Bixby 5,077, but the latter should on the figures just quoted give 5,498, and on f. 4a the total for this period is actually given at 5,500. The disagreement is therefore an accident of textual corruption. The material that follows in the Bixby Gospels as far as f. 2b med. is that of Hippolytus’ Chronicle, Form I, chaps. 1-5, with some omissions (2:1, 2, 6b; 5:1, 3a). The last page and a half of the Bixby material with the numbers of years from the Resurrection to the Finding of the Cross, and from one Council to another, has no parallel in the Hippolytus remains, genuine, suspected, or spurious, which Diekamp has collected. It is hardly worth while to trace the sources farther. The story of the Finding of the Cross is at least as old as Cyril of Jerusalem (ca. 350), and this and the earlier part of the remainder may possibly belong to Hippolytus, along with what precedes, but the seventh Council (Nicaea II, A.D. 787) is later than his time, which falls between A.D. 650 and 750. It is the combination of these conciliar epochs with Hippolytus’ materials which makes this chronological composition, as far as I can learn, unique. Of the manuscripts quoted by Diekamp, δ' (Vatic. Ottob. 441, A.D. 1477) most closely resembles our manuscript in text. Like ours it includes the Adam-to-Christ epochs, not usually combined with Hippolytus, but it breaks off at 3:44. In the following transcript Diekamp’s chapter and verse numbers are inserted. In the notes, the readings of Diekamp’s text or of his manuscripts have been quoted where they help to clear up difficulties in the Bixby text. F. 3a: ἀπὸ ἀδὰμ ews τοῦ κατακλυσ μοῦ, ἔτη βσμβ᾽ καὶ ἀπὸ τοῦ κατακλυσμοῦ, ἔως τοῦ ἀβραὰμ, ἔτη, ,a po’ καὶ ἀπὸ ἀβραὰμ ἔως 5 pwuoéws, ἔτηυ μβ᾽ καὶ ἀπὸ μωυ σέως ἔως τοῦ δαβὶδ, ἔτη φ ςθ᾽ καὶ ἀ(πὸ) δαβὶδ ἔως τοῦ χριστοῦ, ἔτη, α ME’ ὁμοῦ ἔτη, εο ζ᾽ (Lx) καὶ ἀπὸ χριστοῦ γεννήσεως μέχρι τῆς τῶν μάγων προσκυνήσεως, το ἐν ναζαρὲτ ἡ οἰκία ἔτη β᾽ (2) καὶ ἐκ 7. μὲ (with Diek.): perh. μΎ. 10. vatapér ἡ οἰκία: τῇ ναζαρὲτ οἰκίᾳ at ᾿ Diekamp, Hippolytos von Theben (1898); von Soden, Schriften, I, 1, p. 361. 130 15 20 30 aD 40 THE BIXBY GOSPELS 13 THs αἰγύπτου ἀναχωρήσεως μετὰ τὴν ἡρώδου υἱοῦ ἀντίπάτρου᾽ ἔτη Ὑ᾽ παρώκησεν γὰρ ἐν ἡλιουπόλι τῇ κα λουμένη meudiv’ ἔτη Ὑ᾽ ὅ τε ἰωσὴφ καὶ μαρία σὺν τῶ Ἰησοῦ (3) μετὰ τὴν ἐπά νοδον αὐτῶν τῆς οἰκήσεως τῆς γα λιλαίας μέχρι τῆς τελευτῆς ἀρχε λάου, ἔτη ἴθ᾽ σὺν τῶ ἀρχελάω τε λευτα και ἄυγουστος᾽ ἔζησεν γὰρ ἔτη πη ἐβασίλευσεν δὲ ἔτη vn (4) Kala πὸ τῆς τελευτῆς ἀρχελάου μέχρι τοῦ ἐν ἰορδάνη τοῦ σωτῆρος ἡμῶν ὑπὸ ἱωάννου βαπτίσματος, ἔτη Ὑ᾽ ὁμοῦ ἔτη Δ᾽ (II 3) ἀπὸ δὲ τῆς τελευτῆς Ἰωάννου τοῦ βα πτιστοῦ᾽ μέχρι τοῦ σωτηρίου πάθους, μῆνες ς΄ (4) AY γὰρ ἔζησεν ἔτη Ἰωάννης ὁ βαπτιστῆς᾽ ἃ ὑποχορῶν ἐν ταῖς ἐρήμοις᾽ τὰ δὲ ἄλλα γ, βαπτίζων ἐν τῶ ἱορδάνη᾽ (5) ovrws καὶ ὁ κύριος ἡμῶν, λ ἔτη ἐν τοῖς παιδίσκοις αὐτοῦ χρόνοις διἥγεν᾽ μετὰ δὲ τὸ βάπτισμα μέχρι τοῦ σωτηρίου πάθους αὐτοῦ, ἔτη Ὑ (6) διὸ καὶ ἐν νικαία, τι ἡ ἅγιοι πατέρες παρε κελεύοντο πρὸ A ἐτῶν, μηδένα χει- ροτωνεῖν πρεσβύτερον (III 1) wala TO τῆς ἀναλήψεως μέχρι στεφά νου τοῦ πρωτομάρτυρος λιθοβο- Alas, ἔτη €° (2) ἀπὸ δὲ τῆς μαρτυρίας στεφάνου μέχρι τοῦ φανέντος παύ λου φωτός, μῆνες ἕξ᾽ (3) καὶ ἀπὸ τοῦ βαπτίσματος παύλου μέχρι τῆς κοιμήσεως τῆς ὑπεραγίας θεοτόκου, τι. αἰγύπτου : ἐξ Αἰγύπτου As | μετὰ THY: μέχρι τῆς τελευτῆς Diek. 13. καλου. μένη: κατὰ Diek. 16. τῆς οἰκήσεως : ἐπὶ τῆς οἰκήσεως Diek. 20. νη: νς΄ Diek. 24. Diek. 2:1, 2 are wanting. 131 14 F. 2a: 45 5° 55 60 65 70 HISTORICAL AND LINGUISTIC STUDIES ἔτη γ᾽ ὁμοῦ ἔτη μδ᾽ (4) ἔζησεν ἐπὶ τῆς γῆς ἡ θεοτόκος, ἔ ἔτη v0" ἐν τῶ ναῶ ἔτη id” ἐν τῶ οἵκω ἑώσὴφ μήνας ὃ καὶ οὗτως εὖ ἀγγελίσθη ὑπὸ τοῦ γαβριήλ᾽ καὶ συλλαβοῦ(σα) ἔτεκεν τὸν κύριον ἡμῶν ἰησοὺν χριστὸν μηνι δεκεμβρί w, Ke’ ὁμοῦ ἔτη ie’ καὶ εἰς τὴν ἐνανθρώ πισιν τοῦ κυρίου, ἔζησεν σὺν τοῖς μαθηταῖς ἐν τῶ οἴκω ἰωάννου τοῦ εὐαγγελιστοῦ, ἔτη ia’ ὁμοῦ γίνονται ἔτη vO" (IV τὴ οὗτως δὲ ἔστιν ὁ Ἰωάννης ὃν ἠγάπα ὁ Ἰησοῦς ὁ καὶ παρθένος᾽ ὅστις ἔμενεν ἐν ἵεροσο λήμοις εἰς τῆν λεγομένην ἁγίαν σϊὼν τὴν τῶν ἁγίων ἐκκλησιῶν μητέρα᾽ αὔτη δὲ ἣν ἡ οἰκία, (2) εἰς nv ἔφαγον οἱ ἀπόστολοι διὰ τῶν φόβον τῶν ἰδυδαίων᾽ (3) ἐκεῖ τῶν μαθητῶν ἐφάνη ὁ κύριος τῶν θυρῶν κεκλεισμένων᾽ καὶ ἔδωκεν αὐτοῖς τὸ ἅγιον πνεύμα᾽ (4) ἐκεῖ ἐπληρωφόρησεν τὸν ἅγιον θωμᾶν δεῖξας τοὺς τύπους τῶν ἤλων᾽ (5) ἔ Ket ἡτοιμάσθη φαγεῖν τὸ πάσχα μετὰ τῶν μα θητῶν᾽ (6) ἐκεῖ ὑμνήσαντες ἐξῆλθον εἰς τὸ ὄρος τῶν ἐλαιῶν᾽ εἰς χωρίον γεθσιμανῆ (7) ἐ κεῖ τὸ πρότον μυστήριον ἐτέλεσαν οἱ a πόστολοι᾽ (8) ἐκεῖ ἐχειροτόνησαν τὸν ἅγιον ἰάκωβον οἱ ἀπόστολοι τὸν ἀδελφόθεον᾽ (V 2) ζεβεδαίος δὲ 6 πατὴρ ἰωάννου, ἴδηὀόναύκληρος λέγεται᾽ τῶν δὲ ἐν τῇ γαλϊλαία ἐπισήμων ἀνδρῶν, ὑπήρχεν πρῶτος (3) ὁ γὰρ ἰωάννης μετᾶ τῆν τελευτῆν τοῦ πατρὸς αὐτοῦ ζεβεδέου ἀπέδοτο τῆν γαλϊιλαίαν κτήσιν αὐτοῦ ἣν ἐκτήσαντο ἐν ἱἐροσολίμοις᾽ (4) ἐκεῖ ἐδέξαντο 43. ἔτη Ὑ: ἥμισυ add Diek. 48. els: read μετὰ (μετὰ τὴν ἀνάληψιν Diek.). 55. read ἔφυγον (with Diek.). 56. τῶν μαθητῶν : τοῖς μαθηταῖς Dick. 62. χωρίον corr. by 1st hand from χορίον 64. ἐχειροτῶνησαν rst hand. 70, αὐτοῦ ἣν: τοῦ ἐπιλαχόντος αὐτῷ ὑπὸ Ζεβεδαίου μέρους καὶ Diek. 132 THE BIXBY GOSPELS 15 A Ss A ε , , . ‘ \ A τὴν ὑπὲρ ἁγίαν θεοτόκον᾽ (5) Kal μετὰ τὴν με τάστασιν αὐτῆς᾽ ἐν τῆ ἐφέσω τῆς ἀσίας ἐκοιμήθη, ἀπὸ τοῦ σωτηρίου πάθους τοῦ σωτῆρος e n > A , , ‘ 3 he wv 5 ἡμῶν avactacews TE Kal ἀναλήψεως E WS τῆς εὐρέσεως TOU τιμίου σταυροῦ ἐ h | , ’ ATs ’ πὶ κωνσταντίνου βασιλέως Kai ἔλένης μητρὸς αὐτοῦ" καὶ ἀλεξάνδρου πατριάρχου καὶ συλβέστρου πάππα ρώμης ἐν 80 τῆ πρώτη συνόδω, ἔτη σ᾽ και ἀπὸ τῆς πρώτης συνόδου ἔως τῆς δευτέρας ἐπὶ θεοδοσίου βασιλέως καὶ γρηγορίου F. ga: τοῦ θεολόγου, ἔτη 6° καὶ ἀπὸ THs δευτέρας συνόδου ἔως τῆς τρίτης ἐπὶ θεοδοσίου 85 τοῦ μεγάλου καὶ κυρίλλου ἀλεξανδρίας, ἔτη KO" καὶ ἀπὸ τῆς τρίτης συνόδου ἔως τῆς ὃ ἐπὶ μαρκιανοῦ βασϊλέως καὶ draBiavod πατρι- ἀρχου᾽ ἔτη μβ᾽ καὶ ἀπὸ τῆς ὃ συνόδου ἔως τῆς πέμπτης ἐπὶ ἱουστὶνϊάνου Ba go σιλέως καὶ εὐτυχίου πατριάρχου, ἔτη En” καὶ ἀπὸ τῆς πέμπτης συνόδου ἔως τῆς ς ἐπὶ κώνσταντα βασιλέως καὶ γερμανοῦ πατριάρχου, ἔτη ρξγ᾽ καὶ ἀπὸ τῆς ς συνόδου ἔως τῆς ζ᾽ ἐπὶ κώνσταντα καὶ εἰρηνης μητρὸς 9ο5 αὐτοῦ᾽ καὶ ταρασίου πατριάρχου κωνσταντινου πόλεως, ἔτη ε᾽ καὶ ἀπὸ τῆς ζ συνόδου ἔως τοῦ νῦν, ὁμοῦ ἀπὸ τῆς τοῦ κόσμου κτί σεως EWS τοῦ χριστοῦ, ἔτη Eh καὶ ἀπὸ χριστοῦ ἔως τοῦ νῦν αὶ σ νθ᾽ ὁμοῦ τὰ ἄπαντα ἔτη τὰ ἀπὸ IOO κτίσεως κόσμου καὶ μετὰ τῆς ἐνσάρκου ἐν ανθρωπίσεως τοῦ κυρίου ἔως τοῦ viv" ,CW vO καὶ ἵνδηκτος ιὃ 74. ἐκοιμήθη : Hippolytus, chap. V ends at this point. 79. συλ- : ¢ written in above v. 133 16 HISTORICAL AND LINGUISTIC STUDIES (F. 34) From Adam until the flood 2,242 years. And from the Flood until Abraham 1,170 years. And from Abraham until Moses 442 years. And from Moses until David 599 years. And from David until the Christ 1,045 years. Altogether 5,077 years. (I1) And from the birth of Christ until the Adoration of the Magi in the house at Nazareth 2 years. (2) And from the flight into Egypt until the death of Herod, son of Antipater, 3 years. For both Joseph and Mary with Jesus sojourned in Heliopolis which is near Memphis 3 years. (3) After their return to their dwelling in Galilee until the death of Archelaus το years. With Archelaus died also Augustus, for he lived 88 years. And he reigned 58 years. (4) And from the death of Archelaus until (F. 36) the baptism of our Savior by John in Jordan 3 years. Altogether 30 years. (II 3) And from the death of John the Baptist until the saving Passion 6 months. (4) For John the Baptist lived 33 years, 30 withdrawn in the wilderness and the other 3 baptizing in the Jordan. (5) Thus our Lord also passed 3o years in his youthful times, and after the baptism until his saving Passion 3 years. (6) Wherefore in Nicaea also the 318 holy fathers gave injunction to ordain no one a presbyter under 30 years of age. (III 1) And from the Ascension until the stoning of Stephen the first martyr 7 years. (2) And from the martyrdom of Stephen until the appearing of the light to Paul 6 months. (3) And from the baptism of Paul until the falling asleep of the very holy Mother of God (F. 2a) 3 years. Altogether 44 years. (4) The Mother of God lived upon the earth 59 years; in the Temple 14 years, in the house of Joseph 4 months, and so was given the good tidings by Gabriel. And she conceived and brought forth our Lord Jesus Christ in the month of December, the 25th. Altogether 15 years. And upon the incarna- tion of the Lord she lived with the disciples in the house of John the Evangelist 11 years. Altogether 59 years. (IV 1) And this is the John whom Jesus loved, who is also the Virgin, who remained in Jerusalem on the so-called holy Zion the mother of the holy churches. And this was the house (2) to which the apostles fled because of fear of the Jews. (3) There the Lord appeared to the disciples when the doors were shut, and he gave them the Holy Spirit. (4) There he convinced St. Thomas, shewing the prints of the nails. (5) There preparation was made to eat the Passover with the disciples. (6) Having sung a hymn there they went forth to the Mount of Olives to the place Gethsemane. (7) There (F. 2b) the apostles held the first mystery. (8) There the apostles ordained St. James the brother of God. (V2) And Zebedee the father of John is said (to have been) a shipowner, and of the notable men in Galilee he was first. (3) For John after the death of his father Zebedee sold his property in Galilee which (he had inherited and) they bought one in Jerusalem. (4) There they received the very holy Mother of God. (s) And after her departure he fell asleep in Ephesus of Asia. (End of the Hippolytus excerpt.) 134 THE BIXBY GOSPELS 17 From the saving Passion and Resurrection and Ascension of our Savior until the finding of the precious cross in the time of Constantine the king and Helena his mother and Alexander the patriarch and Sylvester the pope of Rome, in the first council, 200 years.‘ And from the first Council until the second in the time of Theodosius the king and Gregory (F. 4a) the Theologian 7 years. And from the second Council until the third in the time of Theodosius the Great and Cyril of Alexandria 29 years. And from the third Council until the fourth in the time of Marcianus the king and Flavianus the patriarch 42 years. And from the fourth Council until the fifth in the time of Justinian the king and Eutychius the patriarch 68 years. And from the fifth Council until the sixth in the time of Constantas the king [meaning Constantine IV] and Germanus the patriarch 163 years. And from the sixth Council until the seventh in the time of Constantas [meaning Constantine VI] and Irene his mother and Tarasius patriarch of Constantinople 5 years. And from the sev- enth Council until now . Altogether from the creation of the world until Christ 5,500 years and from Christ until now 1,259 years. Altogether, all the years from the creation of the world, including the incarnation of the Lord, until now 6,759; and the fourteenth(?) year of the Indiction. While the Era of Constantinople placed the birth of Christ in the year 5509 of the world, and this era is that generally followed by the Greek church,? the Era of Alexandria reckoned the years before Christ ‘ at 5,500, following in this the computation of Julius Africanus. The conciliar dates of the manuscript are in utter confusion, but the mon- archs and theologians mentioned in connection with them show that the seven great Councils from Nicaea I to Nicaea II are intended. The following collation is based on the Lloyd-Sanday reprint of Stephanus’ editio regia of 1550. In it no account has been taken of insignificant itacisms, variations of accent or breathing, or the omission of v-movable or the -s of οὕτως. In other respects I have tried to make the collation exact and complete. ἐυαγγέλιον κατὰ ματθαιον Matt. 1:1 6a6 for AaGié here and usually 6 σολομῶνα for Σολομῶντα 2:1 ltepovoadny for Ἱεροσόλυμα 7 tr. to καλέσας λάθρα τι εἶδον for εὗρον t The confusion of this and the later figures will be seen from a comparison with the accepted dates of these councils: (1) Nicaea I, 325, (2) Constantinople I, 381, (3) Ephesus, 431, (4) Chalcedon, 451, (5) Constantinople IT, 553, (6) Constantinople IIT, 680, (7) Nicaea II, 787. 2 It is with this in mind that Professor Gregory dates this section, and with it the whole manuscript, in 1251; cf.n. 1, p. 5. ἱ 185 ff 18 HISTORICAL AND LINGUISTIC STUDIES 3:3 add τοῦ before Κυρίου 5 omit καὶ πᾶσα ἡ ᾿Ιουδαία rst hand: supplied by another in mg. 8 καρπὸν ἄξιον for καρποὺς ἀξίους 11 omit kal πυρί τ2 tr. to εἰς τὴν ἀποθήκην αὐτοῦ τς tr. to ἡμῖν ἐστι 17 ηὐδόκησα for εὐδόκησα 4:1 tr. to ὑπὸ τοῦ πνεύματος εἰς τὴν ἔρημον τὸ add ὀπίσω μου after Ὕπαγε 18 οπιῖΐ ὁ Ἰησοῦς 25 τῷ καιρῷ ἐκείνῳ for καὶ | τῷ ἰησοῦ for αὐτῷ 5:14 add Εἶπεν ὁ κύριος τοῖς ἑαυτοῦ μαθηταῖς before Ὑμεῖς τς τὸν changed from τὸ by another hand τό ἡμῶν for ὑμῶν after πατέρα 18 κερέα for κεραία το διδάξει for διδάξῃ twice | οὗτος changed from οὕτως by later hand 21 add Εἶπεν ὁ κύριος before ᾿Ηκούσατε 21, 27, 38, 43 ἐρρήθη for ἐρρέθη 23 καὶ ἐκεῖ for κἀκεῖ 25 tr. to wer’ αὐτοῦ ἐν τῇ ὁδῷ 27 omit Tots ἀρχαίοις 28 αὐτὴν for αὐτῆς 31 αὐτὴν for αὐτῇ 32 ὁ ἀπολύων for ὃς ἂν ἀπολύσῃ 34 ὁμῶσαι ἴογ ὀμόσαι 36 τρίχαν for τρίχα 39 ῥαπίση for ῥαπίσει | εἰς for ἐπὶ 41 ἀγγαρεύση for ἀγγαρεύσει | μήλιον for μίλιον 42 add Εἶπεν ὁ κυριος before τῷ αἰτοῦντί 44 τοῖς μισοῦσιν for τοὺς μισοῦντας 47 φίλους for ἀδελφοὺς | τὸ αὐτὸ for οὕτω 48 ws for ὥσπερ 6:1 add Εἶπεν ὁ κύριος before Προσέχετε 2, 5, 16 τῶν μισθῶν for τὸν μισθὸν 5 omit ἂν 14 add Εἶπεν ὁ κύριος before "Eady | omit yap 18 omit ἐν τῷ φανερῷ το οὔτε for οὐδὲ 21 καὶ ἡ ψυχὴ ὑμῶν (ὑ- corr.) ἔσται for ἔσται καὶ ἡ καρδία ὑμῶν : mg. yp(ade) καὶ ἡ καρδία by a later hand 22 add εἶπεν ὁ κύριος before ‘O 24 μαμωνᾶ for μαμμωνᾷ 25 πλείων for πλεῖόν 7:2 μετριθήσεται for ἀντιμετρηθήσεται ὁ δότε for δῶτε το add ἢ before καὶ τι οὐράνιος for ἐν τοῖς οὐρανοῖς 12 “Edy for ἂν (but ἂν rst hand, ’E- added in mg. in gold) | οὗτος rst hand, changed by 2d to οὕτως 14 Ti for ὅτι το add οὖν after πᾶν 21 εἰσελεύσεται written twice; 2d εἰσελεύσεται dotted for deletion, and later erased. 24 αὐτῶν for αὐτὸν (perhaps changed from αὐτὸν Ὁ) 29 add αὐτῶν after γραμματεῖς 8:5 a’r@for7@’Inood 8 λόγῳ for λόγον το ἰσδραὴλ for Ἰσραὴλ: ὃ partly erased later. 11 ἀνακληθήσονται for ἀνακλιθήσονται 12 Bpux- μὸς for βρυγμὸς first written, then changed to βρυγμὸς 13 after ἐκείνῃ a later hand has added in mg. καὶ ὑποστρέψας ὁ ἑκατόνταρχος eis τὸν οἶκον αὐτοῦ ἐν αὐτῇ τῆ ὥρα, εὗρεν Tov παῖδα αὐτοῦ ὑγιαίνοντα 14 πυρέ- σουσαν for πυρέσσουσαν 15 αὐτῷ for αὐτοῖς 23 τῷ ἰησοῦ for αὐτῷ" 28 γεργεσινῶν for Γεργεσηνῶν 29 σὺ for σοὶ 136 THE BIXBY GOSPELS 19 9:2 adéovrar for ἀφέωνται 5 σου for σοι | ἔγειρε for Ἐ γειραι 9 τελώνεϊον for τελώνιον τι add καὶ πίνει after ἐσθίεε 13 ἀλλὰ for ἀλλ’ τῇ ἀμφότεροι for ἀμφότερα 18 add εἷς after ἄρχων | ἀλλ᾽ for ἀλλὰ 31 διεφήμησαν for διεφήμισαν 33 omit ὅτι 36 add ὁ ingots after ὄχλους | ἐσκυλμενοι for ἐκλελυμένοι | ὡς for ὡσεὶ 38 ἐκβάλλη rst hand for ἐκβάλῃ, corrected by a red stroke to ἐκβάλη 10:1 omit πᾶσαν": supplied by a late hand in mg. 3 tr. to θωμᾶς βαρθολομαῖος | λεβαῖος for Λεββαῖος 8 omit νεκροὺς éyeipere ο ἢ for unde? 10 ῥάβδους for ῥάβδον | τοῦ μισθοῦ for τῆς τροφῆς 15 Ὑγομόρρας for Γομόρρων 19 λαλήσητε for λαλήσετε 25 ἀπέκαλεσαν for ἐκάλεσαν 28 φοβεῖσθε for φοβηθῆτε | ἀποκτενόντων for ἀποκτεινόύντων 35 κατὰ Tov written twice, the 2d being later erased 42 ἀπολέσει for ἀπολέσῃ 11:1 τοὺς for τοῖς | μαθητὰς for μαθηταῖς 8 βασιλείων for βασι- λέων τό παιδίοις for παιδαρίοις | ἑτέροις for ἑταίροις 17 ὀρχήσασθε for ὠρχήσασθε 18 add οὗτος ὁ ἄνθρωπος before Δαιμόνιον 20 add ὁ ἰησοῦς after ἤρξατο 21 χωραζεῖν (-ὶν corr.) for Χοραζὶν | βηθσαϊδὰ for Βηθσαϊδὰν 23 εἰ omit 1st hand, suppl. corr. 12:6 μεῖζον for μείζων 8 omit καὶ τι αὐτοῦ for αὐτὸ 13 ἀπεκα- τεστάθη ist hand for ἀποκατεστάθη: o added in red above €* 16 omit αὐτὸν το ἐρήσει for ἐρίσει 20 τυφώμενον for τυφόμενον 21 omit ἐν 24 δαιμόνων for δαιμονίων 26 ἐκβάλη for ἐκβάλλει 28 tr. to ἐν πνεύματι θεοῦ ἔγὼ 52 ἐὰν for ἂν᾽ | tr. to τῷ αἰῶνι τούτῳ 35 omit τῆς καρδίας | omit τὰ 58 tr. to φαρισαίων καὶ γραμματέων | θέλωμεν for θέλομεν 41: νινευήται for Νινευῖται 42 σολομῶνος for Σολομῶντος 44 ἐλθὼν for ἐλθὸν 45 αὐτοῦ for ἑαυτοῦ" | omit τοῦ ἀνθρώπου ἐκείνου 1st hand: suppl. in gold in mg. 13:2 omit τὸ, eis π- 1st hand in an erasure | καθῆσθαι first written καθῆσαι: 2d @ added above, by 1st hand 3 tr. to ὁ σπείρων ἐξῆλθε 5 add τοῦ οὐρανοῦ after πετεινὰ 7 omit ἄλλα δὲ... . αὐτά 12 ἀπὸ δὲ τοῦ μὴ ἔχοντος for ὅστις δὲ οὐκ ἔχει : mg. γρ(άφε) ὅστις δὲ οὐκ ἔχει in the hand which corrected 6:21 14 omit ἐπ’ τς ἐπιστρέψουσι for ἐπι- στρέψωσι | ἰάσομαι for ἰάσωμαι 23 καλὴν γῆν for γῆν τὴν καλὴν | add ὁ ἔχων Ora ἀκούειν ἀκουέτω after τριάκοντα 25, 26, 27, 29, 30 et passim ζηζάνια for ζιζάνια 26 otros for χόρτος 27 ἔσπειρες for ἔσπειρας | omit τὰ 40 καίεται for κατακαίεται 52 ἐν TH βασιλείᾳ for εἰς τὴν βασιλείαν 54 ἐκπλήσσεσθαι for ἐκπλήττεσθαι 56 αὐτῷ for τούτῳ 14:6 γεννεσίων for γενεσίων | γενομένων for ἀγομένων 14 αὐτοῖς 137 20 HISTORICAL AND LINGUISTIC STUDIES for αὐτοὺς τς add οὖν after ἀπόλυσον 19 ἀνακληθῆναι for ἀνακλι- θῆναι | omit καὶ | τοὺς ὄχλους first written for τοῖς ὄχλοις, then cor- rected 24 ἐναντίως for ἐναντίος 28 tr. to ἐλθεῖν πρὸς σὲ 34 γενησαρέθ (τ in red added above 6) for Tevynoapér 35 ἀπέστειλεν for ἀπέστειλαν 1511 omit οἱ 5 τιμήσει for τιμήσῃ 9g omit διδάσκοντες : supplied by a later hand in mg. 23 atr@for αὐτὸν 25 προσεκύνησεν for προσε- κύνει 30 tr. to κωφόυς τυφλόυς 31 add καὶ before χωλοὺς 32 omit εἶπε: supplied in mg. by 2d hand | ἡμέραι for ἡμέρας 36 τοῖς ὄχλοις for τῷ ὄχλῳ 38 tr. to ἄνδρες τετρακισχίλιοι 39 ἀνέβη for ἐνέβη | ὄρη for ὅρια 16:1 add οἱ before Σαδδουκαῖοι | δεῖξαι for ἐπιδεῖξαι: changed by 2d hand to ἐπιδεῖξαι ο κωφίνους for κοφίνους 11 ἄρτων for ἄρτου 17 add 6 before Ingots 23 ἐπιστραφεὶς for orpadeis 25 add καὶ τοῦ εὐαγγελίου after ἐμοῦ 26 κερδήσ for κερδήσῃ: ἡ added in red 28 γεύσονται for γεύσωνται 17:5 φωτινὴ for φωτεινὴ ο éxforamd 12 ἀλλὰ for ἀλλ᾽ 14 ἄνθρω- mos Tis προσῆλθεν αὐτῷ for προσῆλθεν αὐτῷ ἄνθρωπος | αὐτὸν for αὐτῷ" 24 omit τῷ Πέτρῳ : supplied in red in mg. 25 κινσον for κῆνσον 18:6 εἰς for ἐπὶ 8 εἰς τὴν ζωὴν ἐλθεῖν for εἰσελθεῖν εἰς τὴν ζωὴν | tr. to πόδας ἢ δύο χεῖρας 15 πλανηθεῖσι for πεπλανημένοις 16 στα- θήσεται for σταθῇ 18 ἂν for ἐὰν; 19 add ἀμὴν before λέγω | αἰ- of αἰτήσωνται corrected (from dy-?) 28 omit καὶ : supplied in red below | ἔπνηγε for ἔπνιγε | εἴ τι ford 7e 20 tr. to σοι ἀποδώσω 30 ἔβαλλεν for ἔβαλεν 31 ἑαυτῶν for αὐτῶν 19:3 omit οἱ | φαρισσαῖοι for Φαρισαῖοι | omit αὐτῷς 7, 8 μωυσῆς for Μωσῆς ο omit εἰ | γαμήσει for γαμήσῃ τι add ἰησοῦς before εἶπεν 12 εὐνούχησαν for εὐνούχισαν 14 add αὐτοῖς after εἶπεν 19 add gov after μητέρα | ἑαυτόν for σεαυτόν 21 οὐρανοῖς for olpay@ 24 add ὅτι before εὐκοπώτερόν | τρυμαλιᾶς for τρυπήματος 28 καθήσεσθε for καθίσεσθε 20:2 καὶ συμφωνήσας for συμφωνήσας δὲ [ ava for ἐκ 5 omit τὴν 4 add μου after ἀμπελῶνα 15 ἢ for εἰ 21 add σου after εὐωνύμων 22 ἢ for καὶ 23 omit μου after εὐωνύμων | 2 letters erased after ἐμὸν 29 omit αὐτῷ: supplied above in red 30, 31 tr. to κύριε ἐλέησον ἡμᾶς 30,31 viefor vids 31 ἔκραξαν for ἔκραζον 33 ἀνοιγῶσιν for ἀνοιχθῶσιν 21:1 βηθφαγὴν (corr. from βηθσφαγὴν) for Βηθφαγῆ 2 πόλιν for Kounv | δεδεμένον for δεδεμένην 3 ἀποστέλλει for ἀποστελεῖ g add 138 THE BIXBY GOSPELS 21 αὐτῷ after προάγοντες 12 omit ὁ 1st hand: inserted by a late hand 13 ποιεῖτε for ἐποιήσατε 14 tr. to χωλοὶ καὶ τυφλοὺ τό εἶπεν for λέγει 21 οὐ ἴογ μὴ 23 ἐξελθόντι for ἐλθόντι 24 Omit κἀγὼ 25 omit οὖν 26 tr. to ὡς προφήτην ἔχουσι τὸν ἰωάννην 31 add αὐτῶν after maTpos 52 οὐδὲ first written for οὐ: then changed to οὐ 37 tr. to πρὸς αὐτοὺς τὸν υἱὸν αὐτοῦ ἀπέστειλε 41 ἐκδώσεται for ἐκδόσεται 22:7 καὶ ἀκούσας for ᾿Ακούσας δὲ | add ἐκεῖνος after βασιλεὺς ο ἐὰν for ἂν 15 tr. to ἔλαβον συμβούλιον: add κατὰ τοῦ ἰησοῦ after it 21 add 6 ingots after αὐτοῖς 23 omit of 25 omit Ἦσαν d€.... ἀδελφῷ αὐτοῦ: the sign ‘/. in red in mg. probably has reference to this omission 37 ἔφη for εἶπεν 530 αὕτη for αὐτῇ | ἑαυτόν for σεαυτόν 46 tr. to ἀποκριθῆναι αὐτῷ 23:3 ἐὰν for ἂν το μείζων for μεῖζον 21 ὀμνύων for ὀμόσας | κατοικήσαντι, for κατοικοῦντι 23 τὸ for τὸν 25 ἀδικίας for ἀκρασίας 30 ἤμεθα for ἦμεν a 34 omit ido) 36 add ὅτι before ἥξει. 37 tr. t ὄρνις ἐπισυνάγει : 24:1 tr. to ἀπὸ τοῦ ἱεροῦ ἐπορεύετο 2 Omit μὴ 6 add καὶ ἀκατα- στασίας after πολέμους | tr. to γενέσθαι πάντα 7 ἐπ᾽ for ἐπὶ": changed by later hand to ἐπὶ | omit λιμοὶ καὶ 8 tr. to ταῦτα δὲπάντα 15 ἑστὼς for ἑστὸς 17 καταβάτω for καταβαινέτω | τὰ for τι 18 omit ὀπίσω 23 tr. to ὁ χριστὸς ὧδε 27 Omit Kai? 32 φύλα for φύλλα 36 ἢ for καὶ τῆς 41 μύλῳ Ist hand for μύλωνι: changed in red to μύλωνι 43 ἤδη for ἤδει 45 δοῦναι for διδόναι 40 add αὐτοῦ after συνδούλους | ἐσθείη for ἐσθίειν | πίνει for πίνειν 25:3 αὐτῶν for ἑαυτῶν; 6 864 τῆς before vuxros ο οὐ μὴ for οὐκ 10 omit μετ᾽ αὐτοῦ τῇ omit ἐκέρδησε καὶ αὐτὸς ἄλλα δύο: supplied in mg. by another hand 25 νυμφίου for κυρίου 30 ἐκβάλετε for ἐκβάλ- here | after ὀδόντων add ὁ ἔχων Gra ἀκούειν ἀκουέτω 43 omit γυμνὸς, καὶ ov περιεβάλετέ we” 44 OMit αὐτῷ 26:1 tr. to τοὺς λόγους τούτους πάντας 4 tr. to δόλω κρατήσωσι 15 καὶ ἔγὼ for κἀγὼ τῇ αὐτῶ οἱ μαθηταὶ αὐτοῦ for οἱ μαθηταὶ τῷ Ἰησοῦ | omit αὐτῷ 22 λοιπούμενοι for λυπούμενοι 24 Omit ἀνθρώπου": supplied above by later hand 26 εὐχαριστήσας for εὐλογήσας | tr. to μου ἐστὶ τὸ σῶμα 53 omit καὶ 55 add δὲ after Ὁμοίως 36 γετθση- μανὴ for Γεθσημανῆ: γε by 1st hand, the rest by a less skilled hand, in a space left by the rst | σοῦ for οὗ 38 add ὁ ἰησοῦς after αὐτοῖς 39 προσελθὼν for προελθὼν 42 αὐτῷ ἴογ αὐτὸ 44 tr. to πάλιν ἀπελθὼν 139 ΩΝ «J 22 HISTORICAL AND LINGUISTIC STUDIES 45 τοῦ υἱοῦ καὶ for καὶ 6 vids | add ἀνθρώπων after χεῖρας 48 ἐὰν for ἂν so ὃ for ᾧ rst hand: later changed to ὦ 51 ἰησοῦν for Ἰησοῦ 52 ἀποθανοῦνται for ἀπολοῦνται 53 δοκεῖ σοι for δοκεῖς 67 add αὐτὸν after ἐρράπισαν ist hand: crossed out in red 70 add αὐτῶν after ἔμπροσθεν 71 ἴδεν for εἶδεν | αὐτοῖς for rots 74 καταθεματίζειν for καταναθεματίζειν 75 omit τοῦ" 27:2 πηλάτω for Πιλάτῳ 3 παραδοὺς for παραδιδοὺς 4 ὥψει for ὄψει 6 κορβωνὰν for κορβανᾶν το ἔδωκα for ἔδωκαν 33 ὁ for ds 35 omit ἵνα πληρωθῇ... . ἔβαλον κλῆρον 36 καθίσαντες for καθή- μενοι 39 αὐτὸν for αὐτῶν changed by later hand to αὐτῶν 42 moreb- σωμεν for πιστεύσομεν: add ἐπ᾽ before αὐτῷ 43 omit νῦν | θέλη for θέλει 44 ὀνείδιζον for ὠνείδιζον | αὐτόν for αὐτῷ 45 évarns for ἐννάτης 46 ἐνάτην for ἐννάτην | λιμὰ for λαμὰ 40 σῶσον for σώσων 51 ἐσείσθη: εἰ in an erasure 55 add καὶ before γυναῖκες | omit ἀπὸ 60 μέγα for μέγαν 63 tr. tod πλᾶνος ἐκεῖνος 64 omit νυκτὸς | χεῖρον for χείρων ὅς ὕδατε for οἴδατε 1st hand: changed by a later hand to οἴδατε 28:2 add τοῦ μνημείου after θύρας ο omit ὁ το καὶ ἐκεῖ for κἀκεῖ 19 omit οὖν ἐυαγγέλιον κατὰ μάρκον 1:2 κατασκευάση for κατασκευάσει 6 add ὁ before ᾿Ιωάννης 10 ἐκ for ἀπὸ | ἴδε for εἶδε | καταβαίνων for καταβαῖνον 14 omit ὁ 15 omit * 16 ἴδε (-v added in red) for εἶδε | eis τὴν θάλασσαν for ἐν τῇ θαλάσσῃ 17 omit γενέσθαι 18 omit αὐτῶν 25 ἀπ᾽ for ἐξ 26 φωνῆ- σαν for κράξαν 27 ἑαυτοὺς for αὑτοὺς 34 add χριστὸν εἶναι after αὐτόν 37 tr. to σὲ ζητοῦσι 38 καὶ εκεῖ for κἀκεῖ 42 tr. to ἡ λέπρα ἀπ αὐτοῦ 43 tr. to ἐξέβαλεν αὐτὸν εὐθέως 44 ἀλλὰ for ἀλλ᾽ | μωῦσῆς for Μωσῆς 2:1 εἰσῆλθεν ὁ ἰησοῦς πάλιν for πάλιν εἰσῆλθεν 2 θύραν corr. by late hand (from θύρᾳ) 8 add αὐτοὶ after οὕτως ο σοὺ for σοιΐ] ἔγειρε for "Evyerpa | tr. to τὸν κράββατόν gov το tr. to ἐπὶ τῆς γῆς ἀφιέναι τι ἔγειρε for ἔγειραι 14 add 6 ἰησοῦς after παράγων ᾿ και 21 ἐπιράπτει for ἐπιρράπτει 26 omit τοῦ" 3:3 ἔγειρε for Ἔγειραι 5 ἀπεκατεστάθη for ἀποκατεστάθη ο πλοι- ἀρια for πλοιάριον προσκαρτερεῖ for προσκαρτερῇ τ2 tr. to φανερὸν 140 THE BIXBY GOSPELS 23 αὐτὸν 14 add ols καὶ ἀποστόλους ὠνόμασεν after δώδεκα 15 ἀποστέλ- λει for ἀποστέλλῃ τῇ OMit τοῦς 27 omit od: tr. to οὐδεὶς δύναται | διαρπάση for διαρπάσει 28 tr. to Tots υἱοῖς τῶν ἀνθρώπων τὰ ἁμαρτή- ματα |add ai before βλασφημίαι 29 βλασφημήσῃ for βλασφημήσει 32 tr. to περὶ αὐτὸν ὄχλος | add καὶ ai ἀδελφαί σου before ἔξω 33 καὶ for ἢ 34 ἰδοὺ for Ἴδε 35 ποιήσει for ποιήσῃ 4:1 συνήχθησαν for συνήχθη 4 omit τοῦ οὐρανοῦ ὃ ἐν for ἕν thrice 9 omit αὐτοῖς το τὰς παραβολὰς for τὴν παραβολήν 11 omit τὰ 12 ἀφεθήσεται for ἀφεθῇ 18 omit 2d οὗτοί εἰσιν 21 τεθῇ for ἐπιτεθῇ 22 omit τι | εἰ μὴ for GAN’ 24 μετριθήσεται for μετρηθήσεται : changed by a later hand to μετρηθήσεται 27 καθεύδει for καθεύδῃ | ἐγείρεται for ἐγείρηται 31 κόκκον for κόκκῳ 32 μείζω ἴογ μείζων 33 omit πολλαῖς 35 ἀπέλθωμεν for Διέλθωμεν 36 πλοῖα for πλοιάρια 37 καὶ τὰ for τὰ δὲ | νομίζεσθαι for γεμίζεσθαι 41 μέγα ist hand for μέγαν: changed by later hand to μέγαν 5:3 μνήμασι for μνημείοις | ἐδύνατο for ἠδύνατο 4 παῖδες 1st hand for πέδαις : changed to πέδες by later hand 5 tr. to μνήμασι καὶ ἐν τοῖς ὄρεσιν 6 omit ἀπὸ 7 εἶπε 1st hand in anerasure ο tr. to ὄνο- μά σοι το tr. to ἀποστείλη αὐτοὺς 11 τῶ ὄρει for τὰ ὄρη 12 παρεκά- λοὺυν for παρεκάλεσαν | omit πάντες 13 add τῶν χοίρων after ἀγέλη 14 ἀπήγγειλαν for ἀνήγγειλαν 16 διηγήσαντο δὲ for καὶ διηγήσαντο 18 tr. to μετ᾽ αὐτοῦ ἦ το καὶ for ὁ δὲ Ἰησοῦς | πεποίηκε for ἐποίησε 22 τὸν ἰησοῦν for αὐτὸν; 23 ἐπιθεῖς for ἐπιθῇς | αὐτῶ for αὐτῇ 20 ἰᾶται for ἴαται 533 αὐτὴν for αὐτῇ 34 omit αὐτῇ 37 ἀκολουθῆσαι for συνα- κολουθῆσαι 38 add καὶ before κλαίοντας 40 πάντας for ἅπαντας 40 εἰσπορεύονται for εἰσπορεύεται 41 ἔγειρε for ἔγειραι 6:2 ἵνα for ὅτι | γίνωνται for γίνονται 4 add αὐτοῦ after συγγε- νέσιν 5 ἐδύνατο for ἠδύνατο 6 tr. to κύκλω κώμας 8 add τὴν before ὁδὸν | omit μόνον ο ἀλλὰ for ἀλλ᾽ | ἐνδύσασθαι for ἐνδύσησθε 11 ἐὰν for ἂν | γομόροις for Γομόρροις τ5 ἐθεραπεύοντο for ἐθεράπευον 14 after Ἡρώδης red hand adds τὴν ἀκοὴν ἰησοῦ in space left by 1st hand | ἀνέστη for ἠγέρθη το add δὲ after ᾿Αλλοὶ | omit ἢ 23 tr. to αἰτήσης με 27 tr. to ὁ βασιλεὺς ἀποστείλας | tr. to αὐτοῦ τὴν κεφαλὴν 29 omit τῷ 31 λέγει for εἶπεν | ἀναπαύεσθαι for ἀναπαύεσθε 33 omit οἱ ὄχλοι | αὐτοὺς for αὐτὸν" | προσῆλθον for προῆλθον 34 tr. to ὁ ἰησοῦς ἴδε | tr. to αὐτοὺς διδάσκειν 35 tr. to οἱ μαθηταὶ αὐτοῦ λέγουσιν αὐτῶ 37 tr. to δηναρίων διακοσίων 38 add αὐτῶ after λέγουσιν 39 χλορῶ 141 Vv 24 HISTORICAL AND LINGUISTIC STUDIES for xAwp@ 41 παρατιθῶσιν for παραθῶσιν 44 omit ὡσεὶ 50 ἰδόντες for εἶδον, καὶ | φοβεῖσθαι for φοβεῖσθε 52 tr. to αὐτῶν ἡ καρδία 53 γεννησαρὲθ for Tevnoapér 56 ἐὰν for ay" 7:2 ἀυτοὺς for ἄρτους 5 ἀλλ᾽ for ἀλλὰ | omit τὸν 8 tr. to ποιεῖτε πολλά 10 μωὺῦσῆς for Μωσῆς το ἀφαιδρῶνα (c by a later hand, in an erasure) for ἀφεδρῶνα | καθαρίζων for καθαρίζον 22 ἀσέλγειαι for ἀσέλγεια 253 « tr. to τὰ πονηρὰ ταῦτα 24 omit τὴν 26 συροφοινίκησσα for Συροφοίνισσα | ἐκβάλλη 1st hand, later changed to ἐκβάλη 31 add ὁ ἰησοῦς after ἐξελθὼν | omit Τύρου... . ὁρίων 32 μογγιλάλον for μογιλάλον 36 διεστείλετο (ει corr. ?) for διεστέλλετο 8:1 πάλιν πολλοῦ for παμπόλλου 2 ἡμέραι for ἡμέρας 3 ἥκουσι for ἥκασι 4 Gprovfor ἄρτων 7 add ταῦτα before εὐλογήσας 8 add πάντες after ἐχορτάσθησαν το tr. to ἐμβὰς εὐθέως 12 omit αὐτοῦ 19 tr. to ἤρατε κλασμάτων 25 tr. to ἐπέθηκε πάλιν ἀπεκατεστάθη for ἀποκατεστάθη | ἀνέβλεψε for ἐνέβλεψε 28 add ἱερεμίαν᾽ ἢ before ἕνα 31 ὑπὸ for ἀπὸ 33 add ἰησοῦς after ὁ δὲ 34 ἀκολουθεῖν for ἐλθεῖν 35 ἑαυτοῦ ψυχὴν for ψυχὴν αὐτοῦ | οὕτως for οὗτος 37 ἀντάλαγμα for ἀντάλλαγμα 38 ἐὰν for ἂν Q:1 γεύσονται for γεύσωνται 2 omit τὸν 6 λαλήσει for λαλήσῃ 9 διηγήσονται for διηγήσωνται το tr. to λέγει αὐτῶ | add καὶ διεστραμ- μένη after ἄπιστος 20 τὴν γῆν for τῆς γῆς 22 add τὸ before πῦρ! ἀπολέσει for ἀπολέσῃ 28 διατί for Ὅτι 33 add ὁ ἰησοῦς after ἦλθεν | τοὺς μαθητὰς αὐτοῦ for abro’s 38 omit 6 | ἴδωμέν for εἴδομέν 41 omit τῷ 42 ἐὰν for ἂν 43 κυλὸν for κυλλὸν 45 Ge for σοι 10:7 add αὐτοῦ after μητέρα 8 tr. to σὰρξ μία 14 omit xai? 16 εὐλόγει for ηὐλόγει τὴ ἰδοὺ Tis πλούσιος προσδραμὼν for προσδραμὼν εἷς 21 omit τοῖς 24 omit rots? 25 omit τῆς" 27 tr. to ὁ ἰησοῦς αὐτοῖς | omit τῷ, 29 omit δὲ: καὶ prefixed by later hand to ἀποκριθεὶς 30 tr. to νῦν ἑκατονταπλασίονα 31 omit of 33 omit Tots? 35 θέλω- μεν for θέλομεν 40 Omit μου 43 tr. to ὑμῶν διάκονος 44 ἐὰν for ἂν 46 ἔρχεται for ἔρχονται 47 ‘0? omitted by 1st hand: supplied in red 49 omit αὐτὸν [-ἔγειρε for ἔγειραι 51 ῥαββουνὶ for ‘PaBBovi 11:1 βηθσφαγὴ for Βηθφαγὴ 3 omit αὐτὸν 1st hand: supplied in red [ἀποστέλλει for ἀποστελεῖ 4 omit Tov 8 ἐν τῇ 6dG for εἰς τὴν ὁδόν] στυβάδας for στοιβάδας τι καὶ before eis written, but erased at some time later than the insertion of the musical signs 13 ἡ for et" | εὑρήση for εὑρήσει 14 φάγει for φάγοι τς tr. to εἰς τὸ ἱερὸν ὁ ἰησοῦς 142 a THE BIXBY GOSPELS 25 22 add ὁ before “Ingots | at αὐτοῖς the mg. has in a late hand a lectionary note, mostly washed out, beginning τὸ τοιοῦτο εὐάγγελιον ἀναγινώσκεται 26 omit εἰ δὲ ὑμεῖς... . παραπτώματα ὑμῶν 28 ποιεῖς for ποιῇς 20 καὶ ἐγὼ for κἀγὼ 32 omit ἐὰν | φοβούμεθα for ἐφοβοῦντο 33 tr. to ἀποκριθεὶς ὁ ἰησοῦς ᾽ 12:5 ἀποκτένοντες for ἀποκτείνοντες 6 omit Ὅτι ο 1st hand omits, but a later hand has supplied, in red, in mg. τὶ οὖν mounoer’ ὁ κύριος TOD ἀμπελῶνος το οὕτως ἐγεννήθη for οὗτος ἐγενήθη 13 omit τῶν" | add ἐν before λόγῳ 14 μέλλει for μέλει | tr. to δοῦναι καίσαρι 22 ἔσχατον δὲ for ἐσχάτη 25 tr. to ἀναστῶσιν ἐκ νεκρῶν 26 τοῦ for τῆς | kai 6 θεὸς ἰσαὰκ is repeated, then all but καὶ partially erased 28, 29 πάντων for πασῶν 30, 31 ayamnons for ἀγαπήσεις 31 ἑαυτόν for σεαυτόν | μείζω for Μείζων 32 εἶπες for εἶπας | omit Θεὸς 33 omit Tov? 34 tr. to αὐτὸν οὐκέτι ἐτόλμα 36 omit TH"? | λέγει for Eimey, 40 add yap after οὗτοι 453 πλείω for πλεῖον 13:2 λίθον for λίθῳ 4 μέλλει for μέλλῃ | tr. to ταῦτα πάντα 9 ἀρχὴ for ἀρχαὶ 14 ἐστὼς for ἑστὸς 21 omit ἢ 32 omit τῆς" 34 Ὑγρηγορεῖ for Ὑρηγορῇ 14:3 omit τῇ 5 αὐτήν for αὐτῇ 6 ἐν ἐμοί for εἰς ἐμέ 7 omit μεθ’ ἑαυτῶν .. .. ἔχετε 1st hand: mg. supplies in red, μεθ εαυτῶν- καὶ ὅταν θέλετε δύνασθαι αὐτοὺς εὐποιῆσαι᾽ below this, in pencil: ἐμὲ δὲ ov πάντοτε Exere’ 8 ἔσχεν for εἶχεν ο ἐὰν for ἂν | tr. to εἰς μνημό- συνον λαληθήσεται αὐτῆς 15 ἀνόγαιον for ἀνώγεον 24 omit τὸ 25 add δὲ after ἀμὴν γενήματος for γεννήματος | add μεθ᾽ ὑμῶν after πίνω 27 omit ἐν ἐμοὶ ἐν τῇ νυκτὶ TavTn 30 add σὺ before σήμερον 31 omit μὲ 32 γεθσημανὶ for Γεθσημανῆ | προσεύξομαι for προσεύξωμαι 33 omit τὸν 35 προσελθὼν for προελθὼν 38 omit μὲν 41 omit 70? 44 tr. to λέγων αὐτοῖς | ἀγάγετε for dmayayere 45 add αὐτῶ after λέγει 47 -αισε of ἔπαισε 1st hand in an erasure 51 ἠκολούθησεν for ἠκολούθει 53 omit καὶ ἀπήγαγον. . .. ἀρχιερέα 60 omit τὸ 62 tr. to ἐκ δεξιῶν καθήμενον 65 ἔβαλλον is changed from ἔλαβον, by rst or 2d hand 68 οὔτε for οὐδὲ 71 ὀμνῦναι for ὀμνύειν | omit τοῦτον 72 τὸ ῥῆμα ὃ for τοῦ ῥήματος οὗ 15:1 εὐθὺς for εὐθέως ἐπὶ τὸ τι ἀπολύσει for ἀπολύσῃ τ2 ιδαιων τϑί hand for ᾿Ιουδαίων : changed by another hand to ἰουδαίων 15 φρα- γελώσας for φραγελλώσας το TH κεφαλῇ for τὴν κεφαλὴν 20 add αὐτοῦ after ἱμάτια | σταυρώσουσιν for σταυρώσωσιν 24 διαμερίζονται 143 1: 26 HISTORICAL AND LINGUISTIC STUDIES for διεμέριζον | Badovres for βάλλοντες 26 omit ἡ 28 omit the vs. καὶ ἐπληρώθη... . ἐλογίσθη 32 αὐτόν added in red, after πιστεύσω- μεν in a space left vacant 33 ἐνάτης for ἐννάτης 34 ἑνάτη ὥρα for ὥρᾳ τῇ ἐννάτῃ | λιμὰ for λαμμᾶὰ 35 ἔλεγεν for ἔλεγον 30 οὕτως for οὗτος 40 omit καὶ Μαρία ἡ Μαγδαληνὴ καὶ 41 omit αἱ rst hand: supplied in red 42 πρὸς σάββατον for προσάββατον 47 add ἡ before Ἰωσῆ 16:1 omit ἡ τοῦ 8 omit ταχὺ ο ἢ of ἧς by another hand, in an erasure 18 βλάψη for βλάψει ἐυαγγέλιον κατὰ λου- κἂν Luke 1:1 ε of ἐν in an erasure τὸ tr. to ἦν τοῦ λαοῦ 14 χαρί- σονται for χαρήσονται 26 ναζαρέθ for Ναζαρὲτ 27 add καὶ πατριᾶς after οἴκου 34 add μοι after ἔσται 36 γήρει for γήρᾳ 44 σ of σου in an erasure (of 4?) but probably by ist hand | tr. to τὸ βρέφος ἐν ἀγαλλιάσει 71 σωτήριον for σωτηρίαν | ἡ of ἡμῶν probably rst hand but in an erasure (of }?) 75 omit τῆς ζωῆς ἡμῶν 2:4 vataped for Ναζαρὲτ εἴτις for ἥτις 12 omit τῇ 20 ὑπέστρε- wav for ἐπέστρεψαν 22 pwuoéws for Μωσέως 24 νοσσοὺς for νεοσσοὺς 25 tr. to ἦν ἅγιον 27 ἠθισμένον for εἰθισμένον 36 προφήτης for προφῆτις 37 ἡμέρα for ἡμέραν 39 ἑαυτῶν ναζαρέθ for αὐτῶν Ναζαρέτ 44 omit ἐν 51 ναζαρέθ for Ναζαρὲτ 3:1 omit δὲ 1st hand; later supplied above | -καιδε- of πεντε- καιδεκάτῳ omitted by 1st hand but supplied above by another 2 ἐπὶ ἀρχιερέως for ἐπ᾽ ἀρχιερέων 10,12 ποιήσωμεν for ποιήσομεν το omit Φιλίππου 23 ὧν written by ist hand has been deleted in red 27 ἰωαννάν for ᾿Ιωαννᾶ 30, 31 omit τοῦ ᾿Ελιακεὶμ, τοῦ Medea, τοῦ Maivay 33 ἀμιναδάμ for ᾿Αμιναδὰβ | add τοῦ ἰωράμ after “Apap 35 σερούχ for Lapodx | φαλέγ for Φάλεκ 4:7 πᾶσα for πάντα g omitdo τι omit ὅτι 14 omitdé τό ναζα- ρὲθ for Ναζαρὲτ 18 εἵνεκεν for ἕνεκεν | εὐαγγελίσασθαι for εὐαγγε- λίζεσθαι 21 ἡμῶν for ὑμῶν 25 add ὅτι before πολλαὺ 26 σαρεφθὰ for Σάρεπτα 27 νεεμμὰν for Νεεμὰν 29 omit τῆς" ὠκοδόμειτο for φκοδόμητο 35 ἀπ᾽ for ἐξ | omit τὸ 38 omit ἡ 41: εἴδησαν for ἤδεισαν 42 ἐπεζήτουν for ἐζήτουν 5:1 γεννησαρέθ for Γεννησαρέτ 6 tr. to πλῆθος ἰχθύων 8. omit 144 23 THE BIXBY GOSPELS 27 τοῦ 14 μωὺῦσῆς for Μωσῆς 17 add 6 ἰησοῦς after διδάσκων 19 omit διὰ" 20, 23 σοὺ for σοι 23, 24 ἔγειρε for ἜἜγειραι 26 καὶ ἔκστασις . . τὸν θεόν was thrice written by 1st hand; 2d and 3d occurrences have been partly erased, partly crossed off in a later ink. 27 addo ἰησοῦς after ἐθεάσατο 29 omit 6| omit καὶ ἄλλων 36 a of επιβαλλει 1st hand, in an erasure | omit ἐπίβλημα 6:4 τοὺς for τοῖς 7 omit αὐτὸν 8 ἔγειρε for Ἔγειραι 9 ἀποκτεῖ- ναι for ἀπολέσαι 10 αὐτῷ for τῷ ἀνθρώπῳ | omit οὕτω | ἀπεκατεστάθη for ἀποκατεστάθη τῇ Tov for τόπου: changed by late hand to τόπου 18 ἀπὸ for ὑπὸ 3 xapnre for Χαίρετε 26 omit ὑμῖν | omit πάντες 28 τοῖς καταρωμένοις ὑμᾶς for τοὺς καταρωμένους tyiv | omit καὶ 33 ἀγαθοποιεῖτε for ἀγαθοποιῆτε 34 omit οἱ 35 omit τοῦ 37 κατα- δίκαζητε for καταδικάζετε 58 ἀντιμετριθήσεται for ἀντιμετρηθήσεται 41 omit the vs., τί δὲ βλεπεις. . . . κατανοεῖς 42 δοκῶν for δοκὸν" 45 omit τοῦ before περισσεύματος 7:1 a(?) of τὰ erased 2 ἔμελλε for ἤμελλε 7 ἀλλ᾽ for ἀλλὰ 9 οὔτε for οὐδὲ 12 Omit ἦν τό πάντας for ἅπαντας το omit τινας | omit 21 omit καὶ πνευμάτων πονηρῶν ist hand: supplied in mg. in red, by the corrector of Mk. 12:9 and 14:7 24 τοῖς ὄχλοις for πρὸς τοὺς ὄχλους 31 omit εἶπε δὲ ὁ κύριος 1st hand: supplied in mg. in red, but without δὲ 32 ηὐλίσαμεν for Ηὐλήσαμεν 34 tr. to φίλος τελωνῶν 36 tr. to τῶν φαρισαίων αὐτὸν 37 add καὶ before ἐπιγνοῦσα 42 omit αὐτῶν 45 διέλειπε for διέλιπε 46 tr. to τοὺς πόδας μου 8:3 αὐτοῖς for αὐτῷ 5 ἑαυτοῦ for αὐτοῦ 8 eis for ἐπὶ 15 after ὑπομονῇ there is added in mg. in red πολ(λη) ταυτα λεγων εφώνει o ἐχων @Ta akovely axoverw 18 omit ἂν ἔχῃ. . .. μὴ 21, 22 omit Μήτηρ . αὐτοὺς 1st hand: supplied (with ἀνέβη for ἐνέβη) in mg. by a later hand 26 πέραν for ἀντιπέραν 29 παρήγγειλε for παρήγγελλε 32 ἐπιτρέψει for ἐπιτρέψῃ 33 εἰσῆλθον for εἰσῆλθεν 34 omit ἀπεὰλὰ- θόντες 43 ἰατροῖς for εἰς ἰατροὺς 51 ἐλθὼν for Εἰσελθὼν | tr. to ἰωάννην Kai taxwBov Q:1 συγκαλεσά written twice by mistake | o ιτησους added above in black by a late hand, after DvyxaXecauevos | omit μαθητὰς αὐτοῦ 1st hand: supplied in the same late hand ς ἐὰν for ἂν | δέχονται for δέξωνται g omit ὁ 12 τῶ ἰησοῦ is added after δώδεκα by the same late hand 13 tr. to ἐχθύες δύο 14 κλησίας for κλισίας τῇ κώφηνοι for κόφινοι 20 omit ὁ 23 λεγε for ἔλεγε | ἀκολουθεῖν for ἐλθεῖν | 145 oe 28 HISTORICAL AND LINGUISTIC STUDIES omit καθ᾽ ἡμέραν 24 ἐὰν for ἂν 27 ἐστωτων for ἑστηκότων | of ist hand: τινες added above by the same late hand 28 omit τὸν 33 omit ὁ | tr. to μίαν pwoe? 36 omit ὁ 37 αὐτῶν changed by a later hand to αὐτῶ ἰησοῦ 38 ἐπίβλεψαι for ἐπίβλεψον 39 μετ᾽ for μετὰ | συντρίβων for συντρῖβον 40 éxBadwow for ἐκβάλλωσιν 41 tr. to τὸν υἱόν gov ὧδε 46 μεῖζον for μείζων 49 omit τὰ 50 after κωλύετε a late hand adds avrov in mg. 52 ἑαυτοῦ for αὐτοῦ 55,56 omit καὶ elmev .... ἀλλὰ σῶσαι but another hand has supplied καὶ εἶπεν... . ἀπολέσαι in the upper mg. 57 an early hand has added ἰησοῦ after αὐτῶν 58 κλίνει for κλίνῃ 61, 62 omit both vss., Εἶπε δὲ Kal ἕτερος . . . . Θεοῦ 1o:1 for ἔρχεσθαι a late hand has written in mg. διέρχεσθαι 2 ἐκβάλῃ for ἐκβάλλῃ 6 omit μὲν | omit ἐπ’ 8 omit δ᾽ 8, 10 δέχονται δέχωνται 12 omit δὲ 13 χοραζεὶν for Xwpativy 20 ὑποτάσσετε for ὑποτάσσεται | omit μᾶλλον 22 tr. to μοι παρεδόθη |S for ᾧ 27 eavrov σεαυτόν 30 ἐξέδυσαν ist hand for ἐκδύσαντες but ex is added below é£e- in mg. in a late hand and τες in red above -cay 36 tr. to πλησίον δοκεῖ gor 39 τῶν λόγων for τὸν λόγον 40 μέλλει for μέλει | κατέ- λειπε for κατέλιπε 11:4 γὰρ omit rst hand: add above in red | ἀφίομεν rst hand for ἀφίεμεν: changed in red to ἀφίεμεν 5 μεσονύκτιον for μεσονυκτίου | omit μου 8 ὅσον for ὅσων 9, το ἀνοιχθήσεται for ἀνοιγήσεται τι ἢ for εἰ 13 tr. to δόματα ἀγαθὰ 14 ἐλάλησαν for ἐθαύμασαν 1st hand: an early hand has in mg. καὶ ἐθαύμασαν οἱ ὄχλοι τῇ ἐπ᾽ for ἐπὶ 24 εὑρίσκων for εὑρίσκον | opposite λέγει in mg. τότε yp(ade) in a late hand, and partially erased 26 ἐλθόντα 1st hand for εἰσελθόντα: εἰσ supplied above in red: eis yp(ape) in mg. in a late hand, afterward erased | opposite ἀνθρώπου a late hand in mg. has urécrpeWe 28 omit αὐτόν 1st hand: supplied in red, then partially erased 30 add σημεῖον after ἀνθρώπου 31 σολόμωνος for Σολομῶντος twice (corr. from -ovos in 2d instance) 32 νινευῆ for Nwevi: rat added above in a late hand 33 κρυπτὴν for κρυπτὸν 34 omit καὶ 37 ἦρωτα ist hand changed by late hand to épwra 40 tr. to ἔσωθεν... . ἔξωθεν 42 ᾿Αλλὰ for ἀλλ᾽ 44 omit οἱ 46 Tots ἀνθρώποις for τοὺς ἀνθρώπους 48 ὑμῶν changed by an early hand from ἡμῶν 53 after αὐτοῦ a late hand adds τοῦ ἰησοῦ in mg. perhaps for lectionary use 54 omit καὶ 12:4 ἀποκτενόντων for ἀποκτεινόντων το a’t@for αὐτοῦ 20 ἄφρον 146 THE BIXBY GOSPELS 29 for ᾿Αφρων 22 τὸ ἴοτ τῷ 23 add οὐχὶ before ἡ ψυχὴ 31 omit πάντα 38 εὑρήσει for εὕρῃ 47 αὐτοῦ ἴοτ ἑαυτοῦ 58 βάλη for βάλλῃ 59 τὸν for τὸ 13:4 omit καὶ 5 μετανοεῖτε for μετανοῆτε 6 tr. to ζητῶν καρπὸν 7 αὐτῆ first written for τῇ, then changed by erasure to τῇ ὃ ν of αὐτὴν" by an early hand, in an erasure | κόπρια for κοπρίαν 9 ἐκκόψει for ἐκκόψεις τς ὑποκριτάι for Ὑποκριτὰ 20 omit Kai 25 ὑμᾶς ist hand for ὑμῖν: ὃν written in above, in red 26 ἄρξησθε for ἄρξεσθε 1st hand: eo written in above 7, inred 29 omit amo? ἀνακληθήσονται for ἀνακλιθήσονται 35 omit ἔρημος ἀμὴν | tr. to λέγω δὲ 14:2 @vfor ἦν 5 υἱὸς ἴογ ὄνος το ἀνάπεσε for ἀνάπεσον 16 μέγαν for μέγα 24 add πολλοὶ γὰρ εἰσὶ κλητοὶ ὀλίγοι δὲ ἐκλεκτοί after δείπνου 26 αὐτοῦ for ἑαυτοῦ 27 tr. to εἶναί wou 28 eis for πρὸς 29 τεθέντος for θέντος 32 tr. to πόρρω αὐτοῦ 33 add ὁ after πᾶς 15:3 ἀραβολὴν for παραβολὴν: the marginal capital II has been omitted by mistake 4, 7 ἐνενηκονταεννέα for ἐννενηκονταεννέάχα 4 add οὗ after ἕως 7 ἐφ᾽ for ἐπὶ" | ἐπ’ for éri? 9 συγκαλεῖ for συγκαλεῖται 19 omit καὶ 23 évéyxovres for ἐνέγκαντες 24, 32 ἀπολωλὸς for ἀπολωλὼς 16:4 δέξονταί for δέξωνταί 8. omit ὅτι φρονίμως ἐποίησεν ο ἐκλεί- πητε for ἐκλίπητε 15 ἐστιν omitted by ist hand: supplied above by ἃ late hand 18 omit καὶ was... . γαμῶν μοιχεύει 25 ὧδε for ὅδε 26 ἔνθεν for ἐντεῦθεν | ὑμᾶς for ἡμᾶς 20 add δὲ after λέγει 17:3 ἐὰν δὲ for καὶ ἐὰν 4 omit ἐπὶ σὲ: in mg.a late hand has written πρὸς σὲ 7 ἀνάπεσε for ἀνάπεσαι o omit αὐτῷ το ὀφείλομεν for ὠφείλομεν 24 ἐπ᾽ for ὑπ᾽" | omit καὶ 26, 28 ἐγένοντο for ἐγένετο 26 omit τοῦ" 34 omit 6* 18:1 add αὐτοὺς after προσεύχεσθαι 3 τις is added after δὲ by a late hand 4 μὴ ist hand for ov: ov written in above by a late hand 9 omit καὶ 13 add αὐτοῦ after ὀφθαλμοὺξ 14 add γὰρ after ἢ 18 ἐπερώτησέ for ἐπηρώτησέ 28 omit ὁ 34 οὐδὲ for οὐδὲν 19:4 omit δι᾽ | ἔμελλε for ἤμελλε 7 πάντες for ἅπαντες τι δοκεῖ for δοκεῖν: ν supplied above in red τῇ πέντε for δέκα 23 omit τὴν 35 ἐπιῤίψαντες for ἐπιρρίψαντες 38 omit βασιλεὺς 20:1 ἱερεῖς for apxvepeis | omit of? 5 omit ody 9g omit τις II, 12 omit ἐξαπέστειλαν... τραυματίσαντες το omit τὰς | omit Tov λαὸν 28 μωὺῦσῆς for Μωσῆς | w of ἔχων and καὶ οὗτος ἄτεκνος ist 147 30 HISTORICAL AND LINGUISTIC STUDIES hand in an erasure 31 add ὡσαύτως after αὐτὴν 32 omit δὲ 35 éxya- μίζονται for ἐκγαμίσκονται 36 omit γὰρ᾽ | omit ἔτι 38 omit πάντες γὰρ αὐτῷ (Gow 21:2 omit δὲ | tr. to τινα καὶ 10 ἐπ᾽ for ἐπὶ 12 πάντων for ἁπάντων τό tr. to συγγενῶν καὶ φίλων καὶ αδελφῶν το κτίσασθε for κτήσασθε 22 ἡμέρα for ἡμέραι | πλησθῆναι for πληρωθῆναι 28 below ἀρχομένων a late hand has written ἀπροσέχεται 33 omit ὃ οὐρανὸς . παρελεύσονται ist hand: the whole vs. (ὁ οὐρανὸς καὶ ἡ γῆ παρελεύσονται" οἱ δὲ λόγοι μου οὐ μὴ παρέλθωσι) has been written in red over an erasure in mg. 34 βαρηθῶσιν for βαρυνθῶσιν | αἰφνιδίως (ai- in an early hand in an erasure) for αἰφνίδιος 22:11 omit wou 12 καὶ ἐκεῖνος for κἀκεῖνος | ἀνώγαιον for ἀνώγεον 17 διαμετρίσατε for διαμερίσατε 18 γενήματος for γεννήματος 27 ovx’ for oxi 30 omit ἐν τῇ βασιλείᾳ μου | καθίσεσθε for καθίσησθε 32 ἐθεήθην for ἐδεήθην 34 φωνήση for φωνήσει 35 οὐθενός for Οὐδενός 36 πωλήσει for πωλησάτω | ἀγοράσει for ἀγορασάτω 45 omit αὐτοῦ 46 αὐτοὺς for αὐτοῖς 47 αὐτούς for αὐτῶν 49 omit ἐν 60 omit ὁ k 2; 63 αὐτὸν for αὐτῷ 66 αὐτῶν for ἑαυτῶν 23:1 ἤγαγον for ἤγαγεν 2 ν χί(ριστοὴν Ba in an early hand in an erasure 9. omit αὐτῷ 14 tr. to τοῦτον τὸν ἄνθρωπον 25 omit αὐτοῖς 26 add ἐπ᾽ before αὐτῷ 30 πέσατε for Πέσετε 44 ἑνάτης for ἐννάτης 54 omit kal? 55 omit καὶ | omit αὐτῷ | ἀπὸ for ἐκ 24:1 βαθέως for βαθέος 4 tr. to ἄνδρες dbo 5 ἐνφόβων for ἐμφόβων Io omit ἦσαν dé] omit al 13 αἱμμαούς for "Eupaots 18 omit éy* 27 διερμήνευεν for διηρμήνευεν 33 συνηθρυσμένους (dots under ve") for συνηθροισμένους 44 πρὸς αὐτούς for αὐτοῖς ἐυαγγέλιον κατὰ ἰωάννην John 1:28 βηθαβρᾶ ist hand, changed by a later hand to βηθανία: νι ἴῃ an erasure not long enough for 3 letters 29 omit ὁ ᾿Ιωάννης 1st hand: supplied by a late hand 40 add οὖν after Ἦλθον | omit δὲ 42 μεσίαν for Μεσσίαν | omit 6, 43 omit δὲ 44 omit ὁ ᾿Ιησοῦς | add ὁ ἰησοῦς after αὐτῷ 46 omit τοῦ | ναζαρέθ for Ναζαρέτ 47 ναζαρὲθ for Ναζαρὲτ 1st hand: changed to vafapér by an early hand 49 omit ὁ 51 μείζων for μείζω 2:4 σὺ for σοὺ 5 λέγει for λέγῃ 15 κολυβιστῶν for κολλυβιστῶν 17 καταφάγεταί for κατέφαγέ 19 omit ὁ 20 omit «xal* ist hand: 148 THE BIXBY GOSPELS 31 supplied above by a later hand 22 omit αὐτοῖς 23 add τοῖς before Ἱεροσολύμοις 3:2 αὐτὸν 1st hand for τὸν ᾿Ιησοῦν: τὸν ἰησοῦν written in above later in red 3,5 omit 6 1st hand: supplied above in red τὸ omit 6° 12 πιστεύσητε for πιστεύσετε 14 μωσῆς ist hand: changed by a later hand to μωῦσῆς 15,16 ἔχει ἴογ ἔχῃ 20 tr. ἰο αὐτοῦ τὰ ἔργα 22 omit ὁ 25 ἰουδαίου for ᾿Ιουδαίων 4:7 add καὶ before λέγει 13 omit ὁ᾽ 14 omit οὐ μὴ διψήσῃ .... δώσω αὐτῷ ist hand: supplied (with διψήσει for διψήσῃ) in mg. in a very fine hand | omit ἐν τῇ αὐτω added above after εἶπεν in a fine late hand 20 tr. to τῶ ὄρει τούτω 25 μεσίας for Μεσσίας 27 τοῦτο for τούτῳ 30 omit οὖν 35 omit ἔτι 38 αὐτὸν for αὐτῶν 44 omit ὁ 46 tr. to πάλιν ὁ ἰησοῦς 47 ἔμελλε for ἤμελλε 5:4 ἐταράσσετο for ἐτάρασσε 7 βάλη for βάλλῃ 8 ἔγειρε for Ἔγειραι | κράββατόν rst written but changed by rst hand to κράβαττόν: similarly in vs. 9. 10, 11, 12 κράβαττον (-τόν) for κράββατον (-τόν) 14 tr. to σοί τι 35 ἀγαλλιαθῆναι for ἀγαλλιασθῆναι 44 παρ᾽ for παρὰ 46 pwoet for Mwon 6:3 omit ἐκεῖ 5 ἀγοράσωμεν for ἀγοράσομεν ο omit ἕν το ἀνέ- πέσαν for ἀνέπεσον οὖν τ2 περισσεύοντα for περισσεύσαντα 15 omit αὐτὸν" | omit πάλιν τῇ omit τὸ 1st hand: supplied above in red το ὡσεὶ for ws 22 ἑστηκὸς for ἑστηκὼς 22 tr. to ἄλλο πλοιάριον 24 omit καὶ before αὐτοὶ 27 τοῦτο for τοῦτον 28 ποιῶμεν for ποιοῦ- μεν | ἐργαζόμεθα for ἐργαζώμεθα 29 omit ὃ 36 omit ὑμῖν ist hand: supplied above in:red- 39 ἀλλ᾽ for ἀλλὰ | αὐτὸν for αὐτὸ 41 tr. to ἐκ σοῦ οὐρανοῦ καταβάς 44 add ἐν before τῇ 45 ἀκόυων for ἀκούσας 58 μου for τοῦτον | ζήσει for ζήσεται 62 θεωρεῖτε for θεωρῆτε 69 omit καὶ ἐγνώκαμεν 70 omit 6 Ἰησοῦς 71 ἰοῦδα for ᾿Ιούδαν 71 ἔμελλεν for ἤμελλεν 7:1 a late hand inserts ἀφ᾽ ἐις( 9) av” (for αὐτοὺς Ὁ) after Καὶ 12 omit δὲ 16 add οὖν after ᾿Απεκρίθη τῷ with δόξαν rod another hand begins and continues for 1 leaf through ἀπ᾽ éuat|rod of vs. 28 21 omit ὁ 27 ἔρχεται for ἔρχηται 29 omit δὲ 30 omit τὴν | ἐλή- λυθεν for ἐληλύθει 32 tr. to ὑπηρέτας οἱ φαρισαῖοι καὶ οἱ ἀρχιερεῖς 33 omit αὐτοῖς 37 ἐρχέσθω corr.: ἐσ in an erasure 30 omit ὁ 41 omit δὲ 48 with στευσεν of ἐπίστευσεν the hand of 7: τ8--28 recom- mences, continuing through ἐγώ εἰμι of 8:18 53 ἀπῆλθον for ἐπορεύθη 149 32 HISTORICAL AND LINGUISTIC STUDIES 8:1 καὶ ὁ ἰησοῦς for "Ingots δὲ 2 add βαθέος (corr.: ist hand Babe ..) after πάλιν | ἦλθεν ὁ ἰησοῦς for παρεγένετο 3 omit πρὸς αὐτὸν | ἐπὶ for ἐν, 4 εἶπον for λέγουσιν | ταύτην εὕρομεν for αὕτη ἡ γυνὴ κατειλήφθη | μοιχευομένην for μοιχευομένη 5 add ἡμῶν after νόμῳ | μωῦσῆς for Μωσῆς | omit ἡμῖν | λιθάζειν for λιθοβολεῖσθαι | add περὶ αὐτῆς after λέγεις 6 κατηγορίαν κατ᾽ for κατηγορεῖν ἐπερω- τῶντες for ἐρωτῶντες | ἀναβλέψας for ἀνακύψας | αὐτοῖς for πρὸς αὐτοὺς | omit τὸν after πρῶτος | βαλέτω ἐπ᾽ αὐτήν for ἐπ᾽ αὐτῇ βαλέτω g omit καὶ. . .. ἐλεγχόμενοι | κατελήφθη for κατελείφθη | tr. to ὁ ἰησοῦς μόνος | οὖσα for ἑστῶσα το εἶδεν αὐτὴν καὶ εἶπε for καὶ μηδένα... .. εἶπεν αὐτῇ | γῦναι for Ἢ γυνὴ | omit ἐκεῖνοι τι add ἀπὸ τοῦ νῦν before μηκέτι 12 tr. to αὐτοῖς ὁ ἰησοῦς | περιπατήση for περιπατήσει 14 omit ὑμεῖς δὲ. . . . ὑπάγω τ with ἐγώ εἰμι the intrusive hand stops τῷ omit 6? 26 add καὶ before λαλεῖν 39 omit ἄν 42 omit οὖν 44 τοῦ πατρὸς ὑμῶν for πατρὸς 46 ἐλέγξει for ἐλέγχει 52 γεύ- σηται for γεύσεται 54 omit ἐγὼ δὲ οἶδα αὐτόν 1st hand: supplied by an early hand in red, in mg. 9:1 after παράγων a late hand adds ὁ ingots in mg. ο add δὲ after Ἐκεῖνος 10 ἠνεώχθησαν for ἀνεῴχθησαν τς tr. to μου ἐπὶ τοὺς ὀφθαλ- μοὺς 19 ἐλέγετε for λέγετε 20 add δὲ after ᾿Απεκρίθησαν 21 τὰ added in an early hand before περὶ ἑαυτοῦ for αὐτοῦ 28 omit οὖν 29 pwoet for Μωσῇ 31 ἁμαρτωλὸν for ἁμαρτωλῶν 36 add καὶ before τίς 10:1 ἀλλ᾽ for ἀλλὰ ς ἀκολουθήσουσιν for ἀκολουθήσωσιν 6 add ὁ ἰησοῦς after αὐτοῖς 8 omit πρὸ ἐμοῦ τό εἰσὶν for ἔστιν 22 omit τοῖς 23 σολομῶνος ἴοτ τοῦ Σολομῶντος 34 εἶπον ἴοτ εἶπα 39 omit οὖν 11:2 ἑαυτῆς for αὐτῆς 9 omit ὁ 9, το περιπατεῖ for περιπατῇ το παραμυθήσονται for παραμυθήσωνται 20 omitd 21 omit ἡ | τεθνή- κει for ἐτεθνήκει 27 omit αὐτῷ 1st hand: supplied in red in a space left as though for it. 38 ἐμβριμούμενος ist hand for ἐμβριμώμενος: ὦ written above in red, by the punctuator 48 πιστεύσωσιν for πιστεύ- govow 51 ἀλλ’ for ἀλλὰ | omit ἐκείνου 1st hand: supplied in mg. by a late hand | omit ὁ 54 ἀλλ᾽ for ἀλλὰ | omit αὐτοῦ 1st hand: supplied in mg. by a later hand 12:1 add 6 ἰησοῦς after νεκρῶν 2 ἀνακειμένων for συνανακειμένων 6 ἔμελλεν for ἔμελεν 12 Omit On 13 omit 6? 16 omit ὁ 18 omit καὶ 1st hand: supplied above in red by the punctuator | omit ὁ 21 omit 150 THE BIXBY GOSPELS 33 οὖν 1st hand: supplied in red by the punctuator 33 ἔμελλεν for ἤμελλεν 34 omit Ὅτι before δεῖ | omit τίς ἐστιν. . . . avOpwrov; once perhaps supplied in mg., which shows an erasure, while a meto- belus stands in the text below ἀνθρώπου 40 ἰάσομαι for ἰάσωμαι 45 omit vs., καὶ ὁ. . .. μὲ 47 omit μὴ ist hand: supplied above by a later hand 13:15 ἔδωκα 1st hand: ὃ prefixed by an early hand 23 καὶ ἦν for ἣν δὲ 24 v has been erased after νεύει 25 add οὕτως after ἐκεῖνος 31 omit 6* 37 omitd 38 φωνήση for φωνήσει 14:1 add μηδε δειλιᾶτω in late hand after καρδία 3 ἑτοιμάσαι for καὶ ἑτοιμάσω 4 omit καὶ τὴν ὁδὸν οἴδατε ist hand: supplied in red in mg. 12 omit καὶ μέιζονα τούτων ποιήσει Ist hand: supplied in mg. in red, by the same corrector as in vs. 4. 14 add με after αἰτήσητε τό peverfor μένῃ 20 kaléywforxayw 22 addxaibeforeri 23 omit ὁ before Ἰησοῦς 27 bu of ὑμῖν" 1st hand in an erasure 30 omit TOUTOU 16:2 omit ὑμῖν 15 λαμβάνει for λήψεται τό, τῇ omit ὅτι ἐγὼ ὑπάγω ... . ὄψεσθέ με 1st hand: apparently supplied in mg. ina fine hand, but later washed out 25 omit ἐγὼ 1st hand: supplied in red 17:1 δοξάσει for δοξάσῃ 2 ἔδωκας for δέδωκας 5 map’ ἑαυτῶ for παρὰ σεαυτῷ ist hand: changed by a later hand to παρὰ σεαυτῶι 7,8 omit παρὰ σοῦ... . δέδωκάς μοι 1st hand: supplied in mg. in a later hand, in red τι ὦ for ous | ἕν ἐσμεν added in a late hand after ἡμεῖς 13 omit πεπληρωμένην ist hand: πεπλιρομένην supplied in a later hand in mg. 18:4 ἐπερχόμενα for ἐρχόμενα ὃ omitd 15 συνῆλθε for συνεισῆλθε 20 omit τῇ 22 αὐτῷ is added in a late hand above εἰπόντος 25 add οὖν after "Hpyjoaro 28 πρωὶ for mpwia 32 ἔμελλεν for ἤμελλεν ist hand: ἡ added above in red 36 omit ὁ 37 omit 6? rst hand: sup- plied above in red 40 omit πάντες 1st hand: supplied above in red after οὖν 19:6 add αὐτόν after σταύρωσον 7 tr. to θεοῦ υἱὸν τι omit ὁ 12 ἑαυτὸν for αὑτὸν 14 ἣν is supplied in red, in mg. opposite ὥρα 16 ἤγαγον for ἀπήγαγον τῇ τόπον for τὸν 20 tr. to ὁ τόπος τῆς πόλεως 23 ἄραφος for ἄρραφος 27 ἡμέρας for ὥρας | tr. to ὁ μαθητὴς αὐτὴν ist hand: changed by a later hand to αὑτὴν ὁ μαθητὴς ἐκεινος 28 ταῦτα written in above τοῦτο in red 31 omit ἡ 34 εὐθέως for 151 34 HISTORICAL AND LINGUISTIC STUDIES εὐθὺς 35 tr. to ἐστιν avrod | αὐτοῦ added in red after μαρτυρία 38 omit δὲ | κεκρυμμένως for κεκρυμμένος 40 add ἐν before ὀθονίοις 20:11 omit δὲ 14 omit ὁ 15 tr. to ἔθηκας αὐτὸν 25 omit καὶ βάλω"... .. τῶν ἥλων" ist hand: βάλω... . . ἥλων supplied by a later hand 28 omit 6% 29 omit Θωμᾶ 31 omit ὁ 21:1 αὐτοῦ is added in a later hand after μαθηταῖς | ἐγερθεὶς ἐκ νεκρῶν added in a later hand in mg. opposite ἐπὶ τῆς θαλάσσης (or after Τιβεριάδος Ὁ) 3 ἐνέβησαν for ἀνέβησαν 4 omit ὁ τῇ διὅτι for ὅτιϊ 1st hand: 6: crossed off in red by corrector | αὐτὸν for αὐτῷ THE HASKELL GOSPELS ¥ ee ~ »- “πω ἄνα "εξ, Dn rr rere Bienes rig PNK OOS a ’ jC > Ξ ZN y exe = aa τ" i τουτὶ OK μησετομ jowax- ἰσαίεμονν opi αλιορίω.- ἰαλξου ͵ THE HASKELL GOSPELS: MATT. 1: τ 4α THE HASKELL GOSPELS BY EDGAR J. GOODSPEED PROFESSOR OF BIBLICAL AND PATRISTIC GREEK THE UNIVERSITY OF CHICAGO THE UNIVERSITY OF CHICAGO PRESS CHICAGO, ILLINOIS THE HASKELL GOSPELS (6:4. 1290) In 1895 the University of Chicago, through Professors E. D. Burton and C. R. Gregory, secured a manuscript of the Gospels in Greek, which was deposited in the Haskell Oriental Museum of the , University. It was transferred in 1912 to the Manuscript Room of the Harper Memorial Library, where it nowis. The manuscript had come to Chicago in the hands of a Greek, from whose estate it was purchased. It dates from about 1500 A.D. and is written in a large, round cursive. It now contains 267 leaves, but originally its forty quires, the last of seven leaves, with the eleven leaves of prefatory material, must have made at least 330 leaves. Of these quires twenty-nine are still complete (I-III, V-XIV, XXIV-XXXI, XXXIII-XL), four lack one or two leaves (IV, XV, XVI, XXXII), and seven (XVII-XXIII) are quite gone. The quires are num- bered on the lower inner corner of the first recto and last verso. The leaves measure 18 by 26.5 or 27 cm., and are inscribed in single columns 11.3-11.8 by 17.8 cm., with το lines to a column. There are some ornamental headings (Matthew, Mark) and a few initial capitals. The parchment is often stiff and thick, though it is very uneven in quality. The hand is large, round, and regular, and much of it had been traced over in late ink. . The parchment was ruled in the usual manner, the writing depending from the line. There are the usual accents, breathings, unctuation marks; u-subscript is generally lacking. The lesson and chapter titles in the margin are usually in red, as are the Eusebian section and canon numbers. There are no paragraphs. The manuscript is No. 46 (Gr. 2) in the Catalogue of Manuscripts in the Libraries of the Uni- versity of Chicago, and is fully described in that work, pp. 49-51. A quire (6 ff.) from a thirteenth-century Greek lectionary, which has been united with the Haskell Gospels in binding, is also described there, No. 50 (Gr. 6), pp. 55, 56. In Gregory’s catalogue (Textkritik des Neuen Tesiamentes) the manuscript appears as 1290 “til of the gospel minuscules. The eleven leaves preceding the first quire give first a list of lesson titles with explanatory paragraphs, then the letter of Eusebius 157] 5 6 HISTORICAL AND LINGUISTIC STUDIES to Carpianus, the Eusebian canons in red, a ὑπόθεσις τοῦ κατὰ Ματθαῖον εὐαγγελίου, and the list of chapter titles for Matthew. With the first quire Matthew’s Gospel begins, and with the eleventh quire it ends. A ὑπόθεσις τοῦ κατὰ Μάρκον ἁγίου εὐαγγελίου begins the twelfth quire, and is followed by the Gospel of Mark. The concluding chapters of Mark and the opening chapters of Luke, together with the intervening material, are missing. Luke is fol- lowed by a ὑπόμνημα εἰς τὸν ἅγιον ἀπόστολον ᾿Ιωάννην τὸν θεολόγον and the Gospel of John, with which the fortieth quire ends; there are no subscriptions. The lacunae in the Gospels are thus Matt. 9:36—10: 10 (quire IV, f. 1), 12:15b-209a (IV, 8), Mark 7:24b-36¢ (XV, 1), 9:48b—10:14a (XVI, 1), 12:1—Luke 9:2 (XVI, 8, and XVII-XXIII), John 1: 1-14a (XXXII, 1), 3:14b-27a (XXXII, 8)." The following verses stand just before Matthew; cf. von Soden, Die Schriften des Neuen Testaments, I, Ὁ. 378: 1 ματθαίου τόδε ἔργον: ἀριστοπόνοιο τελὠνου- ὃς τόκον ἔφρασε θεῖον ἀπειρογάμοιο γυναικός: « Ld » ὌΝ a > , > > UJ ἣ τέκε ἄσπορον υἱὸν ὃν οὐ χάδεν οὐρανὸς εὐρύς- χ(ριστὸ)ν ἀειζώοντα- θ(εὸ)ν βροτὸν αὐτὸν ἐόντα. | (f. 11a) The following verses, the first four of which occur not infre- quently in cursives before Mark (cf. The Newberry Gospels, p. 7; von Soden, op. cit., p. 378), are written, not in verses, but as though they were prose; the verse divisions are here indicated. ὅσσα περὶ χριστοῖο θεηγόρος ἔθνεα πέτρος | κηρύσσων ἐδίδασκεν ἀπὸ στομάτων ἐριτίμων, | ἐνθάδε μάρκος ἄγειρε καὶ ἐν σελίδεσσιν ἔθηκε" | τοὔνεκα καὶ μερό- πεσσιν εὐάγγελος ἄλλος ἐδείχθη: ---ἰ ἔργον ἀριπρεπὲς ἐκ μεγάλου πέτρου ᾿μυηθεὶς, | μάρκος ἔτευξε τόδε πν(εὐματο)ς ἐν godin: —:—:—:—:—:— (f. 99a) Professor Gregory, Joc. cit., notes lacunae in Mark 5: 26-40 and John 3:27-33, but these sections, while doubtless missing when his notes were made, have since been recovered and reunited with the manuscript. 158 THE HASKELL GOSPELS ‘ τ Of these verses, 1-4 appear in the Newberry Gospels; the beginning of verse 5, ἔργον ἀριπρεπὲς. . . . , von Soden reports in € 184 (op. cit., I, p. 384, No. 59). The paragraph is a combina- tion of two sets of verses, one of four lines, and one of two, in honor of Mark. The last words are repeated at the top of the following page: 1 ἔργον ἀριπρεπὲς ἐκ μεγάλου πέτρου μυ- ηθεὶς, | μάρκος ἔτευξε τόδε πν(εὐματο)ὴς ἐν σοφίη: (f. 996) As to type of text, the readings of the manuscript are rather markedly Syrian. Taking Mark, chaps. 1-s, as a representative passage, the manuscript shows 33 significant divergences from the Received Text. Of these, 3 are singular or nearly so, and may be neglected. Of the 30 significant supported readings, 14, or 46.7 per cent, are Syrian. With this may be compared the figures for Codex Montfortianus (61), employed by Erasmus for the text of I John 5:7 (the Three Heavenly Witnesses), in his edition of 1522. This manuscript, which is believed to have been written not long before that date, is thus almost contemporary with the Haskell Gospels. Of its 52 supported significant variations from the Received Text in these five chapters of Mark, 21, or 40.4 per cent, are Syrian. The Newberry Gospels, a twelfth- (according to Gregory, eleventh-) century cursive, gives a Syrian element of 42.9 per cent for the same section. As these may be considered fairly representative Syrian manuscripts, the Syrian element in the Has- kell Gospels would seem to be more than usually large. This collation was first published in the Journal of Biblical Literature, XXI, 100-107, in 1902. Nevertheless Professor von Soden in 1910, in his Die Schriften des Neuen Testaments, I, 3, p. 2172, describes the manuscript as “‘unerreichbar.’’ On being sent the collation in 1913, however, he assigned the manuscript, which he designates ε 586, to his group ®°, and associated it with ὃ 362 and with € 1091, 1098. On its relationship to ὃ 362 he referred to John 5:36; 13:18, and Luke 19:4, 8. In the same letter (July 7, 1913) Professor von Soden gives the Toronto Gospels the number € 11005 and refers it to his K® type, connecting it with the manu- scripts € 329, € 1390. i} 1 ψ & As 475 159 8 HISTORICAL AND LINGUISTIC STUDIES Matt. 1:6 σολομῶνα pro Σολομῶντα 2:5 οὕτως pro οὕτω τι εἶδον pro εὗρον το ἠδοὺ pro ἰδοὺ 3:6 ἰορδάνῃ -ἰ- ποταμῶ 8 καρπὸν ἄξιον pro καρποὺς ἀξίους 9g +671 ante πατέρα τι --καὶ πυρί 4:1 tr. ἀνήχθη ὁ Ἴσ τὸ ὕπαγε-" ὀπίσω μου 18 --ὁ Ἰησοῦς [but in the margin a lectionary phrase in a late hand runs τῷ καιρῷ ἐκείνῳ περιπατῶν ὁ 7s] 5:12 --οὕτω yap ἐδίωξαν τοὺς προφήτας τοὺς πρὸ ὑμῶν 16 οὕτως pro οὕτω 19 οὕτως pro οὕτω 20 tr. ὑμῶν ἡ δικαιοσύνη 23 καὶ ἐκεῖ pro κἀκεῖ 26 οὔ pro ἂν 27 --τοῖς ἀρχαίοις 28 αὐτὴν pro αὐτῆς 29 βληθῆναι pro βληθῇ 530 εἰς pro ἐπὶ" 40 ἱμάτιόν -ἰ- σοὺ 44 τοῖς μισοῦσιν pro τοὺς μισοῦντας 45 -ἰ τοῖς ante οὐρανοῖς 406 ποιοῦσιν pro ποιοῦσι 47 φίλους ῥγο ἀδελφοὺς 6:1 προσέχετε -ἰ- δὲ 6 ταμεῖον pro ταμιεῖόν 18 --ἐν τῷ φανερῷ 24 μαμωνᾷ pro μαμμωνᾷ 25 ἐνδύσεσθε pro ἐνδύσησθε | πλείων pro πλεῖόν 7:2 μετρηθήσεται pro ἀντιμετρηθήσεται τ2 οὕτως pro οὕτω | οὕτως pro οὗτος 14 τί pro ὅτι 15 ἔσωθε pro ἔσωθεν τῇ οὕτως pro οὕτω 18 δύνατε pro δύναται 8:2 προσελθὼν pro ἐλθὼν ς αὐτῶ pro τῷ Ἰησοῦ 8 λόγω pro λόγον τι ἀνακληθήσονται pro ἀνακλιθήσονται 13 ἑκατοντάρχη pro ἑκατοντάρχῳ | post ἐκείνῃ -ἰ- καὶ ὑποστρέψας ὁ ἑκατόνταρχος εἰς τὸν οἶκον αὐτοῦ ἐν αὐτῇ TH ὥρα, εὗρε τὸν παῖδα αὐτοῦ ὑγιαίνοντα [αὐτῇ τῆ Ir. a man. sec.?] 31 ἐκβάλης pro ἐκβάλλεις 9:4 εἰδὼς pro ἰδὼν 13 ἀλλὰ proadd τῇ ἀμφότεροι pro ἀμφό- τερα 18 --αὐτοῖς ἄρχων -ἰ- εἷς | ἀλλ᾽ pro ἀλλὰ το ἠκολούθησαν pro ἠκολούθησεν 22 αὐτῇ pro αὐτὴν 27 υἱὸς ῥγὸ υἱὲ 33 --ὅτι 9:36-10:10 amissis 10:10 ῥάβδους pro ῥάβδον 12 + λέγοντες εἰρήνη τῶ οἴκω τούτω 1ς πόλη pro πόλει 19 λαλήσετε Pro λαλήσητε 25 ἀπεκάλεσαν pro ἐκάλεσαν οἰκειακοὺς pro οἰκιακοὺὶς 28 φοβῆσθε pro φοβηθῆτε | ἀπο- κτενόντων pro ἀποκτεινόντων | + τὴν ante ψυχὴν" | +76 ante σῶμα" 29 ὑμῶν + τοῦ ἐν οὐρανοῖς 36 οἰκειακοὶ pro οἰκιακοὶ 11:1 ἐτέλεσε pro ἐτέλεσεν ] -- ὁ Ἰησοῦς 2 ἵν pro Χριστοῦ 16 παιδίοις pro παιδαρίοις 21 βηθσαϊδά pro Βηθσαϊδὰν | + καθήμεναι ante μετενόησαν , 12:6 μεῖζον pro μείζων ὃ --καὶ 15b-29a amissis 29 dtap- πάση pro διαρπάσει 32 ἐὰν pro ἂν" | τῶ νῦν αἰῶνι pro τούτῳ τῷ αἰῶνι 160 THE HASKELL GOSPELS 9 35 —Ths καρδίας 42 σολομῶνος pro Σολομῶντος bis 44 ὑποστρέψω pro ᾿Ἐπιστρέψω 13:14 —ém’ τς ἰάσομαι pro ἰάσωμαι 27 --τὰ 28 συλλέξομεν ͵ pro συλλέξωμεν 30 - τῷ 33 ἔκρυψεν pro ἐνέκρυψεν 40 καίεται pro a κατακαίεται. 14:14 αὐτοῖς pro αὐτοὺς 19 --καὶ 22 ἂν prood 25 --ὁ Ἰη- gots 27 φοβῆσθε pro φοβεῖσθε 30 ἔκραζε pro ἔκραξε 15:4 -- σοῦ ὃ μι pro μοι το κοιλίας pro καρδίας 32 νῆστις pro νήστεις τ6:3 πρωΐας ῥγο πρωὶ | δύνασθε + γνῶναι 12 om. vs. tot., suppl. in margin. τῇ + ὁ απίο Ἰησοῦς 28 ἀμὴν + δὲ | ὧδε ἑστῶτες pro τῶν ὧδε ἑστηκότων 17:4 μωσεῖ pro Μωσῇ 7 φοβῆσθε pro φοβεῖσθε ο ἐκ pro ἀπὸ 12 οὕτως ῥΥγὸο οὕτω 14 αὐτὸν ῥ7γο αὐτῷ“ 27 ἀναβαίνοντα pro ἀναβάντα 18:4 ταπεινώσει pro ταπεινώσῃ 6 εἰς ῥῦο ἐπὶ g -- σου 12 ἐνε- νηκονταεννέα pro ἐννενηκονταεννέα 13 ἐνενηκονταεννέα pro ἐννενήῆκον- ταεννέα το ἁμαρτήσει pro ἁμαρτήσῃ τὸ ἀμὴν -[ δὲ το πάλιν -Ἐ ἀμὴν | αἰτήσονται pro αἰτήσωνται 28 εἴ τι pro ὅ τι 29 -- πάντα 30 + τὴν ante φυλακὴν 31 ἑαυτῶν pro αὐτῶν 35 οὕτως pro οὕτω 19:5 κολληθήσεται pro προσκολληθήσεται ὃ οὕτως pro οὕτω ο --αἰ | om. μοιχᾶται καὶ ὁ ἀπολελυμένην γαμήσας: suppl. man. sec. 12 οὕτως pro οὕτω 15 --αὐτοῖς 16 νεανίσκος τίς pro εἷς | tr. ποιήσω ἀγαθὸν | tr. ζωὴν αἰώνιον ἔχω 19 -- σου 21 οὐρανοῖς pro οὐρανῷ 24 εἰσελθεῖν pro διελθεῖν 20:2 καὶ συμφωνήσας pro συμφωνήσας δὲ 5 --τὴν 4 καὶ ἐκείνοις pro κἀκείνοις 21 εὐωνύμων -ἰ- σοὺ 22 ἢ ῥῦο καὶ 26 ἔσται pro ἔστω 7 20 ἐκπορευομένου αὐτοῦ pro ἐκπορευομένων αὐτῶν 21:1: βηθσφαγὴ pro Βηθφαγῆῇ 5 ἀποστέλλει pro ἀποστελεῖ Ι1Ο, τὶ πᾶσα... ἔλεγον sec. man. inlitura 14 tr. χωλοὶ καὶ τυφλοὶ 22 ἐὰν pro ἂν 24 ἐπερωτήσω pro ἐρωτήσω 28 ἄνθρωπος + τίς 30 ἑτέρω pro δευτέρῳ 35 ἔδηραν pro ἔδειραν 41 ἐκδώσεται pro ἐκδόσεται 45 —ol? 22:7 Kal ἀκούσας pro ἀκούσας δὲ | βασιλεὺς + ἐκεῖνος 13 tr. χεῖ- pas καὶ πόδας 37 ἔφη pro εἶπεν | --τῇ" ef? 30 αὕτη pro αὐτῇ | ἑαυ- τόν pro σεαυτόν 46 ἠδύνατο pro ἐδύνατο ae ᾿ BS a Mem WED 23:3 ἐὰν pro ἂν | ποιῆτε promoetre? τι ἔστω ῥγο ἔσται 13 --δὲ 18 ἂν proéay 21 κατοικήσαντι pro κατοικοῦντι 25 ἔσωθε pro ἔσωθεν | 161 10 HISTORICAL AND LINGUISTIC STUDIES ἀδικίας pro ἀκρασίας 27 ἔσωθε ῥγο ἔσωθεν 28 οὕτως pro οὕτω | ἔσωθε pro ἔσωθεν 36 + ὅτι ante ἥξει | ir. πάντα ταῦτα 37 ἀποκτένουσα pro ἀποκτείνουσα 24:2 tr. ταῦτα πάντα | οὐκ proov μὴ 6 μελήσετε pro Μελλήσετε 15 ἑστῶς pro ἑστὸς τῇ τὰ prot. 20 —& 27 --καὶ 32 ἴδη pro ἤδη 33 οὕτως pro οὕτω | tr. ταῦτα πάντα 56 --τῆς" 46 —abrod 49 man. prim. ἐσθίη δὲ καὶ πίνη pro ἐσθίειν δὲ καὶ πίνειν: corr. ἐσθίει δὲ καὶ πίνει 25:3 αὐτῶν pro ἑαυτῶν᾽ g οὐ μὴ pro οὐκ 19 tr. λόγον per’ αὐτῶν 26 ἤδης prim. man.; corr. ἤδεις 30 ἐκβάλετε pro ἐκβάλλετε 44 -- αὐτῷ 26:4 tr. δόλω κρατήσωσι 9 + τοῖς ante πτωχοῖς 13 αὐτῇ pro αὕτη τς καὶ ἐγὼ pro κἀγὼ τῇ ἐτοιμάσομέν pro ἑτοιμάσωμέν 18 ἐστι proéorw 26 --τὸν εὐχαριστήσας pro εὐλογήσας 31 διασκορπισθή- σονται pro διασκορπισθήσεται 33 --καὶ | ἔγὼ - δὲ 35 ἀπαρνήσωμαι pro ἀπαρνήσομαι | ὁμοίως + δὲ 36 προσεύξομαι pro προσεύξωμαι 38 αὐτοῖς +6 ᾿σ 40 τότε pro καὶ" ἀγρυπνῆσαι pro γρηγορῆσαι 43 tr. οἱ ὀφθαλμοὶ αὐτῶν 48 ἐὰν pro ἂν 52 ἀποθανοῦνται pro ἀπο- λοῦνται 54 οὕτως ῥΥγὸο οὕτω 59 tr. θανατώσωσιν αὐτὸν 70 ἔμπροσθεν + αὐτῶν 71 αὐτοῖς᾽ Ρ70 τοῖς 74 καταθεματίζειν pro καταναθεματίζειν 75 —Tov’ 27:12 --τῶν 28 ἐκδήσαντες pro ἐκδύσαντες 29 & ανθῶν pro ἀκανθῶν [marg. cap. om.| 30 —eis' 35 —iva... κλῆρον 41 πρεσ- βυτέρων + καὶ φαρισαίων 42 + ἐπ’ ante αὐτῷ 43 —viv 44 αὐτόν pro αὐτῷ 46 Awa pro λαμὰ 55 -- ἐκεῖ 28:2 θύρας - τοῦ μνημείου g —6 τὸ καὶ ἐκεῖ pro κἀκεῖ Ig --οὖν Mark1:6 +6ante’Iwavyns 14 --ὁ 15 πιστεύσατε pro πιστεύετε 16 αὐτοῦ + τοῦ σίμωνος 20 μισθοτῶν pro μισθωτῶν 27 ἑαυτοὺς pro αὑτοὺς 29 εἰσῆλθον pro ἦλθον 31 αὐτῆς pro αὐτοῖς 34 abrév+ τὸν xv εἶναι 37 tr. σε ζητοῦσι 38 Kal ἐκεῖ pro κἀκεῖ | ἐλήλυθα pro ἐξελήλυθα 44 μωὺῦσῆς pro Μωσῆς. 2:1 dr. εἰσῆλθε πάλιν 7 οὕτως pro οὕτω | εἰ μὲ pro εἰ μὴ 8 οὕτως - αὐτοὶ ο σου progo 14 devt pro Λευῖν 26 --τοῦ [Ὁ 3:12 tr. φανερὸν αὐτὸν 17 ante τοῦ ἰακώβου marg. add. αὐτοῦ 27 οὐδεὶς δύναται pro οὐ δύναται οὐδεὶς 32 ἀδελφοί σου -[- καὶ ai ἀδελφαί gov 55 καὶ pro ἢ 162 THE HASKELL GOSPELS 11 4:1 συνήχθησαν pro συνήχθη 4 --τοῦ οὐρανοῦ ὃ ἐν pro ἕν ier 9 --οὐτοῖς 18 --οὗτοί εἰσιν’ 20 ἐν prow ter 21 τεθῆ pro ἐπιτεθῇ 30 ὁμοιώσομεν pro ὁμοιώσωμεν (penuli. o in litura) 31 κόκκον pro κόκκῳ 32 αὐξηθῇ ῥγο σπαρῇ | μεῖζον pro μείζων (oinlitura) 33 ἐδύ- vavto pro ἠδύναντο 37 λαῖλαμψ prim. man. pro λαῖλαψ corr. | ἐπέβαλεν pro ἐπέβαλλεν 40 οὕτως pro οὕτω 5:3 ἐδύνατο pro ἠδύνατο τι τῷ ὄρει pro τὰ ὄρη 13 εἰσῆλθεν pro εἰσῆλθον | ὥρμησε + πᾶσα [but marked for erasure] 16 διηγή- σαντο δὲ pro καὶ διηγήσαντο 19 πεποίηκε pro ἐποίησε 26 αὐτῆς pro ἑαυτῆς 40 πάντας pro ἅπαντας 6:2 --ὅτι τς --ἢ τό --ὁ τῇ --τῇ 27 σπεκουλάτορα pro σπεκουλάτωρα 29 --τῷ 31 εὐκαίρουν pro ηὐκαίρουν 33 —ol ὄχλοι 37 ἀγοράσομεν pro ἀγοράσωμεν | tr. δηναρίων διακοσίων 44 -- ὡσεὶ 45 ἀπολύσει ῥγο ἀπλούσῃ 52 ir. αὐτῶν ἡ καρδία 53 γεννησαρὲτ pro Γενησαρὲτ 7:4 χαλκείων pro χαλκίων 5 μαθηταῖς pro μαθηταί 15 ἔξωθε pro ἔξωθεν 18 οὕτως pro οὕτω 20 tr. ἐκπορευόμενον ἐκ τοῦ ᾿ανου᾽ 21 ἔσωθε pro ἔσωθεν 24 --τὴν 24b-36a amissis 8:3 νῆστις pro νήστεις | ἥκουσι pro ἥκασι 13 --τὸ 21 λέγει pro ἔλεγεν 25 ἀνέβλεψε pro ἐνέβλεψε 26 — Tov 31 + τῶν anie ἀρχιερέων | + τῶν ante Ὑραμματέων 35 τὴν ἑαυτοῦ ψυχὴν pro τὴν ψυχὴν αὐτοῦ 38 ἐὰν pro ἂν 9:2 --τὸν 4 μωυσῆ pro Μωσεῖ ς ποιήσομεν pro ποιήσωμεν | tr. μίαν ἠλίαν 6 λαλήσει pro λαλήσῃ 7 -- λέγουσα 13 -- καὶ 18 --ἂὸἂἦνἶὄό 20 ἰδὸν ῥγο ἰδὼν 22 +76 ante πῦρ | ἀπολέσει pro ἀπολέσῃ 25 +6antedxdos 26 ἐγ. πολλὰ καὶ 34 διηλέχθησαν pro διελέχθησαν 4τ --ττῷ 42 ἐὰν pro ἂν | μικρῶν + τούτων [τῶν μικρῶν τούτων in litura] 9:48b-10:14@ amissis 10:14 -- καὶ 16 εὐλόγει pro ηὐλόγει τῇ αὐτῶ pro αὐτὸν" 21 --τοῖς 24 -- τοῖς" 27 -- πάντα γὰρ δυνατά ἐστι παρὰ τῷ θεῷ 28 ἤρξατο δὲ pro καὶ ἤρξατο 29 καὶ ἀποκριθεὶς pro ἀποκριθεὶς δὲ 35 τ-τ-οἱ 40 --μου 43 οὕτως pro οὕτω | ἐγ. ὑμῶν διάκονος 44 ἐὰν pro ἂν | tr. γενέσθαι ὑμῶν, 46 +6 ante vids 51 ῥαββουνὶ pro ἹῬαββονὶ 11:1 βηθσφαγὴ pro Βηθφαγὴ 3 ἀποστέλλει pro ἀποστελεῖ 21 ἐξήραται pro ἐξήρανται 22 + ὁ anie ᾿Ιησοῦς 24 αἰτῆσθε pro αἰτεῖσθε 26 ἀφήσει -Ἐ ὑμῖν 20 καὶ ἐγὼ ῥγο κἀγὼ 32 --ἐὰν. 168 12 HISTORICAL AND LINGUISTIC STUDIES Mk. 12:1—Lk. 9:2 amissis. Luke 9:5 ἐὰν proadv 9 --ὁ [ταῦτα pro τοιαῦτα 10 tr. ἔρημον τόπον 13 tr. ὑμεῖς αὐτοῖς | tr. ἰχθύες δύο | wi τι pro μήτι | ἀγοράσομεν pro ἀγοράσωμεν 15 οὕτως pro οὕτω 20 --δς 23 -- καθ᾽ ἡμέραν 24 ἐὰν prod’ 27 ἑστώτων pro ἑστηκότων | γεύσωνται pro γεύσονται 28 ws pro ὡσεὶ | --τὸν 33 εἶπε pro εἶπεν | -- ὁ ἰ ποιήσομεν pro ποιήσωμεν | tr. μίαν μωσεῖ | ἐλάλει pro λέγει 35 Er. ἔγένετο φωνὴ 36 —6 40 ἐκβάλωσιν pro ἐκβάλλωσιν 41 tr. τὸν υἱόν σου ὧδε 40. --τὰ 56 —yap 62 ἢ. ὃ ig πρὸς αὐτόν : 10:2 ἐκβάλη pro ἐκβάλλῃ 6 -- μὲν | -- ἐπ᾽’ αὐτὸν 8 --ἣν δ᾽ 12 --δὲ 13 χοραζίν pro Χωραζὶν 20 --μᾶλλον 22 tr. μοι παρε- δόθη 27 ἑαυτόν pro σεαυτόν 29 +6 anle πλησίον 30 ἐξέδυσαν pro ἐκδύσαντες 32 ἀντιπαρῆλθε pro ἀντιπαρῆλθεν 34 εἰς proémi 36 ir. πλησίον δοκεῖ σοι 39 [ray] λόγων pro τὸν λόγον [The comer of this leaf—144—is torn away.] 11:1 ἐπαύσαντο pro ἐπαύσατο 5 πορεύεται pro πορεύσεται 6 —pov ὃ ὅσον pro ὅσων ο εὑρήσητε pro εὑρήσετε 10 ἀνοιχθή- σεται pro ἀνοιγήσεται τι + ἐξ ante ὑμῶν 12 ἢ pro εἰ | μὴ -Ἐ καὶ 13 ἐγ. δόματα ἀγαθὰ 25 ἐλθὼν pro ἐλθὸν 31 σολομῶνος pro Σολο- μῶντος bis 32 νινευΐται pro Νινευὶ 33 κρυπτὴν pro κρυπτὸν | ἢ pro οὐδὲ | φῶς pro φέγγος 40 ἐποίησεν pro ἐποίησε 44 —ol? 49 διώ- ἕξουσιν pro ἐκδιώξουσιν 54 --καὶ 12:4 ἀποκτενόντων pro ἀποκτεινόντων 7 φοβῆσθε pro φοβεῖσθε Il ἀπολογήσεσθε pro ἀπολογήσησθε το αὐτῶ pro αὐτοῦ" 20 ἄφρον pro ΛΔφρων 22 ἐνδύσεσθε pro ἐνδύσησθε 23 + οὐχὶ ante ἡ ψυχὴ | πλείων pro πλεῖόν 24 ταμιεῖον pro ταμεῖον 33 ἀνέκληπτον man. sec. 38 οὕτως pro οὕτω 45 Timew pro τύπτειν 47 αὐτοῦ pro ἑαυτοῦ 48 ἀπαιτήσουσιν pro airnoovow το —dé 53 διαμερισθήσεται -Ἐ γὰρ | ἐπὶ ῥγο ἐφ’ 54 οὕτως pro οὕτω 58 βάλη ῥγο βάλλῃ 59 τὸν pro τὸ 13:6 ér. ζητῶν καρπὸν ὃ κόπρια pro κοπρίαν 14 θεραπεύεσθαι prim. man.; -σθε man. sec. 19 + τὸν, ante κῆπον αὐτοῦ pro ἑαυτοῦ 20 -- καὶ 21 ἔκρυψεν pro ἐνέκρυψεν 29 — ἀπὸ | ἀνακληθήσονται pro ἀνακλιθήσονται 32 Wod+éya 34 ἀποκτένουσα pro ἀποκτείνουσα 35 --ὠἀὀμὴν | ir. λέγω δὲ 14:5 vids pro dvos| —év 8 κατακλιθῆς corr. 6 κατακληθῆς 10 ἀνάπεσαι pro ἀνάπεσον | σοι prim. man. om. 12 —kal* 164 THE HASKELL GOSPELS 13 τ ἄριστον pro ἄρτον 24 post δείπνου add. in marg. πολοὶ yap εισὶ κλητοὶ ὀλήγοι δὲ ἐκλεκτοί 26 αὐτοῦ pro ἑαυτοῦ 27 ir. εἶναι μου 28 - ὁ ante θέλων | εἰς pro πρὸς 52 tr. πόρρω αὐτοῦ 15:4 ἐνενηκονταεννέα pro ἐννενηκονταεννέα 5 αὐτοῦ pro ἑαυτοῦ 6 συγκαλεῖται pro συγκαλεῖ 7 οὕτως pro οὕτω | ἐνενηκονταεννέα pro ἐννενηκονταεννέα τὸ οὕτως pro οὕτω 21 + ποίησόν με ὡς ἕνα τῶν μισθίων σοὺ 23 ἐξενέγκοντες pro ἐνέγκαντες 26 --αὐτοῦ | --ταῦτα 16:1 -πάντα ante τὰ 5 σκάπτην pro σκάπτειν 5 αὐτοῦ pro ἑαυτοῦ 15 --ἐστιν 21 ἀπέλιχον pro ἀπέλειχον 22 --τοῦ 25 ὦδε pro ὅδε 26 ἔνθεν pro ἐντεῦθεν 17:4. --ἐπίσε ο --Οοἧὐτῷ 10 οὕτως pro οὕτω 22 ἐπεθυμήσετε pro ἐπιθυμήσετε 24 --καὶ 26 --τοῦ 34 --ὁ᾿ 18:5 ὑποπιέζη pro ὑπωπιάζῃ 7 ποιήση pro ποιήσει Q -- καὶ" 14 ἢ- γὰρ 28 --ὁ ante πέτρος 53 τῆ τρίτη ἡμέρα pro τῇ ἡμέρᾳ τῇ τρίτῃ 19:3 ἐστιν pro ἐστι 4 δραμὼν pro προδραμὼν | δὶ om. prim. man.; suppl. corr. | ἔμελλε pro ἤμελλε 7 πάντες pro ἅπαντες 8 μοι pro μου τ -- καὶ 16 μνᾶς pro μνὰ 18 μνᾶς pro μνᾶ 20 μνᾶς pro μνὰ 23 --τὴν 20 βηθσφαγὴ pro Βηθφαγὴ | -- αὐτοῦ 48 ποιήσουσιν pro ποιήσωσιν 20:5 --οὖν 9 --τις τὸ δήραντες pro δείραντες τι δήραντες pro δείραντες 19 --τὸν λαὸν 28 μωῦσῆς pro Μωσῆς | τις pro τινος 31 ἑπτὰ -ἰ καὶ 35 [Tlis ἐκ in litura | ἐκγαμίζονται pro ἐκγαμίσ- κονται 41 λέγουσιν pro λέγουσι 21:2 ἐγ. τινα καὶ 5 πλείω pro πλεῖον | ἔβαλλεν prim. man. pro ἔβαλεν 6 --οὐ: suppl. man. sec. 12 πάντων pro ἁπάντων 16 tr. γονέων καὶ συγγενῶν καὶ φίλων καὶ ἀδελφῶν 20 ὑπὸ - τῶν 34 Ba- ρηθῶσιν pro βαρυνθῶσιν 36 --ταῦτα 22:4( —Tots? ο ἑτοιμάσομεν pro ἑτοιμάσωμεν τι ἀνώγαιον pro ἀνώγεον 23 ἦν pro εἴη 30 --ἐν τῇ βασιλείᾳ μου | καθίσεσθε pro καθίσησθε 31 ἐζητήσατο pro ἐξῃτήσατο 32 ἐκλίπη pro ἐκλείπῃ 34 φωνήση pro φωνήσει 35 οὐθενός pro οὐδενός 56 πωλήσει pro πωλησάτω | ἀγοράσει pro ἀγορασάτω 42 παρελθεῖν pro παρενεγκεῖν 45 τ-αὐτοῦ 47 αὐτοὺς pro αὐτῶν 52 πρὸς pro ἐπ’ 53 ἀλλὰ pro ἀλλ᾽ τό -- καὶ 60 --ὁ 63 δαίροντες pro δέροντες 66 —Te | αὐτῶν ῥγο ἑαυτῶν 165 14 HISTORICAL AND LINGUISTIC STUDIES 23:1 ἤγαγον ῥγοἤγαγεν 12 --ὁ, τ ἀνέκραζαν pro ἀνέκραξαν | —rov 25 --αὐτοῖς 26 --τοῦ" 38 + ἡ ante ἐπιγραφὴ 51 —xal? 54 --καὶ 55 —xal* 24:4 tr. ἄνδρες δύο 18 --ἐν᾽ το εἶπε πρὸς αὐτοὺς pro εἶπεν αὐτοῖς | ὡς pro ds 24 οὕτως pro οὕτω 56 - καὶ ante αὐτὸς 40 ἔδειξεν pro ἐπέδειξεν 42 μελισσείου pro μελισσίου 46 οὕτως pro οὕτω John τ: ττι4α amissis 28 βηθανιά pro Βηθαβαρᾶ 29 --ὖὁ Ἰωάννης prim. man.: suppl. marg. 40 —6& 42 μεσίαν pro Μεσσίαν | — ὃ 44 —6 Ἰησοῦς | air@+6’is 49 —6 51 + ὅτι ante εἶδον. 2:1 +é& ante τῇ ἡμέρᾳ 12 --καὶ oi μαθηταὶ αὐτοῦ; suppl. man. sec. (uafarai) 14 —év: suppl. man. sec. τῇ καταφάγεταί pro κατέφαγέ 22 ἔλεγε ῥγο ἔλεγεν -- αὐτοῖς 23 + τοῖς ante Ἱεροσολὺύ- pos -- αὐτοῦ 24 πάντα pro πάντας 3:4 —6 τὸ --δ' 14b-27a amissis 36 μενεῖ pro μένει 4:3 Ἰουδαίαν + γῆν | ἀπῆλθεν pro ἀπῆλθε | --πάλιν 5 obv+6 is 13 —6" 20 47. τῶ ὄρει τούτω 21 A€yer + οὖν 25 μεσίας pro Μεσσίας 35 τετράμηνός pro τετράμηνόν 46 ir. πάλιν 6’is | ἠσθένη pro ἠσθένει 47 ἔμελλε pro ἤμελλε 5:1 μετὰ + δὲ [ - ante ἑορτὴ 5 τριάκοντα καὶ ὀκτὼ pro τριακονταοκτὼ 7 βάλη pro βάλλῃ το ἐστι pro ἐστιν | -ἰ- καὶ anie οὐκ 21 οὕτως pro οὕζω 35 ἀγαλλιαθῆναι pro ἀγαλλιασθῆναι 26 πληρώσω ῥγο τελειώσω 46 μωσεῖ ῥγο Μωσῇ 6:3 tr. ἐκάθητο ἐκεῖ 15 ἀνεχώρησεν pro ἀνεχώρησε | -- πάλιν 24 -- καὶ; 29 --ὸ 30 --σὺ 39 —& 40 - ἐν απίοτῇ 44 ὁπὴρ om. man. prim.; suppl. marg. 44 τ ἐν ante τῇ 45 -- τοῦ"! ἀκούων pro ἀκούσας 52 post δοῦναι add. αὐτοῦ man. sec. 58 ζήσει pro ζήσεται 62 θεωρεῖτε pro θεωρῆτε 68 -- αὐτῷ 7ο —6 Ἰησοῦς 71 ἔμελλεν pro ἤμελλεν 7:12 --Σδὲ τό ἀπεκρίθη + oty 21 --ὸ 29 --δὲ 31 μὴ pro μήτι 32 ἤκουσαν + οὖν | tr. ὑπηρέτας οἱ φαρισαῖοι καὶ οἱ ἀρχιερεῖς 23 -- αὐτοῖς 39 —6 40 λόγον -ἰ τοῦτον 41 --- δὲ 52 post ἔγή- γερται man. rec. add. 8:12 in marg. 53 ἀπῆλθον pro ἐπορεύθη 8:1 καὶ ὁ iS pro Ἰησοῦς δὲ 2 πάλιν + βαθέος | ἦλθεν 6’is pro παρεγένετο 5 --πρὸς αὐτὸν | ἐπὶ pro ἐν, 4 εἶπον pro λέγουσιν | ταύτην εὕρομεν ἐπ᾽ αὐτοφώρω μοιχευομένην pro αὕτη . . . μοιχευομένη ς ἡμῶν pws pro Μωσῆς ἡμῖν | λιθάζειν ῥγο λιθοβολεῖσθαι | λέγεις -ἰ- 166 ~ rn THE HASKELL GOSPELS ὶ 15 περὶ αὐτῆς 6 κατηγορῆσαι pro κατηγορεῖν | κατέγραφεν pro ἔγραφεν] γῆν + μὴ προσποιοῦμενος | κατηγορῆσαι . . . προσποιοῦμενος: atram. alio part. m litura part. in marg. 7 ἐπερωτῶντες pro ἐρωτῶντες | ἀναβλέψας pro ἀνακύψας | εἶπεν αὐτοῖς pro εἶπε πρὸς αὐτοὺς | —rov | αὐτήν pro αὐτῇ | tr. Badérw ἐπ᾽’ αὐτήν ο --καὶ ὑπὸ τῆς συνειδήσεως ἐλεγχόμενοι | ir. ὁ "tS μόνος | οὖσα pro ἑστῶσα τὸ εἶδεν αὐτὴν καὶ εἶπε pro καὶ μηδένα θεασάμενος πλὴν τῆς γυναικὸς εἶπεν αὐτῇ γύναι pro ἡ γυνὴ | --ἐκεῖνοι 11 + ἀπὸ τοῦ νῦν ante μηκέτι 12 ἐλάλησεν pro ἐλάλησε | ir. ἐλάλησεν αὐτοῖς | περιπατήση ῥγο περιπατήσει 14 ἢ proxal? 19 —6 n 26 λαλῶ proréyw 44 + τοῦ ante πατρὸς 52 γεύσηται pro γεύσεται 53 σὺ suppl. in marg. man. prim. 54 ἡμῶν pro ὑμῶν 9:3 —6 τς ἐπέθηκε pro ἐπέθηκεν | tr. μου ἐπὶ τοὺς ὀφθαλμοὺς 20 ἀπεκρίθησαν + δὲ 21 ἑαυτοῦ pro αὑτοῦ 27 tr. μαθηταὶ αὐτοῦ 28 —ow 29 μωσεῖ pro Μωσῇ 35 -- ἤκουσεν... ἔξω -Εὁ ἜΣ ante εἶπεν 56 + καὶ ante τίς ἱ 10:4 ἐκβάλλει ῥγο ἐκβάλῃ ὃ --πρὸ ἐμοῦ 13 μέλλει prim. man.; corr. μέλει. 22 --τοῖς 23 --τοῦ | σολομῶνος pro Σολομῶντος 32 + καὶ ante διὰ 530 --οὖν 11:9 --ὁ περιπατεῖ ῥγο περιπατῇ 20 --ὁ 21 --ὁ 31 κλαύ- σει pro κλαύσῃ 32 tr. αὐτοῦ εἰς τοὺς πόδας 33 -- κλαίουσαν 48 οὕτως pro οὕτω | πιστεύσωσιν pro πιστεύσουσιν 51 --ὁ 57 -- καὶ 12:2 ἀνακειμένων σὺν αὐτῶ pro συνανακειμένων αὐτῷ 6 ἔμελλεν pro ἔμελεν 12 --ὁς 13 —6? τς ἔρχεταί -ἰ σοι 16 —6 20 --ἐκ 30 —6 33 ἔμελλεν pro ἤμελλεν 34 --ὅτι 50 οὕτως pro οὕτω 13:8 - ὁ ante πέτρος 12 τῶν μαθητῶν pro αὐτῶν 18 ἐγὼ -Ἐ γὰρ 25 ἐκεῖνος + οὕτως 33 post μικρὸν add. χρόνον man. sec. 36 ὅπου -[ ἔγὼ 37 --ὁ ante πέτρος 38 φωνήση pro φωνήσει 14:3 ἑτοιμάσαι pro καὶ ἑτοιμάσω 22 + καὶ anie τί 25 --ὁϊ 23 ποιήσωμεν pro ποιήσομεν 30 --τούτου 31 οὕτως pro οὕτω 15:6 +70 anie πῦρ 7 αἰτήσασθε pro αἰτήσεσθε 16 μείνη pro μένῃ 16:3 --ὑμῖν 7 yap +éym 8 --καὶ 15 πάντα -[- γὰρ | λαμ- βάνει pro λήψεται τό --ἔγὼ 17:2 δώσει pro δώσῃ 7 ἔγνωσαν pro ἔγνωκαν 20 πιστευόντων pro πιστευσόντων 24 δέδωκάς pro ἔδωκάς 107 3 ἵ “ 16 HISTORICAL AND LINGUISTIC STUDIES 18:8 —6 20 —7n 23 δαίρεις pro dépes 25 ἠρνήσατο + οὖν 27 —6 28 ἄγουσι pro ἄγουσιν | —ovv | πρωΐ prompwia 32 ἔμελλεν pro ἤμελλεν 536 —6 19:6 orabpwoov? + αὐτόν 7 tr. θεοῦ vidy τί —6* 12 ἑαυτὸν pro αὑτὸν 13 τούτων τῶν λόγων pro τοῦτον τὸν λόγον | --τοῦ | γαβαθά ῥγο Γαββαθᾷ 16 ἤγαγον pro ἀπήγαγον 17 τόπον pro τὸν" 20 Ir. ὁ τόπος τῆς πόλεως | tr. ῥωμαϊστί ἑλληνιστί 25 κλοπᾶ pro Κλωπᾶ 26 ἴδε pro ἰδοὺ 27 tr. ὁ μαθητὴς αὐτὴν 34 εὐθέως pro εὐθὺς 35 tr. ἐστιν αὐτοῦ 36 δὲ proyap 58 —6* 39 ws pro ὡσεὶ 40 + ἐν ante ὀθονίοις 20:14 --ὸὁ 15 tr. ἔθηκας αὐτὸν 16 ῥαβουνὶ pro Ῥαββουνί 18 ἀπαγγέλουσα ῥγο ἀπαγγέλλουσα 28 —6* 29 —Owua 31 ---ἀἣἮδἰἑ 21:1 μετὰ - δὲ 2 post οἱ add. viol man. sec. in marg. 3 ἐνέ- Bnoav pro ἀνέβησαν 15 --ὁ Ἰησοῦς 18 ἑαυτὸν pro σεαυτὸν 168 THE HARVARD GOSPELS Oe τ ἐκ Ms 4 er a. VSS SA SAS ὟΝ iT GUC) ae PX, cb #2) Ni er ae Sa - “ρα HEV ON 33 4éppuae Topiocanhk: L - rt, ΤΕΣ τόγνώ δι» cond “δι έττεγμησότπυμηαϊω». pol ὦ ἃ. δα γευνησό. Topi? Wa Toto αν οισαύτου τ“, } 1ouSas de GAS pynorrophae 1 ope ease aR THE HARVARD GOSPELS: MATT. 1:1-34 THE HARVARD GOSPELS BY EDGAR J. GOODSPEED PROFESSOR OF BIBLICAL AND PATRISTIC GREEK THE UNIVERSITY OF CHICAGO THE UNIVERSITY OF CHICAGO PRESS CHICAGO, ILLINOIS THE HARVARD GOSPELS (@. 4) The cursive manuscript of the Greek Gospels belonging to the library of Harvard University, and numbered 666 in Gregory’s cata- logue and ε 1293 in von Soden’s, seems to have come from Albania. Professor Gregory must have had it in his possession in 1888-89, for his name appears on f. A, recto, of the prefatory quire, with the date ‘Leipzig, 4 December 1888,” and his description of it in his Prolegemena says, Vidi Apr 1889, while the description prefixed to the manuscript is headed “Evv. 666. Gregorii 2.” and is signed by him under date of May 26, 1889, at Leipzig. The book plate of the Harvard University Library bears the words “Received το June 1889.”’ Of earlier possessors the only hints are in the words δημητρηου in a scrawling modern hand on the verso of f. A, and κκηδιμη δημητρήου πιερητερας on next to the last paper fly-leaf at the back. The manuscript belongs to the twelfth century. It consists of 295 leaves, arranged in 36 quires besides the prefatory one. The quires usually contain four double-leaves of parchment, but ff. 244 (John 3:4-18), 251-53 (John 5:12—6:7), and 259-87 (John 7:2— 21:25) were anciently lost from the manuscript, and their places subsequently filled with paper leaves duly inscribed in a later (fourteenth century ?) hand with the missing portions. The parch- ment leaves measure 21.7 by 15.2 cm. and are inscribed in single columns with twenty-four lines to the column. -The paper leaves 244, 251-53 have nineteen lines to the column; 259-87 have twenty- five. The prefatory quire of five single leaves contains little save the list of chapter titles for Matthew and the portrait of that evangelist. Similar lists and portraits precede the other Gospels." t Professor Gregory’s description prefixed to the manuscript runs thus: Evv 666." Gregorii 2. olim in Albania. saec. XII, 21.7x15.2, membr, foll. 295, col. 1 (14.2x 9), ll. 23, 24; litt mai rubr, max et orn color; membr med, atr fusc, disp et lin usit, litt infra lin; capp- t, capp, titl, sect α΄-κβ' in Mt, (lect et subscr m ser sub fin Joh), pict: Eov; m ser suppl Ioh 3, 4-18; 5, 12-6, 7; 7, 2-21, 25 173] 5 6 HISTORICAL AND LINGUISTIC STUDIES In text the manuscript will be seen to approximate very closely to the Received Text. Where the first hand has departed from it, the hand of the corrector has often substituted its reading and brought the manuscript into still closer conformity with the domi- nant mediaeval text. Some pre-Syrian readings will be recognized indeed among the deviations from the Received Text noted below, but they appear in a curiously uneven proportion, now small, now large, to the Syrian readings. The collation is based upon Lloyd and Sanday’s reprint of Stephen’s edition of 1550. As to the abbreviations used, it should perhaps be stated that ἐγ. =“ transpose so as to read.” The writer’s acknowledgments are due to Mr. C. E. Anderson and Dr. B. W. Robinson for help in collating Matthew and Luke. He has not, however, neglected to go over the whole manuscript himself, further to insure the accuracy of the collation. The kind- ness of the authorities of the Harvard University Library in for- warding the manuscript to Chicago for collation must be especially acknowledged. The present study is part of the task, undertaken some years ago, of examining the Greek and oriental manuscripts of the New Testament that are in America, and exploring their text. It was first printed in the American Journal of Theology, X (1906), 687-700. It came to the notice of Professor von Soden too late for inclusion in his elaborate classification of cursive manuscripts in his Schriften des Neuen Testaments, in which (I, Part 3, 1910) he indeed described the American manuscripts as “unerreichbar.” On examining the following collation in July, 1913, Professor von Soden concluded that the Harvard Gospels is a good wit- _ yness to his K* type of text, belonging with his εὖτ, 1027, 11267 About the same time Professor von Soden communicated to me his estimate of the Newberry Gospels, based on the collation published in this series in 1902 but unknown to him until 1973. Von Soden assigns the Newberry Gospels to his group I’ and declares it almost a duplicate of I” '%*. In view of Professor von Soden’s death on January 15, 1914, it is especially fortunate for the study of these manuscripts that we have his estimates of them. The form in which the Pericope, John 7:53—8:11, is given, is ~ 174 THE HARVARD GOSPELS 7 7 Me, closest to von Soden’s sixth type, μ΄; cf. Die Schriften, etc., Tp 507, 8 Matt. 1:4 ἀμιναδάμ pro ᾿Αμιναδάβ bis 6 σολομῶνα pro Zodo- μῶντα 24 60m. ante Ἰωσὴφ 2:1 ἱερουσαλὴμ pro Ἱεροσόλυμα 5 οὕτως pro οὕτω 11 εἶδον pro εὗρον 3:6 ποταμῶ add. post ᾿Ιορδάνῃ 8 καρπὸν ἄξιον pro καρποὺς ἀξίους τι καὶ πυρί om. 4:10 ὀπίσω μου αἀά. postimaye 18 ὁ Inootsom. 24 40m. anie ἀκοὴ; suppl. mg. 25 κολούθησαν pro ἠκολούθησαν man. prim.; 7 suppl. mg. 5:12 οὕτως pro οὕτω. 16 οὕτως pro οὕτω το οὕτως pro οὕτω 20 ἐγ. ὑμῶν ἡ δικαιοσύνη 22 εἰς τὴν γέεναν τοῦ πυρός Man. prim. in litura 25 τὸ pro τῷ" man. prim.; τῷ corr. 27 τοῖς ἀρχαίοις om. 28 αὐτὴν pro αὐτῆς 32 ἂν proéav 44 τοῖς μισοῦσιν pro τοὺς μισοῦντας 45 τοῖς add. ante οὐρανοῖς 47 φίλους pro ἀδελφοὺς 6:7 ᾿βαττολογήσετε pro βαττολογήσητε 18 ἐν τῷ φανερῷ om. 19 βρῶστις pro βρῶσις 20 διορίσσουσιν pro διορύσσουσιν 21 ἐστε pro ἔσται man. prim.; ἔσται (077. 23 acovom. post ὀφθαλμός 24 μα- pova ῥγο Μαμμωνᾷ 27 προσθῆναι pro προσθεῖναι 7:10 ἢ ααά. ante καὶ τ2 οὕτως proo’rw 14 τί pro ὅτι. τῇ οὕ- ᾿ Τῶς pro οὕτω 25 κατέβη corr. 27 κατέβη corr. 8:5 αὐτῶ pro τῷ Ἰησοῦ 8 λόγω pro λόγον 14 εἰσελθὼν pro ἐλθὼν 15 αὐτοῖς man. prim.; αὐτῶ corr. man. prim. 24 ὑπὸ man. prim. in litura 25 αὐτοῦ om. post μαθηταὶ Q:I 700m. 5 σοὺ pro σοι 6 ἔχη pro ἔχει man. prim.; ἔχει corr. 13 ἔλεον pro ἔλεος corr.; ἔλαιον man. prim. | ἀλλὰ pro ἀλλ᾽ τό δὲ om. post ovdeis τῇ ἀμφότεροι pro ἀμφότερα τὸ εἷς add. post ἄρχων 24 τὸ man. prim. in litura 27 vids pro υἱὲ 33 Ὅτι om. 35 ἐν τῷ λαῷ ογ. 36 ἐσκυλμένοι pro ἐκλελυμένοι 10:8 νεκροὺς éyelpere Om. Q κτίσησθε pro κτήσησθε 10 ῥάβδους pro ῥάβδον 11 κἀκεῖ corr.; man. prim. κἀκῆ 14 ἐκτεινάξατε pro ἐκτινάξατε τό γίνεσθε corr.; man. prim. γίνεσθαι | ὡσεὶ pro ὡς oi ,I9 λαλήσετε pro λαλήσητε 25 οἰκειακοὺς Pro οἰκιακοὺξ 26 ὁ οὐκ . . . . Κρυπτὸν om. man. prim.; suppl. corr. 27 ἀκούσετε pro ἀκούετε man. prim.; corr. ἠκούσατε 28 φοβεῖσθε pro φοβηθῆτε ἀποκτενόντων pro ἀποκτεινόντων | τὴν add. ante ψυχὴν: | ro add. ante cpa? 31 : 175 . the 8 HISTORICAL AND LINGUISTIC STUDIES πολλῶν man. prim.; corr. πολλῶ 36 οἰκειακοὶ pro oixiaxol 39 ἀπο- λέση pro ἀπολέσει man. prim.; ἀπολέσει corr. 11:8 βασιλείων pro βασιλέων τό παιδίοις pro παιδαρίοις | ἀγο- pa pro ἀγοραῖς τῇ ηὐλίσαμεν man. prim.; ηὐλήσαμεν corr. 21 xwpativ pro Χοραζὶν | Bnbcaidd pro Βηθσαϊδὰν 12:3 ἰησοῦς add. ante εἶπεν 6 μεῖζον pro μείζων τι πέση pro ἐμπέσῃ 13 τῶ ἐξηραμμένην ἔχοντι τὴν χεῖρα add. post ἀνθρώπῳ 21 ἐν om. 27 ἐκβαλοῦσι pro ἐκβάλλουσι 28 ἔγὼ om. 32 ἐὰν pro ἂν" τῶ νῦν pro τούτῳ τῷ 35 τῆς καρδίας om. τὰ OM. 42 σολο- μῶνος pro Σολομῶντος bis 13:3 σπεῖραι pro σπείρειν 14 ἐπ᾽ om. 27 τὰ 0m. 28 συλλέ- ἕξομεν pro συλλέξωμεν 30 THOM. 33 ἐνέκρυψεν man. prim.; ἔκρυψεν corr. 37 ἐστὶ pro ἐστὶν man. prim.; ἐστὶν corr. 39 ἡ add. ante συντέ- era 40 καίεται pro κατακαίεται 54 ἐκπλήσσεσθαι pro ἐκπλήττεσθαι 14:14 αὐτοῖς pro αὐτοὺς 19 Kal? om. 34 γῆν om. | γενησαρέτ pro Τεννησαρέτ 15:4 gov ΟἿ... 14 ἐμπεσοῦνται pro πεσοῦνται 25 προσεκύνησεν ᾿ pro προσεκύνει 26 ἐστι (077. 32 νῆστις pro νήστεις 16:3 συνίετε pro δύνασθε 17 6add.ante Ἰησοῦς 20 Ἰησοῦς om. 17:2 ἐγένοντο pro ἐγένετο 4 μωσεῖ pro Μωσῇ 6 αὐτῶν corr.; αὐτὸν man. prim. 9 ἐκ pro ἀπὸ 14 γονυπετῶν corr.; man. prim. γανυπετῶν αὐτὸν pro αὐτῷ post γονυπετῶν 20 ἔχητε corr.; man. prim. ἔχετε 25 εἰσῆλθον pro εἰσῆλθεν 27 ἀναβαίνοντα pro ἀναβάντα 18:4 ταπεινώσει pro ταπεινώσῃ 6 εἰς pro ἐπὶ τι ζητῆσαι καὶ add. ante σῶσαι 12, 13 ἐνενήκονταεννέα bis 14 μου pro ὑμῶν 15 ἁμάρτη pro ἁμαρτήσῃ το ἀμὴν add. post πάλιν | αἰτήσωνται corr.; man. prim. αἰτήσονται 26 προσεκύνει corr.; man. prim. προσεκύνη ? 28 el τι prob τι 29 πάντα om. 31 ἑαυτῶν pro αὐτῶν 35 οὕτως pro οὕτω ᾿ 10:3 οἱ om. 5 αὐτοῦ αἀά. post πατέρα 8 οὕτως prootrw ο εἰ om. | γαμήσει pro γαμήσῃ 12 αὐτῶν add. post μητρὸς | οὕτως pro οὕτω 19 ἑαὑτόν pro σεαυτόν 25 σφόδρα λε- man. prim. in litura 28 καθήσεσθε pro καθίσεσθε 20:2 Kal συμφωνήσας pro συμφωνήσας δέ 3 τὴν om. 4 καὶ ἐκείνοις pro κἀκείνοις 5 ἐννάτην man. prim.; ἐνάτην corr. τι décorr. 17 καὶ add. ante καὶ man. prim. ex errore; del. corr. 18 παραδωθή- σεται pro παραδοθήσεται 21 σου add. post εὐωνύμων 22 ἢ pro καὶ 176 THE HARVARD GOSPELS 9 25 αὐτοῖς pro αὐτοὺς 26 ἔσται pro ἔστω 33 λέγουσιν corr.; man. prim. λέγου ὃ 21:1 βηθσφαγὴ ῥγο Βηθφαγῆῇ 5 ἀποστέλλει pro ἀποστελεῖ 5 καὶ om. post πραῦς 7 τὰ ἱμάτια. .. . ἐπάνω αὐτῶν om. man. prim.; suppl. corr. 14 tr. χωλοὶ καὶ τυφλοὶ 33 τις OM. 22:7 καὶ add. ante ἀκούσας | δὲ om. ἐκεῖνος add. post βασιλεὺς 9 ἐὰν pro ἂν 13 λέγει pro εἶπεν | tr. χεῖρας καὶ πόδας 23 οἱ om. 30 γὰρ om.; suppl. man. prim. 31 ἡμῖν pro ὑμῖν man. prim.; ὑμῖν corr. 37 ἔφη pro εἶπεν τῇ" om. 39 αὕτη pro αὐτῇ; man. prim. αὐτῆ Ὁ | ἑαυτόν ῥγο σεαυτόν 40 κρέμμανται pro κρέμανται man. prim.; κρέμανται corr. 46 ἠδύνατο pro ἐδύνατο 23:3 ἐὰν ῥγο ἂν 15 ποιῆτε pro ποιεῖτε 18 ἂν pro ἐὰν 21 ἐν αὐτῶ pro αὐτὸν 25 ἀδικίας pro ἀκρασίας 26 αὐτοῦ pro αὐτῶν 30 ἤμεθα pro ἦμεν" man. prim.; ἦμεν corr. 32 ἡμῶν pro ὑμῶν 56 ὅτι add. ante ἥξει | ir. πάντα ταῦτα 37 ἀποκτέννουσα pro ἀποκτείνουσα 24:2 tr. ταῦτα πάντα | μὴ" om. 6 μελήσεται( 9) pro Μελλήσετε man. prim.; μελήσετε corr. το ἑστὼς pro ἑστὸς (corr.? ἑστὸς man. prim.?) τῇ καταβάτω pro καταβαινέτω | τὰ pro τι 18 ὀπίσω om. 20 ἐν om. 31 καὶ add. ante φωνῆς 33 οὕτως pro οὕτω man. prim.; οὕτω corr. 36 THs? om. 43 ἐκείνω pro ἐκεῖνο man. prim.; ἐκεῖνο corr. ; 25:3 αὐτῶν pro ἑαυτῶν᾽ ο ov μὴ pro οὐκ 30 ἐκβάλετε pro ἐκβάλλετε 32 συναχθήσονται pro συναχθήσεται 44 αὐτῷ om. 26:4 tr. δόλω κρατήσωσι ττ tr. τοὺς πτωχοὺς γὰρ πάντοτε I5 καὶ ἐγὼ pro κἀγὼ 17 ἑτοιμάσομεν pro ἑτοιμάσωμεν 23 τριβλίω pro τρυβλίῳ 26 εὐχαριστήσας pro εὐλογήσας 31 διασκορπισθήσονται pro διασκορπισθήσεται 33 καὶ om. | δὲ add. post ἐγὼ 35 ἀπαρ- νήσωμαι pro ἀπαρνήσομαι | δὲ add. post ὁμοίως 36 προσεύξομαι pro προσεύξωμαι man. prim.; προσεύξωμαι corr. 38 6 Ἰησοῦς add. post αὐτοῖς 48 ἐὰν pro ἂν 52 ἀποθανοῦται pro ἀπολοῦνται 54 οὕτως pro οὕτω 59 tr. θανατώσωσιν αὐτὸν 70 αὐτῶν add. post ἔμπροσθεν 71 αὐτοῖς prorots 74 καταθεματίζειν pro καταναθεματίζειν 75 τοῦ om. 27:7 εἰς τάφην τοῖς ξένοις Om. 20 αἰτήσονται pro αἰτήσωντα, man. prim.? αἰτήσωνται corr. 35 βάλοντες pro βάλλοντες | ἵνα πλη- ρωθῇ . . . . ἔβαλον κλῆρον om. 41 καὶ φαρισαίων add. post πρεσβυ- τέρων 42 én’ add. ante αὐτῷ 44 αὐτόν pro αὐτῷ’ 45 ἐννάτης pro ἐνάτης man. prim.; ἐνάτης corr. 46 ἐννάτην pro ἐνάτην man. prim.; 177 10 HISTORICAL AND LINGUISTIC STUDIES ἐνάτην corr. | λιμὰ ῥγολαμὰ 54 γινόμενα ῥγο γενόμενα ὅτ ἐκεῖ om. 65 δὲ om. 28:9 60m. 19 οὖν om. Mark 1:2 τοῖς om. 5 ἐξεπορεύοντο pro ἐξεπορεύετο 6 6 add. ante ᾿Ιωάννης 13 ἐκεῖ add. ante μετὰ 14 ὁ om. 16 τοῦ Σίμωνος add. post αὐτοῦ 22 ἐξεπλήττοντο pro ἐξεπλήσσοντο 24 σὺ pro aol 27 ἑαυτοὺς pro αὑτοὺς 31 αὐτῶ pro αὐτοῖς 35 ὁ ἰησοῦς add. post ἀπῆλθεν 37 tr. σε ζητοῦσι 38 καὶ ἐκεῖ pro κἀκεῖ 44 προσένεγκε man. prim.; προσένεγκαι corr. 2:1 ἐγ. εἰσῆλθε πάλιν 7 οὕτως pro οὕτω 8 αὐτοὶ add. post οὕτως 9 σου pro σοι 14 devi pro Aeviv 26 τοῦ om. | οὖσιν pro οὖσι 3:5 πορώσει pro πωρώσει 7 ἠκολούθησεν pro ἠκολούθησαν. τι ἐθεώρει corr.; man. prim. ἐθεώρη ? Per. φανερὸν αὐτὸν 27 οὐδεὶς diva- ται pro οὐ δύναται οὐδεὶς | διαρπάση pro διαρπάσει 32 καὶ αἱ ἀδελφαί σου add. ante ἔξω 4:2 αὐτοὺς ῥγὸο αὐτοῖς 4 τοῦ οὐρανοῦ οι. 8 ἐν ῥ7ὺ ἕν {6 ᾧ 9 καὶ corr. | αὐτοῖς om. 12 ἀκούουσι man. prim.; ἀκούωσι corr. 16 σπει- ρώμενοι man. prim.? σπειρόμενοι corr. 18 οὗτοί εἰσιν om. 20 ἐν pro ἕν ter 27 βλαστάνει pro βλαστάνῃ 30 ὁμοιώσομεν pro ὁμοιώ- σωμεν 31 κόκκον pro κόκκῳ 40 οὕτως pro οὕτω 5:2 ὑπήντησεν ῥγὸο ἀπήντησεν 5 μνήμασι pro μνημείοις | ἐδύνατο pro ἠδύνατο 8 ἀκάθαρτον corr. 11 τῶ ὄρει pro τὰ ὄρη 15 ἱμα- τισμένον καὶ om. 16 διηγήσαντο δὲ pro καὶ διηγήσαντο το πεποίηκε pro ἐποίησε 26 αὐτῆς pro ἑαυτῆς 40 πάντας pro ἅπαντας 6:2 ὅτι om. | γίνονται corr. 13 ἐξέβαλον pro ἐξέβαλλον 15 δὲ om. | Hom. 16 60m. τῇ τῇ Om. το ἤθελεν corr.? 20 ἀκούων pro ἀκούσας 27 σπεκουλάτορα pro σπεκουλάτωρα 29 τῷ OM. 31 εὐκαί- pouv pro nixaipovy 32 ἀπῆλθεν pro ἀπῆλθον 33 οἱ bxAoLOM. 34 αὐτοῖς pro αὐτοὺς 37 ἀγοράσομεν pro ἀγοράσωμεν | tr. δηναρίων διακοσίων | 39 ἀνακλῖναι corr. 44 ὡσεὶ om. 51 περισοῦ man. prim.; περισσοῦ corr. 52 tr. αὐτῶν ἡ καρδία 56 ἐὰν pro ar" 7:2 ἄρτον ῥ7ο ἄρτους 17 Kalom. τῷ οὕτως prooirw 19 χωρεῖ pro ἐκπορεύεται 21 βλασφημίαι pro βλασφημία 24 τὴν om. 26 ἡ om. man. prim.; suppl. corr. | συραφοινίκισσα pro Συροφοίνισσα | ἐκβάλη pro ἐκβάλλῃ 32 μογγιλάλον pro μογιλάλον 33 ἐπιλαβόμενος pro ἀπολαβόμενος 35 ἐλάλη man. prim.; ἔλάλει corr. 178 THE HARVARD GOSPELS 11 8:1 παμπόλου pro παμπόλλου 2 ἡμέραι Pro ἡμέρας ἢ Tapa- θῆναι pro παραθεῖναι 13 τὸ Om. 24 ὡσεὶ δένδρα pro ὅτι ὡς δένδρα ὁρῶ 25 ἀνέβλεψε pro ἐνέβλεψε 26 τὸν om. 28 εἶπον pro ἀπεκρί- θησαν 31 τῶν add. ante ἀρχιερέων | τῶν add. ante γὙραμματέων 35 ἐγ. ἑαυτοῦ ψυχὴν pro ψυχῆν αὐτοῦ 38 ἐὰν pro ἂν 9:2 Tov? om. 3 ἐγένοντο pro ἐγένετο | κναφεὺς pro γναφεὺς 6 λαλήσει pro λαλήσῃ 7 λέγουσα om. 15 ἐξεθαμβήθησαν pro ἐξε- θαμβήθη 16 ζητεῖτε pro συζητεῖτε 20 ἤνεγκα man. prim.; ἤνεγκαν corr. 22 καὶ eis pro eis τὸ 25 ὁ add. ante ὄχλος 31 ἐγερθήσεται man. prim., pro ἀναστήσεται: corr. ἀναστήσεται 32 ir. ἐπερωτῆσαι αὐτόν 40 ἡμῶν pro ὑμῶν bis 42 ἐὰν pro ἂν | αὐτου man. prim. pro αὐτῷ; corr. αὐτῶ 45 ἔκκοψον pro ἀπόκοψον 48 σβέννυνται man. prim.? σβέννυται corr. 50 ἀρτύσεται pro ἀρτύσετε 10:1 ἦγ. εἰς τὰ ὅρια ἔρχεται | διὰ τοῦ om. 2 οἱ om. τῇ καὶ δραμὼν pro προσδραμὼν 21 τοῖς om. 24 τοῖς om. 27 τῷ" om. 28 καὶ" om. man. prim., suppl. corr. rec. 29 δὲ om. man. prim.; suppl. corr. rec. | ἕνεκεν add. ante τοῦ 31 οἱ om. 32 αὐτοῖς pro αὐτοὺς 34 ἐμπτύξουσιν man. prim. pro ἐμπαίξουσιν, corr. ἐμπαίξουσιν 38 ποιεῖν pro πιεῖν | ποτήριον corr. 40 μου om. 43 οὕτως pro οὕτω | tr. ὑμῶν διάκονος 44 ἐὰν pro ἂν 49 αὐτῶ man. prim. pro αὐτὸν; corr.avroy 51 σοι 6077. | ῥαβουνὶ pro paBBovi 52 ἠκολούθησε pro ἠκολούθει 11:3 ἀποστέλλει pro ἀποστελεῖ 5 ἑστώτων man. prim. pro ἑστη- κότων: COT. TEC. ἑστηκότων 13 σύκων Corr. 15 κολυβιστῶν pro κολ- λυβιστῶν 18 ἀπολέσωσιν pro ἀπολέσουσιν το é€| ξεπορεύετο man. prim.; ἐξεπορεύετο corr. 20 ἐξηραμένην pro ἐξηραμμένην 22 ὁ add. ante Ἰησοῦς 23 πιστεύσει pro πιστεύσῃ 29 καὶ ἐγὼ pro κἀγὼ 32 εἴπομεν pro ἐὰν εἴπωμεν . 12:5 δέροντες man. prim.; δαίροντες corr. | ἀποκτένοντες pro ᾿ἀποκτείνοντες 14 ἀνθρώπου pro ἀνθρώπων 23 οὖν Om. 25 ἐκγαμίσ- κονται pro γαμίσκονται 26 τοῦ pro τῆς 27 θεὸς add. ante νεκρῶν 28 πάντων man. prim. pro πασῶν; πασῶν corr. 29 πάντων man. prim. pro πασῶν; πασῶν corr. 32 θεὸς om. 35 τοῦ add. ante Δαβίδ 36 tr. εἶπε Aa(Gi)d | τῷ" om. | τῷ" om. | λέγει pro εἶπεν’ 43 Bad- λόντων pro βαλόντων ' 13:8 ἀρχὴ pro ἀρχαὶ τι λαλήσητε man. prim.; corr. λαλήσετε 14 ἑστὼς pro ἐστὸς 21 καὶ om.| micrebere pro πιστεύσητε 25 tr. 179 12 HISTORICAL AND LINGUISTIC STUDIES ᾿ πεσοῦνται ἐκ τοῦ οὐρανοῦ pro τοῦ οὐρανοῦ ἔσονται ἐκπίπτοντες 32 τῆς" om. | τῷ add. ante οὐρανῷ 14:6 ἐν ἐμοί pro eis ἐμέ 8 ἔσχεν pro εἶχεν ο ἐὰν pro ἂν 12 ἑτοιμάσομεν pro ἑτοιμάσωμεν 15 ἀνώγεων pro ἀνώγεον | ἕτοιμον om. 23 τὸ Om. 24 τὸ OM. 25 γενήματος pro γεννήματος 27 ἐν ἐμοὶ ἐν τῇ νυκτὶ ταύτῃ om. 30 avadd. ante σήμερον 31 ἀπαρνήσωμαι corr. rec. pro ἀπαρνήσομαι 32 προσεύξομαι pro προσεύξωμαι 33 τὸν" om. | τὸν" om. 34 λέγειν pro λέγει 35 καὶ add. ex errore ante mpo- ἐλθὼν | man. prim. προσελθὼν: προελθὼν corr. 41 τὸ 0m. 45 αὐτῶ add. post λέγει 51 ἠκολούθησεν pro ἠκολούθει 60 τὸ 0m. 62 tr. ἐκ δεξιῶν καθήμενον 63 ἔτι om. 65 ἔβαλον pro ἔβαλλον 68 ἐξῆλεν man. prim., corr. ἐξῆλθεν 71 ὀμνύναι pro ὀμνύειν 72 τὸ ῥῆμα ὃ pro τοῦ ῥήματος ov 15:17 περιτιθέασιν: περι in litura. 18 ὁ βασιλεὺς pro βασιλεῦ 22 γολγοθᾶν ῥγο Γολγοθᾶᾷ 23 ἐδίδουν corr.; man. prim. ἐδήδουν 24 διαμερίζονται pro διεμέριζον | καὶ add. ante βάλλοντες man. prim.; del. corr. 26 γεγραμμένη pro ἐπιγεγραμμένη 31 δὲ 0m. 33 ἐνάτης pro ἐννάτης 34 ἐνάτη pro ἐννάτῃ | λιμὰ pro λαμμᾶ 39 οὕτως pro οὕτω 40 καὶ om. 42 πρὸς σάββατον man. prim., corr. προσάββατον 16:1 ἡ τοῦ οὔ. ὃ ταχὺ οι. 18 βλάψη pro βλάψει Luke 1:9 θεοῦ pro κυρίου το fr. ἦν τοῦ λαοῦ 15 τοῦ Om. ante Κυρίου 25 οὕτως pro οὕτω 34 μοι add. post ἔσται 36 γήρει pro γήρᾳ 44 ἐσκίρτησε pro ἐσκίρτησεν | tr. τὸ βρέφος ἐν ἀγαλλιάσει 59 αὐτὸ om. post ἐκάλουν 2:9 αὐτοῖς corr. 10 φοβεῖσθαι man. prim.; φοβεῖσθε corr. 12 τῇ om. τς εἰς add. ante βηθλεὲμ 20 ὑπέστρεψαν pro ἐπέ- στρεψαν | οἱ ποιμένες corr. 21 ai add. ante ἡμέραι | αὐτόν pro τὸ παιδίον 25 tr. ἦν ἅγιον 37 ἡμέρα pro ἡμέραν 39 ἑαυτῶν pro αὐτῶν 3:1 ἀβιλινῆς pro ᾿Αβιληνῆς 2 ἐπὶ ἀρχιερέως pro ἐπ᾽ ἀρχιερέων | τοῦ οτι. το φιλίππου ογ!. 22 Kai‘ (077. 27 ἰωνᾶν pro Ἰωαννᾶ 33 ἀμι- ναδάμ pro ᾿Αμιναδὰβ | τοῦ ἰωράμ add. post ᾿Αρὰμ 35 σερούχ pro Σαροὺχ ' 4:4 60m. 7 ἐμοῦ pro μου | πᾶσα pro πάντα 8 yapom. 9 ὃ om. τι ὅτι οὔ. 18 εἵνεκεν pro ἕνεκεν | εὐαγγελίσασθαι pro εὐαγγε- λίζεσθαι το ἀποστεῖλαι corr. 26 εἰ man. prim.; eis corr. σάρεφθα pro Σάρεπτα 29 THs? om. 31 αὐτοὺς om. 35 τὸ 0m. 38 ἡ OM. 42 ἐπεζήτουν pro ἐζήτουν 43 ταῖς om. A 180 THE HARVARD GOSPELS 13 5:1 γενησαρέτ pro Τεννησαρέτ 6 tr. πλῆθος ἰχθύων 8 γόνασιν pro γόνασι | τοῦ om. το διὰ om.| ποίας man. prim.; πῶς corr. 29 60m. 36 ἐπίβλημα om. 37 tr. ὁ οἶνος ὁ νέος 6:7 αὐτὸν om. ο ἀποκτεῖναι pro ἀπολέσαι το εἶπεν pro εἶπε | αὐτῶ pro τῷ ἀνθρώπῳ οὕτως pro οὕτω 18 ἀπὸ pro ὑπὸ 21 μακά- ριοι οἱ πεινῶντες νῦν, ὅτι χορτασθήσεσθε om. | γελάσεται man. prim.; γέλάσετε corr. 22 ἕνεκεν pro ἕνεκα 23 χάρητε pro χαίρετε 25 πενθή- σεται man. prim.; πενθήσετε corr. κλαύσεται man. prim.; κλαύσετε corr. 26 ὑμῖν οι. [ πάντες om. 28 καὶ om. 33 ἀγαθοποιῆτε corr. 34 οἱ OM. 35 τοῦ οὔ. 37 καὶ om. 7:2 ἔμελλε ῥγο ἤμελλε 7 GAN proaddAa 12 Hvom. 14 βαστά- σαντες pro βαστάζοντες 16 πάντας pro ἅπαντας 21 τὸ om. ante βλέπειν 22 ἴδετε pro εἴδετε 24 Tots ὄχλοις Pro πρὸς τοὺς ὄχλους 31 εἶπε δὲ ὁ κύριος Om. 34 λέγει man. prim.; λέγετε corr. | ἐγ. φίλος τελωνῶν 37 καὶ add. ante ἐπιγνοῦσα 45 εἰσῆλθεν pro εἰσῆλθον 8:3 αὐτοῖς pro αὐτῷ 8 εἰς pro ἐπὶ 15 ταῦτα λέγων ἐφώνει 6 ἔχων ὦτα ἀκούειν, ἀκουέτω add. post ὑπομονῇ 18 ἐὰν pro ἂν bis | ἔχη corr.; man. prim. ἔχει 20 παρήγγειλε pro παρήγγελλε 31 παρε- κάλουν pro παρεκάλει 34 ἀπελθόντες ΟΠ. 40 ὑπεδέξατο pro ἀπεδέξατο 43 ἰατροῖς pro εἰς ἰατροὺς 51 ἐλθὼν pro εἰσελθὼν | ἐγ. ἰωάννην καὶ ἰάκωβον 55 ὑπέστρεψε pro ἐπέστρεψε - Q:I μαθητὰς αὐτοῦ om. 4 ἣν corr. 5 ἐὰν pro ἂν ὃ ὁ om. 10 βηθσαϊδάν pro Βηθσαϊδά 13 tr. ἰχθύες δύο | ἀγοράσομεν pro ayo- ράσωμεν | τοῦτον om. 15 οὕτως prootrw 20 60m. 21 παρήγγελε pro παρήγγειλε 23 καθ᾽ ἡμέραν om. 24 ἐὰν pro ay 27 ἐστώτων pro ἑστηκότων γεύσωνται pro γεύσονται 28 τὸν om. 33 εἶπε pro εἶπεν | 6 om. | tr. μίαν μωσεῖ 36 dom. 38 ἐπιβλέψαι pro ἐπίβλεψον 41 tr. τὸν υἱόν cov ὧδε 49 τὰ OM. 52 αὐτοῦ man. prim.; ἑαυτοῦ corr. 54 δὲ corr. | εἴπομεν pro εἴπωμεν 55 καὶ εἶπεν... . ἀλλὰ σῶσαι οἵ. 58 κλίνη man. prim.; κλίνει ΠΟΥ. 62 tr. ὁ ἰησοῦς πρὸς αὐτόν 10:2 ἐκβάλη pro ἐκβάλλῃ 6 μὲν om. | ἐπανακάμψει pro ἀνα- κάμψει ὃ δ᾽ om. τ2 d€om.man. prim.; ΣΡ. 0077. 13 βηθσαϊδάν pro Βηθσαϊδά 20 μᾶλλον om. 22 ir. μοι παρεδόθη 27 ἑαυτόν pro σεαυτόν 32 ἀντιπαρῆλθε pro ἀντιπαρῆλθεν 36 tr. πλησίον δοκεῖ σοι 30 τῶν λόγων pro τὸν λόγον 11:4 ἀλλὰ... .. πονηροῦ om. 5 πορεύεται man. prim.; πορεύ- σεται corr. 6 μου om. ο ἀνοιχθήσεται pro ἀνουγήσεται τι ἢ pro 181 ) ᾽ 14 HISTORICAL AND LINGUISTIC STUDIES εἰ 13 tr. δόματα ἀγαθὰ 16 καὶ ἀποκριθεὶς εἶπε πῶς δύναται σατα- vas σατανᾶν ἐκβάλλειν add. post δαιμόνια τῇ μερισθεῖσα pro δια- μερισθεῖσα 24 εὑρίσκων man. prim.; εὑρίσκον corr. 32 viwevt man. prim.; νινευῖται corr. 33 κρυπτὴν pro κρυπτὸν | φῶς pro φέγγος 39 ὑμῶν om. 42 ὑμῖν om. man. prim.; suppl. corr. 44 ol om. 51 ἄβελ corr. 54 καὶ om. 12:4 ἀποκτεννόντων pro ἀποκτεινόνστων 7 πολλῶν man. prim.; πολλῶ corr. 20 ἄφρον pro “Adpwy 21 ταῦτα λέγων ἐφώνει ὁ ἔχων ὦτα ἀκούειν, ἀκουέτω add. post πλουτῶν 22 ἐνδύσεσθε pro ἐνδύσησθε 28 τὸν add. post χόρτον | ἀμφιέννυσιν man. prim.; ἀμφιέννυσι corr. 38 οὕτως pro οὕτω 54 οὕτως pro οὕτω. 58 βάλη pro βάλλῃ 13:6 ἐγ. ζητῶν καρπὸν 8 κόπρια pro κοπρίαν 14 τὸ pro τῷϊ man. prim.; τῷ corr. θεραπεύεσθαι pro θεραπεύεσθε man. prim.; θεραπεύεσθε mg. 20 καὶ om. 21 ἐνέκρυψεν man. prim.; ἔκρυψεν corr. 29 ἀπὸ 0m. 34 ἀποκτένουσα pro ἀποκτείνουσα 35 ἀμὴν om. | tr. λέγω δὲ | ἥξει pro HED 14:5 υἱὸς pro ὄνος ο τοῦτο man. prim.; τούτω corr. τὸ ἀνά- πεσαι pro ἀνάπεσον τι καὶ ὁ ταπεινῶν ἑαυτὸν ὑψωθήσεται om. 15 ἄριστον pro ἄρτον 24 you om. man. prim.; suppl. corr. | πολλοὶ yap εἰσι κλητοὶ, ὀλίγοι δὲ ἐκλεκτοί add. post δείπνου 26 αὐτοῦ pro ἑαυτοῦ 28 6 add. ante θέλων | οἰκοδομεῖν man. prim.; rubr. mg. οἰκοδομῆσαι | δαπάνοιν (2) man. prim.; δαπάνην corr. 32 tr. πόρρω αὐτοῦ 15:4 ἐνενηκονταεννέα pro évvevnxovraevvéa 5 αὐτοῦ pro ἑαυτοῦ 7 οὕτως pro οὕτω | ἐνενηκονταεννέα pro ἐννενηκονταεννέα | δικαίους pro δικαίοις τὸ οὕτως pro οὕτω 26 αὐτοῦ om. 16:1 καὶ οὔ. g ἐκλείπητε ῥγὸ ἐκλίπητε 25 ὧδε ῥγο ὅδε 26 ἔνθεν pro ἐντεῦθεν | δύνανται pro δύνωνται 17:4 ἐπὶ σὲ om. 6 ἔχετε man. prim. pro εἴχετε: εἴχετε Corr. 7 ἔχων om. man. prim.; suppl. corr. 9 αὐτῷ om. 10 οὕτως pro οὕτω | ir. ἀχρεῖοι δοῦλοι 22 ἐπιθυμήσεται man. prim.; ἐπιθυμήσετε᾽ corr. man. prim. 24 καὶ om. 26 τοῦ" om. | kal? om. 34 δ' om. 35 δύο ἔσονται ἐν TH ἀγρῶ᾽ ὁ εἷς παραληφθήσεται" καὶ ὁ ἕτερος ἀφεθή- σεται add. post ἀφεθήσεται 18:1 αὐτοὺς add. post προσεύχεσθαι ο Kai’ om. 14 yap add. post} τς αὐτὸν man. prim.; αὐτῶν corr. 18 ἄρχων ο7. 28 60m. 36 ταῦτα pro τοῦτο 182 x THE HARVARD GOSPELS 15 19:4 συκομορέαν pro συκομωραίαν | δι᾽ om. 7 πάντες pro ἅπαντες 8 μοι pro μου | ἐσυκοφάντισα pro ἐσυκοφάντησα τς Kal? 0m. 23 τὴν om. 29 βηθσφαγὴ pro Βηθφαγὴ 48 ποιήσουσιν pro ποιήσωσιν 20:1 ἱερεῖς pro ἀρχιερεῖς 5 οὖν OM. QTISOM. το, τι δείραντες man. prim.; δήραντες corr. bis 13 κύριος corr. τῷ τὸν λαόν OM. 27 tr. μὴ εἶναι ἀνάστασιν 28 ἔχων. . . . ἀποθάνῃ om. | ἐξαναστήσει man. prim.; ἐξαναστήση corr. 30 ἔλαβεν ὁ δεύτερος corr. man. prim. 31 ὡσαύτως add. ante ὡσαύτως; del. corr. 32 δὲ om. 33 γίνεται γυνή corr. 21:2 tr. twa καὶ 4 ἔβαλεν man. prim.; ἔβαλε corr. | ταῦτα λέγων ἐφώνει ὁ ἔχων ὦτα ἀκούειν, ἀκουέτω add. post ἔβαλε 6 λίθον pro λίθῳ 16 tr. συγγενῶν: καὶ φίλων: καὶ ἀδελφῶν 18 ἀπώληται pro ἀπόληται man. prim.; ἀπόληται corr. 21 é& corr. | Kai? om. 30 βλέποντες. . ... ὅτι ἤδη Om. 34 βαρηθῶσιν pro BaprrOdcu | αἰφνιδίως pro αἰφνίδιος man. prim.; αἰφνίδιος corr. 36 ταῦτα om. 22:4 τοῖς" Om. 9Q ἑτοιμάσομεν pro ἑτοιμάσωμεν 12 ἀνώγεων pro ἀνώγεον 30 ἐν τῇ βασιλείᾳ μου om. | xabicecbe pro καθίσησθε 31 σινιάσαι Corr. 32 ἐκλείπη man. prim.; corr. ἐκλίπη 34 φωνήση (corr.?) pro φωνήσει 36 πωλήσει pro πωλησάτω | ἀγοράσει pro ayo- pacatw 45 αὐτοῦ om. 47 αὐτοὺς pro αὐτῶν | τοῦτο yap σημεῖον δεδώκει αὐτοῖς ὃν ἂν φιλήσω αὐτός ἐστιν add. post αὐτόν 55 συγκαθ- ἡσάντων man. prim. pro συγκαθισάντων: συγκαθισάντων corr. 60 & om. 63 δαίροντες (corr.?) pro dépovres 66 τε om. | αὐτῶν pro ἑαυτῶν 23:1 ἤγαγον ῥγο ἤγαγεν τι ἐξουδενήσας pro ἐξουθενήσας 12 καὶ add. ante φίλοι 25 αὐτοῖς οὔ. 26 τοῦ" om. 20 ai add. ante κοιλίαι 44 ἐνάτης pro ἐννάτης corr.; man. prim. ἐννάτης 54 καὶ om. 55 καὶ om. 24:1 γυναῖκες add. post ἦλθον 4 17. ἄνδρες δύο 18 ey OM. 24 οὕτως pro οὕτω 31 αὐτῶν pro αὐτόν 36 καὶ add. ante αὐτὸς 39 πνεῦμα corr. 42 μελισσείου pro μελισσίου John 1:28 βηθανία man. prim. pro Βηθαβαρᾶ; mg. man. rec. γρ(ἀφε) βηθαβαρᾷ 29 ὁ Ἰωάννης om. 30 αὐτός pro οὗτός 39 λέγετε man. prim. pro λέγεται, corr. λέγεται 40 οὖν add. post ἦλθον | δὲ om. 42 μεσίαν pro Μεσσίαν | gom. 43 δὲ om. man. prim.; suppl. corr. rec. 44 ὁ Ἰησοῦς om. | ὁ ἰησοῦς add. post αὐτῷ 49 6 om. 2:17 καταφάγεταί proxatépayé το ὁ οὔ. 22 ἔλεγε ῥγο ἔλεγεν | αὐτοῖς om. 23 τοῖς add. ante ἹΙεροσολύμοις 183 ty 16 HISTORICAL AND LINGUISTIC STUDIES 3:3 dom. [fol. 244 perg. amis.; 3:4 εἰσελ[θεῖν . . . . 3:18 υἱοῦ] τοῦ θεοῦ: suppl. chart. τὸ 6 om. 16 οὕτως pro οὕτω] 23 σαλὴμ pro Σαλεὶμ 28 μοι om. 36 τὴν add. ante ζωὴν" 4:3 ἀπῆλθεν pro ἀπῆλθε | πάλιν om. 8 ἀπεληλύθασιν pro are ληλύθεισαν 10 man. prim. ἤδης: Hoes corr. 13 6° om. τὸ man. prim. ἔρχομαι, corr. ἔρχωμαι 20 tr. τῶ ὄρει τούτω 25 peolas pro Μεσσίας | οὖν add. post ὅταν 31 αὐτοῦ add. post μαθηταὶ 35 τετρά- μηνός ῥγο τετράμηνόν 42 ἐστι proéotw? 46 ὁ Ἰησοῦς om. 47 ἔμελλε pro ἤμελλε 5:1 ἡ add. ante ἑορτὴ 7 βάλη pro βάλλῃ [foll. 251-253 perg. amis.; 5:12 σοι ἄρον"... . 6:7 αὐϊτῶ: suppl.chart. 19 βλέπει pro βλέπῃ corr.? 35 ἀγαλλιαθῆναι pro ἀγαλλιασθῆναι 36 πληρώσω pro τελειώσω 44 ἀνθρώπων pro ἀλλήλων 46 μωσεῖ pro Μωσῇ 6:2 ἠκολούθη pro ἠκολούθει 3 tr. ἐκάθητο ἐκεῖ] 15 ἀνεχώρησε pro ἀνεχώρησεν | πάλιν om. 19 γενόμενον pro γινόμενον 23 ἰησοῦ pro Κυρίου 24 καὶ οὔϊ. 29 60m. 30 &om. 45 τοῦ" om. 55 ἀληθὴς pro ἀληθῶς bis 58 ζήσει pro ζήσεται 62 θεωρεῖτε pro θεωρῆτε 69 ὑμεῖς pro ἡμεῖς 70 ὁ Ἰησοῦς om. 71 ἔμελλεν pro ἤμελλεν 7:1 tr. οἱ ἰουδαῖοι αὐτὸν [7:2 ἐγγὺς [j—/in.: foll. rel. perg. amis., chart. suppl. τς olovdator pro Ιουδαῖοι τό οὖν add. post ἀπεκρίθη 21 6 om. 25 ἱεροσολυμητῶν pro ‘lepocodupitav 27 Epxere man. prim. pro ἔρχηται: corr. ἔρχητε 29 δὲ om. | κἀκῖνος pro κἀκεῖνος 30 ἐληλύθη pro ἐληλύθει 31 μὴ pro μήτι | τούτων corr. 32 οὖν add. post ἤκουσαν | tr. ὑπηρέτας οἱ φαρισαῖοι καὶ οἱ ἀρχιερεῖς 33 αὐτοῖς om. 34 ζητεῖτε man. prim. pro ζητήσετε: ζητείσετε corr. 36 ζητεῖτε τέ man. prim. pro Znrnoeré: ζητείσετέ Corr. 39 ὁ Om. 40 τοῦτον add. post λόγον 41 ἀληθῶς add. post ἐστιν | δὲ om. 53 ἀπῆλθον pro ἐπορεύθη | ἕκαστος om., suppl. corr. mg. 8:1 καὶ ὁ inaous pro Ἰησοῦς δὲ 2 βαθέως add. post πάλιν; rubr. βαθέος | ἦλθεν ὁ ἰησοῦς pro παρεγένετο 3 πρὸς αὐτὸν om. | ἐπὶ pro ἐν 4 εἶπον pro λέγουσιν | ταύτην εὕρομεν ἐπαυτοφώρω μοιχευομένην pro αὕτη. . . μοιχευομένῃ ς ἡμῶν add. post νόμῳ | μωῦσῆς pro Μωσῆς] ἡμῖν om. | λιθάζειν pro λιθοβολεῖσθαι | περὶ αὐτῆς add. post λέγεις 6 κατηγορίαν κατ᾽ pro κατηγορεῖν | μὴ προσποιούμενος add. post γῆν ἐπερωτῶντες pro ἐρωτῶντες | ἀναβλέψας pro ἀνακύψας | εἶπεν pro εἶπε | αὐτοῖς pro πρὸς αὐτοὺς | τὸν om. | tr. βαλλέτω ἐπ᾽ αὐτήν 9g καὶ ὑπὸ τῆς συνειδήσεως ἐλεγχόμενοι om., loc. tamen his verbis relicto | ir. 184 THE HARVARD GOSPELS 17 ὁ ἰησοῦς μόνος | οὖσα pro ἑστῶσα το εἶδεν αὐτὴν καὶ pro kal... γυναικὸς | εἶπε pro εἶπεν | αὐτῇ om. | γῦναι pro ἡ γυνὴ | ἐκεῖνοι om. τι ἀπὸ τοῦ νῦν add. ante μηκέτι 12 tr. ἐλάλησεν αὐτοῖς | περιπατήση pro περιπατήσει 14 ἦλθα pro ἦλθον | ὑμεῖς. .. ὑπάγω om. το & om. 20 ἐληλύθη pro ἐληλύθει 26 λαλῶ pro λέγω 56 ἐλευθερώσει pro ἐλευθερώσῃ | γενήσεσθε pro ἔσεσθε 44 τοῦ add. ante πατρὸς"! λαλεῖ pro λαλῇ 52 γεύσηται pro γεύσεται 53 σὺ" om. 58 οὖν add. post εἶπεν το διελθὼν om. 9:3 ὁ om. 8 οὐχ’ pro οὐχ | προσαιτῶν corr. ο δὲ add. post Ἐκεῖνος 11 κολυμβήθρα pro κολυμβήθραν 15 ἐπέθηκέ pro ἐπέθηκεν | tr. μου ἐπὶ τοὺς ὀφθαλμοὺς | καὶ βλέπω om. 16 ἔστιν ἐκ pro ἔστι παρὰ | σημεῖα om. 20 δὲ add. post ἀπεκρίθησαν 21 ἑαυτοῦ pro αὑτοῦ -22 ἤδει pro ἤδη 27 tr. μαθηταὶ αὐτοῦ | γενέσθε pro γενέσθαι 28 οὖν om. 29 pwoet pro Μωσῇ 31 ἁμαρτωλὸν pro ἁμαρτωλῶν 35 Ἤκουσεν . . . ἔξω om. | 6 ἰησοῦς add. post αὐτὸν IO:I οὗτος pro ἐκεῖνος 4 éxBaddn pro ἐκβάλῃ 8 πρὸ ἐμοῦ om. 13 μέλλει pro μέλει τό ἀκούσωσι man. prim. pro ἀκούσουσι: mg. ἀκούσουσι τῷ θῆναι pro θεῖναι 22 τοῖς om. 23 σολομῶνος pro Σολομῶντος 20 ἐστιν pro ἐστὲ 530 tr. αὐτὸν πάλιν 40 πρότερον pro πρῶτον; mg. γὙρ(ἀφε) πρῶτ(ον) 11:7 αὐτοῦ add. post μαθηταῖς ο ὁ om. οττο φῶς. .. ὅτι τὸ om. man. prim., suppl. mg. 15 εἴμην pro ἤμην | ἀλλὰ pro add’ 19 ἐληλύθησαν pro ἐληλύθεισαν 20 60m. 22 καὶ om. | αἰτήσει pro αἰτήσῃ 30 ἐληλύθη pro ἔληλύθει 31 μνῆμα pro μνημεῖον 32 Ir. αὐτοῦ eis τοὺς πόδας 33 κλαίουσαν om. 48 οὕτως pro οὕτω 51 ὁ om. 55 περὶ pro πρὸ 57 καὶ om. ᾿ 12:2 σὺν add. ante ait@? 5 βαρυτίμου pro πολυτίμου: meg. πολυτίμ(ου) 6 περὶ τῶν πτωχῶν om. ἔμελλεν pro ἔμελεν 7 αὐτό corr. 13 ἀπάντησιν pro ὑπάντησιν | 6 om. 15 σοι αἀά. post ἔρχεταί τό ὁ om. 25 ἀπολέση pro ἀπολέσει 26 διακονεῖ pro διακονῇ bis 30 6 om. | ἐγ. ἡ φωνὴ αὕτη 33 ἔμελλεν (corr.?) ῥγο ἤμελλεν 40 διά- vouay pro καρδίαν 4τ.ἴδε ῥγο εἶδε 45 καὶ ὁ. . - με om. ͵ 12:3 δὲ add. post εἰδὼς 8 ὁ add. ante Πέτρος 9 μου om. 12 τῶν μαθητῶν pro αὐτῶν 18 yapadd. post ἐγὼ 25 οὕτως add. post ἐκεῖνος 29 ἐδώκουν pro ἐδόκουν 32 αὐτῶ pro ἑαυτῷ 34 didwuor pro δίδωμι 35 ἔχετε pro ἔχητε: mg. ἔχητε 36 ἐγὼ add. anie ὑπάγω 37 ὃ om. 38 μὴν pro μὴ | φωνήση pro φωνήσει 185 18 HISTORICAL AND LINGUISTIC STUDIES — 14:2 ér. πολλαὶ μοναὶ | tr. ὑμῖν τόπον 3 καὶ ἐὰν. BS om. 12 ὅτι add. ante ὁ πιστεύων | μείζωνα pro μείζονα 15 ἐν 1 τὰς ἐμὰς τό δώση pro δώσει 22 καὶ add. ante τί 23 'δ' om. 27 ταρασέσθω pro ταρασσέσθω 30 τούτου om. 31 οὕτως pro οὕτω, 15:2 φέρων pro φέρον' 6 τις pel add. ante τις, ex errore τὸ add. ante πῦρ 7 αἰτήσασθε pro αἰτήσεσθε ο ἡμᾶς pro ὑμᾶς 16 μείνη pro μένῃ ᾿ 16:3 ὑμῖν om. 7 ἔγὼ add. ante μὴ 8 καὶ om. post ἁμαρτίας 15 yap add. post πάντα λαμβάνει ῥγο λήψεται 16 ἐγὼ οὔ. 20 ἀμὴν" om. 27 πεποιστεύκατε pro πεπιστεύκατε 33 ἔχετε pro ἔχητε | ἐν τῷ κόσμῳ θλίψιν ἔχετε om.; ἐν τῶ κόσμω" τούτω θλίψιν ἔχετε Suppl. mg. 17:2 δώσει pro δώσῃ 7 ἔγνωσαν pro ἔγνωκαν 0 εἰσιν man. prim. pro εἰσι; corr. εἰσι 12 εἰμὶ pro εἰ μὴ 20 πιστευόντων pro πιστευσόντων 21 va pro ἵνα; cap. om. rubr. 23 γινώσκει pro γινώσκῃ 24 δέδωκας pro ἔδωκας 18:8 dom. 15 ἠκολούθη pro ἠκολούθει 16 εἱστήκη pro εἱστήκει | τὴν θύραν (Bipa?) pro τῇ θύρᾳ τῇ ἦ pro et τ εἱστήκησαν pro εἱστήκεισαν 24 δαίρεις pro δέρεις 25 οὖν add. βοδί ἠρνήσατο 28 ἄγουσι pro ἄγουσιν | οὖν om. | ἦν δὲ. . . πραιτώριον" om. 32 ἔμελλεν pro ἤμελλεν 36 ὁ om. 30 tr. βούλεσθε οὖν ἀπολύσω ὑμῖν 40 βαραβᾶν pro Βαραββᾶν | βαραβᾶς pro Βαραββᾶς 19:6 αὐτὸν add. post cratpwoov? 7 ὑμεῖς pro ἡμεῖς 10 αὐτῷ" om. τι 6 om. 12 ἑαυτὸν pro αὑτὸν 13 τοῦ om. | γαβαθά pro TaBBof& 16 ἤγαγον pro ἀπήγαγον 17 τόπον pro τὸν" 20 ir. 6 τόπος τῆς πόλεως | tr. ῥωμαϊστὶ" ἑλληνιστὶ 25 εἱστήκησαν pro εἱστή- κεισαν κλοπᾷ pro Κλωπᾶ | μαγδαλινὴ pro Μαγδαληνή 26 ἴδε pro idod 27 tr. ὁ μαθητὴς αὐτὴν 30 ὁ Ἰησοῦς om. 33 οἷδον pro εἶδον 34 εὐθέως pro εὐθὺς 35 tr. ἐστιν ἡ μαρτυρία αὐτοῦ | εἶδεν pro older 36 δὲ ρῥγο γὰρ 38 ὁ' om. 40 ἐν add. ante ὀθονίοις 20:1 μαγδαλινὴ pro Μαγδαληνὴ 5 μέντι pro μέντοι 12 καθη- μένους pro καθεζομένους 14 ὁ Om. το κηπωρός pro κηπουρὸς | ir. ἔθηκὼς αὑτὸν 16 ῥαβουνὶ pro Ῥαββουνί 18 μαγδαλινὴ pro Μαγδα- ληνὴ ἀπαγγέλουσα pro ἀπαγγέλλουσα 19 obvom. 26 εἰρήνη Corr. 20 Θωμᾶ om. 31 δ᾽ om. 21:1, δὲ add. post μετὰ | πάλιν om. 3 ἐνέβησαν pro ἀνέβησαν 5 ἔχεται ῥγο ἔχετε: mg. ἔχετε 6 βάλλετε pro Βάλετε 14 ἐφανέρωσεν ἑαυτὸν pro ἐφανερώθη 15 ὁ Ἰησοῦς om. 18 ἑαυτὸν pro σεαυτὸν] 186 que! 2 4 JAN26'52 RESERVED ? Oe 38 J ᾿ φι ; »»- - JUN 10 64 AUG 1 5 '64 JAN 16 58 nee 5 1738 Library Bureau Cat. no. 1137 HOU DO1152574P eee OOeeeelles=*=S=SeaSSSE Eee eee