I ^ 
 
 tV'Sr 
 
 mm 
 
 w> 
 
 E^^ 
 
 ^ 
 
 ;m: 
 
 l!if.^ 
 
 m 
 
 
 T'-il'' 
 
 -viK^ 
 
 Jfel 
 
 ^ 
 
 '.-^„' 
 
 ',;j' 
 ■< 
 
 I;. ',.'..«?>,■ 
 
 
 11 
 

 OJornfU l«itter0itH Hthrarg 
 
 JItljara, Uem fnrh 
 
 BOUGHT WITH THE INCOME OF THE 
 
 SAGE ENDOWMENT FUND 
 
 THE GIFT OF 
 
 HENRY W. SAGE 
 
 1891 
 
Cornell University Ubrery 
 PR1105.R71857 
 
 The Itineraries of Wliliam Wey, fellow of 
 
 3 1924 013 279 462 
 
M 
 
 K 
 
 Cornell University 
 Library 
 
 The original of this book is in 
 the Cornell University Library. 
 
 There are no known copyright restrictions in 
 the United States on the use of the text. 
 
 http://www.archive.org/details/cu31924013279462 
 
THE 
 
 ITINERARIES OF WILLIAM WEY, 
 
 FELLOW OF ETON COLLEGE. 
 
 TO JERUSALEM, A.D. 1458 AND A.D. 1462; 
 AND 'to SAHT JAMES OF COMPOSTELLA, A.D. 1456. 
 
 FROM THE ORIGINAL MANUSCRIPT 
 
 IN THE BODLEIAN LIBRARY. 
 
 PRINTED FOR THE 
 
 3£lojcburg|)e Club. 
 
 LONDON: 
 
 J. B, NICHOLS AND SONS, 25, PAELIAMENT STREET. 
 
 MDCCCLVII. 
 
AySlo^c^i, 
 
MDCCCLVII. 
 
 THE DUKE OF BUCCLEUCH AND QUEENSBERRY, K.G. 
 
 PRESIDENT. 
 
 THE DUKE OF DEVONSHIEE, K.G. 
 THE DUKE OP HAMILTON AND BEANDON. 
 THE DUKE OF SUTHERLAND, K.G. 
 HIS EXCELLENCY MONSIEUR VAN DE WEYER. 
 MARQUIS OF LOTHIAN. 
 EARL OF CARNARVON. 
 EARL OF POWIS, V.P. 
 , EARL CAWDOR. 
 
 EARL OF ELLESMERE. 
 
 LORD VERNON. 
 
 LORD DELAMERE. 
 
 LORD DUFFERIN. 
 
 LORD WENSLEYDALE. 
 
 RIGHT HON. SIR DAVID DUNDAS. 
 
 HON. ROBERT CURZON, JUN. 
 
 SIR STEPHEN RICHARD GLYNNE, BART. 
 
 SIR EDWARD HULSE, BART. 
 
 SIR JOHN BENN WALSH, BART. 
 
 SIR JOHN SIMEON, BART. 
 
 SIR JAMES SHAW WILLES. 
 
 REV. BULKELEY BANDINEL, D,D. 
 
 NATHANIEL BLAND, ESQ. 
 
 BERIAH BOTFIELD, ESQ. Treasurer. 
 
 REV. WILLIAM EDWARD BUCKLEY, M.A. 
 
 PAUL BUTLER, ESQ. 
 
 FRANCIS HENRY DICKINSON, ESQ. 
 
 RALPH NEVILLE GRENVILLE, ESQ. 
 
 HENRY HALLAM, ESQ. 
 
 REV. EDWARD CRAVEN HAWTREY, D.D. 
 
 ROBERT STAYNER HOLFORD, ESQ. 
 
 ADRIAN JOHN HOPE, ESQ. 
 
 ALEX. JAMES BERESFORD HOPE, ESQ. 
 
 REV. JOip" STUART HIPPISLEY HORNER, M.A. 
 
 JOHN ARTHUR LLOYD, ESQ. 
 
 EVELYN PHILIP SHIRLEY, ESQ. 
 
 WILLIAM STIRLING, ESQ. 
 
 GEORGE TOMLINE, ESQ. 
 
 CHARLES TOWNELEY, ESQ. 
 
INTRODUCTION. 
 
 In anticipation of a more detailed notice of the multifarious 
 contents of this volume, it may be well to state that they are all 
 connected with three pilgrimages of William Wey, two to Jerusalem 
 in A.T). 1458 and a.d. 1462, and one to S. James of ComposteUa in 
 A.D. 1456. In the following notices they will be referred to in the 
 order in which they stand in this volume, without regard to their 
 chronological sequence. 
 
 I. Of the author of the three Itineraries now first printed, little 
 is known except what may be gathered from the writer's own 
 account of himself, which wiU form a convenient introduction to 
 such a brief biographical Memoir as the scanty materials, with 
 difficiilty collected from various quarters, wiU enable me to supply. 
 
 The narrative of the first pilgrimage commences thus : "In 
 Dei nomine. Amen. Anno Domini m.cccc""" Iviii". Ego WiUelmus 
 Wey, sacre theologie baccularius, Oollegii Regalis Beatissime Marie 
 Etone juxta Wyndesoram Socius perpetuus," &c. (p. 56). A similar 
 description he gives of himseK at the commencement of the second 
 Itinerary, with some slight variations, interesting ia an archaeo- 
 logical as well as a personal point of view. The iutroductibn runs 
 
 a 
 
11 INTEODUCTION. 
 
 thus : "In Dei nomine, Amen. Anno incarnacionis Dominice, 
 M.cccclxii. Ego Willelmus Wey, sacre theologie Baccularius, 
 socius CoUegii Beatissime Marie et sancti Nicholai Etone juxta 
 Wyndesoram, Dei inspirante gratia, anno .etatis mee lv*° ; conse- 
 cratus ad modum peregrinorum, iter meum versus Sanctum 
 Sepulckrum Jliesu Christi arripui ab Etona predicta xxvi'" die 
 Eebruarii," &c. (p. 82). 
 
 Here, it is observable, that while Eton College is called simply 
 St. Mary's in the earlier Itinerary, it is in the later designated as 
 St. Mary's and St. Nicholas's, of which joint dedication no trace is 
 to be found in the Charter, Statutes, or Annals of Eton College, 
 but which William Wey seems to have borrowed from the sister 
 foundation at Cambridge, to which it of right belongs. This 
 inaccuracy of name does not, however, in any way invalidate the 
 statement that William Wey, B.D., was a EeUow of Eton. 
 
 Eton College was founded by Henry VI. and incorporated a.d. 
 1442. In the Charter, dated Shene, 11th October, 19th of Henry 
 VI. the name of William Wey does not occur as one of the original 
 EeUows, under Provost Sever, — with John Kette, clerk, WiUiam 
 Hasten and William Dene, fellows and priests, — nor can I ascertain 
 on what authority Harwood introduces him into the list of Eellows 
 appointed by the Pounder (Alumni Etonenses, p. 51). He is said 
 to have been a native of Devonshire, and a EeUow of Exeter College, 
 Oxford, (Ant. Wood, Historia et Antiquitates Universitatis Oxon. 
 lib. ii. p. 95,) from whence he must have been transferred to the 
 Royal College at Eton, if not at its first foundation at least within 
 the first decad of its existence. 
 
 I am indebted to my old tutor, the Beverend G. J. Dupuis, 
 
INTRODUCTION, iii 
 
 Eellow of Eton, for the following authentic notices of William 
 Wey's connection with that College. "He was certainly an 
 original Fellow here. His name is in our books as attesting the 
 admission of Richard Hopton, May 19, 1453, and also of John 
 Gegur, November 7, 1453, to Fellowships in this College." But 
 the most interesting notice of our author, for which I am indebted 
 to the same friendly hand, is much more to our present purpose. 
 It must be premised that the Eton statutes allow the Fellows only 
 six weeks' absence in the year, except on College business, or for 
 some othei* necessary, true, and legitimate cause, to be approved by 
 the Provost and the more part of the Fellows. Whether a pil- 
 grimage to the Holy Land came within the meaning of that excep- 
 tion may have been a diflS.cult question for the body to decide, and 
 William Wey's Fellowship would have been endangered had he set 
 out on his journey without sufficient licence. In order to obviate 
 this difficulty, he applied directly to the Royal founder, confident, 
 no doubt, that any project suggested by pious devotion would find 
 favour in the eyes of the King. Nor was he mistaken. There 
 is, in the archives of Eton College, " an official letter from Henry 
 VI. granting him leave and licence to travel in the East, notwith- 
 standing the statutes which prevented him. I transcribe it. 
 
 " Trusty and well-beloved we grete you wele, and, forasmuche as 
 we understonde that our weU-beloved clerc Maister WiUiam Wey, 
 oon of youre Felawes, entendeth in brief time by the grace of God to 
 passe over the See on peregrinage, as to Rome, to Jerusalem, and to 
 other Holy Places, and so humbly hath he soughte us to graunt 
 unto hym our especial Ucence so to doo : Wee, having tendre con- 
 sideration unto his blessed purpos and entent, have licensied hym 
 
 a 2 
 
IV INTEODTJCTION. 
 
 to execute his said peregrinage, and wol that at suche tyme as he 
 shall retourne unto our College that he be accepted there as a 
 Eelawe of the same, in like Wyse and Fourme as he now standeth 
 therein, and that the ye^ely pension with other Deutes growing 
 unto hym during his said peregrinage within our said College, be 
 observed oonly and kept to his propre use unto his said Retournynge. 
 And that this considering our License graunted unto hym and his 
 good entent be doon, any statute or ordeynance made to the con- 
 trarie notwithstanding. Yeven under our Signet at our Castell of 
 Kenelworth, the xi'i» day of August. 
 
 " To our trusty and well-beloved the Provost and Eelawes of 
 oure College E.oial of our Lady of Eton.'" 
 
 Mr. Dupuis adds : "I have no further particulars about him;" 
 but with reference to the letter he says in a P.S. " The letter I have 
 transcribed has no year attached to it as a date. But from other 
 entries, before and after it, I know it to be 1457." 
 
 This last notice is interesting, as tallying precisely with the date 
 prefixed to the narrative of his earlier itinerary, viz. 1458. 
 
 The work itself wiU claim a more detailed notice below ; at pre- 
 sent I confine myself to the personal narrative of the writer. There 
 is no record, so far as I know, of the time when, or the manner how, 
 he vacated his fellowship. I conjecture that he resigned on taking 
 monastic vows ; for, since Eton was founded expressly for secular 
 priests, as was also the sister college at Cambridge, the monastic 
 profession voided a fellowship in both colleges. And it is certain 
 that William Wey was for some time an inmate of Edyngdon 
 Monastery, in Wiltshire, which renders it highly probable that he 
 had there made his profession of the rule of S. Austin, although 
 
INTRODUCTION, V 
 
 it is not expressly stated ; liereby following, in a remarkable manner, 
 the fortunes of the house which he entered. Por this priory of 
 Edyngdon, or Edindon, otherwise called Hedington, having been 
 originally founded by "William de Edindon, Bishop of Winchester 
 (circ. A.D. 1347), as a chantry for certain secular chaplains, was 
 subsequently converted by its founder, with the permission of 
 Robert Bishop of Salisbury, into a house of regulars (circ. 1358). 
 The Charter of the second foundation ordains " ut hujusmodi 
 cantaria et ecclesia secularis dictse cantarise unita in religionem 
 erigatur, et ponantur ibidem fratres de ordine Sancti Augustini, 
 Boni Homines vulgariter nimcupati," &c. (Dugdale's Monasticon, 
 vol. VI. part i. p. 536. Tanner, Notitia Monast. p. 610.) At what 
 time William Wey joined the brotherhood of the Good Men of 
 Edyngdon cannot be ascertained, but the long list of church fur- 
 niture, relics, and curiosities from Palestine, prefixed to this volume 
 as having been presented by him to the monastery, testifies his 
 attachment to the house, and may perhaps be taken as an indication 
 that he joined it soon after his return from his second pilgrimage to 
 the Holy Land, before his treasures had been dissipated. 
 
 Hence it was that in the 70th year of his age, he set out on his 
 last pilgrimage — " consecratus ad modum peregrinorum," as on 
 former occasions, I cannot doubt — and the following notice from the 
 last leaf of the MS. will bring to a close the personal history of the 
 author, and introduce some notice of his work. " fO EAEOS " 
 " Ex dono Magistri Wilhelmi Wey quondam socii Collegii Begalis 
 beatissimse Marise Etonse juxta Windesoram huic Monasterio de 
 Edyngdon; qui viz. Magister obiit Anno Dni. M°.cccc.lxxvi. xxx°" 
 die mensis Novembris. Ex domo mea nunquam egredieris." It 
 
VI INTRODUCTION. 
 
 is strange that this notice should have escaped the diligence of 
 Antony Wood, who certainly had seen and studied the Bodleian 
 MS., which he faithfully describes and accurately cites, appending 
 this note to his description of the three tracts contained in the 
 volume : " Alia siqua scripsit non minus me latent quam locus m 
 quo diem obiit, et in quo tumulum consecutus est." (Ant. Univ. 
 Oxon. ubi supra.) The concluding words of the above-cited notice 
 appended to the MS. are probably addressed to the volume itself. 
 I will ask leave to apply them, in concluding this biographical 
 notice, to the Good Man and leave him, where Isaac "Walton leaves 
 Richard Hooker, resting in Abraham's bosom, after the toils of his 
 pilgrimage of three-score years and ten. 
 
 II. To proceed now to an account of the MS. and its contents : 
 It is a small quarto volume, very legibly written, probably by 
 the author himself, on vellum, with rubricated letters, but not illu- 
 minated, and is in an excellent state of preservation. What was 
 its fate after the dissolution of the monastery does not appear ; 
 but it is right that the credit of two hexameter lines, written 
 on the fly-leaf at the end should be secured to that house, before 
 we trace the further history of the volume. They have been fre- 
 quently cited, but I am not aware that their origin is known. 
 Perhaps the specimens of Latin versification contained in the 
 volume itself may warrant us in assigning them to the worthy 
 author of the Itineraries. At least the rhythm and prosody is 
 not unworthy of the remarkable Memoria Technica of the Holy 
 Places ; while the wisdom contained in the couplet must evidently 
 be the result of the long experience and careful observation of a 
 well-traveUed man, far surpassing as it does the wise caution of 
 
INTRODUCTION. VU 
 
 Horace—" Quid de quoque viro, et cui dicas ssepe videto." On the 
 fly-leaf at the end of the volume is written — 
 
 " Si fore vis sapiens sex serva quse tibi mando. 
 Quid loqueris, et ubi, de quo, cui, quomodo, quando. 
 
 " Edjrngden Abbye," 
 
 The owner of the hook, ahout the beginning of the seventeenth 
 century, was one Mr. Tempest, who disposed of it in 1624 to some 
 body, public or private, as appears from the words " Ex dono M" 
 Tempest, 1624," on the inside of the cover at the beginning. The 
 only other* name connected with the MS. is that of " John Ed- 
 wards," which appears at the end, immediately below the note ; 
 " pro ligatura hujus libri et 47*^" Uteris iii*." 
 
 To proceed now to the contents of the volume, in which it will 
 be observed that the earliest pilgrimage is the one last recorded, 
 which may, however, be owing to the carelessness of the binder 
 rather than to want of method in the writer. The " Proem by 
 the author " is very curious, as giving the rate of exchange between 
 England, by way of Rome, and Venice, as far as " Surry" — the 
 homely orthography for Syria — the "noble" being taken as the 
 standard. 
 
 In remarkable anticipation of Mr. Murtay's most useful hand- 
 books, our worthy traveller next dots down for the use of future 
 pilgrims the necessary " preuysyoun" for the way, which, however, 
 could be most conveniently made, he says, at Venice. The very 
 quaint and sensible directions contained in this chapter mark a man 
 of shrewd, practical common-sense, and the modern traveller who 
 wishes to preserve his health, economise his money, and consult 
 his comfort, might have a worse guide than WiUiam Wey ; while 
 
VIU INTRODUCTION. 
 
 the trials, to which he so feelingly alludes, from harpies in various 
 forms, and the rascally patron and boatmen of the Venetian galleys, 
 are singularly parallel to the inconveniences which the writer of the 
 last popular book of Eastern travels may have described for the 
 thousandth time, for the amusement of his readers. 
 
 These two introductory chapters furnish a striking evidence of 
 the strength with which the tide of pilgrimage set towards the 
 Holy Land in the middle of the fifteenth century ; and the numerous 
 unpublished itineraries of that period which still exist in public and 
 private libraries furnish additional evidence of the same fact. It 
 would, however, involve too long a digression to attempt even a 
 brief survey of the literature of the subject. It may therefore 
 suffice to say, that by far the fullest and most important work of 
 the latter half of the fifteenth century is that of Pelix Paber, lately 
 edited by Professor Hassler for the Literary Society of Stuttgard. 
 He, like William Wey, twice visited the Holy Land ; first in a.d. 
 1480, and next in a.d. 1483. Any one who would investigate the 
 state of the traditions of Palestine in William Wey's time, or any 
 other branch of the subject, will find an inexhaustible store of infor- 
 mation and amusement in the three volumes of that very interesting 
 and intelligent writer. Dr. Robinson has collected notices of other 
 published works of the same period, which it will be sufficient to 
 have alluded to. 
 
 After the two introductory treatises above referred to, follows a 
 curious metrical account of the journey, describing in quaint Eng- 
 lish verse, after the manner of Lydgate, the various sacred sites in 
 and about Jerusalem ; and then in the most unmelodious Latin hexa- 
 meters, a ^' memoria technica " of the places, and of the best dis- 
 
INTRODUCTION. IX 
 
 position of the time required to visit them ; and it may be a ques- 
 tion worthy the consideration of some enterprising publisher, 
 whether such an ingenious method might not be adopted to assist 
 the memory and promote the convenience of modern travellers. 
 
 Then follows a statement of ten motives for visiting the Holy 
 Land, in which mere curiosity does not bear so prominent a place 
 as it would at this day. The authority of Pope Leo, S. Bridgett, 
 and S. Jerome is here quoted with great effect ; and occasion is 
 taken to enumerate the places of pilgrimage and the amount of 
 indulgence to be merited at each, which was of course one forcible 
 motive for the journey in those days. Here again Latiu prosody is 
 tortured to assist the pilgrim ; and it may be questioned whether 
 Grey himself, in his artificial memory, ever struck upon such a rich 
 vein of crabbed jargon as is exhibited in such lines, e. g. as, 
 
 " Pe cal gal decol avete respice Calva ; " or, 
 " Indulgens ascen Pel Beth ere pa pre la Marie." 
 
 all which really has an intelligible meaning, which it only requires 
 the proper key to interpret. 
 
 As this was evidently, in the opinion of the vrriter, by far the 
 most important and valuable part of his work, so was it that which 
 he elaborated with the utmost care and diligence ; and, as the tradi- 
 tionary sites had been all fully identified and established during the 
 Prank occupation of Palestiae, there was abundant material for 
 his ingenuity to work upon, and every miautest particular of the 
 Gospel narrative has its appropriate place in this record of mediaeval 
 superstition and barbarous latinity. 
 
 The narrative of the first pilgrimage follows this description ; not 
 so fuUy written as the second, but containing a few notes of time 
 
 b 
 
X INTBODTJCTION. 
 
 which, it may be useful to record. The journey from Eton to 
 Venice via Eome is here dismissed without notice. Leaving Venice 
 on the 18th of May, he reached Jaffa on the 18th of June, but did 
 not land until the 21st, one of 197 pilgrims conveyed thither in 
 two galleys; arrived at Jerusalem on the 24th, left it again on 
 the 2nd of July, and Jaffa on the day followiag, having made 
 such diligent use of the thirteen days that not one of the many 
 stations enumerated in the preceding list was left unvisited. He 
 reached Venice on his return in sixteen weeks from the time of his 
 departure, and the whole time occupied in his journey from Eton 
 and back was thirty-nine weeks. The list of towns, with the inter- 
 mediate distances, appended to this first Itinerary, is not the least 
 interesting part of the volume, and enables us to trace the pilgrim's 
 route through Belgium, Germany, Lombardy, and Italy. - But more 
 of this presently. 
 
 His second Itinerary follows, in which he gives a more detailed 
 account of his journey through the continent of Europe until he 
 arrived at Venice. His line of route will be traced at the close of 
 this Memoir, and an attempt made to identify the various towns by 
 which he passed, although, in some cases, the strange orthography 
 which he adopts has very effectually concealed them from iden- 
 tification. 
 
 There are, however, a few incidents which deserve to be noted, 
 as serving to illustrate the troubled state of the continent of 
 Europe at the date of his second pilgrimage, i.e. iu 1462. Arrived 
 with his companions at " Aquisgravis {sio) vulgariter vocatis Aeon " 
 — ^^Aix-la-Chapelle-^they were recommended by cei-tain wise men to 
 make a detour from the direct route, in consequence of a war then 
 
INTBODUCTION. xi 
 
 raging between two bi&hops on the Ehine. At Basel, a war between 
 the Pope (Pius II.), and the Duke of Austria (Prederic III.), obliged 
 them again to alter their course, in order to avoid the sentence 
 of excommunication with which the Pope had threatened all who 
 should pass through the hostile territory. 
 
 The Easter ceremonies at Perysyn, two mUes from Trent, seem 
 to have astonished him and his two companions (who, we here inci- 
 dentally learn, were also named WiUiam, and were priests like 
 himself), from which fact we must conclude that our national 
 solemnities connected with the Easter sepulchre were different from 
 those which he witnessed and described in the church of Pergine. 
 
 The party arrived at Venice on the 22nd of April, having sailed 
 from England on the 13th of March. Their visit was well-timed ; 
 for on the vigil and feast of S. Mark (April 24 and 25) they wit- 
 nessed the gorgeous ceremonial of that great anniversary in the 
 cathedral of Venice ; and the full description of the almost fabulous 
 wealth of this church, and the detailed account of the pomp and 
 magnificence of the Doge, when he visited the cathedral ia state, 
 furnishes one of the most interesting extant descriptions of the 
 Queen of the Sea in the zenith of her power. The constitution of 
 that Republic is also briefly described ; and its vast importance as 
 an outwork of Christendom against the formidable power of the 
 Turks was evidenced by an armament of eighty war-galleys laid up 
 in its docks, with large stores of arms and ammunitions in its 
 arsenals. 
 
 Our traveller remained in Venice from April 22 to May 26, in 
 which interval the Doge Pascale Malopero, whom he had seen in 
 the pride of his power in St. Mark's, died, on the 3rd of May, and, 
 
 62 
 
Xll INTRODUCTION. 
 
 after lying in state in Ms palace for three days, was carried to his 
 sepulture in the wall of the church of the Minorites, with scarcely 
 less pomp than had attended him to the celebration in S. Mark's, 
 arrayed in a dress of cloth of gold, with his face uncovered, his head 
 resting on a pillow of cloth of gold, girded with a sword in a gilt 
 scabbard. 
 
 The election of his successor followed, the solemnities attending 
 which are fully detailed by our author, Christoforus Mauro, other- 
 wise called Mqro, was elected, and immediately sent ambassadors to 
 make peace between the Pope Pius and the Duke of Austria. 
 
 The origia of the remarkable annual ceremony of the Doge 
 wedding the sea is traced back to the time when Pope Alexander 
 III. fled from Rome for fear of the Emperor Frederic [Barbarossa], 
 and came incognito to Venice. And here our usually accurate 
 author falls into a slight anachronism, which may be corrected in 
 passing, although the error is of very slight importance. He says 
 that the disguise in which the Pope escaped from Rome was the 
 habit of a Priar Minor. But as this event happened in a.d. 1177, 
 and S. Prancis, the founder of that order, was not born until a.d. 
 1182, the year following Pope Alexander's death, it is obvious that 
 this statem^ent requires correction. The main facts are certainly 
 historical, and the annular ceremony annually performed on Ascen- 
 sion Day, with singular prerogatives enjoyed and privileges exercised 
 by the Republic, kept in memory for centuries the fact of its havino- 
 afforded an honourable asylum to the Holy Pather during his exile 
 and enabled him literally to humble his proud rival under his feet, 
 with the memorable application of the text, " Super aspidem et 
 basiliscum ambulabis, et conculcabis leonem et draconem." 
 
INTEODTJOTION. Xui 
 
 The enumeration of the relics of Venice is followed by a Latin 
 translation of the second treatise prefixed to the work, on the pro- 
 visions to be made at Venice for the further prosecution of the 
 journey, among which deserve to be noticed the direction to pur- 
 chase, near S. Mark's, a feather-bed, mattress, two pillows, two 
 pair of sheets, and a small quilt, for three ducats, which you might 
 dispose of, at the same shop, on your return, for half the cost price, 
 and the recommendation to exchange at Venice ten or twelve 
 ducats " pro nonis {lege novis) grotis Venetie," because after passing 
 this place you will never get more than twenty-four or twenty-six 
 for the ducat. The necessity of choosing an upper berth for the 
 advantage of light and air, and of binding the patron of the galley 
 by a bond more stringent than Shylock, exacted of the merchant of 
 Venice, savour of sufferings and inconveniences endured on his first 
 voyage ; while the wisdom of the injunction to secure the best ass 
 by an early application at Jaffa, because you will have to pay no 
 more for a good one than for a bad one, will be fully appreciated by 
 every one who has been reduced to the necessity of a " Hobson's 
 choice " in the iU-appointed livery-stables of that most miserable of 
 all wretched ports, even in that country. 
 
 Sailing from Venice on the 26th of May our travellers touched 
 at many ports on the eastern coast of the Adriatic ; reached Corfu 
 on the 21st of June, and Axtis on the 27th, where they received 
 the joyful intelligence of the defeat of the Turks in Wallachia, 
 on the festival of Corpus Christi, with a loss of thirty thousand 
 kUled, the circumstances of which are detailed more fully in con- 
 nection with our author's account of the Knights of Rhodes, in his 
 description of that island on his return from the Holy Land 
 
XIV INTRODUCTION. 
 
 (pp. 99 — 101). The joy occasioned by this intelligence was, how- 
 ever, somewhat damped by the news which reached them at 
 the same time of the occupation of the Peloponesus by the 
 Turks. 
 
 The galley reached Rhodes on the 3rd of July ; Pafas {Baffa), 
 in Cyprus, on the 9th ; and Jaffa on the 16th, six weeks from 
 Venice. The pilgrims arrived at Jerusalem on the 19th, and 
 left it again on the 26th, a short sojourn after so long a journey ; 
 but our author contrived not only to revisit all the usual stations 
 of pilgrimage, but to resolve eleven doubts which had perplexed 
 his mind. touching some of the antiquities and traditions of Jeru- 
 salem. Not that any question had then been raised concerning 
 the principal traditions of Jerusalem : but the cessation of the 
 Holy Fire, which had been contiaued during the Frank occupa- 
 tion of the city, — the sepulchre of Josaphat, in connection with 
 the vaUey called by his name, — the situation of the tombs of 
 David and Solomon, and of S. Joseph, — and other similar points, 
 presented difficulties to William Wey which he resolved on the 
 25th of July, the last day of his stay at Jerusalem, very much 
 to his own satisfaction. The disturbed state of Palestine at that 
 time prevented the pilgrims from visiting the Jordan and Qua- 
 rantania ; for the sultans of Babylon [Egypt] and Damascus were 
 contending for the dominion, and the country swarmed with Arabs, 
 those of Jericho having collected their goods and taken up their 
 abode in Jerusalem for greater security. Arrived at Jaffa, on 
 their return, they paid their caphar of fifteen ducats per man 
 to the Saracens, when the arrival of a new governor of Jerusalem 
 obliged them to defer their departure two days, and the patron. 
 
INTRODUCTION. XV 
 
 Andrew Morason, was forced to pay the additional sTxm of fifty 
 ducats to this new pasha. 
 
 Arrived at Baffa, on their return (August 7), they found it in 
 occupation of the infidels ; and at Candia they learned from a man 
 just arrived from Constantinople that an armament of three hun- 
 dred Turkish galleys had been fitted out agaiast Rhodes; but 
 the writer adds, " quo tamen ivit nescimus." They arrived at 
 Venice on the 11th of October, and landed at Dover on the 1st 
 of December, after an absence of thirty-seven weeks and three 
 days. 
 
 The Itinerary is followed by a very curious Greek vocabulary, 
 which the author inserts for the use of future pilgrims ; for, he 
 shrewdly remarks, that, as they wiU have to journey through 
 divers countries, " necessarium est ut aliquid sciant de linguis 
 illis, per quae possunt petere victualia." This vocabulary, which, 
 by the way, clearly proves that our learned clerk was not quite at 
 home in. the Greek language, may exercise the ingenuity of the 
 Modern Greek scholar, but would not repay the space requisite for 
 minute criticism. 
 
 Of the other treatises which follow, being partly repetitions, 
 partly amplifications, or illustrations of the preceding Itinerary, 
 there is one which requires fuller notice, both as having very 
 great antiquarian interest and also as exhibiting the diligence 
 and learning of our author, even more than the volume which 
 is now under review. 
 
 III. When I was prosecuting my investigations among the 
 Manuscripts in the Bodleian, to which I owe my first introduc- 
 tion to William Wey, my friend Mr. Coxe, whose kind attentions 
 
XVI INTKODTJOTION. 
 
 I avail myself of this opportunity of acknowledging, put into my 
 hands a very curious and interesting map of the Holy Land. 
 I was struck, at first sight, hy the similarity of the writing of 
 this map to the Itinerary of William Way; but that might be 
 accounted for by its date, and did not necessarily imply any 
 identity of authorship, nor, in fact, any connection between the 
 two. The heading, however (in p. 128), " In tabula ista sequenti 
 continentur omnia in ma/ppa Terras Sanctts" led to a comparison 
 of the names in the table with those in the map, and convinced 
 me that the map before me was the one referred to. Had any 
 doubt remained, it would have been removed by the following 
 chapter (p. 132), headed, " Nomina civitatimi, &c. in mappa mea 
 de Terra Sancta" where, after an alphabetical list of names, 
 which are aU to be found in the map, there follows (p. 138), 
 " Bistancie loconmi in Terra Sancta,'" which is almost an exact 
 transcript of a table, with the same heading, prefixed to the map 
 itseK. 
 
 This very curious and early example of English chartography 
 well deserves a special notice ; and its connection with the author 
 of the Itinerary, which may now be said to have been demonstrated, 
 will excuse, if it does not demand, the introduction of such a notice 
 in this place. 
 
 The map, beautifully executed on paper, is 7 feet ia length by 
 16§ inches wide. Prefixed to it is a list of distances, which, as 
 has been just intimated, so closely resembles that inserted in this 
 volume (pp. 138 — 140), as to leave no doubt of the identity of 
 authorship ; while the variations serve to indicate that William 
 Wey was not a servile follower of an earlier authority, but a 
 
INTRODUCTION. XVll 
 
 corrector of his own earlier work. A few examples of the vari- 
 ations may here be adduced. Following the fourth entry in the 
 Itinerary, there stands on the map, " Milliario p° a decensu est 
 locus in quo Dominus pavit v. millia hominum ex v. panibus et 
 duobus piscibus." This is altogether omitted in the book. In the 
 book we have " Miliario 2° a Magdalo Castro est Tyberiadis" {sic), 
 in the map it is " Milliario 1° a Magdalo Cenereth vel Tiberias," 
 and in the preceding notice the " Magdalum Oastrum " of the book 
 is " Magdalum opidum " in the map. The next entry in the map 
 is altogether omitted in the book, "Milliario v*" a Tyberiade Be- 
 thulia ci." Then the words of the book appended to the name 
 Nazareth, " in qua Christus conceptus fuit," are omitted in the 
 map ; as are also the two aliases of Aeon, " Acris sive Tholomayda." 
 Similar variations occur throughout the two lists ; and in some places 
 the order of the names in the two is varied in an apparently arbi- 
 trary manner, whUe the distances throughout are uniform. 
 
 To proceed with the description of the map. It commences on 
 the left (which is here the north) with Daniascus, and is continued 
 as far south as Hebron and Beersheba. The lower edge represents 
 the sea-coast, the first maritime city being Sidon, the last Gaza. 
 The sites of the principal cities are indicated not only by their 
 names, but by representations of buildings, carefully executed in 
 colours, sometimes with figures of the principal personages histo- 
 rically associate'd with the particular locality, and generally with a 
 note ; occasionally also with an illustration of the Scripture events 
 for which they were most celebrated, as, e.g., Oana of Galilee has for 
 its device the six water-pots of stone ; and Bethel, Jacob's ladder. 
 The mountains and plains are coloured green ; the lakes, rivers, and 
 
 c 
 
XVUl INTRODUCTION. 
 
 water-courses, blue. The Sea of Tiberias abounds in fish and eels : 
 the Dead Sea is so transparent, as to allow the four submerged 
 cities to be visible beneath its waters. It would be scarcely fair to 
 criticise this Wonderful map by the side of the Ordnance Survey 
 of the same country. It was obviously designed only to give an 
 approximation to the relative situation of the places represented, 
 and it certainly is a most interesting specimen of patient industry. 
 The knowledge of Scriptural geography and history which it 
 displays is most creditable, considering the time when it was 
 written. It betrays no such confusion as is not unfrequently to 
 be met with, although seldom detected, in the writings even of 
 learned men in modern times ; examples of which may be cited 
 from Dr Lee's Hebrew Lexicon, where the Carmel of Nabal, near 
 Maon, is mistaken for the Carmel of Elijah on the coast ; and from 
 " The Crescent and the Cross,'' where the Caesareia on the coast — 
 most correctly described on William Wey's map as " Cesarea 
 Palestine, que prius tutris Stratonis appellabatur," with the addi- 
 tional note, no less accurate, " Hie mansit Cornelius centurio" — 
 is confounded with Caesareia Philippi in GalUee. 
 
 It is clear, however, that William Wey was not drawing on his 
 own knowledge in compiling this map, for, on both his visits to 
 the Holy Land, he landed and embarked at Jaffa, and was only 
 a few days in the country. He probably used, in the construction 
 of his map and tables of distances, the materials provided bv 
 Marinus Sanutus, Breydenbach, or some other writer popular at 
 that time, and only reduced them to a more convenient and 
 systematic form for his own use and that of future pilgrims. 
 
 With regard to Tables in pp. 79 — 81, it is obvious that they 
 
INTRODUCTION. XIX 
 
 belong to his first journey and return througli the continent of 
 Europe in a.d. 1448 ; for although he does not expressly inform us 
 that he went to Venice by way of Rome, yet the letter of the founder 
 indicates that he contemplated a pilgrimage to Rome on his way 
 to Jerusalem, and the longer time occupied by his former journey 
 can only be satisfactorily accounted for by this detour, particularly 
 when we take into consideration the two interruptions of his second 
 journey, and his protracted stay in Venice in a.d. 1462. The parti- 
 cular description of the ordinary route, and of that which he was 
 obliged to take on his second pilgrimage, are so interesting, that it 
 was thought they would repay the trouble of an attempt to identify 
 the various towns and villages mentioned on the routes. The 
 attempt has been attended with greater success than could have 
 been anticipated ; for many of the names are so much disguised 
 by the worthy writer, who trusted rather to his ear, than to any 
 rules of orthography, that it is in some cases extremely difficult, 
 in others absolutely impossible, to identify the places. It would 
 seem too as if nis notes, in some places, had become confused, 
 and most travellers who have endeavoured to keep anything like 
 an accurate carte route in an unknown country will be very 
 indulgent to the errors into which William Wey has fallen. 
 
 I have been materially assisted in the identification of several of 
 the names by some other English MS. Itineraries in the Bodleian 
 [Tanner, No. 2, fol. 139, 140], the second of which, " The Waye fro 
 Ynglonde to Rome by Flanders and Duchelonde," follows precisely 
 WiUiam Wey's first route, some parts of wliich, particularly in* the 
 Tyrol, it gives in fuller detail. 
 
 c2 
 
XX 
 
 INTRODUCTION. 
 
 Pages 79, 80. — Cities and Towns between Calais and Rome, and thence 
 
 TO Ravenna. 
 
 lies. 
 
 Names in the Itinerary. 
 
 
 Modern Names. 
 
 
 Calisia in Picardia . . . Calais. 
 
 3 
 
 Gravenynge 
 
 in Flandria 
 
 
 Gravelines. 
 
 4 
 
 Dumkyrke 
 
 . 
 
 
 Dunkirk. 
 
 5 
 
 Newport 
 
 . 
 
 
 
 Nieuport. 
 
 7 
 
 Bruggis 
 
 . 
 
 
 
 Bruges. 
 
 8 
 
 Gawnte 
 
 . 
 
 
 
 Ghent. 
 
 5 
 
 Dundermounde 
 
 
 
 Dendermonde, 
 
 
 
 
 al. Termonde. 
 
 5 
 
 Makelyn 
 
 
 Mechlin, Fr. Malines. 
 
 5 
 
 Aschot in Brabancia 
 
 
 Aerscliot. 
 
 2 
 
 Dyste . 
 
 
 
 Diest. 
 
 3 
 
 Ashylle 
 
 
 
 Hasselt. 
 
 3 
 
 Mastrek 
 
 
 
 Maastricht. 
 
 4 
 
 Aeon in Almania . 
 
 
 
 Aachen, 
 
 
 
 
 Fr. Aix la Chapelle 
 
 4 
 
 Durene 
 
 
 Dilren. 
 
 4 
 
 Suernake 
 
 
 
 Sievemich. 
 
 3 
 
 Rymbake 
 
 
 
 
 Rheinbach. 
 
 3 
 
 Cense . 
 
 
 
 
 Sinzig. 
 
 3 
 
 Andenak 
 
 
 
 
 Andemach. 
 
 3 
 
 Conflanse 
 
 
 
 
 Coblentz. 
 
 3 
 
 Bopard 
 
 
 
 
 Boppard. 
 
 3 
 
 Bagarath 
 
 
 
 
 Bacharach. 
 
 2 
 
 Byng , 
 
 
 
 
 Bingen. 
 
 4 
 
 Odername 
 
 
 
 
 Odernheim. 
 
 4 
 
 Wermys 
 
 
 
 
 Worms. 
 
 6 
 
 Spyre . 
 
 
 
 
 Spire. 
 
 3 
 
 Brussell 
 
 
 
 
 Bruchsal. 
 
 2 
 
 Bryten. 
 
 
 
 
 Bretten. 
 

 INTRODUCTION. 
 
 
 Miles. 
 
 Names in the Itinerary. 
 
 Modern Names 
 
 2 
 
 Burname .... 
 
 Durmen. 
 
 2 
 
 I'ayge 
 
 Vaihingen. 
 
 4 
 
 Eslynge .... 
 
 Esslingen. 
 
 3 
 
 Gryppynge .... 
 
 Goppingen. 
 
 2 
 
 Gasslynge .... 
 
 Oeislingen, 
 
 3 
 
 Ulma in Swesia . 
 
 Ulm. 
 
 6 
 
 Memmyng .... 
 
 Memingen. 
 
 4 
 
 Kempton .... 
 
 Kempten. 
 
 3 
 
 Nesserwan .... 
 
 Nesselwang. 
 
 3 
 
 Attrowang .... 
 
 Heiterwang. 
 
 3 
 
 Mownt Nicholas . 
 
 Finstermunz. 
 
 6 
 
 Merane .... 
 
 Meran. 
 
 6 
 
 VII. Kyrkys 
 
 Siebeneuch. 
 
 2 
 
 Mounte Vernarde . 
 
 
 2 
 
 Nazare .... 
 
 
 6 
 
 Tremyng .... 
 
 Tramin. 
 
 4 
 
 Trent in Lumbardia 
 
 Trient. 
 
 2 
 
 RofFered .... 
 
 Roveredo. 
 
 8 
 
 Ala (inc. Milliaria Italica) 
 
 Ala. 
 
 20 
 
 Clausura .... 
 
 Chiusa. 
 
 12 
 
 Verona .... 
 
 Verona. 
 
 12 
 
 Scala 
 
 Isola de la Scala. 
 
 20 
 
 Hostea 
 
 Ostiglia. , 
 
 12 
 
 Merandela .... 
 
 Mirandola. 
 
 14 
 
 Rouporte (l. Bonporte) . 
 
 Buonporto. 
 
 11 
 
 Castellum S" Johannis . 
 
 S. Giovanni. 
 
 10 
 
 Bononia ubi Universitas (in Italia). 
 
 Bologna. 
 
 8 
 
 Plenore 
 
 Pianovo. 
 
 22 
 
 Florenschole . . . . 
 
 Firenzuola. 
 
 10 
 
 Montes Scarpore . . . . 
 
 Scarperia. 
 
 14 
 
 Florencia 
 
 Florence. 
 
 16 
 
 Donatum . . . . . 
 
 S. Donato. 
 
 14 
 
 Sere (I. Sene) . . . . 
 
 Siena. 
 
 XXI 
 
XXll 
 
 
 INTRODTJCTION. 
 
 
 Miles 
 
 Names in the Itinerary. 
 
 Modern Names. 
 
 10 
 
 Monterone .... 
 
 Monteroni. 
 
 13 
 
 Ad Clericum 
 
 S. Quirico. 
 
 13 
 
 Lakarone .... 
 
 ? Eadicofani. 
 
 11 
 
 Aqua pendente 
 
 Acqua pendente. 
 
 5 
 
 Ad S*" Laurentium 
 
 S. Lorenzo Nuovo 
 
 3 
 
 Pulsene .... 
 
 Bolsena. 
 
 3 
 
 Muntfiaske .... 
 
 Montefiascone. 
 
 8 
 
 Viterve 
 
 Viterbo. 
 
 9 
 
 Rusbeon .... 
 
 ? Boneiglione. 
 
 3 
 
 Suterse .... 
 
 Sutri. 
 
 5 
 
 Monterose . . . . 
 
 Mbnterosi. 
 
 6 
 
 Purrebocona. 
 
 Baccano. 
 
 14 
 
 Ad ROMAM 
 
 Rome. 
 
 14 
 
 Castello Novo 
 
 Castello Nuovo. 
 
 6 
 
 Arriane .... 
 
 Regnano. 
 
 7 
 
 Castelliane .... 
 
 Castellana. 
 
 4 
 
 Burget .... 
 
 Borghetto. 
 
 8 
 
 Trehyl. . . . . . 
 
 Otricoli. 
 
 6 
 
 Nerne 
 
 Nami. 
 
 8 
 
 Seme (I. Terne) . . . . 
 
 Terni. 
 
 12 
 
 Spolet 
 
 Spoleto. 
 
 12 
 
 Follyng .... 
 
 Folingo. 
 
 15 
 
 Cantymane .... 
 
 
 5 
 
 Calia 
 
 
 12 
 
 Fellyne . . . . 
 
 Folingo. 
 
 8 
 
 Assyse 
 
 Assisi. 
 
 10 
 
 Parwse (ubi Universitas) 
 
 Perugia. 
 
 12 
 
 Castele. . . . . . 
 
 Citta di Castello. 
 
 8 
 
 Burgo 
 
 Borgo S. Sepolcro. 
 
 8 
 
 Alapeve 
 
 Pieve S. Stefano. 
 
 18 
 
 Sampere .... 
 
 
 15 
 
 Galyad . . . . . 
 
 Galeata. 
 
 20 
 
 Furse (Z. Furle) . . . . 
 
 Forli. 
 
Miles. 
 
 INTRODUCTION. 
 
 Names in the Itinerary. 
 
 xxm 
 
 Modem Names. 
 
 20 Ravenna 
 
 30 Venesia (per aquam) 
 
 Ravenna. 
 Venice. 
 
 The whole distance from Rome to Venice is 268 miles. 
 
 N.B. All the places named in the list of cities and towns between 
 Venice and Calais (p. 81), occur in reversed order in the preceding 
 list, except those between Venice and Trent. These will occur in 
 the reversed order in the following list, composed from his Second 
 Itinerary, when he was obliged to leave the direct route twice ; first, 
 to avoid the war raging between two Bishops on the Rhine, when he 
 took a more westerly route than that above described, from Aix to 
 Basil, from which point he took a more southerly route to Trent, in 
 order to avoid the territory of the Duke of Austria, which then lay 
 imder an interdict. In the following table, the dates of his arrival 
 and departure are given, so far as they can be ascertained, from his 
 Itinerary, pp. 82, &c. : 
 
 Date 
 
 
 Miles. 
 
 Names in Itinerary. 
 
 Modern Names. 
 
 26 Feb. 
 
 1462 
 
 — 
 
 Etona . 
 
 . Eton. 
 
 5 March 
 
 arr. 
 
 — 
 
 Gravysende . 
 
 . Gravesend. 
 
 13 „ 
 15 „ 
 
 dep. 
 
 
 
 Ermwethe in Selonia 
 
 . Amemuiden in Zeeland. 
 
 
 
 8 
 
 Andwarpe 
 Veste 
 
 . Antwerp. 
 Vesterloo. 
 
 
 
 7 
 
 Mastryk 
 
 Aquis gravis s. Aeon 
 
 . Maastricht. 
 . , Aix. 
 
 
 
 1 
 
 St"s Cornelius 
 
 Cornelismiinster. 
 
 
 
 i 
 2 
 
 2 
 
 Roryng . 
 Recsteyne 
 Coldherberge . 
 Bewlyng 
 
 . Raeren. 
 . Rotgen. 
 . . Kalterherherg. 
 . Bullingen. 
 
XXIV 
 
 Date. 
 
 
 INTEODUCTION. 
 
 iles. 
 
 Names in Itinerary. Modern Names. 
 
 2 
 
 Zawe 
 
 . 
 
 4 
 
 Prom . 
 
 . Prum. 
 
 2 
 
 Saffarone 
 
 . Seffern. 
 
 2 
 
 Bedbyrge 
 
 . Bitthurg. 
 
 2 
 
 Hospytale 
 
 • 
 
 2 
 
 Trever 
 
 . Treves. 
 
 2 
 
 Kery 
 
 . . Kirf. 
 
 3 
 
 Syrke . 
 
 . Sierk. 
 
 6 
 
 Medys . 
 
 . Metz. 
 
 10 
 
 gtus Nicholaus 
 
 . S. Nicolas. 
 
 10 
 
 Spinale . 
 
 . Epinal. 
 
 9 
 
 Eememyrmow 
 
 nte . . Remiremont. 
 
 1 
 
 Stus Theobaldi 
 
 IS 
 
 5 
 
 Basilia . 
 
 . Basel. 
 
 2 
 
 Refelde . 
 
 . Bhein/elde. 
 
 2 
 
 Buffynberke 
 
 . Laufenhurg. 
 
 4 
 
 Scafosa . 
 
 . Schaffhausen. 
 
 3 
 
 Constancia 
 
 . Constance. 
 
 3 
 
 Arbona . 
 
 . Arhon. 
 
 1 
 
 Renet . 
 
 . Rheineck. 
 
 2 
 
 Blodyt . 
 
 . Bludenz. 
 
 2 
 
 Clesterle. 
 
 . Klosterle. 
 
 1 
 
 Alberhe . 
 
 . Arl-Berg. 
 
 9 
 
 Prottys . 
 
 . Prutz. 
 
 3 
 
 Landek . 
 
 . Landeck. 
 
 2 
 
 Fose (l. Tose) 
 
 . Tosens. 
 
 1 
 
 Neweres . 
 
 . Nauders. 
 
 3 
 
 Mall . 
 
 . Mais. 
 
 3 
 
 Lecli 
 
 . Latsch. 
 
 3 
 
 Merane . 
 
 . Meran. 
 
 2 
 
 Turle . 
 
 . Terlan, 
 
 1 
 
 Erpen . 
 
 . Hoch Eppan 
 
 2 
 
 Numered 
 
 . 
 
 1 
 
 Saladon . 
 
 . Kaltern ? 
 

 
 
 INTEODUCTION. 
 
 XX 
 
 Date 
 
 
 MUes. 
 2 
 
 Names in Itinerary. 
 Sanarel . 
 
 Modern Names. 
 
 
 
 2 
 
 Tremyng 
 
 Tramin. 
 
 
 
 3 
 
 Saleme . 
 
 . Solum. 
 
 ' 
 
 
 3 
 
 Trent . 
 
 . Trient. 
 
 16 Ap. 
 
 arr. 
 
 2 
 
 Perysyn . 
 
 . Pergine. 
 
 19 „ 
 
 dep. 
 
 
 
 
 
 
 1 
 
 Levyng . 
 
 . Levico. 
 
 
 
 1* 
 
 Burge . 
 
 . Borgo. 
 
 
 
 H 
 
 Hospital. 
 
 . Ospedaletto. 
 
 
 
 1 
 
 Gryne . 
 
 . Grigno. 
 
 
 
 1 
 
 Alaschala 
 
 . Castello de la Scala 
 
 
 
 15 
 
 Bassane . 
 
 . Bassano. 
 
 
 
 25 
 
 Padwa . 
 
 . Padova. 
 
 22 Ap. 
 
 arr. 
 
 — 
 
 Venicia . 
 
 Venice. 
 
 26 May 
 
 dep. 
 
 
 
 
 3 June 
 
 
 100 
 
 Parense in Histria 
 
 . Parenzo. 
 
 6 „ 
 
 
 10 
 
 Eovinum 
 
 . Rovigno. 
 
 8 „ 
 
 
 — 
 
 Jarre in Sclavonie 
 
 . Zara. 
 
 11 ., 
 
 
 — 
 
 Sesule in Dalmacia 
 
 . 
 
 
 
 — 
 
 Castellum Cursula 
 
 . Corzola. 
 
 16 „ 
 
 
 — 
 
 Eagosa . 
 
 . Ragusa. 
 
 21 „ 
 
 
 — 
 
 Corphow 
 
 . Corfu. 
 
 27 „ 
 
 
 — 
 
 Axtis . 
 
 . Zante'? 
 
 
 
 — 
 
 Carkey . 
 
 . Karki. 
 
 3 July 
 
 
 — 
 
 Eodys in Colosa 
 
 . Rhodes, 
 
 9 „ 
 
 
 — 
 
 Pafas in Cipria 
 
 . Baffa. 
 
 13 „ 
 
 
 — 
 
 Jaff . 
 
 . Jaffa. 
 
 17 „ 
 
 
 
 
 Jessare . 
 Gazara . 
 
 • 
 
 
 
 — 
 
 Eamys . 
 
 . Ramleh. 
 
 18 „ 
 
 
 — 
 
 Lidda . 
 
 . Lud. 
 
 19 „ 
 26 .. 
 
 arr. 
 dep. 
 
 — 
 
 Jerusalem . 
 
 . Jekusalem. 
 
 d 
 
XXVI INTRODUCTION. 
 
 IV. The Itinerary of the Pilgrimage to S. James of Compostella 
 may be dismissed in few words. It was the earliest of the 
 writer's performances, having been undertaken with the express 
 licence of " his king and founder, Henry VI., in a.d. 1456." His 
 usual diligence was exercised in collecting information concerning 
 the ecclesiastical state of Spain during his brief visit to that 
 country, and the notes collected by him present us with a striking 
 picture of the wealth and dignity of the Church during its palmy 
 days, in perfect contrast to the deep decay to which it is now 
 reduced. 
 
 The importance then attached to the celebrated shrine of 
 S. James is marked no less by the ecclesiastical establishment 
 connected with the Cathedral than by the multitude of pUgrims 
 that resorted to it. The dignity of its archbishop was maintained 
 by seven cardinals, a dean, precentor, five archdeacons, a school- 
 master (scholasticus), and two judges, all bearing mitres and 
 croziers ; eighty canons, twenty-four porcionarii, and four duplarii. 
 Some notion may be formed of the number of foreign pilgrims — 
 to say nothing of the natives — from the fact that there were in 
 the harbour of "Grwne" at one time eighty vessels " cum top- 
 castelUs," and four " sine topcasteUis," of which number no less 
 than thirty-two were English. 
 
 Our author left Eton on the 6th of the calends of April 
 (March 27), reached Plymouth on the 30th of April, sailed in 
 the Mary Whyte on the 17th of May, and reached " Grwne" on 
 the 21st of the same month. Under this uncouth disguise it is 
 not easy to distinguish the historical Coruwna, but there is no 
 question that they are identical; and the other places on the 
 
INTRODTJCTION. XXvii 
 
 Spanish Coast named by the pilgrim, as having been first made, 
 are scarcely less distinguishable. Thus Ortyngez is Cape Ortegal; 
 Cappryes, Gape Prior; a^d the Insula Sesarke, the Qisargas 
 Islands. 
 
 After being baffled in his first attempt to return, he finally 
 left Corunna on the 5th of June, and reached Plymouth on the 
 9th, having made land first at Brownsam Eokke, Long Shyppys, 
 and Popyl hopyl, three rocks off the coast of Cornwall, stUl to be 
 identified by the same names in modern garb ; next at Mowntys 
 bay {Mov/nfs Bay), and then at Lizarda {Idzard Sead). 
 
 And here, then, we take leave of oiir author, whose pages wiU 
 be found equally interesting and instructive whether as a speci- 
 men of the state of the English language in the middle of the 
 fifteenth century, or for the detailed itineraries through the con- 
 tinent of Europe, and the minute and systematic account which 
 they furnish of the objects of Christian devotion in the century 
 preceding the Reformation, illustrating in a very striking manner 
 the remarks on the subject of Pilgrimages in the inimitable Col- 
 loquies of Erasmus. 
 
XXViii INTEODUCTION. 
 
 [MS. BODL. 565.] 
 
 On a fly-leaf at the beginning in a contemporaneous hand : 
 
 Thes be goodys of Master WilKam Wey ys yefte to the chapel 
 made to the lyknes of the sepulkyr of owre Lorde at Jerusalem. 
 
 Furst as for the avtor an her and a canvas, iiij. auter clothys 
 wrowt, ij. auter clothys playne, ij. tuellys for the stagys, iiij. tueft 
 ordeynyd to wypeyn. 
 
 Also ij. clothys of blw bawdkyn. Also ij. clothys of oworke 
 stayned, ia that one ys owre Lorde Avyth a spade in hys hande, in 
 that other ys owre 1 [half a line scratched out here]. Also iij. other 
 right wele staynyd clothys of oworke ; in the furst ys a crvcyfyxe 
 in the myddys ; iu the secvnde ovre lady yevyng owre Lorde sowke ; 
 in the therde ys the assumcyvn of oure blessyd lady. Also ij. 
 other clothys of lynclothe wyth thre blac crossys in eche of hem. 
 
 OflF Vestymentis. 
 
 Pvrst a peyre of vestymentis of grene, the orfray rede. Also a 
 peyre of red vestymentys of the flex of red velwet, orfray red sylke. 
 Also a peyre of grene vestymentis of bawdkyn wyth byrdys of 
 golde, the orfray of red bawdkyn. Also a peyre of vestymentis of 
 whyte bustyan, the orfray of grene. Also bysyde theot ij. aubys, 
 and ij. amyse, and ij. gerdelys. 
 
 Off corporas. 
 
 Fvrst iiij. corporas clothes. Also iiij. corporas casys, the fvrst of 
 clothe of golde, wyth Joachym and Anna; the secvnde of blak 
 selke wrowte ; the thyrde of whyte bustyan ; the fowrthe of grene 
 wyke. 
 
INTBODTICTION. XXIX 
 
 For the hangyng of the sepulkyr wythowte and whythyn. 
 
 Eurst ij. cvrteynys of blw bokeram. Also a clothe stayned wyth 
 the tempyl of Jerusalem, the Movnte of Olyvete, and Bethleem. 
 Also a chalyse selvyr and overgelde weyeng vnses, made faste 
 
 wyth a vyse of selvyr in the fote. Also iij. peyre crwetys of pewtyr. 
 Also iij. dysches of pewtyr. Also a paxbrede wyth a crwcyfyxe. 
 Also the vernakyl and a crucyfyx in pawper closyd to bordys, the 
 wheche came fro Jerusalem. Also a relyquary of box, in the wheche 
 be thys relyks: a ston of the Mownte of Calvery, a stone of sepulkyr, 
 a stone of the hyl of Tabor, a stone of the pyler that ovre Lord was 
 stowrchyd tod, a stone of the plase wher the crosse was hyd and 
 fvnde, also a stone of the holy cave of Bethleem. Also a sacryng bel 
 halwyd wryt abowte J|)CSUS JOi)anne£i pgt n^g. Also ij priketis of 
 latyn. Also ij. stondyng candylstykys of latyn. Also a quayer of 
 paper wyth- the peyntyng of owre Lorde ys passyvn. Also ij. 
 pylwys of sylke. 
 
 Other goodys longyng to the pulkyr. 
 
 Purste, a clothe stayned wyth thre Maryes and thre pylgremys. 
 Another wyth the aperyng of owre Lord Cryste Jhesu vnto hys 
 moder. Also a mappa Mundy. Also a mappa of the Holy Lond, 
 wyth Jerusalem in the myddys. Also ij. levys of parchement, on 
 wyth the tempyl of Jerusalem, another wyth the holy movnte of 
 Olyvete. Also a dex keveryd wyth blakke, and thereopon the 
 bokys, one of materys of Jerusalem, the second foUo, To every 
 bay ok.* Another of Synt Anselme ys worke, the second fo. Medi- 
 tacio vij. Another de vita Sanctorum Patrum, the second fo. rat 
 
 * This was the book now printed. The words To every bayok, will be found at the 
 commencement of f. 4 in the MS. as now paged ; and in p. 2 of this volume, 8 lines 
 from the foot. 
 
XXX INTEODUCTION. 
 
 amicus abbatis. Also a stone in the whech ys the depnye of the 
 morteyse of ovre Lordys crosse. Also iiij. qwystenes ordeynyd to 
 the Sepnkyr. 
 
 Other thyngys of the holy lond mad in bordys. 
 
 Fvrst in a horde byhynde the qveer the lengthe of oure Lorde 
 ys sepulkyr, wyth the hythe of the dor, the brede of the dore, the 
 lengthe of oure Lordys fote, the depnes of the morteyse of the 
 crosse, and the rvndenys of the same. 
 
 Also by the clokke howse of the sepulker of ovre Lorde wyth too 
 howses at the endys of the same. 
 
 Also in the chapter howse ther be thre thyngs, the chapel of Cal- 
 uery made in bordys ; the Cherch of Bethleem, made wyth bordys ; 
 the Mownte of Olyaete, and the vale of Josaphath, made wyth 
 bordys. My wyl ys that thes afore wret be nat alyened fro the 
 chapel of the Sepuike, nether fro the holy monastery of Edyngdon. 
 
XXXI 
 
 iC EAEOS. 
 
 Hec sunt contenta in libro isto. 
 
 1. In principio istius libri continetur campcio monete a Calisia ad Veneciam, 
 
 fo. primo. [p. 1.] 
 
 2. Item provisio qualiter peregrin! disponent se et pro se a Venecia ad Jerusalem 
 
 et a Jerusalem ad Veneciam, fol. 2°. [p. 4.j 
 
 3. Item de locis Sanctis in terra sancta et quid facient peregrini tresdecem 
 
 diebus in Anglicis, fo. 3°. [p. 8,] 
 
 4. Item est factum in versibus quid faciemus omni die in terra sancta et de locis 
 
 Sanctis ibi, fo. 4'°. [p. 19.] 
 
 5. Item decern materie moventes Christianos peregrinare ad terram sanctam, 
 
 fo. 5*°. [p. 25.] 
 
 6. Item notabilia in terra sancta et aliis locis versus Veneciam, fo. 6'°. [p. 32.] 
 
 7. Item primum itinerarium Willelmi Wey ad terram sanctam, fo. 7""°- [p. 56.] 
 
 8. Item civitates et ville a Calisia ad Eomam a Roma ad Veneciam et a Venecia 
 
 ad Calisiam, fo. 8™. [p. 79.] 
 
 9. Item itinerarium secundum predicti Willelmi Wey ab Anglia ad terram 
 
 sanctam, fo. 9™°. [p. 82.] 
 
 10. Item de verbis grecis et qualiter peregrini possunt loqui in lingua ilia, 
 
 fol. 10. [p. 102.] 
 
 11. Item de civitate Venecie et eorum dominiis et aliis locis a Venecia ad Jeru- 
 
 salem et aliis terris, et de reliquils per viam et de dubiis metis et solutis, 
 fol, ll-"". [p. 117.] 
 
 12. Item de locis, civitatibus, villis, castellis, montibus, rivulis, et fontibus in terra 
 
 sancta sereatim, sicut habetur in mappa terre sancte. Et eciam de eisdem 
 locis per literas alphabet! in fo. 12° [p. 128.] 
 
 13. Item de distanciis locorum et eorum miliariis in terra sancta, fo. 13". [p. 138.] 
 
 14. Item de indulgenciis in curia Eomana, fo. 14'". [p. 142.] 
 
XXXU IC ELEOS. 
 
 15. Item itinerarium Willelmi Wey ad sanctum Jacobum in Hyspannia et de 
 Mis que ibidem vidit et audivit, fo. 15*°. [p. 153.] 
 
 Prima materia istius libri continet duo folia. 
 Secunda materia continet tria folia. 
 Tercia materia continet sex folia. 
 Quarta materia continet tria folia. 
 Quinta materia continet quindecem folia. 
 Sexta materia continet tria folia. 
 Septima materia continet quatuordecem folia. 
 Octava materia continet duo folia. 
 Nona materia continet tresdecem folia. 
 Decima materia continet duodecem folia. 
 Undecima materia continet octo folia. 
 Duodecima materia continet sex folia. 
 Terciadecima materia continet duo folia. 
 Quartadecima materia continet sex folia. 
 Quintadecima materia continet sex folia. 
 
ITINERARY 
 
 OF 
 
 WILLIAM WEY, FELLOW OF ETON, 
 
 TO 
 
 THE HOLY LAND, A.D. 1458. 
 
 [Proem by the Author.] 
 Chavnges of money from Englond to Home and Venyse. 
 At Calyse ye schal haue for a dim. nowbyl Englysche or for a Caiyse. 
 doket xxiiij. plackys, that ys best money vn to Brugys. At Brugeys Bru<Tes. 
 ye schal haue as m.eny of plackys for a dim. nowbyl or a doket as ye 
 had at Calyse. .For a gylderyn xix. plackys, and for a gyldryn of 
 lylyaris xxiij. and xvij. mytys. Eor a dim. nowbyl or for a doket 
 xxxj. lylyars, hyt ys Braban money. And in Braban plackys beth Braijan'. 
 clepyd styfers. A plack ys worth ij. grotys of flemyshe callyd 
 peneys. To a grot ij. ob. To anob. ij.farlyngys xlvUj.mytes. To a 
 plack ys peney ob. Elemysch. A lylyar ys worth xxxvj . mytes. Thre 
 plackys be worthe v.d. Englysch. v. geldernes, and a plack be worth 
 ij. nowbelys Englysch. A gyldren ys worth ij. s. viij. d. Englysch. 
 Theys aforeseyd wyl serue to Coleyne. At Coleyne ye schal haue Coieyne. 
 Reynysch gyldernes and Coleyne penys ; ye schal haue for a gyldren 
 xxiiij. Coleyne peneys; for a Coleyne peny xij. hallardys, other 
 myrkenys, al ys one, and they wyl serve to Menske. A Coleyne 
 
 B 
 
ITINERARY OP WILLIAM WEY 
 
 peney ys worth i. d. ob. Englysche. Take in yowre chavnge from 
 Brugies of gelderynys wyth a rownd bal and a crosse above, they be 
 goyd vn to Rome, and the best by alle the wey. Take none Englysch 
 golde with yow from Brugies for ye schal lese in the chavnge, and 
 also for the most part of the wey they wyl nat chavnge hyt. 
 Reynysch gyldrenes they know wel by al the way, and in them ye 
 
 Menske. schal havc no loste but lytyl other now3te. At Menske ye schal 
 haue bemysch and blaffardys and other hallardys. A Reynysch 
 gyldren ys worth there xxj. blafferdys and as many of bemysch. A 
 doket of Venyse ys worthe xxvj. bemysch and iij. hallardys. A 
 bemysch, other a blaffard, ys worth there xj. hallardys ; they lest to 
 Kempton. Bemysch wyl serue welle vnto Rome ; vij. bemysch xj. d. 
 
 Kempton. Englysch. At Kempton ye schal haue ferarys ; for a crowser v. ferars, 
 
 Trent. ^^^ crowscrs for a gyldren and a ferar. At Trent ye schal al haue 
 
 katerynys and marketis. Eor a bemysch ix. katerynes and iiij. 
 marketis. Too katerynes and ij. bagantynys for a market. And a 
 
 Boleyne. market ys a galy halpeny. At Yenyse clepyd an solde. At Boleyne 
 ye schal haue bolynerys and other katerynys and bayokis and boly- 
 nerys. A boleyne ys worth vj . katerynys vn to Rome. And at Rome. 
 At Sene a bolyner of Rome ys worth but v. katerynes and an halfe. 
 And the same bolyner ys worth at Rome vj. katerynes. A doket ys 
 worth at Boleyne xlvj. bolynerys. A gyldren at Boleyne ys worth 
 XXXV. bolynerys, hit ys goyd syluer. And of bayokys xlviij. to a 
 gyldren. A bay ok ys worth iiij. katerynys. And an olde bolyn of 
 Boleyne ys worth a j. d. englysch. They be best fromBoleyne toRome. 
 At Rome ye schal haue bolendeynys of Rome and bayokys and other 
 katerynes. For a doket of Venyse xlviij. bayokys. Eor a doket of 
 Rome ij . lylior. Eor a doket of Elorense off bolendynes for a doket 
 xlviij ; for a gyldren xxxvj. bolenerys ; of bayokys too a gyldren liiij.; 
 and for a doket x. papal grotis. Of bolendynes at Rome of bayokys 
 iiij. to a papal grote. To euery bayoke iiij. katerynes; to euery 
 kateryne xij. pychelynes, clepyd in Rome denars. Chaungis of hem in 
 dyuerse lordeschepys. And the kateryne of that one lordschyp wyl 
 
 Rome. 
 
TO THE HOLY LAND. 3 
 
 not goo in that other lordschyp nexte. At Venyse be grotys, gros- Venyse. 
 setys, galy halpens, whyche be clepyd ther soldes and bagantynes. 
 Por a doket of Venyse xv. grotys, and of grossetys xxx. For a doket 
 of E/ome or of Florense a grote lasse ; for a grot viij. soldis ; for a 
 grosset iiij. soldis; for a solde xij. bagantynes. Eor a doket of 
 Venyse ye schal haue v. ti. and xiiij. soldis; a punde ys xx. soldis, 
 that be galey halfpennys; and to every solde xij. bagantynes. At 
 Curfw in Greke ye schal haue torneys blak money, xxiiij. for a grosset. 
 At Venyse vj. for a Venyse solde. At Ourphw, and at Modyn, and Curphw in 
 at Cande in Crete, a solde of torneys y s but iiij . torneys ; therfore 
 beware and axp, and ye bye any thyng, whethyr they sey a solde of 
 torneys other of syluer. At Modyn ye schal haue but v. torneys for Modyn in 
 a solde sum tyme and svm tyme more. At Cande ye schal haue v. Cande! 
 torneys and sum tyme vj., as the sovereyne wyl sett hytt. And 
 there they haue besavntys clepyd pepper; a pepper ys worth xxxij. 
 torneys. At E-odys ye schal haue gylotys an jouettys and asperys. Rodys. 
 A gylote ys worth a jouett, and halfe a jouett is worth xxxij. denars 
 of E,odys. An asper ys worth halfe a jouet, that is xvj. deners. 
 A jouet and a jasper be syluer of Rodys, save the asper ys money 
 of Turkey, and syluer. A Venyse doket ys worth xix. jouetys and 
 deners. In Cipresse ye schal haue grotis of syluer and half grotis, Cypresse. 
 and other denars of black money, and besavntis ; and half a besavnte 
 ys worth xlviij. denars, and vij. besauntys and half to a doket of 
 Venyse. A grot of Cypres ys worth xxxviij. denars. A doket of 
 Venyse ys worth ix. grotys and an halfe. An halfe grote ys worth 
 xix. denars. A grot of Venyse ys worth ther xvj. denars; and a 
 solde iiij. torneys. In Surrey ye schal haue dremes and halfe Surrey. 
 dremes ; ij. dremes be worth iij. Venyse grotis. A dreme ys worthe 
 vj. soldys of Venyse. A doket of Venyse ys worthe xix. dremes. 
 Doketys, grotys, grosettis, and soldys of Venyse, wyl go wel in 
 Surrey ; that ys to say, ia the holy londe, and none other, wythovte 
 grete losse. Here ye may know dyuersyte of moneys as fro Eng- 
 lond vn to Surrey in the holy londe. 
 
 b2 
 
4 ITINEBABY OP WILLIAM WEY 
 
 A preuysyoun. 
 A goyd preuysyoun. when a man ys at Venyse, and purposyth by 
 the grase of God to passe by the see vn to port Jaff in the holy 
 londe, and so to the Sepulkyr of owre Lorde Oryst Jhesu in Jheru- 
 salem, he most dyspose hym in thys wyse. Purste, yf ye goo in a 
 galey make yowre covenaunte wyth the patrone by tyme, and chese 
 yow a place in the seyd galey in the overest stage ; for in the lawyst 
 \riider hyt ys ryght smolderyng hote and stynkyng. And ye schal 
 pay for yowre galey and for yowre mete and drynke to port Jaff, and 
 ayen to Venyse, xl. ducatis for to be in a goyd honeste plase, and to 
 haue yowre ese in the galey, and also to be cheryschet. Also when 
 ye schal yowre couenant take, take goyd hede that the patron be 
 bovnde vn to yow afore the duke other lordis of Venyse, in an c. 
 dokettis to kepe al maner covenauntis wyth yow ; that ys to say, 
 that he schal conduce yow to certeyne havenys by the wey to 
 refresche yow, and to gete yow fresche water and fresch bred and 
 flesch. Also that he schal not tary longer at none havyn then thre 
 days at the most wythowte consent of yow aU. And that he schal 
 not take yn to the vessel nother goyng nother comyng no maner 
 of marchavndyse wyth owte yowre wylle, to destresse yow in yowre 
 plasys, and also for taryng of passage by the see. And by the 
 havenes he schal lede yow yf ye wyl : Purst, to Pole c. myle from 
 Venyse by water ; from Pole to Curphw vj. c. myle ; from Curphw 
 to Modyn iij.c. myle; from Modyn to Oande iij. c. myle; from 
 Oande to E,odys iij. c. myle ; from E.odys to Baffe in Oipres iiij c. 
 myle; from Baffe to Port Jaffe iij. c. myle, withow5te more. But 
 make covenaunte that ye com nat at Eamagust in Cipres for no 
 thyng, for meny Englysch men and other also have dyde, for that 
 eyre ys so corupte ther aboAvte, and ia the water also. Also 
 that yowre patrone yeff yow euery day hote mete twyes, at too melys, 
 in the mornynge at dyner, and after none at soper ; and the wyne 
 that ye schal drynke be goyd and yowre water fresch, yf ye may 
 com ther too, and also byscocte. Also ye most ordeyne for yowre- 
 
TO THE HOLY LAND. 5 
 
 selfe and yowre felow, and ye haue eny, iij. barellys eche of a quarte, 
 whyclie quarte holdyth x. galynnys ; too of these barell schal 
 serue for wyne, and the therde for water. In that one barel 
 take rede M^ytie and keep eyyr in store, and tame hyt not yf ye 
 may tyl ye com hamward ayen, withoute syknes cause hyt, other 
 eny other nede. Por ye schal thys in specyal note, and ye had 
 the flix, yf ye wold yeff xx- doketis for a barel, ye schal none 
 haue after ye passe moche Venyse ; and that othyr barel schal serue 
 when ye haue drvnke up yowre drynkyng wyne to fyl ageyne at the 
 havyn where ye next come vnto. . Also ye most by yow a chest to 
 put yn yowre thyngys ; and yf ye may have a felow with yow too 
 or thre, y wold then by a chest that were as brode as the barel 
 were long. In that one ende y wolde haue loke and key, and a 
 lytyl dore, and ley that same barell that y wolde spende frust at 
 the same dore ende ; for yf the galymen, other pylgremys, may come 
 ther, to meny wyl tame and drynke therof, and stele yowre watyr, 
 whyche ye wold nat mysse oft tyme for yowre wyne. And yn the 
 other part of the cheste ye may ley yowre bred, dies, spyses, and al 
 other thyngis. Also ye most ordeyne yow byscokte to haue with 
 yow ; for thow ye schal be at the tabyl wyth yowre patrone, not- 
 wythstondynge ye schal oft tyme haue nede to yowre vytelys, bred, 
 chese, eggys, frute, and bakyn, wyne, and other, to make yowre 
 coUasyvn : for svm, tyme ye schal haue febyl bred, wyne, and 
 stynkyng water, meny tymes ye schal be ful fayne to etc of yowre 
 owne. Also y consel you to haue wyth you owte of Venyse confec- 
 tyvnnys, confortatyuys, laxatyuys, restoratyuys, gyngever, ryse, 
 fygys, reysenes gret and smal, whyche schal do yow gret ese by the 
 wey, pepyr, saferyn, clowys, masys, a fewe as ye thenge nede, and 
 powder dwke. Also take with yow a lytyl cawdren and fryyng pan, 
 dysches, platerrys, sawserys of tre, cuppys of glas, a grater for brede, 
 and such nessaryes. Also when ye com to Venyse ye schal by a 
 bedde by seynt Markys Cherche ; ye schal have a fedyr bedde, a 
 matres, too pylwys, too peyre schetis, and a qwylt, and ye schal pay 
 
6 ITINERABY OF WILLIAM WEY 
 
 iij. dokettis ; and when ye com ayen bryng the same bedde to the 
 man that ye bowt hit of and ye schal haue a doket and halfe ayen, 
 thow hyt be broke and worne. Also make yowre chavnge at Venyse, 
 and take wyth yow at the leste xxx. doketis of grotys and grossynes. 
 Ye schal hane at Venyse xxviij. of new grossetis and dim. ; for when 
 ye passe Venyse ye schal have in sum plase xxvj. grossetis or xxiiij. 
 And take also wyth yow iij. other uij. doketis of soldys that be galy 
 halpanse of Venyse, for every grosset iiij soldys. Take also with 
 yow fro Venyse a doket other too of Torneys ; hyt ys bras money of 
 Candi, hyt wyl go by all the wey; ye schal haue viij. for a sold at 
 Venyse, at Modyn, and Cande oftyn tyme ; but iiij. v. other vj. at 
 the most for a solde. Also by yow a*cage for half a dosen of hennys 
 or chekyn to have with yow in the galey, for ye schal haue nede vnto 
 them meny tymes ; and by yow half a buschel of myle sede of 
 Venyse for hem. Also take a barel wyth you close for a sege for yowre 
 chambur in the galey, hyt is ful nessessary yf ye be syke that [ye] com 
 not iu the eyre. Also whan ye com to havyn townys yf ye wyl ye 
 may by eggys, yf ye com by tyme to lond, for then ye may haue goyd 
 chep, for they be ful nessessary in the galey, sum time fryed with oyle 
 olyfe, and sumtyme for a cavdel. Also when ye come to havyn 
 townys, yf ye schal tary there iij. dayes, go by tyme to londe, for 
 then ye may haue logyng by fore other, for hyt wyl be take up 
 anone, and yf eny goyd vytel be bee ye sped afore other. Also 
 when ye com to dyuerse havynnys be wel ware of dyuerse frutys, 
 for they be not acordyng to yowre complexioun, and they gender a 
 blody fluxe ; and yf an Englyschman haue that sykenes hyt ys a 
 mervel and scape hyt but he dye thereof. Also when ye schal com 
 to port Jaff take wyth yow ovte of the galey into the londe too 
 gordys, one with wyne another wyth water, eche of a potel at 
 the lest, for ye schal none haue tyl ye come to Ramys, and 
 that ys ryght febyl and dyre ; and at Jherusalem hyt ys goyd 
 wyne and dere. Also se that the patron of the galey take charge 
 of yowre harnys wythyn the galey tyl ye com ayen to the galey. Ye 
 
TO THE HOLT LAND. 7 
 
 schal tary yn the holy lend xiij. other xiiij. days. Also take goyd 
 hede of yowre knyves and other smal thynges that ye ber apon yow, 
 £or the Sarsenes wyl go talkyng wyth yow and make goyd chere, 
 but they wyl stele fro yow that ye haue and they may. Also when 
 ye schal take yowre asse at port Jaffe be not to longe behynde 
 yowre felowys; for and ye com by tyme ye may chese the beste mule, 
 other asse, for ye schal pay no more fore the best then for the 
 worst. And ye most yeve yowre asm an curtesy a grot other a 
 grosset of Venyse. And be not to moche byfore, nether to fer by- 
 hynde yowre felowys, for drede of screwys. Also whan ye schal 
 ryde to flvm Jordan take wyth yow out of Jerusalem bred, wyne, 
 water, hard chese, and hard eggys, and suche vytellys as ye may 
 haue for too dayes ; for ther nethyr by the wey ys none to sell. 
 Also kepe on of yowre botell other gordys wyth wyne, and ye may 
 when ye com from flvm Jordan to Monte Quarentyne. And yf ye 
 go vp to the plase where owre Lorde Jhesu Cryste fastyd xl. days 
 and xl. nhyte, hyt ys passyng bote and ryht hyee ; when ye com 
 downe ayen for nothyng drynke no water, but rest yow a lytyl, and 
 then ette bred and drynke clene wyne w' ovte water ; after that grete 
 hete water genderyth a gret fluxe, other a fever, other bothe, than 
 a man may haply lese hys lyfe therby. Kepe all thes thynges afore 
 wryt, and ye schal, w' the grace of God, well spede yn yowre jorney 
 to goo and com to the plesure of God, and encrese of yowre blys, the 
 whyche Jhesus gravnt yow. Amen. 
 
ITINEBAET OF WILLIAM WEY 
 
 ^ In this BOKi; contetntd ts the way to Jekitsalem 
 
 AND THE HOLT PLACTS IN THAT SAM CONTKE. 
 
 Pro Venyse to Port Jaff by the see 
 Hyt ys ij". myle and hundrys thre ; 
 And yn that see ther ys a place 
 Wher the whale swalowyd Jonas. 
 Ther ys in the same, besyde that, 
 A ston that seynt Petyr fyschyd at. 
 Also att Jaff ther was a place 
 Wher Dorkas fro deth reysyd was. 
 Pro thens to Ramys wee do ryde. 
 And there ij. days we do abyde. 
 In the cyte of Ramys bore was 
 Joseph that toke Cryst fro the crosse. 
 Ther dwellyd also, w'out stryffe, 
 Helkana and Anne, hys ryght gode wyfe. 
 ij . myle fro the cyte of Ramys 
 Ys a cyte callyd Lydda dyaspolis. 
 Ther was a chyrche and a devote place, 
 Where seynt George behedyd was. 
 la a place to that chyrche ny 
 Enea was helyd of hys palsye. 
 
 Fro Ramys we ryde to Jerusalem : 
 
 By the wey to Jerusalem, as I yow tell. 
 
 Is the sepulkyr of Samnell, 
 
 The whyche ys ny to the castel of Emavs, 
 
 Ther Jhesu spake w' seynt Lucas. 
 
 Also att that castel and that place 
 
 Ts beryed seynt Cleophas. 
 
 Thens go wee forth and ryghtly 
 
 By Sylo and Abaramathy ; 
 
TO TUB HOLY LAND. Q 
 
 And, when wee be passyd tliat place, 
 
 We schal se Jerusalem in short space. 
 
 Then knele wee downe apoun oure kne, 
 
 When wee that holy cyte see ; 
 
 For to all that thydyr come 
 
 Ys yeve and graunt ful remyssioun. 
 
 Afore the temple dore lyeth a ston, 
 
 That owre Lord Jhesu fyl apon ; 
 
 Por he bare hys crosse w' so grete woo, 
 
 That the manhode myght no ferther go. 
 
 Soli/ placys w'yn the tempyl of Jerusalem : 
 
 The fyrste place w'yn the dore 
 
 Ys ovre Lordys holy sepulcure. 
 
 The next that ys w'out faylynge, 
 
 Ys a chapel of oure Lady where ffrerys dothe synge. 
 
 Ther was owre Lady in here prayer 
 
 When Oryst was ryse fro hys sepulcure, 
 
 And he ful loMy, when he com thedyr, 
 
 Seyd vnto her, Hayle, holy Modyr. 
 
 And yn that same chapell ys 
 
 Of the pyler a grete pece 
 
 That Cryst Jhesu was bownd vnto, 
 
 Whan Pylate hym bett, and wrowght him woo. 
 
 Ther ys in that place a ston also 
 
 That a ded man by the cros was reysyd froo. 
 
 Wyth ow5t the chapel dore, 
 
 E,yght in the temple flore, 
 
 Ther ys a stone, rownde and playne, 
 
 Wher Jhesu as a gerdener mett with Mavdelene. 
 
 In that ston by Crist was made 
 
 An hole where yn he put hys spade. 
 
 By yende, as pylgremys gone, 
 
 They fynde too holys yn a stone : 
 
10 ITINERARY OP WILLIAM WEY 
 
 In tho hoylys Crystis leggys were pytt, 
 
 And wyth chaynys fast yknytt. 
 
 Ther ys by a vawte wytli yn, 
 
 Whyche ys callyd Crystis presyn. 
 
 Next tliat yn owre procession 
 
 Is a place of grete deuocyon. 
 
 Ther at the dyee knyghtis gan play 
 
 Hoo schold here Crystis tunikyll away. 
 
 Be yonde ther ys a pyler also, 
 
 Apon whyche Cryst satt nakyd thoo ; 
 
 Wher the knyghtys, to hys skorne, 
 
 Set on hys hede a crowne of thorne. 
 
 By yonde ys a chapell, hit ys ryght lowc 
 
 Twenty pace downe as men hyt knowe ; 
 
 In that chapel vndyr the grownde 
 
 Ther was the holy cross fownde. 
 
 Ther ys full remyssioun in that place 
 
 Too aU men that thedyr goo for grace. 
 
 The nexte ys of xv. stappys hye, 
 
 Is callyd the Mownte of Calnerye. 
 
 Ther ys more pardon in that hylle 
 
 Than eny Crystyn man can telle ; 
 
 Por all the pardon that ys at B;Ome 
 
 Ther ys the well, and thens hytt come. 
 
 The morteyse ys a fote of brede, 
 
 Hoo wyll mete hyt w' a threde. 
 
 Ther by syde ys a grete rokke, 
 
 That for Crystis dethe asnndyr brokke. 
 
 Beneth the mownte, as Y you telle, 
 
 Ther ys a lytyl chapell ; 
 
 The name ther of ys Golgatha. 
 
 Ther be byryyd conquerowrys too ; 
 
 The ton ys Godfryde duke of Bolonia, 
 
 The lother kyng Baldewyn callyd also. 
 
TO THE HOLY LAND. I , 
 
 Also yn the temple ys a place, 
 
 As aU pylgremys may see, 
 
 Wher Mary saw Cryst Jhesu hys face. 
 
 When he lay ded apoun her kne. 
 
 Also ther ny to mannys fete 
 
 Ys the myddys of the world pyght. 
 
 Soly placys in the cyte Jerusalem : 
 
 Furthermore in that cyte 
 
 Be pylgremagis bothe fayre and free. 
 
 The fyrst tokenyng of aU 
 
 Ys at the cornar of a wall : 
 
 Ther Jhesu mett w' hys modyr Marie, 
 
 Ther sorowyd together bothe he and she ; 
 
 And ther the wymmen of Jerusalem 
 
 Wept on Cryst when that he cam. 
 
 By yonde that, yn a stret, 
 
 Ys the scole of owre Lady swete. 
 
 By syde that, in a temple small. 
 
 That som tyme was seynt Annys hall, 
 
 A lytyl forth yn the way, 
 
 Ys Herodys hall as Y yow say. 
 
 By syde that ys a place 
 
 Where Mary Mawdelyn had grete grace : 
 
 Men callyth that Symon leprose hall, 
 That Cryst foryafe Mawdelayne her synnys all. 
 By yond that ther ys a place than 
 Where Dyues wonyd the ryche man. 
 Too stonys ther be above mennys hede, 
 And be leyd in a wall an bye ; 
 Apon hem Cryst stode jugyd to be dede, 
 And to be crucyfyyd at Caluery. 
 Now leve we a cyte full of synne, 
 And go forth by the yate of seynt Stephyn. 
 c2 
 
12 ITINERAKX OP WILLIAM WET 
 
 So com wee to that sam place 
 "Where seynt Stephyn stonyd was ; 
 Uyght ther by ys Torrens Oedron, 
 Where the tre lay that Oryst dyed on. 
 
 Holy placys in the vale of Josaphat : 
 
 In the myddys of the vale, as Y yow teUe, 
 
 Ther ys a fayre.rounde chapeUe. 
 
 Sykerly in that same place 
 
 Oure blessyd lady byryd was ; 
 
 A kave vndir erthe ther ys fast by 
 
 Where Cryste knelyd verely 
 
 When he swat both blod and water, 
 
 And mad hys prayer vnto hys Fader, 
 
 Ny vnto that place he was a reste 
 
 And grevysly yshak by hys holy breste. 
 
 Holy placys in the mounte of Olyuete : 
 
 The postolys yn a close bye slepte togedyr 
 When Jhesu prayde vnto hys Pader, 
 And therby ys a gretc stone 
 There oure lady gyrdyll fyll apon 
 When she was brought to her dere son 
 In ioye and blysse w* hym to wonne. 
 In that mounte ys a rock and a place 
 Wher Ohryst w* hys apostolis was, 
 And as he stod amonge them 
 He wepte apoun Jerusalem. 
 By yende that a place we sowte 
 Where an angel owre Lady a palme browt 
 Afore thre days that sche schold daye 
 And com to the joy of heuyn an hy. 
 Ther a lytyl ys nat fer thense 
 Wher men may haue ful indulgens. 
 
TO THE HOLY LAND. 13 
 
 Then go we up as men may see 
 
 To the towne other place of Galyle. 
 
 Ther ys a chapel that stondyth ryght hye 
 
 Fro the whyche Jhesus to heuyn dyd flye, 
 
 The stappys of hys fete he ther in a stone, 
 
 Whyche men may see that thedyr gone. 
 
 Eurthe we gone by soferans, 
 
 And se wher seynt Pelage dyd her penavnse, 
 
 And ny therhy to yowre grete mede 
 
 The twelue Apostelys made the Crede. 
 
 A'lytyl by yende, and nat ful far, 
 
 Chryst Jhesu made the Paternoster. 
 
 In the decens of that hyll 
 
 Cryst prechyd vn to hys pepyll ; 
 
 Vn to Egypte anone to go 
 
 W the chylde Jhesu and hys modyr also. 
 
 W owte Bethem a place ther ys 
 
 Wher angelys sange Gloria in Excelsis. 
 
 Prom thens Atthens two myle and more 
 
 At a castel was Amos the profyte ybore. 
 
 Holy placis in the inonteynys of Jury: 
 
 In the monteynys of Jury ys a place 
 Where Phylyp wylyd Eunvke of Candas ; 
 In the munteynys also a place ys sett 
 Where Mary and Elizabeth met. 
 Owre Lady Magnificat ther dyd say 
 To ther bothe hertys grettyst jowye. 
 When Haurawde sowte to slee seynt John 
 Then was he ther resceyuyd of a stone. 
 By ther to ys the place 
 Wher John cyrcumcydyd was, 
 An by in a chepyl, as we do rede, 
 Zakarv Benedictus made a dede. 
 
14 ITINERARY OP WILLIAM WEY 
 
 Ner to Jerusalem John was bore 
 In a place that ys now forlore. 
 Ny thereto ys Symeonnys place 
 In hose armys Oryst clyppyd was. 
 Eurthermore in owre way frerys we swe, 
 And se wher Crystys Cross dyd grew. 
 
 Holy placis to Flum Jordan : 
 
 By yonde Betany, as Y yew telle, 
 
 Joachym w* schepardys dyd dwelle 
 
 Forty days and fowrty nyhyte, 
 
 Vnto he sey an angel brhyte. 
 
 By yonde ys a wyldernys of quarentyne 
 
 Wher Cryst wyth fastyng hys body dyd pyne, 
 
 In that holy place, as we rede. 
 
 The deuyl wold had of stonys bred ; 
 
 Aboue that wyldernys ryght fer and hy 
 
 The fende to Cryst schewyd regna mundi, 
 
 And sayde yf thow wylt me worschyp do 
 
 Al these schalt thou haue thy lordschyp to. 
 
 By nethe ys a flode, Marath hyt ys. 
 
 That Samuel turnyd frow bytternys. 
 
 At Jerico. Zache dyd dwell, 
 
 Ther ys the place as Y yow tell. 
 
 By yonde ys a monastery of seynt John 
 
 Where he wyllyd Cryst and meny on. 
 
 Too mile fro the Ded See, 
 
 In Jordan Pylgremys whasched be ; 
 
 In that other syde of the flum 
 
 Was the monastery of seynt Jerom. 
 
 Holy placys in Betmiy : 
 At Betany in an old castel 
 Ys Lazarys tombe made ful wel ; 
 
TO THE HOI.Y LAND. 15 
 
 Also at Betany ys a stone 
 
 Apoun whyche Martha knelyd oun, 
 
 And seyd to Cryst, w' mylde chere, 
 
 My brother had not dyed and ye had be here. 
 
 Martha there an howse had and Maudeleyn fere, 
 
 Where they dyd owre Lord Cryst goyd seruyse and chere, 
 
 In mete, drynke, and longage also, 
 
 Vnto he gan to hys passyoun goo. 
 
 Now have I told yow of the placys all 
 
 That pylgremys sekyth both gret and small. 
 
 Eurther we go vnto a stone 
 
 Ther owre Lady rest apoun, 
 
 Ther be also nyne cauys bysyde 
 
 Wher the apostelys dyd hem hyde 
 
 Att the tyme att Cryst dyd dye, 
 
 For they derst nat hym cum nye. 
 
 The place that of thys movnte ys kast 
 
 Is where seynt Jamys yonger dyd fast, 
 
 Ther yn ys beryd Zakary, 
 
 Sone to the buschup Barathy. 
 
 Holy placis in the vale of Syloe : 
 
 Ther ys a welle a lytyl thens 
 
 Ther owre Lady Crystis clothys dyd dense ; 
 
 Aboue that ys a water by hyt one 
 
 That helyd the blynde mane. 
 
 Fast by, a yenst the lawe, 
 
 Manasses to dethe dyd Isay sawe. 
 
 An hy fro thens a felde ther ys 
 
 Yclepyd Ager Sanguinis, 
 
 But for hem that Latyn lack 
 
 Ilvt vs called Acheldmac. 
 
16 ITINERARY OF WILLIAM WET 
 
 Holy placis in the Mownte of Syoun : 
 
 Ther ys a chyrch also fast bye 
 
 Callyd the howse of cursyd cunsel sekyrly, 
 
 The furste plase wher Jues wold haue brennyd 
 
 Owre lady body when hyt scholde be buryed ; 
 
 The secunde wher Seynt Peter wepte 
 
 When Cryst in hys passyoun was kepte ; 
 
 The therde where Cryste was browthe 
 
 To fore Anne and set by nowte ; 
 
 Fro that place lad he was 
 
 To the howse of Cayaphas, 
 
 Ther yblynfeld and ybavnde 
 
 To a pyler that ys all rownde. 
 
 In that hyll a cherche ther ys 
 
 Callyd the cherche of seynt Fravnsys, 
 
 A fayre cherche sothly to say, 
 
 Wher frerys seyth mas euery day. 
 
 When that cherche was gret and holy, 
 
 Hyt was caUyd holy Mary of ladder to heuyn by. 
 
 Att the auter of that cherche 
 
 Jhesu dyd gret workys wyrche ; 
 
 Ther yaue he hys body and blode, 
 
 To hys Apostolys that were ryght gode, 
 
 Vnder the forme of wyne and bred. 
 
 And thys vs to take to owre goyd spede. 
 
 By nethe the cherche and thys auter 
 
 Kyng Dauid lyeth that made the Sawter. 
 
 Ny to thys auter the Apostelys sett 
 
 When owre Lorde Cryst dyd wasche here fete ; 
 
 By thyn thys auter evyn by 
 
 Thei- were in number an hundred and xx. 
 
TO THE HOLT LAND. 17 
 
 There receynyd they the Holy Goyst 
 
 That very God ys of myghtys most. 
 
 By nethe the cleyster as men do syt 
 
 Ther be too dorys that were y schyt, 
 
 Thorow Cryst enteryd, as he may now. 
 
 And to hys Apostelys seyd, pes be to yow. 
 
 In an hole of the tresyry ys also 
 
 Of the pyler that Cryst was bownd vnto. 
 
 At the est ende of that plase 
 
 Stevyn the martyr byryd was ; 
 
 Ther also the water was het 
 
 Wyth the whyche Cryst waschyd Petyr ys fete. 
 
 Ther also was rosted a lam 
 
 Whyche to Crystis sopur came. 
 
 At that cherche ys west ende 
 
 Mary hyr prayers to heuyn dyd sende. 
 
 In the northe syde ys a grete stone 
 
 Where Cryst stode and prechyd apoun. 
 
 Apon a rok ther by vn hyd 
 
 Owre Lady stode when Cryst prechyd ; 
 
 And ny by vnto thys plase 
 
 Seynte Mathy Apostyl chosyn was. 
 
 Pro thens a caste of a coyte and sum what las 
 
 Mary dwellyd and herd her masse, 
 
 Ther ys therby also a stede 
 
 Wher they smot of seynt Jamys hede ; 
 
 And ther by, as men may se, 
 
 Owre Lorde to Maryes seyd Avete. 
 
 Fast also that plase by 
 
 Owre Lady lokyd to Caluary. 
 
 Pylgremagys to Bethlem : 
 
 W'owte Jerusalem not ful fer 
 The thre kyngys say the ster ; 
 
18 ITINBUABT or WILLIAM WET 
 
 By yonde that ther ys a plase 
 
 Wher Hely by an angyl fed was ; 
 
 Ny ther by Hely hyd hymself ryght wel 
 
 For he wold not be sley by Jesabel. 
 
 Also furdyr where Jacob lay 
 
 Pro erthe to heuyn a laddyr he say. 
 
 In the ryght hand aftyr owre lore 
 
 Ts the place wher Hely was bore ; 
 
 Ther by yonde, as Y yow telle, 
 
 Ys the sepulkyr of fayre Rachel ; 
 
 Ny to Bethlem merkyd was 
 
 Wher Mary descendyd of here asse. 
 
 Soly placys in Betheleem : 
 
 In a depe chapel, tel yow Y wyl, 
 
 Where seynt Jerome translatyd the bybyl ; 
 
 Also placys wher he sayde masse, 
 
 And lay ful hard and nothyng nesche. 
 
 By thys ther ys a place ryght nere 
 
 Of Innocentys scleyne the sepucure. 
 
 In the northe syde of the chaunsel w'owte 
 
 Kyngys of her coferys toke jvellys owte, 
 
 And offred to Jhesu, heuyn Kyng, 
 
 Golde, myr, and ensens, ryght low knelyng. 
 
 Vnder the chavnsel a chapel ther ys 
 
 Of sv. stappys in depnys. 
 
 At whyche est ende owre Lord was bore 
 
 To sane mankynd that was forlore. 
 
 Ther by ther ys a chyrche of stone 
 
 In the whyche owre Lord was layd on. 
 
 The ster also the kyngys dyd lede 
 
 Fyl downe yn an hole to that stede. 
 
 In the sowthe yle ys a stone 
 
 That Ihesu was cyrcumscyd aponn. 
 
TO THE HOXT LAND. 
 
 19 
 
 By sydys thys place, and sum what nye, 
 
 An angyl bade Joseph to hye ; 
 
 The whyche be of grete deuocyoun, 
 
 And ys grauntyd to haue gret pardoun. 
 
 To xviij. placis markyd w' crossys 
 
 Ftd remissyoun of al synnys. 
 
 And to al other holy placys 
 
 Ys grauntyd vij. yere and vij. Lentys. 
 
 Thys pardoun to haue God send vs grace, 
 
 And in hevyn here aftur to se hys face. Amen. 
 
 Nv/merus dierum expectacionis peregrinorum in Jerusalem. 
 
 Prima die apud Jaff, 2''^ die ad Rarnath : 3"* ad Liddam. 4"' ad Jerusalem. 
 
 Ad JaflF prima via se E-am ter Lidda Jeru quart. 
 
 5'" die ad Stationes. 
 
 Quint sta 
 
 6'* ad Bethleera. 
 
 Beth sexta 
 
 7'" die ad Montana Judee. 
 
 Sep ad montana Judee 
 
 8"> die expectant Jerusalem. 
 
 Oc remanere Jeru. 
 
 9 ad Jurdanem. 
 
 non Jurdan 
 
 10 die ad Bethaniam. 
 
 decima Betha. 
 
 11" expectant Jerusalem 
 
 Vnde Jeru 
 
 12 ad Ramatlia 13 ad Joppem et Galeam domorsuni. 
 
 duo Bam via tercia decima Joppen. 
 
 Nomina sanctorum, locorum in terra Sancta quesita a peregrinis : 
 
 l.loeus. a"""" locus. S'-" locus. 4'"» locus. 5"^ locus. 6»^ locus. 7'""Mocus. 8™ locus. 
 
 Jaff Lid Emavs Josaphat Oliueti Sylo Syon Tern. 
 
 gnus via ad lO'""' Bethleem 
 Bethkem. 
 
 Et via 
 
 Beth 
 
 Umus Bethleem 
 
 extra 
 
 12'"'" ad Mon- 
 tana. 
 
 Montan 
 d2 
 
 13°"" ad Jor- 
 danem. 
 
 Jordan 
 
 14"°"= ad Betha- 
 niam. 
 
 Bethania. 
 
20 
 
 ITINEEAEY OF WILLIAM WET 
 
 Loca miraculorimi a Jaff usque Jerusalem .' 
 
 Petra super quam S. Petrus 
 
 stabat ad piscandum. 
 
 .1. 
 
 Pe petra pis 
 
 In Lydda erat Enea sanatus 
 a paralysi per S. Petrum. 
 
 A. 
 Enea paral 
 
 locus ubi Dorcas fuit 
 resuscitata ad vitam. 
 
 .2. 
 Dorkas 
 
 Villa Lydde ubi sanctus 
 Georgius fuit decapitatus. 
 
 .3. 
 
 Geor 
 
 castellum Emavs vbi Christus 
 in fraccione panis nosciebatur a discipulis. 
 
 .5. 
 
 Emaus 
 
 Betulie villa locus ubi Judith Anathot villa 
 Judith vidue. decoUavit Holofernem. Jeremie propheta. 
 
 .6. .7. .8. 
 Betulie decol Anathot 
 
 locus ubi 
 Hely manebat. 
 
 .9. 
 Sylo 
 
 vUla vocata 
 ab Aramathia. 
 
 
 
 .10. 
 cum Joseph Ara. 
 
 
 
 l/oca Sancta in stacionibus Jerusalem . 
 
 ,• 
 
 lapis cum crucibus 
 
 super quern Christus 
 
 cecidit cum cruce. 
 
 .1. 
 
 Lap 
 
 strata per quam Christus domus divitis 
 transivit ad suam negantis micas 
 passionem. dari Lazaro. 
 
 .2. .3. 
 strat di 
 
 ubi Christus 
 
 cecidit cum 
 
 cruce. 
 
 .4. 
 
 trimum 
 
 locus ubi mulieres 
 flebant propter Christum, 
 
 .5. 
 
 Elent 
 
 locus ubi vidua sive Veronica posuit 
 sudarium super faciem Christi. 
 
 .6. 
 
 sudar 
 
 locus ubi beatissima 
 Maria sincopizavit. 
 
 .7. 
 sincopizavit 
 
 porta per quam Christus Piscina in qua egroti lapides super quos stetit Christus 
 
 transibat ad passionem. sanabantur tempore Christi. quando judicatus erat ad mortem. 
 
 .10. 
 •1- Lap »{• 
 
 .8. 
 Por 
 
 * 
 
 .9. 
 Pis 
 
 )cus ubi beata Maria 
 
 
 domus 
 
 transivit ad scolas. 
 
 
 Pilati. 
 
 .11. 
 
 que scola 
 
 4- 
 
 .12. 
 
 domus 
 
 domus 
 Herodis. 
 
 .13. 
 »J" Her 
 
 domus Symonis 
 Pharisey. 
 
 .14. 
 
 Symonis pharisey. 
 
TO THE HOLY LAND. 
 
 21 
 
 locus nativitatis templum 
 
 porta 
 
 per quam Maria pinnaoulum templi a quo 
 
 beate Marie. Domini. 
 
 intravit 
 
 quando purificaretur. S. Jacobus precipitatus erat. 
 
 .15. .16. 
 
 
 .17. .18. 
 
 
 Nati »{• tern 
 
 4- 
 
 porta •!" ^^ 
 
 4- 
 
 iepulcrum ubi S. Symeon 
 
 templum 
 
 porta aurea per quam 
 
 porta sancti 
 
 erat sepultus in templo. 
 
 Salamonis. 
 
 Christus intravit super asinam. 
 
 Stephani. 
 
 .19. 
 
 .20. 
 
 .21. 
 
 .22. 
 
 Sepul »J" 
 
 Sal 
 
 ^ aiirea •!• 
 
 Stepha 
 
 locus ubi S. Stephanus torrens sepulchrum B. caverna ubi Christus ortus ubi Christus 
 erat lapidatus. Cedron. Marie virginis. sudavit sanguinem. erat traditus. 
 
 .23. . .2. fsicj .3. .4. .5. 
 
 Steph. »{■ torrente »J« sepul cavemula tradicionis 
 
 ortus ubi Petrus ortus ubi Jo. Petrus et ortus ubi Xtus dixit apoa- locus ubi virgo pro- 
 amputavit aurem. Jacobus dormierunt. tolls Dormite et requiescite. jecitcingulum Thome. 
 
 .6. .7. .8. .9. 
 
 Auri »!• Jo p^ dormi ^ ciu 
 
 locus ubi Xus stetit et 
 flevit super oivitatem. 
 
 .10. 
 rietus 
 
 locus ubi angelus tradidit 
 viridam palmam Marie. 
 
 .11. 
 
 palma •}« 
 
 locus ubi quondam 
 erat Galilea. 
 
 .12. 
 Galile. »J« 
 
 loca ubi possunt videre 
 loca sancta in Jerusalem. 
 
 .13. 
 
 Indulgens 
 
 capella ascensionis 
 Domini nostri Jhesu Christi. 
 
 .14. 
 4" Ascen. •J« 
 
 capella sanote 
 Pellagie. 
 
 .16. 
 
 Pel. 4. 
 
 locus Tocatus 
 Bethfage. 
 
 .16. 
 Beth. 
 
 locus ubi apostoli 
 composuerunt Credo. 
 
 .17. 
 
 Ore 4* 
 
 locus ubi Christus 
 docuit Paternoster. 
 
 .18. 
 
 Pa •!■ 
 
 locus ubi Christus locus ubi beata virgo sedebat 
 predicabat. quando visitavit loca sancta. 
 
 .19. ' .20. 
 
 Pre »!• la Marie 
 
 cauerna ubi Christus 
 apparuit S. Jacobo. 
 
 .20. (sicj 
 Apparet Jacobo 
 
 locus ubi S, Barathias 
 erat sepultus. 
 
 .21. 
 »{• Sepul »!■ 
 
 cavernule ubi discipuli se 
 abscondebant tempore pa'^ 
 
 .22. 
 antrum discipulorum 
 
22 
 
 ITINERARY OP WILLIAM WET 
 
 Loca Scmcta m valle Syloe : »{• »f* 
 
 Pons ubi Maria lavabat fons ubi cecus ex nativi- locus ubi Ysaias 
 
 vestimenta Xti ante purificacionem. tate recepit visum. 
 
 .1. 
 
 Pons 
 
 .2. 
 
 nat Sylo 
 
 erat cecatus. 
 
 .3. 
 
 cecant 
 
 locus vocatus 
 Acheldemak. 
 
 A. 
 Achelde 
 
 caverue ubi sancti Xtiani 
 faciebant penitentiam. 
 
 .5 
 »J« cavernule 
 
 locus vocatus domus 
 mall consilii. 
 
 Consi. 
 
 Zioca Sancta m Monte Syon : ^ ^J* 
 
 locus ubi ludei rapere locus ubi Petrus flevit 
 
 domus Anne domus Cayphe 
 
 voluerunt corpus Marie. post negationem Christi. 
 
 pontificis. pontificis. 
 
 .1. .2. 
 Rap. »J* Petri fletus 
 
 .3. A. 
 »!• An Cay 
 
 ecclesia in monte Syon ubi et ibidem locus ubi capella ubi S. Spiritus apparuit 
 Xtus cenevit cum apostolis. lavit pedes Apostolorum. in Unguis igneis. 
 
 .5. .6. .7. 
 
 Ce »J« »{■ P^ »{a Spiritus almus 
 
 capella in quam intravit pars columpne ad quam 
 Xtus januis clausis. ligatus fuit Xtus. 
 
 .d.fsicj .10. 
 Clausa »J" columpna 
 
 locus ubi B. Maria lapis super quern 
 solebat orare. Xtus predicabat. 
 
 .11. .12. 
 rogat •{« in pre 
 
 lapis ubi beatissima Maria 
 sedebat quando Xtus predicabat. 
 
 sepulcrum David, Salamonis 
 et aliorum regum. 
 
 .13. 
 
 Pre *^ »{a 
 
 ■ .14. 
 Se »{• '.Salamonis 
 
 locus ubi agnus paschalis 
 erat assatus pro cena Domini. 
 
 .15. 
 
 Agnus 
 
 ibidem locus calefactionis aque 
 pro locione pedum Apostolorum. 
 
 .16. 
 I et unda tJ 
 
 locus ubi S. Stephanus 
 et alii erant sepulti. 
 
 .17. 
 Stepha 
 
TO THE HOLY LAND. 
 
 23 
 
 locus ubi S. Johannes cele- 
 brabat missam ante beatam Mariam. 
 
 .18. 
 
 Mis * 
 
 domus ubi beata Maria 
 solebat manere. 
 
 .19. 
 
 • domus I 
 
 locus ubi Mathias fuit 
 electus in apostolatum. 
 
 .20. 
 fuit elec 
 
 locus ubi Gallus 
 ter cantavit. 
 
 .21. 
 
 Gallus 
 
 locus decollationis 
 sancti Jacob! . 
 
 .22. 
 »J" decoUat 
 
 locus ubi Xtus dixit 
 mulieribus avete. 
 
 .23. 
 •I* avete 
 
 locus ubi B. Virgo 
 respiciebat Calvariam. 
 
 .24 
 respice Calva. 
 
 Loca Sancta in templo Sancto Christicmorum : »J« 
 
 Capella ubi Xtus 
 matri sue post resur: 
 .1. 
 
 Cap 
 
 apparuit 
 rectionem. 
 
 columpna flagella 
 cionis Christi. 
 
 .2. 
 columpna 
 
 I- super quem mulier resuscitata 
 erat per crucem Christi. 
 
 .3. 
 4« lapis 4* 
 
 petra cum foramine in 
 qua Xtus fixit vangam. 
 
 A. 
 Petra 
 
 lapis cum duobus foraminibus in quo 
 Xtus fuit incarceratus. 
 
 .5. 
 4" carceris 4" *i* 
 
 altare ubi miserunt 
 sortem pro tunica Christi. 
 
 .6. 
 altaque sortes 
 
 fossa profunda in qua S. 
 crux erat abscondita. 
 
 .7. 
 Fossa "J" 
 
 
 columpna super quam foramen ubi posuerunt 
 sedebat quando erat coronatus. cruoem Christi. 
 
 .8. .9. 
 4« corona 4* 'i' ^°^^ 
 
 lapis fractus in 
 exitu Spiritus Xti. 
 
 .10. 
 Frac 
 
 magnus lapis super quem 
 unxerunt Christum. 
 
 .11 
 
 4< m*^ la 4- 
 
 sepulcrum 
 Jesu Christi 
 
 .12. 
 sepul 
 
 locus qui dividit 
 medium mundi. 
 
 .13. 
 
 mediumque 
 
24 
 
 ITINERARY OF WILLIAM WEY 
 
 Loca Sancta m via ad Bethleem : »i* »J« 
 
 locus ubi Stella 
 
 eeclesia 
 
 locus ubi Helias 
 
 scala 
 
 sepulcrum 
 
 apparuit magis. 
 .1. 
 
 Helie. 
 
 .2. 
 
 latuit. 
 
 > .3. 
 
 Jacob. 
 
 .4. 
 
 Rachel. 
 
 .5. 
 
 Stel 4- 
 
 Hely 
 
 4* latet 
 
 sancta 
 
 Rachel 
 
 locus nativitatis 
 
 ubi descendit 
 
 
 
 
 Helye. 
 
 .6. 
 
 Maria ab asino. 
 
 .7. 
 
 
 
 
 Hel 4- 
 
 des asinoque. 
 
 
 
 
 Capella sancti 
 Jeronimi. 
 
 * 4- 
 
 JJoca Sancta in Bethlem 
 
 sepulcrum 
 Innocencium. 
 
 locus ubi thesauri locus locus presepis 
 
 regum erant aperti. sanctus Nativitatis. D'ni Jhesu. 
 
 .1. ' .2. 
 
 Jero ^ sepul 
 
 tezau 
 
 .4. 
 Nati 
 
 .5. 
 pre 
 
 altare ubi circumcisus 
 erat Jhesus Christus. 
 
 .6. 
 Cir. 
 
 locus ubi Stella mersa fuit in 
 materiam de qua facta erat. 
 
 .7. 
 
 4" ^ quoque stella "Ji* ^ •!• 
 
 Loca Sancta extra Bethlem 
 
 4" + 4- 
 
 locus ubi angelus precepit ut 
 Joseph fugeret in Egyptum. 
 
 .1. 
 
 Fugit in Egiptuna Joseph *J« 
 
 locus ubi angelus 
 apparuit pastoribus. 
 
 .2. 
 
 patet angelus 
 
 locus ubi natus fuit 
 Amos propheta. 
 
 .3. 
 »J« Amos 
 
 Loca Sancta in Montanis ; ^ »i« ^ 
 
 fons ubi baptizatus fuit 
 eunuchus Candacis. 
 
 locus ubi Maria 
 salutavit Elizabeth. 
 
 
 ubi Maria fecit Ps. 
 Magnificat. 
 
 .1. 
 
 Pons •!• 
 
 .2. 
 
 4- El 4- 
 
 + 
 
 .3. 
 
 Magnificat 
 
TO THE HOLT LAND. 
 
 25 
 
 petra que apparuit recipiens 
 baptistam a tortoribus Herodis. 
 
 .4. 
 Petra •!• 
 
 locus circumcisionis 
 Baptists. 
 
 .5. 
 •i- Cir *i> 
 
 locus ubi Zecharias 
 prophetavit Benedictus. 
 
 .6. 
 ■!• bene 
 
 locus nativitatis S. 
 Johannls Baptiste. 
 
 domus Symeonis qui 
 habuit Christum in brachiis. 
 
 locus ubi S. 
 crux crescebat. 
 
 .7. , .8. 
 
 Nat •!• 4* Symeon + 4* et crux. 
 
 JJoca Sancta ad Jordcmem: 4* *^ •!■ 
 
 locus ubi Joachim erat cum pastoribus mons quarentena ubi mons super quarentenam 
 
 ante nativitatem Virginis. Die ut lapides. ubi diabolus ostendebat regnum. 
 
 .1. .2. .3. 
 
 Pastori. Joachim ^ mens quarentena 4" super men. 
 
 domus Zachee monasterium 
 in Jericho. baptiste. 
 
 Jordanus 
 flumen. 
 
 desertum 
 Jeronimi. 
 
 monasterium 
 S. Jeronimi. 
 
 A. .5. 
 Zacheus "J* baptist 
 
 .6. 
 »!• Jordanus 
 
 .7. 
 Jero 
 
 .8. 
 monast. 
 
 Loca Sancta Betlianie , 
 
 4- 4- 4* 4- 
 
 sepulcrum ubi Lazarus erat 
 resuscitatus a morte. 
 
 .1. 
 
 Lazarus in tumba 
 
 lapis ubi Martha 
 occurrebat Christo. 
 
 .2.- 
 Martha currente 
 
 domus Marthe 
 et Marie. 
 
 .3. 
 •!• Maria ^ 
 
 Materie moventes transire ad Terram Sanctam. 
 
 Oontinentur in libello isto decem materie moventes devotos Chris- 
 tianos visitare Sanctam Terram redempcionis nostre. Prima materia 
 movens est Conquestus Christi super ingratos nolentes illana visitare. 
 Secunda materia movens illuc transire est Preceptum Christi. Tercia 
 materia movens est Exortacio S. Jeronimi. Quarta materia movens 
 est Indulgencia et venia peecatorum concessa Uluc venientibus et 
 
 E 
 
26 ITINERARY OP WILLIAM WET 
 
 eorum propinquis in purgatorio. Quinta materia movens Ohris- 
 tianos illuc transire est Epistola S. Leonis ad Juvenilem episcopum 
 ad stabilitatem et confirmacionem fldei nostre sanctissime. Sexta 
 materia est de Mis que faciemus omni die dum faerimus in terra 
 sancta, et de numero dierum nostre expectationis ibidem in terra 
 sancta. Septima materia est de nominibus sanctorum locorum que 
 queruntur a peregrinis in eadem terra Sancta. Octava materia est de 
 indulgentiis concessis locis Sanctis in terra Sancta. Nona materia est 
 de rebus notandis in terra Sancta. Decima materia est de reliquiis 
 in diversis locis per viam ad terram sanctam. 
 
 Prima materia movens Christianos transire ad terram sanctam 
 est Oonquestus Cbristi super ingratos qui volunt visitare ilia loca 
 Sancta. 
 
 isr Ota contra In 7° libro visionum Sancte Brigitte, cap. 13, dixit Christus 
 Sancte Bri3ette, Hec enim que tu vidisti nunc et alia que ego 
 sustinui principes mundi non attendunt, nee eciam loca considerant 
 in quibus ego natus passus sum. 
 
 Secunda materia movens Christianos est Preceptum Ohristi ad 
 diver SOS. Primo ad beatum Paulum per angelum precepit Obristus ut 
 Paalus visitaret loca Sancta Jerusalem. Scribitur in vita sancti Bar- 
 nabe quod angelus diceret sancto Paulo, Ne proMbeas Barnabam ire 
 in Cyprum, quoniam preparata est ei gratia Dei ad illuminacionem 
 multorum et sacrum martirium perflciendum ; Tu autem perge in 
 Jerusalem ad loca sancta visitanda ; celeriter propera Jersusalem nee 
 moram facias quia fratres prestolantur valde adventum tuum. Item 
 in 7° libro visionum sancte Brigitte cap. 9° scribitur, quod Christus 
 precepit sancte Brigitte et sociis ejus utirent ad Jerusalem dicens, Ite 
 
 Notaconfor- jam ct reccditc a E-oma ad Jerusalem: Quid causaris de etate? 
 
 Christ 0™ Ego sum nature conditor : Ego possum infirmare et roborare naturam 
 
 adTerTsaiem ^^^^* -"^^^^ placst : Ego cro vobiscum : Ego dirigam viam vestram : 
 Ego ducam et reducam vos ad Bomam, et procurabo vobis neces- 
 saria sufficientius quam unquam habuistis prius. Item in vita Basi- 
 
TO THE HOLT LAND. 27 
 
 lidis scribitur: Dixit Dominus Basillidi, Vade et toUe unum de 
 fratribus tuis, et vide parentes tuos, et illos fac tecum venire in civi- 
 tatem sanctam Jerusalem : Ego dabo vobis coronam vite. Ite cum 
 gaudio, et ego vobiscum sum usque ad consummacionem seculi 
 
 4- 4« 4- •!• . 
 
 Tercia materia est Exortacio sancti Jeronimi ad Desiderium in 
 epistola hortatoria ad visitandum terram sanctam que incipit Lecto 
 Sermone ubi dicit, Hortor vos et precor per Domini caritatem ut 
 nobis vestros tribuatis aspectus et per occasionem Sanctorum locorum 
 tanto ditetis munere. Certe si consortia displicuerint pars fidei est. 
 Et quasi recentia nativitatis et crucis ac passionis vidissef vestigia. 
 
 Quarta materia movens est Indulgencia et venia peccatorum con- 
 cessa venientibus illuc et eorum propinquis in purgatorio. 
 
 In libro 1° visionum sancte Brigitte, cap. 11°, scribitur quomodo 
 Christus loquens ad sanctam Brigittam in templo Christianorum 
 dixit, Quum intrastis templum meum dedicatum sanguine meo, 
 sic mundati estis ab omnibus peccatis vestris sicut si tunc levati 
 essetis de fonte baptismatis. Et propter labores et devotionem 
 vestram alique anime consanguineorum vestrorum que erant in 
 purgatorio hodie liberate sunt et intraverunt in celum in gloria mea. 
 Nam omnes qui veniunt ad locum istum cum voluntate perfecta 
 se emendandi juxta meliorem conscienciam suam, nee volentes residi- 
 nare in priora peccata, hiis omnia peccata priora totaliter dimittuntur 
 et augetur eis gracia perflciendi. Huic sancte Brigitte Christus 
 ostendebat suam passionem in Monte Calvarie, ubi Christus dixit ad 
 earn, Attende tu quia in illo foramine petre inflxus fuit pes crucis 
 mee tempore passionis mee. Huic eciam sancte Brigitte ostendebat 
 beatissima virgo Maria Natiyitatem Christi in sancto specu Beth- 
 leem. Et eadem beatissima virgo Maria, Brigitta exeunte ab ejus 
 sepulcro in vaUe Josaphat, dixit, Scias quod nuUum corpus hu- 
 manum est in celo nisi corpus gloriosum filii mei et meum. Vos 
 igitur jam recedite ad terras Christianorum, vitas vestras in melius 
 
 E 2 
 
28 ITINERARY OP WILLIAM WET 
 
 emendate, et cum summa custodia et attencione de cetero vivite ; 
 ex quo jam visitastis ista loca sancta ubi filius meus et ego viximus 
 corporaliter et mortui et sepulti sumus. 
 
 Quinta materia movens Christianos transire ad terram sanctam est 
 Stabilitas et confirmacio fidei nostre, ut patet in epistola Leonis pape 
 ad Juvenilem, episcopum Jerosolomitanum, qui sic scribit ; Quamvis 
 enim nuUi sacerdotum liceat nescire quod predicet, quoniam qui 
 ignorat ignorabitur. Inexcusabilior est omnibus imperitis quilibet 
 Jerosolomitanus qui ad cognoscendam veritatem evangelii non 
 solum paginarum eloquiis sed ipsorum locorum testimoniis eruditur. 
 Et quod alibi non licet non credi ibi non potest non videri : Quid 
 laborat intellectus ubi est magister aspectus ; et cur lecta vel 
 audita sunt dubia ubi se et visui et tactui tot bumana salutis vigere 
 sacramenta. Quasi ad singulos quoque cunctantes domiuus adbuc 
 corporea utatur voce et dicat, Quid turbati estis et quare cogita- 
 ciones ascendunt in corda vestra, videte manus meas et pedes meos 
 quia ego ipse sum, palpate, etc. Utere ergo frater invictissimis 
 Catholice fidei documentis et Evangelistarum predicacione et sanc- 
 Nota propter ^orum locorum in quibus degis testificacione defende ; apud te est 
 quid ordi- Bethlecm in qua salutifer Davitice virginis partus illuxit quem invo- 
 
 natur visitare -^ u j. x 
 
 Terram lutuui pannis inter angustias diversorii presepe suscepit ; apud te 
 
 Sanctam. tij • , 
 
 est declarata ab angelis, adorata a magis, et per multorum mortes ab 
 Herode quesita salvatoris infancia ; apud te est ubi puericia ejus 
 adolevit, ubi adolescentia maturavit, et per omnia incrementa cor- 
 porea in virum perfectum veri homiais natura profecit. Non sine 
 cibo esuricionis, non siae sompno quietis, non siae fletu miseracionis, 
 nee sine pavore formidinis ; TJnus enim atque idem est, qui et in 
 Dei forma operatus est miracula magne virtutis et in forma servi 
 subiit seyiciam passionis. Hoc tibi ipsa crux indesinenter loquitur, 
 boc lapis clamat sepulcri quo Dominus bumana conditione jacuit et 
 de quo divina potencia resurrexit : Et cum ad Montem Oliveti locum 
 Ascensionis veneraturus accedis nonne ilia vox angelica in tuo resultat 
 
TO THE HOLY LAND. 29 
 
 auditu, que elevatione Domini stupentibus dicitur, Viri Galilei quid 
 statis aspicientes in celum, hie Jhesus qui assumptus est a vobis in 
 celum sic veniet, etc. Veram igitur Christi generationem crux vera 
 confirmat. Quoniam ipse in carne nostra nascitur, qui in nostra 
 carne crucifigitur, qui, nullo interveniente peccato, nisi fuisset nostri 
 generis non potuisset esse mortalis, ut autem repararet onmem vitam 
 recepit omnem carnem. 
 
 Sexta materia est de hiis que faciemus omni die dum in sancta 
 terra fuerimus et de numero dierum. Prima die veniemus ad portum 
 Jaff et ibi exspectabimus in spelunca. Secunda die equitabimus ad 
 Ramatha expectantes tota nocte in bospicio Christianorum. Tercia 
 die ibimus ad Lidda, ubi sanctus Georgius erat decapitatus, et ibi 
 veniemus ad Ramatba. Quarta die equitabimus ad Jerusalem, et 
 cum illuc venerimus ibimus ad templum sanctum Christi, et non 
 intrabimus in templum, sed videbimus petram in medio pavimenti 
 ante portas templi, super quam Dominus requiescebat cum cruce sua. 
 Quinta die circa horam secundam noctis ibimus Staciones per vicos 
 Jerusalem et per vallem Josaphat, Montem Oliveti, vallem Syloe, et 
 ad Montem Syon, et ibi prandemus cum devotis fratribus ; et nocte 
 sequente intrabimus in templum sanctum Domini et mane sequente 
 exibimus. Sexta die equitabimus ad Bethleem, et ibi exspectabimus 
 per totam noctem visitantes ibidem loca sancta. Septima die ad 
 Montana Judee visitantes ibidem loca sancta. Inde veniemus Jeru- 
 salem et intrabimus nocte in templum sanctum Christi. Octava 
 die exspectabimus in Monte Syon et in Jerusalem usque ad noctem 
 et in nocte equitabimus versus montem Quarentene, et in viridario 
 vallis manducabimus et dormiemus postquam descenderimus de 
 monte Quarentene. Nona die postquam descendimus de quarentena 
 equitabimus ad flumen Jordanis et nocte jacebimus Jerico. Decima 
 die mane equitabimus versus Jerusalem per Bethaniam videntes ibi 
 loca sancta, et cum venerimus Jerusalem iutrabimus nocte ia templum 
 sanctum Christi. Undecima die exspectabimus apud Jerusalem et 
 Syon et nocte jacebimus in monasterio sanctorum fratrum in Monte 
 
30 ITINEKART OF WILLIAM WET 
 
 12 Syon. Duodecima die equitabimus ad Ramatlia, et tertiodecima 
 
 (13) die ibimus ad Joppen et intrabimus mane ad galeam. TJt ista que 
 
 f. 19, b. faciemus in istis diebus babeantnr in mente, ordinavi versus : 
 
 .1. .2. .3. ' A 
 
 Ad JafF prima via Se Earn ter Lidda Jeru quart 
 
 .5. .6. .7. 
 
 Quint Sta Beth sexta Sep ad Montana Judee 
 
 .8. .9. .10. 
 
 Oc remanere Jeru non Jurdan decima Betha 
 
 .11. .12. .13. 
 
 Unde Jeru duo Earn via tercia decima Joppen. 
 
 Septima materia est de nominibus sanctorum locorum, que que- 
 runtur et visitantur a peregrinis in terra sancta. Primus locus est 
 Joppe, secundus Lidda, tercius Emaus, quartus vail. Josaphat, 
 quintus Mons Oliveti, sextus vallis Syloe, septimus Mons Syon, 
 octavus templum sanctum Obristi, nonus via versus Betbleem, 
 decimus monasterium Betbleem, undecimus via versus Montana 
 Judee, duodecimus in Montanis Judee, terciusdecimus fluvius 
 Jordanis, quartusdecimus est Betbania. Ut ista loca habeantur in 
 mente ordinantur versus sequentes : 
 
 ,1. .2. .3. .4. .5. .6. .7. .8. 
 
 Jaff Lid Emaus Josaphat Oliveti Sylo Syon tem 
 
 .9. .10. .11. .12. .13. .14. 
 
 Et via Beth extra Montan Jordan Bethania. 
 
 Octava materia est de diversis locis Sanctis visitandis a peregrinis, 
 et eorum nominibus, et indulgenciis istis locis concessis, cum versibus 
 de istis locis factis. Primo ad introitum terre sancte, scilicet ad 
 Jaffa, confessis et contritis causa peregrinacionis venientibus est 
 remissio omnium peccatorum. »J* Et notandum est quod ubi ponitur 
 crux est plena indulgencia a pena et culpa, ubi non ponitur crux sunt 
 indulgencie septem annorum et septem quadragenarum dierum. 
 Predicte indulgentie concesse fuerunt a sancto Silvestro Papa ad 
 preces sancti et magni Oonstantini imperatoris et sancte Helene 
 matris ejus omnibus vere penitentibus confessis et contritis ad ilia 
 
TO THE HOLT LAND. 31 
 
 loca sancta causa devocionis et peregrinacionis venientibus tempo- 
 ribus perpetuis duraturis. Jaff fuerat quondam magna civitas ediflcata Jaff portus. 
 per Japhet filium Noe, cum bono portu murato ; sed nunc est 
 destructa totaliter, exceptis tribus cavernis, in quibus ponuntur pere- 
 grin! et inde numerantur a Sarazenis. Est eciam turris parva super 
 Montem JafiF, per quam a nautis cognoscitur portus et patria. Ilia 
 terra fuit quondam terra PhiMstinorum, sed nunc vocatur Surray, 
 sicut tota terra sancta. Item per unum miliare a Jaffa jam infra 
 mare est petra magna super quem sanctus Petrus stabat ad piscan- Petra. 
 dum. Ibi est eciam portus ad quem descendit Jonas propbeta ut 
 fugeret in Tharsis a facie Domini. In Jaffa eciam est locus ubi beatus 2» Dorcas. 
 Petrus apostolus Tabitam apostolorum discipulam resuscitavit a 
 mortuis. A Jaffa ad Ramatha sunt decem miliaria, ibi intrant pere- 
 grini in bospitali Cbristianorum : et notandum est quod est opor- Nota pro 
 tunum venire cum primis ad locum ad eHgendum cameram et ad ^° °°^^' 
 habendum aquam friscam : item est oportunum emere a custode 
 hospitalis storiam ad ponendum inter vos et terram et super earn 
 jacendam quod non sunt ibi lectisternia. Dormite in hospitali predicto, 
 prima nocte venit gardianus fratrum et facit ibi missam celebrari ; 
 sed antequam incipiatur missa querit gardianus, si habeant omnes 
 peregrini licentiam a domino papa veniendi ad terram sanctam. 
 Non habentibus licentiam culpat propter inobedienciam ecclesie 
 catbolice, attamen dicit se habere autoritatem absolvendi eos ab ilia 
 sententia, et movet eos cito confiteri et accipere penitenciam salu- 
 tarem. Monet eciam omnes ut habeant veram caritatem ad invicem, 
 per quam possunt indulgencie terre sancte adipisci. Missa finita, 
 vadunt peregrini, pedestres qui volunt et equitant qui volunt, per duo 
 miliaria ad villam que vocatur Lidda, quondam vero Diaspolis 
 nomine : fuit aliquando magna civitas, sed modo est fere destructa, 
 et est in terra Philistinorum. Ibi faciunt peregrini orationes ad sanc- 
 tum Georgium in ecclesia Grecorum, que olim erat magna et decens, 
 sed modo pro majori parte destruitur. Ibi erat sanctus Georgius 
 decapitatus et martirizatus : ibi eciam est locus ubi sanctus Petrus 
 
32 ITINEBABT OF WILLIAM WET 
 
 4'"' locus. sanavit Eneam paraliticum. Delude veniunt peregrini ad Ramatha, 
 
 et manent in hospicio ipso die et nocte sequenti ; mane autem facto 
 
 et missa dicta accipiunt azinos ad equitandum versus Jerusalem. 
 
 De Eamatha ad novam portam sunt duodecim miliaria ; ibi est una 
 
 domus magna et una cisterna, ibi requiescunt peregrini et manducant 
 
 et bibunt. Ab ilia porta nova ad Jerusalem sunt duodecim miliaria, 
 
 et est via aspera et petrosa et montosa ; et ideo bonum est habere 
 
 aquam vino mixtum ad bibendum per viam. Sed antequam venitur 
 
 ad Jerusalem in via per distantiam vij. nuliarium juxta viam a 
 
 0""- locus. dextris in montibus erat ecclesia, que quondam castellum Emaus 
 
 vocabatur, ubi duo discipuli cognoverunt Dominum in fractione panis, 
 
 in quo loco Sanctus Oleopbas est sepultus. Item in piano prope 
 
 6'« locus. montes fuit civitas Bitulie, unde fuit Sancta Judith vidua que decol- 
 
 lavit Holofernem ; et ibi prope est locus ubi decoUavit eum. Item 
 
 7"" locus. ascendendo versus Jerusalem fuit villa Anatot de qua fuit Jeremias 
 
 8™= locus. propbeta. Postea in monte est locus Sylo, in quo fuit Hely pontifex 
 
 9""s locus. et Samuel propheta qui ministrabat ibi coram Domino, et ibi est 
 
 10 locus. Samuel sepultus. Ibi prope fuit civitas Arimatbie, de qua fuit Joseph 
 
 nobilis qui petiit corpus Jesu. Hec novem sancta loca a Joppe 
 
 usque Jerusalem continentur in duobus versubus sequentibus : 
 
 ■1. .2. .3. A. .5. 
 
 Pe petra pis Dorkas Geor Enea paral Emaus 
 
 .6. .7. .8. .9. .10. 
 
 Betulie decol Anatot Sylo cum Joseph ara. 
 
 Sic mcipiunf Sancte Stationes. 
 
 De Sylo in Jerusalem sunt quinque miliaria, in cujus introitu causa 
 
 peregrinacionis confessis et contritis illuc venientibus est remissio 
 
 Peregrinacio pcnc ct culpe. »{• Cum intraverint peregrini in Jerusalem manent 
 
 ad Staciones. . x • i -i t /^n • i • c^ 
 
 prima nocte m hospital! Ohristianorum. Summo mane veniunt 
 fratres de Monte Syon ante solis ortum duas horas et vadunt pere- 
 grinis ad iUa loca sancta stacionum. 
 
 In primis vadunt ad templum sancti Sepulcri, ante quodtemplum 
 
TO THE HOLY LAND. 33 
 
 est locus quadratus in spacio quasi unius j actus lapidis et est 
 
 pavatus ; in medio cujus pavimenti jacet lapis quadratus albi mar- Primus locus. 
 
 moris, signatus cum multis crucibus, quasi unius pedis et dimidii in 
 
 longitudine, super quern Christus requievit fessus portando crucem 
 
 in humeris suis de domo PUati versus montem Calvarie, Circa • 
 
 ilium locum primo sub una scala per quam ascendi potest ad montem 
 
 Calvarie est una capella sancte Marie et sancti Johannis evangelists. 
 
 In Ulo loco steterunt in crucifixione Cbristi ; Indiani serviunt ibi. 
 
 Prope illam est capella S. Michaelis et omnium angelorum ; Jacobite 
 
 deserviunt ibi. Prope illam est capella sancti Johannis Baptiste ; 
 
 Armeni deserviunt ibi. Et iste tres capelle sunt ad orientalem 
 
 partem loci quadrati antedicti. Ex occidentali parte ejus est capella 
 
 magna et pulcbra sancte Marie Magdalene ; Nestoriani deserviunt 
 
 ibi. Quondam fuit in ConstantinopoH quidam magnus doctor Nes- 
 
 torianus, et ab illo surrexit Ule falsus traditor Machometus ; sed isti 
 
 Nestoriani manent adhuc in secta sua et dicunt se fore Christianos, 
 
 sed magis sunt beretici et scismatici. Isti babent consuetu- 
 
 dinem quomodo faciunt radi totum caput prseterquam in sum- 
 
 mitate capitis ; ibi dimittunt capillum longum pendere circa aures et 
 
 omnes sunt barbati. Non tunc dabitur licencia intrandi templum 
 
 sancti Sepulcri : sed Eratres Minores vadunt cum peregrinis ad alia 
 
 loca sancta. In transeundo a loco sancti Sepulcri primo ad orientem 2''"= 
 
 est strata quedam, per quam Christus ascendebat cum cruce ut [Strata.] 
 
 pateretur ; et per eandem viam venitur ad domum divitis qui 3'^ Domus 
 
 negavit micas Lazaro. Parum abhinc venitur ad trivium, ubi angari- 4trxrivium. 
 
 averunt Judei Symonem Syreneum, ut tolleret crucem Jhesu ; in- 
 
 ibi est locus ubi dixit Jhesus muKeribus, Filie Jerusalem nolite flere S"* Fietus. 
 
 super me. Ibi eciam ad dextrum latus est locus ubi Jhesus impressit 
 
 sudario faciem suam et dedit Veronice- 6» Sudaiium. 
 
 Item non remote abhinc est locus in quo beatissima Virgo Maria 
 sincopizavit, quando videbat filium suimi Jhesum venientem cum 7- Sincopiza- 
 cruce. Ibi fuit eciam ecclesia que appeUabatur a Christianis sancta 
 Maria de Spata, et nunc est destructa. Ulterius est locus porte s Porta. 
 
34 
 
 ITINBBABT OE WILLIAM WET 
 
 9 Piscina. 
 
 10 Duo la- 
 pides. 
 
 11 Scola. 
 
 12 Pilati. 
 
 13 Herod. 
 
 14 Symonis. 
 
 15 Nata. 
 
 16 Templum. 
 
 17 Porta. 
 
 18 Jacobus. 
 
 19 Sepul- 
 crum. 
 
 20 Salomonis. 
 
 21 Porta. 
 
 22 Steplianus. 
 
 antique civitatis per quam Ohristus fuit ductus ad mortem. Item 
 non longe abMnc est probatica piscina, ubi angelus semel aquam 
 movebat in die. Ibi prope in arcu testudinis cujusdam, qui fabri- 
 catus est supra plateam ex transverse ab uno latere ad alterum 
 latus, videntur duo lapides albi coloris, super quos Ohristus stetit 
 quando judicatus erat ad mortem. Tunc prope est scola beatissime 
 Marie ubi didicit Utteras. Item per illam portam ex alia parte vie 
 est domus Pilati, in qua Ohristus fuit flageUatus et judicatus ad 
 mortem. "J* Ulterius in eadem platea est domus Herodis regis in 
 qua fuit Ohristus illusus et veste alba indutus ab Herode. Item 
 ulterius versus Aqudonem est alia platea ubi est domus Symonis 
 Pharisei, in qua dimissa fuerunt multa peccata Marie Magdalene. 
 Prope probaticam piscinam est domus sancte Anne, in qua nata fuit 
 beatissima Virgo Maria. »!« Que domus fuit monasterium sancte 
 Scholastice Virginis, nunc vero est hospicium Sarazenorum. Postea 
 ad meridiem ex opposito est templum Domini, in quo Ohristus multa 
 miracula gessit et in quo beatissima Virgo Maria fuit presentata et 
 desponsata Joseph. Ohristus etiam erat ibi presentatus in die puri- 
 flcacionis, et alio tempore inter doctores disputans inventus. >{« Oirca 
 illud templum ad meridiem est porta, per quam Virgo Maria intravit 
 cum puero suo Jhesu quando presentavit eum in eodem templo. De 
 pinna illius templi precipitatus fuit sanctus Jacobus Minor. Item 
 circa hoc templum est sepulcrum sancti Simonis justi, cujus corpus 
 integrum nunc est apud Jarra in Dalmacia. Item non remote inde 
 est templum Salomonis, in quo Ohristus predicavit in die palmarum. 
 Item prope hoc est porta aurea, per quam Jhesus intravit in die 
 palmarum sedens super asinum, et per eandem portam intravit 
 Eraclius. In ipsa eciam porta obviaverunt se Joachim et Anna, 
 quando nunciatum est eis Mariam nascituram. Item prope domum 
 sancte Anne est porta quedam versus orientem, per quam eductus fuit 
 sanctus Stephanus ad lapidandum. Istorum sanctoriun locorum pre- 
 cedencium sequuntur tres versus. 
 
TO THE HOLY LAND. 35 
 
 .1. .2. .3. A .5. .6. .7. 
 
 Lap Stat di trivium flent sudar sincopizavit 
 
 .8. .9. .10. .11. .12. .13. .14. 
 
 Por pis lap que scola domus Her Symonis Pharysei 
 
 .15. .16. .17. .18. .19. .20. .21. .22. 
 
 Nati tem porta Ja sepul sal et aurea Stepha. 
 
 Feregrmaciones Vallis Josaphat. ilfn 
 
 Vallis Josaphat nomen suum accepit a rege Josaphat ibi sepulto. 
 Descendendo ad illam vallem Josaphat in via est locus petrosus ad 
 siaistram manum, ubi lapidavemnt Judei Stephanum. Item in 
 vallis Josaphat medio est torrens Cedron, qui causatur ex habun- i" Stephanua 
 dancia magni pluvii descendentis de montibus, et dicitur quod lignum 
 sancte Crucis jacebat super torrentem in modum pontis per longa 
 tempera ; sed quando regina Saba veniebat in Jerusalem ad regem 
 Salomonem noluit ambulare super eum, quia solvit in spiritu ejus 
 virtutem futuram. In valle eciam Josaphat ad dextrum est magna 
 capella B. Marie Virginis, in cujus fine orientali infra subtilem 
 capellam est ejus sepulcrum cum lapidibus albi marmoris ornatum. 3 Sepuicrum 
 Et est ibi lapis unus quem angelus portavit beatissinae Marie a 
 monte Synay, et est ejusdem coloris cujus est lapis tumbe sancte 
 Katerine. »J« Ista ecclesia habet unum hostium solum, scUicet ad 
 austrum: descensus ab isto hostio ad ariam ecclesie stat in xlviij. 
 gradibus. Ante angulum ecclesie, inter orientem et austrum, est 
 caverna magna lapidea, in qua Christus oravit ter ad Patrem in nocte 4 caverna. 
 cene, et factus est sudor ejus sicut gutte sanguinis decurrentes in 
 terram ; et locus iste vocatur Gethsemani. In dextera parte illius 
 caverne erat lapis insertus parieti, in quo vestigia Ohristi erant 
 impressa quando genuflectendo orabat Patrem. Eciam est ibi locus 
 ubi est lapis quem pre tristicia passionis strinxit Dominus, et remansit 
 ibi in lapide iUo impressio digitorum Christi. Istorum sanctorum 
 locorum et unius loci sequentis sequitur versus •{« 
 
 .1. .2. .3. A. .5. 
 
 Stepli torrente sepul que cavernula tradicionis. 
 
 P 2 
 
36 ITINERARY OP WILLIAM WEY 
 
 J?eregrinaciones Montis Olweti. 
 
 Ad meridiem, per j actum unius lapidis ab oratorio et caverna 
 
 predicta, est ortus ubi Judas osculo Christum tradidit ; et in quo 
 
 Christus erat captus et ligatus. Legi eciam quomodo est ibi 
 
 i"» Ortus tra- locus, in quo capto Doniino impressit digitos lapidi, cum, assumptis 
 
 ' '°"'^' Petro, Jacobo et Johanne, cepit contristari et mestus esse; et lapis 
 
 iste, ut estimatu^j est Rome in ecclesia sancti Johannis Latranensis 
 
 prope sanctum Sanctorum. Item non longe inde est locus ubi 
 
 2 Auriculas. Petrus amputavit auriculam servi principis sacerdotum, cui nomen 
 
 Malcus. Eytra ortum montem ascendendo est locus in quo Christus 
 
 3 Johannes, dimisit Pctrum, Jacobum et Johannem dicens, Vigilate et orate, etc. 
 4Dormierunt. ^tem modicum inde montem ascendendo est locus in quo dormierunt 
 
 discipuli, dummodo Christus oravit. Item ibi prope est locus, ubi 
 5 Cinguiuin. bcatisslma virgo Maria misit cingulrmi suum beato Thome apostolo 
 
 cum assumpta erat in celum. Ascendendo montem est stricta via 
 
 et longa, et juxta viam est locus, ubi Christus videns civitatem Jeru- 
 6Fic?vitX'tus. sal em flevit super earn in die palmarum dicens. Si cognovisses et tu 
 
 etc. Postea magis ascendendo montem est locus, in quo angelus 
 
 7 Paimam. presentavit beatissime Marie palmam delatam a paradiso annun- 
 
 cians ei diem exitus et assumpcionis sue in celum. Item super 
 montem ad sinistram manum est locus, ubi quondam fuit villa 
 
 8 Gaiiiea. GalHee, ubi Christus in die resurrectionis sue apparuit undecim disci- 
 
 jDulis, quibus dixit, Precedam vos in Galileam. Inde parum est locus 
 9induigentie. ubi habcntur omnes Indulgencie que sunt in Ulis locis ad que 
 peregrini non possunt intrare ; videlicet, ad domum PUati, ad tem- 
 pluxa Domini, ad templum Salamonis, ad domum in qua beatissima 
 Maria fuit nata, et ad portam auream. Ad nullum istorum locorum 
 possunt peregrini habere ingressum. »J« Eciam in eodem monte 
 cernitur civitas Jerusalem in toto et porta aurea predicta. Abhinc 
 itur super montem Qliveti ad meridiem, ubi est ecclesia in cujus 
 medio jacet quidam lapis, in quo est vestigium Christi dextri pedis 
 10 Ascen- ascendentis in celum, et viri illius opidi stabant cum. discipulis Christi 
 aspicientes in celum ; quibus duo viri juxta illos vestibus albis 
 
 eionis. 
 
TO THE HOLY LAND. 37 
 
 vestiti dixerunt, Viri Galilei quid admiramini aspicientes in celum. 
 Et lapis iste in quo est vestigium ^ dextri pedis est de marmore 
 fusco aliqualiter albo. Item extra ecclesiam ad manum sinistram 
 est alia eapella, in qua sancta Pellagia egit penitentiam pro peccatis [12] Peiagia. 
 suis. Item est alius locus, qui dicitur Bethphage, ubi Christus stetit 
 quando misit duos discipulos pro azino et pullo suo dicens eis, Ite 
 in castellum quod contra vos est, etc. Item ibi prope montem 
 descendendo fuit eapella sancti Marci Euangeliste, ubi apostoli 
 composuerunt Credo; prope illam est locus in cujus muro est magnus i3 Credo. 
 lapis, super quern Christus docebat apostolos oracionem Dominicam, 
 scilicet, Fater noster qui es in celis, etc. Item ibi prope est lapis 14 pater 
 quidam in medio vie, ubi Christus docuit octo Beatitudiaes, scilicet, ^°^^^'^- 
 
 .15 [Lapis.J 
 
 Beati pauperes spiritu, etc. Item ulterius montem descendendo 
 est locus in quo beatissima Virgo Maria requiescebat fatigata, 
 quando visitabat ista loca sancta. 
 
 Item alie peregrinaciones et loca in valle Josaphat, 
 Item ulterius montem descendendo ad manum sinistram stat 16 Maria, 
 pars illius arboris, in qua Judas se suspendit. Item descendendo 
 ad vallem Josaphat est sepulcrum Absolonis, filii David regis. 
 Prope ibi est locus ubi Christus in die resurrectionis apparuit i7 Jacobus. 
 Jacobo minori et apposuit panem dicens ita, Surge mi frater et 
 comede : fuit eciam in eodem loco sepultus. Ibidem eciam erat 
 quondam sepultus Zacharias Alius Barachie, qui occisus erat inter is Sepulcrum 
 
 , Zacharie. 
 
 templum et altare. Circa ilium locum latibtda apostolorum ubi se ^9 Latibuia 
 absconderunt in passione Christi. Istorum novendecim locorum "^^^ antrum, 
 isti sunt versus : 
 
 .1 .2. .3. .4. .5. .6. .7. 
 
 Auri Jo dormi cus fletus palma Galile 
 
 .8. .9. .10. .11. .12. .13. .14. .15. 
 
 Indulgens ascen Pel Beth ere pa pre la Marie 
 
 .16. .17. .18. .19. 
 
 Apparet Jacob Sepul antrum discipulorum. 
 
38 ITINEEART OP WILLIAM WET 
 
 Feregrinaciones Vallis Syloe. ^ 
 
 Ex alia parte pontis Syloe, que dividit vallem Josaphat et vallem 
 Syloe, est descensus in foramen quondam valde obscurum, ubi in 
 
 1 Pons. fundo est fons cum optima aqua, in quo beatissima Virgo Maria lavit 
 
 vestimenta filii sui Jhesu quando presentavit eum in templo. Inde 
 
 2 Natatorium" ulterius procedendo ad dexteram manum est natatorium Syloe, in quo 
 
 cecus a nativitate lavit oculos suos et illuminatus est," iUuc missus a 
 Christo. Item ante ilium natatorium prope viam est locus, in quo 
 
 3 Secaverunt. Judei Ysaiam propbetam secaverunt cum sarra lignea per medium, 
 
 et ibi prope est ejus sepulcrum. Ulterius inde procedendo ascen- 
 4Achiidemak. ditur per manum dexteram ad campum sanctum Acbildemak emptum 
 precio sanguinis Cbristi in sepulturam peregrinorum, nunc vero 
 vocatur Armenorum ; ager ille est quadratus et babet in latitudine 
 spacium j actus unius lapidis, et est subcavatus cum novem forami- 
 nibus ad imponendum corpora defunctorum. Item circa ilium sunt 
 
 5 Latibula. m.ulta latibula, in quibus, quando terra erat in maniljus Cbristia- 
 
 norum, multi Obristiani solitarii faciebant penitencias suas. Item 
 
 6 Domus mail ibi superius parum prope est domus mali consilii, sic vocata quia ibi 
 
 congregati priacipes sacerdotum cum ceteris consilium fecerunt ut 
 Jhesum morti traderent; et illuc accessit Judas ad tradendum 
 Christum. Et ibi olim fuit monasterium sancti Cipriani. Istorum 
 sanctorum locorum est unus versus : 
 
 .1. .2. .3. .4. .5. .6. 
 
 Fons Nat Sylo secant Achelde cavernula consi. 
 
 Feregrinaciones sacri Montis Syon. 
 
 1 Rape. Ascendendo inMonte Syon est locus, ubi Judei rapere voluerunt cor- 
 
 pus beatissime Virginis quando ab apostolis portabatur ad sepulcrum. 
 
 2 Fievit. Item ubi sanctus Petrus flevit amare pro negacione Cbristi. Item. 
 
 3 Anna. ecclesia sancti Angeli ; ipsa erat domus Anne pontificis, ubi Christus 
 
 examinatus et a lapis cesus ; postea erat monasterium Armenorum. 
 Item in Monte Syon est monasterium pulcrum Ordinis Minorum et 
 
TO THE HOLT LAND, 39 
 
 est ascensus in ecclesiam per viij. gradus. In ilia eadem ecclesia ad 
 summum altare cenavit Christus cum discipulis suis et ibidem con- 4 Cena. 
 fecit summum Sacramentum. ^ Circa hoc altare ad manum dex- 
 teram est altare, ubi Christus lavit pedes discipulorum suorum foras 5 Pedes, 
 ecclesiam. Ad meridiem est locus quadratus in altitudine a terra cum 
 area ecclesie ; per illam itur ad cenaculum quod est pone summum 
 altare; ibi fuit capella cum uno altare et ibidem misit Dominus 
 Spiritum Sanctum Apostolis in die Pentecpstes. •{• Postea descendi- 6 Spiritus 
 tur in claustrum, in cujus angulo est parva capella sancti Thome 
 Apostoli, in qua Christus se prebuit palpabUem beate Thome et in 7 ciausa. 
 quam intravit Jhesus, januis clausis. ^ Item infra in Sacrista est 8 Coiumna. 
 quedam pars columnse flagellacionis Christi in muro Sacristie inclusa. 
 Item juxta occidentale latus ecclesie est locus, in quo beatissiina 
 Maria solebat orare. Item ad latus boreale ejusdem ecclesie est 
 lapis ubi beatissima virgo Maria solebat orare. Item ad latus bo- 
 reale ejusdem ecclesie est lapis ubi beatissima virgo solebat sedere, 9 Eogat. 
 quando Christus ibi predicabat. Item parum orientalius est lapis, lo in predi- 
 super quern Christus sedebat quando ibi predicabat. Item in pariete iiPredicabat. 
 ecclesie ex parte septentrionali est sepulcrumDavid et aliorum regum, 12 Sepuicrum 
 et vocabatur capella David regis. Item extra orientalem nnem ecclesie 
 est locus, ubi agnus pascalis parabatur pro cena Domini, et eciam i3 Agnus et 
 aqua erat calefacta pro pedibus apostolorum abluendis. Tunc proce- 
 dendo inde borealius per parvum j actum lapidis est locus ubi 
 sanctus Stephanus, Nichodemus, Gamaliel, et Abibon secunda vice u Stepha. 
 erant sepulti. Postea ad occidentalem partem per jactum lapidis 
 est lapis rubeus pro altari, qui quideni lapis portatus erat de Monte 
 Synay per manus angelorum ad preces sancti Thome revertentis ab 
 India, super quem celebrabat sanctus Johannes Evangelista coram 
 beatissima virgine Maria missam per multos annos post ascensio- 
 nem Domini. Ibi prope australius est locus ubi beatissima virgo 15 Missa. 
 Maria commorabatur per xiiij. annos, et in quo loco migravit ex hoc lecommorab. 
 seculo. Parum inde inter orientem et austrum est lapis rubeus aliis 
 lapidibus circumdatus, ubi beatus Mathias erat electus in apostolum 
 
40 ITINERARY OV WILLIAM WET 
 
 in die Pentecostes loco Jude proditoris. Hec omnia loca Montis Syon 
 prescripta faerunt infra ecclesiam magnam, que vocabatur Sancta 
 
 ^e°Syon°'^'^" ^s-^a de Scala ad celos. Item per bonum jactum lapidis inde 
 contra boream est ecclesia Sancti Salvatoris : ibi deserviunt 
 
 ifm^T'^ ™°' -^i^^^'^i- Super magnnm altare istius ecclesie jacet lapis ille, qui erat 
 advolutus ad bostium monimenti Jhesu Cbristi, et est valde magnus : 
 in longitudine enim est duorum bracbiorum et plus, et est in spissi- 
 tudine unius pedis et dimidii, et est marmoris albi. Juxta finem 
 
 ch *? r"*^"^ australem Ulius altaris est career in pariete, in quo Cbristus ligatus 
 erat ad columpnam per totam noctem. Ista ecclesia fuit domus 
 Cayphe pontiflcis, in qua Cbristus fuit contemptus, examinatus, sputo 
 fedatus, velatus, in capite percussus, a Petro ter denegatus, et in pre- 
 dicto carcere inclusus usque ad mane Parascues quousque mitteretur 
 ad Pilatum. Hostium ecclesie in occidentali parte est prope ad dexte- 
 ram, quando introitur : in foramine parietis, altius quam est bomo, 
 
 20 Gaiius. jacet lapis ille, super quem stetit Gallus quando cantavit ter ante- 
 quam negavit Petrus Obristum : ibidem extra bostium est arbor ubi 
 Petrus stetit, quando negavit Cbristum in domo Caypbe. Postea in 
 transeundo a Monte Syon usque Jerusalem, in dextera parte vie, est 
 ecclesia Armenorum, in cujus latere aquilonari est parva capella, 
 
 2iDecoiiatus. ubi erat decoUatus sanctus Jacobus apostolus frater sancti Jobannis 
 Evangeliste ab Herode. Deinde procedendo contra aquilonem ad 
 Jerusalem per duos j actus lapidis est magnus lapis ad dexterara 
 manum vie juxta unum parietem, et circa eum lapidem in pariete 
 sunt cruces multe que osculantur a peregrinis : ibi apparuit 
 Cbristus tribus Mariis revertentibus a monimento in die resurrec- 
 
 22 Avete. tionis, diccus eis, Avete. Ibi ex opposito ad occidentem, quasi per 
 
 jactum lapidis, est magnum castrum David circumfossatum. Modi- 
 
 23 Caivarie. q^xxo. a castcUo David est lapis, ubi beatissima Maria solebat sedere et 
 
 respicere ad montem Caivarie. Istorum 23 locorum sunt quatuor 
 versus sequentes : 
 
 1. 2. 3. 4. 5. 6. 
 
 Rap Petri iletus An Ce pe Spiritus almus 
 
18. 19. 
 
 20. 
 
 21. 
 
 22. 
 
 23 
 
 Pe cal 
 
 gal 
 
 decol 
 
 avete 
 
 respice 
 
 TO THE HOLY LAND. 41 
 
 1. 8. 9. 10. 11. 12. 
 
 Causa columpna rogat in pre pre Se Salamones 
 
 13. 14. 15. 16. 17. 
 
 Agnus et unda Stepha inis domus et fuit elec. 
 
 Calva. 
 
 Omnia ista loca queruntur a peregrinis mane ante summam 
 missam in monte Syon, preterquam ad domum Anne et Cayaphe, et 
 capcUam sancti Jacobi, et ubi corpus Marie fuisset rapta, ubi Petrus 
 flevit amare, pt ubi Christus apparuit tribus Mariis : et quia montes 
 sunt alti et estus magnus, necesse erit peregrinis habere secum 
 panem, vinum et aquam. Sed cum venerint ad monasterium fra- 
 trum in Syon, post missam ibi auditam, manducant cum fratribus, et 
 ipsi nichil petunt ex debito, nisi quod voluerint dare ex elemosina. 
 Post prandium venitur in Jerusalem, et manent ibi peregrini in hos- 
 pitali usque ad vesperas sub custodia Sarazenorum; et bora ves- 
 perarum veniunt fratres de monte Syon ad illos et ducunt eos ad 
 templum sancti Sepulcri, in quorum adventu congregantur majores 
 Sarazeni de Jerusalem, et computant peregrines et scribunt eorum 
 nomiua, et sic includunt eos in templo usque mane. 
 
 Feregrinaciones in Templo Domini. 
 
 In introitu porte templi Jerusalem jacet lapis niger et mar- 
 moreus; super ipsum positum fuit corpus Jhesu, quando deposuerunt i<^ Capeiia. 
 eum de cruce ut condirent eum aromatibus, et involverunt eum 
 lintbeaminibus ad eum sepeliendum. ^ Capella beatissime Marie 
 Virginis est ad aquilonem, in qua Christus creditur apparuisse post 
 suam resurrectionem primo matri sue beatissime Marie in die 
 Pasche. In eadem capella est pars columpne, ad quam Christus 2 Columpna. 
 ligatus fuit et flagellatus in domo Pilati ; et stat in dextra parte 
 capelle infra cratem ligneam. Item ia eadem capella est altare ubi 
 sancta Crux Domini reservata fuit, et adhuc habetur ibi pars parva 
 ejus crucis. In medio istius capelle jacet petra quedam rotunda 3 petra. 
 
 G 
 
42 
 
 ITINERARY OF WILLIAM WEY 
 
 4 Petra. 
 
 5 Career. 
 
 6 Sortes. 
 
 ' Fossa. 
 
 8 Coronatus. 
 
 9 Foramen. 
 
 10 Fraotura. 
 
 marmorea; super lianc petram posuerunt mortuum, et super mortuuni 
 posuerunt tres cruces, et quando crux Christi posita erat super 
 corpus, statim surrexit ad vitam. Ante hostium istius capelle jacet 
 una petra rotunda albi coloris et marmoris mixta cum nigredine 
 cum foramine longitudinis trium digitorum in medio, ubi apparuit 
 Domiuus Jhesus Marie Magdalene in die resurrectionis. Inde itur 
 per boreale latus monasterii ad orientem, et ibi est introitus in 
 capellam, que vocatur Career Christi, ubi positus fuit Christus dum 
 paraverant crucem, et ibidem est lapis cum duobus foraminibus, in 
 quibus posuerunt pedes ligantes eos cum catbenis ferreis. Non 
 procul inde est hostium capelle ad manum sinistram, in qua est 
 altare, ubi tortores miserunt sortes pro tunica inconsutili. Non procul 
 ab hoc altare ad manum sinistram est descensus per xxix. gradus in 
 capellam sancte Helene matris Constantini imperatoris ; sub qua 
 capella est alius descensus per decem gradus ad fossam vel grotam, 
 in cujus fine orientali est locus sub rupe lapideus, ubi fuerunt inventa 
 sancta Crux Christi, corona, clavi, ferrum, lancie, cum crucibus la- 
 tronum, abscondita per ducentos annos. »J« Extra istud hostium 
 capelle sancte Helene ad manum sinistram est altare, sub quo stat 
 columpna in longitudine quasi unius ulne, super quam sedebat 
 Jhesus quando coronatus erat spinis in domo Pilati. Adhuc cir- 
 cumeundo venitur ad finem australem siunmi altaris, ubi est ascensus 
 perxij. gradus, ubi est capella pulcra cum tribus fenestris in australi 
 parte : ad orientalem finem capelle est foramen rotundum in rupe 
 factum ; profunditas ejus est plusquam dimidium iilne, latitudo ejus 
 in. summitate est circumquaque unius palme. »i« Ab eo autem loco 
 versus austrum, quasi spacio quinque pedum, est ruptura ilia, de qua 
 dicitur, M petre scisse sunt, in latitudine unius palme cum dimidio ; 
 in longitudine quatuor pedum, fines cujus sunt contra orientem et 
 occidentem, et, ut legi, sanguis ex latere ejus exiens lapidem scidit, 
 scilicet ilium qui est prope foramen ut estimatur. Item, prope ad 
 quatuor pedes, erant qui stillabant aquam, et, ut dicitur, hoc fecerunt 
 pro morte Christi. Item, cum descenditur de monte Calvarie, itur 
 
TO THE HOLT LAND. 43 
 
 parum foras contra occidentem. In revertendo ad maniun sinis- 
 tram contra orientem, sub rupe montis Calvarie est locus Golgathe, 
 ubi est capella, in qua deserviunt Gorgiani, in qua ecclesia eciam 
 cernitur ruptura montis Calvarie, id est, summo usque deorsum, et 
 est ibi altare ubi fuit inventum caput Ade. In ista capella sunt duo 
 sepulcra ; super primum habetur talis scriptura. Sic jacet iiiclitus 
 Godfridus dux de Silion {sic), qui totam terram acquisivit cultui 
 Christianorum, cujus anima regnat cum Christo in eternum. Amen. 
 Super aliud sepulcrum est talis scriptura in rersibus : »J« 
 
 Bex Boddewynus Judas alter Machabeus 
 Spes patrie yigor ecclesie virtus utriusque 
 Quern formidabant cui dona tributa ferebant 
 Cedar et Egiptus Dan ac liomicida Damascus 
 Pro dolor in modico clauditur hie tumulo. 
 
 Item transeundo ad sepulcrum Domini jacet ille lapis niger mar- iiLapisniger. 
 moreus, super quem erat unctus et involutus lintheaminibus. Postea 
 revertitur ad manum dexteramad sanctum sepulcrum Domini, quod 12 Sepulcrum. 
 est in medio inter chorum et occidentalem flnem templi in domun- 
 cula quadam, quasi xxviij. pedum in longitudine et vix viij. in lati- 
 tudine : domus vero sepulcri est quasi quadraginta, excepto pede, De situacione 
 et stat in medio duarum domorum que annexe sunt sepulcro, una ad ^" '^'^'" 
 orientalem et aUa ad occidentalem. In domo orientali est bostium 
 ligneum insculptum, cujus claves habent Eratres Minores. Ab bostio 
 isto usque ad bostium sepulcri est rotunda domuncula habens quasi 
 octo pedes in latitudine et babens feretrum in altitudine ; in ista De kpide 
 domuncula ante bostium domunculi sancti Sepulcri, parum ad dex- sepulcri. ™™ 
 teram, est lapis quidam albus, in longitudine pedis et dimidii et in 
 latitudine unius pedis et fere quarte partis pedis, super quem sedebat 
 angelus, quando dixit mulieribus, Nolite timere, scio quod Jhesum 
 queritis. Ibi est introitus sepulcri contra occidentem, et ille introitus De hostio 
 est quasi parvum bostium factum ex lapidibus albis marmoreis, sed 
 non babet aliquid ad claudendum, quia lapis ille valde magnus, qui 
 
 g2 
 
M 
 
 ITINERARY OF WILLIAM WEY 
 
 hostii sepul 
 cri. 
 
 De longitu- 
 dine et lati- 
 tudine sepul- 
 cri. 
 
 De aititudine est super altare ecclesie sancti Salvatoris in monte Syon, erat appo- 
 
 et latitudine •/ mi- j • • t t n 
 
 Situs lUi ut ante dicitur. Introitus iste est m altitudine fere unius 
 ulne et in latitudine plusquam dimidie ulne. Parum infra hostium 
 istud juxta aquilonare latus domuncule est Sepulcrum sanctissimum 
 Domini nostri Jhesu Christi exscisum de petra alba marmorea 
 decenter poUitum et ornatum, liabens in profunditate tria quarteria 
 ulne, in latitudine et longitudine spacium quasi octo et trium 
 pedum. Fines ejus ab occidente ad orientem jacent ; et jacet lapis 
 pulcher super eum ejusdem materie et coloris cum sepulcro, et con- 
 jungitur ei cum semento sic quodnon apparitur. Domuncula 
 sanctissimi Sepulcri est ejusdem longitudinis fere cum sepulcro, et 
 latitudo ejus est fere ejusdem cum longitudine ; altitudo vero infra 
 sepulcrum est quasi novem pedum et area ad summitatem ejusdem. 
 ^ Pinnaculum sancti Sepulcri est rotundum et factum ad modum 
 columbaris et coopertum plumbo, et habet xv. columnas parvas ; et 
 tectum templi super sepulcrum est discoopertum. Yersus sequentes 
 sunt scripti super pinnaculum sancti Sepulcri Domini nostri Jhesu 
 Christi in litteris aureis : 
 
 Vita mori voluit et in hoc tumulo requievit 
 Mors quia vita fuit nostram victrix abolevit 
 Nam qui confregit inferna sibique subegit 
 Ducendo sues cujus dux ipse coliortis 
 Atque triumphator tunc surrexit leo fortis 
 Tartarus inde gemit et naors higens spoliatur. 
 
 Tercia domuncula est capella cum altare ad occidentalem finem 
 sepulcri, et introitus in earn ab occidente; Gorgiani vel Georgiti 
 deserviunt ibi. In sepulcro Domini, cum sacerdos celebraverit, potest 
 habere secum tres ad audiendum missam et non plures. Infra 
 Chorum circa spacium longitudinis quadraginta pedum jacet lapis 
 qiiidem parum alcior area, cum foramine in medio, in quo dicitiir 
 Medium Dominum Jhesum assignasse medium mundum esse. Postea venitur 
 ™'^'"^'- ad orientem in eodem choro ad summum altare ; ibi dicunt Greci 
 
 missam. Item in capella beatissime Marie Virginis in sancto Se- 
 
TO THE HOLY LAND. 45 
 
 pulcro ad altare ad meridiem montis Calvarie et in montem Syon 
 celebrant Latini et Pratres Minores per totum annum. Betro sanctuixi 
 Sepulcrum est capella, in qua deserviunt Indiani. In capella ubi 
 sancta Crux fuit inventa deserviunt Gorgiani. 
 
 Feregrinationes Bethleem. 
 
 De Jerusalem itur ad Bethleem versus meridiem per quinque 
 niiliaria; in primo fuerunt magi hospitati; deinde, quasi in media via, 
 est puteus quidam cum lapide rotundo, ubi tres reges cum fuissent 
 a Jerusalem redeuntes ibidem rehabuerunt stellam, et videntes cam ^ Stella. 
 gavisi sunt gaudio magno valde. Ulterius ad manum sinistram est 
 ecclesia sancti Helye propbete, ubi sub umbra genuperi cibatus est ^ ^^^y- 
 ab angelo sub sinericio pane : eciam est ibi locus, in quo idem 
 propheta occultavit se dummodo regina Jesebell persequebatur 3 Latet. 
 ipsum. Inde ulterius descendendo secus viam est locus ubi Jacob 
 vidit scalam, summitas cujus celos tangebat : ibi fuerunt edificia, 4 Scala. 
 nunc vero sunt dirupta. Ulterius, secus viam ad dexteram manum, 
 est sepulcrum Rachaelis, uxoris Jacob et matris Joseph et Beniamin, 5 Rachel. 
 bene reparatiun ; item ad manum dextram ostenditur locus in quo 
 Helias propheta natus erat. Ditnittendo viam que ducit ad Bethleem, 6 Heiias 
 et ibi prope Bethleem, est locus ubi beatissima Maria descendit de 7 Descendit 
 asino et sedens repansabat, quando venit peregrinans cum marito ^^'''*- 
 suo Joseph pro descriptione mundi universi et ad pariendum in 
 Bethleem. Istorum sanctorum locorum sequitur unus versus : 
 
 .1. .2. .3. .4. .5. .6. .7. 
 
 Stel Hely latet Sancta Rachel Hel desc asinoque. 
 
 Peregrinaciones infra ecclesiam Bethleem. 
 
 Tunc venitur ad civitatem Bethleem, de qua oriundus fuit David 
 rex. In castro hujus civitatis, id est ad angulum inter orientem et 
 aquilonem, est ecclesia beatissime Marie virginis pulcra valde ; ibi 
 morantur Pratres Minores. Tune peregrini, locis electis ad dormien- 
 dum in claustro et rebus depositis ibidem, vadunt ad chorum Fratrum 
 
46 
 
 ITINERARY OF WILLIAM WET 
 
 Minorum qui est ad boriale latus ecclesie, et ibi mcipiunt proces- 
 sionem et vadunt in claustrum. Extra latus boriale est descensus 
 contra orientem per xviij. gradus in capellam, que vocatur Scala 
 
 1 Jeronimus. sancti Jeronioii ; ibi est locus in muro lapideo, ubi sedebat quando 
 
 transtulit Bibliam de Hebreo in Latinum : est eciam in. eadem 
 domo, ubi solebat dormire et ubi postea sepultus est ; sed jam corpus 
 suum translatum est ad ecclesiam beatissime Marie majorem in 
 
 2 Sepuicrum. ;R,onia. Item ex altera parte capelle est aliud sepulcrum, ubi erant 
 
 multa corpora Innocencium interfectorum pro Cbristo projecta ab 
 Herode. Et eciam tunc vadunt peregrin! in ecclesiam ad boriale 
 latus cbori, et ibi in angulo ad orientem est altare ubi magi, apertis 
 
 3 Thesaurus, thcsauris suis, parabant munera ad offerendum Cbristo. Ibidem 
 
 prope descendunt subtus chorum per xyj. gradus in capellam quan- 
 dam XXX. pedum in longitudine et circa decern in latitudine ; ad 
 cujus finem orientalem est altare, et subtus illud est locus ubi 
 Dominus noster Jbesus Cbristus erat natus de beatissima Virgine 
 Maria. Ab hoc altari occidentalius, quasi per spacium decem pedum, 
 est presepe lapideum ubi fuit Jbesus reclinatus a beatissima Virgiae 
 matre sua inter bovem e{ asinum tempore nativitatis sue; »^ et 
 parum orientalius per spacium quinque pedum est aliud altare ; et 
 ista duo altaria cum presepe sunt quasi sub una rupe. In fine occi- 
 dentali capelle in angulo inter occidentem et aquUonem est foramen 
 parvum babens in profunditate quasi dimidum ulne, in latitudine 
 vero plusquam dimidium pedis, ubi fertur arborem quandam aridam 
 et siccam stetisse ; et tempore nativitatis Christi floruit et viridis 
 facta est, et erat unum lignorum crucis Cbristi. Postea ascenditur 
 contra meridiem quasi per xvj. gradus, et ibi juxta parietem orien- 
 talem est altare ubi Dominus noster Jesus Cbristus fuit circum- 
 scisus octavo die. »J« Item infra istam ecclesiam est puteus ubi, sicut 
 quidam dicunt, stella que apparuit magis translata fuit in prejacen- 
 tem materiam unde fuit facta. Ecclesia ista est speciosa valde supra 
 et subtus, babens in se quatuor ceries {sic) columpnarum marmorea- 
 rum, et in qualibet eerie sunt decem; ex transverso illarum sunt alie 
 
 'i Circumsci- 
 sus Christus. 
 
 6 Stella. 
 
TO THE HOLT LAND. 47 
 
 decern, quarum omnium Humerus est quinquaginta. Narratur quod, Narratio. 
 quodam domino et magno volente spoliare dictam ecclesiam et au. 
 ferre de lapidibus ejus marmoreis, surresit quedam liorribUis bestia 
 in forma aspidis vel serpentis, et fecit rupturam magnam in muxo 
 cum Cauda sua, que adhuc apparet, et veniens stetit ante pre- 
 dictum dominum borribUiter iutuens ia eum, qui ex aspectu bestie 
 territus et nullum malum, audens facere ecclesie predicte festinanter 
 recessit cum omni comitatu suo. Istorum sanctorum locorum pre- 
 dictorum sequitur versus : 
 
 .1. .2. .3. .4. .5. .6. .7. 
 
 Jero Sepul thesau nati pre cir quoque stella. 
 
 Peregrinaciones Sancte extra BetJileem. 
 
 Extra sanctam ecclesiam Betbleem ad meridiem per j actum 
 lapidis est ecclesia sancti Nicholai, ubi angelus apparuit Joseph ia 
 somnis, dicens illi ut fugeret in Egiptum cum puero Jbesu et Maria 
 matre ejus. A Bethleem ad orientem per duo miliaria in valle est 
 locus ubi angelus apparuit pastoribus cum multitudine angelorum 
 annuncians eis Obristi nativitatem ; et ibi erat monasterium in quo 
 erant Paula et Eustocbius. A Bethleem contra aquilonem per tria 2 Angelus. 
 miliaria est castrum Thene, de quo oriundus fuit Amos propheta : 
 ibi eciam multa corpora sanctorum Innocencium fuerunt tumulata : f. 30. 
 fuit eciam ibi ecclesia, sed nunc est dirupta. Istorum sanctorum 
 locorum sequitur versus : 
 
 .1. .2. .3. 
 
 Fugit in Egyptum Joseph patet angelus Amos. 
 
 Peregrinaciones in montanis Judee. 
 
 Mane facto et missis dictis a Bethleem itur per quatuor miUiaria 
 inter occidentem et aquilonem ad montana Judee ; et per viam est 
 fons, in quo Philippus baptizavit Euauchum Oandacis regiue. Postea i"* fons. 
 in latere mentis aquilonari est ecclesia cum altari in. angulo inter 
 orientem et meridiem, ubi beatissima Virgo Maria salutavit Eliza- 2 Elizabeth. 
 
48 
 
 ITINERARY OP WILLIAM WEY 
 
 4 Petra. 
 
 5 Circum- 
 cisio. 
 
 beth et exultavit Infans in utero ejus ; et ibi prophetabat beatissima 
 3 Magnificat. Virgo Maria et dixit, Magnificat anima mea Dominum, etc. In 
 pariete ecclesie australi est petra magna, que ad preces Elizabeth 
 aperuit se, ne interficeretur cum aliis innocentibus a ministris Herodis 
 regis ; inde vero ductus ab angelo in desertum ibi crevit et nutritus 
 est usque ad tempus predicacionis sue. Tunc ascenditur per scalam 
 lapideam versus austrum in aream lapideam spaciosam ; in latere 
 cujus aquilonari est capella cum altare ubi circ'umcisus fuit sanctus 
 Johannes octava die, et in pariete australi prope finem altaris est 
 locus parvus quasi pro duobus hominibus ad standum ; ibi apertum 
 6 Benediotus. est OS Zacharic et propbetavit, dicens, Benedictus Dominus Deus, 
 etc. Inde per viam ut revertitur ad Jerusalem quasi per quarterium 
 miliaris a loco predicto ad dexteram manum est ecclesia quedam, in 
 qua ponunt Sarazeni animalia ; et ad boreale latus ejus est introi- 
 tus in capellam ad cujus finem orientalem est altare ubi fuit natus 
 S. Johannes Baptista ; »J« et ilia fuit tertia domus Zacharie. Prope 
 Jherusalem est domus beati Symeonis senis, in quo responsum 
 accepit a Spiritu Sancto non visurum mortem, et ulterius propin- 
 quius in valle ad mahum sinistram est monasterium sancte Crucis 
 in quo deserviunt Gorgiani; retro et subter summum altare est 
 fovea, in qua crescebat lignum sancte Crucis. Postea vadunt pere- 
 grini Jerusalem ad hospitale. Istorum sanctorum locorum iste est 
 versus sequens : 
 
 .1. .2. .3. .4. .5. .6. .7. .8. .9. 
 
 Fons el magnificat petra Cir bene nat Symon et crux. 
 
 7. Nativitas. 
 
 S Symeou. 
 
 9 Crux. 
 
 Iste sunt peregrinaciones Jordanis. 
 Postea itur ad Jerusalem versus Jordanem. Ilia via est dura et 
 aspera, propter calorem, et multitudinem montium, defectum aque, 
 necnon et aliarum rerum pertinencium ad corporis sustentationem ; 
 propterea consilium est ut quis non vadat pedester per Ulam viam, 
 quia sepius moriuntur quamplures in ilia, maxime quia non inve- 
 nitur ibi ad comedendum neque bibendum, antequam reveniatur ad 
 
TO THE HOLT LAND, 49 
 
 Jerusalem; ideoque necesse est ut portentur panis et aqua, ova 
 cocta, caseus et alia necessaria et specialiter confortativa. De Jeru- 
 salem ad Jordanem sunt bene triginta miliaria : et per viam est 
 locus ubi sanctus JoacMm expulsus de templo morabatur cuuj 
 pastoribus suis, et ibi angelus Domini nuneiavit sibi Mariam nasei- 
 turam. Inde sunt due vie, una ad Montem Quarentenum, et aHa ad 
 Jerico, et per utramque viam sunt montes alti. Cum descenditur de 
 montibus ad orientem vadunt quasi per quatuor miliaria contra 
 aquUonem ad montem Quarentene, qui mons est altus et diflB.cilis ad 
 ascendendum, et stat ad orientalem finem aliorum montium, ad latus 
 cujus orientate ascenditur in medium montis versus meridiem. ►{• i Quarentena. 
 Ibi est spelunca in rupe montis, in qua sunt due capeUe, una inferior 
 et alia superior: ibi jejunavit Dominus quadraginta diebus et 
 quadraginta noctibus ; ibi eciam temptatus fuit a diabolo dicente, 
 Si films Dei es die, etc. Tunc unus fratrum dicet ibi missam : post 
 missam descendunt peregrini et vadunt ad viridarium arborum prope 
 radicem montis ad orientem. Per medium istius viridarii est rivulus 
 aque velociter currentis versus Jordanem, qui venit de post latus 
 boreale montis Quarenteni a flumine Marath, qui ad preces filiorum Fiuvius 
 
 ' J. r Marath. 
 
 prophetarum per Helyseum sanatus est a sua amaritudine et sterili- 
 tate per immistionem salis in ipsum flumen. In predicto viridario 
 per aquam predictam requiescunt peregrini accipientes conforta- 
 tionem ciborum et potuum ; tunc qui possunt et volunt ascendunt 
 montem predictum per. viam priorem, et cum venerint ad latus 
 montis aquilonaris vertunt se ad manum sinistram versus meridiem ; 
 et sic ascendunt ad verticem montis, ubi diabolus temptavit Domi- 3 uitusmon?. 
 num. dicens, Sec omnia Ubi dabo, etc. : in quo loco stant tres 
 parietes unius capelle, quasi octo pedum in altitudine et tantum in 
 longitudine, et quondam commorabantur Georgiti, quam religionem 
 ordinavit ibi sanctus Georgius. Istorum sanctorum locorum sequitur 
 unus versus : 
 
 .1. .2. .3. 
 
 Pastori Joachim mons Quarentena super mon. 
 
 H 
 
50 
 
 ITINEEA.RT OF WILLIAM WEY 
 
 3 Zacheus. 
 
 2 Baptiste. 
 
 3 Jordanus. 
 
 De mari 
 mortuo. 
 
 Peregrmaciones a Quarentena ad Jordanem. 
 
 Item de montibus descenditur ad Jerico in domum in qua Zacheus 
 recepit Jhesum; ibi eciam Christus cecum illuminavit : nunc est 
 civitas ilia destructa, nisi quod aliqui domus rusticorum stant ibi : 
 ibi dormiunt peregrini per noctem super petras, et distat a Jordane 
 per quinque miliaria. TJlterius in via ad Jordanem fuit monas- 
 terium S. Johannis Baptiste, et dicitur quod ibi fuit Ohristus bapti- 
 zatus quia Jordanus venerat illuc; nunc vero retraxit se per 
 jacturam unius baliste. Postea venitur ad Jordanem ; ibi bakieantur 
 peregrini et est pulcber rivus et profundus et fluens in mare mortuum : 
 sed mare mortuum nullum habet exitum visibilem, et est in longitu- 
 dine bene octoginta miliaria, et distat ab eo loco in quo peregrini 
 balneantur ad duo miliaria. Item non est bonum diu morari in 
 aqua Jordanis, sed balneare se propter indulgentias et cito ascendere. 
 Prope eciam mare mortuum ad alteram partem fuit monasterium 
 sancti Jeronimi in Ula vasta solitudine, ubi egit penitentiam suam 
 antequam ivit ad Betbleem, sicut ipse testatur in quadam epistola 
 sua. Istorum iiij"'' locorum sequitur unus versus : 
 
 .1. .2. .3. A. .5. 
 
 Zacheus Baptist Jordanis Jero monaster. 
 
 Item circa istud mare mortuum est statua salis uxoris Loth super 
 montem. 
 
 JPeregrinaciones Betanie. 
 
 1 Tumba. Prim.0 in Betania est castellum antiquum, et in Ulo castello est 
 
 sepulcrum formosum sancti Lazari quern Ohristus suscitavit a 
 mortuis, et fuit ibi monasterium sancte Scolastice Virginis. »{• 
 Extra castellum est locus, ubi Martha occurrit Christo et cecidit ad 
 pedes ejus super lapidem, dicens, Domine sifmsses hie, frater mens 
 non fuisset mortuus. Ibi eciam fuerunt domus Marthe et Marie Mag- 
 
TO THE HOLT LAND. 51 
 
 dalene et Symonis leprosi, in qmbus domubus Christus sepius hospita- 
 batur. Istorum sanctorum locorum iste est versus : 
 
 .1. .2. .3. 
 
 Lazarus in tumba Martha currente Maria. 
 
 Nona materia est de rebus notabilibus in terra Sancta. 
 
 Primum notabile est de xiij"™ sectis in temple Domini, et sunt isti 
 Latini, Greci, Armenii, Indii, Jacobite, Gorgiani, Suriani, Georgite, 
 Maronite, Nestorii, Andiani, Abbacii et Pessini. Item prope Ebron, 
 que distat a Bethleem undecim miliaria, est mons Mable, et ibi est 
 arbor quercuS, ut legi, quam Zarazeni vocant Dryp, et erat ki tempore 
 Abraham, et vocatur arbor sicca ; et quidam dicunt, quod erat ab 
 iaicio mundi et quod erat viridis et portabat folia usque ad mortem 
 Christi, et tunc siccabatur ; et quidam dicunt, quod princeps veniet 
 ab occidente, qui cum adjutorio Cbristianorum lucrabit terram 
 Sanctam, et faciet missam dici sub Ula arbore, et tunc erit arbor ilia 
 viridis et portabit folia et fructus ; et tunc multi Judeorum et Saraze- 
 norum convertentur ad fidem nostram propter istud miraculum. 
 Item in Ebron, qui vocatur Oarea-thaba a Sarazenis et a Judeis 
 Arboth, jacent Adam, Abraham, Jacob, Eva, Sara, Hebeckah, et alii. 
 Ibi Abraham tres vidit, et unum adoravit ; ibidem est una cava ubi 
 Adam et Eva commorabantur post eorum expulsionem a paradiso : 
 ibi incipit vallis Ebron et durat fere ad Jherusalem. Item in 
 Jherusalem non est rivulus neque fons, sed est aqua conducta per 
 conductum ab Ebron ad Jherusalem : et in parte boreali Jheru- 
 salem est regnum Sirie. Item est lampas una, ut dicitur, ante sepul- 
 crum Christi, que in parassaue extinguitur per se, et iterum illumi- 
 natur per se in ilia hora in qua Christus resurrexit. Item foramen 
 crucis est de albo marmore tincta cum stUlis rubeis, et in illo fora- 
 mine erat caput Ade inventum post diluvium iu signum quod in 
 ipso redimeretur ; et in lapide illo scribitur. Sic Deus operatus 
 est salutem in medio terre : et similiter scribitur. Quod vides est 
 
 h2 
 
52 ITINERABY OF WILLIAM WET 
 
 fundamentum tocms mundi et hujus fidei. Item ad duo miliaria a 
 Jherusalem est mons gaudii, ubi jacet Samuel propheta : ibi possunt 
 peregrini primo videre civitatem Jberusalem. 
 
 Decima materia et ultima est de reliqmis sanctorum in diversis 
 locis per viam a terra sancta. 
 
 Item in Jherusalem est templum. Domini, et est rotundum, sed ad 
 istud templum non intrant Christiani : in isto erat arcba Domini, 
 quam Titus adduxit ad civitatem Rome, et est in ecclesia S. 
 Jobannis Latranensis. Item prope ecclesiam Bethleem est ecclesia 
 sancti Nicbolai, ubi sancta Maria deposuit lac de mamillis suis super 
 lapides rubeos, et, ut legi, remanent sigiia lactis super lapidem. Item 
 corpus sancte Anne matris beatissime Marie translatum erat per 
 sanctam Helenam reginam ad Constantiaopolim, et est ibidem una 
 de ydriis Cane Galilee, et est similis marmori ; que, ut legi, semper 
 stillet aquam et implet se omni anno semel. Item in Oonstantino- 
 poli erat lancea et spungia, in qua posuerunt acetum felle mixtum, 
 Christo pendente in cruce. Item bastam lancese, quam babuit 
 Longius in manu sua, quando percuciebat Christum in corpore, babuit 
 Imperator Almanie. 
 
 In primis viginti miUiaria a portu Salinis est crux sancti latronis, 
 que, ut dicitur, pendet in capella sine alicujus alterius adminiculo. 
 Item apud Hodys est una spina corone Cbristi, que floret per unam 
 boram in perasseue, dum passio Cbristi legitur : item ibi est 
 brachium sinistrum sancte Katerine virginis et martiris ; et eciam 
 ibi crux de vase, in quo Cbristus lavit pedes Apostolorum suorum. 
 Item est ibi unus de triginta dinariis, pro quibus Cbristus erat 
 Cande. venditus a Juda traditore. Item apud Cande est caput sancti Titi 
 
 Casop. discipuli sancti Pauli. Item apud Casop est lampas coram beatis- 
 
 sima Maria, que semel impleta oleo in anno ardet cum illo oleo 
 per totum annum. Item apud Eagos est bracbium sancti Blasii. 
 Item apud Jarra in Dalmacia est integrum corpus Simonis lusti, qui 
 
 Cipria. 
 
TO THE HOLT LAND. 53 
 
 habuit Christum in ulnis suis ; item corpus Seyole confessoris ; 
 item corpus sancte Anastasie martiris. 
 
 In Venetia at prope sunt iste reliquie. In primis est corpus sancte Venecia. 
 Lucie virginis : item femur Sancti Christopliori : item corpus sancti 
 Zacharie, patris sancti Johannis Baptiste : item corpus sancte Sabine : 
 item corpus sancti Pancrasii : item corpus sancte Marine : item 
 brachium sinistrum sancti Georgii : item ymago beatissime Marie 
 Virginis facta ex petra quam percussit Moses in deserto et ex ea 
 produxit aquam. Item in ecclesia sancti Marci est ymago Christi 
 Crucifixi percussa a Judeo cum pugione quinquies que sanguiniabat ; 
 et iUe sanguis* servatur et ostenditur bis in anno, et iUis temporibus 
 est ibi plena remissio : item ymago beatissime Marie ex pictura 
 sancti Luce Evangeliste. Item prope Veneciam in devoto monas- 
 terio est corpus integrum sanctissime Heiene, matris Constantini 
 imperatoris, et filia Coelis, regis Anglic, que fecit plures ecclesias 
 in terra Sancta et invenit Crucem sanctam : item corpus sancti 
 Tbeodori : item bracbium sancti Blasii : item corpus sancti 
 Secundi : item una cista plena ossibus Innocencium Israel : item 
 corpus sancti Nazareni : item corpus Claudii martiris : item caput 
 Stephani Confessoris. Item in alio loco prope Yeneciam est bracbi- 
 um dextrum sancte Katerine : item idria una de Cana Galilee : 
 item baculus pastoralis et sandalia sancti Nicbolai. 
 
 Item apud Padwa jacent Lucas et Matheus, Antonius frater minor, Padua. 
 Antonius peregrinus, sancta Justina et xxviij . sancti infra unamcratem 
 ferrearu. Item apud Viterbiam corpus sancte Eose virginis integrum, viterbia. 
 Item apud Assisam jacet corpus sancti Francisci et corpus sancte Clare: 
 item est ibi ymago in cruce qui loquebatur sancto Prancisco ut edifl- 
 caret domum sancte Clare et aliis religiosis in Assisa. Item apud Assisa. 
 montem Alvernie accepit sanctus Franciscus stigmata in manibus Aivernie. 
 pedibus et corde. Item [apud] Spoletum corpus sancte Christine Spoietum. 
 virginis. Item duodecim miliarie ab Ancona et tria miliaria a E;eco- 
 nato est viUa que vocatur Loreta, ubi jam est capella sancte Marie ex Loreta. 
 lapidibus, que quondam erat in Terra Sancta edificata.per sanctam 
 
54 
 
 ITINERANT OF WILLIAM WET 
 
 Miraculum 
 de volucribus, 
 
 Miraculum 
 de aqua 
 Syloe. 
 
 Delapide 
 recipiente 
 Christum. 
 
 Helenam : sed, quia beatissima Maria non erat ibi honorata, ipsa 
 capella erat elevata per angelos, beatissima Maria sedente super earn, 
 et portata a Terra Sancta usque ad Alretum, agricolis et pastoribus 
 videntibusj angelos portantes earn et reponentes earn in loco, quo jam 
 est ubi beatissima Virgo Maria habetur magno bonore. Erat quidam 
 Anglicus ad Terram Sanctam profecturus, ad videndum mirabilia 
 illius terre erat curiosus ; unde quendam Sarazenum conduxit ut 
 sibi mirabilia ostenderet. Inter que boc unum accidit, quod, cum 
 transiret per quandam sUvam pulcberrimam babentem arbores pro- 
 ceras et delectabiles visu, nullam avem audivit cantantem. Respiciens 
 super ramos arborum plures aves mortuas jacentes, alis extensis ad 
 modum crucis, vidit ; cumque a Sarazeno rei illius quesivisset 
 causam, respondit Sarazenus, Quod per totum annum in ista 
 silva est maxima copia avium et earum cantus suavissimus, sed in 
 Ebdomada, in qua propbeta vester, scUicet Cbristus,passus est,omnes 
 moriuntur. Et erat tunc ebdomada passionis ; et ait Sarazenus, 
 Dominica, inquid, in passione incipiunt mori ; et dominica ad quin- 
 denam, scilicet in die pascbe, reviviscunt et cantum suum resumunt, 
 quasi pro morte Obristi morientes prse dolore, et pro sua resurrec- 
 tione congaudentes, una cum eo resurgunt et melodiam dulcissimam 
 faciunt. Hec Liacolniensis super Convertimini C". 56 prope finem. 
 
 Dicit Epipbanius, quod, dum Senacberib rediret ab Egipto, premisit 
 exercitum ad obsidendam Jerusalem; qui castrametatus est circa 
 piscinam Syloe, ut aquis ejus uterentur ; eratque pisciaa quasi 
 communis, nam et cives ad cam descendere poterant et bostes. 
 Orans autem Ysaias obtinuit a Domino ut, cum egrediebantur 
 cives, erant ibi aque sicut prius ; cum vero accedebant bostes, sicca- 
 bantur aque prorsus ; ita ut mirarentur Assirii, unde essent aque in 
 urbe ; porro in jugem memoriam bujus facti adbuc aque Syloe non 
 jugiter sed in certis boris ebuUiunt. Hsec in Magistro Historiarum 
 super 4 Reg. 20° capitulo. 
 
 Scribitur Luce 4° cum dixerat Jbesus apud Nazaretb, Nemo 
 propJieta acceptus est in patria sua, repleti sunt omnes ira, 
 
TO THE HOLY LAND. 55 
 
 et ejicientes eum extra civitatem duxerunt eum usque ad su- 
 percilium mentis, ut precipitarent eum. Mons iste distat a 
 Nazareth uno miliari, et vocatur Saltus Domini. Beda super isto 
 textu dicit, Cum Dominus de manibus eorum elapsus est, ut de vertice 
 montis descenderet et sub rupe latere vellet, subito ad tactum Domi- 
 nice vestis saxum illud subter fugit et, ad instar cere solutum, 
 quandam effecit concavitatem, in qua dictum corpus reciperetur, in 
 quo loco omnia lineamenta et ruge vestis et vestigia pedum in rupe 
 apparent adbuc, sicut testantur qui viderunt. Item in via ad Beth- De aqua 
 leem, ubi stella apparuit tribus regibus Colonic, aquaebullit de terra, fn via. 
 et currit supSi" viam a primis vesperis Epiphanie Domini usque ad 
 secundas vesperas, et postea cessat, et sic facit omni anno. 
 
56 
 
 [The Narrative op William Wet. J 
 
 Tria maria. 
 
 Ragosa. 
 
 Casope. 
 
 In Dei nomine Amen. Anno Domini M.cccc ""^ Iviij". Ego 
 Willelmns Wey, sacra theologie baccularius, collegii regalis beatis- 
 sime Marie Etone juxta Wyndosoram socius perpetuus, rogatus a 
 devotis viris compilare Itinerarium peregrinacionis mee ad sepul- 
 crum sanctissimum. Jhesu Christi Domiai nostri, volo in itinerario 
 meo pandere iter meum per diversa maria, ultra que oportet navigare, 
 civitates, villas, et patrias, per quas oportet transire, loca eciam sancta 
 in Terra Sancta, et eciam talia que ibi et domorsum vidi et audivi. 
 Inprimis transivi per tria maria : Primum vocatur mare Adriaticum, 
 et illud mare incipit Venesiis et terminatur apud Corpbow : Secun- 
 dum mare nominatur mare Mediterraneum, et incipit apud Corpbow 
 et finitur apud Cande in Creta : Tercium mare nuncupatur mare 
 Ezeum, et incipit apud Cande et terminatur apud port JaflF, sive Jop- 
 pen, in Terra Sancta ; et sunt a Yenesia ad portum Jafif per ista 
 maria duo milia et iij.'='* miliaria, Exibam a Venesia et a portu 
 inter duas turres juxta ecclesiam sancti Nicbolai xviij. die mensis 
 Mail, veniens xx." die per fines Parense in terra Hystrie centum 
 miliaria a Venesia, et xxiiij. die mensis ejusdem veni ad civitatem 
 Eagose in Sclavonia prope regnum Hungarie ; ibidem est bracbium 
 sancti Blasii episcopi, et est dives civitas et bene murata, situata 
 super mare, et est ibi optimum argentum. Ultimo die Maii veni per 
 fines Duras, et ibi audivi quod Venesiani babent in mari Adriatico 
 sexdecim galeas subtUes, armatas, ordinatas ad custodiendum civi- 
 tates, villas et terras quas babent in partibus niis. Audivi eciam quod 
 in mense predicto occisi erant de Turcis per Ungarios juxta civitatem 
 Belgard quinquaginta millia Turcorum; et inde fugiebat Turcus 
 ad obsidendum civitatem Nigropont que est in Grecia. Veni ulte- 
 rius per Casope, que erat vUla destructa per cocodrUlum; ibi est 
 capeUa beatissime Marie, ubi est lampas ardens per totum annum 
 
TO THE HOLY LAND. 67 
 
 oleo semel impleto. Et quarto die Junii veniebam per fines Corphow ; Corphw. 
 delude per Turke3am ; et septimo die Junii veni ad Cande, civitatem Cande. 
 magnam prope mare est [in] insula Crete, ubi quondam fuit rex, 
 vocatus Mineo : ibi quondam predicabat sanctus Paiilus super montem 
 excelsum, a quo fugatus erat per Grecos Crete, unde de Ulis dicitur, 
 Cretenses semper mendaces, male bestie. Inde veni ad civitatem 
 Rodys in insula Colose, ubi commorantur milites sancti Johannis Rodys. 
 Baptiste : ibidem est una spinarum, que erat in capite Cbristi, et 
 floret in die Parassaues. Et in xvj. die ejusdem mensis veni ad 
 portum Baffe in regione Ciprie ; in ilia villa erat Paulus inearceratus Baffe. 
 subtus ecclesi9,m : ibi peregrini emunt cucumeres ad portandum 
 vinum in Terrain Sanctam. Et xviij. die in die sanctorum martyrum 
 Marci et Marcelliani veni tempore completorii ad portum Joppen, 
 sive JafF. 
 
 Et sic fuimus in navigando a.Venesia ad portum Jaflf per spacium 
 quatuor septimanarum et iiij."'' dierum. Et tunc missi erant duo 
 viri de. galea ad gardianum Eratrum, consulem, et ductores Sarazenos 
 pro licentia intrandi Terram Sanctam : et xix. die Junii Sarazeni 
 flgebant duo tentoria prope littus maris ante nonam, et post nonam 
 figebant tentoria sua super montem Jaff prope turritn. Deinde, 
 licencia adquisita intrandi Terram Sanctam, veni a galea ad Jaff circa 
 meridiem xxj. die Junii; ibi exspectavi post numerationem peregri- 
 norum per totam noctem in una cavernarum sub terra ; et erant ibi de 
 peregrinis duarum galearum olxxxxvij'*'"- Primo ad introitum Terre Jaffa. 
 Sancte scilicet a Jaffa confessis et contritis causa peregrinacionis 
 venientibus est remissio omnium peccatorum. *^ Notandum quod 
 ubicunque ponitur crux est ibi plena indulgencia a pena et a culpa ; 
 ubi non ponitur crux, sunt septem anni et septem quadragene. 
 Predicte indulgencie concesse fuerunt a sancto SUvestro papa ad 
 preces magni Oonstantini imperatoris et sancte Helene matris ejus 
 omnibus vere penitentibus, confessis et contritis, ad ilia loca sancta 
 causa devocionis et peregrinacionis venientibus, temporibus perpetuis 
 durature. Erat enim Jaff civitas edificata per Jaffetb, filium Noe, 
 cum bono portu murato ; sed nunc est destructa, exceptis tribus 
 
 I 
 
58 ITINERARY OP WILLIAM WET 
 
 cavernis, in quibus ponuntur peregrini ut inde numerentur a Sara- 
 zenis. Est eciam turris parva super montem Jaffa per quam a 
 nautis cognoscitur portus et patria. Ilia terra fuit quondam Phi- 
 listinorum, sed nunc vocatur Surray, sicut tota Terra Sancta. In 
 
 iu» locus. Jaffa est locus, ubi beatus Petrus apostolns Tabitam apostolorum 
 
 2-^ locus. discipulam resuscitavit a mortuis ; ibi eciam est portus, ad quam 
 
 3«s locus. descendit Jonas propheta ut fugeret a Tarsis a facie Domini ; item 
 per unum miliare a Jaffa, jam infra mare, est petra magna ubi 
 
 a-"' dies. Sanctus Petrus stabat olim ad piscandum. Et mane xxij. die Junii 
 
 nos peregrini accipiebamus asinos ad equitandum E.ame, que distat 
 a Jaff decem miliaria Wallica, et ibi exspectavimus per residuum 
 illius diei : et notandum quod est opportunum venire cum primis 
 ad locum ad eligendum cameram et ad habendum aquam friseam : 
 item erit oportunum emere a custode hospitalitatis storiam ad 
 
 3" dies. ponendum inter nos et terram ad super earn, dormiendum, quia non 
 
 sunt ibi lectisternia. Dormito in bospitali predicto prima nocte mane 
 xxiij . die Junii venit gardianus Fratrum ante diem, et facit dici unam 
 missam; sed, anteqnam incipiatur missa, querit gardianus a peregrinis 
 si habeant omnes licentiam a domino papa veniendi ad Terram 
 Sanctam ; non habentibus licenciam culpat propter disobedienciam 
 ecclesie Catholice, attamen dicit se habere auctoritatem absolvendi 
 eos ; et movet eos confiteri, et ut habeant veram caritatem per 
 quam indulgencie Sancte Terre adipisci possunt. Missa finita, 
 vadunt peregrini, pedestres qui volunt et equitant qui volunt, per 
 
 Lyddia i'« duo miliaria ad villam que dicitur Lyddia, quondam vero Diaspolis 
 nomine : fuit olim magna civitas, sed modo est fere destructa, et 
 est in terra Philistinorum. Ibi faciunt peregrini oblaciones ad 
 sanctum Georgium in ecclesia Grecorum, que olim erat magna 
 et decens, sed jam pro majori parte destruitur; ibi erat sanctus 
 
 2'i'« locus. Georgius marterizatus ; ibi eciam est locus ubi sanctus Petrus 
 sanavit Eneam paraliticum. Deinde veniunt peregrini ad Hamam, 
 et manent in hospicio illo die et nocte; et die xsiiij., scilicet die 
 
 4'"» dies. sancti Johannis Baptiste, equitabamus a Hama versus Iherusalem. 
 Et in eadem aurora veniebant contra nos in gravi multitudine 
 
TO THE HOLT LAND. 59 
 
 Sarazeni equitantes, quasi parati ad bellum, cum tubis et vexillo in 
 quo depictus erat calix cum hostia in despectum Ohristianorum ; quia 
 unus regum Erancie captus in bello posuit Soldano pro vadio 
 sacramentum, quod nunquam voluit postea redimere. Sic equitantes 
 venimus ad Novam Portam xij. miliaria a Ramis : ibi requievimus Nova Porta, 
 et manducavimus de biis que nobiscum portamus, et aquam habemus 
 de magna cisterna. A Porta Ula Nova ad Jerusalem sunt duodecim 
 miliaria, et est via aspera et petrosa et montosa, et ideo bonum est 
 habere in cucumere aquam vino mixtam ad bibendum per viam ; 
 sed antequam venitur ad Jerusalem, in via per distanciam septem 
 mUiarium justa viam a dextris, in montibus, erat ecclesia que olim 
 Castellum Emaus vocabatur, ubi duo discipuli cognoverunt Dominum Emaus. 
 in fractione panis. Item in piano prope montea fuit civitas Betulie, '"" ''";"^' 
 unde fuit sancta Judith que decoUaAdt Holofernem, et ibi prope 
 est locus, ubi ipsa decoUavit ilium. Item ascendendo versus Jeru- 
 salem fuit viUa Amatotb, de qua oriundus fuit sanctus Jeremias Amatoth. 
 propheta. Postea in monte est locus Sylo, in quo fuit Hely pontifex Sylo. 
 et Samuel puer qui ministrabat ibi coram Domino. Ibi prope est 
 sepulcrum Cleophe : item sepulcrum Samuelis prophete. Ibi prope 
 fuit civitas Aramathe, de qua Joseph fuit nobilis qui petiit corpus 
 Jhesu. De Sylo ad Jerusalem sunt quinque miliaria, in quam intra- 
 vimus die sancti Johannis Baptiste, et in introitu nostro pueri pro- 
 jiciebant contra nos lapides ; et sic intrantes civitatem venimus Jerusalem. 
 ad quadratum ante templum Ohristianorum, ibi osculantes lapidem 
 plenum crucibus, super quem Domiaus requies cebat cum cruce ; et 
 tunc intravimus hospicium ad cenam, et ibi jacuimus tota nocte 
 super terram. Mane xxv*°. die Junii veniunt Eratres de monte Syon 5'» dies. 
 ante solis ortum ad duas horas, et vadunt cum peregrinis ad iUa loca 
 sancta, que peregrini magis sunt solicit! visitare. Per viam ad Jeru- 
 salem sunt sex loca, Emaus, Bethulia ubi decoUavit Holofernem, 
 Sylo ubi Hely erat pontifex, et sepulcrum Samuelis et sepulcrum 
 Cleophe, et Aramatha, ut supra dicta sunt. 
 
 I 2 
 
60 
 
 ITINERAKY OP WILJjIAM WET 
 
 Staciones. 
 
 Peregrinaciones ad loca Stacionum. 
 
 In primis vadunt ad templum Sancti Sepiilcri, ante quod est locus 
 quadratus in spacio quasi jactus unius lapidis, et est bene pavatus ; 
 Primus lapis, in cujus medio pavimenti jacet lapis quadratus albi marmoris, sig- 
 natus cum multis crucibus, quasi unius pedis et dimidii in longitu- 
 dine, super quern Christus requievit fessus portando crucem in 
 humeris suis de domo PUati versus montem Calvarie. Circa ilium 
 placitum primo sub una scala, per quam ascendebatur ad montem 
 Calvarie, est una capella sancte Marie et sancti Johannis evangeliste ; 
 in illo loco steterunt in crucifixione Cbristi ; Indiani serviunt ibi. 
 Prope iUam est capella sancti Micbaelis et omnium angelorum ; 
 Jacobite deserviunt ibi. Prope iUam est capella sancti Jobannis 
 Baptiste ; Armeni deserviunt ibi : et iste tres capelle sunt ad orien- 
 talem partem loci quadrati antedicti. Ex parte occidentali est 
 capella magna et pulcra sancte Marie Magdalene ; Nestoriani deser- 
 viunt ibi. Quondam fuit in Constantinopoli quidam magnus doctor 
 nomine Nestorianus,etab illo surrexit Ule falsus traditorMachometus: 
 isti Nestoriani manent adbuc in secta sua et dicunt se fore Cbristianos, 
 sed magis sunt beretici et scismatici. Isti habent consuetudinem 
 quod faciunt radi totum caput preterquam in summitate capitis, ibi 
 dimittunt capiUum longum stare secundum rituum suum; sed 
 Machometi faciunt radi totum caput ad modum corone, et ipsi 
 permittunt capillum longum pendere circa aures, et omnes sunt 
 barbati. Non tunc dabitur licentia intrandi templum Sancti Se- 
 pulcri ; sed Pratres ducunt peregrines ad alia loca sancta. 
 
 2™ Strata. 
 
 3"» Domus 
 Divitis. 
 4tus Trivium. 
 
 Peregrinaciones ad loca Stacionum sunt iste. 
 
 In transeundo a loco Sancti Sepulcri primo ad orientem est strata 
 quedam, per quam Christus ascendebat cum cruce ut pateretur, et per 
 eandem brevem viam venitur ad domum divitis qui negavit micas 
 Lazaro. Parum abliinc venitur ad trivium, ubi angariaverunt Symo- 
 nem Syreneum Judei ut tolleret crucem Jbesu : inibi est locus ubi 
 
TO THE HOLY LAND. 61 
 
 Jhesus dixit mulieribus, Filie Jerusalem, nolite Here super me, etc. 5"« Fletus 
 
 . I' -I. ' mulierum. 
 
 Ibi eciam ad dextrum latus est locus, ubi Jhesus impressit sudario g Sudarium. 
 faciem suam et dedit Veronice ; item, non remote abhinc, est locus 
 in quo beata virgo Maria sincopizavit quia videbat Pilium suum 7 Sinco- 
 venientem cum cruce ; ibi fuit ecclesia que appellabatur a Christianis 
 sancta Maria de Spata, sed nunc est destructa. Ulterius est locus porte s- Porta. 
 antique civitatis, per qaam Christus fuit ductus ad mortem. Item, 
 non longe abbinc, est probatica piscina ubi angelus semel aquam 9- Piscina. 
 movebat in die ; ibi props in arcu testitudinis cujusdam, qui fabri- 
 catus est supra plateam ex transverso ab uno latere ad alteram latus 
 videntur duo.lapides albi coloris, super quos Christus stetit quando lODuo 
 judicatus erat ad mortem ; tunc prope est scola beate Marie, in qua j'j„, g^^j^^ 
 didicit litteras et scripturas. Item per illam portam ex alia parte ''^ate Marie 
 vie est domus Pilati, in qua Christus fuit flagellatus, coronatus, et ad i2"» Do^us 
 mortem judicatus. »Ji Ulterius in eadem platea est domus Herodis, 13 Domus 
 in qua fuit Christus illusus et veste alba indutus ab Herode. Item ^^° '^' 
 ulterius versus Aquilonem est alia platea, ubi est domus Symonis ^^ Domus 
 Pharisey, in qua dimissa fuerunt multa peccata Marie Magdalene. 15 Domus 
 Prope probaticam piscinam est domus sancte Anne, in qua nata fuit ^arje'*'**'^ 
 beata virgo Maria ^ que domus fuit monasterium sancte Scho- 
 lastice virginis, nunc vero est hospitale Sarazenorum. Postea ad 
 meridiem ex opposito est templum Domini, in quo Christus multa j^ Tempium 
 miracula gessit, et in quo beata virgo Maria fuit presentata et 
 desponsata Joseph. Christus eciam erat ibi presentatus in die Puri- 
 ficacionis, et alio tempore inter doctores inventus. •{• Circa Ulud 
 templum ad meridiem est porta, per quam virgo Maria intravit cum i7 Porta. 
 puero Jhesu, quando presentavit eum in eodem templo; de pinna is Pinna. 
 hujus templi precipitatus fuit sanctus Jacobus minor. Item circa 
 hoc templum est sepulcrum sancti Symyonis justi, sed corpus ejus isSepuicrum. 
 nunc est apud Jarram in Dalmacia. Item non remote inde est 
 templum Salamonis, in quo Christus predicavit in die palmarum. 20 Saiamonis 
 Item prope hoc est porta aurea, per quam Jesus intravit in die 21 Porta 
 palmarum sedens super asinum, et per eandem portam intravit ^"'■'^^- 
 
62 
 
 ITINEKABT OP WILLIAM WET 
 
 22 Porta 
 Stephani. 
 
 Stephani 
 lapis. 
 
 Eraclius. In ipsa eciam porta obyiaverunt sibi Joachim et Anna, 
 quia nunciatum erat eis Mariam nasciturana. Item prope domum 
 sancte Anne est porta quedam versus orientem, per quam eductus 
 fuit sanctus Stephanus ad lapidandum. 
 
 2di.8 Xorrens 
 Cedron. 
 
 JPeregrimaciones vallis Josaphat. 
 
 Descendendo ad vallam Josaphat in via est locus petrosus ad 
 sinistram manum ubi lapidaverunt Judei Stephanum. Item in 
 medio vallis Josaphat est torrens Cedron, qui causatur ex magni- 
 tudine pluvii descendentis de montibus Oliveti, et {sic.) et dicitur 
 quod lignum sancte Crucis jacebat super torrentem per longa 
 tempora ad modum pontis, sed, quando regina Saba veniebat in 
 Jerusalem ad Salamonem, noluit ambulare super eum, quia scivit 
 in spiritu virtutem esse futuram. In valle Josaphat ad dexteram 
 
 3 Sepuicrum est magna capella beate Marie virginis, in cujus fine orientali infra 
 
 subtilem capellam est ejus sepuicrum cum lapidibus albi marmoris 
 formose ornatum. »J« Ista capella habet unum hostium, scilicet ad 
 austrum ; descensus ah isto hostio ad aream capelle stat in xlviii" 
 gradibus. Ante angulum capelle inter ad orientem et ad austrum est 
 
 4 Caverna. cavcma magna lapidea, in qua Christus oravit ter ad Patrem in 
 
 nocte cene, et factus est sudor ejus sicut gutte sanguinis decurrentis 
 in terram. 
 
 Feregrinaciones montis Oliveti. 
 
 Ad meridiem per jacturam unius lapidis ab oratorio sive caverna 
 est ortus et locus ubi Judas osculo Christum tradidit ; et in quo 
 Christus erat captus et Ugatus. Item non longe iride est locus ubi 
 Petrus amputavit auriculam servi principis cui nomen Malcus. 
 Extra ortum montem ascendendo est locus, in quo Christus dimisit 
 Petrum, Jacobum et Johannem dicens, Vigilate et orate, etc. Item 
 4Dormierunt. modicum iude moutem ascendendo est locus, in quo dormierunt 
 
 1 Locus tra- 
 dicionis. 
 
 2 Auricula. 
 
 3 Johannes. 
 
TO TUB HOLY LAND. 63 
 
 discipuli dummodo Christus oravit. Item ibi prope est locus, ubi 
 beatissima Maria dedit cingulum suum beato Thome apostolo, 5 Cinguius. 
 quando assumpta erat in celum. Aseendendo montem est via 
 stricta et longa, et juxta viam est locus, ubi Christus videns civi- 
 atem Jherusalem ilevit super earn dicens. Si cognovisxes et tu, etc. 6 Fievit. 
 Postea magis aseendendo montem est locus, in quo angelus pre- 
 sentavit beate Mario palmam, annuncians ci diem exitus et assump- 7 Paima. 
 tionis sue in celum. Item super montem ad sinistram manum est 
 locus, ubi quondam fuit villa Galilee ; inibi Christus in die resurree- 8 Galilee. 
 tionis sue apparidt duodecim discipulis, quibus dixit, Frecedavi vos 
 in, Oalileam.' Inde parum est alius locus ubi habentur omnes indul- ^ inJui- 
 
 gencie. 
 
 gencieique sunt in illis locis, ad quo peregrini non possunt intrare ; 
 videlicet, ad domum Pilati, ad templum Domini, ad templum 
 Salamonis, ad domum in qua beatissima virgo Maria fuit nata, et 
 ad portam auream : ad nullum illorum locorum possunt peregrini 
 habere ingressum. »!• Eeiam in eodeni monte ccrnitur civitas 
 Jherusalem in toto et porta aurea predicta. Abhinc itur super 
 montem Oliveti ad movidiem, ul)i est ecclesia in eujus medio jacet 
 quidam lapis, in quo est vestigium Christi pedis ascendentis in 'io^g*^^"" 
 celum : et viri illius oppidi cum Cliristi discipulis stabant aspici- 
 entes in celum, quibus duo viri juxta illos in vestibus albis vestiti 
 dixerunt, Viri Oalilei, quid admiraiiiini, etc. Et in lapide predicto, 
 qui est albi marmoris, remanet vestigium dextre pedis Christi. 
 Item extra ecclesiam ad niauum sinistram est alia eapella, in qua 
 sancta Pellagia egit penitenciam pro peccatis suis. Item locus qui 11 Peiagia. 
 dicitur Bethfage, ad (juem misit Christus duos discipulos dicens eis, 12 Bethfajre. 
 Ite in castellum quod contra vos est, etc. Item prope montem 
 descendendo fuit eapella quedam sancti Marci Evangeliste, ubi 
 apostoli composuerunt Credo ; prope illam est locus in eujus muro i3 Credo. 
 est magnus lapis super quem Christus docebat apostolos orationem 
 Dominicam Fater nostcr. Item ibi prope est lapis quidam in \^ P**er 
 medio vie, ubi Christus docuit octo Beatitudines, scilicet, Beati 15 octo 
 Spirita, etc. Item ulterius a monte descendendo est locus, in quo i^'-'^titudmes. 
 
64 
 
 ITINEEART Or WILLIAM WEY 
 
 16 Maria beata Virsjo Maria requiescebat fati^ata quando visitabat ista loca 
 
 requiescebat. ° -■■ ox 
 
 sancta. 
 
 Item alie peregrinaciones in valle Josaphat. 
 
 17 Caverna 
 Jacob. 
 
 18 Latibula 
 Apostolorum. 
 
 Item ulterius a monte descendendo ad manum sinistram stat 
 adhuc pars illius arboris, in qua Judas se suspendit. Item 
 descendendo ad vallem Josaphat est sepxdcrum Absolonis, fiHi 
 David regis. Prope ibi est locus ubi Christus in die Resurrectionis 
 apparuit Jacobo minori et apposuit panem dicens, Surge mifrater 
 et comede : fuit eciam in eodeni loco sepultas Zacbarias, filius 
 Baracbie, qui occisus erat inter templum et altare. Circa ilium 
 locum sunt latibula apostolorum, ubi se absconderunt tempore 
 passionis Christi. 
 
 Peregrinaciones vallis SylOe. 
 
 Ex alia parte pontis Syloe, que dividit vallem Josaphat et vallem 
 
 1 Fons. Syloe, est descensus in foramen quodam valle obscurum, ubi in fundo 
 
 est fons cum optima aqua, in quo fonte beatissima Maria lavabat 
 vestimenta filii sui Jhesu, quando presentaret eum in templo. 
 
 2]sratatorium. Inde ulterius procedendo ad dextram manum est natatorium Syloe, 
 in quo cecus a nativitate lavit oculos suos et vistim recepit. Item 
 ante illud natatorium prope viam est locus, in quo Judei Issayara 
 
 .3 Secaverunt. prophctam secavcrunt cum sarra lignea per medium, et ibi prope est 
 sepulcrum ejus. Ulterius inde procedendo ascenditur per manum 
 dextram ad campum sanctum Acheldemach emptum precio san- 
 guinis Christi in sepulturam peregrinorum, nunc vero vocatus 
 Armenorum. Ager iUe est quadratus, et habet in latitudine spacium 
 j actus unius lapidis, et est subcavatus cum novem foraminibus ad 
 imponendum corpora defunctorum. Item circa ilium locum sunt 
 
 5 Latibula. multa latibula, in quibus, quum terra erat in manibus Christian- 
 orum, multi Christiani solitarii faciebant penitencias suas. Item ibi 
 
 4 Achelde 
 mach. 
 
TO THE HOLT LAND. 65 
 
 superius parum est prope domas mali consilii; sic vocata quia ibi 6Domusraali 
 congregati principes sacerdotum cum ceteris consilium fecerunt ut 
 Jhesum morti traderent, et illuc accessit Judas ad tradendum 
 Christum. Ibi olim fuit monasterium sancti Cipriani. Istis 
 peragratis venimus ad montem sanctum Syon, audientes missam, 
 et post missam dictam manducamus cum fratribus. Post refec- 
 tionem transimus ad loca sancta mentis Syon. 
 
 Feregrinaciones montis Syon. 
 
 In monte Syon est locus ubi Judei rapere voluerunt corpus 
 Beatissime Virginis, quando ab apostolis portabatur ad sepulcrum : i Rapere. 
 Item locus ubi sanctus Petrus flevit amare quia negabat Christum : 2 Fievit. 
 Item ecclesia sancti Angeli. Ipsa est domus Anne pontificis, ubi Anne™"^ 
 fuit Christus examinatus et alapis cesus ; postea erat monasterium 
 Armenorum. Item in monte Syon est monasterium pulcrum Ordinis 
 Minorum, et est ascensus in ecclesiam per viij*" gradus. In ilia 4 Cenavit 
 eadem ecclesia ad summum altare cenavit Dominus Jhesus cum 
 discipulis suis, et ibidem confestum fecit Sacramentum. tj* Circa 
 hoc altare per manum dexteram est altare ubi Christus lavit pedes sLavitpedes 
 discipvdorum suorum. Poras ecclesiam, ad meridiem, est locus 
 quadratus in altitudine a terra cum area ecclesie ; per ilium itur 
 ad cenaculum quod est pone summum altare : ibi fuit capella cum eLocusSpiri- 
 uno altari, et ibidem recipiebant apostoli et alii Spiritum Sanctum ^^^ Sancti. 
 in die Pentecostes. Postea descenditur in claiustrum, in cujus angulo 
 est parva capeUa sancti Thome apostoli, in qua Christus se pre- 
 buit palpabilem beato Thome, et in quam intravit Jhesus, januis 7 Januis 
 clausis. »{« Infra in Sacrista est quedam pars columpne flagel- $ Coiumpna. 
 lacionis Christi in muro secrete inclusa. Item juxta occidentale orabat^^'^'^ 
 latus ecclesie est locus in quo beata Maria solebat orare. Item ad i9 Sedebat 
 
 ^ . . Maria. 
 
 latus boreale ejusdem ecclesie est lapis ubi beatissima virgo Maria n Ubi 
 sedebat quando predicabat. Item in pariete ecclesie ex parte sep- dicabat. 
 tentrionali est sepulcrum David et aUorum regum, et vocabatur regu^. *'™™ 
 
66 
 
 ITINERARY OP WILLIAM WET 
 
 13 Agnus 
 pasohalis. 
 
 14 Aqua 
 parabatur. 
 
 13 Sepulcrum 
 Stephani. 
 
 16 Dicebat 
 missam. 
 
 17 Morabatur 
 Maria. 
 
 18 Electio 
 Mathie. 
 
 19 Cayphe 
 domus. 
 
 20 Lapis' 
 montis.' 
 
 21 Career 
 Christi. 
 
 22 Gallus 
 stetit. 
 
 23 Petrus 
 negavit. 
 
 24 Jacobus 
 decollatus. 
 
 David regis capella. Item extra orientalem finem capelle est locus 
 ubi agnus pasohalis parabatur pro cena Domini, et eciam aqua erat 
 ibi calefacta pro pedibus apostolorum abluendis. Tunc procedendo 
 ibi borealius per parvum j actum lapidis est locus, ubi sanctus Ste- 
 phanus, Nicodemus, Gamaliel, et Abibon secunda vice erant sepulti. 
 Postea ad occidentalem per jactum lapidis est lapis, ubi sanctus 
 Johannes evangelista dicebat missam per multos annos ante beatis- 
 simam Virginam post ascensionem Domini. Ibi prope austraHus 
 est locus, ubi beatissima virgo Maria commorabatur per xvi. annos, 
 et in quo loco migrabat ex hoc seculo. »J« Parum inde inter 
 orientem et austrum est lapis rubeus lapidibus circumdatus, ubi 
 beatus Mathias erat electus in apostolum in die Pentecostes loco 
 Jude proditoris. Hec omnia loca montis Syon prescripta fuerunt 
 infra ecclesiam magnam, que vocabatur Sancta Maria de Scala ad 
 celos. Item per unum jactum lapidis inde contra boream est 
 ecclesia Salvatoris : ibi deserviunt Armeni. Super magnum altare 
 istius ecclesie jacet lapis ille, qui erat advolutus ad hostium monu- 
 menti Jhesu Christi, et est valde magnus : in longitudine vero est 
 duorum brachiorum et plus, et est in spissitudine unius pedis et 
 dimidii, et est marmoris albi. Juxta australem finem altaris est 
 career in pariete, in quo Christus ligatus erat ad columpnam per 
 totam noctem. Ista ecclesia fuit domus -Cayphe pontiflcis, in qua 
 Christus fuit contemptus, examinatus, sputo fedatus, velatus, in 
 capite percussus, a Petro ter denegatus, et in predicto carcere 
 inclusus usque mane Parasceues quousque mitteretur ad Pilatum. 
 Hostium ecclesie est in occidentali fine, prope quod ad dexteram 
 quando introitur in foramine parietis, altius quam homo est, jacet 
 lapis ille, super quem stetit gallus quando cantavit, antequam 
 negavit Petrus Christum. Ibidem extra hostium est arbor ubi 
 Petrus stetit quando negavit Christum in domo Cayphe. Postea 
 transeundo a Monte Syon versus Jerusalem, in dextra parte vie, est 
 ecclesia Armenorum, in cujus latere orientali est parva capella, ubi 
 erat decollatus sanctus Jacobus apostolus, frater sancti Johannis 
 
TO THE HOLT LAND. 67 
 
 evangeliste ab Herode, Deinde procedendo contra aquilonem ad 
 Jerusalem, quasi per duos j actus lapidis, est magnus lapis ad dexteram 
 manuin vie juxta unum parietem, et circa eum lapidem in pariete 
 sunt cruces multe que osculantur a peregriuis. Ibi apparuit 
 Cbristus tribus Mariis revertentibus a monumento in die resurrec- 
 tionis, dicens, Avete. Ibi ex opposito ad occidentem, quasi per 25 Avete. 
 jactum lapidis, est castrum David circumfossatum. Modicum a 
 casteUo David est locus ubi beatissima virgo Maria solebat sedere et seResfiiciebat 
 
 _ _ Calvanam. 
 
 respicere ad montem Calvarie. Hiis onmibus lustratis venitur ad 
 Jerusalem, et manent ibi peregrini in bospitali usque ad vesperas 
 sub custodi^a Sarazenorum; et post tempus vesperarum veniunt 
 fratres de monte Syon ad illos, et ducunt eos ad templum Sancti 
 Sepulcri, in quorum adventu congregantur majores Sarazenorum de 
 Jerusalem, et computant peregrinos et scribunt eorum nomina ; et 
 sic includunt eos usque mane ; et cum fuerimus in templo intra- 
 bimus simul cum candelis illuminatis in capellam gloriosissime 
 virgiais Marie, et incipimus processionem ad loca ista sancta 
 subscripta. 
 
 JPeregrinaciones et loca Sancta in Templo sancti Sepulcri. 
 
 Capella beatissime Marie Virginis est ad aquilonem, in qua 1 Capeiia 
 creditur Christus apparuisse post suam resurrectionem Matri sue 
 beatissime in die Pascbe. In eadem capella est pars columpne ad 2 Pars 
 
 columne. 
 
 quam Ohristus luit ligatus, quando fuit flagellatus in domo PUati, 
 
 et statur dextera parte capelle infra cratem ligneam. Item in. 
 
 eadem capella est altare ubi Sancta Crux diu reservata fuit, et 
 
 adhuc babetur inibi parva pars crucis Domini Nostri Jbesu Christi. 
 
 In medio istius capelle jacet petra quedam rotunda marmorea ; super 3 Petra. 
 
 banc petram posuerunt mortuum et super ilium ponebantur tres 
 
 cruces, sed quando Crux Christi posita erat super corpus defuncte 
 
 statim surrexit que prius mortua erat. Ante bostium istius capelle 
 
 jacet una petra rotunda albi marmoris mixta cum nigredine, cum 4 Petra cum 
 
 foramine. 
 
 k2 
 
68 
 
 ITINERARY OF WILLIAM WET 
 
 5 Career 
 Christi. 
 
 Nota lapidem 
 primum. 
 
 6 Miserunt 
 sortes. 
 
 7 Inventio 
 crucis. 
 
 8 Columna 
 coronationis. 
 
 9 Foramen 
 crucis. 
 
 10 Euptura 
 lapidis. 
 
 foramine longitudinis trium digitorum in medio, ubi apparuit 
 Dominus beate Marie Magdalene in die resurrectionis in specie 
 Ortolani, faciens illud foramen in lapide predicto cum vanga, que 
 erat in manu sua, et dicebat Marie Noli me tangere. Inde itur per 
 boreale latus ecclesie ad orientem, et est ibi introitus in capellam 
 que vocatur Career Christi, ubi positus fuit Christus cum paraverant 
 Crucem; et ibidem est lapis cum duobus foraminibus in quibus 
 posuerunt pedes Christi. Non procul inde est hostium capelle ad 
 manum sinistram, in qua est altare ubi tortores miserunt sortes pro 
 tunica Christi inconsutili. Non procul ab hoc altari ad manum 
 sinistram est descensus per xxix. gradus in capellam sancte Helene, 
 matris Constantini imperatoris, in qua capella est alius descensus 
 per decem gradus ad fossam vel grotam, in cujus fine orientali est 
 locus sub rupe lapidea, ubi fuerunt inventa sancta Crux Christi, 
 corona, clavi, ferrum, lanceae, cum crucibus latronum abscondita. ^ 
 Extra illud hostium capelle Helene ad manum sinistram est altare, 
 sub quo stat columpna, in longitudine quasi unius ulne, super quam 
 sedebat Jhesus quando coronatus erat sptnis in domo Pilati. Adhuc 
 circumeundo venitur ad finem australem summi altaris. Ibi est 
 ascensus per duodecim gradus, ubi est capella pulcra cum tribus 
 fenestris in australi parte. Ad orientalem finem capelle est foramen 
 rotundum in rupe factum : profunditas ejus est plusquam dimidium 
 ulne, latitude ejus in summitate est circumquaque unius palme. ^ 
 Ab eo autem loco usque austrum, quasi spacio quinque pedum, est 
 ruptura ilia, de qua dicitur Ut petre scisse sunt, in latitudinem 
 unius palme cum dimidio, in longitudine quatuor pedum; fines 
 ejus sunt contra orientem et occidentem. Item cum de monte 
 Calvarie itur, parum foras contra occidentem, in revertendo ad 
 manum sinistram contra orientem, sub rupe mentis Calvarie est 
 locus Golgathe, ubi est capella in qua deserviunt Gorgiani, in qua 
 eciam cernitur ruptura mentis Calvarie a summo usque deorsum, et 
 est ibi altare ubi fuit inventum caput Ade, In ista capella sunt 
 duo sepulcra ; super primum habetur talis scrigtura. Hie jacet 
 
TO THE HOLY LAND. 69 
 
 Godfridus, dux de Bilion, qui totam istam terram adquisivit cultui 
 Christianorum, cujus anima regnat cum Ohristo, Amen. Super 
 aKud sepulcrum est talis scriptura : 
 
 Eex Baldawyrras Judas, alter Machabeus, 
 
 Spes patrie, vigor ecclesie, virtus utriusque, Versus Gol- 
 
 Quem formidabant cui dona tributa ferebant tumbam 
 
 Cedar et Egiptus, Dan ac homicida Damascus : 
 
 Pro dolor, in medico clauditur hie tumulo. 
 
 Item in transeundo ad sepulcrum Domini jacet quidam lapis n Lapis 
 niger et marmoreus ; super ipsum positum fuit corpus Jhesu Ohristi °'^^'^' 
 quando deposuerunt eum de cruce, ut condirent eum aromatibus et 
 involverunt eum lintheaminibus ad eum sepeliendum. "^ Postea 
 revertitur ad manum dexteram ad Sanctum Sepulcrum Domini, quod 
 est in medio inter cliorum et occidentalem finem templi in domun- 
 cula quadam, quasi xxviii. pedum in longitudine et vix viij. in lati- 
 tudine. Domus vero Sancti Sepulcri est quasi quadra, excepto 12 Sepulcrum 
 medio pedis, et stat in medio duarum domorum que annexe sunt 
 sepulcro, una ad orientalem et alia ad occidentalem : in domo 
 orientali est hostium ligneum cujus claves habent Fratres Minores. 
 Ab hostio illo usque ad hostium sepulcri est rotunda domuncula, 
 habens quasi viij*° pedes in latitudine et fere tantum in altitudine ; 
 ista domuncula ante bostium domunculi Sancti Sepulcri parum ad 
 dexteram est lapis quidam albus, in longitudine pedis et dimidii et Lapis super 
 
 ,,.,,. . T J. J? J. J.- T quemsedebat 
 
 m latitudme unius pedis et lere quarte partis pedis, super quem Angeius. 
 sedebat Angeius quando dixit mulieribus Nolite timere, etc. Ibi est 
 introitus Sancti Sepulcri contra occidentem, et Ule iritroitus est quasi 
 primum hostium factum ex lapidibus albi marmoris, sed non habet 
 aliquid ad claudendum, quia lapis ille est super altare ecclesie Sancti 
 Salvatoris in monte Syon, et Ule lapis appositus erat ad hostium 
 Sancti Sepulcri. Introitus iste est in altitudine unius' ulne, exceptis 
 tribus pollicibus ; in latitudine vero dimidie ulne et parum plus. 
 Infra hostium istud, juxta aquilonare latus domuncule, est sepulcrum 
 
70 ITINERABY OE WILLIAM WEY 
 
 Domini excisum de petra alba marmorea decenter polita et ornata, 
 habeas in profanditate quasi tria quarteria ulne, in longitudine vero 
 et latitudiae spacium quasi viij° et trium pedum, fines ejus recte ab 
 occidente ad orientem jacent ; et jacet lapis pulcber super eum 
 ejusdem materie et coloris cum sepulcro, et conjungitur ei cum se- 
 mento sic quod non aperitur. Domuncula Sancti Sepulcri est ejusdem 
 longitudinis fere cum sepulcro, et latitudo ejus est fere eadem cum 
 longitudine ; altitudo vero infra sepulcrum est quasi novem pedum 
 ab area ad summitatem ejusdem. Pitmaculum Sancti Sepulcri 
 est rotundum et factum ad modum columbaris, et coopertum plumbo, 
 et tectum templi super sepulcrum est discoopertum. Versus se- 
 quentes sunt scripti super pinnaculum Sancti Sepulcri Domini nostri 
 Jbesu Ohristi, et litteris aureis, et sunt hii ; 
 
 Vita mori voluit et in hoc tumulo requievit 
 
 Mors quia vita fuit nostram victrix abolevit 
 
 Nam qui coniregit inferna sibique subegit 
 
 Ducendo suos cujus dux ipse oobortis 
 
 Atque triumphator bine surrexit lep fortis ^ 
 
 Tartarus inde gemit et mors lugens spoliatur. 
 
 Tercia domuncula est capeUa cum altari ad occidentalem finem 
 sepulcri et iatroitus in cam ab occidente ; Gorgiani deserviunt ibi. 
 In sepulcro Domini cum sacerdos celebraverit potest habere secum 
 tres audiendum missam et non plures. In sancto isto sepulcro 
 erant xuij"™ milites creati anno predicto. Infra chorum circa spacium 
 longitudinis xl pedum jacet lapis quedam parum alcior area, cum 
 13 Medium foramine in medio, ubi dicitur Domiaum Jhesum assignasse medium 
 mundi esse. Postea venitur ad orientem in eodem choro ad 
 summum altare ; ibi dicunt Greci missam. Item La capella 
 beatissime Marie Virginis in Sancto Sepulcro ad altare ad meridiem 
 montis Calvarie et in monte Syon celebrant Latini et Pratres Mi- 
 nores missam per totum annum. Retro Sanctum Sepulcrum est 
 capella ia qua deserviunt Jacobite. Ad dexteram manum est 
 
TO THE HOLY LAND. 71 
 
 capella, in qua deserviunt Indiani. In capella, ubi sancta crux fuit 
 inventa, deserviunt Gorgiani. Istis omnibus visis et peragratis 
 in Sancti Sepulcri temple cenamus, et post cenam jacemus super 
 terram ad dormiendum, et circa mediam noctem surgimus ad 
 dicendum matutinas, ad confessiones audiendas, ad missas dicendas, 
 et ad communicandum peregrinos. In ista eadem nocte dominus 
 Johannes Tuptbojff, comes Wyngorie in AngHa, cum sua familia 
 stabat ad cantandum missam de sancta cruce in monte Calvarie 
 cum cantu organico. Ista missa et aliis finitis exivimus a sancto 
 templo in aurora ad bospicium nostrum, in domo consulis ibi 
 manducante^ et post refectionem circa boram terciam post nonam 
 accipimus asinos ad equitandum versus Betbleem. Et bee est dies 
 xxvj'* Julii, 
 
 Peregrinaciones in via ad Bethleem. 
 
 De Jerusalem itur ad Betblem versus meridiem per quinque 6" dies, 
 miliaria ; ibi primo fuerunt magi bospitati. Delude quasi in media 
 via est puteus quidem cum lapide rotundo, ubi tres reges videntes i Ubi steiia 
 steUam gavisi sunt gaudio magno valde ; et dixerunt ad invicem, re|n)'ii's.* 
 Hoc signum magni regis est ; eamus et offeramus ei munera, aurwm, 
 thus, et inirram. Ulterius ad manum sinistram est ecclesia sancti 2 Ecciesia 
 Helie propbete, ubi sanctus Hellas sub umbra jenuperi cibatus est " ^ ^^' 
 ab angelo sub cinericio pane; eciam est ibi locus in quo idem 
 propbeta occultavit se, dummodo regiaa Gezabel persequebatur 3 Ubi Heiias 
 ipsum. Inde ulterius descendendo secus viam est locus ubi Jacob ^^*]^'*' , . . 
 
 ^ , , 4 Jacob vidit 
 
 vidit scalam ; summitas ejus celos tangebat ; ibi fuerunt edificia, scaiam. 
 nunc vero sunt dirupta. Ulterius secus viam ad dexteram manum 5 Sepuicrum 
 est sepuicrum Racbaelis, uxoris Jacob et matris Josepb et Beniamin, ^*'=''^^i'^- 
 
 6 Heiias 
 
 bene reparatum. Item ad manum dexteram ostenditur locus, in natus. 
 quo Heiias propbeta natus erat. Dimittendo viam que ducit ad 
 Hebron est parva via ad manum sinistram, que ducit ad Betbleem, 7Descendebat 
 et ibi prope Betbleem est locus ubi beatissima virgo Maria descendit 
 
72 
 
 ITINERARY OF WILLIAM WET 
 
 de asino et sedens repansabat, quando venit peregrinans cum marito 
 suo Joseph pro descripcione mundi universi et ad pariendum in 
 Bethleem. Tunc venitur ad civitatem BetMeem, de qua oriundus 
 fuit David Eex. In castro hujus civitatis, id est, ad angulum 
 inter orientem et aquilonem, est ecclesia beatissime Marie virginis 
 devota et pulcra valde ; ibi commorantur Pratres Minores. Ibi 
 peregrini, locis ad dormiendum electis in claustro et rebus depositis 
 ibidem, vadunt ad cborum Fratrum Minorum, qui est ad boreale 
 latus ecclesie, et ibi incipiunt processionem. 
 
 2 Sepulcrum 
 Innocencium. 
 
 3,Ubi reges 
 
 parabant 
 
 munera. 
 
 4 Locus nati- 
 vitatis Jhesu 
 Christi. 
 
 5 Presepe 
 Christi. 
 
 JPeregrinaciones infra locum et ecclesiam Bethleem. 
 
 In primis vadunt peregrini in claustrum extra latus boreale ecclesie. 
 Ibi est descensus contra orientem per xviij"™ gradus in capellam, que 
 vocatur Scala sancti Jeronimi ; ibi est locus in muro, ubi sedebat 
 quando transtulit Bibliam de Hebreo in Latinum ; et eciam in 
 eadem capeUa solebat celebrare. Est eciam locus ubi solebat dormire 
 et ubi postea sepultus erat ; sed jam corpus suum translatum est ad 
 ecclesiam beatissime Marie majorem in Roma. Item ex altera 
 parte capelle est aliud sepulcrum^ ubi erant multa corpora Inno- 
 cencium interfectorum projecta ab Herode. Et eciam tunc vadunt 
 peregrini in ecclesiam ad boreale latus cbori, et ibi in angulo ad 
 orientem est altare ubi magi, apertis tbesauris, parabant munera 
 offerendum. Ibidem descendunt subtus cborum xvj°™ gradus in 
 capeUam quandam triginta pedum in longitudine et circa decem in 
 latitudine ; ad cujus finem orientalem est altare, et subter illud 
 est locus, ubi Dominus noster Jbesus Cbristus erat natus de virgine 
 Maria. Ab hoc altari occidentalius, quasi per spacium decem 
 pedum, est presepe lapideum, ubi fuit Jbesus reclinatus a beatissima 
 Virgine inter bovem et asinum post nativitatem suam. ^ Et 
 parum orientalius per spacium quasi quinque pedum est aliud 
 altare ; et ista duo altaria cum presepe sunt quasi sub una rupe. 
 Et fine occidental! capelle in angulo inter occidentem et aquilonem 
 
TO THE UpLY LAND. 73 
 
 est foramen parvum, habens in profunditate quasi dimidium ulne, 6 Lipum 
 
 crucis 
 
 in latitudine yero plusquam dimidii pedis ; ubi fertur quandam 
 arborem aridam et siccam stetisse, sed tempore nativitatis floruit et 
 viridis facta est, et erat unum lignorum crucis Christi. Postea 
 ascenditur contra meridiem quasi per XTJ. gradus, et ibi juxta 
 parietem occidentalem est altare, ubi Dominus noster Jhesus Christus 
 erat circumcisus octava die. ^ Item infra istam ecclesiam est 7Circumcisus. 
 puteus ubi, sicut quidam dicunt, stella que apparuit magis translata s Stella. 
 fuit in prejacentem materiam unde fuit facta. Ecclesia ista est 
 speciosa valde supra et subtus, habens in se quatuor series colump- 
 narum marmorearum, et in qualibet serie sunt decem ; eciam ex 
 transverso illarum sunt alie decem, quarum omnium numerus est 
 quinquaginta. Narratur quod quondam, domino potente et magno Narracio. 
 volente spoliare dictam ecclesiam et auferre de lapidibus ejus mar- 
 moreis, insurrexit quedam horribilis bestia in forma aspidis vel 
 serpentis et fecit rupturam magnam in muro cum cauda sua, que ad- 
 huc apparet, et veniens stetit ante predictum dominum horribiliter 
 intuens in eum ; qui ex aspectu bestie territus et nullum malum 
 audens facere ecclesie predicte festinanter recessit cum omni comitatu 
 suo. Insuper, sicut diximus missas in Sancti Sepulcri templo, ita 
 in templo Nativitatis sue in Bethleem. Et ibi ad altare nativitatis 
 Domini habuit predictus comes Wyngornie missam in cantu organico 
 de nativitate Domini, et post missam in aurora vij. diei mensis '' '^i'^^- 
 Junii exivimus ab ecclesia sancta Bethleem accipientes asinos equi- 
 tantes versus loca in montanis Judee. 
 
 Peregrinaciones extra Sethleem. 
 
 Extra sanctam ecclesiam Bethleem ad meridiem per j actum lapidis 
 est ecclesia sancti Nicholai, ubi angelus apparuit Joseph in somnis, 
 dicens illi ut fugeret in Egyptum cum puero Jhesu et Maria matre 
 ejus a Bethleem. Ad orientem per duo milliaria in valle est locus 
 ubi angelus apparuit pastoribus cum multitudine angelorum, annun- 
 
 L 
 
74 
 
 ITINERABY OF WILLIAM WET 
 
 2 Angelus 
 
 apparuit 
 
 pastoribus. 
 
 erat. 
 
 cians eis Christi natmtatem, et ibidem erat monasterium in quo 
 erant Paula et EustocMum. A Bethlefem contra aquilonem per 
 3 Amos natus tria miliaria est castrum Thene, de quo oriundus fuit Amos pro- . 
 pheta ; ibi eciam multa corpora sanctorum Innocencium interfecta 
 fuerunt ibi tumulata ; fuit eciam ibidem ecclesia, sed est dirupta. 
 Sic equitantes versus montana obviavimus per viam Sarazenos et 
 Sarazenas peregrinantes ad vallem Mambre ad sepulcrum Habrae et 
 Sare. •J« i^ 
 
 1 Fons 
 Eunuchi. 
 
 2 Elizabeth.. 
 
 3 Magnificat. 
 
 4 Petra 
 suscipiens 
 Joliannem. 
 
 a Johannes 
 circumcisus. 
 
 6 Beuedictus 
 Dominus. 
 
 7 Joliannes 
 natus. 
 
 JPeregrinaciones in montanis Judee. 
 
 Per quatuor miliaria itur a Bethleem inter occidentem et aqui- 
 lonem ad montana Judee, et per viam est fons, in quo PhUippus 
 baptizavit Eunucbum. Postea in latere montis aquilonari est 
 ecclesia cum altari in angulo inter orientem et meridiem, ubi beata 
 Virgo Maria salutavit Elizabeth et exultabat infans Johannes in 
 utero suo; et ibi cecinit beata Virgo Maria psalmum, Magnificat 
 anima mea Dominum. In pariete istius ecclesie australi est petra 
 magna, que ad preces Elizabeth apparuit se, et suscepit Johannem 
 Baptistam infantem ne interficeretur cum aliis innocentibus a minis- 
 tris Herodis regis ; inde vero ductus ab angelo in desertum ibi crevit 
 et nutritus est usque ad tempus predicacionis sue. Tunc ascenditur 
 per scalam lapideam versus austrum, quasi in aream lapideam 
 spaciosam, in latere cujus aquilonari est capella cum altari ubi cir- 
 cumcisus fuit sanctus Johannes octava die. Et in australi parte 
 prope finem altaris est locus parvus, quasi pro duobus hominibus 
 ad standum ; ibi apertum est os Zacharie et prophetavit dicens, 
 Benedictus Dominus Deus Israel, etc. Inde per viam ut revertuntur 
 ad Jerusalem, quasi per quarterium miliaris a loco predicto ad 
 dexteram manum, est ecclesia quedam in qua ponunt Sarazeni 
 animalia ; et ad boreale latus ejus est introitus in capellam, ad 
 cujus finem orientalem est altare ubi fuit sanctus Johannes Baptista 
 natus. ^ Et ilia fuit tercia domus Zacharie. Prope Jerusalem est 
 
TO THE HOLY LAND. 75 
 
 domus beati Symonis justi, in qua responsum accepit a Spiritu 8 Domus 
 Sancto non visurum mortem donee, etc. Ulterius propinquius Jem- ^ 
 salem in valle ad manum sinistram est monasterium Sancte Crucis, Monasterium 
 
 Crucis. 
 
 m quo deserviunt Gorgiani. Retro et subter summum altare est 
 fovea, in qua crescebat lignum sancte crucis. Ab isto loco transimus 
 in Jerusalem ad hospitale nostrum ad prandium ; et post boram 
 quartam intramus in templum, ibi exspectantes per totam noctem, 
 dicentes missas et visitantes loca sancta ut prius. Et post mediam 
 noctem dominus comes Wyngornie babuit missam super montem 
 Calvarie in cantu organico, et mane diei viij. exivimus templum ad S'^tiies. 
 hospicium nostrum, ibi exspectantes usque circa horam quartam. 
 Tunc transimus ad domum Syon, et eadem nocte accipimus asinos 
 equitantes versus desertum Querente. 
 
 Iste sunt peregrinaciones a Jerusalem ad Jordanem. 
 
 Postea itur de Jerusalem usque Jordanem. Ilia via est valde dura 
 et aspera propter calorem et multitudinem moncium, defectum aque, 
 necnon et aUarum rerum pertinencium ad corporis sustentationem ; 
 propterea consilium, ut quis non vadat pedester per iUam viam, quia 
 sepius moriuntur ibi quamplures in ilia, maxima quia non inve- 
 niunt ibi ad comedendum vel bibendum, antequam reveniatur ad 
 Jerusalem ; ideoque necesse est ut portentur panis, aqua, ova cocta, 
 vinum, caseus et alia necessaria et specialiter confortativa. De Jeru- 
 salem ad Jordanem sunt bene triginta miliaria; et per viam est locus 
 ubi sanctus Joachim expulsus de templo morabatur cum pastoribus i Joachim 
 suis, et ibi angelus annuncia^dt sibi Mariam nascituram. Inde sunt bus. 
 due vie, una ad montem Querentanum et alia ad Jerico, et per 
 utramque viam sunt montes alti : cum descenditur de montibus ad 
 orientem, vadunt quasi per quatuor miliaria contra aquilonem ad 
 montem Querentanum, qui mons est altus et difiicilis ad ascenden- 
 dum, et stat ad orientalem finem aHorum montium, ad latus cujus 
 orientale ascenditur quasi in medium mentis versus meridiem. 2Quarantana. 
 
 L 2 
 
76 
 
 ITINERARY OP WILLIAM WBY 
 
 9 dies. 
 
 3 Super 
 motitem 
 Quarantana, 
 
 4 Zachee. 
 
 5 Baptiste 
 Domus. 
 
 6 Jordanus. 
 
 7 Jeronimi 
 monasterium. 
 
 Ibi est spelunca in rupe montis, in qua sunt due capelle, una inferior 
 alia superior, ibi habuimus missam : ibi jejunavit dominus Jhesus 
 xl*^ diebus et xP noctibus: »{• ibi eciam temptatias fuit a diabolo 
 dicente, Sifilius Dei es die, etc. Post missam descendunt peregrini 
 et vadunt ad viridarium arborum prope radicem montis ad orientem. 
 Per medium istius viridarii est rivulus aque velociter currentis versus 
 Jordanem, qui venit de post latus boreale montis Querentani a 
 flumine Marath, qui ad preces flliorum prophetarum per Heliseum 
 sanatus est a sua amaritudine et sterilitate per eflfusionem salis in 
 ipsum flumen. In predicto viridario per aquam requiescunt pere- 
 grini accipientes confortationem ciborum et potuum ; tunc qui volunt 
 ascendunt montem predictum per viam priorem, et cum venerint ad 
 latus montis aquilonaris vertunt se ad manum sinistram versus 
 meridiem ; et sic ascendunt ad verticem montis, ubi diabolus temp- 
 tavit Christum dicens. Sec omnia tibi dabo : in quo loco stant tres 
 parietes unius capelle, videlicet aquilonaris, orientalis, et australis, 
 quasi octo pedum in latitudine et tanta in longitudine. Item de 
 monte descenditur ad Jerico in domum in qua receptus fuit Jhesus a 
 Zacheo in hospitem ; ibi eciam cecum illuminavit ; nunc est civitas ilia 
 destructa nisi quod alique domus rusticorum stant ibi f ibi dormiunt 
 peregrini per noctem super petras, et distat a Jordane per quinque 
 miliaria. Ulterius in via ad Jordanem fuit monasterium sancti 
 Jobannis Baptiste, et dicitur quod Ohristus fuit ibi baptizatus, quia 
 Jordanus venerat illuc ; nunc vero retraxit se per jacturam unius 
 baliste. Postea venitur ad Jordanem ; ibi baLneantur peregrini ; 
 et est pulcher rivus et profundus, et fiuens in Mare Mortuum. 
 Sed mare mortuum nullum habet exitum visibilem, et est in 
 longitudine bene octoginta miliaria, et distat ab eo loco in quo 
 peregrini balneantur duo miliaria. Item non est bonum diu 
 morari in aqua Jordanis, sed balneare se propter indulgencias et 
 cito ascendere. Prope eciam Mare Mortuum ad alteram partem 
 fuit monasterium sancti Jeronimi, in ilia vasta solitudine ubi 
 egit penitentiam suam antequam ivit ad Bethleem, sicut ipse 
 
TO THE HOLY LAND. 77 
 
 testatur in quadam epistola sua. Item circa idem mare est statua 
 salis uxoris Loth. Istis peragratis, venimus nocte ilia ad Jerico, ubi 
 jacentes super lapides per tempus quatuor horarum ; 'et erat unus 
 presbyter de Francia mortuus ilia nocte, et sepultus in medio vie 
 inter Jerusalem et Jerico. Post dormicionem surreximus equitantes lo dies, 
 versus Bethaniam et Jerusalem ; et mane diei decime diei venimus 
 Bethaniam. 
 
 Iste sunt peregrinaciones Betanie. 
 
 Primo in Betania est casteUum antiquum, et in Ulo casteUo est i Sepuicrum 
 formosum sepuicrum sancti Lazari, quern Ghrigtus resuscitavit a 
 mortuis, et fuit ibi monasterium sancte Scolastice Virginis. Extra 
 casteUum est locus ubi Martba occurrit Cbristo et cecidit ad pedes 2UbiMarthe. 
 ejus, dicens, Domine si fuisses hie frater meus non esset mortuus. 
 Ibi eciam fuerunt domus sanctarum, videlicet Marthe et Marie 3 Domus 
 
 .,,.,„,. . Marthe. 
 
 Magdalene, et Symonis leprosi, m quibus domibus Ohristus sepius 
 hospitabatur. Item super Betaniam est locus Betbfage versus 
 montem Oliveti, ubi Christus sedebat super asinum pulle, ut veniret 
 in Jerusalem in die palmarum. Item notandum quod mons Oliveti 
 in celsitudine sua supereminet omnem regionem : in quo monte 
 solicitus erat Dominus discipulos suos et ad se de civitate confluentes 
 docere. Eciam notandum quod in temporibus Christi erat quedam 
 viUula nuncupata Gethsemani, ubi Obristus temtus et captus 
 erat. Hiis omnibus visis, venimus Jerusalem, et expectamus in 
 hospicio usque boram vesperarum ; et tunc intravimus in templum, 
 et ibi habuimus sermonem ab uno presbitero de AngHa et de 
 coUegio regali beate Marie Etone, cujus thema erat, Feregrinus es 
 in Jerusalem. 
 
 Et erant ibi de AngUcis xxvij. cum Domino comite predicto ; qui 
 mane babuit missam cantatam cantu organico in capella beatissime 
 Marie. Et sunt in templo Domini duodecim secte, Latini, Greci, sectfs Christi- 
 
 anorum in 
 
 Armeni, Indii, Jacobite, Gorgii, Suriani, Maronite, Nestorii, Aridiani, |'°^p'j" 
 
78 ITINEB.ABT OF WILLIAM WEY 
 
 Abbatii, et Pessini ; et isti omnes habent loca in templo ad lau- 
 
 11 dies. dandum Deum. Et primo die Julii eximus mane a templo ad bos- 
 
 picium, et nocte sequente jacuimus super terram in domo Syon ; et 
 mane, audita missa, secunda die Julii equitavimus ad Rama. Et 
 
 12 dies. iij" die Julii, missa audita, in aurora equitavimus ad Jaffa et intra- 
 
 13 dies. vimus galeam ; et sic fuimus in Terra Sancta per tresdecim dies : et 
 Saiynis. quinto die Julii incipimus navigare, et venimus ad portum Salyuis 
 
 in Cipria octava die Julii. Et ibidem super montem altum est crux 
 sancti Latronis pendens in aere, et non potest removeri a loco illo, 
 et aliquando apparet alba et aliquando rubra. Est eciam ibi rivus 
 salis albi. Et rex Ciprie dat pro tributo Soldano Babilonis decem 
 milia ducatus in pannis, vocatis Obamelet, per annum. In eadem 
 regione prope Eamacost erat sancta Katerina nata, et ad fidem per 
 sanctum beremitam conyersa. 
 
 Rodys. Et xiiij. die Julii navigavimus a Salynys, et venimus ad Rodys xxij. 
 
 die Julii, scilicet, in die Marie Magdalene ; et ibi audivimus quod 
 ducenti et quinquaginta Turci erant adducti ad Rodys ante adventum 
 nostrum per aquam, cum quibus tali modo factum est. Quum intra- 
 bant civitatem pueri Ohristiani capti per Turcos precedebant in albis, 
 portantes cruces albas in manibus, trabentes per fanes renegatos in 
 naribus perforatos et ceteros manibus ligatis post tergum ; inter quos 
 -^yjjjcem habuerunt palos positos in fundamentis egredientibus per dorsa 
 et per pectora ; et decem substracti erant nudi per lignum plenum 
 stimulis ferreis. Item duo decollati erant post eorum baptismum ; 
 unus excoriatus, et alius projectus a turre et suspensus per inguinas : 
 residui vero suspensi erant quidam per pedes quidam per coUa ex utra- 
 que parte civitatis ut palam esset omnibus transeuntibus. Isto tem- 
 pore erat magnus Turcus apud Moras, et accipiebat de habitatoribus 
 illius terre triginta milia virorum, mulierum et puerorum ad habi- 
 
 Notapro tandum terram et civitatem Constantinopolim. Item in Turkeya 
 
 Religiosis. , . , . , ,. , ^ . 
 
 est insula, m qua sunt xxiiij. milia monacnorum lirecorum, qui non 
 
 comedunt carnes neque pisces, neque vivit inter eos aliquid feminei 
 
 Cande. gencris. Item venimus Oande iiij'° die Augusti ; et ibi vidimus capud 
 
TO THE HOLT LAND. 
 
 79 
 
 Incipit 
 Flandria. 
 
 Ibi est locus 
 capoionis. 
 
 Incipit Bra- 
 bancia. 
 
 Incipit 
 Almania. 
 
 Sancti Titi, discipuli Pauli, qui fuit archiepiscopus Cortine metropolis 
 insule Crete, ubi sunt novem episcopi : ibi crescunt mallasetum, 
 cipressus, et succur. Item venimus adCorphow xxiiij. die Augusti. Corphow. 
 Item secundo die Septembris venimus Jarra in DaLmacia, ubi jacet jarra. 
 sanctus Symeon integer, qui accipiebat Cbristum in ulnas suas. In 
 eadem ecclesia jacet sanctus Zoyolus confessor, et in ecclesia catbe- 
 drali jacet sancta Anastasia virgo et martir, de quamemoria babetur 
 in die Nativitatis Domini, quia ut Ula die sustinuit martirium com- 
 bustionis. Et sexto die Septembris venimus ad Venesiam. Et sic 
 fuimus in redeundo a Jaff ad Venesiam per novem septimanas et 
 diem. Sed a Venesia ad Terram Sanctam, et ab ilia ad Venesiam 
 iterum fuimus in eundo et redeundo per spacium x-vg. septimanarum, 
 Dei adjutorio conducti. Cui in eternum gracias agimus. Qui tam 
 graciose misericordiam suam nobiscum fecit.- Amen. ^ 
 
 In eundo et redeundo ab Etona ad Etonam fui per spacium 
 xxxix. septimanarum in toto. 
 
 Iste sunt civitates 
 
 Calisia, que est in Picardia 
 Gravenynge, iij. miliaria 
 Dumkyrke, iiij. miliaria 
 Newport, V. miliaria 
 Bruggis, vij. miliaria 
 Gawnte, viij. miliaria 
 Dandermounde, v. miliaria 
 Makelyn, v. miliaria 
 Asohot, V. miliaria 
 Dyste, ij. miliaria 
 Askylle, iij. miliaria 
 Mastrek, iij. miliaria 
 Aeon, iiij. miliaria 
 Durene, iiij. miliaria 
 Seuernake, iiij. miliaria 
 Eymbake, iij. miliaria 
 Cense, iij. miliaria 
 
 et ville ad magnam Cwitatem Romce. 
 
 Andenak, iij. miliaria 
 Conflense, iij. miliaria 
 Bobard, iij. miliaria 
 Bagarath, iij. miliaria 
 Byng, ij. miliaria 
 Odername, iiij. miliaria 
 Wermys, iiij. miliaria 
 Spyre, vj. miliaria 
 Brussell, iij. miliaria 
 Bryten, ij. miliaria 
 Burname, ij. miliaria 
 Fayg, ij. miliaria 
 Eslyng, iiij. miliaria • 
 Gyppyng, iij. miliaria 
 Gasslyng, ij. miliaria 
 Ulma, iij. miliaria 
 Memmyng, vj. miliaria 
 
 Incipit 
 Keyne. 
 
 Swesia. 
 
 Hie incipiunt 
 Montes 
 
80 
 
 ITINERARY OP WILLIAM WEY 
 
 Hie incipit 
 Lumbardia. 
 
 Incipiunt 
 
 miliaria 
 
 Ytalica. 
 
 Hie ineipit 
 
 Ytalia. 
 
 Ibi est se- 
 cunda capcio 
 monete. 
 
 Kempton, iiij. miliaria 
 
 Nesserwan, iij. miliaria 
 
 Attrowang, iij. miliaria 
 
 Mownt Nicholas, iij. miliaria 
 
 Merane, vj. miliaria 
 
 VII. Kyrkys, vj. miliaria 
 
 Mounte Vernarde, ij. miliaria 
 
 Nazare, ij. miliaria 
 
 Tremyng, vj. miliaria 
 
 Trent, iiij. miliaria 
 
 Eoffered, ij. miliaria 
 
 Ala, viij. miliaria 
 
 Clausura, xx. miliaria 
 
 Verona, xij. miliaria 
 
 Scala, xij. miliaria 
 
 Hostea,xx. miliaria 
 
 Merandela, xij. miliaria 
 
 Eouporte, xiiij. miliaria 
 
 Castellum sancti Johannis, xj. miliaria 
 
 Bononia, x. miliaria ; est ibi Univer- 
 sitas 
 
 Plenore, viij. miliaria 
 
 Florenschole, xxij. miliaria 
 
 Montes Scarpore, decern miliaria 
 
 Florencia, xiiij. miliaria 
 
 Donatum, xvj. miliaria 
 
 Sere, xiiij. miliaria 
 
 Monterone, x. miliaria 
 
 Ad Clericum, xiij. miliaria 
 
 Lakarone, xiij. miliaria 
 
 Aqua pendente, xj. miliaria 
 
 Ad sanctum Laurentium, quinque mi- 
 liaria 
 
 Pulsene, iij. miliaria 
 
 Muntflaske, vj. miliaria 
 
 Viterve, viij. miliaria 
 
 Rusbeon, ix. miliaria 
 
 Suterse, iij. miliaria 
 
 Monterose, v. miliaria 
 
 Turrebocona, vi. miliaria 
 
 Ad Eomam, xiv. miliaria 
 
 Castello Novo, xiiij. miliaria 
 
 Arriane, vj.. -miliaria 
 
 Castelliane, vij. miliaria 
 
 Burget, iiij. miliaria 
 
 Trekyl, viij. miliaria 
 
 Nerne, vj. miliaria 
 
 Seme, viij. miliaria 
 
 Spolet, xij. miliaria 
 
 Follyng, xij. miliaria 
 
 Canty mane, xv. miliaria 
 
 Calia, V. miliaria 
 
 Fellyne, xij. miliaria 
 
 Assyse, viij. miliaria 
 
 Parwse, x. miliaria 
 
 Castele, xij. miliaria 
 
 Burgo, viij. miliaria 
 
 Alapeve, viij. miliaria 
 
 Sampere, xviij. miliaria 
 
 Galyad, xv. miliaria 
 
 Furse, xx. miliaria 
 
 Revennan, xx. miliaria 
 
 In monte Alvernje recipiebat sanctus 
 
 Franciscus sua stigmata. 
 A Revenna ad Venesiam per aquam, 
 
 XXX. miliaria 
 
 Cristina ibi 
 jaeet. 
 
 IbijacetS.Fran- 
 oiseus et Clara. 
 
 Ibi est Uni- 
 
 versitas. 
 
 Summa miliarum a Roma ad Venesiam, ij°.lviij. miliaria. 
 
TO THE HOLY LAND. 
 
 81 
 
 Iste sunt civitates et ville a Venesia ad Calisiam. 
 
 Numerus 
 iiiiliarium a 
 Calisia ad 
 Komam 
 M.CCC. 
 
 Venesia, que est in Ytalia 
 Padway, xxv. miliaria 
 Bassan, xxv. miliaria 
 Alascala, v. miliaria 
 Gryue, viij. miliaria 
 Hospital, V. miliaria 
 Alaburgo, v. miliaria 
 Alene, vij. miliaria 
 Trent, x. miliaria 
 Tremyng, iv. miliaria 
 Merane, vj. miliaria 
 VII. Kyrkys, vj. miliaria 
 Mount Nycholas, iij. miliaria 
 Nazare, viij. miliaria 
 Mount Vernerd, ij. miliaria 
 Karamath, iiij. miliaria 
 Esselnang, vj. miliaria 
 Kempton, iiij. miliaria 
 Memmyng, iiij. miliaria 
 Olma, vj. miliaria 
 Gasselyng, iij. miliaria 
 Gyppyng, ij. miliaria 
 Esselyng, iij. miliaria 
 Fayg, iiij. miliaria 
 Burnara, ij. miliaria 
 Brytyn, ij. miliaria 
 
 Summa miliarium 
 
 Brussel. ij. miliaria 
 Spyre, iij. miliaria 
 Wermys, vj. miliaria 
 Odername, iiij. miliaria 
 Byng, iiij. miliaria 
 Bakarath, ij. miliaria 
 Bobard, iiij. miliaria 
 Coualense, iij. miliaria 
 Andernake, iij. miliaria 
 Cense, iij. miliaria 
 Rymbak, iij. miliaria 
 Sauernak, iij. miliaria 
 Durane, ij. miliaria 
 Aeon, iiij. miliaria 
 
 :ia 
 
 Acon, mj. miliaria 
 Masteryke, iiij. miliari 
 Assyse, iij. miliaria 
 Dyste, iij. miliaria 
 Astot, ij. miliaria 
 Makalyne, iiij. miliaria 
 Dendermounde, quinque miliariai 
 Gaunte, v. miliaria 
 Bruggis, viij. miliaria 
 Newport, vij. miliaria 
 Dunkyrke, v. miliaria 
 Greueninge, iiij. miliaria 
 Calyse, iij. miliaria 
 
 a Venecia ad Calisiam, m'.Ivj. miliaria. 
 
 M 
 
82 ITINBUABY OF WILLIAM WET ' 
 
 Itinerarmm secundv/m Magistri »|« Willelmi Wey ad Terram 
 
 Sanctam. 
 
 In Dei nomine, Amen. Anno incarnacionis Dominica M.cccc.lxij. 
 Ego Willelmus Wey, sacre theologie baccularius, socins Collegii 
 beatissime Marie et sancti Nicliolai Etone juxta Wyndesoram, Dei 
 inspirante gratia, anno etatis mee lv*°, consecratus ad modiim pere- 
 grinorum, iter meum versus Sanctum Sepulcrum Jhesu Christi 
 arripui ab Etona predicta xxvj'° die Eebruarii, et veni ad Gravysende 
 v*° die Marcii, et intravimus in mare xiij'° die Marcii, et xv'° die ejus- 
 dem mensis venimus ad Ermewthe in Selondia. Inde ad Andwarpe 
 per mare, et ab Andwarpe ad Veste viij. miliaria Ytalica; inde ad 
 Mastryk vij. miliaria ; inde ad Aquisgravis, vulgariter vocatis 
 Aeon, et quia in Rena erat guarra inter duos episcopos accepimus 
 consilio sapientum virorum aliam viam. Et sic ab Aeon ivimus ad 
 sanctum Cornelium j. miliare ; inde ad Roryng dim. miliare 
 magnum ; inde Recsteyne ij. mil ; inde Caldherberge dim. mil. ; 
 inde Bewlyng ij. mil. ; inde Zawe ij. mil. ; inde Prom iiij. m. ; inde 
 Saffarone ij. mil. ; inde Bedbyrge ij. mil. ; inde Hospytale ij. 
 miliaria; inde Trever ij. miliaria. Ibi jacet sanctus Matliias, et 
 hie est super fluvium Mosam ; ibidem est puteus quo sedebat 
 sanctus Attanasius quando fecit cimbalum [sic], scilicet, Quictmque 
 vult. Est eciam ibi cultellus, cum quo sanctus Petrus abscidit 
 auriculam Malchi, et in ecclesia et abbathia sancti Mathie sunt tot 
 corpora sanctorum quot sunt dies in anno. Episcopus ejusdem 
 civitatis est unus eorum qui eliget imperatorem Almanie, qui erit 
 electus in civitate Aeon. A Trever ad Kery ij. mil. ; inde ad Syrke 
 iij. mil., ibi oportet accipere monetam vocatam Eappis ; inde Medys 
 vj. mil.; inde ad sanctum Nicholaum in Gallia x. mil.; ibi est 
 bracMum Sancti Nicholai ; ibi fiunt multa miracula ; et est ibidem 
 maxima multitudo catenarum et compedum quam unquam vidi in 
 aliqua ecclesia. Inde ad Spinale x. mil. ; inde E-ememyrmownte 
 ix. mil. ; inde ad Sanctum Theobaldum vij. mil. ; inde ad Basiliam 
 V. mil. Ibi audivimus quod erat guarra inter papam Pium et 
 ducem Austrie, et quod papa excommunicasset transeuntes per ejus 
 
TO THE HOLY LANB. 83 
 
 dominium, proptei" quod exploravimus pro via alia et lougioii ad 
 Venetiam. Igitur ivimus a Basilia ad Refelde ij. mil. ; inde ad 
 Buffynberkeij.mil.; inde ad Scafosa iiij.mil.; inde ad Constan- 
 ciam iij. m. ; inde ad Arbonam iij. m. ; inde ad Renet j. m. ; inde 
 ad Blodyt ij. m. ; inde ad Clesterle ij. m. ; inde ad Alberke j. m. ; inde 
 ad Prottys ij. m.; inde ad Landek iij. m.; inde ad Eose ij. m. ; inde ad 
 Neweres j. mil. ; inde ad Mall iij. m. ; inde Lecli iij. m. ; inde Me- 
 rane iij. mil. ; inde Turle ij. m. ; inde Erpen i. m. ; inde Numered 
 ij m. ; inde Saladon j. m.; inde Sanarel ij. m.; inde ad Tremyngij. m.; 
 inde Salerne iij. m. ; inde ad Trent iij. m ; inde ad Perysyn ij. m. 
 Ibi exspectaivimus a die Parasceues usque ad secundam feriam pasehe. 
 
 Et in die Parasceues audivimus ibi aervicium, et quod post ser- Nota quo- 
 
 ..„ . . i-j. 1} ± modo Ytalici 
 
 vicium leretrum positum erat m nave ecciesie, et super leretrum faoiunt in 
 ymago sancte Orucis coopertum, et luminaria posita circa feretrum tione"^"^*^" 
 et ymaginem de cera. Et in die Pasehe modicum ante diem veni- Chnsti. 
 mus tres Willelmi peregrini ad ecclesiam et salutavimus plebeium 
 ecciesie, qui in adventu nostro dixit, Quia sacerdotes estis, no- 
 biscum expectabitis in ecclesia; et statim omnes parochianos 
 mandavit egredi de ecclesia, et illis egredientibus hostia post eos 
 repagulavit. Et post corum excessum ab ecclesia induebat se 
 superpellicio et capicio blodio super caput cum liripipio involuto 
 circa collum, ibat ad feretrum in medio ecciesie, et accipiebat crucem 
 que cooperta erat inter brachia, et secrete cantando ibat ad sacris- 
 tarium, et postea aperuit ostia ecciesie. Et in die Parasceues 
 in exortatione sua ad populum fecit communem populum cantare 
 in lingua Ytalica, Dio nobis 3Iaria, quid vidistis in via ? SepUl- 
 crum Christi viventis, et gloriam vldi resurgentis. Et illud idem 
 fecit in missa et in vesperis ejusdem diei, et virgines fecit cantare 
 hec predicta altiore voce per ipsum incepte. Inde ivimus ad Levyng 
 j. mil. ; inde ad Burge j. m. dim. ; inde Hospital j. m. dim. ; inde 
 ad Gryne j. m. ; inde Alaschala j. m. ; inde ad Bassane xv. m. ; 
 inde ad Padwa xxv. m. parva. 
 
 Inde ad Veniciam, civitatem nobilem et grandem, xxij. die 
 Aprilis vcnimus, ubi videbamus in vigilia sancti Marci super 
 
 M 2 
 
84 ITINERARY OF WILLIAM WEY 
 
 altare sancti Marci duodecim coronas aureas, plenas lapidibus 
 preeiosis, et duodecim pectoralia plena eciam lapidibus preciosis, 
 calicem eciam altissimum et ditissimum, duo turibula magna et 
 preciosa de auro vel deaurata, et iiij, candelabra deaurata; 
 et summum altare erat de argento deaurato, et ecclesia sancti ])iarci 
 ediflcata ad modum templi Christianorum in Jerusalem. Et cum 
 illustrissimus dux ejusdem civitatis intraret in illam ecclesiam sancti 
 Marci, in primis vesperis sancti Marci, habuit ante ipsum ix. tubas, 
 argenteas magne longitudinis cum armis suis et tres minores, habuit 
 eciam ante se viij*° vexilla cum octo crucibus in rotundo deauratis : 
 portabantur eciam ante eum. octo cereferarii magne longitudinis 
 cum octo torticiis albis. Et eciam unus portabat ante eum in una 
 parte pulvinar magnum de veste aurea, et alius cathedram deauratam, 
 et post eum portabat unus canapeum de veste aurea, et alius gladium 
 cum vagina deaurata plena lapidibus pretiosis, et post ipsum candelam 
 longam de alba cera extinctam. Et cum venerabili duce ibant patri-. 
 archa Venecie et premissarius Sancti Marci in pontiiicalibus, patri- 
 arclia cum cruce, et premissarius cum crucifero magni valoris ; et 
 ante eum viginti canonici amiciis induti, multi eciam sacerdotes et 
 clerici ; et post eum domini civitatis et multitudo populi. Et in die 
 sancti Marci venieba]p.t fraternitates diversorum sanctorum in 
 magna multitudine et in habitibus albis ad modum religiosorum, et 
 in una manu habebant candelas ex cera, et in altera manu flagella,. 
 et babuerunt ante se cruces et tortuces ; et erant de fraternitate 
 sancti Marci quingenti. 
 
 Illustrissimus dux illo tempore Venecie vocabatur dominus 
 Pascale Malopero. Iste habuit seciim sex consiliarios, et aliqui 
 ipsorum mutantur' in bmni anno ; sunt eciam sub ipso sex pro- 
 curatqres Sancti Marci, et isti manent in ofiiciis suis per totani 
 vitam su?im ; et vocantur tres citra et tres ultra. Sunt eciam 
 in civitate decern de principalibus qui vocantur decern consiliarii ; 
 sunt eciam tres advocati, et possunt facere omnia que pertinent ad 
 civitatem cum duce. Est eciam unus qui vocatur potestas, et ipse 
 ost ju(lex civitatis ; sed quando omnes isti precedeaites non concordent 
 
TO THE HOLY LAND. 85 
 
 faciunt vocari cl.** nobiles qui vocantur precati ; isti jjossunt facere 
 quod volunt. Postea est aliud consilium magnura, ad quod omnes 
 mobiles possunt venire, et in dicto consilio eligunt ofl&ciarios perti- 
 nentes ad civitatem et alia loca extra ; et eligunt omni anno 
 octingentos officiarios in civitate et extra, et aliqui habent officia per 
 duos annos et aliqui per unum annum. Sunt eciam inter ofl&ciarios 
 octo, qui per totam vitam permanent in suis ofl&ciis, scilicet sex pro- 
 curatores S. Marci, unus qui facit monetam et alius super corda. 
 
 Et habent in civitate locum magne latitudinis ubi faciunt galeas ad 
 defensionem fidei nostre, ubi vidi octoginta galeas factas et fiendas ; 
 eciam infra ilium locum habent de omni genere armorum domes 
 grandes repletas diversis generibus armorum ad defensionem fidei 
 nostre ordinatas. Item tercio die mensis Mail anni predicti decessit 
 ab hoc seculo dominus Pascuale Malopero, illustrissimus dux Venecie, 
 qui jacuit mortuus in palacio suo per tres dies, et tercio die ducebatur 
 ad sepulturam. In cujus sepultura omnes scole precedebant in 
 habitibus religiosorum cum cereis et ilagellis in eorum manibus, et 
 ante eos cruces et torticii, et post eos plebani civitatis, sacerdotes et 
 clerici et religiosi, et ultimo canonici Sancti Marci cum cruce et 
 torticiis ; et post eos duo viri portabant arma sua, et post arma 
 poi'tabatur corpus isto modo paratum. Super caput suum habuit 
 biriculam et faciem discoopertam, et sub capite pulviaar de vesti- 
 mento aureo ; super corpus suum mortuum habitum duels aureuni 
 extra penulatum, .et super pedes sotulares et calcaria de auro prope 
 pedes, et ex altera paxte corporis giadium, cujus vagina erat deaurata. 
 Et cum omnibus istis apparatibus sepultus fuit superius in uiuro 
 apud fratres Predicatores in Venicia civitate. Post ejus obitum et 
 sepulturam «onvenerunt Veniciani pro electione novi duels, con- 
 vocati per consiliarios ad electionem novi ducis ; et citati sunt ad 
 istam electionem omnes generosi nobiles jurati ad eligendum fideles 
 in fide Catholica dominos de nobilioribus, qui accipiunt juramenta 
 sua in penam perdicionis bonorum temporalium nisi eligant sapien- 
 ciorem, in condicionibus meliorem,. in fide Catholica fideliorem, et in 
 uiundanis actibus pro, ilhx civitate et suis doaniniis habiiiorem. Isti 
 
86 ITINERARY OF WILLIAM WEY 
 
 centum cum certis notariis erunt inclusi in una domo, de qua non 
 egredientur donee eligerint quadraginta de nobilioribus ad istam 
 dignitatem. Postea quadraginta recipient corpus Domini, quod 
 talem eligent quern credunt in fide nostra magis catholicum, et 
 ad civitatem Venecie magis proficuum ; et illuna quern cognoscunt 
 laab(5re majorem partem vocum accipient pro eorum duce, et alium 
 qui habet minor em partem non manifestabunt sub pena mortis. 
 Tunc ipse qui babet luajorem partem vocum, et eligitur in ducem, 
 deducetur ad domum suam; et ut ducitur naute venient ad eum 
 et dicent Bona vestra nostra svmt, et dicet, Scio bene, sed rogo accipite 
 inter vos centum ducatus et sitis contenti, et istos dat eis, et per 
 viam ad domum suam spargit monetam ad habendum spatium 
 transeundi ad domum suam. Et, postquam ordinavit pro domo sua, 
 addiicetur per dominos civitatis ad palacium ducis, et facient eum 
 militem, et tunc induent eum vestimentis dignitatis sue, et ponent 
 bericulam plenam gemmis preciosis suj)er caput ejus. Et dominica 
 proxima venit ad ecclesiam Sancti Marei, et coram eo venient oiunes 
 scole, et unus de eis faciet coram eo proposicionem. Tunc venient 
 religiosi in processione cum reliquiis suis, torticibus, crucibus et 
 canapeis, et habebunt inter eos pueros multos paratos ad modum 
 angelorum, et portabuntur super altos palos, et cantent coram 
 domino duce diversos cantus : et seculares sacerdotes cantant, 
 Te Deum laudamus ; Sermone blando angelus ■ Ad ceiiam agni pro- 
 vidi. Et sic exibit ab ecclesia Sancti Marci cum magna processione 
 et multitudine populi, et veniet ad palacium ducis, et stabit in 
 hostio palacii sui vertendo faciem suam versus populum, et tunc 
 omnes domini sui gradientur ante ilium facientes ei reverenciam. 
 Istis factis ibit ad prandium in suo palacio, ubi remanebit per totam 
 vitam suam. Post suam electionem veniunt ambaciatores a diversis 
 provinciis visitantes eum, portantes ei munera, dicentes quod multum 
 congratulantur de exaltaeione sua ad illam dignitatem. 
 
 Nomen istius ducis electi isto anno est Cristoforus Mauro, vir valde 
 catholicus et fidelis, qui statim post suam electionem misit oratores 
 suos ad faciendum pacem inter papam Pium et duccm Austrie. Quod 
 
TO THE HOLY LAND. 87 
 
 enim aiidivi, vidi, et per viam ad istum sanctissimum locum feci ad 
 Dei laudem et honorein manifestabo in hiis scriptis, ea intencione, ut 
 ea que bene fiebant sint posteris in exemplum, ut ipsi eadem et 
 meliora faciant. Ea, que vidi in palacio illustrissimi ducis Venetie 
 in domo consilii sui, postea ad honorem civitatis nunciabo in hiis 
 scriptis. Legitur de papa Alexandre III. quod fugiebat a Roma in 
 habitu Eratris Minoris propter metum Erederici imperatoris, et venit 
 Veneciam ad domum religiosara nuncupatam Caritas, et ad hunc 
 diem sic vocatur, in qua domo serviebat in coquina, incognitus 
 tamen ab omnibus. Contingebat quod peregrinus quidam venerat 
 ad domum, fibi ipse serviebat in coquina, et ibi videbat papam 
 Alexandrum, quern cognoscebat, quia antea in ecclesia sua Sancti 
 Petri Rome eum videbat : propter quod ibat ad unum de dominis 
 civitatis, et intimabat illi quod papa Alexander erat in ilia civitate. 
 Dominus iste adducebat peregrinum istum ad dominum ducem, 
 vocatum Gayne Ziam. Tunc dux cum dominis civitatis venerat 
 ad domum Caritatis, precipiens priori ut omnes religiosos et servos 
 ante eum diiceret. Hiis omnibus coram eo apparentibus, dixit pere- 
 grine, Quis est papa inter istos? et dixit quod non erat ibi; tunc 
 dixit dominus dux priori, Habetis aliquos alios in domo ista ? 
 Respondit prior, Non sunt alii in domo nisi unus qui tarde istuc 
 venit, et servit in coquina, sed vocetur. Cum autem ante eos 
 venerat, dixit peregrinus domino duci, Certe iste est papa Alex- 
 ander. Tunc dux et omnes alii ceciderunt ad pedes ejus, et 
 statim ordinabant pro illo vestimenta dignitati sue conveniencia, 
 et duxerunt eum ad palacium ducis, promittentes se manuca- 
 pere pro vita ejus. Et statim dux ordinabat ut multe galee 
 armarentur ad bellum contra Imperatorem. Et quia hec erat 
 materia fidei ipsemet dux preferebat se ire ad bellum cum aliis, 
 et A-enit coram papa in armis suis, et petiit ejus benedictionem et 
 plenam indulgenciam pro se et suis. Et tunc primo papa dedit 
 sibi ensera et dixit, Do tibi potestatem faciendi justiciam. Post 
 bee dominus Dux ibat cum populo suo contra Imperatorem, et acci- 
 pieljant filium Imperatoris, ct adduxit eum ad papam, et sub fide sua 
 
88 ITINBBAUY OF WILLIAM WET 
 
 missus erat ad patrem suum, ut eum adduceret ad papam ; quod et 
 Nota quo- factum est,, qui in ecclesia sancti Marci cecidit ad pedes pape, dicens, 
 erat impera- Hgc facio Petro ; Tunc dixit papa, Et Petro et michi. Et statim 
 dicens.*'^''*'" papa posuit pedem suum super collum imperatoris, dicens, Super 
 aspidem. et basiliscum am.bulabis, et conculcabis leonem et draeonem, 
 et tunc concordati erant. Tunc dixit papa ad ducem, Ecce con- 
 stituo te dominum salsi maris, et in signum hujus do tibi annulum, 
 cum quo maritaberis mari ; quod facit adhuc semel in anno, in die 
 Ascensionis Domini, cum multo honor e. Dedit eciam illi candelam 
 de alba cera ut ante eum portaretur. in magnis solempnitatibus, 
 Ista candela alba data erat duci Venecie a papa, quia nee in Erancia, 
 Anglia, nee in aliis regnis inveniebat adjutores fidei nostre, nisi 
 solum in Venecia ; et in perpetuum voluit ad eorum honorem et 
 continuacionem iidei ut candela de alba cera ante ducem portaretur 
 in festivitatibus, quando transit ad ecclesiam sancti Marci. Dedit 
 eciam sibi canapeum de panno aureo, octo vexilla cum crucibus 
 aureis in circulo, et octo tubas de argento, et cuna istis adducitur ad 
 Nota qno- ccclesiam sancti Marci in magnis solempnitatibus. Dedit eciam 
 cata°erat et ^^^^ liccnciam sigiUarc cum plumbo. Anno Domini cc. erat civitas 
 de anno Vcnecie edificata per piscatores. Sed primo vocata erat Realti, 
 
 postea provincia Venecie. Sanctus Magnus martir fuit primus epis- 
 copus Venecie, et ejus corpus jacet integrum in ecclesia sancti 
 Jeremie in Venecia. Iste sanctus habuit visionem, ut edificaret 
 septem ecclesias in Venecia, que sunt iste : Prima est sancti Jacobi 
 in K,ealto, secunda sancti Johannis, tercia sancti Salvatoris, quarta 
 sancta Maria formosa, ad quam veniunt dux et domini Venecie in 
 vigilia Purificacionis, et in die ad missam, ad offerendum ibi propter 
 miracula que facta erant ad beatissimam Virginem : quinta ec- 
 clesia est ecclesia sancti Silvestri ; sexta sancti Jeronimi ; septima 
 
 * On the margin a later hand has written " Iste Alexander 3 sanctum Thomam fovit 
 in exilio.'' 
 
 ■]■ On the margin, by a second hand, " Veneciarum civitas conditur, ant pocius ampliatur 
 anno Domini 450, non a pastoribus sicnt Eoma, sed a potencioribus et dicioribus pro- 
 vinciarum advenis- illio propter persecutionem Attile confugientibus." 
 
TO THE HOLY LAND. 89 
 
 sancti Petri, que est ecclesia cathedralis, et habent ibi patriar- 
 cham. 
 
 Jam sequitur de reliquiis, que sunt in Venecia et circumcirca. In 
 primis est in ecclesia sancti Marci anulus et liber sancti Marei ; est 
 eciam lapis qui percussus erat a Moyse in deserto, et dedit aquam in 
 magna habundancia, et est in lapide ilia ymago beatissime Virginis, 
 props introitum palacii in muro fixum. Et supra hostium sancti 
 Marci est ymago Jhesu Christi facta opere Mosayco, et simillima 
 Jliesu Christo quando portabat crucem versus Calvariam. Item est 
 ibi in eadem ecclesia ymago Christi crucifixi in panno linio, que 
 percussa erat, a Judeo pugione, que effundebat sanguinem ; et de illo 
 sanguine est ibidem vitrum plenum, et videntes ilium sanguinem in 
 vigilia pasche ad horam secundam noctis habebunt plenam remis- 
 sionem peccatorum, et licenciam manducandi carnes in nocte. Est 
 eciam in eadem civitate corpus Ysodori martiris ; corpora sanctorum 
 Sergii et Baclii ; corpus sancti Crisostomi elemosinarii ; corpus 
 sancti Zakarie, patris sancti Johannis Baptiste ; corpus sancti 
 Theodori confessoris ; corpus sancti Ohoracis heremite ; corpus 
 sancti Lierii martiris ; corpus sancti Ligorii ; corpus sancti Barbari 
 martiris ; corpora sanctorum Nicbomedis et Gamaliel et Abibon ; 
 corpus sancti Platonis martiris ; corpus sancte Marine virginis in- 
 tegrum ; corpus sancti Theodori martiris ; corpora sanctorum mar- 
 tirum Gordiani et Epimachi ; corpus sancti Eloriani ; corpus sancti 
 Pauli, primi heremite ; corpus sancti Maximi episcopi integrum ; 
 corpus sancte Barbare virginis et martiris : corpus sancti Magni 
 martiris : corpus sancte Lucie virginis integrum ; corpus sancti 
 Nicete martiris ; corpus sancti Crisogoni martiris ; corpus sancti 
 Constancii confessoris ; corpus sancti Jone prophete ; corpus sancti 
 Hermolai martiris ; corpus sancti Nicholai in litore ; corpus sancti 
 Theodori, episcopi Glare ; corpus sancte Helene integrum ; corpora 
 sanctorum Cosme et Damiani ; corpus sancti Cosme confessoris ; 
 corpus sancti Pauli martiris integrum, cum coronula super caput 
 ejus, qui quondam erat dux Burgundie; corpus sancti Leonis 
 
90 ITINEEAUT OF WILLIAM WET 
 
 confessoris ; corpus sancti Aniani, episcopi Alexandrie ; corpus 
 sancti Donati, episcopi in Morano ; corpus sancti Gerardi, episcopi 
 et martiris : corpus sancti Urci martiris ; corpus sancti Dominici 
 heremite ; corpus sancti Cleodonii episcopi ; corpus sancte Frucie 
 virginis et martiris ; corpus sancti Antonini martiris ; corpus sanc- 
 torum Hermaclieri et Fortunati, martirum in Mariano ; corpora et 
 ossa multorum Innocencium ; corpus sancti Johannis elemosinarii ; 
 corpus sancti Secundi martiris ; item manus dextera sancti Cipriani 
 martiris, et in manu sua sanguis qui cecidit de collo ejus quando 
 decapitatus erat. Item apud sanctum Georgium est os cruris sancti 
 Cristofori, magne longitudinis ; item pars spungee Christi, et de 
 tunica inconsutili. Item in Venecia sunt scole omnium linguarum, 
 et doctores eas docentes habent pro suis laboribus a dominacione 
 civitatis. 
 Provisio pro Jam sequltur qualiter disponemus nos ante recessum a Yenecia. 
 
 peregrinis. 
 
 Primo oportet concordare cum aliquo patrono illuc preparanti 
 quantum pro loco in galea et pro victu vestro ; et eligite locum ubi 
 poteritis habere lumen et aerem. Item, si poteritis, scribatis conven- 
 ciones factas inter vos et patronum et ponite ante dominos civitatis, 
 quia tunc patronus custodiet vobiscum pactum suum ; et quod in 
 convencione vestra patronus ducet ad Terram Sanctam, et conducet 
 ad Veneciam ; eciam quod per viam ducet ad certos portus ad 
 bonum vestrum, et adquiret ibi aquam friscam, carnes et panem, 
 eciam quod non tardet ad portum ultra tres dies sine consensu 
 peregrinorum ; eciam quod non accipiat eundo et redeundo mer- 
 cimonia, per que locus vester in galea posset immovari et vos ab 
 itiaere impediri j)er mare ; eciam quod ducat vos per istos portus, 
 scilicet Pole c. milliaria a Venecia, per aquam a Pole ad Corpbow 
 vj.° miliaria, inde ad Motyn iij.° miliaria, inde ad Candeam in 
 Greta iij.° miliaria, inde ad Pafum in Cipria iiij.° miliaria, inde 
 ad portum Jaff in Terra Sancta iij." miliaria. Facite eciam conven- 
 tionem, quod patronus non ducat vos ad Pamacost in Cipria, quia aer 
 ille est valde iafectivus Anglicis ; eciam quod patronus det vobis 
 
TO THE HOI,T LAND. 91 
 
 bis in die cibum calidum, et quod vinum sit bonum et aqua frisca. 
 Et, cum venerit ad portum Jaff, manucapiat pro salvo gardo rerum 
 vestrarum in galea sua. 
 
 Secundo, que emenda sunt per vos in vestrum proprium adju- 
 torium. Primo oportet ordiaare pro vobis et sociis tres barellos, 
 vocatos quartis, continentes x. lagenas, duos pro vino et tercius 
 pro aqua. In uno barello accipite vinum rubeum, et servate 
 illud vinum rubeum quousque revertamini a Terra Sancta, quia 
 bonum est pro fluxu, quia si velletis dare xx. ducatos pro uno 
 barrello non haberetis, cum semelveneritis a Venecia: de alio barello 
 potestis libe»e et iterum implere ad portum per viam. Tercio 
 oportet emere cistam ad imponendum res vestras cum cera, ut 
 possitis servare ea que ad vos pertinent, scilicet panem, caseum, 
 spesies, fructus, et alia necessaria. Quarto oportet emere bis- 
 quetum pro semianno, carnes porcinas, caseum, et ova, et fructus, 
 ad faciendum coUationes post nonam et prope noctem, quia parum 
 est quod babebitis a patrono et multociens eritis valde famelicus. 
 Insuper consulo ut accipiatis vobiscum a Venecia confectiones me- 
 dicinas confortativas, ut puta pulverem vocatam powder dwke, laxa- 
 tivas et restrictivas, ryse, ficus, raseinos, pruinos, damascenes, piper, 
 crocum, gariofolos, et alias spesies. Item emetis parvum cacabum 
 frixosum, discos majores et minores tam de terra quam de ligno, 
 glacies, oUas ad mingendum, cophinos ad portandum ova et berbas, 
 et caseum, pisces, et carnes quas emetis cum veneritis ad diversos 
 portus, ubi oportet emere propria victualia. Item oportet emere 
 Veneciis unum parvum gumfum, quod, si fueritis infirmus et non 
 poteritis ascendere ad altiora galee, poteritis ibi facere necessaria. 
 Eciam ordinetis unam lanternam et candelas. Quinto emetis lectum 
 prope sanctum Marcum Veneciis; babebitis unum plumarium, unum 
 matres, duo pulvinaria, duo paria parva lintbeaminum et unum 
 parvum qwylte pro iij. ducatis, et cum reveneritis Veneciis ad vendi- 
 torem ipse recipiet et dabit vobis pro lecto ducatum et dim. Sexto 
 facite Veneciis camcionem x. vel xij. ducatuum pro nonis grotis 
 Venecie; ibi babebitis xxix. pro ducatu, quia in aliis locis non 
 
 n2 
 
92 ITINERARY OP WILLIAM WET 
 
 habebitis nisi xxvj.vel. xxiiij. pro ducatu. Accipite eciam vobiscum 
 iij. ducatis in soldis Venicianis; et eciam de Torneys duos ducatus 
 habebitis viij. pro soldo, quia per viam non babebitis tot pro soldo, 
 et bene servient per viam, quia pro istis habebitis Adctualia. Item 
 oportet emere unam mattam et cordulam ad involvendum lectum^ves- 
 trum. Septimo, cum veneritis ad portum, bonum est ire cum primis, 
 tunc meliori precio emetis que sunt vobis necessaria ad victum, ut 
 herbas, puUos, carnes, pisces, fructus et ova, que sunt valde necessaria 
 ibi. Eciam cum veneritis ad diversos portus, bene cavete de fruc- 
 tibus, quia multociens faciunt hominem laxativum et in partibus 
 
 Provisio in iUig causat in Anglicis mortem. Octavo, cum veneritis ad portum 
 Jaflf accipite vobiscum a galea panem et caseum et cucurbitem ad 
 portandum vinum, quia apud Jaff non habebitis victualia, et vinum 
 erit valde carum apud E-amis et Jerusalem. Eciam habete oculum 
 ad cultellos et ad ea que pendent per zonam, quia Sarazeni volunt 
 furare que pendent per zonam si possunt. Eciam cum veneritis ad 
 accipiendum azinos apud Jaff, ite tempestive et tunc poteritis eligere 
 asinum meliorem, quia non plus solvetis pro meliori asino quam pro 
 pejori, et ne sitis multum ante nee multum post prse timore malorum. 
 Eciam cum equitabitis ad fluvium Jordanis accipite vobiscum ad 
 Jerusalem panem, vinum, aquam, dura ova, casea et alia victualia pro 
 duobus diebus, quia neque ibi neque per viam habebitis ad emendum. 
 Eciam servate unum botellum vini, cum veneritis a fiuvio Jordanis. 
 Eciam si volueritis ascendere ad montem Quarentene, ubi Christus 
 jejunaverat quadraginta diebus et noctibus, cavete, cum descenderitis 
 
 Nota quid de montc ad viridarium in valle, ne bibatis de aqua que ibi currit 
 dum fueritis calidus, quia, si feceritis, causabit febres vel fluxum ; 
 sed bibite dum fueritis, si necesse fuerit, modicum de vino per se, et 
 postea cum aqua ibi currente. Hec et alia predicta sunt servanda 
 et facienda ab hiis qui proponunt visitare sancta loca in Jerusalem 
 et circa. 
 
 Tercio, scribam de recessu nostro a Venecia, per quas civitates 
 ivimus, que audivimus, vidimus et fecimus. xxvj*° die Mail recessimus 
 a Venecia ad turres Venecie extra civitatem, et ibi remansimus usque 
 
 cavendum sit. 
 
TO THE HOLY LAND. 93 
 
 ad primum diem Junii. Et circa mediam noctem posuimus velum 
 navigantes in nomine Domini usque Terram Sanctam, et venimus ad 
 Parense in terra Histrie tercio die Junii a Venecia c. miliaria circa 
 horam primam post meridiem ; inde ad Rovinum x. miliaria a 
 Parense in eadem patria, ubi jacet sancta Eufemia, virgo efmartir, 
 et ibi expect avimus in die Pentecostes, dicentes ibi missas nostras. 
 Post nonam navigavimus inde ad civitatem Jarre in patria Scla- 
 vonic, ubi jacet corpus sanctiSymeonis integrum, qui babuit Christum 
 inter bracbia sua in templo Jerusalem, et ibi fuimus viij" die Junii. 
 Inde navigavimus ad portum Sesule in Dalmacie patria xj. die 
 Junii; inde venimus per castellum Cursula in terra Lysme, ubi 
 haberi potest plus de forti vino pro uno grosseto, quam pro viij*" in 
 Venecia. Inde navigavimus per Dalmaciam, et venimus ad Ragosam 
 civitatem xvj. die Junii ; ibi est bracbium sancti Blasii, et est ibi 
 optimum argentum ; et xxj die Junii venimus Oorpbow, ubi jacet 
 sanctus Arsenius, et est insula in Grecia. Et xxvij. die Junii venimus 
 ad Axtin, ubi crescit vinum vocatum E-omney, et prope ad duo 
 miliaria est corpus sancti Leonis martiris. Audivi eciam ibi, quod 
 in die corporis Christi erant occisi de Turcis in regno Hungarie in 
 comitatu Walachie majoris xxx'" milia, sed quomodo illud factum 
 erat scribam postea manifesto. Audivi eciam quod Turcus adquisierat 
 Lamoreiam, que est in Grecia, quam possederunt Greci. Venimus 
 eciam per insulam vocatam Carkey, in qua ut dicitur sanctus Nicho- 
 laus natus erat in civitate Lyddon. Inde venimus ad Hodys in 
 Oolosa iij. die Julii, ubi est una spina que erat in capite Christi, et Notade 
 floret in die Parasseues, quando passio legitur, ab hora tercia ad 
 nonam, et producit quasi xx" flores ; quos, cum passio fuerit finita et 
 totaliter cantata, proprios flores absorbet; sed, quando minister 
 incipit legere p3.ssionem, spina est russete coloris, et a medio usque 
 in finem est viridis coloris, et statim absorbens albos flores resumit 
 priorem colorem. Est eciam ibi alia spina Christi, que convertitur 
 in tempore quo passio legitur in viridem colorem, sed non producit 
 flores ; et causa est, ut estimatur, quod alia spina tetigit cerebrum 
 Christi, hec autem non tetigit, et post passionem convertitur in 
 
94 ITINEKART Or WILLIAM WET 
 
 priorem colorem. Sunt eciam ad insulam Colossensem, ubi est 
 civitas Rodys, septem insule pertinentes. Prima vocatur Lango, ubi, 
 ut audivi, est filia Ypocratis in foramine sub terra apparens in specie 
 draconis, et ad propriam convertetur naturam quando miles qui virgo 
 est osculatus fuerit eam : hec insula est valde fertilis in granis, 
 fructibus, bestiis et ferina. Secunda insula vocatur Semys ; ibi est 
 dux, et venit cum suis ad Rodys nudis tibiis, et multos capit de 
 Turcis, et bene et fideliter custodit illam insulam ab omnibus 
 inimicis ; quod si contingat ilium ducem esse vecordem et nolentem 
 ire contra Turcos, ipsum Occident et alium in loco ejus eligent. Tercia 
 insula vocatur Carky, ubi sanctus Nicholaus erat natus in civitate 
 vocata Lyddon, ubi meritis ejus instrumenta ferrea durant sine 
 reparacione per tempora patrum et filiorum, quia ibi non colunt 
 terram cum bestiis propter multitudinem petrarum sed cum ferreis 
 instrumentis. Quarta insula vocatur Episcopia; quinta vocatur 
 Nysere ; sexta vocatur Calamo ; septima vocatur Aron. Est eciam 
 apud Rodys Armaria ordinata pro infirmis, et, quiscunque fuerit si 
 sit Christianus et fuerit infirmus sive vulneratus, veniat illuc et 
 habebit omnia necessaria ordinata ad suam salutem per medicos 
 et sirurgicos sxmiptibus militum de E-odys, quia ad boc fundantur ; 
 et bee fundatio incepta erat in Jerusalem, et locus ubi incepta erat 
 eorum fundacio est adbuc prope et coram sacro templo Obristi in 
 Jerusalem. Eciam si quis infirmario illo moriatur et sepeKatur ad 
 sanctum ibi prope habebit remissionem, et carnes ejus et ossa in illo 
 loco sepulta corrumpentur infra quinque dies. Habent eciam milites 
 de Rodys unum castrum in Turkeia, vocatum Sympere, ubi quondam 
 erat civitas Tarsys, ad cujus portum tres reges Colonie accipiebant 
 naves, et post eorum transitum Herodes in spiritu vebementi Tarsen- 
 cium combussit naves. Ibi eciam sanctus Paulu^, translatus ab 
 opido Giscalli in provincia Galilee cum patre suo, erat in sua juven- 
 tute nutritus, et ideo vocabatur Paulus Tarsensis, quia ibi nutritus. 
 Nota rairabiie Habent milites de Rodys in castro illo magnes canes, qui in noctibus 
 
 decanibus. '' & ' ^L 
 
 ponentur extra castrum ad vigilandum et explorandum pro Turcis, 
 quia cognoverunt bene Christianum a Turco ; quod si non inveniant 
 
TO THE HOLT LAND. 95 
 
 Turcos, veniunt ad castrum mane clamantes; si inveniant Turcos 
 veniunt muti. Et, si aliquis canum dormiat et non venerit cum 
 eis nocte extra castra, ipsi eum Occident ; quod si contingat ali- 
 quos canum vulnerari per Turcos, ipsi habent medicos ad sanan- 
 dum eos. Item a Rodys venimus per Pafum ix die Julii ; ibi 
 sanctus Paulus fuit incarceratus in loco Fratrum Minorum, et 
 ibi est fons sancti Pauli. Item duo miliaria a Pamacosto, in 
 civitate vocata Constantia, sancta Katerina fuit nata ; item in 
 Famacosta est capella in ecclesia Pratrum Minorum retro mag- 
 num altare, et locus in quo sancta Katerina didicit litteras. Item 
 in civitate Mcocee, que est una civitatum priacipalium Ciprie, 
 jacet integrum corpus domiai Mountford, quondam militis Anglie, 
 in Abatliia ordinis sancti Benedicti, et ibi bonoratur pro sancto, 
 et sunt ducenti anni et modicum plus ex quo sepultus erat ibi. 
 Item foras Nicoceam est corpus sancti Mamme, cujus corpus 
 stillat oleum; item corpus lUarionis abbatis. Item non venie- 
 bamus per Seleeuciam, quia erant ibi de Mamlowkys, Maurys et de 
 Sarazenis xij. milia, "et apud Nicosetum cum bastardo rege 1. milia 
 predictorum paganorum : est eciam xx. mibario a Seleeucia crux 
 sancti latronis, que pendet in capella super montem sine pendiculo 
 visibili. Et xiij. die Julii venimus ad portum Jaff in Terra Sancta, 
 et ibi in laudem Dei cantavimus Urbs beata Jerusalem ; in faburthyn, 
 sed exspectavimus in mare per tres dies, quousque venerant ad 
 galeam nostram domini Sarazeni. Et tunc xvj. die Julii venimus 
 ad Jaff, et ibi in introitu cantabamus genuflectendo Christus re- 
 surgeiis ex mortuis, et sic venimus a Venecia ad portum Jaff in sex 
 septimanis. Eciam exspectabamus in cava sub terra apud Jaff una 
 nocte; et mane xvij. die Julii venimus ad Hamys per Jessare et 
 Gazara, et ibi pernoctavimus in hospicio Cbristianorum, jacentes 
 super terram ; xviij" die ad Liddam, et intravimus ad ecclesiam jam 
 diruptam, que quondam erat ecclesia Cbristianorum ; ubi est locus 
 in quo sanctus Georgius erat decoUatus, et ibi cantavimus in 
 honore Dei et sancti Georgii Miles Christi gloriose ; in faburthyn. 
 Inde venimus Hamys, pernoctantes ibi sicut in precedenti nocte ; 
 
96 ITINEEAET OP WILLIAM WET 
 
 et xix. die Julii equitavimus versus Jerusalem per castellum 
 Betanobel et Novum Oastrum, ubi descendimus de equis mandu- 
 cantes que nobiscum liabem.us, ementes ibi aquam. Inde equitamus 
 per castellum Emaus et montfes Gelboe, per Sylo, per Aramatba, et 
 sic venimus circa horam quartam post nonam. ad sanctam. civitatem 
 Jerusalem ; visitantes pavimentum ante hostium. templi, ubi jacet 
 lapis plenus crucibus, super quern lapidem Christus cecidit sub cruce, 
 ilium lapidem osculantes ; et sic inde transimus ad hospicium Cbris- 
 tianorum, et ibi cenamus, et post cenam jacemus super mattam, et in 
 aurora veniunt fratres vocantes nos ad peragrandum staciones. 
 Et sic XX. die Julii ivimus per ista loca. Primo per lapidem cum 
 crucibus, super quem Christus cecidit ; 2*° per stratam illam, in qua 
 Christus portavit crucem ; 3° per domum divitis dampnati ; 4° per 
 trivium, ubi Christus cecidit cum cruce ; 5° per locum, ubi mulieres 
 flebant super Christum ; 6° ubi Veronica accepit faciem Christi in 
 lintheo ; 7° ubi beatissima virgo Maria sincopizavit ; 8° per portam 
 illam, per quam Christus ductus erat ad m.ortem ; 9° per piscinam, 
 ubi sanabantur egri ad mocionem aque ; 10° sunt duo lapides albi 
 coloris in muro supra caput transeuncium, super quos Jhesus [stahat] 
 quando judicatus erat ad mortem a Pilato ; 11° est scola beate Marie 
 ubi didicit literas, et per Ulam viam ex altera parte est domus 
 Pilati, in qua Christus fuit fiagellatus et judicatus ad mortem ; et 
 sic de aliis locis in Jerusalem, Josaphat, monte Oliveti, valle 
 Syloe, et monte Syon, sicut in precedent! itinerario meo dixi. Et 
 nocte hujus diei intravimus in templum Jhesu Christi, ubi post pro- 
 cessionem et visitacionem sanctorum locorum in templo habuimus 
 sermonem ab uno Anglico, baccalario sacre theologie, in monte 
 sancte Calvarie, cujus thema erat Indulgenciam ejus fusis lacrymis 
 postulemus. xxj. die Julii equitavimus Bethleem, et xxij° die Julii 
 equitavimus ad montana Judee, et prope locum ubi sancta Maria 
 salutavit Elizabet cantabamus in honore Dei et beate Marie Mag- 
 nificat, in faburtlion ; et in domo ubi Johannes Baptista natus erat 
 cantabamus, Inter natos muUerum. Et nocte sequenti intravimus 
 sanctum templum Jhesu Christi, et ibi cantavimus in capella, ubi 
 
TO THE HOLT LAND. 97 
 
 Christus apparuit beatissime matri sue, Beata Dei genitrix Maria ; 
 mfaburthon ; et ad ostium sanctissimi sepulcri Jhesu Ohristi canta- 
 vimus, Christus resurgens ex mortuis, et in monte Calvarie, Vexilla 
 regis prodeunt ; in faburthon. Et statim post cantum habuimus 
 a bacculario predicto in eodem monte Calvarie sermonem, eujus 
 thema erat, Seu me fill mi. Et xxiiij" die equitavimus ad Bethaniam, 
 et nocte sequenti intrayimus sanctum templum Ohristi, et ibi can- 
 tabamus in capella predicta sancte Marie, Ave regina celorum, et 
 ad ostium sepulcri Obristi, Dimi transisset Sabatum, et in monte 
 Calvarie, Fange lingua gloriosi. Et xxv. die expectavimus in Jeru- Notable xj. 
 
 dubia et 
 
 salem, et tunc babui dubia certa de illis, que sunt in terra ista responsiones. 
 soluta. Primum dubium erat de scriptura, que est prope foramen 
 sancte crucis, que scriptura est in Greco, et est hec, O tJieos 
 vasileos ymon proseonas ergase sothias emose Us gis ; in Latino sic. 
 Sic Dews rex noster operatus est salutem in medio terre. Secundum 
 dubium. An columpna, ad quam Christus alUgatus erat, sit respersa 
 sanguine Christi ? Responsum erat, quod non est sic jam, sed rema- 
 nent in ea percussiones flageUorum, Tercium dubium. An lampas 
 super sepulcrum, qui solebat se extinguere in tempore mortis Christi 
 et iterum se illuminare in tempore resurrectionis sue sine adjutorio 
 hominis, an sic faciat jam ? Respondebatur quod non facit jam, quia 
 fides nostra jam finita est ibi ; sed dicitur, quod in die Pasche 
 Sarazenus videbat ignem descendentem de celo et cadentem super 
 sepulcrum. Quartum dubium erat illud. Quia vallis Josaphat habet 4°'. 
 suum nomen propter sepulturam regis Josaphat ibidem, ubi esset 
 ibi sepultus ? Eespondetur quod putatur eum esse sepultum in iUo 
 sepulcro quod nominatur sepulcrum Absolonis, et postea elevatus 
 ab illo sepulcro et sepultus inter patres suos; etsi vocetur sepulcrum 
 Absolonis, non tamen erat ibi sepultus, sed projectus in foream sub 
 acervo lapidum in saltu Eflfraym, ubi erat occisus longe et procul a 
 valle Josaphat. Quintum dubium ; Quantum distat mons Calvarie a s-. 
 templo Salamonis,quia vox Christi erat audita quando clamabatPafer 
 i/n manus tuas ad templum Salamonis ? Eespondetur, quod distat 
 
 o 
 
98 ITINEEAET OP WILLIAM WET 
 
 e™- duo stadia et dim. 6™ dubium, Quantum distat caverna Christi, in 
 
 qua sudavit sanguinem a domo Anne, ad quam domum ductus erat 
 
 post ejus capcionem ? Et respondetur, quod distat per sex stadia. 
 
 7"'- 7 dubium, Ubi David et Salamon sunt sepulti ? Respondetur quod 
 
 sepeliuntur in monte Syon sub capella Fratrum Minorum in sinistra 
 
 8"'- parte capelle. 8" dubium, Ubi est Gyon in quo Salamon erat 
 
 coronatus ? Respondetur, quod est extra Jerusalem per tria stadia et 
 
 dim., et est ibi turris et vocatur domus mali consilii, quia illuc 
 
 accessit Judas ad tradendum Christum, quia ibi erant priacipes 
 
 ^"- sacerdotum congregati ut Jhesum morti traderent. 9™, Ubi est lapis, 
 
 super quem corpus Domiai erat positum post mortem quando involve- 
 
 retur liatheaminibus ? Respondetur, quod est apud Oonstantiaopolim. 
 
 10™. j^Qm^ -jjj^j; Joseph, sponsus beatissime Marie, erat sepultus? E-esponde- 
 
 ii"- tur quod sepultus erat in una caverna mentis Oliveti. 11", Utrum 
 
 vestigia pedum Ohristi ascendentis in celum sint in monte Oliveti ? 
 
 Respondetur, quod sunt vestigia duorum pedum Christi in lapide 
 
 duro, se"d dextrum vestigium potest manifestius videri ; et, ut dicit 
 
 Supplicius, episcopus Jerosolimitanus, quod locus ille, in quo insti- 
 
 terant vestigia pedum Christi ascendentis, nunquam potuit sterni 
 
 pavimento, ymo resiliebant marmora in ora coUocancium ; et adhuc 
 
 eandem speciem, velut pressis vestigiis, terra custodit, cum jam 
 
 Dominus raptus esset a conspectibus eorum. Item Petrus Calo ; Ita 
 
 sacratus divinis vestigiis dicitur, ut nunquam tegi marmore aut alia 
 
 re operiri posset, semper excussis, solo respuente que manus ad 
 
 ornandum temptavit apponere. Ita in toto basilice spasio solus in 
 
 sui cespitis specie virens permanet, et impressa divinorum pedum 
 
 veneracionem calcati Deo pulveris perspiciat, simul et attigna vene- 
 
 rantibus arena conservat, ut vere dici possit, Adoravimus in loco ubi 
 
 Nota de steterunt pedes ejus. Est eciam in Jerusalem vestigium dextrum 
 
 Christi in pcdis Christi in domo quondam Symonis leprosi, ubi Maria Mag- 
 
 Symonis. dalcna lavit pedes Christi et eos osculabatur. 
 
 Insuper xxvj. die JuHi equitavimus ad Ramys, et ibi expectavimus 
 per duos dies, quia Sarazeni essent ibi ad transeundum nobiscum. 
 
TO THE HOLT LAND. 99 
 
 ut converterentur ad fidem nostram ; istis factis, et nullis ibi inventis, 
 reversi sunt (sic) ad B^amys ; et tunc xxviij. die Julii equitavimus 
 ad portum Jaff et vespere intravimus in galeam, et sic in Terra Sancta 
 fuimus xiij. diebus, pro quibus solvimus pro conductu nostro dominis 
 Sarazenis xv. ducatus; et quia novus domiaus missus erat a Soldano ad 
 gubernandum civitatem Jerusalem, patronus meus Andreas Morason 
 tardatus erat per duos dies super terram apud Jaff, quousque 
 solvisset novo domino Jerusalem 1. ducatus, Erat eciam eo 
 tempore guerra inter duos soldanos, scilicet BabHonie et Damasci, pro 
 dominio et regimine Terre Sancte et quis eorum ibi regnaret. Et 
 eodem tempore terra erat ita repleta Arabis, quod ipsi qui morabantur 
 Jerico colligerunt bona, et venerunt habitare in Jerusalem ; sic quod 
 peregrin! illo tempore non poterant ire ad Jordanem neque ad montem 
 Quarantene, ubi Christus jejunavit quadraginta diebus et noctibus. 
 
 Omnibus igitur peractis in Terra Sancta, arripuimus iter nos- 
 trum per mare et venimus ad portum Pafum vij. die Augusti in 
 regno Ciprie, in quorum regnum intravit bastardus, adjutorio 
 Soldani Babilonie, et fecit tam regem verum quam reginam 
 fugere. Inde venimus ad Rodys xix. die Augusti. Ibi audivi quod 
 \j. miliaria a Bodys est castrum et parva villa que vocatur Eylerme ; 
 ibi est ymago picta beatissime Marie, quam pertraxit sanctus 
 Johannes Evangelista quando erat in Patmos insula cl. miliaria 
 a B/odys, que postea erat ab aliis picta ; et est prima ymago que 
 facta erat ad honorem beatissime Marie, et facta sunt ibi multa 
 miracula. Audivi eciam apud Bodys a fide digno, quod, postquam 
 Turcus occidisset baronem de Muldan in regno Hungarie, in 
 comitatu Walachie majoris que est in confinibus Hungarie, accepit 
 secum duos filios sues quos nutrivit usque ad annos discre- 
 cionis : et quia senior frater in omnibus placuit Turco, Turcus 
 donavit sibi baroniam patris sui quem occiderat, sub ilia condicione, 
 ut solveret sibi annuale tributum, quod et fecit, sed per paucos annos: 
 cum autem postea consiHo dominorum Hungarie negasset tributum 
 Turco, tunc mittebat Turcus pro tributo suo habendo ambaciatores 
 
 o2 
 
100 ITINERARY OP WILLIAM WET 
 
 duos cum centum viris, quos baro de Make occidebat et ambacia- 
 torum nasos et labia scindebat, et sic eos ad Turcum sine bonore 
 transmisit. Tunc Turcus ira commotus convocabat triginta milia, 
 cum uno de dominis suis, ad bellandum contra istum baronem ; de 
 quorum adventu cum dominus ille Elac audierat, congregabat omnem 
 populum suum et omnes bestias suas que erant in baronia sua per 
 i^iam illam, per quam Turci venirent, per iter trium dierum ; et non 
 dimisit ibi victualia nisi in. parvis tentoriis, ubi dimisit paucas panes 
 quasi fugissent cum festinacione et territi ab eo ; sed cum viderent 
 Turci tercia die ubi dominus Plate erat cum exercitu suo, statim 
 Elake cum exercitu suo repente irruit super eos et occidit de illis 
 triginta milia et dominum illorum ; et bee facta erant in die Corporis 
 Obristi. Postea, scilicet post xxvj. die Julii, veniebat Turcus cum 
 grandi multitudine in terram istius Elake per iter trium dierum, et 
 posuit tentoria sua ; sed cum nox advenerat Plac cum suis irruit 
 super Turcos repente et occidit de illis centum milia; et tunc 
 Turcus fugiebat, et quando equitasset quasi xx" miUa, et Yenisset 
 per quandam aquam, ubi Turci qui cum eo ibi erant bibebant de 
 aqua ad confortandum se, Turcus convertebat ad illos et dixit, 
 Confortamini et estote viri bellatores, et revertamur contra adver- 
 saries nostros quia sufficientes sumus pro eis ; et ipsi jam sunt 
 occupati in congregacione bonorum nostrorum, et deposuerunt arma 
 sua credentes quod nolumus revertere ad eos : venite igitur cum 
 omni festinacione et repente occidemus eos. Plak, estimans quod 
 Turcus tali modo facer6t, sequebatur Turcum et irruit super eos, 
 et de illis occidebat xx. milia, et sic fugiebat Turcus iterum. Et 
 mittebat ad se nuncios ad civitatem suam magnam, scilicet Ater- 
 nopyl, precipiens ut nuUus loqueretur nee .murmuraret in adventu 
 suo contra eum pro morte parentum, cognatorum et proximorum 
 suorum ; et, ut sedaret et evitaret murmura populi, intravit civi- 
 tatem per noctem. Sed, boc non obstante, clamabant super eum sic, 
 quod non poterat pacifice expectare ibi pre clamore populi; sed 
 ibat ad Constantinopolim, et nunciavit biis qui in domo sua erant 
 
TO THE HOLY LAND. 101 
 
 quod m£),lum fecept contra eum dominus Flake. Quod cum 
 audierat frater Elak minor, qui erat cum Turco in domo sua et de 
 familia sua, dixit Turco, Si posset fieri divisio sive rixa inter 
 fratrem meum et unum ducem iUius patrie, ipsum caperet et ad 
 vos adducerem; quia multi ipsorum magis diligunt me quam 
 ilium. Quod audiens dominus Plak, per intervenientes amicos de 
 domo Turci, concordavit cum Ulo duce, in quo multum confidebat, 
 ut esset rixa aperta in presentia dominorum patrie sue, et quod iret 
 ab eo quia iratiis, et congregaret magnam multitudinem quasi 
 pugnaret contra ilium in bello. Quod cum audiret frater ejus qui 
 erat cum Tureo, quod dux iste preparaverat se ad preliandum cum 
 fratre suo, peciit a Turco, quod dux cum Ulo obviavit in viam et eum 
 salutavit, et fecit illud precedere eum cum Turcis suis sic quod iste 
 frater erat in medio fratris sui et ducis. Et sic factum est bellum 
 ex utraque parte contra Turcos qui erant in medio, et occiderunt 
 quarto bello triginta milia Turcorum ; et ipse Flak accepit fratrem 
 suum, et posuit palum in fundamento ejus, et fecit palum intrare 
 usque ad guttur ejus ; et sic fixit palum in quo frater ejus erat fixus 
 cum corpore ejus poni contra solem. Et sic a festo corporis Cbristi 
 usque ad nativitatem beatissime Marie ix" Turcorum occisi erant. 
 
 Istud audientes milites de Rodys pre gaudio pulsabant campanas, et 
 cantabantur Te JDewm ad Dei laudem et bonorem. Hec audiens 
 Turcus dixit, quod vellet preliare cum ilUs et venire cum multitudine 
 galearum ad Rodys ; propter quod dominus magister de Rodys con- 
 vocavit milites fratres suos et ordinavit ad instaurandum civitatem 
 cum frumento et vino pro duobus annis : et eciam ordinavit milites 
 ad custodiendum omnes partes civitatis. Audivi insuper, quod rex 
 Hungarie audiens fidelitatem i^tius domini Elak mittebat ei munera. 
 Et ipse rex tempore tercii belli adquisivit maximam civitatem 
 Hungarie a potestate Turcorum et septem alias civitates : et sic 
 Turcus cum magna verecundia recessit ab Hungaria. Deo gracias. 
 
 Item quinto die Septembris venimus Cande, ubi dictum erat per 
 virum venientem a Constantinopoli, quod Turcus erat in mare cum 
 
102 
 
 ITINERARY OP WILLIAM WEY 
 
 tricentis navibus, galeis, grypis et fastis versus Eodys, quo tamen ivit 
 nescimus. Insuper venimus ad Motyn xx. die Septembris ; et 
 inde venimus Lisse xxiiij" die Septembris ; et xj° die Octobris venimus 
 Veneciam, et xiij. die ejusdem mensis exivimus a Venecia versus 
 Angliam, et venimus ad Dover primo die Decembris. Et sic fuimus 
 in eundo et redeundo ad Terram Sanctam ab Anglia ad. Angliam 
 xxxvij'^" septimanas et tribus diebus. 
 
 Sed pro tanto quod peregrini ibunt per diversas patrias, necessarium 
 est ut aliquid sciant de linguis illis, per que possunt petere victualia. 
 Igitur scribam hie qualiter loquentur et sonabunt, et postea, pro illis qui 
 volunt legere Grecum, scribam alpbabetum, In nomine Patris, Fater 
 noster, Ave Maria, Credo, et Inprincipio erat verhwrn. Primo scribam 
 qualiter loqueiitur antequam petent victualia. Primo dicent in Greco. 
 
 Nota qualiter q^^^ ^^q^q cahmare 
 debemus in 
 
 lingua Greca 
 loqui. 
 
 Welcome, calosertys 
 
 Tel me the way, dixiximo strata 
 
 Wyth goyd wyl, mitta karas 
 
 Com hetliyr, elado 
 
 Sytte, catase 
 
 GyfiF me that, doys me tutt 
 
 Goo thy way, ame 
 
 Anone, lygora 
 
 Bryng Ta.e,fer me 
 
 What seyst thou, the leys 
 
 I vnderstond the not, apopon 
 
 God be wyth the, Theos metasana 
 
 My lady, m,o kirias 
 
 Man, antropos 
 
 Woman, geneca 
 
 Wher ys the taverne, elle canawte 
 
 Woman haue ye goyd wyne, geneca esse 
 
 calocrasse 
 Man haue ye goyd wyne, antropos esse 
 
 calocrasse 
 Wheder goyst thow, popasy 
 
 Wilt thou, thelisalo 
 
 Bryng hether, fer to do 
 
 Nay, ache 
 
 Yesse, nescJie 
 
 Yee, nee 
 
 God save, Theos zasse 
 
 Gramarsy, spolate 
 
 Have ye, exe 
 
 Howe moche , posso 
 
 Good day, calo pome 
 
 Good eve, calo spera 
 
 Good, calotera 
 
 Gyf me bryd, doysome ipsome 
 
 Bring me hved, fertodo ypsome 
 
 Bryng heder wyne, fertodo crasse 
 
 Bryng heder water, fertodo nero 
 
 Salt, alase 
 
 Appyl, mela 
 
 Botter, fofer 
 
 Flesche, creas 
 
 My Ike, gala 
 
 Chese, tyry 
 
TO THE HOLT LAND. 
 
 103 
 
 Eggys, onaga 
 Porke, grony 
 Fysclie, opsaria 
 Motyn, provido 
 Hennys, orymga 
 Gose, pappia 
 Musculys, mydea 
 Oystres, ostridea 
 Vynegyr, acide 
 Chyryes, carasse 
 Perys, pydea 
 Candyl, kyry 
 
 A cup, cuppa 
 
 Percely, colomynde 
 
 Garlyke, sorda 
 
 Ynonys, cromydea 
 
 Fjie,fotia 
 
 Grapisj stephile 
 
 Goode, calo 
 
 Schone, popasche 
 
 Hosyn, calche 
 
 Scherte, camisa 
 
 Cappe, tallia 
 
 Fige, Jige 
 
 Potage, fayie 
 
 Dische, crucia 
 
 A peny, cartesa 
 
 A towne, thaas 
 
 Napkyn, mantilepyl 
 
 Aryse, surgopone 
 
 God mercy, Kirieleyson 
 
 Grist mercy, Christeleyson 
 
 Lady save, Kyra chere 
 
 Toll, thelos 
 
 World, cosmos 
 
 Blake, mawron 
 
 Creature, alle 
 
 Preyse, Iv 
 
 Lorde, Ya 
 All, pan 
 A cyte, caryatli 
 Brechys, hracce 
 A kyng, vasileos 
 Moche, politro 
 Lyve, nytudo 
 Horse, epos 
 A lamb, agnon 
 A schepe, provatos 
 See, tlialassa 
 Fadyr, pater 
 Modyr, chyso 
 Sone, logos 
 Holigost, Pnewmatos 
 Name, teonoma 
 Thyne, solo 
 Kyndom, ce vasilia 
 Wylle, theoloima 
 Hevyn, ouoranon 
 Erthe, gys 
 Brede, tonarton 
 Yeve, dose 
 To day, symeron 
 Foryeve, affese 
 Dettys, taofilemata 
 Temptacion, pyrasmon 
 Delyvere, larice 
 Yvell, potompomron 
 Hayle, chero 
 Grace, hareto 
 Ful, meny 
 Yblessyd, gelogumen 
 Frute, okorpos 
 Ybeleve, pistevo 
 Almyty, Pardocratera 
 Maker, peyten 
 Jhesu, Jeseu 
 
104 
 
 ITINEBAKY OP WILLIAM WET 
 
 Ybore, genetenta 
 
 
 
 Bj,dy 
 
 
 
 Worlys, tonaeonenfos 
 
 
 
 Alle, panta 
 
 
 
 Of, ale 
 
 
 
 Whyche, tois 
 
 
 
 Lhyte, thiote 
 
 
 
 For, dyaten 
 
 
 
 Ybygeten, genetenta 
 
 
 
 Cam downe, kateltonta 
 
 
 Nat, 00 
 
 
 
 Incarnate, sarcotenta 
 
 
 Ymade, tyetenta 
 
 
 
 Ybyryed, tafenta 
 
 
 Nomina nnmeronim : — 
 
 On 
 
 too thre 
 
 iiij. 
 fowre 
 
 V. 
 
 fyve 
 
 
 
 una 
 
 dua trai 
 
 thessara 
 
 pende 
 
 sixe sevyn 
 hexe esta 
 
 viij. 
 
 heyte 
 
 octo 
 
 ix. 
 
 nyne 
 ennea 
 
 X. 
 
 ten 
 deca 
 
 XX. 
 
 chosche 
 
 XXX. 
 
 trenda 
 
 xl. 1. 
 
 Ix. 
 
 Ixx. 
 
 Ixxx. 
 
 xc. 
 
 c. 
 
 ferenda penta 
 
 exinda 
 
 este 
 
 octinda 
 
 enninda 
 
 chato. 
 
 Sic enim possumus numerare decaena, decadua, decatrea, decapende, 
 
 decahexe, decaesta, decaocto, decaennea. Choche, enache, dua- 
 
 choche, tersachoche, pendechoche, hexachoche, estachoche, octo- 
 
 choche, enneachoche. Trenda, enatrenda, duatrenda, treatrenda, 
 
 etc. Perenda, eneaferenda, duaferenda, treaferenda, etc. Pente, 
 
 eneapente, duapente, treapente, etc. Exinda, eneaexinda, dua- 
 
 exinda, treaexinda, etc. Este, eneaeste, duaeste, treaeste, tessara- 
 
 este, etc. Octinda, eneaoctinda, duaoctinda, treaoctinda, etc. En- 
 
 ninda, enaenninda, duaenninda, treaenninda, tessaraenninda, etc. 
 
 c. 
 Chato. Jam sequentur dictiones, sive verba Greca, secundum literas 
 
 et sillibas alphabeti. Inprimis incipiam cum A. et quid significant 
 
 in Latino. 
 
 A. 
 
 A* 
 
 A sine 
 A para 
 
 A set 
 
 Ab. Abba, pater 
 Abisis, intus 
 Abrage, lamina 
 
 Ac. AcroSj mons 
 
 * At the foot of the page, "Apud Grecos sunt lie lingue, Ethica, Eolica lonica 
 Dorica et Boetica. Nomina Greca desinencia in -ya producuntur." 
 
TO THE HOLY LAND. 
 
 105 
 
 Ac. Achaia, provincia Grecie 
 
 Achios, disposicion 
 Ad. Adulos, /amM^M* 
 
 Ador, aqua 
 
 Adon, suavitas 
 Ae. Ae, ejus 
 
 Aeton, ipso 
 Af. Affeci, dimitte 
 
 Affimen, dimittimus 
 Ag. Agi, semper 
 
 Agnonon, Agnus 
 
 Agios, sanctus 
 
 Agmon, intits 
 
 Agiastato, sanctificetur 
 
 Agionto, sanctum 
 
 Agian, sanctam 
 Ai. Aioonas, seculi 
 Al. Ale, de 
 
 Alpha, A 
 
 Alleon, alienum 
 
 Alteon, fortes 
 
 Alarice, sed libera 
 
 Alas, sal 
 
 Allatheias, Veritas 
 Am. Ame, vade 
 
 Amphi, dubium 
 
 Angelon, nuncium 
 An. Ana, sursum 
 
 An, circum 
 
 Antropo, homo 
 
 Antropos, homines 
 
 Andre, virile 
 
 Anda, stercus 
 
 Anastanta, surrexit 
 
 Anastasi, resurrectio 
 
 Aneltonta eisto, ascendit 
 
 Auton, ilium ipsum 
 
 Autekne, filios 
 
 Antros, viri 
 
 Antropon, hominum 
 Ao. Aoraton, invisibilium 
 Ap. Aphos, phistula 
 
 Apostolicon, apostolicam 
 
 Aphene, lucet 
 
 Apostalmenos, missus 
 
 Apos, retro 
 
 Apo, longe vel de 
 
 Ap onton poniron, a malo 
 
 Apera, de 
 
 Apixos, corupte 
 Ar. Arbe, quatuor 
 
 Ares, virtus 
 
 Archos, princeps 
 
 Argeron, argentum 
 
 Armus, humerus 
 
 Artos, ursus 
 
 Armenis, interpres 
 
 Archimandrita, pastor ovium 
 As. Assefonakar, remissione 
 
 Asselevon, receperunt 
 
 Aste, divisio 
 
 Astui, urbs 
 
 Ascli, venter 
 
 Asas, cum 
 
 Aster, Stella 
 
 Ascopa, ute 
 At. Athe, morbus 
 
 Athanatos, immortalis 
 
 Athene, civitas Achaie 
 Av. Avstyn, civitas 
 
 Avtenti, authoritas 
 Ax. Axi, circulus 
 
 Axos, volucio 
 
106 
 
 ITINERARY OP WILLIAM WET 
 
 Ax. Axa, sex 
 
 Ba. Baccas, nomen aromatis 
 
 Balneon, balneum 
 
 Baros, fortis 
 
 Bariu, grave 
 
 Balim, mittere 
 
 Baton, materia 
 
 Basilion, rex 
 
 Bar, filius 
 
 Balos, mittere 
 
 Baris, fortis 
 
 Baron, vorare 
 Be. Betha, B 
 
 Bezub, musca 
 
 Bole, sententia 
 
 Boge, Jides 
 
 Bomportus, insula Grecie 
 
 Botrio, later 
 
 Botrus, racemus 
 Br. Brios, m,ensura 
 
 Briseu, vulgare 
 
 Brandies, breve, faux vel guttur 
 
 Bromyn, consumere vel com£dere 
 
 Brachos, brevis 
 Bv. Bucolon, cultura bonum 
 
 Bus, bos 
 
 Bule, sententia 
 Ca. Calo, bonum, vocare, imponere 
 
 Calcon, fex 
 
 Cacoktakos, malum 
 
 Cata, universale, fluxv^ 
 
 Calos, lignum 
 
 Catha, juxta 
 
 Caritos, gracia 
 
 Cardion, cor 
 
 Calipson, velare 
 
 Chaos, confusio, fossa, inicium 
 Canon, regula 
 CariatK, civitas 
 Calomare, bona dies 
 Calosertis, bene veneris 
 Cataze, sede 
 Caloporne, bona dies 
 Caloespera, bonum sero 
 Calothera, bona nox 
 Cartesa, denarius 
 Calon, lignum 
 Camir, curvum 
 Camu, breve, humile 
 Carectar, figura, ymago 
 Caris, gracia 
 Caclios, malum 
 Cartallos, sitella 
 Catha, trans 
 Cathagrapho, transcribo 
 Catha, comune, juxta, valde 
 Cauma, calor, incendium, estus 
 
 Ce. Ceresta, cornua 
 Cerannos, Jlumen 
 
 Ch. Chelion, curvum,, brachium, crus 
 Cho^ium, acutum 
 
 Ol. Cirurgia, manuum operatic 
 Ciros, manus 
 Cinos, canis 
 Cinus, cissio 
 Ciculo, rotunditas 
 
 CI. Clinus, electus 
 Cleos, gloria 
 Cleros, sors 
 Clinon, lectus 
 
 Co. Cor OS, ventus 
 
TO THE HOLY LAND. 
 
 107 
 
 Co. Coccum, rubeum 
 Colen, fel 
 Colon, membrum 
 Conon, acuta 
 Corion, coriandrum 
 Cosmos, mundus 
 Costes, decern 
 Comos, villa 
 
 Cr. Craton, potestas 
 Creos, caro 
 Cranon, tempus 
 Crassis, vtnum 
 Cresis, natura 
 Crisis, aurum 
 Cresis, judicium 
 Crepon, dubium 
 Crimasontas, vinos 
 Criston, Cristus 
 Crifon, obscurum 
 Creagra, tridens 
 Cronon, tempus, annus 
 Crusia, discus 
 
 D. Deltha, D 
 
 Desyon, dewtera 
 De, quod 
 Deca, decern 
 Delon, obscurum 
 Demon, sciens 
 Delplios, frater 
 
 Dl. Dyan, caritas 
 Dya, duo 
 Dyan, clarere 
 Dieten, propter, per- 
 Diximo, die mihi 
 Dictui, rethe 
 Digma, sententia 
 
 Discasculor, doctor 
 Diphon, plica 
 Do. Dos, da 
 
 Doke, expecto 
 Dosime, da mihi 
 Domos, planum 
 Dodrans, novem 
 Dosis, dalum 
 Dorcas, visus 
 Dor, caprea 
 Dromon, cursus 
 Drepan, incur vum, 
 Drias, arbor 
 Du. Dulos, servus, vel servire 
 Eb. Ebate, abietes 
 
 Eclionomica, dispensator 
 Echatos, centum 
 Ee. Eologemenon, benedicta 
 Eelogimenos, benedictus 
 El. Effa, resolutus 
 Eg. Egle, capra 
 
 Egenetha, facta 
 Egeneto, factum, est 
 Ei. Eienta, nati 
 El. Eleyson, miserere 
 Eloys, sol 
 Elthete, adveniat 
 Elios, Tytan 
 Eleis, miser as 
 Elten, venit 
 Elado, veni hue 
 Eleos, miserere 
 El, Deus 
 Eloy, Deus mens 
 Elysian, ecclesia 
 Em. Ematli, sanguis 
 
 p2 
 
108 
 
 ITINERARY OP WILLIAM WEY 
 
 Em. Emosetis, in medio 
 Emphasis, expressio 
 En. Ena, unum 
 
 Enantrope, homo 
 En, in 
 
 Entiskori, tenebris 
 En, honum 
 Eo. Eolesj Grecos 
 
 Eovus, orientalis 
 Ep. Epi, supra 
 Epitis, in 
 Epen, medium 
 Epta, septem 
 Epos, equus, octavum 
 Er. Ergen, actus 
 
 Ercomenon, venientem 
 Es. Eskotia, tenebre 
 
 Eskinosen, habitdvit 
 E. Etha, E 
 
 Ethe, habeas 
 Ethon, varium 
 Etliemos, eihemologia 
 Ethegis, habeas 
 Ethos, m,orem. 
 Ethica, moralis 
 Eteasame, videmus 
 Ethimo, verum 
 Et. Evan, evangelium 
 Evon, perpetuum 
 Evsebia, Amor Christi 
 Ex. Exapla, translationes 
 
 Exe, habete 
 ffa. Digamma, duo ff, ff 
 ffaito, potagium 
 £atin, habundanter 
 Sa.x.im,ffacere 
 
 ffagus, arbor 
 
 ffarmacon, unguentum 
 
 ffagin, comedere 
 
 ffalon, lignum 
 fife. iFenicen, rubeum 
 
 ffebe, luna 
 
 iFerto, porta 
 
 fferme, porta mihi 
 
 fFeron, mors 
 
 ffermentum, corupcio 
 
 ffenicen, rubeum 
 
 ffermon, color 
 ffi. &ge,fficus 
 
 fEblun, ffibula 
 
 ffilis, natura 
 ffl. fflegeton, ardens 
 
 ffleumon, sanguis 
 
 fforos, fferrum 
 
 ffos, lux, ignis, aer, vox 
 ff. ffotia, ignis 
 
 ffoter, butirum 
 
 f&enesia, prudentia 
 
 ffrodos, spuma 
 
 ffrasis, locucio 
 
 ffulica, Herodius 
 
 Ga. Gala, lac 
 
 Galathe, lactis villa 
 Galeros, lacteum 
 Gamos, nupcie, uxor 
 Gamma, G 
 Gama, mulier 
 Gatos, liquor 
 
 Ge. Ge, terra 
 
 Geron, sacrum 
 Genesis, soboles, natura 
 Geneth, mulier 
 
TO THE HOLT LAND. 
 
 109 
 
 Ge. Genethen, generatio mulieris 
 
 Getha, appares 
 
 Genetliite,yiai 
 
 Genetenta, natum, genitum 
 
 Genos, barbe 
 Gi. Gintos, viginti 
 
 Gignos, nudus 
 
 Gignacum, exercicium 
 
 Gipsum, quantum 
 
 Glisui, dulcis 
 
 Glustros, puritas 
 
 Glossa, lingua 
 
 Glicoos, dulcedo 
 
 Glisos, pictura 
 
 Gliphe, sculptura 
 
 Go. Gogos, duccio 
 Gore, dicere 
 
 Gr. Grada, fortis 
 
 Graphos, scriptura 
 
 Grama, litera 
 
 Groni, porcus 
 
 Grama, linea 
 He. Her, liten 
 
 Hex, sex 
 
 Herm, verhum 
 
 Hemys, yemos 
 
 Hermes, ffacundus 
 
 Heos, Aurora 
 
 Hermene, interpretacio 
 
 Herm a, masculus 
 
 Hepta, septem 
 
 Her, terra 
 
 Herodion, Herodius 
 
 Hesperam, Horam 
 Hi. Hiudos, pluvia 
 
 Hister, ultirnus 
 
 Hysteron, preposteracio 
 
 Hyskirios, fortis 
 Ho. Hora, Uora 
 Ja. Jalen, vitrum 
 Ic. Icos, ymago 
 
 IconsiSj sonus 
 
 Idea, exemplar 
 
 Ydon, pro'prium 
 
 Ydos, fforma 
 
 Ydor, aqua 
 
 Ydra, draco 
 
 Ydus, divisio 
 II. He, ornuena 
 
 Y. Ymos, membrana solucionis vir- 
 ginitatis 
 
 Ymnos, laudes 
 
 Ymen, nubere 
 
 Ymeneus, nupeiatus 
 
 Ymeteron, nostram 
 
 Ymon, noster 
 
 Ymen, nobis 
 In. Ina, ut 
 le. leneto, ffacta 
 
 lenetai, ffieri 
 
 lenois, unigeniti 
 
 Ihesus, Salvator 
 lo. lottha, / 
 
 los, venenum 
 Ip. Ipos, equus 
 
 Isys, introductio 
 
 Iskyros, ffortis 
 
 Ysus, substantia 
 Ka. Katliolicon, catholicam 
 
 Kaestai, erit 
 
 Katlieso, sedet 
 
 Katatas, secundum 
 
110 
 
 ITINERARY OF WILLIAM WET 
 
 Ka. Kateltonta, descendit 
 Kareto, gratia 
 Karasse, sereses 
 Kai, et 
 
 Ke. Kereo, cognovit 
 Kene, erat 
 Keinos, ille 
 Keston, memoria 
 Ke, ex 
 
 Ki. Kiro, dominus 
 
 Kirion, dominium 
 
 Kira, domina 
 
 Kiri, candela 
 
 Kirios, origo, caput 
 
 Kirius, porcus 
 
 Kirieleyson, Domine miserere 
 
 Ko. Komenon, venturus 
 
 Koros, sine 
 La. Lasefaneia, locutus est 
 
 Lapda}, L 
 
 Laos, populus, lapis 
 
 Latron, servire 
 
 Labon, jactans 
 
 Lagos, cursus 
 
 Lageos, lepus 
 
 Lappates, fficus 
 
 Aluxos, solucio vel lascivus 
 
 Latria, servitus 
 
 Laterun, athleta 
 Le. Lethe, ohlivio 
 
 Leucos, album 
 
 Lek, ex 
 
 Lexis, racio 
 
 Leon, reoB vel princeps 
 
 hentos, plenus 
 
 Letanie, rogaciones 
 
 Lema, via 
 li. Ligora, statim 
 
 Licon, lepus 
 
 Licaon, lupinus 
 
 Litos, lapis 
 
 Licontripon, unguentum bonum 
 
 Lieuos, lene 
 
 Lixos, aqua 
 
 Lira, sulcus 
 liO. Logos, locucio, sermM et verbuni 
 Me. Me, Jf 
 Ma. Maturian, testimxmium. 
 
 Martirise, testimonium 
 
 Mane, furor 
 
 Makron, longum 
 
 Manon, honum, 
 
 Machos, pugna 
 
 Manto, divinacio 
 
 Mammona, sensus 
 
 Mauron, nigrum 
 
 Mane, diluculo 
 
 Maium, bonum 
 
 Magos, philosophos 
 
 Malon, rotundum 
 Me. Mene, defectus 
 
 Meros, purum 
 
 Metros, mensura 
 
 Melos, dulcis 
 
 Mega, longum 
 
 Methecos, elevat 
 
 Meta, trans 
 
 Melan, nigrum 
 
 Mela, pomum 
 
 lA&ca., ple7ia 
 
 Metasu, tecum 
 
 Menon, ad 
 
 Melontos, ventun 
 
TO THE HOLT LAND. 
 
 Ill 
 
 Me. 
 
 Mel, apis 
 
 Oe. 
 
 Oede, neque 
 
 
 Meris, divisio 
 
 
 Oe, non 
 
 
 Messias, Christus vel Unctus 
 
 
 Oeta, quern, 
 
 Mi. 
 
 Mitacarras, bona voluntate 
 
 
 Oeranon, celis 
 
 
 Muian, unam 
 
 Ok. 
 
 Okosmos, mundus * 
 
 
 Mitos, ffilum 
 
 01. 
 
 Ologos, verbum 
 
 Mo. 
 
 Mo, mea 
 
 
 Olon, totum 
 
 
 Monos, unum vel singulare 
 
 
 Oleon, Oliva 
 
 
 Morphos, mutacio 
 
 
 Oleos, misericordia 
 
 
 Moys, aqua 
 
 Om 
 
 Omos,. humus 
 
 Mv. 
 
 Mvtos, hreve 
 
 
 Oma, odor 
 
 
 Mya, lihrt vel rnina 
 
 
 Omeosyonta, consubstantialem 
 
 
 Mucron, longum 
 
 
 Omolyon, confiteor 
 
 
 Mvlus, mulus 
 
 
 Omos, populus 
 
 
 Murinam, murenam 
 
 
 Omen, augurium 
 
 
 Mvs, terra 
 
 
 Omero centonas, virgilio centenas 
 
 N. 
 
 Ne,N 
 
 On. 
 
 On, totum 
 
 
 Nablum, organum 
 
 
 Onocraculon, avis alba 
 
 
 Nais, aqua, navis 
 
 
 Onaga, oua 
 
 Ne. 
 
 Nesclie, ita 
 
 
 Ouranon, cell 
 
 
 Neos, nomen 
 
 
 Ontis, cujus 
 
 
 Nexoon, livor 
 
 
 Onoma, nomen 
 
 
 Nigros, mors 
 
 
 Onthos, hie 
 
 
 Ninctui, ingulacio 
 
 
 Onde, neque 
 
 
 Nichos, victus vel victoria 
 
 
 Ones, asinus 
 
 
 Nictos, nox 
 
 
 Onicen, unguentum 
 
 
 Nois, mens 
 
 
 Onix, unguis 
 
 
 Noma, nomen 
 
 Op. 
 
 Opos, terra 
 
 
 Norma, regula 
 
 
 Opsaria, pisses 
 
 0. 
 
 0,0 
 
 
 Opos, succus, iiicisio 
 
 
 Octo vel Octomega, duplex o o 
 
 Or. 
 
 OrtoSj rectus 
 
 Ob. 
 
 Oblos, sagitta 
 
 
 Orge, cultura 
 
 
 Osonio, panis 
 
 
 OrcLe, suscipere 
 
 Oc. 
 
 Oche, non 
 
 
 Oringa, galline 
 
 
 Ocorpos, fructus 
 
 
 Oratonte, visibilium 
 
 Od. 
 
 Odos, cantus 
 
 
 Orion, urina 
 
112 
 
 ITINEEART OP WILLIAM WET 
 
 Or. Orphanus, pupillus 
 
 Ortix, cotumiv 
 Os. Ostiu, equate 
 
 Os, sicut 
 ' Ostridea, ostree 
 
 Ophotizei, illuminat 
 
 Oson, autem 
 
 Osmono, quasi 
 Ot. Othis, auris 
 
 Ota, auris 
 
 Othiso, omater 
 Ox. Oxi, acutum 
 Oz. Ozor, olere 
 
 Pa. Pater, pater 
 Papia, anca 
 Patos, via 
 Pan, totum 
 Pagos, villa 
 
 Pasca, transire vel transitus 
 Pasis, passio 
 Para, juxta 
 Phana, par are 
 Phares, divisio 
 Palym, iter are 
 Psallym, laudare 
 Phares, divisio 
 PHanos, apparicio 
 Palym, motus 
 
 Pe. Pedos, puer 
 Peri, circum 
 Paraclisis, consolator 
 Paralipomenon, pretermitto vel ex- 
 
 plicacio 
 Para, pre 
 
 Parasceue, preparatio 
 Pascim , pati 
 
 Phase, transitus 
 
 Pastifora, parvi celle 
 
 Pedos, puer 
 
 Peri, circum 
 
 Phebus, sol 
 
 Pene, nutrio 
 
 Penta, quinque 
 
 Penthecon, quinquaginta 
 
 Pepo, melonis 
 
 Pesti, humor 
 PI. Pianos, erreor 
 
 Platos, latinum, 
 
 Pleumori, pulmo 
 
 Pleuron, latus 
 Ph.. Phano, apparicio 
 
 Philos, amor 
 
 Phares, divisio 
 
 Philaxe, servant 
 
 Phonos, sonus 
 Pi. Pisis, humor 
 
 Philaxe, servare 
 
 Pir, ignis 
 
 Philos, natura 
 
 Pidea, pira 
 
 Pin, altum 
 
 Pistin, Jldes 
 
 Penten, pini 
 
 Pixos, corupte 
 Po. Polls, pluralitas vel civitas 
 
 Podere, talaris 
 
 Polls, possibilia 
 
 Pos, pes 
 
 Possederias, portus 
 
 Phonos, sonus 
 
 Photos, ferre 
 Pontifanac, fferre 
 
 Posso, quantum 
 
TO THE HOLY LAND. 
 
 113 
 
 Popassi, quo transis 
 . Popasche, sotulares 
 
 Podegra, dolor 
 
 Polion, versari 
 
 Pompeu, pullice 
 Pr. Prothos, primus 
 
 Pratos, manum 
 
 Prothos, casus 
 
 Probatos, ovis 
 
 Promdo, carnemoter 
 
 Presbiter, senior 
 
 Preaste, rgdimere 
 
 Proson, longum 
 
 Proseucie, or are 
 Ps. Pseustas, falsum 
 
 Pseudo, decipiens 
 Qu. Quianos, rubium 
 
 Quiris, hasta 
 
 Quirites, haste 
 -R. Re, R 
 
 Eabi, magister 
 
 Rama, excelswin 
 
 Ranchos, fwtidus 
 Re. Eesis, eloquitur 
 
 Eegmon, sonus 
 
 Regnum, abruptum 
 
 Resin, manare 
 
 Resis, facundus 
 
 Retortus, iterum cruciatus vel retro 
 
 iterum Jlexus 
 Rl. Rithmos, numerus 
 
 Rinos, naris 
 
 Rinoceran, rionoceros 
 Ro. Rodo, rosa 
 Rogos, ignis 
 
 S. Se, S 
 
 Sc. 
 Se. 
 
 Si. 
 
 Sk. 
 So. 
 
 St. 
 
 Ta. 
 
 Sarkos, caro 
 Sabata, requies 
 Saphos, sapiens 
 Sanguin, rubeum 
 Sarcotenta, incarnatus 
 Santasta, ffoAtus est 
 San, sunt 
 Sarze, carol 
 Sarkos, carnis 
 Scutum, rotundum 
 Senos, sensus 
 Se, sine 
 Senon, umbra 
 Sicma, S 
 Silene, luna 
 Sitos, panis 
 Siren, tr actus 
 Sicben, anima 
 Syn, consignat 
 Sichea, animata 
 Symeron, hodie 
 Syengene, mulieribus 
 Synecron, mortuorum 
 Skenomenon, incarnatum 
 Sos, cum 
 Solon, solem,pnis 
 Sothirean, salutem 
 Sophie, salvatoris 
 Sorda, allium, 
 
 Stoa, porticus 
 Strophos, conversio 
 Strophin, ambire 
 Stratos, pamre 
 Stolon, missio 
 Stelin, mittere 
 
 Thanatos, mors 
 
 Q 
 
114 
 
 ITINEBAET OF WILLIAM WEY 
 
 Tassala, fnare 
 
 Thadendosan, gloriam 
 
 Taidia, propria 
 
 Tado3es, judicare 
 
 Thaphenta, sepultus est 
 
 Talmon, oculus 
 
 Thaphos, fortis 
 Til. Theta, T 
 
 Tliesis, posicio 
 
 Tetras, quatuor 
 
 Thelon, longum 
 
 Theos, Deus 
 
 Teos, videre 
 
 Thenon, staeio 
 
 Tenenon, seculorum, 
 
 Thean, Deum 
 
 Tespartenoe, virgine 
 
 Thepe, eciam 
 
 Tetri, tertia 
 
 Teemera, die 
 
 Thelos,^wis 
 
 Tenon, que 
 
 Thelomatos, voluntate 
 
 Thelos, vectigal 
 
 Thermon, calor 
 
 Theucos, volumen 
 
 The, villa 
 
 Tetan, sol 
 Tl. Thime, timeama 
 
 Timen, animam 
 
 Tliimen, librum 
 
 Tisiones, secula 
 
 Thiskelia, ventris 
 
 Thiso, mater 
 
 Tira, Dei 
 
 Thimon, Deo 
 
 Thioe, lumen 
 
 Thimon, lumine 
 
 Thiotenta, factum 
 
 Tioompros, peccatorum 
 
 Thise3eisi, potestatem 
 
 Tiro, ffortis 
 To. Thopos, locus 
 
 Tholomon, regnum 
 
 Thomos, divisio 
 
 Thephagrapia, descripcio 
 
 Toeio, £ilii 
 
 Toiagio, sancti 
 
 Tonoonon, seculorum 
 
 Toonoma, nomen 
 
 Tothelima, voluntas 
 
 Tonarton, panem 
 
 Thomonta, ffilium 
 
 Tonienogeniton, unigenitum 
 
 Topneumito, spiritum 
 
 Tois, quo 
 
 Ton, sunt 
 
 To3ooopionto, vivificante 
 
 Tofostoon, lux 
 
 Toenkatelaven, comprehendevunt 
 
 Tophos, lux 
 
 Toale, vera 
 
 Tocosmo, m,undo 
 
 Tonoe, receperunt 
 
 Toe, qui 
 
 Tocosmon, mundum 
 
 Tonos, sonus 
 Tr. Trochos, volibile 
 
 Trig, tres 
 Tv. Tuchis, ffortuna 
 
 Tupos, ffrangere 
 
 Tvno, fflorere 
 "Va. Vasilia, rex 
 
 Vaptisma, laptisma 
 
TO THE HOLY LAND. 
 
 115 
 
 Varus, curvus 
 
 Virblgma, Sancte Sophie 
 Vl. Vlixes, totum 
 
 Vranon, palatum 
 V r. Vr, ignis 
 
 Vriel, angelus 
 
 Vrotenta, crucifixus 
 Vp. Vppupa, avis parva 
 Vs. Vsios, substantia 
 
 Vsiosis, forma 
 
 Vsian, res composita 
 Y. Ylen, premordial 
 
 Yskirios, ffortis 
 X. Xenon, peregrini 
 Za. Zaminaton, sanguinibus 
 Ze. Zenon, siccum 
 
 Zerolophon, cervus siccus 
 Zl. Zvcaa,, ffermentum 
 
 Zio, Mensis Marcius 
 Zo. Zoen, anima 
 
 Zona, cingulum. 
 
 Zoykay, vitamea 
 
 Zoa, viuencia 
 
 Zodia, signa 
 
 Nomina Ebrea. 
 
 Vir, Ys 
 
 Virago, Yssa 
 
 Dilioie, Eden 
 
 Ignis, Hur 
 
 Medium, Meso 
 
 Aqua, Potaneos 
 
 Juramentum, Sabee 
 
 Capellatura, Seyron 
 
 ffiilvum, Edon 
 
 Videns, Ra 
 
 Deus, El 
 
 Effusionis, Esphec 
 
 Transitus, Phase 
 
 Obsecro Salva, Ozanna 
 
 Eubum, Jamsuph 
 
 Ypodoris, Mechyr 
 
 Sanctum nomen Dei, Agioth Adonay 
 
 Dominus, Adonay 
 
 ffilius, Barjona 
 
 Petrus, Cephas 
 
 Domus, Beth 
 
 Panis, Leem 
 
 Mare, Thar sis 
 
 Piscina, Bethseyda 
 
 Salva, Osi 
 
 Obsecro, Anna 
 
 Advena, Ger 
 
 Creatura, Alle 
 
 Seculum, Eulan 
 
 Aqua, Emon 
 
 Pater, Abba 
 
 Virtutum, Sabaoth 
 
 Deus, El 
 
 Mens, Y 
 
 Utquid, Lama 
 
 Dereliquisti me, Azabatani 
 
 Donum, Corban 
 
 Sacrificium, Manaa 
 
 Speciosa, Naboth 
 
 Christi genitrix, Christi thoticon 
 
 Lauda, Lv 
 
 Dei genitrix, Otheothocon 
 
 Mensura, Bria 
 
 Caro, Basan 
 
 q2 
 
116 
 
 ITINEEARY OF WILLIAM WEY 
 
 Desideria, Madmad 
 Eecessio, Bazori 
 Silicem, Sur 
 Venacionem, Sud 
 Domus Venatorum, Beihsayda 
 Transivi, Zabarthi 
 Arabit, Jeros 
 Saluatus, Phaleta 
 Arastis, Jeraschem 
 Tumultus, Saon 
 Dominium, Ya 
 Brachia, Baddan 
 Protegam, Anaggoneth 
 KqaaSjMayrn 
 Bobus, Surym 
 Aceruos, Gallym 
 Apotente, Sadda 
 Aurumi, Arus 
 Annunclans, Saradym 
 Galilea, Galiloth 
 Senhendryn, Judices 
 Sebeth, Virga 
 Sabbatb, Sabatum 
 Malotoncus, Circumscisio 
 
 Talmud, Liber Judeorum 
 
 Erba, Herba 
 
 Adonay, Nomen Dei 
 
 Amen, ffideliter 
 
 Alleluya, Salvum mefac 
 
 Jaswer, Auferetur 
 
 Jaayr vel Vara, Septrum 
 
 Ysan, May 
 
 Sasan, Aprilis 
 
 Zebta, Derelictum 
 
 Mar, Amaritudo 
 
 Manna, Quid est hoc 
 
 Sedebath, Mensis Augusti 
 
 Heron, Lignum impenetrabile 
 
 Mabarthme, Princeps Sacerdotum 
 
 Getomone, Lineum 
 
 Abaneth, Tunica 
 
 Masuem phiti, Pillium 
 
 Metir, Tunica Talaris 
 
 Essym, Racionale 
 
 Aserta, Pentecosten 
 
 Asosra, Tuba 
 
 Adoni, Dominus 
 
 Mara, Dolor 
 
 AlpJiahetuvL Hebreorum. 
 
 Aleth 
 
 Beth 
 
 Gymel 
 
 Deleth 
 
 He 
 
 Vay 
 
 Zaym 
 
 Heth 
 
 Toth 
 
 Jooth 
 
 Caph 
 
 Lameth 
 
 Men 
 
 Nvn 
 
 Sameth 
 
 Ani 
 
 ffe 
 
 Sade 
 
 Coph 
 
 Rese 
 
 Syn 
 
 lav 
 
 Tooth 
 
 Jooth, etc. 
 
TO THE HOLY LAND, 117 
 
 De Civitate Venecie. 
 
 Civitas Venecie vocabatur Realti, et postea Civitas Venecie. 
 Sanctus Magnus martyr fuit primus episcopus Venecie, et ejus 
 corpus jacet integrum in ecclesia sancti Jeremie in Venecia. Iste 
 sanctus habuit visionem ut edificaret septem ecclesias in Venecia, 
 que sunt iste ; Prima est sancti Jacobi in Realto ; secunda est 
 sancti Johannis in Realto ; tercia est Sancti Salvatoris ; quarta 
 est sancte Marie Eormose, ad quam veniunt dux et dominacio 
 Venecie in vigilia Purificacionis, et in die ad missam ad offerendum ; 
 quinta est ecclesia sancti Silvestri ; sexta, sancti Jeronimi ; sep- 
 tima, sancti Petri, que est ecclesia Cathedralis, et habent patriar- 
 cham ad sanctum Petrum. 
 
 Ravenna est antiquissima civitas Ytalie, et fuit prime habitata, 
 et ibi est unus cardinalis. Aquilegia erat secunda civitas babitabiHs, 
 et ibi est patriarcha ; ibi erat quondam sedes papalis : igitur ilia 
 provincia vocatur Prulis, quod significat liberam, quia est libera 
 ab omni jure. Padwa erat tercia civitas condita, et primo vocabatur 
 Pallude, quia fuit et est sita inter palludes. Sed anno Domini cc. 
 cum Atela rex Hungarie destruxerat istas civitates et plures civi- 
 tates Hungarie, fideles et catholici viri istarum civitatum, et regni 
 Hungarie, ad locum maris, ubi edificatur Venecia, venerunt, et ibi 
 edificabant civitatem. Sic quidem magna pars generosorum Venecie 
 traxerunt originem ab Hungariis, ex quibus dominus Andreas 
 Morason patronus meus duxit originem. 
 
 De terris et dommiis Venetorum a Venecia ad Terrain Sanctam. 
 
 Marona in qua faciunt vitros, quatuor milia a Venicia. Item 
 Ma3orbo : item Lydo Major. Civitas Jessulo ; ista civitas est in 
 Marcha Trevysana, et tota Marcba Trevysana est sub dominio 
 Venetorum, et habet tres episcopatus. Ulterius per viam est 
 Pyzeema. Item Kavrley ; item Maranus et Portus Gruarie; Gradun 
 et Aquilegia. Civitas hec et alie sunt in provincia Prulis, et hee 
 
118 ITINERARY OP WILLIAM WEY 
 
 et omnia in. ista patria sunt sub dominio Venetorum. Et sunt 
 in ilia patria unus patriarcha et sexdecim episcopi. Ulterius per 
 viam est Parense, centum miliaria a Venecia E-vmerna, Pala civitas, 
 Justina ; et hec patria vocatur Hystria, et sunt ibi duodecim episco- 
 patus sub dominio Venetorum. Ulterius est Jadra, Sybynica, 
 Spolaton, Traon, et Kataron, et plures insule, Lesyna, Cursula ; 
 et hec sunt in patria Dalmacie, et sunt decern episcopatus in tota 
 terra ista, et tota terra sub dominio Venetorum. Ulterius per viam 
 est Bodowa, Antebery, Dulcynio, et Duracio, et iste civitates sunt 
 in patria Albanie, et sunt ibi novem episcopatus de dominio Vene- 
 torum. Ulterius in Gresya est insula Oorpbu, et est ibi arcbiepis- 
 copus; ulterius in Gresia sunt Modyn et Coron in patria de la 
 Morea, et ibi sunt duo episcopi, et est sub dominio Venetorum ; 
 ulterius in Grecia est regnum Crete, ubi est Oandea, Canea, B.etimo, 
 Citea, et sunt ibi ville quatuordecim milia et novem civitates cum 
 novem episcopis et unus archiepiscopus ; et in regno isto crescit 
 malmasetum, et est sub dominio Venetorum. Et sic sunt sub toto 
 dominio Venetorum tres patriarcbe, et Isij. episcopi et archiepiscopi. 
 
 Sequitur de aliis locisper viam ad Terram Scmctam. 
 
 Patlimos insula, in qua sanctus Jobannes evangelista scripsit 
 Apocalipsym, est in Turkeia a Rodis cl. miliaria, a castello Sympere 
 quasi quadraginta miliaria ; et ibi est domus et ecclesia Grecorum, 
 ubi mulieres corupte non possunt venire nisi moriantur ; et eciam 
 in eadem insula latrones statim moriuntur. Castellum Sympere 
 vocabatur quondam Tbarsis, ubi commorantur milites sancti 
 Johannis, et ibi canes magnos qui custodiunt vigilias extra castrum 
 per noctes, et cognoscunt Christianum a Sarazeno ; et ibi est lapis 
 super quern steterunt tres reges Colonic, quando accipiebant naves 
 ad patrias suas. In Grecia est insula vocata Carquy, ubi sanctus 
 Nicholaus erat natus ; et ibi instrumenta occupata inter lapides non 
 niinuuntur, sed durant cum patre et filiis sine renovacione ; et bee 
 
TO THE HOLY LAND. 119 
 
 insula pertinet domino de Eodys, et non habent ibi de fructibus 
 nisi ficus, et de granis nisi ordeum, et colunt ibi terram cum instru- 
 mentis ferreis, et ibidem in civitate Lyddon erat sanctus Nicholaus 
 natus, et ibidem est cathedra in qua sedebat quando docebat pueros. 
 Capadocia, ubi sanctus Georgius erat natus, est in capite Dalmacie 
 et in fine Albanie, et est provincia magna, et civitas in qua erat 
 natus vocatur Alexo. Caput sancti Georgii est in insula que 
 vocatur Arcliipelagus, in civitate Leiana in castro, et cerebrum ejus 
 palpitat in capite suo, et Leiana et Arcbipelagus sunt sub dominio 
 Venetorum. Civitas in qua Sanctus Georgius erat natus vocatur 
 Lesse, que 'est grandis civitas. Inveni in antiqua legenda apud 
 Cande in Creta de martirio sancti Georgii, in fine, sic : Acta sunt hec 
 in provincia Capadocie apud civitatem Militenam sub Daciano, 
 cujus uxor vocabatur Alexandria et ante sanctum Georgium marti- 
 rizata pro fide nostra. Item ibidem habetur, quod ad orationem 
 sancti Georgii coram Daciano resuscitabat a mortuis ccxxxv. 
 corpora paganorum, que mortua erant per ducentos annos ante, 
 et eos baptizabat et statim post conversi sunt in pulvere. Item 
 ibidem habetur, quod coram Daciano ter bibebat venenum, et non 
 fuerat lesus, et statim dator veneni conversus erat et baptizatus. 
 Item habetur in legenda sanctorum, quod sanctus Georgius pervenit 
 quadam vice in provinciam Libie in civitate que dicitur Sylena, 
 juxta quam civitatem erat stagnum ad instar maris, in qua draco 
 pestifer latitabat. Eciam in civitate Damasci est quedam columpna 
 altitudinis unius cubiti, albi coloris, super quam sanctus Georgius 
 posuit pedem suum, quando ascendebat super equum suum ut 
 pugnaret contra draconem. Item uno miliario a Baruth, qui est 
 portus Damasci, est caverna, ubi draco latitavit quem sanctus 
 Georgius interfecit : item Rome in ecclesia sancti Georgii est 
 ferrum lancee, cum quo interfecit draconem : item in Venecia 
 apud abathiam sancti Georgii est brachium sinistrum cum om- 
 nil)us digitis et densa cute. 
 
120 ITINERARY OP WILLIAM WET 
 
 Superscripcio litere Saladini ad dominum Modys. 
 
 Honorandissimo columpne baptismatis et Ohristianitatis aniico 
 regum et principum domino de Rodys, quern Deus salvet et manu 
 teneat. 
 
 Tenor litere Saladini. 
 
 Ex parte magni imperatoris regis excellencie fortis sapientis et 
 excellentis ensis mundi. Adque justicie imperatoris Maureorum et 
 Mauretaure amici boni et bonitatis. Injuriarum et Injuriatorum 
 defensoris, quemadmodum fait Alexander tempore suo servitor 
 duarum sacrarum edium, Imperatoris Universi et obedientis Cha- 
 lyfe, Abnysac, et Jacmysac, cujus dominacionem salvet Deus et 
 manu teneat. 
 
 Sic nota que sunt in Terra Sancta et in aliis locis. 
 
 Rose Jerico crescunt per totam viam, per quam ibat beatissima 
 Virgo Maria in Egiptum, et muUeres Sarazene utuntur istis in 
 partu puerorum. In civitate Nazaretli est ymago Gabriel, ex parte 
 posteriori impressa in columpna lapidea sicut in sigillo, in capella 
 ubi salutavit Virginem Mariam ; et quando radii solares in vespere 
 tangunt vestigium capitis Angeli, tunc est liora, in qua Ohristus 
 conceptus est ex beatissima Virgine Maria. Est eciam ibi fons 
 aque, ad quam veniebat Ohristus ad querendum aquam matri suae 
 beatissime. Eciam uno miliari a Nazareth est mons vocatus mons 
 saltus Domini, ubi Judei precipitabant Christum, in quo monte est 
 lapis grandis, qui recepit Christum ae si projiceretur in argilla 
 humida. 
 
 Notabilia de Bethleem. 
 
 Super tugurium Domini in Bethleem, ubi Ohristus uatus erat, 
 morabatur Ysay sive Jesse, pater regis David, qui postea erat 
 
TO THE HOLY LAND. 121 
 
 domus regia; post mortem David erat stabulum pro mulis et 
 camelis conducendis ; postea ponebant ibi ligna non vendita in 
 foro, et eciam. asinos in eodem loco ; postea, cum vendiderant ibi 
 panes in foro, panes ponebant in illo sancto tugurio, et ideo Beth- 
 leem vocatur Domus panis. Sed temporibus nativitatis Domini 
 ista domus fuit totaliter destructa, ita quod in ipso loco penitus nil 
 remansit nisi parvum et vile tugurium ; ad quod Maria et Joseph 
 venerunt in crepusculo ; quia cum ad Betbleem venerant omnia hos- 
 picia erant occupata, quia circuibant civitatem et nullus eos bospitari 
 volebat. Et specialiter, cum homines vidissent Mariam juvenculam 
 super asinu^i itinere lassam, gementem, suspirantem, et gravidam, 
 partuique vicinam, in tota civitate nullus eam in tectum domum 
 vel hospicium recipere voluit, unde Joseph Mariam in illud tugurium 
 duxit, de quo nullus homo curavit. Locus ubi pastores videbant 
 angelos distat a Betbleem per dimidium miliare illius patrie ; ibi 
 patriarcha Jacob custodiebat, et eciam David, et ipse ibi eripiebat 
 oves suas a faucibus ursi et leonis. Item circa festum nativitatis 
 Domini apud Betbleem ordeum incipit habere spicas in agris ; et 
 illud tempus vocatur Tempus ad herbas, in quo tempore animalia 
 illuc ducuntur ad pascendum. Eciam inter ipsos pannos, quibus 
 Christus fuit involutus, fenum et camisiam beatissime, quam in 
 presepe dimiserat oblita quando cum Jesu de tugurio fugit metu 
 Judeorum. Hec omnia sancta Helena in ipso presepio tam recenter 
 invenit, prout virgo beatissima ibidem oblita dimisit ; que omnia, 
 excepto presepio, ad ecclesiam sancte Sophie in Bisanciam reverenter 
 coUocavit post annos Domini coxxxiv. Quomodo hec omnia erant 
 reservata erat, quia Judei habuerunt locum ilium in odio, et ideo 
 noluerunt permittere neque homines neque animalia intrare per 
 totum illud tempus; quia reputabant locum Ulum pro maledicto 
 et profanato, et omnem intrantem pro contaminato. Item bea- 
 tissima Virgo sedebat super presepe^ quando reges veniebant ad 
 oflferendum, et manu dextera caput Christi levabat, et reges ponebant 
 munera in presepe. Et assertmt quidam libri, quod sicut reges 
 
 E 
 
122 ITINERARY OP WILLIAM WET 
 
 fuerunt primitive gencium in fide, ita eciam erant primitive gencium 
 in virgiaali dignitate, qui eciam Domino ex gentibus virginalem 
 dignitatem optulerunt. Item sunt in ecclesia Bethleem Ixx. co- 
 lumpne. Eciam reges quando offerebant Cbristo primo osculati 
 sunt terram ante presepe, postea manum Obristi, et tunc optulerunt 
 munera. Item steUa, que ducebat reges ad Bethleem, inter parietes 
 ante speluncam in qua Christus fait natus se demersit. Nota eciam, 
 quod villa, in qua babitant Greci juxta Bethleem, vocatur Betisilla ; 
 et ipsi ibi habitantes habent a Soldano potestatem sive licenciam 
 convertendi Sarazenos ad fidem nostram. Est eciam unum miliare 
 a Bethleem sepulcrum Bachelis uxoris Jacob, sepulcrum decorum 
 valde. Emaus vocatur Nicopolis, et situatur in Palestina septem 
 miliaria a Jerusalem, ubi Christus cognitus erat in fraccione panis 
 a discipulis. Bamatha, civitas Helkane et Samuel, situatur in regione 
 Oananitide juxta Diaspolim, in qua est civitas Lidde, ubi sanctus 
 Georgius erat decapitatus. In civitate Damasci est quoddam 
 foramen, per quod sanctus Paulus transivit quando Judei perseque- 
 bantur eum, quod nunquam postea potuit claudi ; eciam est unus 
 mons conjunctus civitati Damasci, in quo monte Cayin occidit 
 fratrem suum Abel ; et postea ille mons remansit aridus, et nun- 
 quam ex quo crevit super eum herba. Item in piano de Boarci, qui 
 est inter Barioth et Damascum, fuit archa Noe facta ; et in valle 
 propinquo illo piano erat vinea plantata per Noe, de qua fuit inebri- 
 atus. Item prope Barutum est unum campanile sancte Barbare 
 magne altitudinis, super quod Mauri pagani ascendunt ad cla- 
 mandum pro aliis ut veniant ad orationes suas, et ipsi qui clamant 
 virtute sancte Barbare cadunt a campanili et moriuntur, ita quod 
 nulli pagani audent ulterius ascendere. Item in civitate Alexan- 
 drina, que est in regno Egipte, sunt due columpne, • supra quas 
 posite erant rote, inter quas rotas posita erat sancta Katerina ; et 
 sub istis columnis est career, in quo carcere sancta Katerina posita 
 erat, cujus hostium nunquam postea potuit claudi per paganos; 
 et per foramen illius carceris, quod adhuc est ibidem, angeli minis- 
 
TO THE HOLY LAND. 123 
 
 trantes sancte Katerine cibum intrabant. In eadem civitate est 
 strata, super quam pagani trahebant sanctum Marcum ad mortem ; 
 et eciam est ibidem ecclesia, ubi sanctus Marchus erat sepultus. 
 Etiam uxor Maxencii marterizata cum sancta Katerina ibidem vo- 
 cabatur Nicbostrata. 
 
 De duabus reliquiis ubi sunt. 
 
 Oingulum beatissime Marie, quod miserat sancto Thome Indie, 
 in monte Oliveti est, in castello Prati, decern miliaria a Elorentia, 
 et est de filo lineo, et habet ia medio filum aureum, et nescitur 
 cujus coloris est, et habet in finibus pendicula per que potest 
 cingi. Ad Aeon sive Aquis granis est camisia beatissime Marie, 
 et caliga sancti Joseph crocei coloris, ia qua positus erat Christus 
 pre frigore, quando jaceret in presepe. Greci lapidem ostendunt 
 Constantinopoli de Jerusalem translatum, super quern dicunt 
 beatam Virginem in passione Christi flevisse et plansdsse, et pre 
 doloris vehemencia corruisse ; in quo, ut dicitur, videntur apparere 
 vestigia lacrimarum ejus quasi recencia. Super pavimentum ca- 
 pelle Calvarie, ubi Christus crucifixus erat, est scriptum in litteris 
 Grecis, O Theos, id est, hie Deus, basileon ymon, id est, rex noster, 
 pros eonas, id est, ante seciila, ergase, id est, operatus est, sothias, 
 id est, salutes, emose tis, id est, in medio, gys, id est, terre. Sub 
 Calvaria est Golgotha, que est capella Nubianorum, quam ipsi edifl- 
 cabant, quia ibi Melchior eorum rex erat in caligine et nebula cum 
 venerat ad oflferendum Domino nato in Bethleem. Pons supra Da- 
 nubium fluvium, ubi Eraclius pugnabat cum Cosdroe, est prope 
 castrum Surene in confinio regni Hungarie. In Newrenberke, civi- 
 tate Almanie super fluvium Dannubii ultra E,eynysborow, est totum De lancia 
 ferrum lancie, cum qua Christus pendens in cruce vulneratus erat '^'^*'' 
 ia corde ; et tota ilia pars, que erat in corde Christi, est sanguinei 
 coloris, et altera pars iUius coloris cujus coloris sunt alie lancie, et 
 est simUis lancie aprine; et est sub custodia xxiiij. domiaorum, 
 et quUibet eorum habet clavem ciste in qua iUa lancea custoditur. 
 
 R 2 
 
124 ITINEBART OF WILLIAM WET 
 
 De pipere. TJt sciamus ubi piper nascitur, crescit, et habetur, est sciendum quod 
 
 in quodam imperio, vocato Mynbar, crescit piper, et non alibi; 
 nemus vero in quo crescit continet octodecim dietas. In quo 
 nemore sunt due civitates, una vocatur Elandrina, et alia Gynglyn. 
 In civitate Plandrina habitant Cbristiani et Judei, inter quos est 
 bellum, in quo Christiani habent triumplium. In hac autem con- 
 tracta habetu.r piper isto modo. Nam primo in foliis oleris crescit, 
 que folia juxta magnas arbores plantantur sicut vites in Ytalia. 
 Hec folia producunt fructum, ut racemi uvas producunt ; in tanta 
 vero quantitate producunt, quod quasi frangi videtur. Cum auteni 
 piper est maturum, est viridis coloris, et vindemiatur sicut uve, 
 ponendo ipsum in sole ut desiccetur, in vasis collocatur. In illo 
 nemore sunt multi serpentes. In capite hujus nemoris est civitas 
 vocata Polumbum, in qua crescit optimus cinziber. In insula Jane 
 crescunt gariofoli, cucube, mellegete, nuces, et muscate, et multe alie 
 specie preciose. In regno Crete crescit malmasetum. In insula 
 Motyn in Gresia crescit Homney. 
 
 De nominibus diversorum iQcorwm in Terra Sancta et alibi. 
 
 Salym est oppidum ultra Jordanem. G-azer, nunc Gazera vocata, 
 est inter Joppen et E-amatba. Nabaioth est vallis in Ramatha. 
 Vallis Beerino vel Topbet est juxta agrum Acbeldemack. Vallis Jo- 
 saphath habet tria nomina, vaUis Sabe, vallis Hegia, et vallis 
 Josaphath, a rege Josaphatb ibi sepulto. Ex una parte istius vallis 
 est mons Oliveti et vallis Syloe. Sunt eciam duo Betbleem, una in 
 terra Juda, ubi Cbristus natus erat, et alia in terra Zabulon. Est 
 eciam quadruplex Galilea, super montem Oliveti ubi precedebat 
 apostolos in die Pasce, alia est Galilea in tribu Zabulon, alia est 
 Galilea gencium in tribu Neptalym, quarta est provincia Galilee, 
 et ut putatur tetrarcba Galilee, in qua est villa vocata Cana, ubi 
 Cbristus convertebat aquam in vinum. Sunt eciam in Terra Sancta 
 
TO THE HOLY LAND. 125 
 
 tres portus, Joppen, Acres et Baruth. Joppen est portus Eamatha 
 et Jerusalem; Acres est portus Nazareth; et Baruth est portus 
 Damasci. 
 
 De regihus Christianis Terre Sancte. 
 
 Post annum Domini M.lxxxix. primus rex Ohristianus erat 
 Godofridus, dux Latariensis, tempore TJrbani pape. Secundus erat 
 Eustrachius, frater Baldewyny comitis de Boiheise. Tercius rex 
 erat Baldewynus. Quartus rex erat Fulco, comes Andagavencium, 
 tempore Honorii pape. Quintus rex erat Guydo, et ultimus rex Jeru- 
 salem Ohrislianorum. In cujus tempore erat sancta crux Ohristi 
 et Terra Sancta capta a Saladino, anno Domini M.c.lxxxvij. mense 
 Octobris, tercia die, D. litera Dominicalis, die Sabati, et tradita in 
 manus nephandorum, Anno Domini M.lxxxxix. , idus Julii, feria sexta, 
 Jerusalem a Christianis erat capta, et dux Lotoriensis Godefridus ab 
 omni exercituin regem est electus. Anno Domini M.c.lxxxvij. primo 
 die Mali incipiebat obsidio Terre Sancte et eodem anno tercio die 
 Octobris erat Jerusalem capta a Sarazenis ; et sic in manibus 
 Christianorum erat per Ixxxix. annos, in quorum temporibus erat 
 patriarcha Jerosolimitanus, et archiepiscopi et episcopi ; archiepis- 
 copus Tirensis, archiepiscopus Nazarensys, episcopus Lyddensis, ubi 
 sanctus Georgius erat decollatus, episcopus Aeon, episcopus Sydony- 
 ensis, et multi alii episcopi. Erant eciam in Terra Sancta comites 
 diversi ; comes Joppensis, comes Tripolis, magister Hospitalis, 
 magister Templariorum, et alie dignitates. Sed cum civitas Jeru- 
 salem capienda a Sarazenis, propter divisionem ibidem inter 
 Christian OS pro rege eligendo, anachorite, h eremite, armati pug- 
 nabant pro civitate Jerusalem ; quo tempore dictum erat a rege 
 Syrie, Ego a sapientibus viris Alpichinis frequenter audivi, Jeru- 
 salem non posse mundari, nisi sanguine Christianorum lavetur. 
 
126 ITINEBABY OF WILLIAM WET 
 
 De aliis locis in Terra Sancta. 
 
 Dotaym est prope Jerusalem, et eciam cisterna Joseph ; Modyn 
 eciam est prope Jerusalem ; Silo distat a Jerusalem, duo miliaria ; 
 Castellum Ernaldi tria miliaria; Emaus septem miliaria. Prope 
 Emaus est mons Gelboe : mons Gazarim et mons Ebal sunt in 
 montanis Judee. Maledoym est, ut putatur, mons in via ubi homo 
 cecidit in latrones, et est in communi via inter Jerusalem et Jerico. 
 
 Nomina nacionum Faganorv/m. 
 
 Turci, Oordini, Syri, Arabes, Alani, Cucumanni, Caflfeohaki, 
 Ydumei, Sarazeni, Egipcii, Liemanni, Turtmanni, et Bedwyny. 
 Isti duo ultimi vivunt de rapinis, et non utuntur domibus neque 
 castellis. Papa paganorum vocatur Ohalaphus de Baldaeh, que est 
 civitas edificata prope magnam Babyloniam. Saladinus in literis 
 suis scribit. Anno adventus prophete nostre Macometi ccccclxxxuij'"; 
 gratia Dei solius. In nigra civitate insule Baboch de Oatey com- 
 moratur papa Catey qui vocatur Babassy. 
 
 De dubiis motis rerum in terra et eorum solucionibus, per magistrum 
 
 Willelmum Wey. 
 
 la questio. Inprimis, Oujus coloris est foramen sancte Orucis ? Bespondetur 
 
 2« questio. quod est albi coloris. Querebatur ulterius, Utrum columpna ad 
 quam Ohristus ligatus erat in domo Pilati sit respersus guttis 
 sanguineis Jhesu Christi ? Bespondetur quod non, sed vestigia acu- 
 leorum scorpionum, cum quibus Christus flageUatus erat, remanent 
 3» questio. in columpna. Quesitum erat de lampade super sanctum sepulcrum 
 Domini, qui solebat toto anno ardere usque ad diem Parasceues, quo 
 die extinguebat se et nuUus poterat eum accendere ; sed, cum 
 venerat hora resurrectionis domiuice, iUumiuabat se ; sed jam non 
 sic facit, quia jam sancta fides nostra est ibidem extincta ; sed dicitur 
 
TO THE HOLT LAND. 127 
 
 quod in die Pasce ignis descendit de celo et cadit super sepulcrum 
 Domini. Querebatur ulterius de valle Josaphath, quod vallis ipsa 4" questio. 
 vocabatur vallis Josapbatb quia rex Josaphath ibi sepultus erat, 
 quod est contra Sacram Scripturam, que dicit quod sepultus est in 
 sepulcro patrum suorum vel inter patres suos, quod verum est. Ad 
 istud respondetur, Quod primo post mortem suam erat in iUa valle 
 sepultus, et tunc post vallis accepit nomen pro sepultura sua ibidem: 
 in libro descriptionis terre Jerosolimitane scribitur, quod in vaUe 
 Josaphath sub acuta piramide rex Josaphath tumulatus fuit; sed 
 post sepulturam suam ibidem translatus erat ad montem Syon, et 
 appositus ad patres suos. Quesitum erat de sepultura sancti Joseph, 5» questio. 
 sponsi Marie ; et respondetur, Quod sepultus erat in una cava 
 montis Oliveti, secundum Bedam de situ Terre Sancte. Sepultus est 
 eciam ibidem sanctus Symeon senex, qui habuit Christum in ulnis 
 suis, cujus corpus jam requiescit integrum in Jarra, civitate 
 Dalmacie. Item in dextera parte camere, ubi Christus sudavit 
 sanguinem, est lapis insertus parieti, in quo vestigia genuum Christi 
 sunt impressa. 
 
 Queritur ulterius de longitudine et latitudine vallis Josaphath ; et G" questio. 
 responsum erat. Quod fuit in longitudine trium stadiorum et dimidii, 
 in cujus medio secundum latitudinem est sepulcrum beatissime 
 Marie Virginis in ecclesia rotunda. 
 
 Quesitum eciam erat, Quantum distabat caverna in qua Christus 7' questio. 
 sudavit sanguinem a domo Anne pontiflcis, quia ad domum ejus erat 
 ductus primo postquam captus erat. Responsum erat, Quod erat 
 spacium sex stadiorum. Quesitum erat ulterius. Quantum distat 
 mons Calvarie a templo Salamonis, in quo ministri templi audiebant 
 vocem Christi clamantis in morte. In manus tuas commendo 
 spiritwm meum. E-esponsum erat. Quod distat a templo per spa- 
 cium duorum stadiorum et dimidii. Quesitum erat ulterius, Utrum 
 vestigia pedum Christi ascendentis in celum sint in monte Oliveti, 
 pro tanto quod pars dextri vestigii pedis Christi monstratur in die 
 ascensionis apud Westmonasterium. E-esponsum erat. Quod duo 
 vestigia pedum Christi quando ascendebat in celum sunt ibi in 
 
128 ITINERARY OE WILLIAM WET 
 
 lapide marmoreo jacente super terrain; sed vestigium dextrum 
 potest melius videri et persepi [sic] quam vestigium sinistrum. 
 
 Eciam quesitum erat, TJbi res David et alii reges Judeorum sunt 
 sepulti. Responsum erat, Quod erant sepulti in monte Syon in 
 sinistra parte ecclesie, vocate Ecclesia scale Marie ad celum, uM 
 Pratres Minor es cotidie celebrant divinas laudes. Quesitum eciam 
 fait, Ubi est mons Syon, super quem coronatus erat Salamon. Re- 
 sponsum erat, Quod est extra Jerusalem per semimiliare, et est 
 parvus mons situatus inter Acheldemack et viam que ducit ad 
 Bethleem, et vocatur jam domus mali consilii, quia ibi Judei 
 liabuerunt consilium, quomodo traderent Dominum nostrum Jhesum. 
 
 Ulterius quesitum erat, Ubi lapis ille est, super quem corpus 
 Domini nostri Jbesu Ohristi jacuit mortuum, et super quem invo- 
 lutum erat pannis, antequam tradebatur sepulture. Responsum 
 erat. Quod est apud Oonstantinopolim. Quesitum erat ultimo, Ubi 
 sunt partes columpne, ad quam ligatus erat in domo Pilati quando 
 erat ibi flagellatus. Responsum erat. Quod una pars est in -capella 
 beatissime Virginis in temple Jerusalem infra cratem ligneam, 
 alia pars in monte Syon, et tertia pars in Constantinopoli. 
 
 Longitudo terre promissionis est a fonte Dan usque ad civitatem 
 Bersabee versus austrum secundum Jeronimum, et continet in longi- 
 tudine 160'^ miliaria, et ejus latitude est a Joppe usque ad Jordanem 
 versus occidentem, et continet in latitudine 60''' miliaria. 
 
 In tabula ista sequenti continentur omnia in mappa Terre Sancte. 
 
 Capella sancte Marie in Sardinia, mons Hermon, Baalgad, liic 
 saturavit Christus quinque milia. Terra Amon, Introitus Emath ; 
 hie Christus dixit, Saule, quid me persequeris ? Damascus, Siria 
 Damasci, fluvius Jordanis, Obba, fons Dan, Belmas, Suba, turris 
 Libani, AnteUbanus, fons Jor, fluvius Eufrates, fluvius Earsan, 
 fluvius Albana, Asor, Oananea, mons ante Libanum, Sveta, Tribus, 
 Zabulon, locus ubi sanctus Georgius occidit Draconem, Baruch, 
 portus Sydon, vallis Bechare, Sydon magna, Bosra, Ydumea, mons 
 
TO THE HOLY LAND. 129 
 
 Samyr, Regio Trachonitidis, fons Phalan, Terra Hus ubi Job 
 morabatur, sepulcrum Job, mare vocatum Mare Capharnaum, civitas 
 principalis illius partis, Tabula ubi Christus saturabat quatuor 
 milia hominum, Bethsayda, Cedna, Sopheth, Tribus Asser, Tetrarcha 
 Galilee, Tabernaculum Heber, Abelma, vallis Senyn, Cabul, Naason, 
 Thooron, ubi sanetus Georgius cecidit et effectus est cecus, Cana 
 Galilee, fluvius Euchetiis, Tyrus, Puteus aquarum vivencium, 
 Balus fluvius, Sarepta Sydoniorum, Adalon, Casa Lamberti, Cedar, 
 mons Galaad, dimidia Tribus Manasse, Decapolis, Coroasym, 
 Godora, Goroca, Ramathy Galaad, Effrem, Saltus Effrem, Mare 
 Galilee, Pella ; hie Jhesus ambulabat, bic Petrus cepit mergi. 
 Neptalym, Magdalum Castrum, Castrum Tele, Belynder, Suna, 
 Bethsay, Tyberias, Aflfeeb, Gyscallo, ubi Paulus natus erat, Dotaym, 
 Genereth, Capbersebe, vallis Sabee, Jesrael, mons Tabor, Naym, 
 sepulcrum Jone, mons Saltus Domini, lapis recipiens Christum 
 in monte Saltus, mons Hermon major, mons Hermon minor, Tribus 
 Neptalym, Nazareth, Sephora, Endor, Torrens SysOn, Acris, Acron, 
 et Tholomeyda, ubi Helias occidebat sacerdotes Baal, Capella sancte 
 Margarete, Castrum Peregrinorum, Caynar, mansio Helie, Cavea 
 beate Virginis, mons Caym, Cayphas, mons Carmelus, fons Helie. 
 Hie finitur Einicia. Mons deserti, Panicea, Tribus Gad, Anatoth 
 Kyre, Esebon, Nasan, Manaym, Jabes Galaad, Tribiis Reuben, 
 Helyale, Bochemath, Jaser, Socohoch, Ernon, vadus Jaboth; hie 
 Esau occurrebat fratri suo Jacob. Mons Garazym, Dan quondam 
 Lachys, Vallis Illustris, Salym, Tersa, Bethel, mons Ebal, Ernon, 
 Tribus Ysacar, Silva ubi aves moriuntur pro Christo in Dominica 
 Passionis, Dimidia Tribus Manasse, Samaria, Beryth, mons Gelboe. 
 In istis montibus terminatur Galilea et incipit Samaria. Sychym 
 est in medio Terre Sancte. Eons Jacob, Genyn, Cesaria, Magedo, 
 Cato, Peregrinus cum scuto, Sarchan, Hay, Effeton, Arcopolis, angelus 
 apparuit Joachim, locus Ascensionis Christi, capella Pellagie, Galgala, 
 Eecolis, Docom, locus indulgenciarum Galilee, Bethfage, Rama, 
 Beniamyn, Phasel, Torrens Berith, Betel, Palma ad Virginem, 
 
 s 
 
130 ITINERARY OF WILLIAM WEY 
 
 Credo, Pater noster, locus fletus Oliristi, Natatorium Syloe, locus ubi 
 Christus predicabat, Sepulcrum Isaye, Astarotb, Lebua, Betberon, 
 ubi Maria misit cingulum suum sancto Thome apostolo ; hie 
 requiescebat beatissima Maria inter staciones ; Gfebaa Savelis, locus 
 amputacionis auricule Malchi, Mons Oliveti, Caverna discipulorum, 
 Pons beatissime Marie, locus traditionis, locus primus dormicionis 
 apostolorum, Sepulcrum Zakarie filii Baracbie, locus secundus 
 dormicionis apostolorum, Sepulcrum Absalonis, camera sudacionis 
 Obristi, Neapelosa vel Sekar, fons Jacob, Suspensio Jude traditoris, 
 castrnm David, Taumascere, Arcbam, vallis Josapbatb, Torrens 
 Cedron, sepulcrum beatissime Marie, locus lapidacionis Stephani, 
 Dora vel Assur, Tribus Benjamyn, Sepulcrum Josue, mons Effraym, 
 Arran, Salym, mons' Phasga, mons Abarym vel Nebo, sepulcrum 
 Moysy, Setyr, locus baptismi Cliristi, domus Georgitarum, Jordanus 
 fluvius, virge Moysy, locus ubi diabolus ostendebat Christo omnia 
 regna mundi, Mons Quarentene, ibi dixit diabolus. Die ut lapides 
 isti panes fient ; Viridarium Aclieldemack, spelunce Sanctorum, 
 Domus mali consilii, Aque Marath, mons Syon, ubi Salomon erat 
 coronatus, lapides super quos Christus stabat quando dampnatus 
 erat a Pilato, domus Pilati, domus Herodis, domus Symonis, 
 locus ubi voluerunt rapere corpus beatissime Marie, porta per 
 quam Christus ibat ad passionem suam, camera fletus Petri, 
 Templum Christi, domus Anne, Betania, locus sudarii, locus 
 fletus mulierum, domus Divitis, Trivium, Jerusalem civitas, sancta 
 strata per quam Christus ibat ad passionem suam, domus Cayphe, 
 Piscina, locus ubi beatissima Maria zincopizavit, Templum 
 Domini, monasterium Syon, locus nativitatis Marie, Temj)lum Sala- 
 monis, scola beatissime Marie, locus electionis Mathie, mons Syon, 
 domus beatissime Yirginis, Ecclesia saneti Jacobi, hie virgo beatis- 
 sima respiciebat ad Calvariam; Porta Aurea, Cariatharym, Ara- 
 matha, Sylo, Betulia, Maceda, Gabaon, Sarona, Tribus Effraym, 
 Castrnm novum, Campestria Moab, Newrym, Ornaym, mons 
 Phasga, Petra Deserti, monasterium saneti Jeronimi, monasterium 
 
TO THE HOLY LAND. 131 
 
 Carietli, monasterium Sebbe, mons Engaddi, in quo David latuit, 
 arbor sicomorum quam Zacheus ascendebat, capella Jobannis Bap- 
 tiste, Jericho civitas, fons Engaddi, locus sanacionis ceci, locus 
 nativitatis Johannis Baptiste, Thana, ubi stella apparuit regibus, 
 ubi aqua ebulit in Epiphania, Montana Judee, domus sancte 
 Martha, Ecclesia ubi beata Maria salutavit Elizabeth, sepulcrum 
 Bachel, ubi Martha occurrebat Christo, domus Symonis, mausoleum 
 Lazari, lapides cavati sub pedibus Christi, fons ubi PhUippus 
 baptizavit Enuchum, sepulcrum Machabeorum, Nabe, Geth, Saraha, 
 Emaus, locus ubi crescebat crux Christi, Bethsames, Ramatha, mons 
 Modyn, vallis Nabaioth, Beroith, Lidda, portus Jaff, portus Janua, 
 Tersa, iibi Petrus suscitavit Tabitam, petra super quam Petrus 
 stabat ad piscandum, Statua salis, fliivius Amon, Scopuli fiuvii, 
 Oades-Barne, Bethsur, Ti'ibus Juda, Segor, Angelus ad pastores, 
 Magedo, Sodoma, Mare Mortuum, Bethcar, mons Mable, civitas 
 Bethleem, Ebron, Ygnapera, monasterium Bethleem, Soboym, hie 
 beatissima Maria descendebat de asino ; Yallis Mambre, fons Etan, 
 Sicheleth, sepulcrum Patriarcharum Abraham, Ysaac, et Jacob, 
 Tribus Dan, Sylo, Tribus Symeon, Eskabel, Oeschaol, Campus 
 Damascenus, Caperna Acharon, Azon, spelunea Odella, Aschalon, 
 mons Hor, mons Seyr, sepulcrum Aaron, Terra Edom, Sodoma, 
 Adama, Soboym, Segor, Gomorra, desertum Cades, Montes Achille, 
 Assamar, Maon, Cariathsepher sive Thabor, mons Carmely, fons 
 viventis, Tribus Symeon, Bersabee, desertum Bersabee, montes 
 Gaze, Gaza lugham, desertvim Pharan, Turres Bozor, fluvius 
 E-inoconoro, mons Synai, mons Oreb, Taurens Castellum, monas- 
 terium sancte Katerine, Bubus ardens, ortus sancti llonoriferi, 
 Macaria, Terra Egipti, Agulia, altissima vinea Balsami, ficus Pha- 
 raonis, Ecclesia sancte Marie, Nova Babilonia, Zacca, Galachia, 
 Saris, Bilbes, Alariflf, Catria, Alchamchi, ffrasturi Butoli, Dampnata 
 Summutt, duodecim vie in Mari Eiibro, Mecha, civitas Machameti, 
 Mare Rubrum, locus ubi populus Israel adorabat vitulum, Helym, 
 ubi erant duodecim fontcs aquarum, Suachym, monasterium sancti 
 
 s 2 
 
132 
 
 ITINERARY OF WILLIAM WEY 
 
 Pauli, Pevssayr, civitas Oayr, via ducens ad Ethiopiam, Choos civitas, 
 monasterium sancti Antonii, flumen Nyly, insula auri, Pir amides 
 dominorum Paganorum Babilonie, Puga, ecclesia in Arabia, Vruth, 
 columpna altissima Alexandriua, magna Salme, Shericon, Rashero, 
 mons in civitate Alexandria, Portus Vetus. 
 
 Nomina civitatum, opidum, moncium., vallium, marium, per literas 
 Alphaheti in mappa mea de Terra Sancta. 
 
 A. 
 
 Angelus apparuit pastoribus 
 
 Aser 
 
 Agulia altissima 
 
 Abel ma 
 
 Arbor sicomorum super quern Zaccheus 
 
 Adalon 
 
 ascendebat 
 
 Affech 
 
 
 Acris vel Aeon 
 
 B. 
 
 ^tholomeida 
 
 Baalgad 
 
 Anathot Kyre 
 
 Belmas 
 
 Astaroth 
 
 Baruth portus 
 
 Arcopolis 
 
 Bosra 
 
 Arcliam 
 
 Betsayda 
 
 Ascol 
 
 Belynder 
 
 Arran 
 
 Basan 
 
 Aramatliia 
 
 Bochematli 
 
 Acharon 
 
 Bethel 
 
 Ascalon 
 
 Bethfage 
 
 Azotus 
 
 Betel 
 
 Azon 
 
 Betlieron 
 
 Adama 
 
 Betania 
 
 Assamar 
 
 Betulia 
 
 Alryff 
 
 Bethsames 
 
 Alchanchi 
 
 Berioth 
 
 Alexandria Magna 
 
 Bethsur 
 
 Arabia 
 
 Betachar 
 
 Antelibanus - i 
 
 Bersabe 
 
 Angelus apparuit Joachim 
 
 Bilbes 
 
 Aclieldemach i 
 
 Butole 
 
TO THE HOLY LAND, 
 
 133 
 
 Oananea 
 
 
 Damascus 
 
 Capharnaum 
 
 
 Dotaym 
 
 Cedua 
 
 
 Docom 
 
 Cabul 
 
 
 Dora 
 
 Cana Galilee 
 
 
 Dan 
 
 Oasa Lambert! 
 
 
 Dgcapolis 
 
 Cedar 
 
 
 Damiata 
 
 Castrum Tele 
 
 
 Domus Georgitarum 
 
 Genereth 
 
 
 Domus Mali Gonsilii 
 
 Gaphersebe 
 
 
 Domus Pilati 
 
 Gastrum Peregrinorum 
 
 
 Diabolus ostendebat Oliristo omnia 
 
 Gaynon 
 
 
 regna mundi 
 
 Cavea beate Virginis 
 
 
 Domus Herodis 
 
 Gayphas 
 
 
 Domus Symonis 
 
 Geroafym 
 
 
 Domus sancte Anne 
 
 Gesaria 
 
 
 Domus divitis epulatoi'is 
 
 Gato vel Manachat 
 
 
 Domus Gaypbe 
 
 Gariatharim 
 
 
 Domus beatissime Virginis 
 
 Gades Barne 
 
 
 Deserta Tecue 
 
 Catria 
 
 
 Domus sancte Marthe 
 
 Glioos 
 
 
 Desertum Bersabee 
 
 Capella Marie in Sardinia 
 
 Desertum Pharan 
 
 Gapella sancte Margare 
 
 te 
 
 Duodecim vie in Mari Rubro 
 
 Gapella Pellagie 
 
 
 
 Gredo corapositus ab Apostolis 
 
 E. 
 
 Gaverne ubi discipuli 
 
 abscondebant se 
 
 Effraem 
 
 in passione Ghristi 
 
 
 Endor 
 
 Gaverna ubi Ghristus su 
 
 davit sanguinem 
 
 Esebon 
 
 Gastrum David 
 
 
 EfFeton 
 
 Gamera flatus Petri 
 
 
 Ernon 
 
 Gampus Damascenus 
 
 
 Emmaus 
 
 Gampestria Moab 
 
 
 Estabol 
 
 Gapelle sancti Johannis 
 
 Baptiste 
 
 Ebron 
 
 Golumpna altissima 
 
 
 Escabel 
 
 Ernon 
 
 Escol 
 
 D. 
 
134 
 
 ITINERARY OF WILLIAM WEY 
 
 Eleale 
 
 Ezaw occurrebat Jacob 
 
 lllcclesia sancti Jacobi 
 
 Ecolesia ubi beatissima Maria salutavit 
 Elizabet 
 
 Ecclesia bcatissime Marie in Egipto 
 
 Ecclesia in Arabia ubi umbra Cbristi 
 sanctorum ct sanctarum apparent in 
 rauro in die Ascensionis Cbristi 
 
 Fenicea 
 
 Fetolis 
 
 Frascuri 
 
 Fuga 
 
 Fluvius Eufrates 
 
 Fluvius Abbana 
 
 Fluvius Farfan 
 
 Fluvius Jordanis 
 
 Fluvius Euoletus 
 
 Fluvius Balus 
 
 Fluvius Arnon 
 
 Fluvius Maratli 
 
 Fluvius qui ebbulit in die Epiphanic 
 
 Fluvius Rinoconora 
 
 Eons Dan 
 
 Eons Jor 
 
 Eons Phalan 
 
 Fons Helie 
 
 Fons beatissimc ?*!;iiic 
 
 Fons Jacob 
 
 Fons Engaddi 
 
 Fons ubi Philippus baptizavit Eunucbum 
 
 Fons Etau 
 
 Fons Viventis 
 
 Fertilis planicies 
 
 Ficus Pharaonis 
 
 G. 
 
 Georgius occidit draconem 
 
 Godora 
 
 Goroca 
 
 Giscallo ubi Paulus erat natus 
 
 Genny 
 
 Georgii Sancti 
 
 Galgala 
 
 Gezer 
 
 Gabaon 
 
 Gabaa Beniamym 
 
 Gylo 
 
 Gabaa Saulis 
 
 Gomorra 
 
 Galilea 
 
 Gaza 
 
 H. 
 
 Hay 
 
 Helyale 
 
 Helias occidebat propbetas Baal 
 
 Hie predicavit Christus 
 
 Hie requiescebat beatissima Maria 
 
 Hie beatissima Maria respiciebat ad 
 
 Calvariara 
 Hie occurrebat Martba Cliristo 
 Flic beatissima Virgo descendebat dc 
 
 asino 
 Holy ubi erant duodecim fontcs aqiia- 
 
 rum et septuaginta palme 
 
 J. 
 
 Jesrael 
 Jabcs Galaad 
 Jerusalem ci\'itas 
 Jerico 
 
TO THE HOLT LAND. 
 
 135 
 
 Janua portus 
 
 Introitus Emath 
 
 In saltu EfFraym ubi erat preliurn contra 
 
 Absalonem 
 Incipit Vallis Illustris 
 In istis montibus terminatur Galilea 
 Ibidem die ut lapides 
 Insula auri in Egypto 
 
 L. 
 
 Lobua 
 
 Lidda sive Diaspolis 
 
 Lapis recipiens Christum in raonte 
 
 Saltus Domini 
 Lapides in muro super quos Cliristus 
 
 stabat quando judicatus fuit ad mortem 
 Locus fletus Christi super Jerusalem 
 Locus indulgentiarum in monte Oliveti 
 Locus ubi Petrus amputavit auriculam 
 
 Malchi 
 Locus ubi Christus fuit traditus 
 Locus primus dormicionis Apostolorum 
 Locus lapidacionis sancti Stepbani 
 Locus ubi Judei voluerunt rapuisse cor- 
 pus beatissime Virginis 
 Locus electionis sancti Matbee 
 Locus ubi Christus dixit mulieribus 
 
 Avete 
 Locus ubi Christus predicabat 
 Locus fletus mulierum 
 Locus ubi mulier habuit sudarium 
 Locus ubi beatissima Virgo sincopizavit 
 Locus nativitatis beatissime Marie 
 Locus nativitatis sancti Johannis Bap- 
 
 tiste 
 Lapides cavati sub pedibus Christi in 
 
 Betania 
 
 Locus baptismi Christi 
 Locus sanacionis ceci in Jerico 
 Locus ubi crescebat Sancta Crux 
 Locus ubi filii Israel adorabant vitulum 
 
 il. 
 
 Magdalum castrum 
 
 Mansio Helye 
 
 Manaym vel IMacherenta 
 
 Maccda 
 
 Modyn 
 
 Magedo 
 
 Macedo 
 
 ]\Iaon 
 
 Mobe sive Xobu 
 
 Mecha civitas 
 
 Machomcti 
 
 Mons Hermon 
 
 Mens Antelibanus 
 
 Mons Semyr 
 
 Mons Galaad 
 
 Mons Thabor 
 
 Mons Saltus Domini 
 
 Mons Hermon major 
 
 Mons Hermon minor 
 
 Mons <-'ayn 
 
 Mons Carmelus 
 
 Mons Deserti 
 
 Mons Garazim 
 
 JMons Ebal 
 
 Mons Gelboe 
 
 Mons Oliveti 
 
 ilons Effraym 
 
 Mons Phasga 
 
 Mons Abarym sive Nabe 
 
136 
 
 ITINERARY OP WILLIAM WEY 
 
 Mons Quarantene ubi Christus jejunavit 
 
 40*" diebus 
 Mons Syon ubi Salomon fuit coronatus 
 Mons Syon 
 Mons Calvarie 
 Mons Moria 
 Mons Engaddi ubi David latitabat a 
 
 Saule 
 Montana Judee 
 Mons Modyn 
 Mons Mable 
 
 Mons Hor ubi Aron est sepultus 
 Mons Seyr 
 Mons Carmely 
 Montes Achille ubi David latuit pro 
 
 Savele 
 Mons Gaze 
 Mons Synay 
 Mons Oreb 
 
 Mons in Civitate Alexandrie 
 Mons Maro prope Damascum 
 Mare Galilee, Senereth sive Genazeretb 
 Mare Mortuum 
 Mare Egeum 
 Mare Tirrenum 
 Monasterium Syon 
 Monasterium Careth 
 Monasterium Selbe 
 Monasterium Bethleem 
 Monasterium Katerine 
 Mausoleum Lazari 
 Monasterium Antonii 
 
 N. 
 
 Naason 
 
 Neptalym 
 
 Naym 
 
 Nazareth 
 
 Neapulosa 
 
 Newrym 
 
 Nebo 
 
 Neescol 
 
 Nova Babilonia 
 
 Natatorium Syloe 
 
 Olba 
 Ornaym 
 
 0. 
 
 P. 
 
 Pella 
 
 Panicia 
 
 Phasael 
 
 Petra deserti 
 
 Pevsavr 
 
 Portus Vetus 
 
 Puteus aquarum vivencium 
 
 Palma adducta ad beatissimam Virginem 
 per angelum in Monte Oliveti 
 
 Pater Noster erat doctus a Christo iu 
 Monte Oliveti 
 
 Piscina in Jerusalem 
 
 Porta Aurea 
 
 Petrus suscitavit Tabitam a morte 
 
 Portus JaiF vel Joppen 
 
 Petra in Mari Tirreno super quam Pe- 
 trus stabat piscando 
 
 Piramides dominorum Babilonis 
 
 E. 
 
 Kegio Traconitidis 
 Ramath Galaad 
 Rama Beniamyn 
 Ramatha 
 Eorcero 
 Rubus ardcns 
 
TO THE HOLY LAND. 
 
 137 
 
 s. 
 
 Sardinia capella beatissime Marie 
 
 Sjrria Damasci 
 
 Suba turns Libani 
 
 Sueca 
 
 Sydon 
 
 Sydon Magna 
 
 Sopheth 
 
 Sarepta Sydonie 
 
 Svna 
 
 Sephora 
 
 Sochoth 
 
 Salym 
 
 Samaria 
 
 Sychim 
 
 Sarcham 
 
 Sethyr 
 
 Silo « 
 
 Sarona 
 
 Segor 
 
 Sodoma 
 
 Seboym 
 
 Sarraha 
 
 Sychelegh 
 
 Salachea 
 
 Sarys 
 
 Svmmit 
 
 Suacbym 
 
 Salmochericon 
 
 Septilcrum Job 
 
 Sepulcrum Jone 
 
 Sepulcrum Josue 
 
 Sepulcrum Jhesu Christi 
 
 Sepulcrum Ysaye 
 
 Sepulcrum Zacharie 
 
 Sepulcrum Absalonis 
 
 Sepulcrum beatissime Marie 
 
 Sepulcrum Machebeorum 
 
 Sepulcrum Rachel 
 
 Sepulcrum Patriarcharum 
 
 Sepulcrum Aaron 
 
 Sepulcrum Moysi 
 
 Saturabat Christus quatuor milia 
 
 Silva ubi aves moriuntur pro Christo et 
 
 iterum resurgunt 
 Suspencio Jude 
 
 Spelunce sanctorum in monte Syon 
 Spelunce sanctorum in monte Oliveti 
 Stella apparuit regibus via ad Bethleem 
 Strata per quam Christus ibat ad passio- 
 
 nem suam 
 Scota beatissime Maria 
 Statua salis uxoris Loth 
 Spelunca Odolla ubi Adam plangebat 
 
 mortem Abel centum annis 
 
 Tyrus 
 
 Thoron 
 
 Tyberias 
 
 Tersa 
 
 Tampuascere 
 
 Tecua 
 
 Taperna 
 
 Taurus Castellum 
 
 Terra Amon 
 
 Terra Hus 
 
 Terra Edom 
 
 Terra Egipti 
 
 Tetrarcha Galilee 
 
 Tabernaculum Heber 
 
 Tabula 
 
 Templum Christi 
 
 Torrens Syson 
 
138 
 
 ITINBEAEY OF WILLIAM WET 
 
 Torrens Bereth 
 Torrens Cedron 
 Torrens Boser 
 Tribus Zabulon 
 Tribus Asser 
 Dimidia Tribus Manasse 
 Tribus Neptalim 
 Tribus Gad 
 Tribus Kuben 
 Tribus Ysacar 
 Tribus Beniamyn 
 Tribus EfFraym 
 Tribus Dan 
 Tribus Symeon 
 
 V. 
 
 Vruth 
 
 Vallis Bechare 
 Vallis Senyn 
 Vallis Sabae 
 
 Vallis Achor 
 
 Vallis Nabaiotb 
 
 Vallis Mambre 
 
 Vallis Josaphath 
 
 Vadus Jaboth 
 
 Virgo beatissima misit cingulum sancto 
 
 Thome in Monte Oliveti 
 Virge Moysi crescunt prope Jordanem 
 Viridarium sub Quarentena 
 Vinea balsami 
 Via ducens Ethiopian! 
 
 X. 
 
 Xtus dixit Saule, Quid me persequeris ? 
 
 Y. 
 
 Ydumea 
 Ygnpara 
 
 Z. 
 
 Zalla 
 
 Distancie locorum in Terra Sancta. 
 
 Miliario secundo a Damasco est locus in quo Christus apparuit 
 
 Saulo. 
 Miliario 4° a Betlisayda est Coroazym. 
 Miliario quinto a Coroazim est Cedar. 
 Miliario 2° a Capliarnaum est descensus montis in quo Dopiinus 
 
 predicabat turbis. 
 MUiario 2° a Genazeret est Magdalum castrum. 
 Miliario 2° a Magdalo Castro est Tyberiadis. 
 Miliario 10° a Tybariade est civitas Nazareth, in qua Christus con- 
 
 ceptus fuit. 
 Miliario 2° a Nazareth est Sephora, civitas que ducit ad Aeon Acris 
 
 sive Tholomayda. 
 Miliario 4° a Nazareth, 2° a Sephora, est Cana Galilee. 
 
TO THE HOLY LAND. 139 
 
 Miliario uno a Nazareth est mons Saltus Domini. 
 
 Miliario 4° a Nazareth contra orientem est mons Thabor, ubi Christus 
 
 transfiguratus erat. 
 Miliario 2° a Thabor est Naym, supra Naym est mons Endor, ad 
 
 cujus radicem est torrens Syson. In descensu hujus montis 
 
 Melchisedech obviavit Abrahe. Miliario 2° a Thabor est mons 
 
 Hermon. 
 Miliario 4° a Naym est Jesrael civitas. 
 Miliario uno a Jesrael sunt montes Gelboe, ubi Saul et Jonathas 
 
 erant occisi. 
 Miliario 2° a Gelboe est civitas Neapolis que Bethsay dicitur. 
 Miliario 5*° a Jesrael est Geminum oppidum. 
 Miliario 10° a Gemino opido est Samaria, que jam Sabaste dicitur, 
 
 ubi sanctus Johannes Baptista decoUatus erat. 
 Miliario 4° a Sebaste est Neapolis, que et Sychim dicitur, quam emit 
 
 Jacob ab Emor et dedit Joseph filio suo, et est ibi fons Jacob. 
 Miliario uno a Sychym est Dan, ubi fuit vitulus aureus. 
 Miliario uno a Sychym est Bethel, ubi fuit alius vitulus. Miliario 
 
 20° a Sychym, 4° a Jerusalem, est via que ducit Liddam sive 
 
 Dyaspolym, et est ibi mons Sylo que est prope Aramathiain. 
 Miliario 22° a Lydda, 24° a Sychym, 16° ab Ebron, 24*° a Jerico, 
 
 6'° a Bethleem, 36*° a Bersabee, 24'° ab Ascalon, 34*° a Joppen, 
 
 24° a Ramatha, est Jerusalem sanctissima metropolis Judee que 
 
 et Syon. 
 Miliario 18° a Jerusalem est Modyn, et 8° a Modyn est Lydda. 
 Miliario 4° a Jerusalem est opidum in quo morabatur Zakarias 
 
 pontifex. 
 Miliario 24° a Jerusalem contra boriam est Jerico. 
 Miliario 2° a Jerusalem est Betania, et a Betania ad montem Oliveti 
 
 duo miliaria. 
 Miliario 28° a Jerusalem est Sebaste que Samaria dicitur. 
 Miliario 5° et dim. a Jerusalem est E-ama Beniamyn. 
 Miliario 3° a Jerusalem est Anatoth opidum Jeremie. 
 
 T 2 
 
140 ITINERARY OP WILLIAM WEY 
 
 Miliario 2° a Jerusalem est Sylo. 
 
 Miliario uno a Bethleem refulsit stella pastoribus. 
 
 Miliario 2° a Bethleem est sepulcrum Rachelis. 
 
 Miliario 3° a Bethleem, 2° a Tecua, est locus ubi maxima pars Inno- 
 
 centum sepeliuntur. 
 Miliario 6° a Bethleem est Tecua opidum et ipsa habundat pascuis. 
 Miliario 20° a Bethleem. est Ebron. 
 Miliario 20° ab Ebron est Bersabee. 
 
 Miliario 10° ab Ebron est locus Aspalti, qui est Mare Mortuum. 
 Miliario 8° a Nazareth est mons Cayn. 
 Miliario 3° a Cayn est mons Carmely. 
 Miliario 16'° a Nazareth contra Mare Galilee est Genazareth, vicus 
 
 in quo Christus misit legionem demonum in porcos. 
 Miliario 16*° a monte Carmeli contra Meridiem est Oesaria Palestine. 
 Miliario 8° ab Aeon est mons Carmely. 
 Miliario 14° a Carmelo est cavea beatissime Marie. 
 Miliario 2° a cavea est Cesarea Palestine. 
 Miliario 21° a Sabaste est mons Thabor. 
 Miliario 20'° a Bethania est Quarentena. 
 Miliario 6'° a Quarentena est Jordanis fluvius. 
 Miliario 2° a Jerico est Galgal. 
 Miliario 7° a Jordane est Galgal. 
 Miliario 2° a Jerico est mons Quarantene. 
 
 Longitude Terre Sancte est a fonte Dan usque ad civitatem Ber- 
 sabee versus austrum secundum sanctum Jeronimum, et continet in 
 longitudine 160'" miliaria. Et ejus latitude est a Joppen usque ad 
 Jordanem versus occidentem, et continet in latitudine 60*'^ miliaria. 
 
 Nomina Greca, et locucio Greca. 
 
 Bonum mane, Calomare 
 Bona nox, Calonurte 
 Bene venisti, Calosertys 
 Sede, Catze 
 
 Die mihi viam, Dixiximostrata 
 Cum bona voluntate, Mitte cams 
 Veni istuc, Elado 
 Da mihi istud, Doysime tiitt 
 
TO THE HOLY LAND. 
 
 141 
 
 Transi viam, Ame 
 
 Statim, Ligora 
 
 Fer michi, Ferine 
 
 Quid dicis, The leys 
 
 Ne intelligis, Apopoukistis 
 
 Dominus tecum, Otheos metasane 
 
 Mea Domina, Kyrias me 
 
 Ubi est taberna, Ecke canavte 
 
 Quo vadis, Popasy 
 
 Vis tu, Thelisalo 
 
 Porta istud, Ferto do 
 
 Nou, Oche 
 
 Ita, Nesche vel Nee 
 
 Deus salva, Theos zasse 
 
 Grates, Spolate 
 
 Habete, Exe 
 
 Quantum, Posso 
 
 Mea domina. Mo kyra 
 
 Bona dies, Caloporne 
 
 Bonum sero, Caloespera 
 
 Bona nox, Canyjthera 
 
 Da mihi panem. Day so ipsomo 
 
 Porta mihi panem, Ferto do ipsomo 
 
 Porta istuc vinum, Ferto do crasse 
 
 Porta istuc aquam, Ferto do nero 
 
 Deus miserere, Kirieleyson 
 
 Christe miserere, Christeleyson 
 
 Domina salua, Kiria chere 
 
 Sal, Alasse 
 
 Appyl, Mela 
 
 Butirum, aSo^V 
 
 Carnes, Creas 
 
 Lac, Gala 
 
 Casium, Tyri 
 
 Ova, Onaga 
 
 Portus, Grony 
 
 Pisses, Ipsaria 
 
 Mutones, Provide 
 
 Galline, Oryngha 
 
 Anca, Pappia 
 
 Musculis, Midea 
 
 Ostria, Ostridea 
 
 Vinum acre, Acide 
 
 Pira, Pydea 
 
 Candela, Kyri 
 
 Giphus, Cuppa 
 
 Petrocilium, Colomynde 
 
 Allium, Sorda 
 
 Sepe, Cromidea 
 
 Ignis, Fotya 
 
 Uve, Stephyle 
 
 Sotulares, Papasche 
 
 Calige, Calche 
 
 Camisia, Camisa 
 
 Caleptra, Talkia 
 
 Ficus, Fige 
 
 Potaguim, Fayto 
 
 Discus, Crucia 
 
 Denarium, Cartesa 
 
 Totum, Pan 
 
 Luna, Mene 
 
 Vivencia, Zoa 
 
 Animata, Siehea 
 
 Quatuor, Arbe 
 
 Civitas, Cariath 
 
 Villa, Thas 
 
 Salvator, Pontijicaneck 
 
 Exodus, Elsomath 
 
 Eex, Basileos 
 
 Equs, Epos 
 
 Equs velox, Ypodromos 
 
 Agnus, Agnon vel Assidor 
 
 Vnctus, Messias 
 
 Ovis, Prohatos 
 
142 ITINERARY OF WILLIAM WEY 
 
 Servare, PMlaxe 
 Pater, Pater 
 Mare, Thalassa 
 Nigrum, Melani 
 
 Fel, Colen 
 mater, thy so 
 Dei, Thera 
 Habeas, Ethegis 
 
 Indidgencie in curia Momana. 
 
 Sanctus Silvester et Sanctiis Gregorius in suis cronicis scribunt, 
 quod Rome olim fuerunt mille quingente et quinque ecclesie, ut patet 
 in isto metro, 
 
 Sunt Rome mille quiugenta quinque capelle, 
 
 quarum pars major corruit et per paganos est corrupta. Tunc sunt 
 adhuc ecclesie quadringenta et Ixvij. et secundum aliquos quadrin- 
 genta Ixxvj. Ex quibus omnibus ecclesiis sancti fratres septem eccle- 
 sias capitales elegerunt, que septem ecclesie alias excedunt dignitate 
 et indulgencia et sanctitate, et dicuntur regales quia a summis ponti- 
 ficibus et imperatoribus sunt constructe. Et sunt bee, videlicet, 
 
 Prima ecclesia capitalis est Sancti Johannis Latranensis, que est 
 suprema et principalis omnium ecclesiarum totius mundi. In qua 
 singulis diebus xlviij. anni sunt indulgenciarum et totidem carene 
 et remissio tercie partis omnium peccatorum. 
 
 Item Silvester papa et papa Gregorius ecclesiam dictam consecra- 
 verunt. Que antea domus et palacium erat Constantini imperatoris. 
 Dixit Constantinus, Sancte pater, domum meam ac palacium Dei 
 ad honorem tribui et in laudem sancti Johannis. Pater Sancte, 
 confer domui buic tuam gratiam et indulgentiam. Tunc respondit 
 papa dicens. Qui a lepra te mundavit, hie mundat omnes homines 
 qui banc visitaverint domum cum attentione et cum potestate sanc- 
 torum Apostolorum Petri et Pauli. Hoc demonstrat Boi|ifacius, 
 dicens. Si homiaes scirent gratias et indulgencias ecclesie Sancti 
 Johannis Latranensis, nullus hominum iret ultra mare ad Jheru- 
 salem et sepulcrum Domini. Item in dedicatione ecclesie est 
 remissio omnium peccatorum a pena et a culpa. Item ibi est gradus 
 quidam; quicunque evim ascendit vel descendit, illi omnia peccata 
 
TO THE HOLT LAND. 143 
 
 remittuntur. Item ibi est una capella que dicitur Sacrista, in qua 
 est altare super quo beatus Johannes ultimam suam devocioneni 
 explevit in deserto. 
 
 Item ibi est archa veteris testamenti. Item et mensa super quam 
 Christus cum suis discipulis ultimo cenavit. Item virga Moysi et 
 Aaron. 
 
 Item in summo altari jacent capita sanctorum Petri et Pauli. Et 
 quando monstrantur ibi tunc magne sunt indulgencie. In capella 
 ad sancta sanctorum nulla audet intrare mulier ; et in eadem est 
 facies Ohristi sicut fait xij. annorum, quam ymagiaem beatus Lucas 
 depingere vqjuit et tunc obdormivit ; eo evigilante ymago per angelos 
 fuit completa. Item ymago eadem nunquam mutata fuit ab ignis 
 ardore quia dicta ecclesia bivies per paganos est combusta. 
 
 Item ibi est caput Zacbarie patris Johannis Baptiste. Item pur- 
 pureum vestimentum Jliesu Christi. 
 
 Item sudarium Jhesu Christi. Item Titus et Vespasianus reliquias 
 ecclesiarum trans mare secum portaverunt cum suis stipendiariis. 
 
 Secunda ecclesia capitalis est ad Sanctum Petrum sita in monte 
 qui Vaticanus dicitur ; item ibi est gradus quidam quern quis 
 ascendit vel descendit cum attencione sui cordis a quolibet gradu 
 habet vij. annos indulgenciarum. 
 
 Item in dicta ecclesia sunt centum et quinque altaria. Ex quibus 
 altaribus sancti patres septem altaria capitalia exceperunt que sin- 
 gularibus privilegiata sunt gratie et indulgentie pre aliis altaribus. 
 Et ibi eciam corporaliter sancti jacent. 
 
 Item ibi sunt omni die xlviij. anni indulgenciarum et totidem 
 carene et tercie partis remissionum peccatorum. Item in dedicatione 
 altarium dictorum sunt xlviij. anni indulgenciarum duplum sicut 
 ante scriptum est, et durat ad octo dies. 
 
 In festo Pascali et in diebus offertoriis in die nativitatis Christi 
 et in die Omnium Sanctorum sunt mille anni indulgenciarum. 
 Item primum altare capitale est Symonis et Jude, qui supra eodem 
 jacent altari. 
 
144 ITINERARY OF WILLIAM WET 
 
 Secundum altare est Sancti Georgii, in quo jacet corpus ejus. 
 Tercium est Leonis pape. Quartum est beate Virginis, in quo co- 
 tidie missa canitur. Quintum est sancti Andree. Sextum est sancte 
 Crucis, et ibi nulla audet ingredi mulier. Septima est ad sanctam 
 Veronicam. Item quodlibet altarium dictorum habet cotidie xl. 
 annos indulgenciarum et totidem carenas et remissio tercie partis 
 omnium peccatorum. Item in- cena Domini et in die Anriuncia- 
 tionis beate Virginis sunt mille anni indulgenciarum et totidem 
 carene et remissio tercie partis omnium peccatorum. Item in 
 spelunca cotidie xiiij"™ c. anni indulgenciarum. Item Home jacent 
 octo corpora sanctorum Apostolorum et medietas corporum sanc- 
 torum apostolorum Petri et Pauli et medietas alia ad sanctum 
 Paulum et utrobique in summis altaribus. Item ibi jacet sanctus 
 Bonifacius. Item sanctus Johannes Crisostomus. Item Processus 
 et Martinianus. Item Petronella et xiij. milia sanctorum Mar- 
 tirum. Item ibi tot sunt corpora sanctorum, que cognita sunt soli 
 Deo, quia ab homine numerari non valent. Item dum fit mon- 
 stracio Yeronice Romani iij. milia annorum babent pro indulgencia. 
 Sed circum morantes ad vj. milia annorum. Sed qui per montana 
 et vaUes et per mare babent xij. milia annorum pro indulgentia et 
 totidem carenas et remissionem tercie partis omnium peccatorum. 
 
 Item in introitu dicte ecclesie sunt sex porte, de quibus una est 
 clausa, et bee est vera porta aurea. 
 
 Tercia ecclesia capitalis est ad sanctum Paulum, et ibi cotidie 
 sunt xlviij. anni indulgenciarum et totidem carene et remissio 
 tercie partis omnium peccatorum. Item in die ejus sunt miUe 
 anni ; item in conversione ejus centum anni ; item in die Inno- 
 centum eciam centum anni ; item in dedicatione ecclesie, que est 
 octava die post Martinium, mille anni indulgenciarum et totidem 
 carene et remissio tercie partis omnium peccatorum. 
 
 Item qui ecclesiam dictam visitaverit per integrum annum sin- 
 gulis Dominicis diebus tantam meretur gratiam quam si iret ad 
 sanctum Jacobum in Galliciam ; item expertum est a multis homi- 
 
TO THE HOLY LAND. 145 
 
 nibus, quod, qui biberit de tribus fontibus, ab omnibus liberatur 
 infirmitatibus ; item ibi est baculus sancti Pauli ; item una crux, 
 que sancte Brigide locuta fuit ; item ibi est biblia, quam sanctus 
 Paulus scripsit ; item multe alie reliquie ; item porta aurea ; item 
 multi Innocentes, quos Herodes jussit occidi. 
 
 Quarta ecclesia capitalis est ad sanctum Laurencium, et ibi 
 cotidie sunt xlviij. anni indulgenciarum, et totidem carene, et 
 remissio tercie partis omnium peccatorum. Item papa Pelagius 
 dictam ecclesiam consecravit ; item in die, qua sancti martires 
 Laurencius et Stephanus martirizati sunt, Ixxx. anni indulgenciarum 
 et totidem qarene, et remissio tercie partis omnium peccatorum et 
 a pena et a culpa ; item dicti martires jacent in summo altari ; item 
 ibi est lapis, super quo sanctus Laurencius fuit assatus ; item, qui 
 visitaverit dictam ecclesiam per annum integrum singulis quartis 
 feriis, animam liberat de purgatorio ; item ibi est spelunca et porta 
 aurea, et plures reliquie alie. Eciam ibi prope altare requiescunt 
 corpora sanctorum Sixti, Ypoliti, cum aliis xl. martiribus. Item 
 Pelagius papa predictas indulgencias dupplicavit in Quadragesima. 
 
 Quinta ecclesia capitalis est ad sanctam Mariam majorem, et ibi 
 Sunt xlviij. anni indulgenciarum, et tot carene, et tercie partis 
 omnium peccatorum remissionem, in Quadragesima duplum; item 
 in festivitatibus Beate Marie Virginis c. anni datum a papa Gre- 
 gorio. Item in predicta basilica requiescunt quinque Integra corpora ; 
 item corpus sancti Mathei apostoli, quod sub lapide porphirii est 
 locatum, et corpus sancti Luce evangeliste ; item corpus sancti 
 Jeronitni ; item corpora sanctarum Virginum Bomule et Kedempte 
 juxta altare sancte Agathe ; item panniculus Jhesu Ohristi, super 
 quo fuerat positus ; item de feno, super quod dominus noster Jhesus 
 Christus fuerat positus, quando jacuit in presepio; item de ligno 
 sancte Crucis, in quo pependit Ohrist'us Jhesus Salvator noster ; 
 item reliquie Cosmi et Damiani. 
 
 Sexta ecclesia capitalis est ad sanctum Sebastianum; et ibi 
 angelus locutus fuit sancto Gregorio in missa, dicens, Sec est vera 
 
 u 
 
146 ITINERARY OP WILLIAM AVEY 
 
 remissio omnium peccatoriMn, lux et splendor sine fine; et hie meruit 
 sanetus martir Sebastianus cum suo martirio ; item ibi sunt cotidie 
 mille anni indulgenciarum et totidem carene, et remissio tercie 
 partis omnium peccatorum ; item in eadem ecclesia est tanta gratia 
 quanta est ad sanctum Petrum, propter dignitatem sanctorum Petri 
 et Pauli, quorum capita longe et quasi Ixx. anni ibi latuerunt. 
 Item papa Silvester et Gregorius AUex-ander, et papa Nicbolaus, 
 concesserunt, quilibet seorsim, mille annos indulgenciarum ; item in 
 dicta ecclesia jacent xlviij. episcopi et martires, quorum quilibet 
 seorsim magnas tribuit indulgencias ; item ibi est una spelunca 
 nuncupata sancti Kalixti cimiterium, et, qui earn pertransit cum 
 devocione, illi indulgentur omnia sua peccata. Et ibi multa corpora 
 sanctorum sunt, que nullus hominum numerare nequit nisi solus 
 Deus. Item in antiquis B/Omanorum libris scrip turn est, quod in 
 una Dominica in Maio ibi sit remissio omnium peccatorum a pena 
 et culpa; item ibi est unum vestigium Jhesu Christi in lapide 
 marmoreo. 
 
 Septima ecclesia capitalis est ad sanctam Crucem ; et ibi cotidie 
 xlviij. anni indulgenciarum et totidem carene et remissio tercie 
 partis omnium peccatorum. Item in altari summo jacent Ana- 
 stasius et Rasius ; item filia Constantini imperatoris, que dictam 
 ecclesiam jussit ob sancte Orucis honorem et ad laudom sancte 
 Helene. 
 
 Item papa Silvester dictam ecclesiam consecravit, et concessit 
 ei cccliij. annos indulgenciarum omnibus diebus Dominicis ; item 
 ibi sunt duo ciphi, unus plenus sanguine Jhesu Christi et alter 
 plenus lacte beate Marie virginis ; item et spongia, cum qua acetum 
 et fel porrectum fuit Jhesu Christo in cruce. Item et duodecim 
 spine de corona Domini nostri Jhesu Christi ; item in altari summo 
 est pars una de sancta cruce ; item brachium latronis dextri cruciflxi 
 cum Christo. Item ad capellam, que Jerusalem vocatur, nulla audet 
 ingredi mulier nisi semel in anno ; item ibi est remissio omnium 
 peccatorum, etc. 
 
TO THE HOLY LAND. 147 
 
 Secuntur Indulgencie et reliquie aliarum ecclesiarimi urbis Some. 
 
 Item ad tres fontes, ubi sanctus Paulus fuit decollatus, erumpebant 
 tres fontes, qui in hodiernum largissime fluent, sunt tria milia 
 annorum indulgentiarum. Et ibi prope est ecclesia sancti Ana- 
 stasii, cum multis reliquiis et indulgenciis privilegiata, juxta quam 
 est una capella, que dicitur Scala celi, ubi sunt ossa sanctorum 
 decern milia militum, cum. magnis indulgenciis privilegiata. 
 
 Item in ecclesia beate Marie Annunciationis sunt Ixxvij. anni 
 indulgencie^ et in eadem est remissio omnium peccatorum. Et 
 omnes, qui devoti venient ad istam ecclesiam, fulguva et tonitrua, 
 coruscationes et ignis supercelestis eis nunquam nocebit. 
 
 Item in ecclesia beate Marie Aura Celi sunt omni die mille anni 
 indulgenciarum, uln primum altare est constructum, sub quo requi- 
 escit sancta Elena. Item est ibidem una venerabilis figura beate 
 Virginis, quam sanctus Lucas depinxit, fulgens in multis miraculis. 
 Item in ecclesia Marie de Populo sunt cccc*" anni indulgencie et 
 tot quadragene, et ibi est alia ymago beate Virginis, quam sanctus 
 Gregorius ibidem portavit, manibus beati Luce depicta, cum multis 
 aliis reliquiis et indulgenciis. Item in ecclesia beate Marie Rotunde 
 sunt omni die ccc. anni indulgenciarum, et in die Omnium Sanc- 
 torum, quandoliec ecclesia fuit consecrata, tunc est ibi remissio 
 omnium peccatorum. 
 
 Item in ecclesia Marie None sunt co. anni indulgencie, et ibi 
 eciam est una ymago beate Marie virginis per unum Romanum 
 deportatum de Grecia, quam, ut dicitur, sanctus Lucas depinxit. 
 
 Item in ecclesia beate Marie fontis Olive, ubi fons olei erumpebat 
 in nocte nativitatis Christi, sunt indulgencie de septem pontificibus, 
 de quolibet vij. anni indulgencie et vij anni quadragene. Item in 
 ecclesia beate Marie, juxta pontem sancti Angeli, stant columpne 
 ad quas ligati fuerunt sancti apostoli Petrus et Paulus ; sunt centum 
 anni indulgenciarum. Item in capella beate Marie Libera nos 
 
 u 2 
 
148 ITINERARY OF WILLIAM WEY 
 
 a penis inferni, ubi draco subtus ligatus est a beato Silvestro, sunt 
 ix. milia annorum indulgenciarum. Item in ecclesia beate Marie 
 de Portico est venerabilis ymago beate Marie, que venit de celo 
 coram beata Galla, filia Sinachi consulis, quando prandebat hujus 
 monasterii patrona, que statim domum suam in ecclesiam beate 
 Marie ordinavit, et predictam ymaginem in lapide zapbiro ibidem 
 ponere fecit, sicut in hodiernum diem cernitur, sunt plures indul- 
 gencie. Item in ecclesia beati Bartholomei infra pontes, ubi est 
 corpus suum et corpus sancti Paulini et Alberti et Superacii, cum 
 multis aliis reliquiis supra summum altare, que ibidem, videri possunt 
 ipsa die et die pabnarum ad vesperas, sunt vij . milia annorum in- 
 dulgenciarum, et ibi est puteus in quo jacuerunt corpora Bartho- 
 lomei et Paulini per multos annos. 
 
 Item in ecclesia sancti Petri in Vinculis sunt cathene cum quibus 
 ligatus fuit sanctus Petrus in Jerusalem prima die Augusti, est ibi 
 remissio omnium peccatorum a pena et culpa. Item in ecclesia 
 sancti Silvestri est caput beati Johannis Baptiste, cum multis aliis 
 reliquiis ; sunt mille anni indulgenciarum . Item in ecclesia sancte 
 Praxedis virginis, ubi est pars columpne ad quam ligatus fuit 
 Dominus noster Jhesus, ubi sunt ij. milia annorum indulgenciarum ; 
 item sunt ibi sepulti ccc. martires et xxij. sancti presbiteri, cum 
 multis aliis reliquiis que ibi omni die videri possunt. 
 
 Item in ecclesia sancte Potenciane virginis sunt mille anni indul- 
 genciarum, et ibi eciam est scamnum super quo sedebat Christus 
 cum discipulis suis in cena, et ibi eciam est puteus, in quo sancta 
 Potenciana portavit sanguinem de ccc. martiribus. 
 
 Item in ecclesia sancte Viviane virginis requiescunt tot milia 
 martyrum qui fuerunt trucidati a Domitiano, ubi sunt ix. milia anni 
 indulgenciarum ; et ibi est caput sancte Viviane, et herba crescens 
 quam ipsa plantavit, et valet contra caducum morbum. 
 
 Item in ecclesia beatorum Viti et Modeste est lapis super quo 
 mactati fuerunt predict! martires, cum aliis miiltis reliquiis ; sunt 
 c. anni indularencie. 
 
TO THE HOLY LAND. 149 
 
 Item in ecclesia sancti Martini in montibus, ubi in alta est, requi- 
 escit sanctus Silvester cum multis aliis reliquiis, sunt cc. anni 
 indulgencie. 
 
 Item in ecclesia sancti Laurencii in Oarceribus, ubi est puteus in 
 quo beatus Laurencius baptizavit Ypolitum militem et Lucillam, 
 sunt centum anni indulgencie. 
 
 Item alia est ecclesia sancti Laurencii in Polisperna, ubi est 
 fornax in quo assatus fait, cum multis aliis reliquiis ; sunt centum 
 anni indulgencie. 
 
 Item , alia est ecclesia sancti Laurencii in Lucina, ubi est magna 
 pars cratiqule, et cathene cum qua ligatus fuit, cum multis aliis 
 reliquiis, et magnis indulgenciis privilegiata. 
 
 Item alia est ecclesia sancti Laurencii in Dammaso, que cum 
 multis reliquiis et indulgenciis eciam est privilegiata. 
 
 Item in ecclesia sancti Nicbolai in Carcere, ubi fuit career TulHani, 
 ubi eciam sunt.plures reliquie, sunt cc. anni indulgenciarum. 
 
 Item in ecclesia sancti Alexii, ubi adbuc est scala sub qua jacuit 
 sanctus Alexius per xvij. annos ignorant er suis parentibus et 
 sponse sue, sunt Tl anni indulgenciarum. 
 
 Item in ecclesia sancte Sabe, quam edificavit mater sancti Gregorii, 
 sunt centum anni indulgenciarum ; et ibi adbuc jacent corpora Titi 
 et Vespasiani, qui propter Cbristum Jbesum destruxerunt. 
 
 Item in ecclesia beati Gregorii, quam ipse pro se construxit, et 
 ubi se monacbum fecit, sunt quamplures reliquie, et sunt ibi mille 
 anni indulgencie. Et est ibi foramen, in quo ipse jacuit per multos 
 annos, ubi eciam plures indulgencie concedantur. 
 
 Item in ecclesia sancti Petri in Oarceribus, ubi adbuc est puteus 
 ex quo biberunt, et lapis super quo sedebant sancti Dei apostoli 
 Petrus et Paulus, est tercia pars scilicet omnium peccatorum re- 
 missio. 
 
 Item in ecclesia sanctorum Cosmi et Damiani, ubi ipsi requiescunt 
 cum multis aliis reliquiis, sunt miUe anni 'indulgenciarum. 
 
 Item in ecclesia sancti Gregorii, ubi est caput ejus et lancea cum 
 
150 ITINERARY OP WILLIAM WEY 
 
 qua interfecit draconem, et vexillum suum, et de sanguine ejus, 
 sunt 77 anni indulgencie. 
 
 Item in ecclesia xij. apostolorum, ubi in summo altari fuerunt 
 recondita corpora sanctorum Philippi et Jacobi, et in alio altari 
 corpus sancte Eupbemie Virginis, et ibi adhuc videtur pes Pbi- 
 lippi apostoli in carneet ossa, cummultis aliis reliquiis, sunt 77 anni 
 indulgenciar um . 
 
 Item in ecclesia sancti Jobannis ante portam Latinam, ubi 
 sanctus Jobannes fuit positus in oleo, est liberacio unius anni in 
 ilia die. 
 
 Item in ecclesia sancte Agnetis extra niuros, ubi ipsa requiescit, 
 et sancta Constancia filia Constantini, cum multis aliis reliquiis. 
 
 Item alia est ecclesia intra viij. Agnetis in agone, ubi ipsa passa 
 est et posita in prosabulo, ubi est camisia quam angelus Domiai 
 j)ortavit de celo, et cooperuit earn, quando nuda erat, cum multis 
 indulgentiis privilegiata. 
 
 Item in ecclesia sancte Cecilie, ubi et ipsa requiescit cum Vale- 
 riano sponso suo, cum multis aliis reliquiis, sunt cccc. anni in- 
 dulgencie. 
 
 Item in capella quo vadis, ubi Dominus occurrit beato Petro, ubi 
 adhuc apparent vestigia ejus, sunt c. anni indulgencie. Item in 
 ecclesia sancti Matbei est brachium sancti Oristofori, cum multis 
 aliis reliquiis ; sunt mille anni indulgencie. 
 
 Sunt eciam Rome quatuor ecclesie sancti Salvatoris, et quatuor 
 sanctorum Angelorum. Sunt diverse ecclesie beate Marie Virginis : 
 scilicet, beate Marie de Puteo, beate Marie de Scola Greca, beate Marie 
 de Manu, beate Marie de Gracia, beate Marie de Via, beate Marie in 
 Molendinis, beate Marie in Grutta Piuncta, beate Marie Minerve, 
 beate Marie in Campo, beate Marie Possibilia, beate Marie de Aqua 
 Salina, que cum multis reliquiis et indulgenciis et signis sunt 
 privilegiate beate Marie inviolate. Sunt eciam Home plures ecclesie 
 apostolorum et evangelistarum : scilicet, beati Jacobi prope Transti- 
 berim, et beati Jacobi de Tigario juxta Mariam de Populo, et l)eati 
 
TO THE HOLY LAXD. " 151 
 
 Jacobi de Scossia in burgo sancti Petri ; et ecclesia beati Petri in 
 Monte, ubi fuit crucifixus ; et ecclesia sancti Patili in Regula ; et 
 ecclesia sancti Thome ; et ecclesia sancti Andree ; et ecclesia sancte 
 Marie; et ecclesia sancti Barnabe; et ecclesia sancti Luce, que 
 eciam cum multis reliquiis et indulgenciis sunt privilegiate, etc. 
 
 Sunt eciam Rome plures ecclesie sanctorum martirum : scilicet, 
 tres ecclesie sancti Stephani ; et ecclesia sancti Eustachii, ubi ipse 
 requiescit cum uxore et duobus filiis ; et ecclesie sancti Adriani et 
 Crisogoni, et Juliani militum ; et ecclesia beatorum Johannis et 
 Pauli ; et ecclesia sancti Vitalis ; et ecclesia beatorum Petri et 
 Marcellini ; et ecclesia sanctorum Nerei et Achillei ; et ecclesia 
 quatuor Coronatorum ; et ecclesia sancti Sebastiani ; et ecclesia 
 beatorum Tyri et Jer. ; et ecclesia beati Saturnini ; et ecclesia 
 sanctorum Simplicii et Paustini ; et ecclesia sancti Panthalionis ; et 
 ecclesia sancti Pangracii, extra muros, que eciam cum multis reli- 
 quiis et indulgenciis sunt privilegiate. 
 
 Sunt eciam Rome plures ecclesie sanctorum Confessorum : scUicet, 
 tres ecclesie beati Martini ; tres sancti Blasii ; et ecclesia sancti Apol- 
 linaris ; et ecclesia beati Anthonii ; et ecclesia beati Eusebii ; et 
 ecclesia beati Celsi, ubi est pes Marie Magdalene et digitus sancti 
 Nicholai ; et ecclesia sancti Leonardi ; et ecclesia sancti Clementis ; 
 et ecclesia sancti Sixti ; et ecclesia sancti Ciriaci ; et ecclesia sancti 
 Marcelli ; et ecclesia sancti Augustini, Ambrosii, et Jeronimi, et 
 Benedicti, que eciam cum multis reliquiis et indulgenciis sunt privi- 
 legiate. 
 
 Sunt eciam Rome plures ecclesie sanctarum' Virginum : scilicet, 
 tres ecclesie beate Marie Magdalene ; tres ecclesie beate Katerine ; 
 et due ecclesie beate Barbare ; et due ecclesie beate Agathe ; et 
 ecclesia sancte Lucie ; et ecclesia sancte Dorotbee in Transtiberim, 
 ubi ipsa requiescit ; ecclesia sancte Viviane ; et ecclesia sancte Bal- 
 bine ; et ecclesia sancte Prisce ; et ecclesia sancte Anastasie ; et 
 ecclesia sancte Susanne ; et ecclesia sancte Bergiate ; et ecclesia 
 sancte Pelicitatis ; et ecclesia sancte Elizabeth ; et ecclesia sancte 
 Petronille ; et ecclesia sancte Clare ; et ecclesia sancte Cristine ; cum 
 
152 ITINERARY OP WILLIAM WEY 
 
 pluribus aliis ecclesiis, ubi in hodiernuin diem celebrantur misse, 
 que eciam cum multis reliquiis et indulgenciis sunt privUegiate. 
 
 Sunt eciam Rome diversa monasteria diversorum ordinum, tarn 
 monachorum qu^m monialium, et diversa hospitalia omnium na- 
 cionum, ut est hospitale Sancti Spiritus, ubi est tabula lapidea in qua 
 scripsit Dominus noster decem precepta propriis digitis, cum multis 
 aliis reUquiis, et indulgenciis et prodigiis sunt privilegiate. 
 
 Itemomnes suprascripte indulgencie in Quadragesima duplicantur. 
 Eciam si aUeni accidit casus mortis in via peregrinacionis ingressu 
 vel in regressu et omnibus peccatis suis mortalibus et venialibus 
 veraciter est absolutus. Amen. 
 
TO COMPOSTELLA. 15 3 
 
 Itinerarium peregrinacionis magistri Willelmi Wey, sacre theologie 
 baccularii, quondam socii OoUegii Eegalis beatissime Marie 
 Etone ad sanctum Jacobum in Ispannya. 
 
 In nomine Dei mei, ego Willelmus Wey, socius CoUegii Regalis 
 Etone, anno Domini M.cccc.l-vj. divina inspirante gratia, et regis 
 mei Henrici Sexti et fundatoris licencia, Iter peregrinacionis 
 versus sanctum Jacobum in Compostella Hyspannie siiper me a 
 Collegio Regali vj . kalendas Aprilis arripui, et sic ad portum Plym- 
 mowthe ultimo die mensis Aprilis veni, ubi moram traxi usque ad 
 xvij. diem Mali. Quo die exibant simul de peregrinis sex naves, 
 una navis de Portysmowtbe, alia BristoUye, alia de Waymowthe, 
 alia de Lymyngton, alia vocata Cargryne, et navys Plymmowthe 
 vocata Marywbyte ; et eramus in mare usque ad xxj. diem mensis 
 Maii, quo die venimus ad portum Gr^ine circa nonam. Prima pars, 
 quam videbamus illius regionis Hyspannie, vocatur Ortyngez ; se- 
 cunda pars visa a nobis vocatur Cappryez, in cujus altera parte est 
 insula vocata Sesarke ; et tercia pars visa vocatur turris Delavale. 
 Cum hec . fuerunt visa, naute deponunt velum unum, et venimus ad 
 portum Grwne ; deinde ad sanctum Jacobum in Compostela, vigilia 
 sancte Trinitatis. Ibidem audivi de ministris ecclesie -illius Com- 
 pbstulane sancti Jacobi quod est unus archiepiscopus, et habet 
 sub se in eadem ecclesia septem cardinales, decanum, cantorem, 
 quinque archidiaconos, unum scholasticnm, duos judices, et omnes 
 isti habent mitras et baculos. Sunt eciam illius ecclesie octoginta 
 canonici; sunt eciam duodecim porcionarii, et tres eorum habent 
 unam prebendam ; sunt eciam duodecim porcionarii Spiritus Sancti 
 et quatuor duplarii. Isti cardinales et episcopi recipiunt in anno 
 quinquaginta ducatus ; et si omnes fuerint residentes, Canonicus 
 recipiet per annuni xx. ducatus : nee babent isti Cardinales 
 in choro amisias neque capucia peiiulata, sed tantum superpellicia. 
 In vesperis sancte Trinitatis erant sex rectores chori in capis rubeis, 
 
 X 
 
164 ITINEBABT OF WILLIAM WEY 
 
 et habuerunt in manibus longos baculos argento coopertos ; et ipsi 
 cantabant versiculum et Benedicamus. Duo cardiaales mitrati cum 
 baculis pastoralibus et incensorio in manu dextra incensabant sum- 
 mum altare cum una manu, et similiter postea ministros in choro, in 
 pontiflcalibus ornati. In processione ante missam in die sancte 
 Trinitatis erant novem episcopi et cardinales in pontiflcalibus. Et 
 quesitum erat a ministris illius ecclesie, an erant aliqui generosi 
 Anglie, et cum responsum erat quod sic, ipsi ante omnes alias 
 naciones electi erant, et rogati ut canepeum portarent super corpus 
 Ohristi, Sex igitur erant presentes qui portabant canapeum, quorum 
 quatuor hec sunt nomina, Austile, Gale, Lile, et Pulford. Archi- 
 episcopus Compostelle sancti Jacobi babet sub se, citra eos qui sunt 
 in ecclesia sua, xij."™ episcopos ; et sunt in toto regno tres arclii- 
 episcopi ; primus, archiepiscopus Compostelle ; secundus, archi- 
 episcopus Sivile, que est magna civitas Hispannye; tercius est 
 arcMepiscopus ToUizane ; et isti duo babent sub se canonicos et 
 non cardinales. Oblaciones ad sanctum Jacobum in CompoStella 
 dividuntur in tres partes, unam habet archiepiscopus, aliam canonici, 
 cardinales, et episcopi, et tercia ordinatur ad fabricam ecclesie. 
 Deinde veni ad portum Grwne, ubi moram traximus per tres dies, 
 quos expendimus in tribus, primo in communicacione cum Judeo 
 per nias dies, et in die Mercurii habuimus processionem, et missam 
 de Sancta Maria per notam, et in die corporis Christi habuimus 
 processionem in ecclesia Pratrum Minorum, et postea sermonem in 
 eadem ecclesia ab uno Anglico bakkulario sacre tbeologie, cujus 
 thema erat, JEcce ego, voeasti enim me. Concludebat ex themate 
 quod omnes Anglici presentes possent hec verba dicere ad sanctum 
 Jacobum, scilicet, Ucce ego, voeasti me, scilicet per Dei gratiam ut 
 hue venirem et locum tuum visitarem. Nee erat aliqua nacio, que 
 habuit communicacionem cum Judeo, processiones, missam et ser- 
 monem, nisi Anglici. In portu Grwne erant de Anglicis, Wallicis, 
 Hibernicis, Normannis, Prancis, Britonibus, et aliis Ixxx** naves 
 cum topcastellis, et quatuor sine topcastellis ; numerus navium 
 Anglicarum erat xxxij. Exibamus a portu Grwne xxviij. die Maii, 
 
TO COMPOSXELLA. 155 
 
 et habuimus ante nos et post navigantes in Hispannice maris, et 
 sic iij. die Junii venimus iterum ad portum Grwne, et v'" die Junii 
 iterum exivimus de Grwne ad mare et venimns ad Plymmowthe 
 ix. die Junii. Prima pars Anglie percepta et visa a nautis nostris 
 vocatur Browsam Uokke ; secunda vocatur Long Shyppys, et sunt 
 tres rokkys ; tercia vocatur Popyl hopyl ; quarta, Mowntysbay ; 
 quinta, Lizarda, de qua communiter dicitur, 
 
 Be the chorel neuyr so hard, 
 
 He shall quwake by the berde ar he passe Lyzarde. 
 
 Altissimus mons Hispannie vocatur Sturies, et semper habet super 
 se nivem. Universitas Hispannie vocatur Salamantica. In Hys- 
 pannia sunt quinque regiones, regio Hispannie, regio Castelle et 
 Legionis, regio Portingale, et iste sunt Ohristiane, regio Granate, 
 et regio Balmarie ; et iste due sunt regiones Sarazenorum, quarum 
 regionum rex Granate Sarazenus captus erat a domino Henrico, 
 rege Castelle et Legionis, anno Domini M.cccc.lvj., quo anno accepit 
 maximam civitatem Granate, vocatam Malaga, a qua veniunt flcus 
 vocati figis of Malike, et habuit regem ilium Sarazenum in suo 
 regno in custodia, et scribit sub proprio suo sigillo civitatibus et 
 villis illius et babitantibus in illis ; et in signum. victorie rex 
 Castelle et Legionis mittebat ad sanctum Jacobum in Compostella 
 coronam auream vel deauratam illius regis Granate ; et bee corona 
 posita erat super capud ymaginis sancti Jacobi sedentis in medio 
 summi altaris die sancte Trinitatis anno Domini supradicto et anno 
 indulgencie apud sanctum Jacobum. Eodem anno turris magna 
 facta per Prancos apud Burdowse ex campanile sancti Petri pro 
 fortalicio eorum absorta erat a terra. Eodem anno unus de comitatu 
 Somersetie, qui, propter magnam infirmitatem quam babuit, pro- 
 misit visitare et peregrinare ad sanctum Jacobum, qui cum venisset 
 ad portum Plymmowthe, venit ad me petentem consilium an posset 
 reverti domum post votum factum metu mortis illius inflrmitatis ? 
 Istam infirmitatem, ut sibi videbatur, evadere non poterat, et is 
 igitur maluit mori domorsum quam versus sanctum Jacobum. 
 
 X 2 
 
156 ITINERARY OF WILLIAM WEY 
 
 Dedi ei consilium ut iret ad sanctum Jacobum, et quod melius 
 esset mori per illam viam quam domorsum propter indulgencias 
 concessas peregrinantibus ad sanctum Jacobum. Isto consilio non 
 obstante, arripiebat iter suum ad propriam patriam, et. cum magna 
 pena et dolore ibat una die viginti miliaria, et cum venerat ad 
 bospicium ut ibi pernoctaret, sanus factus erat a sua infirmitate 
 quam habuit per magnum tempus. Qui senciens se esse perfecte 
 sanatum arripuit iter versus Plymmowthe et tantum transivit per 
 spacium semediei proximi sicut fecit per integrum diem prece- 
 dentem; et iterum ingressus est navem et veniebat ad sanctum 
 Jacobum, et ego obviabam secum apud Grwne in domo Eratrum 
 Minorum, et bee mihi nunciavit in die corporis Cbristi; et pecii 
 an confessus erat de reversione sua domorsum, et dixit quod sic. 
 Aliud miraculum ; Unus de navi nostra habuit bursam absisam 
 ab zona sua, et perdiderat jocalia et omnes pecunias quas habuit ; 
 statim promisit sancto Jacobo ut nudus visitaret eum si bona sua 
 habere contingeret. Postquam hec promisit, unus Britonum, qui 
 bursam suam scindebat, in absicione alterius burse captus est et 
 bursa peregrini inveniebatur in sinu illius, et sancto Jacobo opitu- 
 lante rehabuit ; et statim nudus ad sanctum Jacobum iter arripuit 
 sicut promiserat. Eo tempore navis in qua prius erat flante vento 
 versus Angliam ducta erat, sed per quatuor dies ita in mare turbata 
 erat quod naute eam ad portum Grwne adduxerunt, et post tres 
 dies naute navigare ceperunt, et ilium peregrinum prius spoliatum 
 secum in nave habuerunt, quern prius in peregrinacione dimiserunt. 
 
 Cantusparvulorum Hyspannie saltancium ante peregrinaciones 
 pro blankys et splintris. 
 
 
 "aw* 
 
 
 A 
 
 
 
 M 
 
 H ♦ 
 
 A 
 
 
 
 w 
 
 K 9 " 
 
 
 f 
 
 ♦ 
 
 
 
 
 
 ♦ 
 
 
 
 Sancte Jaco a Compostel da vose leve a votir tere, 
 Sancte Jaco bone baron de vose da de bon pardon, 
 Bona tempe, bona vye, bona vente, bon perpassi, 
 Da istys kee svnt assen vna brank a vowse curtese. 
 
TO COMPOSTEI.LA. 157 
 
 Sec svihscripla audivi in Sispannia. 
 
 Noverint universi catholici fideles presentem litteram inspecturi 
 ejusque seriem devotissime perpendentes, quod sanctissimus Apos- 
 tolus Jacobus Zebedeus, divina gracia dispositus, in Hispaimiam 
 convolans, locum istum scilicet patrono eo vivente visitare dignatiis 
 est ; et hoc, causa inserende et divulgande catholice fidei iucredulo 
 populo hie tunc commoranti ; in quo enim loco predictus apostolus 
 stetit, predicavit, et sermocinatus est, ad fidemque catholicam mo- 
 dicos reducens et convertit propter grandem hereskn in eoruni 
 cordibus radicatam, et ideo iterum in Judeam reversus est, ibique 
 in civitate Jherusalem passionem Ohristi eisque fldem sanctissimani 
 predicando, Judeis videlicet et gentUibus ceterisque paganis, mortem 
 subiit temporalem viamque universe carnis arripuit, amore Jliesu 
 Ohristi Salvatoris nostri. Post mortemque ipsius, divina gratia 
 ministrante, discipuli ejusdem apostoli corpus beatissimum assump- 
 serunt, deferentesque ipsum ad quendam portum qui ibidem Joppen 
 appellatur, in quo divina gratia reperierunt quandam navem omni- 
 niode paratam ; et ia eadem imposuerunt corpus benedicti apostoli, 
 et transfretantes cum magno gaudio, nomen Domini benedicendo, 
 in septem diebus devenerunt in locum istum ; qui enim locus portus 
 proprie nominatur, in quo enim jam predictus apostolus fidem in- 
 sinuaverat ut predixi, et hoc quia voluntas erat divina ut cuncta 
 Hispannia propter ejus mortem in fidem fuisset instructa, ex quo 
 in ejus vita non poterat esse conversa. Ipsique discijDuli ejusdem 
 apostoli advenientes in predictum portum et corpus sanctissimum 
 de predicta nave per eos semotum non cessantes canere versum, In 
 mare vie tue et semite tue in aquis multis, nomen Domini conlau- 
 dando, imposuerunt ipsum super unum lapidem, qui enim lapis modo 
 nominatur Barcha, et recubuit predictum corpus super alium lapi- 
 dem, qui ibidem flxus erat, qui enim modo Patronon nomiuatur ; 
 et statim predict! lapides in se miraculose receperunt predictum 
 
158 ITINERARY OF WILLIAM WEY 
 
 corpus ; prior videlicet lapis effectus est concavus modum sepulcri, 
 alter vero eciam effectus est quasi sedes : et quia Romipete et pere- 
 grini visitantes corpus jam dictum frangebant predictos lapides et 
 deferebant eorum frusta, ex eoque mirabilia eis plurima vergebant, 
 et ideo lapis ille, qui puppis vel Barcba predicitur, in fluvlum fuit 
 ejectus ; alter vero lapis, qui Patronon dicitur, impositus est infra 
 subtus altare beati Jacobi Patronensis, cujus amore villa Patronon 
 modo nuncupatur. Quamobrem sanctissimus papa Gregorius 
 tercius devotissime sanctitati cognicio veritatis innotuit, considerans 
 ilium prosperum adventum vita et morte investigatum per pre- 
 fatum apostolum, et ut memoria predicti adventus non deperiret 
 et peregrinantes sui magni laboris premium attigissent, auctoritate 
 et sanctissimi pontificatus eidem et irrefragibiliter impensi, con- 
 cessit universis et singulis vere penitentibus confessis elemosinam 
 aliquam largientibus cum de se aliquid possideant, feliciter et votive 
 visitantibus predictum locum et staciones ejusdem, videlicet, — In 
 ecclesia sancte Marie de Yria, que fuit una de primis ecclesiis tocius 
 Hispannie, in qua primus fuit factus episcopus, et fuerunt ibi viginti 
 et octo episcopi sancti qui in eadem sunt sepulti, et multe reliquie 
 sanctorum et sanctarum, et sunt eodem modo concessit omnibus 
 ibidem venientibus quinquaginta octo quadragesime indulgencie, 
 prout largius continetur in privUegiis dicte ecclesie. 
 
 Item in ecclesia sancti Jacobi Patronon, ubi subtus altare est 
 flxus dictus lapis qui dicitur Patronon, xx'" quinquaginta quadra- 
 gesime. Item in loco ubi est Barcha xx'° quinque quadragesime. 
 Item in loco qui dicitur fons beati Jacobi, ubi ipse apostolus stetit 
 et predicavit in vita sua, xx*° quinque quadragesime ; et eciam 
 omnes predictas indulgencias concesserunt sancti patres apostolicii 
 visitantibus dicta loca carentibus oblectamentis cum nicbU babentes 
 nichil donare possit. Sunt omnes indulgencie centum et xx" vj qua- 
 dragesime indulgenciarum de penitenciis sibi injunctis. 
 
TO COMPOSTELLA. 159 
 
 See sunt reliquie que. habentur in dictis locis. 
 
 Primo et principaliter sanctus lapis qui dicitur Patronus, super 
 quern requiescit corpus beati Jacobi Zebedei, qui nimc stat subtus 
 altare sancti Jacobi in ecclesia Patronensi. 
 
 Item sanctissima Barca, que est in flumine, ad quam vadunt pere- 
 grini et tangunt corporaliter in tempore estatis propter defectum 
 aque et propter siccitatem fluvii. 
 
 In monte Patronon est fons- ubi sanctus Jacobus fixit baculum 
 Suum, et magnus lapis, super quern stetit quando predicabat primo 
 in Hyspannia. 
 
 Item bee sunt reliquie que habentur in ecclesia sancte Marie 
 de Yria de Patronon. Primo in altari et capella sancti Martini sunt 
 reliquie de tunica Domini nostri Jhesu Christi, et reliquie sancti 
 Pauli et Sancti Andree apostolorum, et sancti Stepbani, et sancti 
 Saturnini, et sancti Romani, et sancti Ysodori, et sancti Emiliani, 
 et sancte Leocadie, et sancte Eugenie, et hoc altare constructum est 
 ad honorem sancte Marie et omnium sanctorum. 
 
 Hee sunt reliquie sequentes que habentur in ecclesia Composto- 
 lana, in qua requiescit corpus beati Jacobi Zebedei. — Primo et prin- 
 cipaliter corpus beati Jacobi Zebedei, nepotis Virginis Marie, fratris 
 beati Johannis apostoli et evangeliste, totum et integrum ; item 
 corpus beati Eructuosi episcopi ; item corpus beati Athanasii ; 
 item corpus beati Cucufati ; item corpus beati Theodori, discipuli 
 ipsius Apostoli ; item corpus beati Silvestri martiris, ipso Apostolo 
 sociati. Item in thesaurario predicte ecclesie capud beati Jacobi 
 Alphei Apostoli cunctis manifestissime demonstratur. 
 
 See sunt indulgencie concesse a Sanctis patribus dicte ecclesie 
 
 Compostellcme. 
 Quicunque venerit in peregrinacione ad ecclesiam beati Jacobi 
 Zebedei in quocumque tempore est ei remissa tercia pars om- 
 nium peccatorum suorum, et si veniendo, stando vel redeundo 
 
160 ITINEJIAHY OP WILLIAM WET 
 
 decesserit, habita penitencia de commissis, omnia sunt ei remissa. 
 Item omnes, qui incedunt omnibus diebus Dominicis ad proces- 
 sionem ecclesie beati Jacobi, babent pro qualibet processio'ne et 
 sacratione quadraginta dies indulgencie, et sic per totam septi- 
 mauam ; et si est festum, babent trecentos dies preter predictam 
 indulgenciam tercie partis omnium peccatorum suorum. Item in 
 vigilia sancti Jacobi, et in die et in festo dedicacionis ecclesie ejus- 
 dem, babent sexcentos dies tam in vigilia quam in die omnes in 
 peregrinacione ibi concurrentes, ulU'a predictam indulgenciam tercie 
 partis omnium peccatorum suorum. 
 
 Item omnes audientes missam ab arcbiepiscopo, episcopo, aut 
 cardinal! in altari sancti Jacobi babent ducentos dies indul- 
 gencie pro qualibet missa, ultra predictas indulgencias, que omnia 
 predicta confessis peregrinis et vere peijitentibus sancti Jacobi 
 sunt concessa predicto modo per bullas sanctorum patrum 
 sedis apostolice et confirmata. Item Calixtus papa i^oncessit 
 quod quando acciditur festum sancti Jacobi die Dominica, quod 
 in toto illo anno ibi concurrentes in peregrinacione vere peni- 
 tentes et confessi sunt absoluti a pena et a culpa. Item per 
 buUam sancti Calixti pape, qui valde fuit devotus sancto Jacobo, 
 conceditur omuibus peregrinis ecclesie Oompostolane metropoli- 
 tanensis in Galicia peregrinacionis causa venientibus, quod quando 
 festum beati Jacobi acciditur die Dominica, quod in vigilia et 
 in die habeatur plena indulgencia omnium peccatorum suorum, 
 et sic per totum annum, incipiendo prima die mensis Januarii, 
 usque ad ultimam diem mensis Decembris proximo future in- 
 clusive. Item per biillam predict! pape Calixti, que per suc- 
 cessores suos est affirmata, conceditur et mandatur, quod, qui- 
 cunque illas remissiones sive privilegia sen indu.lgencias predicte 
 ecclesie Compostolane dubitaverint et firmiter non. crediderint, 
 majorem excommunicacionis sentenoiam auctoritate apostolica sint 
 incursuri. Conflrmaciones indulgenciarum predictarum per domi- 
 num papam Innocencium secundum, et Leonem sancte memorie et 
 
TO COMPOSTEI/LA. 161 
 
 alios summos pontifices sunt conflrmate et concesse. Item graciose 
 est concessum eidem ecclesie Compostolane per summos pontifices, 
 quod in festo ejusdem apostoli et in ejus translacione et in omni 
 tempore, quicunque peregrinandi causa ad predictam ecclesiam 
 accedere proposuerit, a die quo de domo sua viam arripuerit valeat 
 eligere unum confessorem, qui ipsos peregriuos auctoritate apos- 
 tolica eciam ab omnibus casibus papalibus veniendo, stando, vel 
 redeundo absolvere valeat. Item contiuetur in dicta bulla, quod, 
 si quis pet-egrinus venerit ad ecclesiam Compostolanam confessus 
 et contritus in via stando vel redeundo discedat, ab omnibus suis 
 peccatis sit penitus absolutus. Amen. 
 
163 
 
 NOTES. 
 
 p. 88. This description of the humiliation of the Emperor Frederic Barbarossa 
 before Pope Alexander III. is discarded as apocryphal by modern historians, with 
 the exception of Daru, The historical events connected with the truce of Venice 
 are narrated by Dean Mihnan (Latin Christianity, vol. iii. p. 535, &c.), and the 
 authenticity yf the story briefly discussed (p. 536, note). 
 
 P. 93. I am not satisfied with the identification of Axtis with Zante, suggested 
 in the Introduction, but I know not where else to place it. Neither does the 
 Eomney wine serve to solve the difficulty, nor the shrine of St. Leo the Martyr. 
 
 Ibid. Lamoreia can only be the Morea ; but, as the subjugation of the Pelo- 
 ponesus was effected by Mohammed II. as early as 1460, it is difficult to believe 
 that William Wey should only have learned the disastrous fact for the first time in 
 1462. The intelligence probably had reference to some of the sea-ports of the 
 Morea, which remained in the hands of the Venetians for some few years after 
 its conquest by the Turks. (Gibbon, chap. Ixviii. vol. xii. p. 241, and Von 
 Hammer, " Histoire de I'Empire Ottoman," livre xiii. tome iii. p. 60, note 5.) 
 
 Pp. 95 — 97. The expression which recurs frequently in these pages, of singing 
 the Church hymns " in faburthyn," or " in faburthon," may be thought to require 
 explanation. It is an English term equivalent to the "cum notd" which occurs 
 in College and Cathedral Statutes. The word is apparently compounded of the 
 musical notation fa and the word burthen, or burden, so often associated with 
 song. See Halli well's " Archaic Dictionary," sub voce. 
 
 Pp. 99 — 101. It is a humiliating fact that we are forced to recognise in this 
 hero of the Knights of St. John, that monster in human form, whose atrocities 
 occasioned even Mohammed II. to shudder. Wlad, the voievode of Wallachia, is 
 the Flake of William Wey, who earned for himself the terrible titles of The Devil, 
 The Executioner, and The Impaler. Some idea of his sanguinary enormities may 
 be formed from Von Hammer's account, 1, c. pp. 83 — 92. 
 
164 NOTES. 
 
 Pp. 101, 102. This Turkish armament, the destination of which was unknown- 
 to the writer, was directed against Mitylene in Lesbos, and resulted in the subju- 
 gation of that island. (Von Hammer, 1. c. pp, 92 — 96.) The alarm of the Grand 
 Master of the Knights of Malta, Peter Raimond Zacosta, and the extraordinary 
 measures adopted by him, in the threatening aspect of affairs in the East, are 
 fully narrated by Vertot in his History of the Knights of Malta, (vol. iii. p. 22.) 
 It was not until 1480 that the Turks first attacked Rhodes, which was not finally 
 taken, and evacuated by the few surviving knights, until January 1, a.d. 1523. 
 
 WESTMINSTER : 
 
 FROM THE PRlSS OF JOHN BOWYEE NICHOLS AND SONS. 
 
 M.DCCC.LVII. 
 

 WWis