•iV'-nfi' 
 
CORNELL 
 
 UNIVERSITY 
 
 LIBRARY 
 
 BOUGHT WITH THE INCOME 
 OF THE SAGE ENDOWMENT 
 FUND GIVEN IN 189I BY 
 
 HENRY WILLIAMS SAGE 
 
PR 2136.A3""' "'"™"'"' '■"""' 
 '"'liiliill'iiimliMil'i'"'''' °' "'Chard Rolle 
 
 3 1924 025 934 781 
 
Cornell University 
 Library 
 
 The original of tliis book is in 
 tine Cornell University Library. 
 
 There are no known copyright restrictions in 
 the United States on the use of the text. 
 
 http://www.archive.org/details/cu31924025934781 
 
THE OFFICIUM AND MIRACULA 
 OF RICHARD ROLLE 
 
THE 
 
 OFFICIUM AND MIRACULA 
 
 OF RICHARD ROLLE 
 
 OF HAMPOLE 
 
 EDITED BY 
 
 REGINALD MAXWELL WOOLLEY, D.D. 
 
 RECTOR AND VICAR OF MINTING AND CANON OF LINCOLN 
 
 WITH THREE ILLUSTRATIONS 
 
 LONDON : 
 
 SOCIETY FOR PROMOTING 
 
 CHRISTIAN KNOWLEDGE 
 
 NEW YORK: THE MACMILLAN CO. 
 
 1919 
 
LIST, OF ILLUSTRATIONS 
 
 Page of Cotton MS. . . . Frontispiece 
 
 „ Lincoln MS. . . . Facing p. lo 
 
 ,, Bodleian MS. . . . „ i6 
 
OFFICIUM ET MIRACULA 
 
 The chief interest in the OfBice of Richard Rolle and the 
 Miracula lies perhaps in the fact that they together 
 constitute the chief, if not the only source from which 
 we can put together, even in outHne, the story of his life. 
 In his writings we find only a few allusions here and there 
 to the actual circumstances of his career. A further 
 interest in the Miracula arises from the fact that we find 
 two of them actually dated. 
 
 Richard Rolle was born at Thornton near Pickering 
 in Yorkshire. His father, William Rolle, seems to have 
 belonged to the squire class, for we are told that he was 
 a dear friend of John de Dalton, who was an esquire. 
 Richard in due course was sent to Oxford, at the charge 
 of Thomas de Nevile, Archdeacon of Durham, and there 
 devoted himself to the study of Holy Scripture rather 
 than to the acquisition of secular learning. In his nine- 
 teenth year, impressed by the worldhness with those 
 with whom he came in contact at Oxford, he determined 
 to become a hermit. He set about putting his resolve 
 into practice in a characteristically unconventional way. 
 He asked his sister, of whom he was very fond, to make 
 over to him her grey and white dresses, and to bring 
 them next day to him in a wood near the house. Taking 
 the dresses, he cut off the buttons of the white dress and 
 sewed up its sleeves ; then he cut off the sleeves of the 
 grey dress and put that on over the white, and over both 
 his father's hood — ^thus providing himself with a white 
 under-habit, a grey scapular, and a hood — a caricature 
 
 5 
 
6 RICARDI ROLLE 
 
 in fact of a hermit's habit, confusa similitudo heremite. 
 His sister, not unnaturally thinking that he had taken 
 leave of his senses, raised an outcry, " My brother has 
 gone ipad." Whereupon fearing lest he should be seized 
 he took to flight. 
 
 It may be added as further evidence of the informality 
 of his method of entering on the life of a hermit that 
 there is no sign of his ever having been set apart solemnly 
 to this life by a Bishop, as was usual. He is heard of 
 soon after this in a certain church, the name of which is 
 not specified, on the Vigil of the Feast of the Assumption. 
 Here he was found in the pew (loco ubi . . . consueuit 
 orare) of the lady of the manor when she came to 
 vespers. Her servants wished to turn him out, but 
 struck by his devout bearing she bade them leave hirii 
 undisturbed. He was, however, recognised by her sons, 
 who were Oxford students, as the son of Wilham Rolle, 
 whom they knew at Oxford. The next day, the Feast of 
 the Assumption, without asking anyone's leave he put 
 on a surplice and assisted at Mattins and Mass, and after 
 the Gospel at Mass he sought the priest's benediction 
 and entering the pulpit preached a sermon which moved 
 the congregation to tears. 
 
 After Mass the Squire invited him to dinner at the 
 manor house, and although he tried to hide fn an old 
 outhouse he was found and given a place at table above 
 the Squire's own sons. After dinner, from which he tried 
 to withdraw before it was over, the Squire asked him 
 some questions about himself, and on his admitting 
 with some hesitation that he was the son of the Squire's 
 old friend William RoUe, and convinced of the sincerity 
 of his profession, John de Dalton provided him with a 
 proper hermit's habit and found him a lodging in which 
 to live his soUtary life. The writer of his life here refers to 
 Rolle 's own account, in the Incendium amoris, of the 
 progress he made in the contemplative life, and quotes 
 
OFFICIUM ET MIRACULA 7 
 
 (Lect. V.) as from the same work the opening words of 
 his Melodia amoris. 
 
 He apparently after this moved elsewhere and found 
 a refuge on the estate of some lady, unless the lady in 
 question is the wife of John de Dalton. He, however, is 
 not mentioned again, and it seems more natural to take 
 her as some one else. Here we are told the story of the 
 lady and her friends coming to him as he was engaged 
 in writing and hearing from him an edifying discourse 
 while he continued at the same time his writing, which 
 was wholly different to what he was saying. Perhaps it 
 was here that he was subjected to the temptation which 
 is quoted from his own book the Nominis lesu Encomium, 
 and of which the following is the English version :^ 
 
 " When I had takene my syngulere purpos and lefte 
 ]>e seculore habyte, and I begane mare to serue God 
 I'an mane, it fell one a nyghte als I lay in my ryste in J>e 
 begynnynge of my conuersyone, Jjare appered to me a 
 fuU faire ^onge womane I^e whilke I had sene before and 
 J?e whilke luffed me nogt lytiU in gude lufe. And when 
 I had beholdyn hyre and I was wond3n-de why scho com 
 swa on nyghte in ]>e wyldymes, sodanly withowttyne 
 any mare speche, scho laid hire besyde me, and when 
 that I felyd hir thare I dred pat scho sulde drawe me to 
 iuell, and said J'at I would ryse and blesse us in J^e name 
 of t'e Haly Tryn5d;ee, and scho strenyde me so staU- 
 worthely J'at I had no mouthe to speke, ne no hande to 
 styrre : and whene I sawe J'at I perceyuede well J'are 
 was na womane hot J^e deveH in schappe of womane. 
 Tharefore I turnede me to Gode and with my mynde 
 I said ' Ah Ihesu how precyous es thi blo^e,' makand \>q 
 crosse with my fyngere in my breste, and als faste scho 
 wexe wayke and sodanly aU was awaye ; and I thankked 
 Gode J'at delyuerd me, and sothely fra J'at tym furthe 
 
 1 " The Virtues of the Name of Jesus." G. G. Perry, Fnglish 
 Prose Treatises of Richard RoUe of Hampole (E.E.T.S., 1866), p. 5. 
 
8 RICARDI ROLLE 
 
 I forced me for to luf Ihesu and ay the mare I profette 
 in the luf of Ihesu ])e swetter I found it and to J^is daye 
 it went noghte fra my mynde. Tharefore blysside be 
 \>e nam of Ihesu in the worlde of worldes. Amen Amen 
 Amen." 
 
 We next read of him as comforting on her death-bed 
 the lady of the manor, perhaps this same lady. After 
 her death he departed elsewhere, and seems for a time to 
 have wandered about restlessly from place to place, so- 
 much so that it is necessary for his biographer to defend 
 him against the charges of calumniators (Lect. viii.). 
 Finally he settled in Richmondshire. While there he 
 became the friend and director of a recluse at Anderby 
 (doubtless Ainderby Steeple), in the diocese of York, 
 Margaret by name. This is probably that same Dame 
 Margaret Kyrkby for whom the writer of the prologue 
 to his English Commentary on the Psalter says the 
 commentary was written : 
 
 'Therefore^ a worthy holy man : cald Rychard Hampole 
 Whom the lord that all thing can ; leryd lely on his scole, 
 Closed the sauter that sues here : in englysch tong sykerly, 
 At a worthy recluse prayer : cald dame Marget Kyrkby.' 
 
 This same Dame Margaret Richard Rolle healed of some 
 kind of seizure and promised that she should never ex- 
 perience it again so long as he lived, and some years after, 
 on its return, sending a messenger in haste to Hampole, 
 where he was then living, she fotind, as she feared,, 
 that he had died:^ 
 
 For some years before his death he seems to have lived 
 
 ^ H. R. Bramley, The Psalter . . . with a Translation and Ex- 
 position in'English by Richard Rolle of Hampole (Oxford, 1884), 
 p. I. 
 
 ' Margaret Kirkby had previously lived as an anchoress at 
 East Layton before removing to -Ainderby. After Richard's 
 death she retired to Hampole, of which convent she was probably 
 a nun, See R, M. Clay, Hermits and Anchorites of England, p. 143. 
 
OFFICIUM ET MIRACULA 9 
 
 at Hampole and to have been held in high honour by the 
 little community of nuns dwelling there. 
 
 The nunnery at Hampole was of the Cistercian Order, 
 and was foimded by William de Clarefoi and Avicia de 
 Tany his wife for fourteen or fifteen nuns, c. 1170. 
 Hampole lies near the high road leading from Wakefield 
 to Doncaster. It was surrendered in 1536. It was 
 probably for the nuns of Hampole that the Ofi&ce of 
 Richard RoUe was composed, in the hope and expecta- 
 tion that he would be canonized, a hope that was doomed 
 to disappointment. 
 
 The Office has been printed before twice : 
 
 (i) By G. G. Perry, as an introduction to his English 
 Prose Treatises of Richard Hampole (E.E.T.S., 1866). 
 This edition is full of blemishes, and does not contain the 
 Miracula. 
 
 (2) By F. Proctor, as Appendix V to S. W. Lawley's 
 edition of the York Breviary (Surtees Society, 
 
 M.DCCC.LXXXII.). 
 
 There are only three MSS. extant which contain the 
 Officium, and of these two only contain the Miracula. 
 
 I. The Bodleian MS. e Museo 193. 
 
 Xhis contains the Officium and the Miracula. It lacks 
 the first two folios of the Officium, but is otherwise 
 perfect. It begins with the psalm Cum inuocarem of 
 Compline. This is the best of the three MSS., and is 
 written in a clear hand of the date c. 1400. The psalms 
 are written in fuU, while in the other two MSS. only the 
 opening words of each psalm are given. 
 
 II. Lincoln MS. (C. 5. 2.) 
 
 This contains the Officium and the Miracula, as well 
 as the Liher de Amore dei contra amatores mundi; the 
 Speculum maeroris ; the Tracfaius super Psalmum xx'«, 
 all in the hand of the same scribe John Wodeburgh ; 
 and the Melos amoris in another hand. 
 
10 RICARDI ROLLE 
 
 Unhappily the first folio recto and verso, and the 
 beginning of the first lection have been ruined by Perry 
 through the use of chemicals, and only a word here and 
 there is legible. The Miracles want two folios and a small , 
 portion of a third. 
 
 This MS. is a well-written book of the fourteenth 
 century, though the ink has faddd. It seems to have 
 been a labour of love by the scribe John Wodeburgh. 
 
 At the end of the Speculum maeroris (f . 94) he has 
 written : 
 
 Talentum traditum : timeo subfodere fumum 
 Sit pueris pabulum : hoc semen scripsit opimum 
 Dilexit heremum : sonuit sibi cantus amorum 
 ^uem geris in.iubilum : tu christe corona Richardum. 
 *""" I. Wodeburgh. 
 
 This MS. alone gives the long version of Lect. viii., 
 though C. gives the additional matter elsewhere. The 
 Ferial Antiphons and Responses, too, at the end, are 
 given by the Lincoln MS. only. 
 
 III. C. B.M. Cotton MS. Tib. A.XV. 
 
 This MS. of c. 1400 contains only the 0£&ce, and 
 is in a very mutilated condition, having suffered in the 
 fire of 1731. It contains the beginning up to the 
 middle of the "f. at the end of the first Nocturn, thus 
 fortunately supplying the parts wanting in B. and L. 
 It wants from this point up to the words iUis occupaciorir 
 ibus, at the end of Lect. iv. Lect. v. is more or less il- 
 legible, and then it is wanting until the words anima 
 sitiuit of the antiphoii before Ps. Domine in uiriute in 
 the third Nocturn. It has the rest in a fragmentary 
 condition, and ends imperfectly in the middle of the 
 additional matter of Lect. viii., as given in L., which is 
 given separately after the Mass in C. The margins are 
 damaged throughout this MS., and in places badly, 
 even in those parts which I have described as surviving. 
 
rr 
 
 86 />oc loco t*ifJvf|i>iff t^patiicrVCi .vf»j<r (<ii|iic(e l$f 
 "insio pKH tna-i+ nutc t>i(ut«'(t(yt^»(C':p((,'iK fanct 
 
 fc«in(j;„i5rvyiiiciit + psu ?«'nvftttni qm-tihu tnwiip 
 &t^m »ft{<ttnmff fljfViitVnio i^e ^ ftrjVLK'ninkteiitoii 
 ^I'li^.K t^lcr^nii $cf>jv»r acicm om(ow-fl^,|j,|(, ."^ 
 
 \ y^rtiiiiv iifl; •iMit'p ^<vm aniipff'Kotojitf fiij^iS"- 
 
 \)t«r 0;<*tl<rai;i$\x jtrfl^tH'<tnlvIfon^»at^wr«^^j(S^«ln^C• 
 ^lM >anifir cmmgxt Sr (fi martin imiric)«' ?t ctiittfttr <i^ov- 
 ViT a*<J«'f2p»tfr>n fri*,«iJ rtcwflfir-eiTflttaftii^mfi 
 HMof?c)i<r- nirtn|) nun inftytta ^io«5«- S«£t6j<^Stin 
 
 foiiffic attitimO) p^icti fUtiCti ■' fini^uut ftytOfH \;^^ jtujiv;- 
 \^mr ft dfp'jtiit- t'lf^1lltt^i fbnov (♦ (Vont friifttiT <»iititu'i> 
 
 Aiiiia^ttctH (MufScin p>oiiiH»(yWitt6'c»n^fto«*>in US' 
 
 LIXC. MS. 209 (C. 5. 2| F. 13 
 (From (be Miracula) 
 
OFFICIUM ET MIRACULA ii 
 
 The three MSS. together give the whole text fortu- 
 nately. I have followed C. as far as the beginning of 
 Compline, from which point I have followed L. For the 
 two or three words at the beginning, in which C. is 
 deficient, I have followed Mr. Perry's transcript of this 
 part in L., since the MS. itself is now illegible through 
 his ill-treatment of it. 
 
 In the matter of spelling, etc., I have followed the 
 MSS., except that I have expanded contractions. In 
 the stops (and the lack of stops) I have also followed 
 the originals, except that it has been necessary to print 
 the modern colon for the " inverted semicolon." I may 
 add that I have not noticed the " readings " after 
 Psalms, in which there are a fair number of variations 
 from the received printed Latin text, but none of 
 importance. 
 
 For an account of the work of Richard RoUe and 
 of his writings, the reader may be referred to The 
 Cambridge History of English Literature, II, pp. 43 ff. 
 and 438-9; C. Horstman, Richard Rolle of Hampole; 
 Geraldine Hodgson, The Form of Perfect Living, and 
 other Prose Treatises of Richard Rolle rendered into 
 Modern English (1910) ; and Dundas Harford, The 
 Mending of Life Modernized (1913). 
 
[fo- I I Officium^ de sancto Ricardo [here]mita postquam fuerit 
 ab ecclesia canonizatus quia interim non licet publice 
 in ecclesia cantare de eo horas canonicas uel solemp- 
 nizare festum de ipso. Potest tantum honio euidenciam 
 habens sue eximie^ sanctitatis et uite euni uenerari. 
 et in oracionibus priuatis euis suffragia petere et se suis 
 precibus commendare. 
 
 AD UESPERAS ' super psalmos feriales. 
 
 Anti. Exultet sancta mater ecclesia. 
 
 result et plaudens noua leticia. 
 
 letetur felix anglorum patria. 
 
 sanctus Ricardus dotatur gloria. 
 Ant. Sanctus Ricardus doctus per spiritum 
 
 prudens uitat omne prohibitum 
 
 ut sic adquirat uirtutum habitum. 
 Ant. Bellum gerit contra nequicias 
 
 carnem terit spernit diuicias. 
 
 solas querit cell delicias. 
 Ant. Amat ardenter in astra rapitur 
 
 [orat] frequenter sancta prosequitur. 
 
 et permanenter in bonis figitur. 
 Anti. [Mon]strat sui uirtutem operis. 
 
 cecis. surdis. mutis et miseris. 
 
 curans roorbos cuiusque* [generis]. 
 
 Capitulum 
 Quemadmodum desiderat ceruus ad fontes a[quarum 
 ita] desiderat anima mea ad te deus. Sitiuit anima mea 
 
 1 The text as far as the begiimmg of Completorium is taken 
 from C. The words in square brackets are supplied from L., 
 of which the first folio r. and v. are only legible here and there. 
 
 ' L. omits eximie. ' L. js. uesperas. 
 
 • L. cuiuslibet. 
 
 12 
 
OFFICIUM ET MIRACULA 13 
 
 ad deum fon[tem uiuum quando ueniam] et apparebo 
 ante faciem dei.^ 
 
 R7. Amor monstrat. 
 
 y. Amor dilecti.^ et ce.^ 
 
 Ympnus 
 
 [Toti]s precordiis festum tam inclitum 
 Ricardi premiis [preclari] preditum. 
 canamus fortiter. cogit nos [debitum]^ 
 ovat pro nobis iugiter. 
 
 [Cimcta carnalia] uincens edoniuit. 
 pressit dejnonia mundana respuit. 
 quesiuit celica [supema sap]uit , 
 habens dona tnagnifica. 
 
 Calens incenditur amoris facula 
 sentit et [jpat]itur amoris iacula. 
 amore languit uir sine macula 
 set amore [jpreualuit]. 
 
 Labor dulcissimus apis eligitur. 
 instructor optimus mellita [loquitur, 
 docet] dulcissima fauus exprimitur. 
 uita fit uerbis consona. 
 
 Mortalis [rapitur factus] extaticus. 
 in celo figitur. homo seraphicus. 
 orat attencius mente magnificus 
 leuans manus frequencius. 
 
 Firmus proposito. constans in opere. 
 [creuit in merito] diuino munere 
 Semper soUcitus bpnis insistere 
 instinctu [sancti spiritus]. 
 
 1 L. domini. ''■ This y\s omitted i.i L. 
 3 This word is omitted in C. 
 
14 RICARDI ROLLE 
 
 Te trina deltas feruenter petimus 
 ut nobis probitas et purus animus 
 insit et caritas. qui te percolipius 
 sancteque uite ueritas. Amen. 
 
 y. Sub umbra illius quem desideraui sedi. 
 Et fructus eius dulcis gutturi meo. 
 
 Ant. O quam te magnificant 
 exempla caritatis 
 scriptis tuis emicant 
 
 f omenta sanctitatis. 
 
 facta '^ mira predicant 
 
 iiim tue potestatis. 
 
 et egris multiplicant 
 
 medelas suauitatis. 
 
 Ps. Magnificat. 'l ;; 
 
 Oracio 
 Deus qui per exempla sanctissimi heremite Ricardi 
 docuisti nos terrena despicere. et sincere corde. ad 
 celestia suspirare da nobis quesumus eius meritis et 
 precibus. ipsum ueraciter imitari. et cum eo in eterna 
 beatitudine* uoluptatis tue torrente potari. per 
 dominum. 
 
 [AD COMPLETORIUM]|» 
 
 [fo- ' I Cum inuocarem exaudiuit me deus iusticie mee : in 
 ° ■ tribuladone dilatasti michi 
 
 Miserere mei et exaudi oracionem meam. 
 
 ^ This word is from the edition of Mr. Proctor. It is illegible 
 both in C. and also now in L. 
 
 i" This word is from Mr. Proctor's edition. It is wanting in C. 
 and illegible now in L. 
 
 ' From this point the text follows B., which begins here. 
 Neither L. nor C. have the Compline ofi&ce. S. begins imperfectly 
 with Compline, but only the introductory versicles are missing. 
 
OFFICIUM ET MIRACULA 15 
 
 Filii hominum usque qup graui corde : ut quid diligitis 
 
 uanitatem et queritis mendacium. 
 
 Et scitote quoniajn mirificauit dominus sanctum suum : 
 
 dominus exaudiet me cum clamauero ad eum 
 
 Irascimini et nolite peccare que dicitis in cordibus 
 
 uestris : et in cubUibus uestris compungimini 
 
 Sacrificate sacrificium insticie et sperate in domino : 
 
 multi dicunt quis ostendit nobis bona 
 
 Signatum est super nos lumen uultus tui domine : dedisti 
 
 leticiam in corde meo 
 
 A fructu frumenti uini et olei sui : multipUcati sunt 
 
 In pace in idipsum : dormiam et requiescam 
 
 Quoniam tu donrnie singulariter in spa constituisti me. 
 
 Gloria patri 
 
 Sicut erat. 
 
 [Ps. xxx] 
 
 In te domine speraui non conf undar in eternum : in 
 
 insticia tua libera me 
 
 Inclina ad me aurem tuam : accelera ut eruas me 
 
 Esto michi in deum protectorem : et in domum refugii 
 
 ut saluum me facias 
 
 Quoniam fortitiido mea et refugium meum es tu: et 
 
 propter nomen tuum deduces me et enutries me 
 
 Educes me de laqueo quem absconderimt michi : 
 
 quoniam tu es protector meus 
 
 [I]n manus tuas comendo spiritum meum redemisti me 
 
 domine deus ueritatis 
 
 Gloria patri. 
 
 Sicut erat. 
 
 [Ps. xc\ 
 
 Qui habitat in adiutorio altissimi: in proteccione die 
 
 celi comorabitur 
 
 Dicet domino susceptor meus es tu : et refugium meum 
 
 deus meus sperabo in eum 
 
 Quoniam ipse liberabit ) me de laqueo uenancium : et fo.. ib] 
 
 a uerbo aspero 
 
1 6 RICARDI ROLLE 
 
 Scapulis suis obumbrabit tibi : et sub pennis eius 
 sperabis 
 
 Scuto circumdabit te ueritas eius : non timebis a 
 timore nocturno. 
 
 A sagitta uolante in die a negocio perambulante in 
 tenebris : ab incursu et demonio meridiano 
 Cadent a latere tuo mille et decern milia a dextris tuis : 
 ad te autem non appropinquabit 
 Uerumptamen oculis tuis considerabis : et retri- 
 bucionem peccatorum uidebis 
 
 Quoniam tu es domine spes mea : altissimum posuisti 
 refugium tuum 
 
 Non accedet ad te malum : et flagellum non appro- 
 pinquabit tabernaculo tuo 
 
 Quoniam angelis suis mandauit de te : ut custodiant 
 te in onmibus uiis tuis 
 
 In manibus portabunt te ne forte offendas ad lapidem 
 pedem tuum 
 
 Super aspidem et basiliscum ambulabis : et conculcabis 
 leonem et draconem 
 
 Quoniam in me sperabit sperabit^ liberabo eum : 
 protegam eum quoniam cognouit nomen meum 
 Clamauit ad me et exaudiam eum : cum ipso sum in 
 tribulacione eripiam eum et glorificabo eum. 
 Longitudine dierum replebo eum : et ostendam illi 
 salutare meum 
 Gloria patri 
 [Ps. cxxxiii\ 
 
 Ecce nunc benedicite doniinum : omnes serui domini 
 Qui statis in domo domini : in atriis domus dei nostri 
 In noctibus extollite manus uestras in sancta et bene- 
 dicite dominum 
 
 Benedicat te dominus ex syon : qui fecit celum et 
 terram. 
 Gloria patri 
 
 1 For sperabit sperabit leg. sperauit. 
 
OFFICIUM ET MIRACULA 17 
 
 Sicut erat. 
 
 Ant. Miserere michi domine et exaudi orationem 
 meam. 
 
 Capitulum 
 
 Tu in nobis es domine et nomen sanctum tuum in- 
 uocatum est super nos ne derelinquas nos domine deus 
 noster. 
 Deo gratias^ 
 
 |Te lucis ante terminum ^°- *5 
 
 rerum creator poscimus 
 ut solita clemencia 
 sis presul ad custodiam 
 
 Procul recedant sompnia 
 et noxium^ fantasmata 
 hostemque nostrum comprime 
 ne poUuantur corpora 
 
 Presta pater omnipotens. 
 
 per ihesum christum dominum 
 
 qui tecum inperpetuum 
 
 regnat cum sancto spiritu Amen. 
 
 y. Custodi nos domine ut pupUlam oculi. Sub umbra 
 
 alarum tuanim protege nos. 
 
 Ant. Salua nos. 
 
 Ps. dd. 
 
 Nunc dimittis seruum tuum domine : secundum uerbum 
 
 tuum in pace. 
 
 Quia uiderunt oculi mei : salutare tuum 
 
 Quod parasti : ante faciem omnium populorum 
 
 Lumen ad reuelacionem gencium : et gloriam plebis tue 
 
 israel 
 
 1 in lower margin. ' noctium. 
 
 B 
 
i8 RICARDI ROLLE 
 
 Gloria patri 
 
 Sicut erat. 
 
 Ant. Salua nos domine uigilantes custodi nos dorm- 
 
 ientes ut uigilemus cum christo et requiescamus in pace. 
 
 Kyrieleison 
 
 Kyrieleison. 
 
 Christeleison. 
 
 Pater noster. 
 
 Et ne nos 
 
 Set libera. 
 
 In pace in idipsum. 
 
 Dormiam et requiescam. 
 
 Credo in deum 
 
 Carnis resurrectionem . 
 
 Et uitam eternam 
 
 Amen 
 
 Benedicamus patrem et fiUum cum sancto spiritu 
 
 Laudemus et superexaltemus eum in secula. 
 
 Benedictus es domine in firmamento ceU 
 
 Et laudabilis et gloriosus et superexaltatus in secula 
 
 Benedicat et custodiat nos omnipotens pius et misericors 
 
 dominus 
 
 Amen 
 
 Confitemini domino quoniam bonus 
 
 quoniam in secnlum misericordia eius 
 
 Confiteor deo celi 
 
 Misereatur uestri omnipotens deus et dimittat nobis 
 
 omnia peccata uestra liberet uos deus ab omni malo 
 
 saluet et confirmet in omni opere bono et perducat uos 
 
 ad uitam eternam amen 
 
 Absolucionem et remissionem omnium peccatorum 
 
 uestrorum spacium uere penitencie et emendacionem 
 
 uite graciam et consolacionem sancti spiritus tribuat 
 
 uobis omnipotens pater pius et misericors dominus 
 
 Amen 
 
 Dignare domine nocte ista. 
 
OFFICIUM ET MIRACULA 19 
 
 1 Sine peccato nos custodire ' ^°- ^^1 
 
 Miserere nostri domine 
 
 Miserere nostri 
 
 Fiat misericordia tua domine super nos. 
 
 Quemadmodum sperauimus in te 
 
 Domine deus uirtutum conuerte nos 
 
 Et ostende f aciem tuam et salui erimus 
 
 Domine exaudi oracionem meam 
 
 Et clamor mens ad [te] ueniat 
 
 Oracio 
 Ulumina quesjimus domine deus tenebras nostras et 
 tocius noctis insidias tu a nobis repelle propicius. Per 
 dominum nostrum ihesum. 
 Domine exaudi oracionem meam 
 Et clamor mens ad te 
 Benedicamus 
 Deo 
 
 AD MATUTINAS.i 
 
 Inuitatorium 
 Regem summum seculi 
 uenite adoremus : 
 Ricardi sui famuli, 
 laudes decantemus 
 Ps. Uenite 
 
 Ympnus 
 
 Pange lingua gradosa.^ hominis preconium. 
 
 pii puri preciosi odientis uicium. 
 
 celsi sancti gloriosi. felicis per premium. 
 
 Florem mundi niarcescentem. habebat contemptui. 
 
 camera fecit fatiscentem. seruire spiritui. 
 
 mundam semper sertians mentem. bono datam actui. 
 
 ^ L. and C. resume at this point. 
 
 ^ C. gloriosi. L. has ricardi for hominis. 
 
20 RICARDI ROLLE 
 
 Scamnum sibi lecti locus ut sic uigil fieret. 
 fames quoque sibi cocus. ne gula succresceret. 
 odiosus fuit iocus. qui boni quid minueret. 
 
 Dum deuota meditatur rapitur in iubilum. 
 uana cuncta detestatur reputat in nichilum. 
 totus deo conformatur uitans uite nubUum. 
 
 Deo patri genitori. laus et eius genito. 
 sit spirato creatori. honor pari debito. 
 qui Richardo confessori. ■■ celum dat pro merito Amen. 
 
 [IN 1° NO.]^ 
 Ant In lege sancta.^ 
 Ps. dd. [i] 
 
 Beatus uir qui non abiit in consilio impiorum : et in uia 
 peccatorum non stetit et in cathedra pestUencie non 
 sedit 
 
 Set in lege domini uoluntas eius : et in lege eius medi- 
 tabitur die et nocte 
 [fo. 3. Et erit tanquam lignum quod |' plantatum est secus 
 decursus aquarum : quod fructum suum dabit in 
 tempore suo. 
 
 Et foUum euis non defluet : et omnia quecumque faciet 
 semper prosperabuntur 
 
 Non sic impii non sic : set tanquam puluis quem proicit 
 uentus a facie terre. 
 
 Ideo non resurgunt impii in iudicio : neque peccatores 
 in consilio iustorum 
 
 Quoniam nouit dominus uiam iustorum : et iter im- 
 piorum peribit 
 Gloria patri 
 
 1 B. gives no heading. 
 
 ' C, L. give the rest In lege sancta domini 
 
 ricardus meditatur 
 Et suo sancto nomini 
 
 totus dedicatur. 
 
OFFICIUM ET MIRACULA 21 
 
 Ani.^ In lege sancta domini 
 
 ricardus meditatur. 
 
 et suo sancto nomini 
 
 totus dedicatur. 
 Ant. In monte^ 
 [Ps. ii] 
 
 Quare fremuerunt gentes : et populi meditati sunt 
 inania 
 
 Astiterunt reges terre et principes conuenerunt in 
 unum : aduersus dominum et aduersus christum eius 
 Dirumpamus uincula eoruni : et proiciamus a nobis 
 ingum ipsorum 
 
 Qui habitat in celis irridebit eos : et dominus sub- 
 sannabit eos 
 
 Tunc loquetur ad eos in uia sua : et in furore suo con- 
 turbabit eos 
 
 Ego autem constitutus sum rex ab eo super syon montem 
 sanctum euis : predicans preceptum eius 
 Dominus dixit ad me filius mens es tu : ego hodie genui 
 te. 
 
 Postula a me et dabo tibi gentes hereditatem tuam et 
 possessionem tuam terminos terre 
 Reges eos in uirga ferrea : et tanquam uas figuli con- 
 fringes eos 
 
 Et nunc reges intelligite : erudimini qui iudicatis 
 terram 
 
 Semite domino in timore : et exultate ei cum tre- 
 more 
 
 Apprehendite disciplinam nequando irascatur dominus : 
 et pereatis de uia iusta 
 
 Cum exarserit in breui ira eius : beati omnes qui con- 
 fidunt in eo 
 Gloria patri 
 
 1 The antiphon is not repeated in C. and L. 
 
 2 C. and L. in full. They give always the antiphon in full 
 before the psalm and do not give it at all at the end. 
 
22 , RICARDI ROLLE 
 
 Ant. In monte dei constitutus 
 ricardus sublimatur 
 ab insultu semper tutus 
 cum Sanctis letatur. 
 
 Ant. Susceptor. 
 \Ps. in] 
 [fo. 3b I Domine quid multiplicati sunt qui tribulant me : multi 
 insurgunt adue[r]sum me 
 
 Multi dicunt anime mee : non est salus ipsi in deo eius 
 Tu autem domine susceptor meus es : gloria mea et 
 exaltans caput meum 
 
 Uoce mea ad dominum clamaui : et exaudiuit me de 
 monte sancto suo 
 
 Ego dormiui et soporatus sum : et exurexi quia dominus 
 suscepit me 
 
 Non timebo milia populi circumdantis me : exurge 
 domine saluum me fac deus meus 
 Quoniam tu percussisti omnes aduersantes michi : sine 
 causa dentes peccatorum contriuisti 
 Domini est salus : et super populum tuum benedictio 
 tua. 
 
 Gloria patri. ' 
 [Ani.] Susceptor suus dominus 
 
 ipsum exaltauit : ■ 
 
 uite sue terminus. 
 
 eternam inchoauit 
 
 [y.] Amauit^ eum dominus et ornauit eum. 
 
 [R/.] Stola glorie induit eum. 
 
 Pater noster 
 
 Et ne nos 
 
 lube domine benedicere. 
 
 Benediccione perpetua benedicat nos pater eternus 
 
 Amen. 
 
 ^ The versicle and response to the end of the benediction do 
 not occur in C. and L. 
 
OFFICIUM ET MIRACULA 23 
 
 [Lectio prima] 
 
 Sanctus dei heremita ricardus in uilla de Thornton iuxta 
 Kckering'^ Eboracensis diocesis accepit sue propa- 
 gacionis originem. Oportuno autem tempoK; de 
 parentum industria : positus est ad litteras addiscendas.^ 
 Cumque adulcioris etatis fieret. magister thomas de 
 Neuile* olim archidiaconus dunolmensis ipsum honeste 
 exibuit* in unipersitate Oxonie ubi ualde proficiens in 
 studio, pocius desiderauit plenius at profundius imbui 
 theologicis sacre scripture doctrinis : quam phisicis aut 
 secularis sciencie disciplinis. Demum decimo nono uite 
 sue anno, considerans tenipus uite mortalis incertum. 
 et terminum tremebundum : maxime hiis qui uacant 
 camis lasciuiis uel solum laborant pro | qnerendis fo. 4] 
 diuiciis et pro hiis student dolis atque fallaciis fallentes 
 tamen maxime seipsos : cogitauit dec inspirante prouide 
 de seipso memorans sua nouissima ne peccatorum laqueis 
 caperetur Proinde dum° de Oxonia redisset ad domum 
 paternam. una dierum allocutus est sororem suam. 
 que ipsum tenera affeccione dUexit. Soror in quit michi 
 dUecta duas habes timicas unam albam alteram griseam" 
 quas auide concupisco : rogo te quatinus uelis eos michi 
 grate conferre : et crastina die ad illud nemus uicinum 
 deferre mihi' una cum pluuiali capucio patris mei. 
 Annuit ilia gratanter et iuxta promissa ad dictum 
 nemus ea in crastino deportauit : ignorans omnino quid 
 intenderet f rater eius. Ut autem ipse ea accepisset' 
 iUico manicas grisee tunice* detruncauit et albe tunice 
 botones'" abscidit. et modo quo poterat albe tunice 
 manicas consult : ut sue^^ proposito aliqualjter aptare- 
 tur'^^ Deposuit igitur uestes proprias - quibus erat 
 
 1 The words iuxta Pickering- axe added above the line by 
 another hand. They also occur in the bottoni margin. 
 
 2 The second d has been added. In L. there is only one d. 
 
 ' L. Neuille. * L. exhibuit. * om. L. ' L. gresiam. 
 ' L. michi. ' L. accepisset ea. ' L. grisee manicas. 
 
 1° L. butanes. ^^ leg. suo with L. ^^ L. adaptaretur. 
 
24 RICARDI ROLLE 
 
 indutus et albam soioris tunicam ad carnem induit. 
 griseam autem truncatis manicis superuestiuit et per 
 trunccacionis aparturam exposuit brachia : capuci- 
 auitque se pluuiali capucio supradicto et sic aliquantum^ 
 iuxta modum sibi pro ilia bora possibUem effigiaret 
 confusam similitudinem heremite : Cum bee igitur 
 soror eius fuisset intuita* stupefacta clamauit : f rater 
 ■ meus insanit f rater meus insanit. Quo audito comin- 
 [fo. 4b atorie fugauit earn a se. et ipse protinus sine | mora, 
 ne comprenderetur ab amicis et notis : afEugit.* 
 
 R7. Sanctus fugit ad solitudinem 
 
 intrat ibi celestem ordinem : 
 
 Sancte uite querens dulcedinem. 
 y. lUuc tenet perfectam regulam. 
 
 abbas, amor, dat morum formulam 
 
 Sancte uite 
 
 lube* domine. 
 
 Deus del fiUus nos benedicere et adiuuare dignetur. 
 
 Lectio secunda. 
 
 Post accepcionem igitur habitus heremite et reliccionem 
 parentum perrexit ad quandam ecclesiam in uigilia 
 assumpcionis beatissime uirginis matris dei in qua se 
 posuit ad orandum in loco ubi consors cuiusdam probi 
 armigeri iohannis de dalton nomine, consueuit orare. 
 Postquam autem iUa ad uesperas audiendas^ intrauit 
 ecclesiam.* familiares de domo armigeri ipsum de loco 
 sue domine amouere uolebant : sed ilia ex humiUtate ne 
 interrumperetur orantis deuocio : non permisit. fiinitis 
 uero uesperis dum surexisset ab oracione. filii predicti 
 armigeri qui erant scolares et in uniuersitate Oxonie 
 studuerunt habentes ipsius noticiam dixerunt quod ipse 
 
 ^ L,. aliquantulum. ' L,. intuitu fuisset. ' Z,.,C., aufugit. 
 
 • This benediction is written in the upper margin. It does not 
 occur in L. and C. 
 
 * L. audiendas uesperas. ' L. in ecclesiam. 
 
OFFICIUM ET MIRACULA 25 
 
 esset filius Wlmi Rolle quern ^ in Oxonia agnouerunt. 
 In die autem predicti festi assumpcionis iterum intrauit 
 eandem ecclesiam et sine mandate cuiuscunque super- 
 pellicium induens matutinas et of&cium misse cum aUis 
 decantauit. Cum autem in missa euangelium esset lecta. 
 petita prius benediccione presbiteri. pulpitum pre- 
 dicancium adiit et sermonem mire edificacionis fecit ad 
 populum. in tantum ut multitude audiencium sic esset 
 de ipsius predicacione compuncta ut se non posset a 
 lacrimis continere : dicebantque omnes se sermonem 
 tante uirtutis et efficacie : perantea non audisse. | Nee fo. 5] 
 mirum cum ipse esset speciale sancti spiritus organum 
 et eius afflatu resonans. cuius est ut ait apostolus ad " 
 romanos. gracias diuidere prout wit. et gemitus in- 
 enarrabiles procurare. 
 R7. Ardet pectus ex flamma spiritus. 
 
 Calor fortis sentitur afEoris 
 
 Ex quo patet feruoris exitus 
 
 et quod amor sit magni roboris 
 y. Melos canorus. ardorem sequitur 
 
 et dulcor ingens deo laus redditur 
 
 Ex quo : 
 lube* domine 
 
 Spiritus sancti gracia illurninet corda et corpora 
 nostra. 
 
 Lectio tercia 
 
 Post missam igitur predictus armiger ipsum ad prandium 
 
 inuitauit Cum autem intrasset eius manerium posuit 
 
 se in quadam domo abiecta* et antiqua nolens aulam 
 
 intrare sed pocius doctrinam euangelicam* adimplere 
 
 curauit que dicit Cum inuitatus fueris ad nupcias 
 
 recumbe in nouissimo loco ut* cum uenerit qui te in- 
 
 ' L. quern ipsi. 
 
 ^ The benediction is in the upper margin. It does not occur in 
 C. and L. 
 
 ' L. subiepta, * C. euangelicam doctrinam- ° L. et. 
 
26 RICARDI ROLLE 
 
 uitauit. dicat tibi amice ascende superius quod et^ in 
 eo completum est. Nttm ipso diligenter requisite et 
 tandem in predicta domo reperto : armiger ipsum supra 
 proprios filios collocauit ad mensam. Ipse autem in 
 prandio perfectus erat custos^ sUencii. ut nee uerbum 
 quidem de ore eius procederet.'. Cum uero ad suffici- 
 enciam comedisset surrexit pruisquam mensa subtra- 
 heretur et abire disposuit : Arniiger autem qui eum 
 uocauerat. dixit hoc non esse consuetudinis. et sic 
 iterate eum residere coegit. finito uero prandio. 
 iterum uoluit abscessisse. set' armiger querens cum eo 
 priuatum habere colloquium, ipsum detinuit donee 
 [fo. sb euacuatis aliis qui affuerun,t in domo : interrogasset | 
 eum an esset filius Wlmi rolle at iUe satis iQibenter et 
 cum difficultate respondit.* forte sum. Timuit si- 
 quidem ne propter agnicionem intencioni sue quam 
 fiimauit in animo obstaculum poneretur. Armiger ille 
 enim patrem suum ueluti familiarem : grata affeccione 
 dilexit. Ricardus autem nouiter heremita f actus 
 ignorante patre et preter ipsius uoluntatem plus deum 
 quam patrem carnalem diligens statum ilium assumpsit. 
 
 R/. Dum ripardus. spirat Suspiria 
 orat. plorat. petens solacia : 
 christus donat optata gaudia. 
 
 y. Transit in iubUum luctus et gemitus 
 mens sentit sibUum diuini spiritus. 
 christus donat. 
 
 IN 11. NOCTURNO. 
 
 Ant. Exaudiuit. 
 
 [Ps. iiii] 
 
 Cum inuocarem exaudiuit me : deus,iusticie mee : in 
 
 tribulacione dilatasti mihi. 
 
 ^ om. L. ^ L. custos erat. " L. sed. 
 
 * In L. the lower part of the page, containing the words 
 respondit . ■ . uoluntatem, has been cut away. 
 
OFFICIUM ET MIRACULA 27 
 
 Miserere mei : et exaudi oracionem meam 
 
 Filii hominum usquequo graui corde : ut quid diligitis 
 
 uanitatem et queritis mendacium 
 
 Et scitote quoniam mirificauit dominus sanctum suum : 
 
 dominus exaudiet me cum clamauero ad eum 
 
 Irascimini et noEte peccare que dicitis in cordibus 
 
 uestris : in cubilibus uestris compungimini 
 
 Sacrificate sacrificium insticie et sperate in d,omino : 
 
 multi dicunt quis ostendit nobis bona 
 
 Signatum est super nos lumen uultus tui domine : 
 
 dedisti leticiam in corde meo 
 
 A fructu frumenti uini et olei sui : multiplicati sunt 
 
 In pace in idipsum dormiam et requiescam. 
 
 Quoniam tu domine singulariter in spe : constituisti me. 
 
 Ant. Exaudiuit dominus. 
 
 ricardum deprecantem. 
 
 dedit ei protinus. 
 
 feruorem oblectantem. 
 
 [Anf. Uerba sua] 
 
 [Ps. v] 
 
 I Uerba mea auribus percipe domine : intellige clamorem fo. 6] 
 
 meum 
 
 Intende uoci oracionis mee : rex mens et deus mens 
 
 Quoniam ad te orabo domine : mane exaudies uocem 
 
 meam 
 
 Mane astabo tibi et uidebo : quoniam non deus uolens 
 
 iniquitatem tu es. 
 
 Neque habitabit iuxta te malignus : neque permanebunt 
 
 iniusti ante oculos tuos 
 
 Odisti omnes qui operantur iniquitatem : perdes omnes 
 
 qui locuntur mendacium 
 
 Uirum sanguinum et dolosum abhominabitur dominus : 
 
 ego autem in multitudine misericordie tue 
 
 Introibo in domum tuam adorabo ad templum sanctum 
 
 tuum : in timore tuo 
 
28 RICARDI ROLLE 
 
 Domine deduc me in iusticia tua propter inimicos meos : 
 
 dirige in conspectu tuo uiam meam 
 
 Quoniam non est in ore eorum ueritas : cor eorum 
 
 uanum est 
 
 Septilcrum patens est guttur eorum Unguis suis dolose 
 
 agebant : iudica Ulos deus 
 
 Decidant a cogitacionibus suis secundum multitudinem 
 
 impietatum eorum expelle eos : quoniam irritauerunt 
 
 te domine. 
 
 Et letentur omnes qui sperant in te : in eternum exulta- 
 
 bunt et habitabis in eis 
 
 Et gloriabuntur in te omnes : qui diligunt nomen tuum 
 
 quoniam tu benedices iusto 
 
 Domine ut scuto bone uoluntatis tue coronasti nos. 
 
 Antiphona. Uerba sua percipit 
 
 quod wit deus prestat 
 
 sic mercedem recipit 
 
 que beatis restat. 
 
 Ant. Coronatur gloria. 
 Psalmus dd. [viii] 
 
 Domine deus noster : quam admirabile est nomen tuum 
 in uniuersa terra 
 
 Quoniam eleuata est magnificencia tua super celos 
 [fo. 6b Ex ore infancium et lactancium | perfecisti laudem 
 propter inimicos tuos : ut destruas inimicum et ultorem 
 Quoniam uidebo celos tuos opera digitorum tuorum 
 lunam et stellos que tu fundasti 
 
 Quid est homo quod memor es eius : aut filius hominis 
 quoniam uisitas eum 
 
 Minuisti eum paulo minus ab angelis gloria et honore 
 coronasti eum : et constituisti eum super opera manuum 
 tuarum 
 
 Omnia subiecisti sub pedibus eius : oues et boues uni- 
 uersas insuper et pecora campi 
 
OFFICIUM ET MIRACULA 29 
 
 Uolucres cell et pisces maris : qui perambulant semitas 
 
 maris 
 
 Domine domimis noster quam, admirabile est nomen 
 
 tuum in uniuersa terra. 
 
 Ant. Coronatur gloria. 
 
 honor ei datur : 
 
 in beata patria 
 
 semper colletatur 
 
 "f. lustum deduxit dominus per uias rectas. 
 Et ostendit ei regnum dei 
 
 Pater ^ noster 
 
 Et ne nos 
 
 lube domine : 
 
 Omnipotens dominus sua gracia nos benedicat Amen 
 
 Lectio iiij" 
 
 Postquam autem predictus armiger eum in secreto 
 examinasset et ex perfectis euidenciis cognouisset sancti- 
 tatem sui propositi, uestiuit eum sumptibus suis iuxta 
 uoluntatem suam uestibus conuenientibus heremite et 
 ipsum in domo sua diu retinuit. dans sibi locum 
 mansionis solitarie et prouidens sibi de omnibus neces- 
 sariis sui uictus et uite. Tunc itaque cepit cum omni 
 diligencia die et^ nocte perfeccioni uite studere. et 
 quomodo oportunius posset in uita contemplatiua 
 proficere et in amore diuino feruere. Quam excellentem 
 autem perfeccionem. in hac arte deum ardenter 
 amandi tandem optinuit : ipsemet non ad sui iactanciam 
 I aut uanam gloriam conquirendam' set pocius exemplo ^°- 7] 
 gloriosi et humilis apostoli pauH enarrantis raptum 
 suum ad tercium celum. ubi audiuit archana que non 
 
 * C , L do not give the Paternoster or the Benediction. This 
 last is written again in B. in the upper margin. 
 2 L. ac. • L. conquerendam. 
 
30 ' RICARDI ROLLE 
 
 licet homini loqui. qui eciam fatetiir magnitudinem 
 reuelacionum sibi factarum a deo et publice pretulit 
 labores suos omnium aliorum apostolorum laboribus 
 que omnia ad aliorum profectum et edificacionum* in 
 epistoUs suis scripsit et aUis legenda reliquit* : ita et iste 
 sanctus heremita Ricardus in libro suo primo de incendio 
 amoris capitulo primo narrat ad quam altas et mellifluas 
 dilectaciones attigit contemplando. ut aUi per hoc 
 spem similiter proficiendi in actibus contemplacionis et 
 amoris dei accipiant. si tamen uigilanter instanter et 
 perseueranter insistant iUis occupacionibus. que ad 
 adipiscendum huiusmodi perfeccipnem desiderabilis- 
 simaro ordinantur et impedimenta contemplacioais 
 uelud uenenum abhorreant et abscidant. 
 
 R/. Patent aperto' hostio. 
 
 pulcra mira suauia 
 
 excedunt omni precio 
 
 mundana uisibilia. 
 
 conduntur cordis scrinio 
 
 mulcent sua presencia 
 y. Hec que tantum eminent. 
 
 cor ricardi detinent 
 
 et firmant in leticia. 
 
 Mulcent. 
 
 lube* domine. , 
 
 Christus perpetue det nobis gaudia uite 
 
 ^ [_sic] L. edificacionem. 
 
 * In L. the bottom of the leaf, containing the words ita . . . 
 occupacionibus.i s cut away. 
 
 3 L. operto. 
 
 * In the upper margin. The benediction is not in L. 
 
OFFICIUM ET MIRACULA 31 
 
 Leccio quinta 
 
 In libro siquidem predicto sic ait. admirabar^ amplius 
 
 quam enuncio. quando sentiui cor meum primitus in- 
 
 calescere. et uere non ymaginarie. set quasi sensibili 
 
 igne estuare. Eram equidem attonitus quemadmodum 
 
 eruperat ardor ille in animo et de insolito solacio propter 
 
 inexperienciam huius habundancie sepius pectus meum. 
 
 si forte | esset feruor. ex aliqua causa exteriori palpaui fo. 7b] 
 
 Cumque cognouissem quod ex interiori solummodo 
 
 efferbuisset. et non esset a came incendium illud 
 
 amoris ': set donum esset conditoris. letabundus. 
 
 liquefactus sum in affectu amplioris dUeccionis et pre- 
 
 cipue propter influenciam dilectacionis suauissime et 
 
 suanitatis interne que cum ipso caumate spiritali* 
 
 mentem meam meduUitus irrorauit. Nee enim putaui 
 
 prius talem ardorem mellifluum et consolatorium in hoc 
 
 exilio euenire. Ecce ergo^ ex hiis uerbis qualiter pro- 
 
 ficerat* in adepcione suauissimi amoris dei : quia autem 
 
 multa sunt^ preparatoria ad accensionem huius* amoris. 
 
 ut puta ea que diminuunt et tollunt amores contraries. 
 
 Ideo sanctus iste carnis attriuit lasciuias' in quarum 
 
 amorem multi impetu bestiarum* et uesano feruntur. 
 
 Mundum eciam spreuit* cum suis diuiciis. solum 
 
 contentus artis uite necessariis. ut liberius uacare 
 
 posset, amoris ueri deliciis. Hiis igitur ex causis 
 
 macerauit camem suam multis ieiuniis crebris uigiliis 
 
 insistendo singultibus at que suspiriis. deserens omnem 
 
 strati molliciem. scamnum durum habens pro lecto. 
 
 breuem casellam pro domo. mentem semper figens in 
 
 domino^* cupiens dissolui et esse cum christo suo 
 
 dulcissimo. 
 
 ^ This quotation is not from the Incendium amoris, but from the 
 beginning of the Melodia amoris. 
 
 ^ Corrected to spirituali. ^'L.uero. * L. agrees in this spelling. 
 ° L. om. ' L. huiusmodi. ' L. lasciuiuias. 
 
 ^ L. bestiali. ° The r is inserted above the line. 
 1" celo is written above this word, which is the reading of L. 
 
32 RICARDI ROLLE 
 
 R/' Amor monstrat mentis incendium. 
 
 sacris factis. scriptis alloquiis. 
 
 amor toUit omne dispendium. 
 
 quod turbaret mundanis tediis : 
 
 Amor uite sue compendium. 
 t^°' ^ quo repletur | summis deliciis 
 
 Vers. Amor dilecti. cor eius wlnerat. 
 
 amor zelotis langorem general. 
 
 quo repletur 
 
 lube^ domine 
 
 Intus et exterius nos purget spiritus almus 
 
 leccio sexfa. 
 
 Admirande autem et utiles nimis erant huius occu- 
 paciones. in Sanctis exhortacionibus quibus quam 
 plurimos conuersit ad deum. in scriptis eciam suis 
 mellifluis et tractatibus ac^ libellis ad edificacionem 
 proximorum compositis que omnia in cordibus deuo- 
 torum dulcissimam resonent* armoniam. Et inter 
 cetera uehementis admiracionis esse uidetur quod 
 dum semel sederet in cella sua in uno die* post prandium 
 uenerunt ad eum domina domus et multe alie persone 
 cum ea et inuenerunt eum scribentem multum uelociter. 
 petiueruntque ab eo. ut a scribendo desisteret et eis 
 uerbum edificacionis proponeret. Qui statim faciens 
 eis exhortaciones optimas ad uirtutes et ad declinandum 
 seculi uanitates et ad firmandum amorem. cordis ad 
 deum : in nullo tamen propter hec destitit a scribendo 
 per duas horas continuas. set eque uelociter sicut 
 prius continuauit scripturam. quod nuUo modo fieri 
 potuisset nisi spiritus sanctus eo tempore direxisset et 
 manum et linguam presertim cum essent occupaciones 
 ab inuicem detrahentes et sermo omnino discrepans a 
 
 * In the upper margin. Not in L. ^ L. ei. ' L. resonant. 
 
 * Added above the line. L. reads in uno postprandio. 
 
OFFICIUM ET MIRACULA 33 
 
 significacione uerborum que scripsit. Adeo eciam erat 
 interdum sanctus iste absortus in spiritu dum oraret. 
 quod aliquando paUium eius.'' quo opertus erat detrah- 
 ebatur nee sensit | quod postquam resarsitum erat fo. 8b] 
 at que consutum et super ipsum repositum non aduertit. 
 
 E7. Solui cupit a camis carcere. 
 
 clamat mors ueni. festina propere. 
 
 curre. uola. noli pigrescere 
 Versus. Dulcis mors en diu langui. 
 
 fac me meo dilecto perfrui 
 
 curre 
 
 IN IIJ" NOCTURNO 
 
 Ant-l Ingressus 
 
 ps. dd. [xiui.] 
 
 Domine quis habitabit in tabernacuio tuo : aut quis 
 
 requiesset in monte sancto tuo 
 
 Qui ingreditur sine macula : et operatur iusticiam 
 
 Qui loquitur ueritatem in corde suo : qui non egit dolum 
 
 in lingua sua 
 
 Nee fecit proximo suo malum : et obproprium non 
 
 aecepit aduersus proximos sues 
 
 Ad niehilum deductus est in eonspeetu eius malignus : 
 
 timentes autem dominum glorificat^ 
 
 Qui iurat proximo suo et non decipit : qui pecuniam 
 
 suam non dedit ad usuram et munera super innoeentem 
 
 non aecepit 
 
 Qui facit hec : non mouebitur in eternum. 
 
 Ant. Ingressus sine macula, 
 loquens ueritatem 
 ardebat quasi facula. 
 monstrans caritatem 
 
 1 L. adds dilaceratum. 
 
 2 The first two letters inserted above the line. 
 
34 RICARDI ROLLE 
 
 Ant. Datur quod desiderat. 
 ps. [xx.] 
 
 Domine in uirtute tua letabitur rex : et super salutare 
 tuum exultabit uehementer. 
 
 Desiderium cordis eius tribuisti ei : et uolimtate labiorum 
 eius non fraudasti eum 
 
 Quoniam preuenisti eum in benediccionibus dulcedinis : 
 posuisti in capite eius coronam de lapide precioso 
 Uitam peciit a te tribuisti ei : longitudinem dierum in 
 [fo. 9 seculum et in seculum seculi 
 
 Magna | est gloria eius in salutari tuo : gloriam et 
 magnam decorem impones super eum 
 Quoniam dabis eum in benediccionem in seculum seculi : 
 letificabis eum in gaudio cum uultu tuo 
 Quoniam rex sperat in domino : et in misericordia altis- 
 simi non conamouebitur 
 
 Inueniatur manus tua omnibus inimicis tuis : dextera 
 tua inueniat omnes qui te oderunt 
 Pones eos in clibanum ignis in tempore wltus tui : 
 dominus in ira sua conturbabit eos et deuorabit eos 
 ignis 
 
 Fructum eorum de terra perdes et semen eorum a filiis 
 hominum 
 
 Quoniam declinauerunt in te mala : cogitauerunt con- 
 silia que non potuertmt stabilire 
 
 Quoniam pones eos dorsum : in reliquiis tuis preparabis 
 wltum eorum 
 
 Exaltare domine in uirtute tua : cantabimus et psaUe- 
 mus uirtutes tuas 
 . Ant. Datur quod desiderat. 
 
 quod anima sitiuit 
 
 dum ad deum projjerat 
 
 et in celum iuit 
 
OFFICIUM ET MIRACULA 35 
 
 Ant. lunctus celi. » 
 
 [Ps. xxiii] 
 
 Domini est terra et plenitude eius orbis terrarum : et 
 
 uniuersi qui habitant in eo 
 
 Quia ipse super niaria fundauit euro : et super flumina 
 
 preparauit euro 
 
 Quis ascendet in monte domini : aut quis stabit in loco 
 
 sancto eius 
 
 Innocens manibus et mundo corde : qui non accepit in 
 
 uano animam suam nee iurauit in dolo proximo suo , 
 
 Hie accipiet benediccionem a domino : et misericordiam 
 
 a deo salutari suo 
 
 Hec est generacio querencium dominum : querencium 
 
 faciem dei iacob. 
 
 AttoUite portas principes | uestras : et eleuamini porte fo. 9b] 
 
 etemales : et introibit rex glorie 
 
 Quis est iste rex glorie : dominus fortis et pot ens in preUo 
 
 AttoUte portas principes uestras et eleuamini porte 
 
 eternales : et introibit rex glorie 
 
 Quis est iste rex glorie : dominus uirtutum ipse est [rex] 
 
 glorie 
 
 Ant. lunctus celi ciuibus. 
 
 carens omni sorde. 
 
 innocens hie manibus. 
 
 scandit mundo corde. 
 
 y. Justus ut palma florebit 
 
 Et sicut cedrus libani multiplicabitur 
 
 Pater ^ noster 
 
 Et ne nos inducat 
 
 lube domine 
 
 Per ewangeUca dicta deleantur nostra delicta^ 
 
 * C, L. do not give the f'ater noster. 
 
 ' Not in L., C. In the upper margin a different benediction is 
 given ; lube domine Ewangelica leccio sit nobis salus et proteccio. 
 
36 RICARDI ROLLE 
 
 Secundum lucam} 
 
 In illo tempore, dixit ihesus discipulis suis. Sint lumbi 
 uestri precincti et lucerne ardenter in jnanibus uestris 
 EtR. 
 
 \lectio vii"] 
 
 Quanto autem beatus iste heremita Ricardus. operosius 
 et efficacius studuit. ad perf^ctionem^ sanctitatis uite 
 querendam : tanto callidus' humani generis inimicus 
 diabolus. ipsum suis deceptoriis laqueis impedire 
 curauit. Unde sicut* ex scriptura manus proprie huius 
 sancti reperta post niortem in uno libello de suis operibus 
 compilato : ipsum per speciem cuiusdam mulieris.' 
 funiculis libidinose concupiscencie conabatur subuertere. 
 Unde in libello predicto' sic ait. Dum ego propositum 
 singulare percepissem et relicto habitu seculari. deo 
 pocius quam homini deseruire decreuissem : contigit 
 quod quadam nocte in principio conuersionis mee michi 
 in stratu meo quiescenti. apparuit inuencula* ualde 
 pulcra. quam ante uideram et' que me in bono amore 
 non modicum diligebat. Quam cum inttiitus essem et 
 mirarer. cur in solitudine ad me eciam in nocte uenerat : 
 subito sine mora uel loquela. iuxta me se inmisit. 
 [fo. lo Quod ego senciens et ne me ad malum alliceret | timens. 
 dixi me ueUe surgere. et nos signo crucis benedicere 
 inuocata sancta trinitate. at ilia tam fortiter me 
 strinxit : ut nee os ad loquendum. nee manus in me 
 sentirem ad mouendum. Quod uidens perpendi ibi non 
 mulierem. set diabolum in lorma mulieris me temptasse. 
 Uerti ergo me ad deum . et cum in mente mea dixissem. 
 
 ' C. Expositio euangelii. ^ L. perfeccionis. 
 
 ' So C. leg. with L. calHdius. 
 
 * The story is related in the Incendium amoris. 
 
 5 C, L. in predicto libello. " C, L. qitedam inuencula. 
 
 ' L. eciam. 
 
, OFFICIUM ET MIRACULA 37 
 
 o. ihesu^ quam preciosus est sanguis tuus. crucem in- 
 primens in pectore cum digito. qui quodammodo iam 
 mobUis esse inceperat : et ecce subito totum disparuit. 
 et ego gracias egi deo qui me liberauit. Deinceps ergo 
 ihesum amare quesiui. et quanto in amore eius prof eci : 
 tanto nomen ihesu michi dulcius et suauius sapiebat. 
 Et eciam usque hodie non recedit^ a me. Ergo bene- 
 dictum sit nomen ihesu : in secula seculorum Amen. 
 
 R7. Mentem simul diuersis applicat. 
 
 manu scribens uerbis edificat. 
 
 actum mentis sic deus duplicat 
 f. Audientes uerbi uis attrahit. 
 
 nee loquela scribentem distrahit. 
 
 Actum mentis. 
 
 lube domine benedicere 
 
 Diuinum^ auxilium maneat semper in nobiscum. 
 
 lee. viij' . 
 
 Sanctus eciam iste heremita ricardus ex abundancia* 
 caritatis sue solitus^ erat se multum familiarem exhibere 
 reclusis et hiis qui spirituali indigebant consolacione et 
 qui turbaciones et uexaciones operacione et malignitate 
 malorum spirituum paciebantur in anima uel in carne 
 contulitque sibi deus graciam singularem subueniendi 
 taliter tribulatis . Unde semel contigit quod cum quedam 
 domina ^ppropinquaret ad mortem in cuuis inanario 
 idem ricardus cellam habebat longe a f amilia separatam 
 ubi ipse solitarius residere consueuit et contemplacioni 
 uacare. Conuenit ad cameram ubi domina decumbebat 
 magna demo | num horribilium multitudo. propter fo.iob] 
 
 ^ bone has been erased before ihesu. 
 ' So C, but L. recessit. 
 
 ' The benediction itself is in the upper margin. Not in C. or L. 
 ' L. habundancia. Here originally the word was written with 
 an h, which has been erased. 
 ' L. solHcitus. 
 
38 RICARDI ROLLE 
 
 quod nee mirum ipsa dum eos aperte conspiceret. 
 incidit in timorem nimium et tremorem. Aspergunt 
 assistentes aquam benedictam in camera oraciones 
 deuotas faciunt. nee tamen illi diseedunt set incepte 
 uexacioni uehementer insistunt. Tandem prouido et 
 sano amicorum eonsilio uoeatus est beatus Rieardus ad 
 cameram ut si posset eidem domine eonsolaeionis et 
 qnietacionis remedium adiberet.^ qui cum ad eam con- 
 solandam accessisset^et ei sanetas admoniciones feeisset. 
 ac ad spem omnem ponendam insuper abundant!^ dei 
 misericordia et ipsius exuberantissima graeia coneit- 
 asset : demum ad orandum deum feruenti eorde se 
 contulit. petens ut auferret ab ea terrorem demonum 
 et aspectum. Exaudiuit autem* eum iUieo dominus et 
 oracione dilecti sui Ricardi plaeatus. omnem illam 
 turmam terribilem coegit ad fugam. ffugientes ergo 
 demones. reliquerunt transitus sui stupenda uestigia : 
 uiderunt siquidem omnes assistentes quod in fundo 
 camere consperso^ paleis ubi transierant palee appar- 
 uerunt combuste et in cineres nigros redacte. in ip- 
 sisque eineribus figuras quasi pedum bouinorum im- 
 pressas. Cum autem predam quam ibidem eoneupi- 
 uerant demones perdidissent. moliebantur* uindictam 
 accipere de suo fugatore Rieardo. unde ad ipsius eellam 
 [fo. n protinus accesserunt et | adeo eum inquietauerunt ad 
 tempus. quod locus ille contemplacioni sue redderetur 
 ineptus. Sanctus autem dei eonstans in fide ad pre- 
 sidium oracionis iterate confugiens. illorum iteratam 
 fugam a domino suis precibus impetrauit. Ad conso- 
 lacionem autem amicorum domine memorate nunciauit 
 eis eam saluam esse et regni eeli* coheredem futuram. 
 post exitum ab hae uita. 
 
 * C, L. adhiberet. ' L. accepisset. 
 
 ' L. superhabundanti. The h was originally written here in B. 
 and erased. * om. L. 
 
 5 The word is contracted. L. reads consparso in full. 
 « L. moUiebantur. ' L. celici. 
 
OFFICIUM ET MIRACULA 39 
 
 I [Post ^ hec sanctus dei ricardus ad alias partes sefo-8 
 transtulit : non dubium ex diuina prouidencia ut in ""'■' 
 multis demoratus locis multis proficeret ad salutem : 
 et interdum eciam ut sibi impedimenta contemplacionis 
 auferret sicut in libro de uitis patris* multi sanctissi- 
 morum patrum in heremo fecisse leguntur. Nee enim 
 crebra loci mutacio. semper ex leuitate procedit : prout 
 calumpniantur quidam homines proni et faciles ad 
 peruerse iudicandum de proximis : propter quorum 
 tamen prauas interpretaciones et consuetudinem detra- 
 hendi. nullus sensatus debet pretermittere^ ea que per 
 experienciam sibi percipit esse bona : et promouencia 
 ad uirtutem. Siquidem in canone et decretis ecclesie 
 plures assignantur cause pro quibus est aliquando loci 
 mutacio facienda : quarum una est cum necessitas per- 
 secucionis loca eorum grauauerint.* : Secunda : cum 
 dif&cultas locorum fuerit. Et tercia : cum sancti 
 malorum societate grauantur. Cum itaque sanctus iste 
 ex causis necessariis et multum utilibus se ad morandum 
 jn Comitatu Richmundie transtulisset :| contigit dom- Linci 
 inam Margaretam oUm reclusam apud Anderby ebor. 
 dioces. in ipsa die cene domini graui nimis passione in- 
 finnitatis urgeri. ita ut per tredecim dies continues 
 penitus priuaretur potestate^ loquendi. Et propter hoc 
 tot sustinuit cruciatus et puncturas in corpore quod 
 nullicubi ualebat consistere. Quidam igitur pater- 
 familias eiusdem uille sciens sanctum eremitam ricardum 
 eam perfecta caritatis affeccione diligere : utpote qui 
 ipsam de arte amoris dei consueuit instruere : et in modo 
 uiuendi sua sancta institucione dirigere : ad ipsum qui 
 
 1 The rest of this lesson occurs here in L. only. In C. it follows 
 (the first part of it, for C. is here damaged) after the Proper of 
 the Mass. Mr. Proctor suggests that such a position may 
 indicate that it was intended to be a Lectio post Primam in 
 Capitulo. 
 
 * leg. patrum. So C. ' C. pretermittere debet. 
 
 * Leg. grauauerit. The word is illegible in C. 
 ' From this point C. is wanting. 
 
40 RICARDI ROLLE • 
 
 per duodecim miliaria ab habitacione recluse : tunc 
 temporis morabatur : celeriter properauit in equo. 
 rogans quod ad earn festinanter accederet. et sibi 
 consolacionem in tanta necessitate prestaret. Ueniens 
 itaque ad reclusam inuenit earn mutam. et uexacionibus 
 acerimis perturbatam : Cumque resideret ad fenestram 
 domus eiusdem recluse et simul conunederent. contigit 
 ut complete prandio. reclusa desideraret dormire : 
 Opressa itaque sompno capud suum decidit. ad fenes- 
 tram ad quam se recUnauit sanctus dei ricardus et sic 
 cum. modicum dormiuisset. appodiando se aUqualiter 
 super ipsum ricardum . subito cum impetu uehementi : 
 apprehendit eam in ipso sompno tam grauis uexacio 
 ut uideretur ueUe uiolenter fenestram domus sue diri- 
 mere et in ipsa uexacione tam f orti euigilauit de sompno : 
 et cum magna deuocione potestate loquendi sibi concessa 
 in hec uerba prorupit. Gloria tibi domine. et beatus 
 ricardus uersum inceptum compleuit dicens qui natus 
 est de uirgine etc que secuntur. completoque uersu^ 
 ait iUi. modo restitutum est tibi labium, utere eo sicut 
 mulier bene loquax. In breui eciam postea iterum cum 
 ea commedens ad fenestram predictam per omnem 
 eundem modum ut prius post pralndium incidit in sopore 
 L^ se ad predictum sanctum appodians : |, et reuersa est ad 
 eam eadem uexacio et quasi a mens facta est : et se 
 ipsam miris et uioleiitis motibus agitabat Dum autem 
 sanctus ricardus quereret modo quo potuit eam suis 
 manibus detinere ne se ipsam discerperet. uel alia 
 domus incomoda moUretur subito dilapsa. est de 
 manibus eius : et in ipso dilapsu. de sompno excitata 
 est et uigil effecta. Et tunc ait ad eam ricardus : putaui 
 ueraciter quod si fuisses diabolus. ego te tenuissem : 
 uerumptamen hoc uerbum consolacionis tibi denuncio : 
 quod quamdiu ego in hac uita mortali superstes fuero. 
 
 * Proctor reads compleiorii uersu, but the above is the true 
 reading. The verse does, however, come from Compline. 
 
OFFICIUM ET MIRACULA 41 
 
 nunquam uexacionem huius egritudinis pacieris. Tran- 
 sactis tamen postea quibiisdam annorum curriculis 
 reuersa est ad earn predicte egritudinis passio. preter- 
 quam quod linguajn liberam habuit ad loquendum. 
 uocari ergo fecit reclusa predictum patremfamilias 
 rogans eum ut in equo concito properaret apud domum 
 sanctimonialium de Hampole : qui locus multum a sua 
 habitacione distabat ubi sanctus ricardus iUis diebus 
 solitariam uitam egit. ut uideret quid accidisset de eo. 
 quia nori dubitauit ipsum. de mundo migrasse. Sciuit 
 enim ipsum in promissis fidelem promiserat auteni ei : 
 quod eo uiuente in came talem uexacionem ntdlatenus 
 pateretur. Uenit itaque dictus homo ad Hampole : 
 et ipsum huic mundo mortuum comperit : dumque 
 diligenter de hora sue migracionis perquireret : inuenit 
 quod parum post horam sui transitus redisset ad earn 
 egritudo predicta : postea autem ' eadem reclusa se 
 transtulit apud Hampole ubi sacrum corpus eiusdem 
 heremite fuit traditum sepulture, et nunquam deinceps 
 grauata est ilia horribili egritudinis passione :] 
 
 Bj. Dum lapis tumuli 
 ■ magnus aduehitur. 
 fit clamor populi. 
 uector opprimitur. 
 set ui miraculi 
 sospes ef&citur. 
 
 f. Deus suspendit 
 actum grauedinis 
 et sic ostendit 
 uim sanctitudinis 
 Set in 
 
 lube^ domine 
 
 Ad societatem ciuium superiorum perducat nos rex 
 confessorum Amen. 
 
 '■ In the top margin. Not in L. 
 
42 RICARDI ROLLE 
 
 leccio nana. 
 
 Uerum autem ne lateat homines maxime eos qui deuotis 
 et attentis studiis circa uite perfeccionem adipiscendam 
 insistunt circa ^ qualiter et quibus mediis beatus iste 
 dei zelotipus heremita. Ricardus gradum perfecti 
 amoris et caritatis prout promittit* status mortalium 
 adeptus est : ita ut omnis alius amor ei uilesceret et 
 horrorem' abhominabilem generaret. Est sciendum 
 quod ipsemet in libro suo prime de incendio amoris 
 capitulo tercio decimo ita dicit. Per processus inquid 
 temporum magnus datus est michi profectus* spiritual- 
 ium gaudiorum. Ab inicio namque alteracionis uite mee 
 et mentis usque ad apercionem hostii celestis ut reuelata . 
 facie oculis cordis super os contemplaretur et uideret. 
 [fo.iib qua uia amatum suum quereret et ad | ipsum anhelaret. 
 Effluxerunt tres anni. Exceptis tribus uel quatuor 
 mensibus. Manente siquidem aparto hostio. usque ad 
 tempus in quo in corde ueraciter senciebatur calor eterni 
 amoris. annus unuspenepertransiuit. Sedebam quippe 
 in quadam capella. et dum suauitatis oracionis uel 
 meditacionis multum delectarer. subito sensi in me 
 ardorem insolitum et iocundum. Sed cum prius fluc- 
 tuarem dubitando a quo esset per longum tempus ex- 
 pertus sum non a creatura set' a creatore esse, quia 
 feruenciorem et iocundiorem inueni. fOagrante autem 
 sensibiUter calore illo inestimabiliter suaui usque ad in- 
 fusionem et percepcionem soni celestis uel spiritualis qui 
 ad canticum pertinet laudis eterne. et suauitatem in- 
 uisibilis melodie : quia sciri et audiri non potest, nisi ab 
 eo qui accipit quern oportet • esse, mundatum et segre- 
 gatum a terra. dimicUus annus et tres menses et aliquot 
 ebdomade effluxerunt. Dum enim in eadem capella 
 sederem et in nocte ante cenam psalmos pro ut potui 
 
 ^ Om. L. ' Leg. with L. permittit. ' L. ad horrorem. 
 
 * L. perfectus. ' L. sed. • L. opportet. 
 
OFFICIUM ET MIRACULA 43 
 
 decantarem : quasi tinnitum psallencium. uel pocius 
 canencium. supra me ascultaui. Cumque celestibus 
 eciam orando toto desiderio intenderem. nescio quo 
 modo mox in me concentum canorum sensi et delecta- 
 bUissimam armoniam celitus excepi mecum manentem 
 in mente. nam cogitacio mea con | tinuo in carnem^ *"• " ] 
 canoris commutabatur et quasi odas habui meditando 
 ac eciam in oracionibus ipsis et psalmodia eundem 
 sonum edidi, deincepsque ad canendam que prius 
 dixeram. pre affluencia interne suauitatis prorupi. 
 Occulte quidem quia tantummodo coram conditore. 
 non cognitus'eram ab hiis qui me cernebant. ne si 
 sciuissent. supra modum me honorassen,t. et sic perdi- 
 dissem partem floris pulcherimi et decidissem in deso- 
 lacionem. Interea mirum me arripuit. eo quod as- 
 sumptus essem ad^ tantam iocunditatem. dum exul 
 essem et quia dederat michi deus dona que petere 
 nesciui. nee putaui tale quid eciam nee sanctissimum 
 in hac uita accepisse. Proinde arbitror hoc nulli datum 
 meritis : set gratis cui uoluerit christus. Puto tamen 
 neminem illud accepturum nisi specialiter nomen ihesu 
 diligat et in tantum honoret ut ab eius memoria nun- 
 quam excepto sompno recedere permittat. Cui autem 
 facere* datum est : estimo quod et illud assequetur. 
 unde ab inicio mutati animi usque ad supremum amoris 
 christi gradum. quem ego attingere deo donante uale- 
 bam. in quo gradu cum canoro iubilo diiiinas laudes 
 personare quatuor annos et circa tres menses habui. 
 Hie nempe cum prioribus dispositiuis* ad ipsum status | fo.izb] 
 permanet usque in finem eciam post mortem erit per- 
 feccior. quia hie gaudium amoris et earitatis incipitur 
 et in celesti regno gloriosissimam accipiet consum- 
 macionem. 
 
 1 Corrected in the margin to carmen. So L. 
 
 " L. omits ad tantam . . . exul essem. ^ L. hoc facere. 
 
 * L. dispositis. 
 
44 RICARDI ROLLE 
 
 R/. Mersos in aquis. 
 uiterestituit. 
 mutis contractis. 
 medelastribuit. 
 pie petitis. 
 benignus annuit 
 
 y. Lexamoris 
 sic deum allicit. 
 que wit Ricardus 
 hec deus efi&cit 
 pie petitis 
 
 Ps. 
 
 Te deum laudamus : te deum confitemur 
 
 Te eternum patrem : omnis terra ueneratur 
 
 Tibi ojimes angeli : tibi celi et immense potestates 
 
 Tibi cherubyn et seraphyn : incessabUi uoce piocla- 
 
 mant 
 
 Sanctus Sanctus Sanctus Dominus deus sabaoth 
 
 Pleni sunt celi : et terra : maiestatis glorie tue 
 
 Te gloriosus apostolorum chorus 
 
 Te prophetarum : laudabilis numerus 
 
 Te martyrum candidatus laudat exercitus 
 
 Te per orbem terrarum : sancta confitetur ecclesia 
 
 Patrem inmense maiestatis 
 
 Uenerandum tuum uerum : et unicum filium. 
 
 Sanctum quoque paraclitum spiritum 
 
 Tu rex glorie christe 
 
 Tu patris sempiternus es Mus 
 
 Tu ad liberandum suscepturus hominem : non 
 
 horruisti uirginis uterum 
 
 Tu deuicto mortis aculeo : aperuisti credentibus regna 
 
 celorum 
 
 Tu ad dexteram dei se'des : in gloriam patris 
 
 Judex crederis esse uenturus 
 
OFFICIUM ET MIRACULA 45 
 
 Te ergo quesumus famulis tuis subueni : quos precioso 
 
 sanguine redenaisti 
 
 Etema fac cum Sanctis tuis gloria munerari 
 
 Saluum I fac populjim tuun:i domine : et benedic heredi- fo. 13] 
 
 tati tue , 
 
 Et rege eos : et extolle illos usque in etemum 
 
 Per singulos dies : benedicimus te : et laudamus nomen 
 
 tuum in seculum et in seculum seculi 
 
 Dignare domine die isto : sine peccato nos" custodire 
 
 Miserere nostri domine : miserere nostri 
 
 Fiat misericordia tua domine super nos : quemadmodum 
 
 sperauimus in te 
 
 In te domine speraui : non confundar in etemum 
 
 f. Inueni quem diligit anima mea : 
 Tenui eum nee dimittam. 
 
 IN LAUDIBUS 
 
 Ant. Regem regum 
 
 \_Ps. xcii] 
 
 Dominus regnauit decorem indutus est : indutus est 
 
 dominus f ortitudinem et precinxit se 
 
 Et enim firmauit orbem terre : qui non commouebitur 
 
 Parata sedes tua deus extunc : a seculo tu es 
 
 Eleuau^runt flumina domine : eleuauerunt flumina 
 
 uocem suara 
 
 Eleuauerunt flumina fluctus suos : a uocibus aquarum 
 
 multarum. 
 
 Mirabiles elaciones maris : mirabilis in altis dominus 
 
 Testimonia tua credibilia facta sunt nimis domum tuam : 
 
 decet sanctitudo domine in longitudine dierum 
 
 Ant. Regem regum omnium. 
 
 uidet in decore. 
 
 o quam plenum premium 
 
 pro suo labore 
 
46 RICARDI ROLLE 
 
 Ant. Seruiuit. 
 Ps. [xcix] 
 
 lubilate deo omnis terra : seruite domino in leticia 
 Introite in conspectu eius : in exultacione 
 Scitote quoniam dominus ipse est deus : ipse fecit nos 
 et non ipsi nos 
 
 Populus eius et ones pascue eius introite portas eius in 
 [fo. 13b confessione : | atria eius : in ymnis confitemini illi 
 
 Laudate nomen eius quoniam suauis est dominus in 
 
 eternum misericordia eius et usque in generacione et 
 
 generacionem ueritas eius 
 
 Gloria patri 
 
 Ant. Seruiuit in leticia. 
 
 deo iubilauit. 
 
 exultat nunc in gloria. 
 
 habens quod amauit. 
 
 Ant. Benedicit^ dominum 
 
 Ps. dd. \lxi{\ 
 
 Deus deus mens : ad te de luce uigilo 
 
 Sitiuit in te anima mea quam multipliciter tibi caro mea 
 
 In terra deserta in inuia et inaquosa sic in sancto apparui 
 
 tibi : ut uiderem uirtutem tuam et gloriam tuam 
 
 Quoniam melior est misericordia tua super uitas : labia 
 
 mea laudabunt te. 
 
 Sic benedicam te in uita mea : et in nomine tuo leuabo 
 
 manus meas 
 
 Sicut adipe et pinguedine repleatur anima mea : et labiis 
 
 exultacionis laudabit os meum 
 
 Sic memor fui tui super stratum meum in matutinis 
 
 meditabor in te : quia fuisti adiutor mens 
 
 Et in uelamento alarum tuarum exultabo adhesit anima 
 
 mea post te : me suscepit dextera tua 
 
 ^ This is the antiphon of the nejct psalm, and is written here in 
 error for Ad te de luce. 
 
OFFICIUM ET MIRACULA 47 
 
 Ipsi uero in uanujtn quesierunt animam meam introibunt 
 in inferiora terre : tradentur in manus gladii partes 
 uulpiuni erunt 
 
 Rex uero letabitur in deo laudabuntur omnes qui iurant 
 in eo : quia obstructum est os loquencium iniqua. 
 
 [Ps. Ixvt] 
 
 Deus^ misereatur nostri et benedicat nobis : illuminet 
 
 uultum suum super nos et misereatur nostri 
 
 Ut cognoscamus in terra uiam tuam : in omnibus 
 
 gentibus salutare tuum 
 
 Confiteantur tibi populi deus : confiteantur tibi populi 
 
 omnes 
 
 Letentur et exultent gentes quoniam iudicas populos in 
 
 equitate : et gentes in terra dirigis 
 
 Confiteantur tibi populi deus confiteantur | tibi populi ^'*- '4] 
 
 omnes : terra dedit fructum suum 
 
 Benedicat nos deus deus noster benedicat nos deus : et 
 
 metuant eum omnes fines terre 
 
 Gloria patri 
 
 [Ant.] Ad te de luce uigilans. 
 
 sitit carne mente. 
 
 nunc est in celo rutilans. 
 
 luce refulgente. 
 
 [Ant.] Benedicit dominum. 
 
 [Ps.] 
 
 Benedicite omnia opera domini domino : laudate et 
 
 superexaltate eum in secula 
 
 Benedicite angeli domini domino : benedicite celi 
 
 domino 
 
 Benedicite aque omnes que super celos sunt domino : 
 
 benedicite omnes uirtutes domini domino 
 
 ^ This psalm is not given in L. 
 
48 RICARDI ROLLE 
 
 Benedicite sol et luna domino : benedicite stelle celi 
 domino 
 
 Benedicite ymber et ros domino : benedicite omnes 
 spiritus dei domino 
 
 Benedicite ignis et estus domino : benedicite frigus et 
 estas domino 
 
 Benedicite rores et pruina domino : benedicite gelu et 
 frigus domino ' ' 
 
 Benediqite glacies et niues domino : benedicite noctes 
 et dies domino 
 
 Benedicite lux et tenebre domino : benedicite fulgura et 
 nubes doniino 
 
 Benedicat terra dominum laudet et superexaltet eum in 
 secula 
 
 Benedicite montes et coUes domino : benedicite uniuersa 
 gerjninancia in terra domino 
 
 Benedicite fontes domino : benedicite maria et flumina 
 domino 
 
 Benedicite cete et omnia que mouentur in aquis domino : 
 benedicite omnes uolucres celi domino . 
 Benedicite orones bestie et pecora domino : benedicite 
 [fo. 14b filii hominum | domino, 
 
 Benedicat israel dominum : laudet et superexaltet eum 
 in secula 
 
 Benedicite sacerdotes domini domino : benedicite serui 
 domini domino 
 
 Benedicite spiritus et anime iustorum domino : bene- 
 dicite sancti et humiles corde dortiino 
 Benedicite anania azaria misael domino : laudate et 
 superexaltate eum in secula 
 
 Benedicamus patrem et filium cum spiritu laudemus et 
 superexaltemus eum in secula 
 
 Benedictus es domine in firmaments celi : laudabilis et 
 gloriosus et superexaltatus in secula. 
 
OFFICIUM ET MIRACULA 49 
 
 Ant. Benedicit dominum 
 gracias agendo, 
 laudat patrem luminum 
 ymnos concinendo 
 
 Ant. Preclara. 
 
 Ps. dd. [cxlviii] 
 
 Laudate dominum de celis laudate eum in excelsis 
 
 Laudate eum omnes angeli eius : laudate eum omnes 
 
 uirtutes eius 
 
 Laudate eum sol et luna : laudate eum omnes stelle et 
 
 lumen 
 
 Laudate eum celi celorum et aque que super celos sunt : 
 
 laudent nomen domini 
 
 Quia ipse dixit et facta sunt : ipse mandauit et creata 
 
 sunt 
 
 Statuit ea in eternum et in seculum seculi : preceptum 
 
 posuit et non preteribit 
 
 Laudate dominum de terra : dracones et omnes abyssi 
 
 Ignis grando nix glades spiritus procellarum : qui 
 
 faciunt uerbum eius 
 
 Montes et omnes colles : Ugna fructifera et omnes cedri. 
 
 Bestie et uniuersa pecora : serpentes et uolucres pennate 
 
 Reges terre et omnes populi : principes et omnes indices 
 
 terra 
 
 luuenes et uirgines senes cum iunioribus laudent nomen 
 
 domini : quia exaltatum est | nomen eius solius 
 
 Confessio eius super celum et terram : et exaltauit cornu fo. 15] 
 
 populi sui 
 
 Ymnus omnibus Sanctis eius : filiis israel populo appro- 
 
 pinquanti sibi 
 
 \Ps. cxlix] 
 
 Cantate^ domino canticum nouum : laus eius in ecclesia 
 
 sanctorum 
 
 • This and the next Psalm follow on without a break in 
 the MS. 
 
50 RICARDI ROLLE 
 
 Letetur Israel in eo qui fecit eum : et filie syon exultent 
 
 in rege suo 
 
 Laudent nomen eius in choro-: in tympano et psalterio 
 
 psallant ei 
 
 Quia beneplacitum est domino in populo suo : et 
 
 exaltauit mansuetos in salutem 
 
 Exultabunt sancti in gloria : letabuntur in cubiHbus suis 
 
 Exultaciones dei in gutture eorum : et gladii ancipites in 
 
 manibus eorum 
 
 Ad f aciendam uindictam in nacionibus : increpaciones in 
 
 populis 
 
 Ad alligandos reges eorum in compedibus : et nobiles 
 
 eorum in manicis ferreis 
 
 Ut f aciant in , eis iudicium conscriptum : gloria hie 
 
 omnibus Sanctis suis 
 
 [Ps. cl.] 
 
 Laudate dominum in Sanctis eius : laudate eum in firma- 
 mento uirtutis eius 
 
 Laudate eum in uirtulibus eius : laudate eum secundum 
 multitudinem magnitudinis eius 
 
 Laudate eum in sono tube : laudate eum in psalterio et 
 cythara 
 
 Laudate eum in tympano et choro : laudate eum in 
 chordis et organo. 
 
 Laudate eum in C5mibalis benesonantibus laudate eum 
 in cymbalis iubilacionis : onrnis spiiitus laudet dominum 
 Gloria patri 
 
 [Ant.] Preclara laudis themata : 
 [fo. 15b uiuens ) prelibauit 
 
 tolluntur iam enigmata. 
 
 uidet que laudauit 
 
 Capitulum.^ Quemadmodum desiderat ceruus ut in 
 primis uesperis . 
 
 ' L. Capitulum sicut in primis uesperis. 
 
OFFICIUM ET MIRACULA 51 
 
 Ympnus 
 Uerbum eternum explicat 
 Ricardum dignum laudibus. 
 dum ipsum sic magnificat, 
 fama signis uirtutibus. 
 
 In uita totus innocens. 
 carnem ajfligit macerat. 
 ultro deuotos edocens 
 amore. deo federat. 
 
 Que sunt superna sapuit. 
 confornians se celestibus. 
 in istis semper studuit 
 cresseus^ Sanctis profectibus. 
 
 Sanctitatis compendio. 
 fit mundo. pulcrum speculum, 
 caritatis incendio. 
 inflammat dei populum. 
 
 Omnipotenti domino. 
 
 Salus honor imperium. 
 
 qui nobis sine termino. 
 
 det cum Ricardo premium Amen. 
 
 Uersiculus. Ego dilecto meo et dilectus meus^ michi, 
 Qui pascitur inter lilia. 
 
 Ant. pulcher flos 
 
 Ps. 
 
 Benedictus dominus deus israel : quia uisitauit et fecit 
 
 redempcionem plebis sue 
 
 Et erexit cornu salutis nobis : in domo dauid pueri sui 
 
 ' L., crescens. * ^ Om. L. , 
 
32 RICARDI ROLLE 
 
 Sicut locutus est per os sanctorum : qui a seculo sunt 
 prophetarum eius 
 
 Salutem ex inimicis nostris : et de manu omnium qui 
 oderunt nos 
 
 Ad faciendam misericordiam cum patribus nostris : et 
 memorari testamenti sui sancti 
 
 lusiurandum quod iurauit ad abraham patrem nostrum 
 daturum se nobis 
 
 Ut sine timore de manu inimicorum nostrorum liberati : 
 seruiamus illi ' 
 
 [fo. i6 In sanctitate et iusticia coram | ipso omnibus diebus 
 nostris 
 
 Et tu puer propheta altissimi uocaberis : preibis ante 
 f aciem domini parare uias eius 
 
 Ad dandam scienciam salutis plebi eius : in remissionem 
 peccatorum eorum 
 
 Per uiscera misericordie dei nostri : in quibus uisitauit 
 nos oriens ex alto 
 
 niuminare hiis qui in tenebris et in umbra mortis 
 sedent : ad dirigendos pedes nostros in uiam pacis 
 Gloria patri Sicut 
 Ant. O pulcher flos libani. 
 
 languens ex amore : 
 
 tui melos organi 
 
 sonat cum dulcore. 
 
 ignis tui clibani. 
 
 flammat ex ardor e. 
 
 nos qui sumus orphani. 
 
 poscas tecum fore. 
 
 Oracio 
 
 Deus qui per exempla sanctissimi heremite Ricardi 
 docuisti nos terrena despicere et sincero corde ad celestia 
 suspirare : da nobis quesumas eius meritis et precibus, 
 ipsum ueraciter imitari et cum eo in eterna beatitudine 
 uoluptatis tue torrente potari Per dominum ut prius 
 
RICARDI ROLLE 53 
 
 AD PRIMAMi 
 
 Deus in adiutorium meum intende 
 Domine ad aduiuandum me festina 
 Gloria patri. 
 Sicut erat 
 Alleluia 
 
 [Hympnus] 
 
 lam lucis orto sydere 
 deum precemur supplices. 
 ut in diurnis actibus 
 nos seruet a nocentibus 
 
 Li[n]guam refrenans temperet. 
 ne litis horror insonet 
 uisum fouendo contigat.^ 
 ne uanitates haureat 
 
 Sint pura cordis intima 
 absistat et uecordia. 
 carnis terat superbiam 
 potus sibique* parcitas 
 
 Ut cum dies abcesse|rit fo- i6b] 
 
 noctemque sol reduxerit 
 mundi per abstinenciam 
 ipsi canamus gloriam. 
 
 Deo patri sit gloria 
 eiusque soli filio.^ 
 cum spiritu paraclito 
 et nunc et inperpetuum. 
 
 ^ Under Ad primum L. gives only the beginning of the Ant. 
 Regem regum, etc., and nothing more. C. is damaged at this 
 point. 
 
 ' Leg. contegat. ' ]>g. cibique. 
 
54 RICARDI ROLLE 
 
 [Ant. Regem regum^] 
 
 [Ps. liii] 
 
 Deus in nomine tuo saluum me fac : et in uirtute tua 
 
 iudica me 
 
 Deus exaudi oracionem meam : auribus percipe uerba 
 
 oris mei 
 
 Quoniam alieni insurrexerunt aduersum me et fortes 
 
 quesierunt animam meam : et non proposuerunt deum 
 
 ante conspectum suum- 
 
 Ecce enim deus adiuuat me : et dominus susceptor est 
 
 anime mee 
 
 Auerte mala inimicis meis : et in ueritate tua disperde 
 
 illos 
 
 Uoluntarie sacrificabo tibi : et confitebor nomini tuo 
 
 quoniam bonum est 
 
 Quoniam' ex omni tribulacione eripuisti me : et super 
 
 inimicos despexit oculus mens. 
 
 [Ps. cxviii] 
 
 Beati immaculati in uia qui ambulant in lege domini 
 Beati qui scrutantur testimonia eius : in toto corde 
 exquirunt eum 
 
 Non enim qui operantur iniquitatem : in uiis eius 
 ambulauerunt 
 
 Tu mandasti mandata tua : custodiri nimis 
 [Ujtinam dirigantur uie mee : ad custodiendas instifi- 
 caciones tuas 
 
 Tunc non confundar : cum perspexero in omnibus 
 mandatis tuis 
 
 Confitebor tibi in direccione cordis : in eo quod didici 
 iudicia iusticie tue. 
 [fo. 17 lustificaciones tuas custodiam : non me derelinquas | 
 usque quaque 
 
 1 So L. evidently omitted here by accident. 
 
OFFICIUM ET MIRACULA 55 
 
 In quo corrigit adoloscencior uiam suam : in custodiendo 
 
 sermones tuos 
 
 In toto corde meo exquisiui te : ne repellas me a mandatis 
 
 tuis 
 
 In corde meo abscond! eloquia tua : ut non peccem tibi 
 
 Benedictus es domine : doce me iustificaciones tuas 
 
 In labiis meis pronunciaui : omnia indicia oris tui 
 
 In uia testimoniorum tuorum delectatus sum : sicut in 
 
 omnibus diuiciis 
 
 In mandatis tuis exercebor : considerabo uias tuas 
 
 In iustificacionibus tuis meditabor : non obliuiscar 
 
 sermones tuos. ' / 
 
 Retribue seruo tuo uiuifica me : et custodiam sermones 
 
 tuos 
 
 Reuela oculos tuos meos : et considerabo mirabilia de 
 
 lege tua 
 
 Incola ego sum in terra : non abscondas a me mandata 
 
 tua. 
 
 Concupiuit anima mea desiderare iustificaciones tuas , : 
 
 in omni tempore. 
 
 Increpasti superbos : maledicti qui declinant a mandatis 
 
 tuis 
 
 Aufer a me obprobrium et contemptum : quia testi- 
 
 monia tua exquisiui 
 
 Etenim sederunt principes et aduersum me loquebantur : 
 
 seruus autem tuus exercebatur in iustificacionibus tuis 
 
 Nam et testimonia tua meditacio mea est : et consilium 
 
 meum iustificaciones tue 
 
 Adhesit pauimento anima mea : uiuifica me | secundum fo.i7b] 
 
 uerbum tuum 
 
 Uias meas annunciam tibi : et exaudisti me : doce me 
 
 iustificaciones tuas 
 
 Uiam iustificacionum tuarum instrue me : et exercebor 
 
 in mirabilibus tuis 
 
56 RICARDI ROLLE 
 
 Dormitauit anima mea pre tedio : confirma me in uerbis 
 
 tuis 
 
 Uiam iniquitatis amoue a me : et de lege tua miserere mei 
 
 Uiam ueritatis elegi iudicia tua non sum oblitus 
 
 Adhesi testimoniis tuis domine : rioli me confundere 
 
 Uiam mandatorum tuorum cucurri : cum dilatasti cor 
 
 meum 
 
 Ant. Regem regum omnium 
 
 uidet in decore. 
 
 o quam plenum premium. 
 
 pro suo labore 
 
 Ant. Gracias tibi 
 
 Quicunque wit saluus esse : ante omnia opus est ut teneat 
 catholicam fidem 
 
 Quam nisi quisque integram inuiolatamque seruauerit 
 absque dubio in eternum peribit 
 
 Fides autem chatholica hec est : ut unum deum in 
 trinitate et trinitatem in unitate ueneremur 
 Neque confundantes personas : neque substanciam 
 separantes 
 
 Alia est enim persona patris : alia filii alia spiritus sancti 
 Set patris et filii et spiritus sancti : una est diuinitas 
 equalis gloria coeterna maiestas 
 Qualis pater talis filius : talis spiritus sanctus 
 Inmensus pater inmensus filius inmensus spiritus sanctus 
 Increatus pater increatus filius increatus spiritus sanctus 
 Eternus pater eternus filius : eternus spiritus sanctus 
 Et tamen non tres eterni : set unus eternus 
 Sicut non tres increati nee tres inmensi : set unus in- 
 creatus et unus inmensus 
 [fo, 1 8 "Si|militer omnipotens pater omnipotens filius : omni- 
 potens spiritus sanctus. 
 
 Et tamen non tres omnipotentes : set unus omnipotens 
 Ita deus pater deus filius : deus spiritus sanctus 
 Et tamen non tres dii : set unus est deus 
 
OFFICIUM ET MIRACULA 57 . 
 
 Ita dominus pater dominus filius : dominus spiritus 
 
 sanctus 
 
 Et tamen non tres domini set unus est dominus 
 
 Qnia sicut singillatim unamquamque personam deum 
 
 aut dominum confiteri Christiana ueritate compellimur : 
 
 ita tres deos aut dominos dicere. catholica religione pro- 
 
 hibemur 
 
 Pater a nullo est factus : nee creatus nee genitus 
 
 Filius a patre solo est : non faetus nee ereatur set genitus 
 
 Spiritus sanctus a patre et filio : non factus nee ereatus 
 
 nee genitus set procedens 
 
 Unus ergo pater non tres patres : unus filius non tres filii. 
 
 unus spiritus sanctus non tres spiritus saneti 
 
 Et in hac trinitate niehil prius aut posterius : nichil 
 
 mains aut minus, set tote tres persone eoeterne sibi sunt 
 
 et coequales 
 
 Ita ut per omnia sicut iam supradictum est unitas in 
 
 trinitate et trinitas in unitate ueneranda sit 
 
 Qui uult ergo saluus esse : ita de trinitate seneiat 
 
 Set necessarium est ad eternam salutem : ut incarna- 
 
 cionem quoque domini nostri ihesu ehristi fideliter credat 
 
 Est ergo fides recta ut credamus et eonfiteamur : quia 
 
 dominus noster ihesus christus dei filius deus et homo 
 
 est 
 
 Deus est ex substancia patris ante secula genitus : et 
 
 homo est j ex substancia matris in seculo natus fo. i8b] 
 
 Perfectus deus perfeetus homo : ex anima raeionaU et 
 
 humane carnis subsistens 
 
 Equalis patri secundum diuinitatem : iunior patre 
 
 secundum humanitatem 
 
 Qui licet deus sit et homo non duo tamen set unus est 
 
 christus 
 
 Unus autem non conuersione diuinitatis in carne : sed 
 
 assumpcione humanitatis in deo. 
 
 Unus omnino non copfusione substancie ; set unitate 
 
 persone 
 
[fo. 19 
 
 58 RICARDI ROLLE 
 
 Nam sicut anima racionalis et caro unus est homo : ita 
 
 deus et homo unus est christus 
 
 Qui passus est pro salute nostra : decendet^ ad inferos 
 
 tercia die resurexit a mortuis 
 
 Ascendit ad celos sedet ad dexteram dei patris omni- 
 
 potentis : inde uenturus est iudicare uiuos et mortuos 
 
 Ad cuius aduentum omnes homines resurgere habent 
 
 cum corporibus suis : et reddituri sunt de factis propriis 
 
 racionem. 
 
 Et qui bona egerunt ibunt in uitam eternam : qui uero 
 
 mala in ignem eternum 
 
 Hec est fides catholica : qua,m nisi quisque fidehter firmi- 
 
 terque crediderit saluus esse non poterit 
 
 Ant. Gracias tibi deus gracias tibi uera una trinitas una 
 
 et summa deltas sancta et una unitas 
 
 In diehus dominicis 
 
 Te deum patrem ingenitum te filium unigenitum te 
 spiritum sanctum paraclitum sanctam et indiuiduam 
 trinitatem toto corde et ore confitemur laudamus atque 
 benedicimus tibi gloria in secula. 
 
 Feria secunda 
 
 Adesto deus unus omnipotens pater et filius et spiritus 
 
 sanctus 
 
 Feria tercia 
 
 Te unum in substancia trinitatem in personis confitemur 
 
 F^ia quarta 
 
 Te semper | idem esse uiuere et intelligere profitemur 
 
 Feria quinta 
 
 Te inuocamus te adoramus te laudamus o beata trinitas 
 
 Feria sexta 
 
 Spes nostra salus nostra, honor nostra o beata trinitas 
 
 1 Sic. 
 
OFFICIUM ET MIRACULA 59 
 
 Sabbato 
 
 Lib.era nos. salua nos. iustifica nos o beata trinitas 
 
 Capituhtm 
 
 Domine miserere nostri te enim expectauimus esto 
 brachium nostrum in mane, at salus nostra in tempore 
 tribulacionis. 
 Deo gracias 
 
 y. Ihesu chiiste fili dei uiui miserere nobis 
 Ihesu christe. 
 
 Qui sedes ad dexteram patris 
 Miserere nobis 
 
 Gloria patri et filio et spiritui sancto. 
 Ihesu christe 
 
 y. Exurge domine adiuua nos 
 
 Et libera nos propter nomen tuum 
 
 Kyrieleison iii. Christeleison Kyrieleison 
 
 Pater noster 
 
 Et ne nos 
 
 Set. 
 
 Uiuet anima mea et laudabit te 
 
 Et indicia tua adiuabit-'- me 
 
 Erraui sicut ouis que periit 
 
 Quere seruum tuum domine : quia mandata tua non sum 
 
 oblitus 
 
 Credo in deum 
 
 Camis resurrectionem 
 
 Et uitam eternam 
 
 Amen 
 
 Et ego ad te domine clamaui. 
 
 Et mane oracio mea preueniet te 
 
 Repleatur os meum laude 
 
 1 Sic. 
 
6o RICARDI ROLLE 
 
 Ut cantem gloriam tuam tota die magnitudinem tuam 
 Doniine auerte faciem tuam a peccatis meis 
 Et omnes iniquitates meas dele 
 Cor mundum crea in me deus 
 Et spiritum rectum innoua in uisceribus meis. 
 Ne proicias me a facie tua 
 Et spiritum sanctum tuum ne auferas a me. 
 Redde michi leticiam salutaris tui 
 Et spiritu principali confirma me. 
 Eripe me donune ab omni malo deus mens 
 Et ab insurgentibus in me libera me. 
 Eripe me de operantibus iniquitatem 
 Et de uiris sanguinum salua me. 
 [fo. igb Sic psalmum dicam nomini| tuo 
 
 Ut reddam uota mea ^e die in diem 
 
 Exaudi nos deus salutaris noster. 
 
 Spes omnium finium terre et in mari longe 
 
 Deus in adiutorium meum intende 
 
 Domine ad adiuuandum me festina. 
 
 Sanctus deus sanctus fortis sanctus immortalis 
 
 Agnus dei qui tollis peccata mundi miserere nobis. . 
 
 Benedic anima mea domino 
 
 Et omnia que intra me sunt nomini sancto eius. 
 
 Benedic anima mea domino 
 
 Et noli obliuisci omnes retribuciones eius. 
 
 Qui propiciatur omnibus iniquitatibus tuis 
 
 Qui sanat omnes infirmitates tuas 
 
 Qui redimit de interitu uitam tuam 
 
 Qui coronat te in misericordia et miseracionibus 
 
 Qui replet in bonis desiderium tuum 
 
 Renouabitur ut aquile inuentus tua. 
 
 Confitemini domino quoniam bonus 
 
 Quoniam in seculum 
 
 Confiteor dec celi 
 
 Misereatur nostri 
 
 Absolucionem et remissionem 
 
OFFICIUM ET MIRACULA 61 
 
 Dignare domine die isto 
 
 Sine peccato nos custodire. 
 
 Miserere nostri domine 
 
 Miserere nostri 
 
 flSat misericordia tua domine 
 
 Quemaduodum sperauimus in te 
 
 Domine deus uirtutum conuerte nos 
 
 Et ostende faciem tuam et salui erimus. 
 
 Domine exaudi oracionem meam 
 
 Et clamor mens ad te ueniat 
 
 Oremus. 
 
 Collecta 
 
 Domine sancte pater omnipotens eterne deus qui nos ad 
 
 principium huius diei peruenire fecisti tua nos hodie 
 
 salua uirtute et concede ut in hac die ad nullum decline- 
 
 mus mortale peccatum nee ullam incurramus periculum. 
 
 set semper ad tuam iusticiam faciendam omnis nostra 
 
 accio tuo moderamine dirigatur Per dominum nostrum 
 
 Domine exaudi oracionem 
 
 I Benedicamus domino fo, 20] 
 
 Deo gracias 
 
 Preciosa est in conspectu domini. 
 
 Mors sanctorum eius 
 
 Sancta maria mater domini nostri ihesu christi at que 
 
 omnes sancti iusti atque electi dei intercedant et orent 
 
 pro nobis peccatoribus ad dominum deum nostrum ut 
 
 nos mereamur ab eo iuuari et saluari qui in trinitate 
 
 perfecta uiuit et regnat deus per omnia secula seculorum 
 
 Amen. 
 
 Deus in adiutorium meum intende 
 
 Domine ad adiuuandum me festina. 
 
 Deus in aduitorium meum intende 
 
 Domine ad. 
 
 Deus in adiutorium meum intende. 
 
 Domine ad adiuuandum me festina. 
 
62 RICARDI ROLLE 
 
 Gloria patri et filio 
 
 Sicut erat 
 
 Kyrieleison Christeleison Kyrieleison 
 
 Pater noster 
 
 Et ne nos iuducas 
 
 Set libera 
 
 Et ueniat super nos misericordia tua domine. 
 
 Salutare tuum secundum eloquium tuum 
 
 Et respice in seruos tuos et in opera tua et dirige filios , 
 
 eorum 
 
 Et sit splendor domini dei nostri super nos et opera 
 
 manuum nostrarum dirige super nos et opus manuum 
 
 nostrarum dirige 
 
 Oremus. 
 
 CoUecta 
 
 Omnipotens sempiterne deus dirige actus nostros in 
 beneplacito tuo. ut in nomine dilecti fiUi tui mereamur 
 bonis operibus habundari. Qui tecum uiuit et regnat in 
 unitate spiritus sancti Per omnia secula seculorum 
 Amen 
 
 Domine exaudi 
 Et clamor 
 
 Benedicamus domino 
 Deo gracias 
 
 AD TERCIAMi 
 
 Deus in adiutorium meum intende. 
 Domine ad adiuuandum me festina 
 Gloria patri 
 Sicut erat 
 Alleluia. 
 
 ^ I^. Ad terciam antiphona de laudibus. Capitulum ut in primis 
 uesperis. 19. horarum de communi unius confessoHs non pontificis. 
 C. (so far as it is legible) Adiij""' et ad alias horas cetere antiphone 
 de . . . IB/, de communi unius confessoris non pontificis. Neither 
 give any more than this. 
 
OFFICIUM ET MIRACULA 63 
 
 Ymnus 
 
 I Nunc sancte nobis spiritus ' fo. 20b] 
 
 unus patri cum filio 
 dignare proxnptus ingeri 
 nostro refusus pectori 
 
 Os lingua mens, sensus. uigor. 
 confessione personent. 
 flamascat igne caritas. 
 accendat ardor proximos 
 
 Presta pater piissime 
 
 patrique compar unice 
 
 cum spiritu paraclito 
 
 regnans per omne seculum Amen 
 
 [Ps. cxviii. 33] 
 
 Legem pone michi domine uiam iustificacionum tuarum 
 
 et exquiram earn semper 
 
 Da michi intellectum et scrutabor legem tuam : et 
 
 custodiam Ulam in toto coide meo. 
 
 Deduc me in semita mandatorum tuorum : quia ipsam 
 
 uolui 
 
 Inclina cor meum deus in testimonia tua : et non in 
 
 auariciam 
 
 Auerte oculos meos ne uideant uanitatem : in uia tua 
 
 uiuifica me 
 
 Statue seruo tuo eloquium tuum : in timore tuo 
 
 Amputa obprobrium meum quod suspicatus sum : quia 
 
 iudicia tua iocunda 
 
 Ecce concupiui mandata tua : in equitate tua uiuifica 
 
 nie 
 
 Et ueniat super me misericordia tua domine : salutare 
 
 tuum secundum eloquium tuum 
 
64 RICARDI ROLLE 
 
 Et respondebo exprobrantibus michi uerbum : quia 
 speraui in sermonibus tuis 
 
 Et ne auferas de ore meo uerbum ueritatis usquequaque : 
 quia in iudiciis tuis supersperaui 
 
 Et custodiam legem tuam semper : in seculum et in 
 seculum seculi. 
 
 Et ambulabam in latitudine : quia mandata tua exqui- 
 siui 
 
 Et loquebar de testimoniis in conspectu regum : et non 
 confundebar 
 
 Et meditabar in mandatis tuis : que dilexi 
 [fo. 21 Et leuaui manus meas | ad mandata tua que dilexi : et 
 exercebor in iustificacionibus tuis. 
 
 Memor esto uerbi tui seruo tuo : in quo michi spem 
 dedisti 
 
 Hec me consola.ta est in humilitate mea : quia eloquium 
 tuum uiuificauit me 
 
 Superbi inique agebant usquequaque : a lege autem tua 
 non declinaui 
 
 Memor fui iudiciorum tuorum a seculo domine : et 
 consolatus sum 
 
 Defeccio tenuit me : pro peccatoribus derelinquentibus 
 legem tuam 
 
 Cantabiles michi erant iustificaciones tue : in loco pere- 
 grinacionis mee. 
 
 Memor fui nocte nominis tui domine : et custodiui legem 
 tuam 
 
 Hec facta est michi : quia iustificaciones tuas exquisiui 
 Porcio mea domine : dixi custodire legem tuam 
 Deprecatus sum f aciem tuam in toto corde meo : rniserere 
 mei secundum eloquium tuum 
 
 Cogitaui uias meas : et conuert'i pedes meos in testimonia 
 tua. 
 
 Paratus sum et non sum turbatus : ut custodiam man- 
 data tua 
 
OFFICIUM ET MIRACULA 65 
 
 Fimes peccatonim circumplexi sunt me : et legem tuam 
 
 non sum oblitus 
 
 Media nocte surgebam ad confitendum tibi : super 
 
 iudicia iusticie tue. 
 
 Particeps ego sum ommium timencium te : et custodi- 
 
 encium mandata tua 
 
 Misericordia tua domine plena est dextera tua : iustifi- 
 
 caciones tuas doce me 
 
 Gloria patri. 
 
 Bonitatem fecisti cum seruo tuo domine : secundum 
 uerbum tuam 
 
 Bonitatem et discipUnam et scienciam | doce me : quia fo.2ib] 
 in mandatis tuis credidi 
 
 Priusquam humiliarer ego deliqui propterea eloquium 
 tuum custodiui 
 
 Bonus es tu : et in bonitate tua doce me iustificaciones tuas 
 Multiplicata est super me iniquitas superborum : ego 
 autem in toto corde meo scrutabor mandata tua 
 Coagulatum est sicut lac cor eorum : ego uero legem 
 tuam meditatus sum / 
 
 Bonum roichi quia hunMliasti me : ut discam iustifi- 
 caciones tuas. 
 
 Bonum michi lex oris tui : super milia auri et argenti 
 Manus tue fecerunt me et plasmauerunt me : da michi 
 intellectum ut discam mandata tua 
 Qui timent te uidebunt me et letabuntur : quia in uerba 
 tuasupersperaui 
 
 Cognoui doniine quia equitas iudicia tua : et in ueritate 
 tua hurailiasti me 
 
 Fiat misericordia tua ut consoletur me : secundum 
 eloquium tuum seruo tuo 
 
 Ueniant michi miseraciones tue et uiuam : quia lex tua 
 meditacio mea est 
 
 Confundantur superbi quia iniuste iniquitatem fecerunt 
 in me : ego autem exercebor in mandatis tuis 
 
66 RICARDI ROLLE 
 
 Conuertantur michi timentes te : et qui nouerunt testi- 
 
 monia tua 
 
 Fiat cor meum inmaculatum : in iustificacionibus tuis ut 
 
 non confundar 
 
 Gloria patri 
 
 Sicut erat 
 
 Ant. Seruiuit in leticia. 
 
 deo iubilauit. 
 
 exultat nunc in gloria. 
 
 habens quod amauit. 
 
 Capitulum 
 
 Quemadmodum desiderat ceruus ad fontes aquanim ita 
 [fo. 22 desiderat anima ( mea ad te deus sitiuit anima mea ad 
 deum fontem uiuum ueniam et apparebo ante faciem 
 dei. 
 Deo gracias 
 
 y. Amauit eum dominus Et omauit eum Amauit eum 
 [R/] Stola glorie induit eum Et ornauit eum 
 
 Gloria patri et filio 
 
 lustum deduxit dominus per uias rectas 
 
 Et ostendit illi regnum dei. 
 
 Domine exaudi oracionem meam 
 
 Et clamor mens ad te ueniat. 
 
 Collecta 
 Deus qui per exempla sanctissimi 
 
OFFICIUM ET MIRACULA 67 
 
 AD SEXTAMi 
 
 Deus in auditorium meum intende 
 Domine ad adiuuandum me festina 
 Gloria patri 
 Sicut erat 
 Alleluia. 
 
 Ymnus 
 
 Rector potens uerax deus 
 
 qui temperas rerum uices 
 
 splendore mane instruis 
 
 et ignibus meridiem 
 
 Extingue flammas licium. 
 aufer calorem noccium 
 confer salutem corporum. 
 ueramque pacem cordium 
 
 Presta pater. 
 
 Ps. [cxviii. 81] 
 
 Defecit in salutare tuum anima mea : et in uerbum tuum 
 
 supersperaui 
 
 Defecenint oculi mei in eloquium tuum : dicentes 
 
 quando consolaberis me 
 
 Quia factus sicut uter in pruina : iustificaciones tuas 
 
 non sum oblitus 
 
 Quot sunt dies serui tui quando facies da persequentibus 
 
 me iudicium 
 
 Narrauerunt michi iniqui fabulaciones set non ut lex tua 
 
 Onrnia mandata tua equitas iniqui persecuti sunt me 
 
 adiuua me 
 
 Paulominus consummauerunt me in terra : ego autem 
 
 non deliqui niandata tua 
 
 ' L. and C. give nothing more of Sext. than the Capitulum, 
 Adiuro uos, etc. See below. 
 
68 RICARDI ROLLE 
 
 Secundum misericofdiam tuam uiuifica me : et custo- 
 diam testimonia oris tui 
 
 In eternum domine •: uerbum tuum permanet in celo 
 In generacione et generacione ueritas tua : fundasti 
 terram et permanet 
 
 Ordinacione tua perseuerat dies : quoniam omnia 
 seruiunt tibi 
 [fo.22b Nisi quod lex tua | meditacio mea est : tunc forte peris- 
 sem in humilitate mea 
 
 In eternum non obliuiscar : iustificaciones tuas : quia in 
 ipsis uiuificasti me 
 
 Tuus sum ego saluum me fac : quoniam iustificaciones 
 tuas exquisiui 
 
 Me expectauerunt peccatoies ut perderent me : testi- 
 monia tua inteUexi 
 
 Omnis consunmiacionis uidi finem : latum mandatum 
 tuum nimis. 
 
 Quomodo dilexi legem tuam domine : tota die meditacio 
 
 mea est 
 
 Super inimicos meos prudentem me fecisti mandato tuo : 
 
 quia in eternum michi est 
 
 Super omnes docentes me intellexi : quia testimonia tua 
 
 meditacio mea 
 
 Super senes intellexi : quia mandata tua quesiui 
 
 Ab omni uia mala prohibui pedes meos : ut custodiam 
 
 uerba tua 
 
 A iudiciis tuis non declinaui : quia tu legem posuisti 
 
 michi 
 
 Quam dulcia faucibus meis eloquia tua super mel ori 
 
 meo 
 
 A mandatis tuis intellexi : propterea odiui omnem uiam 
 
 iniquitatis 
 
 Lucerna pedibus meis^ uerbum tuum : et lumen semitis 
 
 meis 
 
 1 Repeated in error. 
 
OFFICIUM ET MIRACULA 69 
 
 luraui et statui : custodire iudicia iusticie tue 
 
 Humiliatus sum usquequaque domine : uiuifica me 
 
 secundam uerbum tuum 
 
 Uoluntaria oris mei beneplacita fac domine : et iudicia 
 
 tua doce me 
 
 Anima mea in manibus meis semper : et legem tuam non 
 
 sum oblitus 
 
 Posuerunt peccatores laqudum michi : et de mandatis 
 
 tuis non erraui 
 
 Hereditate adquisiui testimonia tua in eternum : quia 
 
 exultacio cordis mei sunt 
 
 Inclinavi cor meum ad faciendas iustificaciones tuas in 
 
 I eternum-^ propter retribucionem fo» 23] 
 
 Gloria patri 
 
 Sicut erat 
 
 Iniquos odio habui : et legem tuam dilexi 
 
 Adiutor mens et susceptor mens es tu : et in uerbum 
 
 tuum supersperaui 
 
 Declinate a me roaligni : et scrutabor mandata dei mei 
 
 Suscipe me domine secundum eloquium tuum et uiuam : 
 
 et non confundas me ab exspectacione mea 
 
 Adiuua me et saluus ero : et meditabor in iustificaciorii- 
 
 bus tuis semper 
 
 Spreuisti omnes discedentes a iudiciis tuis : quia iniusta 
 
 cogitacio eorum 
 
 Preuaricantes reputaui omnes peccatores terre :' ideo 
 
 dilexi testimonia tua 
 
 Confige timore tuo cames meas : a iudiciis enim tuis 
 
 timui 
 
 Feci indicium et iusticiam : non tradas me a calumn- 
 
 iantibus me 
 
 Suscipe seruum tuum in bonum : non calumnientur me 
 
 superbi 
 
 ' in eternum added in the upper margin. 
 
70 RICARDI ROLLE 
 
 Oculi mei defecenint in salutare tuum : et in eloqxiium 
 iusticie tue 
 
 Fac cum seruo tuo secundum misericordiam tuam : et 
 iustificaciones tuas doce me 
 
 Seruus tuus ego sum da michi intellectum : ut sciam 
 testimonia tua 
 
 Tempus faciendi domine : dissipauerunt legem tuam 
 Ideo dilexi mandata tua : super aurum et topazion 
 Propterea ad omnia mandata tua dirigebar : omnem 
 uiam iniquam odio habui 
 Gloria patri 
 Sicut erat 
 [fo.23b [Ant.] I Ad te de luce uigilans. 
 
 sitit came mente. 
 
 nunc. est. in celo rutilans 
 
 luce refulgente. 
 
 Capitulum 
 
 Adiuro uos filie ierusalem si inueneritis dilectum meum : 
 ut nuncietis ei quia amore langueo 
 
 [I^.] lustum deduxit dominus per uias rectas lustum 
 deduxit 
 
 Et ostendit illi regnum dei per uias rectas 
 Gloria patri 
 lustum deduxit 
 
 Magnificauit cum in conspectu regum Et dedit ei 
 
 coronam glorie 
 
 Dornine exaudi oracionem meam 
 
 Et clamor mens 
 
 Oracio 
 Deus qui per exempla 
 
OFFICIUM ET MIRACULA 71 
 
 AD NONAMi 
 Deus in adiutorium meum intende 
 Domine ad adiuuandum me festina 
 Gloria patri et filio 
 Sicut erat 
 Alleluia 
 
 Ymnus 
 
 Rerum deus tenax uigor 
 immotus in te permanens 
 lucis diurne tempora 
 successibus determinans 
 
 Largire clarum uespere 
 quo uita nusquam descidat 
 set premium mortis sacre 
 perhennis instet gloria 
 
 Presta pater piissime. 
 
 Psalmus {cxviii. 129) 
 
 Mirabilia testimonia tua domine : ideo scrutata est ea 
 
 anima mea 
 
 Declaracio sermonum tuorum illuminat : et intellectum 
 
 dat paruulis 
 
 Os meum aperui et attraxi spiritum : quia mandata tua 
 
 desiderabam 
 
 Aspice in me et miserere mei : secundum indicium dili- 
 
 gencium nomen tuum 
 
 Gressus meos dirige secundum eloquium tuum : ut non 
 
 dominetur mei omnis iniusticia 
 
 Redime me a calumpniis hominum : ut custodiam 
 
 mandata | tua fo. 24] 
 
 Faciem tuam illumina super seruum tuum : et doce me 
 
 iustificaciones tuas 
 
 1 L. and C. give nothing more of Nones than the Capitulum. 
 
72 RICARDI ROLLE 
 
 Exitus aquarum deduxerunt oculi mei : quia non 
 
 custodierunt legem tuam 
 
 lustus es domine : et rectum iudicium tuum 
 
 Mandasti iusticiam testimonia tua : et ueritatem tuam 
 
 nimis 
 
 Tabescere fecit me zelus meus : quia obliti sunt uerba 
 
 tua inimici tui 
 
 Ignitum eloquium tuum uehementer : et seruus tuns 
 
 dilexit illud. 
 
 Adolescentulus ego sum et contemptus : iustificaciones 
 
 tuas non sum oblitus 
 
 lusticia tua iusticia in eternum : et lex tua ueritas 
 
 Tribulacio et augustia inuenerunt me : mandata tua 
 
 meditacio mea est 
 
 Equitas testimonia tua in eternum : intellectum da michi 
 
 et uiuam 
 
 Ps. {cxviii. 145) 
 . Clamaui in toto corde meo : exaudi me domine : iustifi- 
 caciones tuas requiram 
 
 Clamaui ad te saluum me fac : ut custodiam mandata 
 tua. 
 
 Preueni in maturitate et clamaui : quia in uerba tua 
 supersperaui 
 
 Preuenerunt oculi mei ad te diliculo : ut meditarer 
 eloquia tua 
 
 Uocem meam audi secundum misericordiam tuam 
 domine : et secundum iudicium tuum uiuifica me 
 Appropinquaiierunt persequentes me iniquitati : a lege 
 [f6.34b autem tua longe | facte^ sunt 
 
 Prope es tu domine : et omnes uie tue ueritas 
 
 Inicio cognoui de testimoniis tuis : quia in eternum 
 
 fundasti ea 
 
 Uide humilitatem meam et eripe me : quia legem tuam 
 
 non sum oblitus 
 
 I Leg. facti, 
 I 
 
OFFICIUM ET MIRACULA 73 
 
 ludica iudicium meum et redime me : propter eloquium 
 
 tuum uiuifica me 
 
 Longe a peccatoribus salus : quia iustificaciones tuas 
 
 non exqiiisierunt 
 
 Misericordie tue multe domine : secundum iudicium tuum 
 
 uiuifica me 
 
 Multi qui persecuntur me et tribulant me : a testimoniis 
 
 non declinaui 
 
 Uidi preuaricantes et tabescebam : quia eloquia tua non 
 
 custodierunt 
 
 Uide quoniam mandata tua dilexi domine : in niiseri- 
 
 cordia tua uiuifica me 
 
 Principium uerborum tuorum ueritas : in etemum 
 
 omnia iudicia iusticie tue 
 
 Principes persecuti sunt me gratis : et a uerbis tuis 
 
 formidauit cor meum 
 
 Letabor ego super eloquia tua : sicut qui inuenit spolia 
 
 multa 
 
 Iniquitatem odio habui et abhominatus sum : legem 
 
 autem tuam dilexi 
 
 Septies in die laudem dixi tibi : super iudicia iusticie 
 
 tue 
 
 Pax multa diligentibus legem tuam : et non est illis^ 
 
 scandalum 
 
 Expectabam salutare tuum domine : et mandata tua 
 
 dilexi 
 
 Custodiuit anima mea testimonia tua : et dilexit ea ue- 
 
 hementer 
 
 Seruaui mandata tua^ et testimonia | tua : quia omnes fo. 25] 
 
 uie mee in conspectu tuo 
 
 Appropinquet deprecacio mea in conspectu tuo domine : 
 
 iujrta eloquium da michi intellectum 
 
 ^ Inserted above the line. 
 
 • Inserted above the line in correction of dne, which was 
 originally written, 
 
74 RICARDI ROLLE 
 
 Intret postulacio mea in conspectu tuo : secundum 
 
 eloquium tuum eripe me 
 
 Eructabunt labia mea ympnum : cum docueris me iusti- 
 
 ficaciones tuas 
 
 Pronunciabit lingua mea eloquium tuum : quia omnia 
 
 mandata tua equitas 
 
 Fiat manus tua ut saluet me : quoniam mandata tua 
 
 elegi 
 
 Concupiui salutare tuum domine : et lex tua meditacio 
 
 mea est 
 
 Uiuet anima mea et laudabit te : et indicia tua adiuu- 
 
 abunt me 
 
 Erraui sicut ouis que periit : quere seruum tuum quia 
 
 mandata tua non sum oblitus 
 
 Gloria patri 
 
 Ant. Preclara laudis themata. 
 uiuens prelibauit. 
 tolluntur iam enigmata. 
 uidet que laudauit. 
 
 Capiiulum 
 
 Qualis est dilectus tuus. quia sic adiurasti nos. dilectus 
 
 meus candidus et rubicundus : electus ex milibus Deo' 
 
 gracias 
 
 R7. Magnificauit eum in conspectu regum. Magnifi- 
 
 cauit eum 
 [y.] Et dedit iUi coronam glorie In conspectu regum. 
 
 Gloria patri 
 
 Magnificauit eum 
 [f.] Justus germinabit sicut Ulium Et ilorebit in 
 
 eternum ante dominum 
 
 Domine exaudi oracionem meam 
 
 Et clamor meus ad te ueniat 
 
 > L. and C. omit Deo gracias. 
 
OFFICIUM ET MIRACULA 75 
 
 Oraeio 
 Deus qui per exempla 
 
 AD SECUNDAS UESPERASi 
 Antiphone psalmorum 
 
 Regem regum omnium, 
 uidet in decore. 
 o quam plenum premium, 
 pro suo labore. 
 
 Ant. Seruiuit in leticia. 
 dec iubilauit. 
 exultat nunc in gloria, 
 habens quod amauit. 
 
 Ant. Ad te de luce uigHo 
 
 |sitit came mente. fo.asb] 
 
 nunc est in celo rutilans. 
 luce refulgente. 
 
 Ant. Benedicit dominum 
 gracias agendo, 
 laudat patrem luminum. 
 37mpnos concinendo. 
 
 Ant. Preclara laudis themata, 
 uiuens prelibauit, 
 tolluntur iam enigmata. 
 uidet que laudauit, 
 
 Capitulum ut prius 
 
 Quemadmodum desiderat ceruus 
 
 ^ L. Ad ij" uesperas antiphone de laudibus psalmi unius 
 confessoris. R"' uers. ympnus uersicul. sicut in primis uesperis. 
 (C. Hf Mersos in aquis. Ymnus Totis precordiis, etc.) Ad 
 magn. Ant. custos innocencie (etc., in full). Ps. Magn. oraeio 
 sicut supra. '' 
 
76 RICARDI ROLLE 
 
 [Ympifus] 
 
 Totis precordiis 
 
 festum taminclitum. 
 f. Sub umbra illius quein desideraui sedi 
 [R/.] Et fructus eius dulcis gutturi meo 
 
 Ant. O custos innocencie 
 
 choruscans gemmis moruin. 
 o lumen sapiencie 
 solamen deuotorum. • 
 o fotor continencie 
 forma perfectorum, 
 sis nostre consciencie 
 lima delictorum. 
 
 Oracio ui swpra 
 
 [D]eus qui per exempla 
 
 'f. Domine exaudi oracionem meam 
 
 Et clamor 
 
 Benedicamus 
 
 Deo gracias 
 
 AD MISSAM 
 Offic. Os iusti meditabitur sapienciam et lingua eius 
 loquetur indicium, lex dei eius in corde ipsius 
 Ps. Noli emulari in malignantibus neque zelaueris 
 facientes iniquitatem 
 Gloria patri 
 
 Oracio 
 
 Deus qui per exempla sanctissimi heremite Ricardi 
 docuisti nos terrena despicere et sincero corde ad celestia 
 suspirare : da nobis quesumus eius meritis et precibus 
 ipsum ueraciter imitari et cum eo in etetna beatitudine 
 uoluptatis tue torronte^ potari Per dominnm nostrum 
 ihesum christum. 
 
 1 Leg. to*rente. 
 
OFFICIUM ET MIRACULA 77 
 
 Epistola leccio libri sapiencie (vii. 7-14) 
 
 Optaui et datus est michi sensus et inuocaui et uenit in 
 me spirit us sapiencie. Et preposui illam regnis et 
 sedibus et diviicias nicM enim duxi in cooperacione^ 
 illius. Nee comparaui illi lapidem preciosum : quoniam 
 omne aurum in comparacione illios arena est exigua : 
 et tanquam lutum estimabitur argentum in conspectu 
 illius. Super salutem et spem dilexi illam : et proposui | fo- 26] 
 pro luce habere illam quoniam inextinguibile est lumen 
 eius. Uenerunt michi omnia bona pariter cum ilia, et 
 innumerabilis honestas per manus eius. Et letatus sum 
 omnibus : quoniam antecedebat me ista sapiencia et 
 ignorabam quoniam mater onmium est. Quam sine 
 ficcione didici et sine inuidia communicaui et hones- 
 tatem ilUus non abscondi. Infinitus est enim the- 
 saurus hominibus : quo qui usi sunt participes f acti sunt 
 amicicie dei 
 
 Gradale^ 
 
 Domine preuenisti eum in benediccionibus dulcedinis 
 posuisti in capite eius coronam de lapide precioso 
 Vers. Uitam peciit a te et tribuisti ei longitudinem 
 dienma in seculum seculi 
 Alleluia, f. Pater olim heremita. 
 
 nunc ciuis celorum : 
 
 fac nos puros hac in uita 
 
 et bonorum morum. 
 
 Sequencia 
 
 Laudis odas decantemus. 
 toto corde iubilemus, 
 festum est leticie 
 
 1 Leg. comparacione. ' C. ^. 
 
78 RICARDI ROLLE 
 
 Pauper olim heremita. 
 nunc prediues est in uita. 
 et in statu glorie. 
 
 Uitam Ulam hie mercatus. 
 carnis tulit cruciatus. 
 datus penitencie. 
 
 Mundi pompas abhorrebat. 
 cuncta nana contempnebat. 
 dono sapiencie. 
 
 Ardens intus caritate 
 foris fulsit pietate. 
 docens morum regulam. 
 
 Amor thema fit doctrine, 
 et celestis discipline, 
 cor uertens in faculam. 
 
 Fons dulcoris. pir feruoris. 
 uox canoris. uis amoris. 
 sanctum istum efEerunt 
 
 Miris uita presignita.* 
 mens mellita. mors munita. 
 celum ei conferunt. 
 
 Ad superna conscendit celitus. 
 ubi* fixus eius intuitus. 
 mira uidit gaudebat spiritus 
 fiebat hilaritas 
 
 1 L. presignala, , ' Om. L. 
 
OFFICIUM ET MIRACULA 79 
 
 Dulces uoces ad aures intonant. 
 
 miri meli ympnorum resonant. fo.26b] 
 
 melis cantus Ricardi consonant. 
 
 o sancta suauitas 
 
 Hiis intentus exultans iubilat. 
 amena lux in mente rutilat, 
 sacros flatus deus insibilat. 
 dans instinctus optimos 
 
 Studet legit scribit et suplicat. 
 deo totum se factis dedicat. 
 mundi dolos et carnis abdicat. 
 ut hostes nequissimos 
 
 Plangit huius uite moram. 
 dtam petit mortis horam. 
 uocem oris dat sonoram. 
 deus lucem da decoram, 
 qua te clare uideam. 
 
 Summa merces te uidere. 
 tibi semper inherere. 
 tu es dulcor uite uere. 
 fons feUcitatis mere, 
 fac ut tibi placeam 
 
 Meditando raptus abstrahitur. 
 mente : metas carnis egreditur. 
 ut heUas in sursum uehitur. 
 curru amoris igneo. 
 
 Rote currus sunt ewangelia. 
 uenter cmrus uite mundicia. 
 currum^ trahunt christi consilia. 
 motu multum ydoneo 
 
 * L. currunt. 
 
8o RICARDI ROLLE 
 
 Pellit nocens detrimentum. 
 prestat potens iuuamentum.^ 
 fractis reddens firmamentum. 
 hinc est patens argumentum. 
 quod celum hereditat 
 
 Sanat morbos fauet mestis. 
 et succurrit in molestis. 
 signa suplent uicem testis, 
 cedit ei mortis pestis. 
 defunctos resuscitat 
 
 Potens pater nos* attende. 
 nos accende. nos defende. ■ 
 ad nos manum tu extende. 
 bona nobis tu impende 
 Sanctis tuis precibus. 
 
 Fac nos deo seruitores. 
 da dulcores. auge mores, 
 et post nostros hie labores. 
 pande nobis poli fores, 
 iungens celi ciuibus 
 
 Ewangelium secundum lucam (12. 35-40) 
 
 In.illo tempore Dixit ihesus discipulis sius Sint. lumbi 
 uestri precincti et lucerne ardentes in manibus uestris 
 Et uos similes hominibus expectantibus dominum suum 
 quando reuertatur a nupciis : ut cum uenerit et pulsa- 
 tfo. 27 uerit. confestim | aperiant ei Beati. serui iUi : quos cum 
 uenerit dominus. inuenerit uigilantes. Amen dico 
 nobis' : quod precinget se et faciet illos discumbere et 
 transiens ministrabit illis. Et si uenerit in secunda 
 
 • L. iuramentum. * L. inserted above the line. 
 
 ' This word is repeated by error and erased. 
 
OFFICIUM ET MIRACULA 8i 
 
 uigilia. et si in tercia uigilia uenerit et ita inuenerit : 
 beati sunt serui iUi. Hoc autem scitote quoniam si 
 sciret paterfamilias qua hora fur ueniret. uigilaret 
 utique et non sineret perfodi domum suam. Et uos 
 estote parati : quia qua hora non putatis filius honiinis 
 ueniet 
 
 Offertorium 
 
 Desiderium anime eius tribuisti domine et uoluntate 
 labioruro. eius non fraudasti eum. 
 
 [Secretd] 
 
 Has nostras oblaciones quesumus doniine. beati Ricardi' 
 hereniite precacio sancta. tibi reddat acceptas ut et 
 earum uirtute. a cunctis protegamtlr periculis. et in- 
 deficienter in tui nominis amoie firmerour Per 
 dominum 
 
 [Communid] 
 
 Beatus seruus quem cum uenerit dominus inuenerit 
 uigilantem amen dico uobis super onmia bona sua con- 
 stituet.eum. 
 
 \Postcommuni6\ 
 
 Sacri corporis et sanguinis jhesu christi . repleti libamine 
 quesumus pater onmipotens ut beati heremite Ricardi 
 precibus tam pieciosum conuiuium nobis salubre red- 
 datur. nutriatque nos medulla suauissime caritatis et 
 pacis. quam sumpta sacrificia. representant. per 
 eundem dominum nostrum.* 
 
 1 Here foUoiys in C. the part of Lee. viii. of L. beginning Post 
 hec sanctus dei Ricardus, which is not in B. at all. 
 
82 ' RICARDI ROLLE 
 
 INCIPIUNT MIRACULA BEATI RICARDI 
 HEREMITE. 
 Domin. infra Oct.^ lee. f. 
 
 Post migracionem autem huius sancti deo tarn care 
 [fo,27b dilecti ricardi.'^ deus non destitit sanctitatem ipsius 
 et I gloriam preclaris iniraculis hominibus demonstrare. 
 Erat siquidem in uiUa uicina domui sanctimonialium de 
 Hampole quidam paterfamilias Roger us nomine, qui 
 in nocte festi assumpcionis ,iiirginis matris dei marie et 
 duabus sequentibus. uidit in sompnis beatum Ricardum 
 heremitam ad se uenientem. qui cum eo conferebat' 
 de multis. Postea sex noctibus continuis ipso plene 
 uigilante eidem apparuit et de multis secretis eum 
 aperte edocuit et in amorem dei et conceptum sancte 
 deuocionis accendit. Statuit igitur in corde suo quod 
 deinceps uoluit eundem sanctum ^atis obsequiis uener- 
 ari. Credebat autem quod in hoc ei specialiter com- 
 placere posset si labore suo et iumentorum suorum 
 adueheret lapides pro tumuli sui construccione in Ecdesia 
 sanctimonialium de Hampole. ubi nunc sanctum ipsius 
 corpus reconditur. 
 
 Leccio secunda 
 
 Dum itaque una dierum predicte pie operacioni in- 
 
 sisteret et duodecim boues pro uectura preparasset : 
 
 contigit quod cum ad portam cimiterii de Hampole 
 
 aduehendo grandes lapides perueniret iumenta sua 
 
 miserabili casu a recto tramite uie decUnai^cia. ipso 
 
 uehiculo ad latus porte colliso predictos lapides super 
 
 eundem Rogerum cum magno impetu deiecerunt. ipsq 
 
 nullatenus per hoc leso nee conquassionem sui corporis. 
 
 ^^°- ^^ uel dolorem aliquem senciente | set et pedem ipsius inter 
 
 illos lapides ualde constricte detentum. sine ulla pedis 
 
 ' B. omits bet., which is supplied from L. ' Om. L. 
 
 ' There is here a gap in L., which does not resume till the 
 middle of Lect. viii. 
 
OFFICIUM ET MIRACULA 83 
 
 uel tibie lesione leuauit. Ad continuandam autem 
 memoriam huius miraculi alter iUorum lapidum ad 
 portam cimiterii dimissus est ut ab aduenientibus 
 uideatur alter autem in predict! sancti tumulo collocatur. 
 Si quis igitur huic sancto qui totus dum uiueret in amore 
 diuino feruebat nichil querens nisi ut ihesu christo 
 dilecto suo dulcissimo complaceret deuota seruicia ueUt 
 impendere et ipsum mediatorem et intercessorem ad 
 eundem christum ihesum deuotis precibus procurare 
 efficacissimum habet^ argumentum ex ista historia. 
 Quod si se ipsum non prebeat obicem suum salubre 
 profHDsitum impetrabit. 
 
 leccio iif 
 
 Anno eciam domini nulesimo trecentesimo octogesimo 
 prime : quidam nomine iohannes compugnando in die 
 Epiphanie domini cum quodam uiro ipsum atrociter 
 impugnante wlneratus est cultello sui aduersarii sub 
 mamilla sinistra ita ut cultellus iudicio astancium usque 
 ad cor diceretur infixus. Decidit igitur statim ad 
 terram et mortuus clamabatur ab omnibus, accessit 
 autem ad wlneratum sacerdos ut ei sacramenta salutis 
 more religionis christiane conferret. in casu quo ea 
 susdpere potuisset : set cum percepisset quod in eo 
 nullum uite signum apparuit plane dixit : iste homo 
 mortuus est nee restat nisi | orare pro ipsius anima fo.28b] 
 clemenciam dei nostri. Tunc quidam de assistentibus 
 fortem confidenciam habens in precibus sancti heremite 
 Ricardi dixit sacerdoti. Plica denarium super mortuum 
 offerendum in honorem beati Ricardi : et iube presenti 
 populo ipsius auxilium implorare. ut mortuus iste 
 resuscitetur ad uitam. ffecit sacerdos iuxta uerba 
 monentis et inuocabant omnes qui aderant instanter et 
 constanter sanctum dei Ricardum. et infra spacium 
 
 1 Inserted above the line. 
 
84 RICARDI ROLLE 
 
 iteneris unius miliarii reuixit homo damans et asserens 
 se precibus ipsius sanum et incolumem esse factum. 
 Dantur igitur laudes deo qtii pro dilecto suo ricardo 
 huiusmodi predicanda magnalia operatur. 
 
 lee. iiij" \ 
 
 Quedam mulier uocata lohanna uexata demoniis perdidit 
 usum loquele et uiribus corporis adeo destituta est et 
 exinanita. quod ab omnibus earn iudeiitibus crederetur 
 non posse ipsam mortem euadere. Una igitur dierum 
 apparuit ei beatissima uirgo mater dei maria in uestibus 
 ualde speciosis et candidis." appropinquans ad ipsam et 
 in manu sua ducens beatum hereniitam Ricardum qui 
 uidens demones uexantes crudeliter mulierem. medium 
 se posuit inter ipsam et illos et abire coegit. Posuitque 
 beatus ricardus anulum in digito mulieris in signum 
 miraculi et sui salutaris auxilii. Quibus peractis mulier 
 deinceps demonum uexacionem non sensit. set et usum 
 loquendi xecepit et ab omni sua infirmitate conualuit. 
 
 [Leccio vY 
 [fo. 29 I Simile eciam contigit cuidam mulieri in uilla de 
 Wrangbroke prope Hampole que subito tali infirmitate 
 percussa est quod et sensum perderet et loquelam nee 
 poterat se mouere. Dum ergo iaceret in lecto uidit in 
 plena uigilia sanctum heremitam Ricardum in habitu 
 heremite griseo ad eam uenientem et sciscitantem de 
 statu suo et qualiter teum esset. Que confestim ut 
 uocem eius audiuit restituta est sensui et loquele. 
 Mandauit igitur huic mulieri beatus ricardus quod in 
 crastino conuocaret uicinos. qui cum ea uenirent aput 
 Hampole et testimonium perhiberent tam sue pristine 
 infirmitatis quam sibi reddite sanitatis. 
 
 ^ B. omits the heading. 
 
OFFICIUM ET MIRACULA 85 
 
 leccio vi" 
 
 Aput Morehows eciam Eboracensis diocesis quidam 
 uocatus thomas Belle per multum tempus infirmatus 
 decubuit : de cuius uita uxor eius et omnes uicini pariter 
 disperabant. Quadum autem nocte audiuit uocem 
 dicentem sibi. Thoma iube fieri candelam de cera ad 
 pondus dimidie libra, quam statui facias coram ymagine 
 beate uirginis in choro ecclesie sanctimonialium de 
 Hampole. ubi sanctus heremita Ricardus translatus 
 iacebit : et si hoc feceris scias te recepturum tui corporis 
 sanitatem. Thomas autem hec omnia sue uxori per 
 ordinem enarrauit. Parauit' ilia candelam deferendam 
 aput Hampole tempore oportuno. Post hec uxor 
 euisdem thome cum famulis domus adiuit ecclesiam. 
 nullo derelicto in domo preter predictum | thomam fo.zgb] 
 decumbentem in lecto. qui sic solus existens uidit 
 sanctum heremitam Ricardum domum intrantem et ad 
 eum appropiantem et ipsum de statu suo interro- 
 gantem. Qui respondit quod in omnibus bene illi erat 
 preterquam in dorso in quo graues sensit punctiones et 
 afflicciones. Quo dicto. sanctus ricardus statim se 
 applicauit ad dorsum ipsius decumbentis et continue 
 omnis dolor abscessit et ipse restitutus est integre 
 sanitati. 
 
 leccio vij' 
 
 Anno eciam domini millesimo CCC octogesimo tercio 
 in festo assumpcionis uirginis gloriose. quedam mulier 
 de leycestria ysabella nomine filium quendam habuit 
 etatis quatuor annorum qui dum ad ludendum pergeret. 
 contigit ipsum appropiare ad quendam fontalem 
 puteum. quern dum inspiceret apparuit quod in illo 
 uideret fratrem suum. quem quadam naturali com- 
 passione commotus. querebat extrahere. Cumque ad 
 hoc niteretur et se inclinaret ad fontem pes ipsius lapsus 
 
86 RICARDI ROLLE 
 
 est et ipse in fontem corruit. in quo iacebat ab hora 
 merediana illius diei : ad horam terciam. diei immediate 
 sequentis. Tunc autem extractus. positus est super 
 ripam fontis. prebens omnibus intuentibus. miser- 
 andum spectaculum quod talis innocens tali infortunio 
 perderetur. AfEuit autem astantibus non dubium ex 
 diuina prouidencia uolente in locis remotis magnificare 
 famam et gloriam sancti sui Ricardi. peregrinus 
 quidam extraneus. qui dixit se uisitasse sepulcrum 
 Uo. 30 sancte^ heremite Ricardi aput | Hampole. ubi deus ad 
 pieces eius tnulta stupenda miracula operatur Et quod 
 si uellent amici defuncti pueri rogare feruenter eundem 
 sanctum et promittere sibi aliquem singularem honorein 
 impendere. deus ad ipsius preces que ualde sunt ei in 
 precio puerum resuscitaret ad uitam. Plicabant igitur 
 amici pueri prout moris est denarium ofEerendum pro 
 ipso ad sancti sepulcrum et deprecabanturque* ipsum 
 deuotis precibus et attentis pro puero et statim reuixit 
 et domum incolumis est regressus. 
 
 leccio octaua 
 
 Simile eciam miraculum factum est in uilla de Fyselake 
 Eboracensis diocesis de quodam puero Hugone nomine 
 etatis trium annorum qui corruit in quemdam puteum 
 in quo iacebat per duas horas. Quem mater anxia dili- 
 genter® perquirens tandem* in dicto puteo mortuum 
 reperit et* omni signo uite priuatum. Uenit autem in 
 mentem matris eiulantis et flentis quod beatus heremita 
 ricardus. posset sibi filium mortuum reddere uiuum 
 si pro ipso dominum precaretur. Mensurauit itaque 
 usitato more ad sanctum ricardum candelam cerearo 
 longitudinis defuncti pueri. quem ad tumulum ipsius. 
 se peregrinando delaturam promisit et sine mora puer 
 reuixit Mater autem pueri ueniens apud hampole in 
 
 1 sic. Read sancti. ^ sic. ' L. resumes at this point. 
 » L. tantem. ' L. eciam. 
 
OFFICIUM ET MIRACULA 87 
 
 festo sancti iohannis baptiste cum gaudio magno ad 
 laudem dei et sancti sui Ricardi hoc miraculum omnibus 
 puplicauit.i 
 
 leccio ix^ 
 
 1 Quidam inueni nomine Willelmus Alius Radulphi filium fo.3ob] 
 habuit etatis decern annorum qui missus erat a patre 
 ad pascendum' pecora in pascuis ubi a serpente in 
 manu dextera morsus. inualescente uigore ueneni 
 dissoluta est eius complexio. et pallor tanquam hominis 
 mortui. ipsius faciem occupauit. et ille exanguis* 
 effectus non ualens super pedes consistere decidit ita ut 
 per duas horas ab omnibus circumstantibus mortuus 
 crederetmr Tunc unus assistencium ait iaciamus uotum 
 beato heremite Ricardo quod peiegrinando uisita- 
 bimus eius tumulum aput^ Hampole et confitebimur 
 publice magnificenciam sue potencie apud deum si 
 puerum istum procuret a deo restitui pristine sanitati. 
 Uouerunt ergoet deprecati sunt sanctum pro puero et 
 statim uenenum exiit de wlnere ubi intranit et puer 
 statim ex toto curatus est. Et illi uota complentes. 
 feria tercia in ebdomada pentecostes uenerunt aput* 
 Hampole. et sub iuramento ueritatem huius miraculi 
 af&rmabant. 
 
 fferia secunda leccio prima 
 
 quidam iohannes nomine filius Willelmi spynke' octo 
 annos. 1 etatis habens totus contractus in biachiis et 
 cruribus effectus est in tantum ut super pedes suos stare 
 non posset. Qui tandem utens sano consilio : uouit deo 
 et beato heremite Ricardo. quod singulis annis pere- 
 grinacionem faceret ad ipsius Ricardi sepulcrum : si 
 
 ^ L. publicauit. '■ 'JThe heading is wanting in B. 
 
 ' L. pascenda. * L. exsanguis. 
 
 « L. apud. • L. Spynk. 
 
88 RICARDI ROLLE 
 
 [fo. 31 eum suis precibus restitueret | sanitati Complete autem 
 uoto. sanus factus est et in festo apostolonim philippi 
 et iacobi. primam peregrinacionem complejoit ueniens 
 aput^ Hampole et se plene curatum omnibus mani- 
 festans. Quedam eciam mulier ysabella* nomine que 
 per septem annos obsurduit accedens ad predicti sancti 
 tumulum. opem remedii petitura. Cum se ibi suis 
 precibus fertienti animo commendasset in continenti 
 beneficium petite curacionis accepit 
 
 Lecco secunda 
 
 Quedam mulier uocata beatrix de ciuitate Eborum 
 perdidit in festo sanctissime trinitatis post horam diei 
 undecimam usum omnem et potestatem loquendi usque 
 ad sabatum' quod de proximo sequebatur Quo sabato* 
 predicta beatrix de matris sue consilio. una cum matre 
 uenit aput* Hampole pro impetracione restitucionis 
 loquele deperdite ubi procumbens ad tumulum beati 
 Ricardi et in corde uotum faciens quod si eam sanaret 
 singulis annis sepulcrum eius uisitaret Soluta sunt 
 uincula* lingue eius . et loquebatur diserte et recte 
 magnificans deum in sancto suo Ricardo qui ei impetra- 
 uerat graciam sanitatis. 
 
 leccio tercia 
 
 quedam mulier nomine iuliana de eadem ciutate 
 Eboraci uexata grauiter a spiritu demonii muto per dies 
 duodecim adducta est aput' Hampole in uigilia beati 
 iohannis baptiste. Cumque ad tumulum beate* here- 
 mite Ricardi procumberet sompnus eam arripuit quasi* 
 [fo. 31b per spacium trium horarum | Uidit autem in sompnis 
 ut sibi apparuit beatissimam uirginem matrem dei 
 celorum reginam. et beatum ricardum heremitam eam 
 
 * L. apud. • L. Isabella. ' L. sabbatum. 
 
 * L. sabbato. ' L. apud. ' L. uincule. 
 ' L. apud. • sic. L. beati. • L. quod. 
 
OFFICIUM ET MIRACULA 89 
 
 concomitantem. qui consolatoriis uerbis ipsam dormi- 
 entem alloquebatur et dixit. Priusquam ab hoc loco 
 discesseris restituetur tibi usus loquele. Et iterum ait 
 ei. Aduoca sacerdotem cui confitearis ex integro 
 peccata tua et tunc mente et corpore^ plene sanaberis 
 Post hec euigilans. recepta loquela ista narrauit astan- 
 tibus adiungens quod claiitas circumf ulgens beatissimam 
 uirginem et sanctum dei Ricardum erat tam intensi et 
 tarn radiantis splendoris quod pre fulgore nimio non 
 poterat in ipsis diu defigere aciem oculorum. 
 
 fferia tercia leccio prima 
 
 Quidam nomine iohannes in uilla de Sutton prope 
 Hampole. qui per decern annos notorie surdus erat- 
 orans ad sancti Ricardi tumulum curatus est. Simile 
 miraculum contigit de quadam muliere de ciuitate 
 Eborum que ad sancti sepulprura surda accessit. bene- 
 ficium audiendi deposcens cumque cum magna deuo- 
 cione deprecaretur sanctum^ Ricardum. quedam 
 mulier* existens in eadem ecclesia non longe a tumulo 
 predicti sancti .: aaidiuit strepitum quasi rupture cu- 
 iusdam .pells membranalis nimis uioienter tense. Post- ■ 
 qioam dirupcionem et strepitum muMer que prius ob- 
 surduit se asseruit distinctum sonorum et uocum audi- 
 tum continue accepisse. Mulier \ eciam quedam Aiicia fo- 32] 
 nomine a festo beate katerine usque post pascha usum 
 loquele perdiderat ueniens in ipsa ebdom{ad]a pasche et 
 orans ad sancti tumulum perfectum usum loquendi 
 recepit.* 
 
 lee. secunda 
 
 In eadem ebdomada pasche. quidam iohannes nomine 
 qui alienatus a sensu totus amens effectus est. Amici 
 
 1 Inserted above the line. " L. dictum. 
 
 ' This word is written in the margin. * L. cepH. 
 
90 RICARDI ROLLE 
 
 antem eiusdem prouido utentes consilio : ipsum' ad 
 sancti Ricardi tumulum adduxerunt. orantes deuote 
 sanctum ricardum. pro eo qui statim compos mentis 
 f actus est et domum sanus^ rediit ad magnam conso- 
 lacionem omnium amicorum Simile miraculum uirtute 
 dei factum est ad preces sancti Ricardi de quadam 
 muliere ciuitatis Eboraci'' agnate nomine que per tres 
 menses passione amencie tenebatur que dum per amicos 
 mensurata est* ad eundem sanctum et candela cerea 
 sue longitudinis ad ipsius tumulum deferretur. statim 
 est suo sensui restituta. 
 
 leccio tercia 
 
 Quedam mulier nomine Isabella uiginti annis usu 
 alterius oculi omnino erat priuata. quesiuitque diU- 
 genter beneficio naturalis medicine curari. nee* poterat. 
 Tandem uenit ei in mentem ut peregre proficisceretur 
 ad sepulcrum sancti heremite Ricardi ipsius aduitorium 
 petitura. ffecit ergo quod corde concepit et ueniens ad 
 tumulum precesque deuotas effundens ut pro sanitate 
 sua ad dominum intercedere dignaretur. statimque in 
 eodem loco miraculose recepit euisdem oculi sanitatem. 
 [fo.32b Mulier eciam quedam de | Auston agnes nomine que per 
 tres annos obsorduit.* ad eius tumulum orans per- 
 fectum recuperauit auditum. 
 
 fferia quarta lee. f 
 
 In quodum festo beate marie magdalene ueniens de 
 locis remotis. quidam nomine Robertus qui per tres 
 annos priuatus omnino erat lumine oculorum qui iura- 
 mento asseruit quod quadam nocte duni iaceret in lecto 
 
 1 L. statim. 
 
 * This has been written originally Eboracenci and corrected by 
 erasure to Eboraci. L. reads Eborum. 
 
 ' L. esset. ' ' L. non. " L. absurduit. 
 
OFFICIUM ET MIRACULA 91 
 
 et esset quasi^ inter soporem et uigiliam constitutus 
 audiuit uocem dicentem sibi. Roberte de mane con- 
 surge et uersus Hampole iter tuum arripe. ubi ad 
 tumiduni heremite^ Ricardi clarum uisum recipies. 
 Qui letanter complens. quod erat sibi admonitum 
 orans ad tumulum sancti uisum recepit fideli sibi reuel- 
 acione promissum. 
 
 lee. ij" 
 
 Quidam puer quinqennis etate pulpam pomi masticare 
 querens nee preualens : propter delectacionem* quam 
 persensit in gustu ipsam uoluit deglutire. Set* cum 
 ipsam in guttur attraheret tractam non potuit. de- 
 glutire set * in ipso gutture per tres dies' continuos infixa 
 remansit. unde cum non posset earn uel eicere uel 
 deglutire* tandem suffocatus est et mortuus. Dum 
 itaque parentes uehementer anxiarentur et dolerent pro 
 puero per spacium medietatis unius diei defuncto. 
 plicauerunt denarium super caput pueri offerendum. 
 beato heremite Ricardo et in breui reuixit et pulpam 
 consanguinolentam atque abhominabUem ad uidendum 
 eiecit restitutus pristine sanitati. 
 
 leccio tercia 
 
 Quidam infans mamiUam matris sugere solitus. et 
 I quartam' anni in etate habens incipiebat grauiter 
 egrotare in tantum ut alimentum lactis non posset de °' ^^■' 
 mamiUis matris per plures dies attrahere. Habebat 
 enim in ore ulcus grauissimum quod uiam aUtus inter- 
 clusit cumque de morte pueri parentes uerisimiliter 
 formidarent sano consilio ducti plicauerunt super 
 puerum unum denarium in honore beati Ricardi. Et in 
 
 * Om. L. ' Inserted above the line. 
 
 ' L. dilectacionem. * L. sed. ^ L. glutire. 
 
 ' feriam has been written after this word, but dotted to mark 
 it as an error. Some such word as partem seems to be required. 
 L. reads quartam alone. 
 
92 RICARDI ROLLE 
 
 continent! ulcus euantiit. puer iac suxit et plene con- 
 ualuit. 
 
 fferia quinta leccio primm 
 
 In festo beati petri ad uincula quedam mulier nomine 
 iohanna. ueniens apud aquaticum molendinum de 
 sprotburgh. et pedes incaute ponens decidit, prope 
 rotam molendini in fluuium et per spacium medietatis 
 tinius hore uel amplius ibi iacens tandem adiutorio ad- 
 ueniencium est extracta nee aliquod signum uite uel 
 motus in ea apparuit. De consilio autem^ astancium 
 mensurata est ad sanctum heremitam ricardum et 
 statim uite restituta est .gracias a^gens deo et sancto suo 
 deprecatori Ricardo. 
 
 lee. Secunda 
 
 Qaedam mulier de ciuitat^ dimolmie duobus annis sur- 
 ditate detenta peregrinamdo ad sanctum dei Ricardum. 
 de tam remotis partibus * utoit ad sancti Ricardi tumulum 
 ubi fenienti desideiio imipetraijtde salutis orans cum 
 magna deuocione procuibtit. et priusquam de sancto 
 sepulcro discederet est curata. Simile eciam contigit 
 [<p-33b de quodam. | surdo iohanne nomine, qui in festo puri- 
 ficacionis beate uirginis a dimtina smrditate cur'atus est. 
 meritis -et precibus huius sancti dei Ricardi dum ipsum 
 deuocius inuocasset. 
 
 leccio tercia 
 
 Quedam mulier gianiiter laboraus in partu tandem 
 peperit abortiuum et mortuum. qui per medietatem 
 diei iacebat mortuus et omni signo uite priuatus. 
 Cumque mensuratms esset ad sanctum dei Ricardum 
 statim ipsius precibus 'deo donante uitam accepit. 
 
 ' L. omits. 
 
 ' This word has been repeated in error. 
 
OFFICIUM ET MIRACULA 93 
 
 Quidam eciam iohannes nomine prope domum sancti- 
 moniaJium de Hampole habitans fiHam habuit quatuor 
 annonim nomine ysabellam que ignorantilus omnibus 
 de domo patris sui. casu se posuit super quandam con- 
 geriem palearum. ubi cum sompno esset oppressa. 
 proiecte sunt super eam palee^ multe ita ut efficeretur 
 super eam aceruus et strues palearum. Cumque postea 
 fuisset dUigenter quesita. nee inuenta tandem predictus 
 palearum aceruus ab inquirentilus est apartus^ et puella 
 nee mirum apparuit mortua. parentes itaque uehe- 
 menter eiulabant et flebant set* in tanta necessitate 
 prudenti et sano sunt usi consUio. mensurantes fiHam 
 mortuam ad sanctum heremitam Ricardum. quod cum 
 ex magna confidencia et deuocione fuisset completum. 
 statim puella restituta est uite. Deo gracias.* 
 
 An.' Mundum immundum mundus considerat 
 ab eius curis se plene liberat. 
 soli deo seruire desiderat. 
 
 An. ffelix commercium ricardus efficit 
 linquens carnalia superna respicit 
 in hiis letatur et summe proficit. 
 
 An. Pluit ricardo manna de superis 
 quo delectatus impendit ceteris 
 sensiim dulcedinis diuini muneris. 
 
 An. Auget bona fugat fastidium L fo. 
 
 horret nana uelud excidium '^^ 
 
 uite sancte querit fastidium" 
 
 1 L. palie. ' L. apekus. ' L. sed. * L. omits. 
 
 ^ These ferial Antiphons and Responsories are not ^vei^ in B, 
 and are taken from L, 
 ° Leg. fastigium. 
 
IS 
 
 94 RICARDI ROLLE 
 
 Rm. Homo dei dum solus habitat 
 Sacris armis tunc dec militat 
 hasta penne hostes suppeditat. 
 
 Vers. Scutum portat aurate fidei 
 cum quinis rosis coloris rubei. 
 Hasta. 
 
 Rm. Paupertas queritur totis precordiii 
 plene diligitur. spretis diuiciis. 
 qua sanctus utitur uelud deliciis. ■ 
 
 Vers. Quo minus possidet maior fit dominus. 
 in pace residet. celum est terminus. 
 Qua sanctus. 
 
 Rm. Currit per graciam sanctus in stadio. 
 odit pigriciam. fugato ocio. 
 sic tenet gloriam. accepto brauio. 
 
 Vers. Certans legitime ornatur prpmio. 
 letatur intime suppremo gaudio. 
 Sic tenet &c. 
 
 ffinito libro : sit laus et gloria christo. Amen. 
 
INDEX 
 
 INDEX OF PLACES 
 Anderby, 39 
 Auston, 90 
 Dunolmia, 23, 92 
 Fyselake, 86 
 Hampole, 41, 82, 84, 85, 86, 87, 
 
 88, 89, 91, 93 
 Leycestria, 85 
 Morehows, 85 
 Oxonia, 23, 24 
 Pickering, 23 
 Eichmundia, 39 
 Sprotburgli, 92 
 Sutton, 89 
 Thornton, 23 
 Wrangbroke, 84 
 York, 88, 90 
 
 DATES 
 
 1381, 83 
 
 1383 (Feast of the Assump- 
 tion), 85 
 
 INDEX OF PERSONS 
 
 Agnes (of York), 90 
 Agnes (of Auston), 90 
 Beatrix (of York), 88 
 Belle, Thomas, 85 
 Dalton, John de, 24 
 Isabella, 85, 88, 90, 93 
 Johanna, 84, 92 
 Johannes, 83, 89 (2), 92, 93 
 Johannes (fil. Will. Spynke), 87 
 Juliana (of York), 88 
 Hugo, 86 
 Margareta, 39 
 Nevile, Thomas de, 23 
 Robertus, 90 ' 
 
 Rogerus, 82, 89 (2) 
 
 RoUe, Willelmus, 25 
 Spynkfe, Willelmus, 87 
 WiUelmus fil. Radulphi, 87 
 
 INDEX OF FORMS 
 
 Ad societatem ciuitim {ben.), 41 
 Ad te de luce {ant.), 47, 70, 75 
 Adesto deus unus {ant.), 58 
 Adiuro uos filie {cap.), 70 
 Admirande autem {led.), 32 
 Amat ardenter, {ant.), 12 
 Amauit eum {ant.), 22, 66 
 Amor dUecti (vers.), 13 
 Amor monstrat (resp.), 13 
 Anno eciam domini {led. M.), 
 
 83 
 Anno eciam domini 1383 in 
 
 festo {led. M.), 85 
 Aput Morehows {led. M.), 85 - 
 Ardet pectus {resp.), 25 
 Audientes uerbi (vers.), 37 
 
 Beatus seruus {com.), 81 
 Bellum gerit {ant.), 12 
 Benediccione perpetua {ben.), 
 
 22 
 Benedicit dominum {ant.), 49, 
 
 75 
 
 Certans legitime {ant.), 94 
 Christus perpetue {ben.), 30 
 Coronatur gloria {ant.), 29 
 Currit per graciam {resp.), 94 
 Custodi nos (ant.), 17 
 
 Datur quod desiderat {ant.), 34 
 Desiderium anime (offert.), 81 
 Deus qui per exempla {coll.), 
 14. 53. 66, 75, 76 
 
 95 
 
96 
 
 INDEX 
 
 Deus suspendit (vers.), 41 
 Diuinum auxilium {ben.), 37 
 DomJne miserere {cap.), 59 
 Domine preuenisti {grad.), tj 
 Dom. sancte pater, omps. et. 
 
 deus qui nos ad principium 
 
 {coll.), 61 
 Dulcis mors {vers.), 33 
 Dum itaque {led. M.), 82 
 Dum lapis tumuli {resp.), 41 
 Dum ricardus spirat {resp^, 26 
 
 Ego dilecto meo {vers.), 51 
 Exaudiuit dominus {ant.), 27 
 Exultet sancta {ant.), 12 
 Exurge domine {vers.), 59 
 
 Felix commercium {ant.), 93 
 
 Gracias tibi deus {ani.)^ 58 
 
 Has nostras oblaciones {seer.), 
 
 81 
 Hec que tantum {vers.), 30 
 Homo dei {resp.), 94 
 
 lam lucis orto {hymn), 53 
 Ihesu christe flii dei {vers.), 59 
 Illuc tenet {ant.), 24 
 Illuminaqs. domine deus {coll.) 
 
 19 
 In eadem ebdomada {lect. M.), 
 
 89 
 In festo b. petri {lect. M.), 92 
 In lege sancta {ant.), 21 
 In librp siquidem {lect.), 31 
 In monte dei {ant.), 22 
 In quodam festo {lect. M.), 90 
 Ingressus sine macula {ant.), 33 
 Intus et exterius {ben.), 32 
 Inueni quem diligit {vers.), 45 
 
 Junctus celi {ant.), 35 
 Justum deduxit {vers.), 29, 70 
 Justus germinabit {vers.), 74 
 Justus ut palma {vers.), 35 
 
 Laudis odas decantemus {seq.), 
 77 
 
 Lex amoris {vers.), 44 
 Libera nos {ant.), 59 
 
 Magnificauit eum {vers.), 70, 74 
 Melos canorus {vers.), 23 
 Mentem simul {resp.), 37 
 Mersos in aquis {resp.), 44 
 Miserere michi {ant.), 17 
 Monstrat sui {ant.), 12 
 Mundum immundum {ant.), 93 
 
 Noli emulari {offlc.ps.), 76 
 Nunc sancte nobis spiritus 
 (hymn), 63 
 
 O custos innocencie {ant.), 76 
 O pulcher flos {ant.), 52 
 O quam te magnificat {ant.), 14 
 Omps. semp. deus dirige actus 
 
 {coll.), 62 
 Optaui et datus est {epist.), 77 
 Os iusti {offic), 76 
 
 Pange lingua {hymn.), 19 
 Patent aperto {resp.), 30 
 Pater olim heremita {All. vers.), 
 
 77 
 Paupertas queritur {resp.), 94 
 Per ewangelica {ben.), 35 
 Pluit ricardo manna {ant.), 93 
 Post accepcionem (/«c*.), 24 
 Post migracionem (/«c<. M.), 82 
 Post missani igitur {lect.), 25 
 Postquam autem predictus 
 
 {lect.), 29 
 Preclara laudis themata {ant.), 
 
 50, 74. 75 
 
 Qualis est dilectus {cap.), 75 
 Quanto autem beatus {lect.), 36 
 Quedam mulier de ciuitate 
 
 Dunolmie {led. M.), 92 
 Quedam mulier grauiter la- 
 
 borans {led. M.), 92 
 Quedam mulier uocata Beatrix 
 
 {led. M.), 88 
 Quedam mulier uocata lohanna 
 
 {led. M.), 84 
 
INDEX 
 
 97 
 
 Quedam muUer uocata Isabella 
 
 {led. M.), go 
 Quedam mulier luliana (led. M. 
 
 88 
 Quemadmodum desiderat [cap) 
 
 12, 50, 66, 75 . 
 Quidam infans {led. M.), 91 
 Quidam iohannes {led. M.), 87 
 Quidam iuuenis {led. M.), 87 
 Quidam nomine lobannes {led. 
 
 M.), 88 
 Quidam puer {led. M.), gi 
 Quominus possidet {ant.), 94 
 
 Rector potens {hymn.), 67 
 Regem regum {ant.), 45, 56, 75 
 Regem summum {invit.), 19 
 Return deus tenax {hymn.), 71 
 
 Sacri corporis {posts.), 81 
 Salua nos {ant.), 17 
 Sanctus dei heremita {led.), 23 
 Sanctus fugit {resp.), 24 
 Sanctus eciam iste {led.), 37 
 Sanctus Ricardus {ant.), 12 
 Scutum portat {ant.), 94 
 Seruiuit in leticia {ant.), 46, 65, 
 75 
 
 Simile eciam contigit {led. M.), 
 
 84 
 Simile eciam mixacnlum {led.), 
 
 86 
 Siat lumbi uestri {evang.), 36, 
 
 80 
 Solui cupit {resp.), 33 
 Spes nostra {ant.), 58 
 Spiritus sancti gracia {ben.), 25 
 Stola glorie {resp.), 22, 66 
 Sub umbra illius {vers.), 14 
 Susceptor suus (a«^), 22 
 
 Te deum patrem {ant.), 58 
 
 Te inuocamus (ant.), 58 
 
 Te lucis ante terminum {hymn), 
 
 17 
 Te semper idem {ant.), 58 
 Te unum in substancia {ant.), 
 
 58 
 Totis precordiis {hymn.), 13, 76 
 Transit in iubilum {vers.), 26 
 Tu in nobis {cap.), 17 
 
 Uerba sua percipit {ant.), 28 
 Uerbum eteruum {hymn.), 37 
 Uerum autem ne lateat {led.), 
 
 Uitam peciit (grad. nefs.), 77 
 
PRINTED BY 
 
 WILLIAM BRENDON AND SON, LTD. 
 
 PLYMOUTH, ENGLAND